Protection of Cultural Heritage
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
PROTECTION OF CULTURAL HERITAGE No. 4, 2017 40 Years of the World S Heritage in Poland – ECT SP Achievements and Prospects PRO ND A S T N CHIEVEME A – ND POLA N ERITAGE I H D ORL W Polish National Committee of International Council on Monuments and Sites ICOMOS OF THE S The Royal Łazienki Museum in Warsaw EAR Y Lublin University of Technology 40 Warsaw 2017 40 Years of the World Heritage in Poland – Achievements and Prospects Editor-in-chief: Bogusław Szmygin Polish National Committee of International Council on Monuments and Sites ICOMOS Warsaw 2017 Editor-in-chief: Bogusław Szmygin Editorial board: dr inż. Katarzyna Pałubska – Secretary mgr inż. Karolina Kołb-Sielecka – Office and subscription Translation: Agata Osińska, Anna Maciejewska, Arkadiusz Mikrut, Joanna Bednarczyk, Karolina Tanikowska, Maciej Ślęczka, Michał Szewczyk, Patrycjusz Piechowski Editing and proofreading: Arkadiusz Mikrut Publisher: Polish National Committee of International Council on Monuments and Sites Plac Zamkowy 4, 00-277 Warsaw Co-publisher: The Royal Łazienki Museum in Warsaw Agrykoli 1, 00-460 Warsaw Lublin University of Technology, Nadbystrzycka 38D, 20-618 Lublin This publication is co-financed by the Ministry of Culture and National Heritage ANALIZA ZAGROŻEŃ W PLANACH ZARZĄDZANIA CONTENTS DOBRAMI KULTUROWYMI ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA Anna Fortuna-Marek Bogusław1. KrasnowolskiZagrożenia oddziałujące na dobro WH w systemie ochrony zabytków Civic Committeei ich znaczenie for the Restoration w kontekście of Cracow zarządzania Heritage: miejscamiorigin, experience, światowego programme dziedzictwa ........... 5 MagdalenaZagadnienie Meller, Karolinazagrożeń Kowalska jest częścią składową systemu ochrony i systemu zarządzania dziedzictwem. HistoricProblem monument zagrożeń – the Gnieznodla zabytków Cathedral i szerzej – dziedzictwa oraz zapobiegania tym zagrożeniom – jako zagadnieniethe dominant ważne monument w systemie of the city ochrony landscape – wielokrotnie now and in thepojawia past ............................................. się w polskim ustawodawstwie, jest13 też istotnym elementem metodyki ochrony dóbr światowego dziedzictwa zalecanym przez Komitet Andrzej Michałowski Światowego Dziedzictwa. Charakterystyka zagrożeń jest nieodłącznym składnikiem procesów monito- Cultural landscape on the World Heritage List – polish experiences ........................................ 19 rowania1 oraz planów zarządzania sporządzanych dla miejsc WH. KarolinaKażde Szczepanowska dobro niezależnie od jego typu narażone jest na szereg różnorodnych czynników zagrażającychAdaptation of buildingsjego stanowi of historical (czynniki significance antropogeniczne in Gdańsk. i naturalne). By skutecznie chronić jakieś dobroThe key i issuesefektywnie of Regional nim zarządzać Heritage Protection konieczne O jestfficers’ ustalenie perspective czynników, ....................................... które mogą mu zagrażać 29 (czynników obecnie występujących i potencjalnych), monitorowanie tych zagrożeń oraz określenie działańZbigniew i Władysławśrodków zapobiegających Paszkowski, Jakub wszystkim Ignacy Gołębiewski, zidentyfi kowanym Izabela Kozłowska zagrożeniom. Dlatego też nie- zbędnymProspects forelementem inscribing każdego certain elementsplanu zarządzania of the cultural dla miejscalandscape Światowego of Szczecin Dziedzictwa powinna być as Polish Listed Monument ............................................................................................... 45 identyfi kacja, monitorowanie oraz wskazanie jak eliminować bądź przynajmniej minimalizować Marcinzagrożenia. Gawlicki GdańskPoznanie on the U przyczynNESCO Worldi mechanizmów, Heritage List które – 20 wpływają years of attempts na niszczenie and missed zabytkowej opportunities substancji, ....... na de-61 gradację wartości przestrzennych, zanikanie wartości niematerialnych, jak również na nieprawidłowe funkcjonowanieEwelina Kowalska systemu ochrony pozwala lepiej i skuteczniej chronić dziedzictwo. ConsequencesCharakterystyka of entering zagrożeń assets intoi ich the monitorowanie UNESCO List ma– prestige duże znaczenie and what wnext? ochronie i zarządzaniu, De lege ferenda postulates with regard to legal consequences of entering an property gdyż działania te nastawione są przede wszystkim na ochronę prewencyjną, zapobiegawczą. Identyfi ka- or site into the UNESCO List ............................................................................................. 71 cja potencjalnych zagrożeń i odpowiedzialne reagowanie na nie pozwala uniknąć rzeczywistego ryzyka Małgorzatai zapobiegać Korpała niszczeniu. Churches of Peace in Jawor and Świdnica – conservation work of the interior and furnishings, as an exampleZagrożenia of protecting dóbr światowego buildings inscribed dziedzictwa on the a Worldpolskie Heritage prawodawstwo List .............................. 79 W ramach istniejącego systemu ochrony zabytków w Polsce problemy związane z pojawiającymi Anna Jagiellak się zagrożeniami obiektów, zespołów czy obszarów zabytkowych rozwiązywane są przede wszystkim po- The authenticity of painted decorations of the Old Town in Warsaw ....................................... 89 przez egzekwowanie zapisów Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wraz z wykonawczymi Waldemar J. Affelt Management1 O monitoringu Plans zagrożeń for the m.in. Churches Z. Mirek, of MonitoringPeace in Jawor miejsc and światowego Swidnica dziedzictwa, /w:/ Wyjątkowa Uniwersalna as Wartość,an Example a monitoring of Management dóbr światowego Problems dziedzictwa with U, red.NES B.C OSzmygin, World WarszawaHeritage 2011,Site ............................ s. 49 99 544 ContentsAnna Fortuna-Marek rozporządzeniamiSławomir Ratajski do tejże ustawy2. Obok niej pewne znaczenie dla zagadnień dotyczących zagrożeń Ideasmają teżand regulacje assumptions prawne of thezawarte Convention w Ustawie concerning z dnia 27 the marca Protection 2003 r. ofo planowaniuWorld Cultural i zagospodarowaniu andprzestrzennym Natural Heritage oraz w Ustawieand their z 7implementation lipca 1994 roku in o prawiePoland budowlanym. from the perspective of the UstawyPolish U te,NES a CzwłaszczaO Committee Ustawa ..................................................................................... o ochronie zabytków dają też teoretycznie narzędzia nie tylko 115do reagowania na zagrożenie, które już wystąpiło (aktualne), lecz również do zapobiegania niekorzystnym zjawiskomKrzysztof K. czy Pawłowski działaniom wobec obiektów, zespołów czy obszarów zabytkowych objętych ochroną prawnąPoland’s czyli participation do zapobiegania in initial zagrożeniom efforts to implement potencjalnym. resolutions Co istotne of the przepisyConvention te dotyczą .................... w równym 121 stopniu wszystkich obiektów objętych ochroną prawną bez specjalnego wyodrębnienia dóbr najcenniej- szychJakub Lewickijakimi są miejsca światowego dziedzictwa. Kwestie przeciwdziałania zagrożeniom wobec chro- nionychThe perspectives obiektów of i protectionobszarów zabytkowych of the world zdefiheritage niowane in Poland są ustawowo – m.in. poprzez określenie działań thezabronionych Tentative List oraz and wyszczególnienie proposals of nominations działań, które to wymagają the World pozwolenia Heritage List Wojewódzkiego .............................. Konserwatora 129 Zabytków. WojciechW UstawieKowalski o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wśród sześciu podstawowych działań okre- ślającychPlaces of memoryna czym underpolega U ochronaNESCO zabytków1972 World sprawowana Heritage Convention przez organy and administracji criterion VI publicznej of the wymie- nioneOperational jest zapobieganie Guidelines zagrożeniomof its implementation mogącym ......................................................................spowodować uszczerbek dla wartości zabytków oraz uda-143 remnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków (co jest po prostu reagowaniem na niektóre zZbigniew zagrożeń) Fiderewicz3. Także ustawowe określenie opieki nad zabytkiem, które należy do kompetencji właściciela lubThe posiadaczarole of the “League też pośrednio of Polish odwołuje Cities and się U doNES potencjalnychCO Sites” in the zagrożeń preservation (opieka of bowiemcultural heritagepolega m.in. .... 157na zapewnieniu warunków do zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie orazBIOGRAPHICAL korzystania z zabytkuNOTE .................................................................................................. w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości, czyli na eliminowaniu 161 zagrożeń)4. Właściciel lub posiadacz zabytku jest też zobowiązany do niezwłocznego powiadomienia WKZ o zagrożeniu dla zabytku5. Ponadto służby konserwatorskie posiadają cały szereg prerogatyw do kontroli stanu zachowania i prowadzenia nadzoru konserwatorskiego, co ma m.in. w zamiarze swym być narzędziem do reagowania na zagrożenia zabytków6. Dodatkowo zgodnie z art. 18 Ustawy o ochronie zabytków ochronę zabytków i opiekę nad zabyt- kami uwzględnia się przy sporządzaniu i aktualizacji strategii rozwoju województw, planów zagospo- darowania przestrzennego województw, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, strategii rozwoju gmin, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz mpzp albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy (…) I co bardzo istotne w kontekście analizy zagrożeń – we wszystkich ww koncepcjach, strategiach, analizach, planach i studiach należy m.in. w szczególności określić rozwiązania