Karlos Santamariaren Pentsamendua

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Karlos Santamariaren Pentsamendua Karlos Santamariaren pentsamendua Joxe Azurmendi IDEIA Liburu hau bi partetan dago banatua, eta Ideia deritzon lehen atal honek Santamariaren autokontzientzia intelektuala —nolabait esan— biltzen du; non kokatu duen bere burua, bere pentsamendua, garaiko autore eta joera ezberdinen artean: pertsonalismoan, hain zuzen, honek bakarrik ahalbidetzen digulakoan inspirazioa, iragan zahar hautsi batetik mundu berri gizatiarrago bat sortzeko. Orduan hemen asko baitziren, gehienak ez esateko, letrazale, artean, edo existentzialismoari edo marxismoari emanagoak (faxismoari atxikiak ez aipatzeko), Santamariak hain modan ez zegoen ikusmolde zail batekin behar izan du argudiatu bere postura zaila: kristaua —ez frankista!—, abertzalea, demokratikoa, bakezalea, eta beti pertsonaren lehentasun absolutuaren aldekoa, Estatuan bezala Elizan bertan. Ohargarria da, nolanahi ere, irabazle eta galtzaileetan, abertzale eta sozialistetan, fededun eta antiklerikaletan, eta abarretan apurtuta eta amorratuki kontrajarririk zebilen Euskal Herri minduan, jende desberdina egon dela, oposizio hondagarri haiek gainditzea lortu duena pertsonari buruzko gogoetan sakonduz: Toribio Etxebarria eibartar sozialistak, Arizmendiarrieta arrasatear kooperatibistak, eta hala Santamariak ere. Dena den, pertsonalismoa ez da euskal krisiari erantzuteko gogoeta, mundu guztiko eta Mendebaleko kultura guztiaren krisiari ihardespen globala baino. Gogoan hartu behar da, Karlos Santamaria idatz-gogoetan hasi denean, gure gerra ostean, Mundu Gerraren garaian eta ondorengo Gerra Hotzaren aldian, krisiak jota ageri dela alde orotatik mundua: ez bakarrik estatuak eta herriak mundu osoan armetan daudelako, baizik filosofiak eta ideologiak ere lerratuta eta elkarrekin zeharo aurrez aurre jarriak dabiltzalako, batak bestea suntsitu beharrean sutan, gehienean ideien atzean iskiluak oso bistan ikusten direla. Mundu bat bukatuta dago, edo bukatutzat ematen da —Errenazimentuan optimismoz beterik argitu zen Modernia—, eta mundu berriak, ahaleginak eginda, ez du aurkitzen hasierarik. Galerna apokaliptiko baten giroa nozitu da garai honetan, nahasiago ezina, «ismo» askoren gerra askorekin batera: liberalismoa, faxismoa, marxismoa, existentzialismoa, eta «guztion guztiei gerra»n, kristautasuna ere guztiekin gerran, gerra galdu duen Euskal Herrian bihurdura bihurriki bihurdikatu partikularrez, moral edo pertsonalki nahiz doktrinalki, truke zibil, politiko eta ekonomiko-soziala erlijio-gerra tankeran egiten denean, baina konfesio beraren barruan, galtzaileak ez baitira izaten armak soilik, batez ere kontzientziak baizik. Halere, krisia, Euskal Herriaz gain, Europa osokoa izan da. Pentsamendu guztikoa. «Eskuineko iraultzak» nahi zuena kriminala zen marxismoarentzat; komunismoa kriminala demokratentzat, etab.; «Mendebaleko kultura» esaten zitzaion horretatik, bazirudien ez zela tesi bat bakarra tente geratzen, guztiek onartzeko eran. Krisia, egiazki zenbaterainokoa izan den orain alde batera utzita, zeharokotzat bizitu da eta arras nabarmen sentitu du mundu guztiak. Santamariaren analisian, krisi modernoa, itxuraz ideologien gatazka bezala zirimolatsu ageri dena, funtsean da teknika espirituari gainditu zaiola, soil-soil: beraz, krisiaren azken erroa ez dago ideologien oposizioan eta borrokan, baizik teknologia berriak gizakiari eskatzen dizkion berrikuntzetan, bere barrura zein kanpora begira. Pertsonak ez dauka bere burua berrikasi eta berrirabazi beste abiapuntu posiblerik, gainditu duen mundu teknologiko honetan berriro nagusitzeko, libre izateko: pertsonagandik abiatzen dira bide guztiak historian. Orain, beraz, pertsonaren berregintzan dago mundu berriaren itxaropen bakarra. Horixe izan da Santamariaren filosofian egiteko behinena: pertsona gogoetatzea. Krisian Santamariaren ekintzak eta idazkuntzak adiera zabalean «larriunetzat» har ditzakegun une nagusiak ezagutu ditu: hasieran, Gerra Zibil ostea eta diktadura ezartzea Euskal Herrian; berehalaxe, gero, Mundu Gerra eta faxismoaren porrota nazioartean, mundua erdibitzea bi sistema (ekonomiko, politiko, ideologiko) kontrajarritan; Gerra Hotza eta, su-galda antikomunistaren gainbeheran, «68ko Maiatzaren» izenean bildu ohi den udaberritzea, Mendebalean zein Ekialdean; Vatikanoko II. Kontzilioa, eta Eliza katolikoaren aldaketa mundu modernoarekiko, haren inguruan Euskal Herrian egon den mugidarekin batez ere; ETA, frankismoaren amaia eta Autonomien Estatua antolatzea. Nolabait esan, beti «krisian» egon den aroa tokatu zaio lan egiteko. Intelektualki ere, oso esanahi «kritikoko» borroka gogorretan egokitu zaio borrokatzea: demokraziaren eta faxismoaren arteko borrokan; komunismoaren eta liberalismoaren, ateismoaren eta erlijioaren borroketan gero; integrismo erlijiosoaren eta kontzientziaren askatasunaren borroketan, etab. Dena dela, «krisiak», XX. mendeko literatura handi batean eta autore pertsonalistengan bereziki, badu beste esanahi sakonago bat ere, baliozkoa Santamariarentzat, ikusten joango garena, aro baten (Moderniaren) azkenaren edo ukoaren eta berri baten aldarriaren adieran. Krisiak, orduan, epaia adieraz lezake: modernitatearen epaia eta kondena, haren lekuan etorkizun berri bat iragartzen delarik (humanismo berri bat). Aitortu beharra dago krisiaren kontzeptua, hain erraz erabilia, nola-halakoa dela testuinguruen arabera. Jatorrizko esangura grekoan, juridikoki, epaile baten epaia esan nahi du auzi batean, eztabaidan erabakia alde batera hartzea, bereiztea (krino aditzetik); testuinguru medikoan edo militarrean, puntu larri bateko biragunea adierazten zuen alde batera ala bestera, gaixoaren heriotzara ala osasunera, indar borrokalarien garaipenera ala hondamenera. Crisis hitza batez ere adiera tekniko medikoan pasatu da latinera, gorputzaren hil ala bizi larriuneko esanahiarekin. Handik, metafora gisa jada, Estatuaren edo gizartearen egonezina eta aldakortasuna adieraztera etorri da XVIII. mende europarrera. Bi puntu ohargarri, beharbada: egungo adieran, krisiarekin beldurra edo zerbait txarra edo arriskutsua lotzen dugu; lehen, ordea, sentiera liberal demokratiko optimistaren ulerkeran alderantzizkoa zen, XVIII. eta XIX. mendeetan, krisiak, testuinguru ekonomikoan guztiz gain, esanahi guztiz positiboa baitzuen, hobekuntzaren eta aurrerabidearen agintzari bezala. Krisia aurrerabidearen eragilea zen. Orain, aurrerabide horrexen poxeluan eta oztopoan pentsarazi ohi digu gehiago hitz horrek. Santamariak, bada, krisia berez ez dela ez positiboa eta ez negatiboa esetsiko du. Erabaki egin behar dela, zertara hartu eta nola jokatu. Krisian egiterik ez dagoena da bertan geratu. Bigarren: krisia ia hitzetik hortzera edozertarako erabiltzen da gaur1; Testamentu Zaharraren Septuaginta itzulpenean, historiaren Azken Judizioa esan nahi zuen denboraren azken krisiak (epaiak) edo historiaren krisi handiak; gero, historia bera dela historiaren egiazko Azken Judizioa edo krisia irakatsi da idealismoan; pertsonalismoan (Santamariaren filosofian), modernitatea mamitu duen balioen sistemaren porrota esan nahi du orain gauden krisiak, balio-sistema eta gizarte berri baten beharra, hortaz. Krisian gaudela ulertzeak erakusten du ulertzen dugula aldakuntzan gaudela. Krisiak egoera bat «erabakitzen» du, egoera batetik beste batera behartuz edo bultzatuz, uste zaharrak apurtuz eta problema berriak planteatuz. Beraz, krisiak aldakuntza bat seinalatzen du2. Arrisku bat, halaber, geuk nola jardun, atera baitaitezke gauzak ongi ala gaizki. Gauden egoerari krisia irizteak, hemen ez dela ezer pasatzen esan ordez, dei bat inplikatzen du aldakuntzan parte hartzera. Aldakuntzak ez dauka zertan puntuala izan. Oraingo krisia esaten duguna (aurtengoa edo) izan liteke peripezia txiki bat, Moderniaren akabera izan daitekeen krisi handian, mende osoa iraunez eta nahi bada gehiago3. Kontua da, hitz batean, gure aldiari, kulturari, funtsean jada usteldutakoa eta galdutakoa iriztea: «Se vendrá abajo esa civilización, se vendrá abajo como los muros de Jericó»4. Bukatu da horrena. Ez dauka zer eginik. Etorkizunean eduki behar ditugu begiak. Santamaria oraintasunaren Maritainen diagnosiaz baliatu da5. Modernitatearen krisian gaude. Sekularizazioaren historiaren buruan eta porrotean gaude, humanismo antropozentrikoaren tragediaren orduan. Historia modernoaren irakurketa horren arabera, Erdi Aroan Jainkoari begira zegoen gizakia eta haren mundu guztia, Berpizkundeaz gero, bere buruari begira jartzera bihurtu da hura eta haren kultura, ikerketa, ekintza guztia. Berpizkundeko humanistei baino kasu gehiago egiten zaio Erreformari Santamariaren azalpenean: Erreformak muturreraino eraman du pesimismo agustindarra, gizakia bekatuak deseginda eta Jainkoaren ahalmenaren azpian zanpatuta ikusiz. Esta visión aterradora de la grandeza de Dios y de la miseria del hombre, que el jansenismo recogerá, produce un efecto paradójico. Puesto que el hombre no vale para el cielo —azaltzen du Santamariak dibulgazioko hitzaldi baterako apunteetan—, tendrá que valer para la tierra6. Gizakia negozioetan murgiltzen da, Jainkoaz ahaztu egiten da, mundua profano bihurtzen da. Sekularizazio prozesu luze horretan, dena ez da izan negatiboa. Humanismo berriak salbatu beharko dituen balio handiak ditu. Baina, azken batean, humanismo hori trokan behera amildu da, ez humanismoa zelako, baizik antropozentrikoa zelako, horrexegatik bere buruari ezin eutsiz deusezaren amilburuan (zingiran erori eta buruko mototsetik tiraka atera zitekeen Münchhausengo baroiak egin omen zezakeena). Egungo historiaren ebidentzia beste egiaztapenik behar ez duen gertakaritzat jo dute Maritainek eta Santamariak humanismo horren
Recommended publications
  • Program IX Edition
    IX INTERNATIONAL ONTOLOGY CONGRESS IX CONGRESO INTERNACIONAL DE ONTOLOGÍA Philosophy as an Anthropological Universal Universalidad de la filosofía The International Ontology Congress, though faithful to its El Congreso Internacional de Ontología, siguiendo fiel a su aim of revisiting the major issues raised by Greek trayectoria de retomar los grandes problemas de la filosofía philosophy through the prism of contemporary science, will griega a la luz de la reflexión de la ciencia contemporánea, depart from this course for its ninth edition. The subject en su IX edición, efectuará, sin embargo, una pequeña chosen will not be a specific philosophical problem but inflexión. El tema elegido no será un problema filosófico rather the problem that philosophy itself represents. específico sino el problema que la filosofía misma constituye. Affirming or denying the universality of philosophy is almost a case of anthropological optimism or pessimism, of Afirmar o negar la universalidad de la filosofía es casi una confidence in a common disposition of beings with the gift cuestión de confianza en una común disposición de los seres of reason, disposition that is supposedly the consequence of de razón, disposición que sería consecuencia de la riqueza the intrinsic richness of language beyond the contingent esencial del lenguaje, más allá de las diferencias differences that separate peoples, cultures, and civilizations, contingentes que separan pueblos, culturas y civilizaciones. and even beyond the difference between adults and children. Incluso más allá de la diferencia entre adultos y niños. Ello Hence the need to construe philosophical disposition as an sin duda exige que por disposición filosófica entendamos elemental attitude of the spirit that also manifests itself in una actitud elemental del espíritu que se pone también de the need for scientific intelligibility.
    [Show full text]
  • A British Reflection: the Relationship Between Dante's Comedy and The
    A British Reflection: the Relationship between Dante’s Comedy and the Italian Fascist Movement and Regime during the 1920s and 1930s with references to the Risorgimento. Keon Esky A thesis submitted in fulfilment of requirements for the degree of Doctor of Philosophy, Faculty of Arts and Social Sciences. University of Sydney 2016 KEON ESKY Fig. 1 Raffaello Sanzio, ‘La Disputa’ (detail) 1510-11, Fresco - Stanza della Segnatura, Palazzi Pontifici, Vatican. KEON ESKY ii I dedicate this thesis to my late father who would have wanted me to embark on such a journey, and to my partner who with patience and love has never stopped believing that I could do it. KEON ESKY iii ACKNOWLEDGEMENTS This thesis owes a debt of gratitude to many people in many different countries, and indeed continents. They have all contributed in various measures to the completion of this endeavour. However, this study is deeply indebted first and foremost to my supervisor Dr. Francesco Borghesi. Without his assistance throughout these many years, this thesis would not have been possible. For his support, patience, motivation, and vast knowledge I shall be forever thankful. He truly was my Virgil. Besides my supervisor, I would like to thank the whole Department of Italian Studies at the University of Sydney, who have patiently worked with me and assisted me when I needed it. My sincere thanks go to Dr. Rubino and the rest of the committees that in the years have formed the panel for the Annual Reviews for their insightful comments and encouragement, but equally for their firm questioning, which helped me widening the scope of my research and accept other perspectives.
    [Show full text]
  • Upcoming Events
    UPCOMING EVENTS April 11 – 12: California Coop Conference, Berkeley CA May 2 – 4: Jackson Rising, Jackson MI May 30 – Worker Cooperative National June 1: Conference, Chicago IL June 6 – 8: New Economy Coalition Conference, Boston MA July 13 – 16: Association of Cooperative Educators (ACE) Institute, Austin TX Sept 9 – 11: National Coop Business Association, annual conference, Minneapolis MN Oct 6 – 9: 2nd Annual International Cooperatives Summit, Quebec Canada http://usworker.coop/events US Federation of Worker Cooperatives PO Box 170701 San Francisco, CA 94117 USFWC NEWS UPDATES, INSPIRATION AND GOINGS-ON FROM THE U.S. FEDERATION OF WORKER COOPERATIVES Spring 2014 In NYC, Partnerships Help Build a Strong Policy Agenda for Worker Coops By Joe Rinehart, Rural Programs Coordinator, USFWC n recent months the worker coopera- and testified, the hearing prompted tive business model has achieved sig- follow-up meetings where local govern- nificant recognition by government ment agencies are now actively explor- Iofficials in New York City. What ing opportunities to formally support tipped the scale of interest was the for worker coop development. release of a policy paper by a local coali- But this didn’t just happen tion urging the city to formally support overnight. What’s less visible are the worker cooperatives. The policy paper, conditions created over time that ‘Worker Cooperatives for New York allowed a coalition to create and seize City: A Vision for Addressing Income opportunities to increase awareness Inequality’, became the focus of a half of – and institutional support for – the -day conference with over 100 attend- worker cooperative model. These ees interested in developing a platform conditions include: to scale worker cooperatives in the city.
    [Show full text]
  • La Traducción De Textos Filosóficos Del Alemán Al Euskara. Situación General Y Problemas Concretos
    Actas del I Congreso Internacional de la Asociación Ibérica de Estudios de Traducción e Interpretación La traducción de textos filosóficos del alemán al euskara. Situación general y problemas concretos Ibon URIBARRI ZENEKORTA Euskal Herriko Unibertsitatea/UPV Como citar este artículo: URIBARRI ZENEKORTA, Ibon (2003) «La traducción de textos filosóficos del alemán al euskara. Situación general y problemas concretos», en MUÑOZ MARTÍN, Ricardo [ed.] I AIETI. Actas del I Congreso Internacional de la Asociación Ibérica de Estudios de Traducción e Interpretación. Granada 12-14 de Febrero de 2003. Granada: AIETI. Vol. n.º 1, pp. 179-194. ISBN 84-933360-0-9. Versión electrónica disponible en la web de la AIETI: <http://www.aieti.eu/pubs/actas/I/AIETI_1_IUZ_Traduccion.pdf>. /DWUDGXFFLyQGHWH[WRVILORVyILFRVGHODOHPiQDOHXVNDUD 6LWXDFLyQJHQHUDO\SUREOHPDVFRQFUHWRV ,ERQ85,%$55,=(1(.257$ (XVNDO+HUULNR8QLEHUWVLWDWHD839 ILSXU]HL#YFHKXHV 5HVXPHQ (O SUHVHQWH DUWtFXOR FRQVWD GH WUHV SDUWHV 3ULPHUR VH SUHVHQWDQ ODV DFWL YLGDGHVGHVDUUROODGDVHQHOFDPSRGHODWUDGXFFLyQHQWUHHODOHPiQ\HOHXV NDUD HQ ORV ~OWLPRV DxRV FRQ GDWRV FRQFUHWRV 6H GHVFULEH EUHYHPHQWH HO WUDEDMRUHDOL]DGRHQLQVWLWXFLRQHVFRPROD(,=,( $VRFLDFLyQ9DVFDGH7UD GXFWRUHV &RUUHFWRUHV H ,QWpUSUHWHV \ YDULDV HGLWRULDOHV SUHVWDQGR HVSHFLDO DWHQFLyQ D OD FROHFFLyQ ©/LWHUDWXUD XQLEHUWVDODª SDUD UHIOHMDU OD VLWXDFLyQ DFWXDO 6H GHWDOODQ DGHPiV ORV SURFHVRV GH VHOHFFLyQ GH WH[WRV \ GH WUDGXFWRUHVDVtFRPRORVFRQWUROHVGHFDOLGDGGHFDGDLQVWLWXFLyQRHPSUHVD (QVHJXQGROXJDUVHSUHVHQWDQODVDFWLYLGDGHVHQHOFDPSRGHODWUDGXFFLyQ
    [Show full text]
  • The Basques and Announcement of a Publication
    Center for Basque Studies Basque Classics Series, No. 9 Selected Basque Writings: The Basques and Announcement of a Publication Wilhelm von Humboldt With an Introduction by Iñaki Zabaleta Gorrotxategi Translated by Andreas Corcoran Center for Basque Studies University of Nevada, Reno Reno, Nevada This book was published with generous financial support obtained by the Association of Friends of the Center for Basque Studies from the Provincial Government of Bizkaia. Basque Classics Series, No. 9 Series Editors: William A. Douglass, Gregorio Monreal, and Pello Salaburu Center for Basque Studies University of Nevada, Reno Reno, Nevada 89557 http://basque.unr.edu Copyright © 2013 by the Center for Basque Studies All rights reserved. Printed in the United States of America Cover and series design © 2013 by Jose Luis Agote Cover painting: “Aurresku ante la Iglesia” [Aurresku in front of Church] by José Arrúe. © Bilboko Arte Ederren Museoa–Museo de Bellas Artes de Bilbao. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Humboldt, Wilhelm, Freiherr von, 1767-1835. Selected basque writings : the Basques and announcement of a publication / Willhelm von Humboldt with an Introduction by Inaki Zabaleta Gorrotxategi ; translated by Andreas Corcoran. pages cm. -- (Basque classics series, no. 9) Includes bibliographical references and index. Summary: “Classic texts on the Basque people and language by the German man of letters Wilhelm von Humboldt with a new scholarly introduction to his Basque works”-- Provided by publisher. ISBN 978-1-935709-44-2 (pbk.) -- ISBN 978-1-935709-45-9 (cloth) 1. Basques--History. 2. Basques--Social life and customs. 3. Basque language I. Title. GN549.B3H85 2013 305.899’92--dc23 2013036442 Contents Note on Basque Orthography .....................................
    [Show full text]
  • Erlatibismoa Eta Egia-Ostea
    Logika eta Zientziaren Filosofia Saila Filosofia eta Hezkuntza Zientzien fakultatea DOKTOREGO–TESIA ERLATIBISMOA ETA EGIA-OSTEA Margolisen pragmatismo amerikarretik abiatuz erlatibismoaren ulerkera erlazionalistari kritika eta errealismo konstruktibistaren aldezpena _______________ ¾ ANDONI OLARIAGA AZKARATE ¾ ZUZENDARIAK EKAI TXAPARTEGI JOXE AZURMENDI 2017 (c)2017 ANDONI OLARIAGA AZKARATE Andoni Olariaga Azkarate Erlatibismoa eta Egia-ostea Margolisen pragmatismo amerikarretik abiatuz erlatibismoaren ulerkera erlazionalistari kritika eta errealismo konstruktibistaren defentsa 2017, Donostia * Lan honek EHU/UPVren beka jaso du © EHU / UPV. Andoni Olariaga Azkarate. 2017 Gizakia gauza guztien neurria da, diren gauzena diren heinean, eta ez diren gauzena ez diren heinean (Protagoras) Why should there be only two truth-values? Suppose there were a third: Indeterminate, say, not merely undecided or undecided for insufficient evidence? Would there be some mistake or blunder or contradiction or even falsity in so supposing? (Margolis, 1991: 41). The idea of conceptual relativity is an old and, I believe, a correct one (Searle) ESKER ONAK Doktore tesi luze eta gorabeheratsu honek azkenean bere amaiera ikusi du. Bidean nire ondoan egon eta modu batera edo bestera lagundu didaten guztiei, eskerrak eman nahi dizkiet, hemen agertzen ez badira ere. Lehenik eta behin, eskerrak eman nahi dizkiot Begoña Carrascali. Ikerketa tesi honen zuzendaritzaren parte da Ekai eta Joxerekin batera, bukaerako izenetan agertzen ez bada ere. Jubilazioa dela medio zuzendariz aldatu behar izan genuen arren, ikerlan hau ezinezkoa izango zatekeen bera gabe. Eskerrak bihotzez nire joan eta etorriak agoantatzeagatik, erakutsitako pazientziagatik, zintzotasunagatik, zorroztasunagatik, eta baita eskuzabaltasunagatik ere. Ekai Txapartegiri eskerrak bihotzez, haseratik agertutako prestutasun osoagatik, tesia bukatzen emandako laguntza guztiagatik, eta egindako aportazio brillante ezinbesteko eta ordainezinengatik.
    [Show full text]
  • Before Babel: a History of Basque Literatures
    Before Babel: A History of Basque Literatures Joseba Gabilondo BαRβaπoaK © 2016 Barbaroak. All rights reserved Printed in the United States of America on acid-free paper. Design: Joseba Gabilondo. Photographs: Wikimedia commons. ISBN: 978-1530868322 Library of Congress Cataloging Data: PH5281 .G33 2014 Barbaroak, LLC. www.barbaroak.com Only Basques preserve, to our days, their vulgar and barbarian language, which does not show any elegance, and is very different from the rest of languages and the most ancient of Spain, […] it is said that the whole Spain made use of the Basque language before the Romans entered these provinces and, with their arms, spread their language. It is also said that, because these Basque people were vulgar, ferocious, and wild […] and the mountains they inhabited were inaccessible, they never fell completely under the yoke of the foreign empire, or they shook it swiftly. Juan de Mariana, General History of Spain, (1601). What are we waiting for while congregated in the forum? The barbarians are expected to arrive today. Why is there such lack of action in the senate? Why are the senators sitting still and do not legislate? Because the barbarians will arrive today. … Why are the streets and public squares becoming empty? And everybody is going home with skeptical thoughts? Because night has fallen and the barbarians did not arrive. Some people came from the border And reported that the barbarians do not exist anymore. Now what are we going to do without barbarians? These people were after all a kind of solution. Constantine P. Cavafy. “Waiting for the Barbarians.” (1904; translation by Konstantinos Karpozilos).
    [Show full text]
  • Gaikako Aurkibidea Deskargatu Pdfa
    JOXE AZURMENDIREN LAN ARGITARATUAK Gaikako aurkibidea 2 Gai sailkapena 1. Filosofia. Pentsamendua 1.1. Filosofia. Filosofiaren historia 1.1.1. Filosofia eta filosofiaren historia 1.1.2. Antzinaroko filosofia 1.1.3. Filosofia modernoa 1.1.4. Filosofia garaikidea 1.1.5. Modernia eta posmodernia 1.2. Pentsamendu politikoa 1.2.1. Euskal nazionalismoa 1.2.2. Ezkerra: sozialismoa, komunismoa, marxismoa 1.2.3. Nazioa eta klasea. Nazionalismoa eta sozialismoa 1.2.4. Teoria politikoa 1.2.5. Etika eta politika. Zapalkuntza eta indarkeria 1.3. Euskal pentsamendua 1.3.1. Miguel Unamuno 1.3.2. Nikolas Ormaetxea Orixe 1.3.3. Etienne Salaberri 1.3.4. Karlos Santamaria 1.3.5. Jose Maria Arizmendiarrieta. Kooperatibismoa 1.3.6. Jon Mirande 1.3.7. Rikardo Arregi 1.3.8. Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi 1.3.9. Euskal pentsamendua. Euskal pentsalariak 1.4. Herria, kultura, hizkuntza, nazioa 1.5. Antropologia filosofikoa. Gizaberea 1.6. Etika eta balioak. Erlatibismoa 1.7. Erlijioa 1.8. Zientzia, teknika eta gizartea 2. Politika 2.1. Euskal Herriko politika 2.1.1. Euskal nazionalismoa 2.1.2. Gatazka politikoa. Errepresioa eta indarkeria 2.1.3. Mugimenduak. Alderdiak. Erakundeak 2.2. Euskal Herritik kanpoko politika 2.2.1. Europa 2.2.2. Nazioartea 3. Hizkuntza 3.1. Euskara eredua eta batasuna. Euskararen corpusa 3.1.1. Euskara eredua 3.1.2. Euskara Batua. Euskaltzaindia 3.2. Euskara gizartean. Euskararen estatusa 3.2.1. Soziolinguistika 3.2.2. Diskriminazioa eta jazarpena. Berreskurapena eta normalizazioa 3.2.3. Euskal unibertsitatea 3.3. Nazio hizkuntzak. Hizkuntza gutxituak 3 4.
    [Show full text]
  • Joxe Azurmendiren Nazioa Nazionalismo Ikerketen Argitan Abertzaletasun Kulturalaren Defentsa Euskal Herri Garaikidean
    Joxe Azurmendiren nazioa Nazionalismo Ikerketen argitan Abertzaletasun kulturalaren defentsa Euskal Herri garaikidean Haritz Azurmendi Arrue ZUZENDARIAK: Joseba Agirreazkuenaga Zigorraga Ander Iturriotz Lauzirika Doktorego Tesia 2019 (cc) 2019 HARITZ AZURMENDI ARRUE (cc by-nc-nd 4.0) «Aske izateko lehenik eta behin askatasun hori nondik gauzatuko duzun erabaki, hautatu beharra dagoela. Horrek zenbait gauzari uko egitea suposatzen badu ere. Askatasuna ez baita pikuan gauzatzen den abstrakziorik.» Alaitz Aizpuru Joaristi ESKER ONAK ETA AITORTZAK Ander Iturriotzek eta Joseba Agirreazkuenagak daukadan eskerrik onena merezi dute lau urtetan zehar konfiantza osoa eman didatelako, askatasuna utzi eta bidea erakutsi, biak egin dituzte neurrian. Anderrek bultzarazi ninduen Master Amaierako Lanetik Doktorego Tesirako zubia pasatzera eta ondorengo bidean ere behar nuen aldiro egin izan dizkit oharrak, gomendioak eta gidari lanak. Joseba, berriz, batere ezagutzen ez ninduela batu zen proiektura hasiera hartan; laguntza, berme eta gidari izan da edukian eta prozeduretan. Bi-biek labirinto administratibo honetan sortu diren arazoak saihesteko izan duten jarrera ere bereziki eskertu nahi diet. Modu batera edo bestera bidea erraztu didaten Saileko kideei ere mila esker. Egunerokotasunean egon gabe ere bertakotu naute, edozein tramiterekin laguntzeko prest agertu dira Asier Blas eta Andere Ormazabal. Iñaki Barcenak, berriz, burokraziarekin borrokan lagundu dit lau urtez. Berak ere merezi ditu nire eskerrak. Era berean, HEFA Fakultateak Joxe Azurmendiren lankideen aldamenean ikertzeko lekua eman zidan hasieratik. Fakultate horixe izan da ikertzen nuen bitarteko nire bigarren etxea. Bertan nire irakasle ohiengandik ikasten jarraitu dut, Mintegi Ireki osteko otorduetan. Ezin ditut aipatu gabe utzi Leioan eta Donostian ezagututako doktoregaiak. Elkartze bakoitzean partekatutako kexa, animo eta irtenbideek babes-sare itzela osatu dute.
    [Show full text]
  • Wieslaw Malecki
    Erotyczne peregrynacje WIESLAW MALECKI Erotyczne peregrynacje Filozofia antropologiczna Wilhelma von Humboldta Poznań 2013 Komitet Naukowy Serii Wydawniczej Monografie Wydziału Nauk Społecznych UAM Jerzy Brzeziński, Zbigniew Drozdowicz (przewodniczący), Rafał Drozdowski, Piotr Orlik, Jacek Sójka Recenzent Prof. dr hab. Leon Miodoński Projekt okładki Adriana Staniszewska Wilhelm und Caroline von Humboldt in ihren Briefen Rycina na okładce Anna von Sydow (red.), , Mittler Verlag, Berlin 1906–1916 Redakcja Adriana Staniszewska Korekta Adriana Staniszewska Michał Staniszewski © Copyright by Wiesław Małecki, 2013 Publikacja finansowana z funduszy Wydziału Nauk Społecznych i Prorektora UAM prof. dr. hab. Jacka Witkosia ISBN 978-83-62243-53-2 Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 60–569 Poznań, ul. Szamarzewskiego 89c Druk: Zakład Graficzny UAM 61–712 Poznań, ul. Wieniawskiego 1 SPIS TREŚCI WStęP . 7 . CZęŚĆ I. EStEtYKA . 15 1. EstetyczneÄsthetische dziełaVersuche. Wilhelma Erster Theil:von Humboldta Über Göthes w Hermannliteraturze und Dorothea polskojęzycznej . 15 2. – o swoistości dzieła 17 2.1. Styl utworu 18 2.1.1. Forma utworu . 20 2.1.2. Przedmiot rozważań Humboldta . 22 2.2. Immanuel Kant a Wilhelm von Humboldt . 24 2.2.1. tok rozważań . 24 Über den Geschlechtsunterschied und dessen Einfluss auf die organische Natur2.2.2. Wyobraźnia . 27 3. .. 55 Podsumowanie . 70 . CZęŚĆ II. FILOZOFIA ANtROPOLOGICZNA . 73 1. Plan antropologii porównawczej 73 1.1. Kanta niejednoznaczny obraz kobiecości . 80 1.2. Klasyka weimarska . 96 1.2.1. Johann Gottfried Herder . 98 1.2.2. Johann Gottlieb Fichte . 104 1.2.3. Cicha rewolucja kobiet . 109 1.3. Dwie antropologie . 114 2. Wstępna analiza baskijskiej . filozofii. .antropologicznej . 123 2.1.
    [Show full text]
  • Curriculum Vitae
    CURRICULUM VITAE EKAIN GARMENDIA MUGICA Bruniquer 33, 3ª 3ª 08024 BARCELONA Telephone: (0034) 678 228 429 E-mail address: [email protected] PERSONAL DATA >Passport 72465043-R >Birth Date March 2nd, 1981 >City of Birth Anoeta (Gipuzkoa) GRADE ON PHILOSOPHY (BA) • University of the Basque Country (UPV-EHU) (1999-2003) PhD THESIS • DOCTOR IN PHILOSOPHY, Summa cum laude, with the PhD thesis “Auto-Conocimiento, Memoria y Racionalidad (Estudio de tres argumentos anti-externistas)” (“Self-Knowledge, Memory and Rationality (Study of three anti-externalist arguments)”). ADVISOR: Manuel Pérez Otero. • Doctorate program: Cognitive Sciences and Language; Department of Logic, History and Philosophy of Science (University of Barcelona). - 2004/2005: Doctorate Program. - 2005/2006: Research Thesis: Teorías de Referencia Directa y Enunciados de Identidad (“Direct Reference Theories and Identity Statements”). - 2006 (October): Research Proficiency. - 2004/2006: Diploma de Estudios Avanzados DEA (MA). - 20010-3-15: Defense of the thesis. 1 RESEARCH GROUPS: • I am a member of the LOGOS research group on Logic, Language and Cognition Research Projects: • Member of the research project Discriminabilidad: Representación, Creencia y Escepticismo (“Discriminability: Representation, Belief and Skpeticism”); funded by the Ministry of Schience and Innovation (FFI2008-06164-CO2-01); main researcher: Manuel Pérez Otero. (2009/2012) • Member of the research project La constitución del contenido representacional. Aspectos semánticos y epistemológicos (“The constitution of the representational content: Semantical and epistemological aspects”); funded by the Ministry of Education and Science of the Spanish Government (MEDU, HUM 2005-07539-C02-01/FISO); main researcher: Manuel Pérez Otero. (2005/2008) STAYS IN OTHER UNIVERSITIES • During the term of April 1st – June 15th 2008, I visited the Department of Philosophy at the Northwestern University at Evanston, Illinois, as a predoctoral visiting student, under the supervision of professor Sanford Goldberg.
    [Show full text]
  • Fil050fiak0 Gida
    4 I00IAK0 GIA iosoia aieko oiaiak: gia iiogaiko ea meooogikoa • x Azrnd n tt ntx n Grnd lñ St ( r . rr Antzrt br Andn Grrtx br Andn Mndzbl Inz Atrn Atn Arrt Urtzbr x Azrnd. n tt ntx é Mrí Cb ñ Crrl Arntz Etxbrr En Grnd n Grnd Andn Ibrr Andr Itrrtz t dríz nnt dríz Atr Srrlz lñ St E xprt r Urbt Ud El Uiesiaea lb, 2004 © Uako Euska Uiesiaea © oe Aumei ua auisa egoeea oaa Gameia Maki Soo IS -3--3 ege-goaiua I-1- Iimaegia GM io Aaae iseiua Iñigo Aauu ikua-uekee auauak Ae Aua Aa Marti aao Gameia aaaieak UEU Eiea 1 1 IO e 9795 aa 979339 eie eekoikoa agiaeakueuog wwwueuog aae Igeaie OOSIA Gaaaia ago iuu oe koia egiea osoa ai aikakoa eoei mouaa eaik ee eiio oe Coyig-aee aimeik gae Aukiiea EDUKIAK 7 AITZINSOLASA 15 I. FILOSOFIAREN ISOIA 25 1 eeae iosoia (I esokaikoak Ander Iturriotz 7 2. eeae iosoia (II ao ea Aisoees Piarres Aintziart 3 3 Ei Aoko iosoia Xabier Andonegi Gurrutxaga 59 4. iosoia Moemoa Joxe Azurmendi 75 5 iosoia Gaaikiea Ignazio Aiestaran 9 II. ZER EZAGUT DEZAKET 101 6. Eisemoogia Juan Bautista Bengoetxea 13- 7 ikuae iosoia Joana Garmendia ea Ekain Garmendia 15 8. ogika Bñ Carrascal ea Lr ŕbt 139 9 ieiae iosoia Andoni brr 155 1Meaisika Agustin Arrieta 19 11 Gogoae iosoia Ekai Txapartegi 15 III. ZER EGIN BEHAR DUT 197 1 Eika Iñaki Soto 199 13 iosoia oiikoa Jé rí b 17 1 Eseika Juan Bautista Bengoetxea 9 15ieia ekoogia ea Giaea (G Hannot Rdríz ea Aitor Sorreluz 5 IV.
    [Show full text]