Innst. 439 S (2010–2011) Innstilling Til Stortinget Fra Finanskomiteen
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Innst. 439 S (2010–2011) Innstilling til Stortinget fra finanskomiteen Innstilling fra finanskomiteen om finansmarknadsmeldinga 2010 Vedlegg: Referat fra åpen høring Innst. 439 S (2010–2011) Innstilling til Stortinget fra finanskomiteen Meld. St. 21 (2010–2011) Innstilling fra finanskomiteen om finansmark- i kapittel 8.4. Verksemda i Statens finansfond er nadsmeldinga 2010 omtala i kapittel 9. Kapittel 10 omhandlar verksemda til Det interna- sjonale valutafondet (IMF) i 2010. Til Stortinget Meldinga omhandlar i hovudsak tilhøve i 2010, men på einskilde punkt er framstillinga oppdatert med tal for dei første månadene av 2011. 1. Innledning Årsmeldingane frå Norges Bank, Finanstilsynet 1.1 Sammendrag og Statens finansfond for 2010 følgjer som utrykte vedlegg til meldinga. Finansmarknadsmeldinga 2010 omhandlar føl- gjande tema: Kapittel 2 handlar om føresetnadene og utsiktene 1.2 Komiteens merknader for finansiell stabilitet i Noreg. Her er risikoane på Komiteen, medlemmene fra Arbei- dei norske finansmarknadene omtala, og likeins derpartiet, Thomas Breen, Gunvor utviklinga for dei norske finansinstitusjonane. Eldegard, Irene Johansen, Gerd Janne Kapittel 3 inneheld eit oversyn over nokre inter- Kristoffersen, lederen Torgeir Micael- nasjonale initiativ til regelverksendringar som har sen, Dag Ole Teigen og Laila Thorsen, kome i kjølvatnet av finanskrisa. Mellom anna vert fra Fremskrittspartiet, Ulf Leirstein, forslag til nye kapitaldeknings- og likviditetskrav og Jørund Rytman, Kenneth Svendsen og nye reglar om innskotsgarantiordningar omtala. Christian Tybring-Gjedde, fra Høyre, I kapittel 4 er det i år teke inn ein omtale av struk- Gunnar Gundersen, Arve Kambe og Jan turelle utviklingstrekk på den norske finansmarkna- Tore Sanner, fra Sosialistisk Venstre- den frå 1970 og fram til 2010. parti, Inga Marte Thorkildsen, fra Sen- Kapittel 5 handlar om hovudtrekka i regelverks- terpartiet, Per Olaf Lundteigen, fra utviklinga i Noreg, og om dei viktigaste løyvesakene Kristelig Folkeparti, Hans Olav Syver- som Finansdepartementet og Finanstilsynet har sen, og fra Venstre, Borghild Tenden, handsama på finansmarknadsområdet i 2010. viser til at det ble avholdt høring med sentralbanksjef Kapittel 6 inneheld ei omtale av verksemda til Øystein Olsen om foreliggende sak 20. mai 2011. Noregs Bank i 2010 og ei vurdering av utøvinga av Referat fra høringen følger som vedlegg til denne pengepolitikken. Omtalen av verksemda til Noregs innstillingen. Bank er lovpålagd, jf. sentralbankloven § 30. Kapit- tel 7 inneheld ei omtale av verksemda til Finanstilsy- net i 2010. Innhaldet i kapittel 6 og 7 byggjer i stor 2. Finansiell stabilitet mon på årsmeldingane frå institusjonane. I kapittel 8 er verksemda til Folketrygdfondet i 2.1 Sammendrag 2010 omtala, medrekna omtale av Statens pensjons- Arbeidet med å tryggja finansiell stabilitet er i fond Noreg i kapittel 8.3 og Statens obligasjonsfond Noreg delt mellom Finansdepartementet, Norges 4 Innst. 439 S – 2010–2011 Bank og Finanstilsynet. Finansdepartementet har eit og 2010. Styrkinga av soliditeten i institusjonane overordna ansvar for å sjå til at det finansielle syste- betrar evna deira til å bera risiko og gjer at dei er betre met fungerer godt. Noregs Bank og Finanstilsynet rusta andsynes dei omfattande endringane i interna- skal medverka til at det finansielle systemet er robust sjonal finansmarknadsregulering som skal gjennom- og effektivt, og overvaker difor finansinstitusjonane, førast i åra framover. verdipapirmarknadene og betalingssystema for å Norske bankar har skaffa seg meir robust finansi- avdekkja element som kan truga stabiliteten. Finans- ering i tida etter finanskrisa. Særleg det at ein større tilsynet fører òg tilsyn med finansinstitusjonane og del av marknadsfinansieringa har løpetid på over eitt marknadsplassane. år, og at ein større del av denne lange finansieringa er Det er etablert såkalla trepartsmøte mellom obligasjonslån med løpetid på over fem år, dreg i Finansdepartementet, Norges Bank og Finanstilsynet positiv lei. Utviklinga medverkar til lågare likvidi- for å utveksla informasjon om situasjonen på finans- tetsrisiko, men den kortsiktige marknadsfinansi- marknadene. I utgangspunktet vert desse møta eringa utgjer framleis ein nokså stor del av marknads- haldne kvart halvår, men oftare ved behov. I 2010 finansieringa til bankane. Bankane har no god tilgang hadde ein fire slike møte, medan det så langt i 2011 til finansiering på marknadene, men denne tilgangen har vore eitt møte. er sårbar for uventa hendingar og ny marknadsuro. Veksten i verdsøkonomien tok seg opp i 2010, Risikopåslaga på finansieringsmarknadene har vore etter det sterkaste tilbakeslaget i internasjonal øko- relativt stabile i 2010, men ligg framleis monaleg nomi sidan andre verdskrigen. Den økonomiske opp- høgare enn dei gjorde før finanskrisa. gangen har førebels ikkje vore sterk nok til å betra Obligasjonar med førerett (OMF) har vorte ei situasjonen på arbeidsmarknadene vesentleg, og viktig kjelde til langsiktig finansiering for norske mange land slit framleis med høg arbeidsløyse. Ein bankar og kredittføretak etter etableringa av byteord- ventar at den økonomiske veksten vil halda fram, ninga med statspapir hausten 2008. Byteavtalane i men aukande statsgjeld i fleire industriland gjer den ordninga kjem til forfall i 2012, 2013 og 2014, og det vidare utviklinga uviss. er uvisse knytt til korleis etterspurnaden etter OMF Store budsjettunderskot og høg statsgjeld førte til vil utvikla seg når store behaldningar av OMF etter uro på finansmarknadene i fleire europeiske land i kvart vert tilbodne på marknaden. Staten har nyleg 2010. Nervøsiteten hos marknadsaktørane slo ut i ein opna for førtidig innfriing av byteavtalane, noko som kraftig auke i rentene på statsobligasjonar utferda av kan medverka til ein meir gradvis auke i tilbodet av Hellas, Portugal og andre gjeldstyngde land i Europa, OMF på marknaden. og på obligasjonsgjelda til europeiske bankar med Kredittrisiko på utlån er den vesentlegaste risiko- store eksponeringar mot dei mest utsette landa. Føre- kjelda for bankane. På kort sikt ser det ut til at kre- bels ser det ut til at uroa i liten grad har spreidd seg til dittrisikobiletet andsynes hushalda er betra for bank- andre marknader, og samla sett har internasjonale ane. Nettofinansformuen i hushalda har auka, gjelds- finansmarknader vore relativt stabile i 2010. belastninga har flata ut, utviklinga i økonomien er Ny uro internasjonalt kan raskt slå inn i det nor- god, og uvissa om den vidare utviklinga er lågare enn ske finanssystemet. Dersom uroa i statspapirmarkna- før. På noko lengre sikt er biletet annleis. Gjeldsbe- dene knytt til situasjonen i utsette euroland skulle lastninga i hushalda er høg, og ser ut til å auka i åra spreia seg ytterlegare, kan det gje nye tap i euro- framover. Ein monaleg del av utlåna til hushaldssek- peiske finansinstitusjonar, auka risikopåslag i kreditt- toren er lån til hushald med særs høg gjeldsbelast- marknadene og svekt kredittilbod til hushald og føre- ning. Desse hushalda er sårbare for eit høgare rente- tak. I byrjinga av 2011 har ein sett monalege verkna- nivå eller ei svakare utvikling i økonomien. Eit lågt der internasjonalt av den politiske uroa i Midtausten rentenivå over lengre tid medverkar til auka risiko for og Nord-Afrika, mellom anna gjennom høgare olje- at fleire hushald tek på seg for mykje gjeld. pris. Vidare kan ein eventuell mistillit til statsfi- Kredittrisikoen for bankane for deira lån til ikkje- nansane i USA også få store konsekvensar for finans- finansielle føretak, varierer frå næring til næring, marknadene, både i USA og elles i verda. Ser ein men fleire utviklingstrekk peikar i retning av at kre- breiare på uvissefaktorar må ein òg ta høgd for verk- dittrisikoen for bankar og kredittføretak er redusert. nadene av naturkatastrofar og andre uventa hendin- Innteninga til føretaka ser ut til å vera på veg opp, og gar, noko den nylege jordskjelvkatastrofen i Japan er talet på konkursar gjekk ned frå 2009 til 2010. Utvik- eit døme på. linga i norsk økonomi tyder på at etterspurnaden etter Solide og robuste finansinstitusjonar er ein føre- varer og tenester vil halda seg oppe i tida framover. setnad for finansiell stabilitet. Soliditeten i dei norske Nesten halvparten av bankane sine utlån til ikkje- bankane vart styrkt i 2010, etter ein monaleg auke i finansielle føretak er utlån til føretak innanfor kjernekapitaldekninga i 2009. Likeins auka bufferka- næringseigedom. Prisutviklinga på næringseige- pitalen i livsforsikringsselskapa monaleg i både 2009 domsmarknaden har vore positiv det siste året, og Innst. 439 S – 2010–2011 5 lønsemda i dei børsnoterte næringseigedomsføretaka lisatorene har påført mange land svært høye gjelds- har teke seg opp. Generelt er kredittrisikoen på lån til byrder. Foreløpig har veksten heller ikke vært sterk ikkje-finansielle føretak konjunkturkjensleg, og nok til å bedre situasjonen på arbeidsmarkedene, og utsiktene kan raskt endra seg dersom norsk økonomi man ser fortsatt svært høy arbeidsledighet i mange vert utsett for ny vesentleg uro. land, som igjen skaper usikkerhet og uro. K o m i - Livsforsikringsselskapa og pensjonskassene er t e e n er bekymret for de følgene vedvarende høy særskilt utsette for marknadsrisiko, ettersom store arbeidsløshet vil ha på økonomien og for enkeltmen- delar av forvaltningskapitalen er plasserte i verdipa- nesker, når ledigheten på tross av nedgang i noen pir, og fordi dei ofte verdset desse eigedelane til mar- land fortsatt generelt forblir langt over nivået fra