Lech Keller Non-Science Fiction Prose of Stanislaw
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Load more
Recommended publications
-
Introduction to "Solaris" Translated from Polish by Lech Keller Stanislaw Lem Is Unquestionably One of the Greatest Authors of SF in the Global History of This Genre
Acta Polonica Monashiensis Volume 2 Number 2 December 2002 Wojciech Kajtoch Introduction to "Solaris" Translated from Polish by Lech Keller Stanislaw Lem is unquestionably one of the greatest authors of SF in the global history of this genre. Thus inclusion of his works to the reading list1 is certainly a gesture, which acknowledges the reality. One could also regard this inclusion as an ennoblement of a genre, so far virtually ignored by the school administration because of its "lowly" origin (i.e. Verne's fantastic novels, targeted mostly for young people, and American "pulp" SF magazines of the 1930s). There are also different claims, namely that "Solaris" (and this novel is virtually unanimously regarded as the best work of Lem, the work, which introduced his works to the list of "must-read" books), is not really SF. The main reason is that "Solaris" can be read and interpreted as a psychological novel, thus in this context Lem is a "real", i.e. "mainstream" writer, actually not much interested in science and technology. In short: Lem is strictly speaking a "high brow" writer, rather than a "lowly" SF writer. It should be also noted the lack of regard to the cultural background (or its arbitrary selection), which was frequent in the interpretation of the post-Second World War literature, and common in the Polish secondary schools habit of reading every literary text as a direct reflection and appraisal of the real world. This way we have compiled a catalogue of the dangers threatening analysis of "Solaris', as it is done at the classes of Polish literature. -
Zarys Historii Polonistyki W Ameryce Północnej BIBLIOTEKA POSTSCRIPTUM POLONISTYCZNEGO
Zarys historii polonistyki w Ameryce Północnej BIBLIOTEKA POSTSCRIPTUM POLONISTYCZNEGO Redaktorzy naukowi ROMUALD CUDAK, JOLANTA TAMBOR 2012 • TOM 2 Michał J. Mikoś Zarys historii polonistyki w Ameryce Północnej w opracowaniu MAŁGORZATY SMERECZNIAK ze wstępem BOŻENY SZAŁASTY-ROGOWSKIEJ i posłowiem WIOLETTY HAJDUK-GAWRON Uniwersytet Śląski w Katowicach Szkoła Języka i Kultury Polskiej Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich Wersja elektroniczna: www.postscriptum.us.edu.pl Recenzent WACŁAW M. OSADNIK Korekta ZESPÓŁ Publikacja sfinansowana ze środków: UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH Adres „Postscriptum Polonistyczne” Szkoła Języka i Kultury Polskiej UŚ pl. Sejmu Śląskiego 1, 40-032 Katowice tel./faks: +48 322512991, tel. 48 322009424 e-mail: [email protected] www.postscriptum.us.edu.pl Wydawca Uniwersytet Śląski w Katowicach Szkoła Języka i Kultury Polskiej Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich Dystrybucja Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice e-mail: [email protected]; www.wydawnictwo.us.edu.pl tel.: 48 32 3592056 Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wydawnictwo Gnome, Katowice Nakład: 250 egz. ISSN 1898-1593 Spis treści Bożena Szałasta-Rogowska: Pasja Hermesa ........................................................ 7 I. Rys historyczny ................................................................................................... 11 II. Obecność literatury polskiej w Ameryce Północnej i Anglii ..................... 36 III. Bibliografia tłumaczeń z literatury polskiej na angielski .......................... -
Crossing Central Europe
CROSSING CENTRAL EUROPE Continuities and Transformations, 1900 and 2000 Crossing Central Europe Continuities and Transformations, 1900 and 2000 Edited by HELGA MITTERBAUER and CARRIE SMITH-PREI UNIVERSITY OF TORONTO PRESS Toronto Buffalo London © University of Toronto Press 2017 Toronto Buffalo London www.utorontopress.com Printed in the U.S.A. ISBN 978-1-4426-4914-9 Printed on acid-free, 100% post-consumer recycled paper with vegetable-based inks. Library and Archives Canada Cataloguing in Publication Crossing Central Europe : continuities and transformations, 1900 and 2000 / edited by Helga Mitterbauer and Carrie Smith-Prei. Includes bibliographical references and index. ISBN 978-1-4426-4914-9 (hardcover) 1. Europe, Central – Civilization − 20th century. I. Mitterbauer, Helga, editor II. Smith-Prei, Carrie, 1975−, editor DAW1024.C76 2017 943.0009’049 C2017-902387-X CC-BY-NC-ND This work is published subject to a Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivative License. For permission to publish commercial versions please contact University of Tor onto Press. The editors acknowledge the financial assistance of the Faculty of Arts, University of Alberta; the Wirth Institute for Austrian and Central European Studies, University of Alberta; and Philixte, Centre de recherche de la Faculté de Lettres, Traduction et Communication, Université Libre de Bruxelles. University of Toronto Press acknowledges the financial assistance to its publishing program of the Canada Council for the Arts and the Ontario Arts Council, an agency of the -
Solaris Teatr Slaski Katowice 20
T ~1e. rrioL_e Ło si~ o~~ci. T T Q ri1m ri1e do~iemy si~ moL_e Stanisław Lem (12 IX 1921, Lwów - 27 Ili 2006, Kraków), prozaik. eseista. Stanisław Lem o .Solaris· W 1940 roku rozpoczął we Lwowie studia medyczne, zakończone w 1948 na Uniwersytecie Jagiellońskim. Początkowo ogłaszał artykuły w fachowej prasie Bardzo niewiele potrafię dziś powiedzieć o historii powstawania moich utworów. lekarskiej, recenzje i felietony naukowe, opowiadania i wiersze. Debiutował w ka Wydaje mi sie bowiem, że każda książka zaciera h is torię swojego powstawania. towickim tygodniku .Nowy Świat Przygód· (1946) powieścią Człowiek z Marsa Realizacja jakby nakłada się na proces krystalizacji utworu. Nie zawsze wygląda to (pisaną jeszcze w czasie wojny); pierwszą książkę , powieść Astronauci wydał tak, że książka koduje się w pamięci jako swoista rzeka o wielu dopływach, które w 1951 roku, dalsza twórczość przyniosła mu opinię najwybitniejszego przejawiają tendencje dośrodkowe. Ilekroć wchodziłem w jakieś boczne koleiny, by przedstawiciela polskiej fantastyki naukowej. Wśród najslynniejszych jego książek je potem odtrącić, wówczas wszystko ulegało dokładnemu wymazaniu, co było wymieniane są Ob/ok Magellana (1955). Eden (1959), Powrót z gwiazd (1961 ), cykle spowodowane tym, że częstokroć niszczyłem wszystko, co posiadałem w maszyno opowiadań Dzienniki gwiazdowe (1957), Księga robotów (1961), Pamiętnik pisie. Gdybym mógł zobaczyć te bruliony, zapewne sam bym się zdziwił, jak dalece znaleziony w wannie (1961). Głos Pana (1968), Bajki robotów (1964), Cyberiada kształt ostateczny książki różnił się od tego, co ją poprzedziło. Jest bowiem tak (1965), Opowieści o pilocie Pirxie (1968). Interesowała go również literatura jako - o czym już wspomniałem - że pracowałem metodą prób i błędów. Powiem na forma poznania i kreacji innej rzeczywistości, co znalazło odzwierciedlenie w takich przykład , że ostatni rozdział Solaris napisałem po rocznej przerwie. -
Literatura Polska W Ĝwiecie S Zkoà a J Ĉ Zyka I K Ultury P Olskiej
LITERATURA POLSKA W ĝWIECIE S ZKOà A J ĉ ZYKA I K ULTURY P OLSKIEJ M I ĉ DZYINSTYTUTOWA P RACOWNIA B ADAē NAD J ĉ ZYKIEM P OLSKIM I L ITERATURĄ P OLSKĄ NA ĝ WIECIE I NSTYTUT N AUK O L ITERATURZE P OLSKIEJ U NIWERSYTET ĝ L Ą SKI W K ATOWICACH LITERATURA POLSKA W ĝWIECIE TOM II W KRĉGU ZNAWCÓW POD REDAKCJĄ ROMUALDA CUDAKA WYDAWNICTWO GNOME KATOWICE 2009 ' U!= " #$$ !" $$ $ b %$"&$ ""$ '( (&" "$%" $ $)& *+ # +,-# (.!"$&$ )$ $$ U!= " #$$ $ * %."$& ,$." -', /01021003/141 %$ %. b "= 56 (% 7,8* N %$$ ,$." + .!: ;6$ 30<=> ?14/ #$> (!$% !:<)$@A B?0 2 43== ;." $$ '$ ': ::> .!: C. "$ =+> $ $$ S PIS TREĝ CI Sáowo od redaktora 9 LEKTURY ZNAWCÓW TOKIMASA SEKIGUCHI RadykalnoĞü i otwartoĞü liryki Wisáawy Szymborskiej – lektura heterodoksyjna 15 WIKTORIA TICHOMIROWA Jak nas widziano „przez zakratowane okienka”? Wizerunek Rosji i Rosjanina w polskiej prozie áagrowej 39 LUDMYàA PETRUCHINA Sady Leopolda Staffa w wymiarze fenomenologicznym 49 ARTUR PàACZKIEWICZ O Mironie Biaáoszewskim jeszcze inaczej. RzeczywistoĞü bez metafizyki 58 EWA STAēCZYK UkraiĔski Inny w Lichtarzu ruskim Jerzego Harasymowicza jako przykáad dyskursu kolonialnego 67 WACàAW M. OSADNIK Logika i moĪliwe Ğwiaty w Solaris Stanisáawa Lema 75 AààA KOĩYNOWA Stanisáaw Lem: sąsiedzi zza Buga i sąsiedzi z kosmosu 83 KALINA BAHNEVA Sen o epopei. Na przykáadzie buágarskiego táumaczenia Alpuhary i „Epilogu” Pana Tadeusza 88 PAVOL WINCZER Czynniki okazjonalne w tworzeniu siĊ kanonu literatury polskiej 1945–1989 103 6 Spis treĞci MAàGORZATA ANNA PACKALÉN Dokąd zmierzamy? Odczytywanie dwóch rzeczywistoĞci przez pryzmat badaĔ genderowych 109 RECEPCJA LITERATURY POLSKIEJ WĝRÓD ZNAWCÓW. POLONIĝCI I POLONISTYKI MILENA KUSZTELSKA Gombrowicz znawstwem podszyty. Iwona, ĝlub i Operetka czytane we Francji 123 MACIEJ CHOWANIOK Znawcy o nieznanym – wokóá zagranicznej lektury prozy Michaáa ChoromaĔskiego 136 KRYSTYNA BARKOWSKA Przybyszewski na àotwie 144 OàESIA SACZOK Miáosz i Szymborska na Ukrainie. -
Recenzje 25 Mandatów Do Sejmu”. Nie Wiadomo, Z Czego Wynikała
444 Recenzje 25 mandatów do Sejmu”. Nie wiadomo, z czego wynikała różnica. Czy z zesta- wienia regionu z resztą kraju? Niektóre określenia są mało zgrabne, np.: „Opis przedstawicieli obcych narodowości w «Słowie Polskim» nosił znamiona języka defaworyzacji” (s. 190). Pomimo uwag krytycznych, niekiedy na pewno dyskusyjnych, chciałbym podkreślić, że recenzowana monografi a zasługuje na uznanie. Co więcej, książka została na ogół starannie wydana. Kilka wychwyconych literówek niczym nie umniejsza edytorskim walorom publikacji— do lektury zachęca m.in. bardzo stylowa okładka. Chociaż czytelnik, sądząc po tytule, mógłby się spodziewać monografi i lwowskiego „Słowa Polskiego” z innym rozłożeniem akcentów tema- tycznych, dostał solidnie napisaną książkę, w której autorka przedstawia spoj- rzenie redakcji na ważne problemy dwudziestolecia w czasie, kiedy dziennik ten był organem prasowym Narodowej Demokracji. Przeprowadzona przez Justynę Maguś analiza jest rzetelna i solidna, a sposób ujęcia tematyki powoduje, że książkę można polecić bynajmniej nie tylko znawcom tematyki. Tomasz Pudłocki (Kraków) Wojciech Orliński, Lem. Życie nie z tej ziemi, Wołowiec–Warszawa 2017, Wydawnictwo Czarne, Wydawnictwo Agora, ss. 439 Napisaną przez dziennikarza Wojciecha Orlińskiego książkę trudno uzna ć za kla- syczną biografi ę. To raczej opowieść o Stanisławie Lemie jako człowieku, z próbą odnajdywania inspiracji dla jego twórczości w wydarzeniach z życia pisarza. Orliński, prawdziwy „lemomaniak”, wiele lat wcześniej napisał już książkę Co to są sepulki? Wszystko -
Solaris Across Media. Mark Bould. Solaris. BFI Film Classics
Reviews of Books 113 Emerging from Its Elements: Solaris across Media. Mark Bould. Solaris. BFI Film Classics. Palgrave McMillan: London, 2014. 96 pp. ISBN: 978-1-84- 457805-4. $17.95 pbk. Reviewed by Melody Jue When you walk into an aquarium, you are usually greeted by signs that welcome you to the “alien” realm of the ocean, with its “extraterrestrial” creatures, like the octopus and nautilus. One of the curious things about the ocean planet Solaris—as imagined by Stanislaw Lem and Andrei Tarkovsky—is that it has no indigenous life forms. In both Lem’s 1961 novel and Tarkovsky’s 1972 film, the planet Solaris is one massive ocean body of transient sculptural formations, perhaps sentient on a scale beyond human comprehension. The planet is at once an environment and a subject, presenting particular challenges for thinking about cinematic perception and the genre of sf. Mark Bould’s study of Tarkovsky’s Solaris is a new contribution to BFI’s Film Classics series that engages with the interrelation of environment and subjectivity. Although the book is organized into three chapters (“Sf, Tarkovsky and Lem,” “Solarises,” and “Tarkovsky’s Solaris”), the last chapter on Tarkovsky’s film comprises the majority of the book. Bould carefully recounts the plot of the film, occasionally splicing in forays into production history, literary and cinematic precedents, and full-color film frames. Bould’s Solaris is, in many ways, not simply a study of Tarkovsky’s Solaris, but an additional remediation of the film and novel that stands on its own. What emerges from Bould’s prudent analysis is an environmental sensibility: that the key to interpreting Solaris lies in a cinematic grammar that emerges out of its natural elements. -
Překlady Díla Stanisława Lema Do Češtiny a Slovenštiny
Jazyk a kultúra číslo 31-32/2017 Překlady díla Stanisława Lema do češtiny a slovenštiny Libor Martinek Slezská univerzita v Opav ě – Uniwersytet Wrocławski [email protected] Klí čová slova: Stanisław Lem, science-fiction, p řeklady, čeština, slovenština, recepce, Pavel Weigel Key words: Stanisław Lem, translations, Czech, Slovak, reception, Pavel Weigel Překlady díla Stanisława Lema do češtiny a slovenštiny Dílo polského klasika žánru sci-fi S. Lema (12. zá ří 1921 Lvov – 27. b řezna 2006 Krakov) není t řeba podrobn ěji p ředstavovat. Lemovo dílo ovlivnilo nejen polskou, ale i sv ětovou v ědecko-fantastickou literaturu. Jeho knihy byly p řeloženy do 40 jazyk ů a prodalo se p řes 27 milion ů výtisk ů. V našem článku se zam ěř ujeme na p řeklady do češtiny a slovenštiny, jelikož díky blízkosti obou jazyk ů a spole čnému státu bývalo b ěžné, že česky vydané publikace se b ěžn ě četly na Slovensku a tak říkajíc v případ ě nouze mohl český čtená ř sáhnout po slovenském p řekladu, pakliže nebyl k dispozici český (autor článku sám tak činil nap říklad v případ ě teoretických d ěl italského spisovatele a sémiotika Umberta Eca). V našem komentovaném p řehledu zohled ňujeme také ten zvláštní p řípad, kdy p řeklad n ěkterého Lemova díla do ma ďarštiny vyšel v Bratislav ě, nikoli nap říklad v Budapešti, tedy v rámci Československé republiky nebo od r. 1993 Slovenské republiky. Lem v roce 1946 za čal psát beletrii, vyšly mu první povídky a v časopise Nový sv ět novela na pokra čování Mar ťan .1 Po absolvování medicíny na Jagellonské univerzit ě v Krakov ě pracoval v letech 1947 – 1950 jako mladší asistent ve v ědeckém seminá ři vedeném doktorem Mieczysławem Choynowskim. -
Naming the Future in Translations of Russian and East European Science Fiction
Swarthmore College Works Russian Faculty Works Russian 2018 Naming The Future In Translations Of Russian And East European Science Fiction Sibelan E.S. Forrester Swarthmore College, [email protected] Follow this and additional works at: https://works.swarthmore.edu/fac-russian Part of the Slavic Languages and Societies Commons Let us know how access to these works benefits ouy Recommended Citation Sibelan E.S. Forrester. (2018). "Naming The Future In Translations Of Russian And East European Science Fiction". Science Fiction Circuits Of The South And East. Volume 2, https://works.swarthmore.edu/fac-russian/266 This work is brought to you for free by Swarthmore College Libraries' Works. It has been accepted for inclusion in Russian Faculty Works by an authorized administrator of Works. For more information, please contact [email protected]. SIBELAN FORRESTER 6 Naming the Future in Translations of Russian and East European Science Fiction Science fiction is the ultimate defamiliarizing verbal genre, uniquely well suited not only to imagining space exploration or embodying new trajec tories for science and technology, but first and foremost to envisioning new ways of organizing social and political entities.^ Even works that lack encounters with sentient aliens provoke a confrontation between self and other as readers meet characters from remote times and places or alterna tive and very different presents. This article examines one factor among the ways SF^ creates worlds different from our own: the use of personal names to convey information about international, transnational or post-national groups and societies in the future, and the way these names have been or could be rendered in English translation. -
Nanotech Ideas in Science-Fiction-Literature
Nanotech Ideas in Science-Fiction-Literature Nanotech Ideas in Science-Fiction-Literature Text: Thomas Le Blanc Research: Svenja Partheil and Verena Knorpp Translation: Klaudia Seibel Phantastische Bibliothek Wetzlar Special thanks to the authors Karl-Ulrich Burgdorf and Friedhelm Schneidewind for the kind permission to publish and translate their two short stories Imprint Nanotech Ideas in Science-Fiction-Literature German original: Vol. 24 of the Hessen-Nanotech series by the Ministry of Economics, Energy, Transport and Regional Development, State of Hessen Compiled and written by Thomas Le Blanc Svenja Partheil, Verena Knorpp (research) Phantastische Bibliothek Wetzlar Turmstrasse 20 35578 Wetzlar, Germany Edited by Sebastian Hummel, Ulrike Niedner-Kalthoff (Ministry of Economics, Energy, Transport and Regional Development, State of Hessen) Dr. David Eckensberger, Nicole Holderbaum (Hessen Trade & Invest GmbH, Hessen-Nanotech) Editor For NANORA, the Nano Regions Alliance: Ministry of Economics, Energy, Transport and Regional Development, State of Hessen Kaiser-Friedrich-Ring 75 65185 Wiesbaden, Germany Phone: +49 (0) 611 815 2471 Fax: +49 (0) 611 815 49 2471 www.wirtschaft.hessen.de The editor is not responsible for the truthfulness, accuracy and completeness of this information nor for observing the individual rights of third parties. The views and opinions rendered herein do not necessarily reflect the opinion of the editor. © Ministry of Economics, Energy, Transport and Regional Development, State of Hessen Kaiser-Friedrich-Ring 75 65185 Wiesbaden, Germany wirtschaft.hessen.de All rights reserved. No part of this brochure may be reproduced or utilized in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording, or by any information storage and retrieval system, without prior permission in writing from the publisher. -
The Russian Idea in the Soviet and Post-Soviet Fantastika Film Adaptation
UNIVERSITY OF CALIFORNIA Los Angeles Searching for Identity: The Russian Idea in the Soviet and Post-Soviet Fantastika Film Adaptation A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree Doctor of Philosophy in Slavic, East European and Eurasian Languages and Cultures by Jesse Brown O’Dell 2019 © Copyright by Jesse Brown O’Dell 2019 ABSTRACT OF THE DISSERTATION Searching for Identity: The Russian Idea in the Soviet and Post-Soviet Fantastika Film Adaptation by Jesse Brown O’Dell Doctor of Philosophy in Slavic, East European and Eurasian Languages and Cultures University of California, Los Angeles, 2019 Professor Ronald W. Vroon, Chair What is the role of sociocultural history in the evolution of national identity? How is the worldview of Russian citizens reflected in contemporary art and popular culture? My dissertation, which examines narratives of national identity in the twentieth and twenty-first centuries, approaches these questions and others through an historical analysis of Russian fantastika film adaptations and the literary works upon which they are based. Illustrating transitions in perceptions of Russian identity as they are reflected in over thirty examples of Soviet and post-Soviet fantastika, this project provides a critical reconsideration of historical theories on the “Russian idea” and offers new perspectives on what it means to be Russian in the twenty-first century. My study employs a synthesis of approaches from the fields of cultural history, literature, film, and gender studies. The primary hypothesis is that it is possible, through an historical ii analysis of fantastika film adaptations (and their corresponding literary sources), to obtain a fundamental understanding of post-Soviet culture by examining crucial transformations in the Russian worldview over the course of a century; namely, from 1917 to 2017. -
Stanisław Lem 2021. Widziałem Przyszłość
„Lem 2021. Widziałem przyszłość” "Bo wczorajsza niezwykłość staje się dzisiejszym banałem, a dzisiejsza skrajność - jutrzejszą normą". Stanisław Lem STANISŁAW LEM – LITERATURA W WYBORZE Wydawnictwa zwarte 1. Astronauci / Stanisław Lem. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1972 2. Bajki robotów / Stanisław Lem ; posł. Jerzy Jarzębski. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2003 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 3. „Bajki robotów” Stanisława Lema na lekcjach języka polskiego w klasie VI : poradnik metodyczny / Maria Olszewska. - Lublin : IKN ODN, 1985 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 4. Biblioteka XXI wieku / Stanisław Lem. - Kraków ; Wrocław : Wydawnictwo Literackie, 1986 5. Boli tylko, gdy się śmieję... : listy i rozmowy / Stanisław Lem, Ewa Lipska, Tomasz Lem. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2018 6. Bogowie Lema / Marek Oramus. - Poznań : Wydawnictwo Kurpisz ; Zakrzewo : Wydawnictwo Replika, 2007 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 7. Bohater Gombrowicza i Lema wobec chaosu rzeczywistości / Justyna Towarek. - Gdynia : Novae Res – Wydawnictwo Innowacyjne, 2015 8. Bezsenność / Stanisław Lem. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1971 9. Bomba megabitowa / Stanisław Lem ; posł. Jerzy Jarzębski. - Kraków : Wydaw. Literackie, 1999 10. Co to są sepulki ? : wszystko o Lemie / Wojciech Orliński. - Kraków : “Znak”, 2007 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 11. Cyberiada / Stanisław Lem ; [il. Daniel Mróz]. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1965 12. Czarnoksiężnik z Archipelagu / Ursula K. Le Guin ; przekł. Stanisław Barańczak. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1983 13. Czas nieutracony / Stanisław Lem. - Kraków : Wydawnictwo Literackie,1957 14. Człowiek z Marsa / Stanisław Lem ; posłowie Jerzy Jarzębski. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2004 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 15. Dialogi / Stanisław Lem. - Kraków ; Wrocław : Wydaw. Literackie, 1984 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 16. Doskonała próżnia / Stanisław Lem. - Warszawa : Czytelnik, 1971 17. Dwa bieguny mitopoetyki : archetypowe narracje w twórczości Johna Ronalda Reuela Tolkiena i Stanisława Lema / Marta Kładź-Kocot.