

Market KEN Laprakë, Tiranë Tel: +355 4 22 50 480 Cel. 068 20 36 394

www.rrugaearberit.com gazetë e pavarur. nr. 11 (91). nëntor 2013. Çmimi: 50 lekë. 20 denarë. 1.5 Euro.

Protesta: Projekti i hidrocentralit të Lukovës është me pasoja shkatërruese për Dibrën Ndal devijimit të rrjedhjes së lumit Radika! Ndryshimi i rrjedhjes natyrore të lumit të Radikës do të shkaktojë një katastrofë ekologjike për Grykën e Radikës. Ndërmarrja publike e Maqedonisë është e angazhuar për ndërtimin e hidrocentralit të Llukovës, ndërkohë që protestuesit presin edhe reagimin zyrtar të qeverisë së Shqipërisë. Qytetarët dhe pushtetarët lokalë në Dibër të Madhe janë kundër: Mos na e thani ardhmërinë!

Retrospektivë e ngjarjeve dhe veprimtarive lidhur me problemin ekologjik të vjedhjes së ujërave të lumit Radika nga Qeveria e Maqedonisë përmes ndërmarrjes publike për prodhim të energjisë elektrike “ELEM” Speciale në faqet 6-7 rreth e rrotull-a Ç’kemi asaj Roli dhe rëndësia ekonomike Dibre! e Rrugës së Arbrit Nga Bujar karoshi Nga Enver HalilI - Faqe 3 uaji filloi mbarë për Dibrën. Një Mdibran u takua me kryeministrin maqedonas dhe i kërkoi falje, sepse në Tiranë ia kishte bërë pis kostumin me vezë të prishur. Pas këtij takimi, vizita e kryeministrit shqiptar në Shkup shkoi fjollë. Thuaj pastaj se ne dibranët nuk ia thekim për diplomaci... Media e Tiranës njoftoi se dibrani ishte arrestuar nga policia, por një gjë nuk u kuptua, kur e takoi kryeministrin maqedonas, para apo pas arrestimit?! Policia e Bulqizës nisi një aksion kundër kamionëve me krom. Ngaqë nuk mundet dot ta ndalojë krimin që ndodh në miniera, janë nën tokë të galeritë, policia ndalon kamionët, sepse nuk kanë fatura tatimore që të tregojë çmimin dhe peshën. Ndërkohë, ministri i energjetikës dhe minierave urdhëroi bllokimin lejeve Prof.dr. Artan Fuga, mbështetje të fuqishme për Rrugën e Arbrit për shoqëritë që shfrytëzojnë minierat e Bulqizës, sepse nuk kanë respektuar Profesori i njohur, u bën thirrje artistët e humorit Agron Llakaj e Behar Mera vlera. Nuk thoshin kot “Ke dibranët!” Eh, investimet dhe kushtet e sigurisë në miqve të tij në Facebook të firmosin si dhe këngëtari Dritan Jashari. Por ajo që ka histori e gjatë... punë. “Ky është shteti”, dukej se thoshin spikatur këtë muaj, janë komentet në faqen Dikush i shpreh falënderimet profesorit, peticionin për Rrugën e Arbrit. dhe ai përgjigjet me modesti: “Unë jam lajmet e para nga terreni, por vetëm pak personale të Facebook-ut të Prof. Dr., Artan një grimcë rëre përpara këtij projekti që ditë më vonë, disa punëtorë deshën të “Unë jam një grimcë rëre përpara Fugës, Anëtar i Akademisë së Shkencave. “Unë vetë jam me origjinë jugore, por si zhvillon Dibrën, Veriun, gjithë Shqipërinë. vetëdigjeshin: Po vuajmë për bukën e këtij projekti që zhvillon Dibrën, Unë kam bindje se qeveria do ta vlerësojë gojës, na lini të punojmë... si skllevër! shqiptar, ndjek me shumë interes ecurinë Veriun, gjithë Shqipërinë. Unë kam e fatit të Rrugës së Arbrit, shkruan ai një maksimalisht”. Më pas, dikush i kujton Kur minatorët humbin jetën në galeri, e bindje se qeveria do ta vlerësojë se “është pa mbyllur akoma aksi i Jugut”, gjithë shoqëria kërkon dorën e ngrohtë status në faqen e tij personale. Falenderoj të gjithë ata miq të kësaj faqeje që po e nënsh- dhe profesori ia kthen krejt miqësisht dhe të qeverisë, kur shteti ofron dorën e maksimalisht”, shkruan ai. me humor: “Aleks i nderuar, për të shkuar kruajnë me dhjetra peticionin dashamirës në ngrohtë, punëtorët kërkojnë dorën e në Sarandë, bjeri shkurt nga Dibra or mik! ftohtë të skllavërisë... niciatorët e peticionit për Rrugën e Arbrit mbështetje të saj. Peticioni nuk thotë askërkund se ndaloni Për armët kimike, që desh helmuan janë duke negociuar me institucionet qe- Menjëherë në faqen e tij ka pasur reagime punimet në aksin e Jugut. Pa merak. Firmose Shqipërinë, u protestua edhe ne Peshko- Iveritare për të bërë të mundur dorëzimin pozitive për mbështetjen, të cilën Fuga dety- edhe ti, të lutem!” Këmbënguljes së Aleksit pi. Bulevardi si rrallëherë në këto 20 vite formal të tij. Peticioni, i nisur që më 18 mars rohet më vonë edhe ta sqarojë. “Dibranët e se edhe aksi Memaliaj - Tepelenëështë keq, u mbush me fëmijë me parulla në dorë: 2013, deri më tani ka mbledhur një numër meritojnë të afrohen me Tiranën, se familjet Fuga nuk përton sërish t’i përgjigjet: “E di, ke Mbroni fëmijët tanë!... Veç në Peshkopi të konsiderueshëm firmash. Atë e kanë fir- e tyre e kanë mbajtur gjallë kulturën tiranase shumë të drejtë, i nderuar Aleks!Por zemra gjen fëmijë me fëmijë! Të rriturit i ndo- mosur personalitete të ndryshme të kulturës, duke qenë banorë të hershëm të saj.Çfarë e njeriut nis kur nuk mendon vetëm për të qën me sy nga trotuaret dhe kafet, duke shkencës e artit, të cilët janë janë bërë të populli, çfarë familjesh, çfarë miqsh. Pa zë, keqen e vet, por edhe për të keqen e tjetrit. bërë shaka dhe duke pirë raki... njohura për publikun në numrat e kaluar. plot mençuri, të thjeshtë, besnikë, pastërtorë, Bashkë do t’a bëjmë Shqipërinë.” (Vijon në faqen 10) Kohët e fundit, atë e kanë firmosur edhe familjarë të mirë, solidarë, besimtarë në (Vijon në faqen 18)

cyan magenta yellow black 1  2 - Nëntor 2013 nr. 91 Peticioni për Rrugën e Arbërit është në mënyrë strikte jo-politik. Çdo aktivist i përfshirë nuk bën pjesë në asnjë parti politike dhe as nuk ka aspirata të tilla opinion Posta e Kthejani buzëqeshjen Dibrës

Gazetë e pavarur. Nr. 11 (91). 1 - 30 Nëntor 2013 duke ndërtuar Rrugën e Arbrit!

Redaksia e gazetës falënderon lexuesit dhe bashkëpunëtoret e saj për mesazhet dhe shkrimet e sjella për botim. Njoftojmë zotërinjtë: Selman Mëziu, Haki Përnezha, Destan Rama, Dali Tërshalla, se shkrimet e tyre janë në redaksi dhe do të shqyrtohen për botim në numrat e ardhshëm. Kujtojmë bashkëpunëtorët, të cilët duan që shkrimet e tyre të botohen patjetër në numrin e radhës, të konfirmojnë më parë sjelljen e materialit në numrat e telefonit të redaksisë ose emailin e gazetës. Shkrimet priten në redaksi deri më datë 20 të muajit. Gjithashtu, ju kujtojmë Nga bashkëpunëtorëve se shkrimet Ida Nurçe deri në dy faqe daktilografike kanë përparësi botimi. eni dëgjuar për Dibrën? Është një rreth që ndod- Ju lutemi, shkrimet që vijnë het në lindje të Shqipërisë. Është një nga vendet përmes email-it, të kenë patjetër me pasuritë më të shumta natyrore. Ndërshekuj zanoren “ë”. K Gazeta publikohet falas në internet me me radhë ka qenë dhe do mbetet një nga vendet më të bukura. Por ka nevojë për investime. Ashtu si gratë, që datë 7 të muajit pasardhës. Rruga e Arbrit në Bulqizë. Foto © B.Karoshi bëjnë makijazh për t’u dukur të bukura, ashtu edhe Dibra Ju falënderojmë që jeni pjesë e gazetës! ka nevojë për investime. Ka nevoje për dorën e njeriut. këtë vend të lënë në harresë. Zërin do ta mungesa e një rruge? Po ju drejtohem Ju, të lartëve të vendit. Nuk dua çojmë lart. Do ulërasim. Vullkani dibran sapo E kemi një shpëtim! Po, po, një shpëtim. t’ia di nëse jeni të majtë apo të djathtë. Kemi nevoje të ka shpërthyer. Ka nxjerrë në shesh Dibrën. E Të shumëpërfolurën e lënë në harresë, atë, marrim frymë. Rruga e Arbrit po ju pret plot endje. Ajo keni të servirur në tabaka. Bëni të mundur, të Rrugën e Arbrit, që për ne është si Ura e nuk është një rrugë e veshur as me blu e as me rozë, zhdukni makthin e çdo qytetari Dibran. Na e Bosforit. Ktheni sytë nga ne! Këtej është ana por një rrugë e veshur kuq e zi... Edhe këtu ka jetë. riktheni buzëqeshjen. Na ndërtoni rrugën tonë, tjetër e medaljes suaj! Jemi diku këtu! Na jepni Madje, kaq të jetueshme! Ka frymë të thellë, si era e Rrugën e Arbrit. mundësinë të lëvizim të qetë, pa makthe, pa malit. Ka zemra që rrahin fort si daulle. Ka gjak që vlon Ç’dua të them? Ku ka makth më të madh, rraskapitje shëndetësore e mendore! Na lejoni në çdo stinë, jo vetëm në pranverë. Na lini të dalim nga sesa makthi që ka një dibran duke menduar: të udhëtojmë plot mendime dhe ëndrra që kri- ky “burg”. Të shohim ç’bëhet përtej “mureve” të tij të “Të nesërmen kam rrugë drejt Tiranës”? Ku johen nga peizazhi që na shoqëron! Na lejoni lartë vetull-vrenjtur. Të ecim me lirinë e një fëmije, që ka vuajtje më të tmerrshme, sesa të ecësh për t’i tregojmë Shqipërisë bukuritë e mahnitshme ecën nëpër fushat e hershme të pranverës. Jemi banorë 4-5 orë në një rrugë që të duket sikur është e të Dibrës! Të kontribuojmë me mendjen e rritur Këshilli Botues: të një toke, jo të një ishulli. Ku mund të gjeni një vend shtruar me gropa, barriera, hendeqe, gurë, ku te ne! Të promovojmë vlerat dhe pasuritë e saj. të përplaset koka në tavanin e makinës, njësoj Shekspirin e ka munduar shume dilema “Të Musa Riçku kaq madhështor sa Dibra? Gjithmonë ka pasqyruar sikur luan mbi një sustë. Në fund të mbetet rrosh apo të mos rrosh!”. Unë them, që është Mentor Hoxha në mënyrë të kthjellët, bukurinë e saj, ball-lartë dhe bukur të rrosh, por me një Dibër që rritet në gji Shaqir Skarra krenare. Ka ditur të ruaj traditat dhe zakonet kohë pas vetëm të thuash: “Shpresoj ti kem të gjitha Bujar Karoshi kohe. Ka lindur shumë burrnesha e trima, që i kanë bërë organet në vend”. Ndihesh gjysmë njeri nga kjo të Shqipërisë, jo të lënë mënjanë, si një jetime ballë çdo lufte. Kanë qëndruar të fortë, si vetë mali që rrugë gjarpëruese e pakuptimtë. Ke frikë të kesh të ngratë. Puna do punë. Andaj punoni ... Kjo Kontribuan për këtë numër: kanë karshi, Korabi. ndonjë punë në kryeqytet, se iluzione pafund është Dibra jonë. Dibra e gjithë shqiptarëve. Enver Halili Dibranët shquhen për mikriptjen. Madje-madje, dera të pushtojnë sferën e mendimeve në të qindat E gjithë Shqipërisë. Mos e shikoni me bisht të Rexhep Torte e tyre hapet për këdo që ngre dorën dhe troket. Miku e sekondit: “A thua do më zërë makina? Si do syrit, por shikojeni me sy. Bardhyl Marku pritet me gjithë të mirat e mundshme. Në këtë sofër të na shkojë rruga? Shpresoj ta kalojmë Qafën e Rruga po ju pret në mëshirë të fatit. Mos e Ida Nurçe madhe është ulur këmbëkryq mendja... Buallit pa bërë ndonjë aksident?” (Qafë Bulli lini të vdesë në harrese. Kthehuni! Erisa Saraçi Por... Një “por” e vrazhdë më errëson sytë. Më është një nga zonat ku është shënuar numri Autorja është nga Kërçishti i Poshtëm i Maqel- Hysen Likdisha bën, që koka të anojë përpara nga mendimet. Kemi më i madh i aksidenteve në rrethin e Dibrës). larës. Ka mbaruar shkollën e mesme profesionale, Mustafa Tola kaq shumë nevojë për përkrahje, për një shtysë që të Epo, ç’doni më shumë se kaq? Dini ju të pedagogjike “Nazmi Rushiti” në Peshkopi. Ka ndjekur Gafur Zoto ecim përpara. Të tregojmë vlerat tona. Ta zhvillojmë ketë problem më të madh për një vend, sesa studimet e larta për Gazetari dhe Komunikim. Spiro Xhavarra Ilmi Dervishi Genc Melonashi Mevlud Buci “Rruga e Arbërit, mediat e politizuara dhe politikanët Kardashian-ë” Sakip Cami Ramiz Gjini Nga Erisa Saraçi* zonave statistikisht më të varfra të Shqipërisë, Duke parë reagimin e popullit për rrezikun Atli Dema rishpërndarjen e popullsisë, decentralizimin e e sjelljes së armëve kimike në Shqipëri dhe Petrit Fetahu ë më 18 mars të këtij viti një grup intelektualësh investimeve, sjelljen më pranë të shqipëtarëve të rezultatin shpresëdhënës të këtij reagimi, Shemsi Manjani dibranë nisën një peticion online që kërkon Maqedonisë dhe përmirësimin e infrastrukturës shpresojmë që njerëzit të kenë fituar besim Qazim Prejsi Qpërfundimin sa më shpejt e brenda standardeve së Ballkanit, mezi ka mbledhur 4000 firma. në forcën e tyre dhe që ky besim t’i shtyjë të Zabit Lleshi të Rrugës së Arbërit. Kjo është rruga shekullore Tiranë- Arsyet janë kryesisht skepticizmi i njerëzve reagojnë edhe për çështje të cilat i shqetësojnë Hajredin Toca Dibër, më kryesorja pas Egnatias, e përdorur nga Skën- në forcën e tyre dhe mos-njohja e çështjes çdo ditë: plehrat, mungesa e riciklimit të tyre, Faik Xhani derbeu në shtetin e parë shqiptar, Principatën Arbërore, nga personat jashtë Dibrës. Arsyeja për këtë të tymi i duhanit të tjetrit bonus me kafen, uji Xhelal Roçi nga ku merr edhe emrin. fundit është se për Dibrën flitet vetëm kur atje e korrenti me orar (se si do menaxhoheshin Aktualisht udhëtimi Tiranë-Dibër – si brenda apo ndodh një krim, kur vdesin minatorët e kro- kimkatet toksike pa uje e korrent!!), etj. Po Adresa e gazetës: jashtë kufijve shtetëror – bëhet nëpërmjet një rruge të mit, apo kur ka përfunduar ‘kositja’e pyjeve të kështu, mbetemi me shpresë që rrugë si kjo e Rr. “Zenel Baboçi”, gjatë dredharake dhe aspak efiçente. Të udhëtosh në Lurës, kësaj ‘perle të Ballkanit’,sipas Edith Dur- tanishmja Tiranë-Peshkopi të mos egzistojnë Pall. “Ferar”, Tiranë këtërrugë nacionale,që është më qesharakja në vend, ham dikur, por që tani duket sikur ka përjetuar më në Shqipëri. Problemi është se populli ynë Tel. +355 4 22 33 283 është njëlloj sikur të kapësh veshin e majtë me dorën shpërthimet e Hiroshimës dhe Nagasakit. duket sikur ndonjëherë eksitohet më shumë E-mail: [email protected] të djathtë. Peticionin e shoqërisë civile për Rrugën e nga VIP-at dhe VIP-eshat pa vlerë të politikës Peticioni për Rrugën e Arbërit është në mënyrë strikte Arbërit, mediat e mëdha në Tiranë, kryesisht shqiptare se sa nga rrugët e mundimshme që jo-politik. Çdo aktivist i përfshirë nuk bën pjesë në asnjë ata të politizuara, me sa duket nuk e konsid- bëjnë çdo ditë. Opinionet dhe komentet parti politike dhe as nuk ka aspirata të tilla – ky ka qenë erojnë aq të rëndësishëm për ta përcjellë në Ju lutemi të firmosni peticionin për Rrugën e botuara nuk shprehin kushti i angazhimit që në fillim! E megjithkëtë, peticioni lajmet e tyre, që janë jo vetëm mbi axhendën e Arbërit: domosdoshmërisht është akuzuar në fillim nga simpatizantë të djathtë se zyrtare të politikanëve, por edhe mbi faktin http://www.change.org/en-GB/pe- ishte politik. Pas zgjedhjeve, kur pushteti u rrotullua, se ku e pinë kafen, ç’kanë veshur, me kë u titions/complete-the-construction-of-the- qëndrimin e redaksisë simpatizantët e të majtës filluan të bënin naze ndërkohë martuan e u ndanë... A thua se jane zgjedhur arb%C3%ABri-road-nd%C3%ABrtoni- Çdo shkrim apo foto e botuar i nënshtrohet që të djathtët u bënë më të zellshëm. Në gjithë këtë kryesisht për të mbushur faqet e shtypit roze,të sa-m%C3%AB-shpejt-dhe-me-standarde- ligjit për respektimin e të drejtave të vorbull, qëllimi i peticionit dhe forca e thirrjes së tij cilin edhe mediat më ‘serioze’ po e imitojnë rrug%C3%ABn-e-arb%C3%ABrit autorit. Ndalohet riprodhimi, fotokopjimi, kanë mbetur qëndrueshmërisht të njëjtë. gjithmonë e më shume.Në Shqipëri, media i *Erisa Saraçi është duke kryer studimet e dok- shpërndarja apo ribotimi pa lejen e autorit të Pas shumë muajve thirrje të vazhdueshme, ky peti- trajton politikanët si Kim Kardashian. Të isha toraturës në fushën e Katalizës Heterogjene (Inxhinieri shkrimit apo redaksisë. cion, që pretendon të promovjë zhvillimin e një prej si ta, do ofendohesha tejet! Kimike) pranë Universitetit të Leipzig, Gjermani. nr. Nëntor 2013 - 3 91 Jam shumë i sigurt se kostoja e rrugës do të mbulohet për një afat shumë të shkurtër. Të ardhurat dhe përfitimet e tjera që do të rrjedhin prej saj do të jenë të shumëfishta dhe analizë ekonomikisht të pakontestueshme. Roli dhe rëndësia ekonomike e Rrugës së Arbrit Rëndësia ekonomike e asimetrike në mes tyre. Prania e informatave Autori është PhD- Kandidat në asimetrike shkakton selektimin irracional (të financë. Ai është pedagog në Uni- Rrugës së Arbrit duhet të padëshirueshëm) dhe pamundëson integrimin e palëve në realizimin e transaksioneve ekonomiko- versiteti Teknologjik të Swinburnit, shikohet në aspektin dhe financiare dhe e ul performancën financiare të Melburn, Australi. Aktualisht jeton firmave (Alchian e Demsetz 1972; Leland e Pyle rolin shumëdimensional të 1977). Bashkëpunimi ekonomik është një çështje në Melburn. Ai është një lexues i vendimtare për realizimin investimeve të suk- saj. Ajo është një prej rrugëve sesshme. Aksionerët dhe kreditorët (huadhënësit) rregullt i gazetës dhe prej kohësh kërkojnë informacione reale dhe të besueshme kish shprehur gatishmërinë për të më të rëndësishme, e cila (kredibile), të cilat tregojnë cilësinë e sipërmar- rësit apo kompanisë. Investitorët dëshirojnë të dhënë kontributin e tij modest nga lidh ekonomitë e tri rajoneve dinë se cilat projekte garantojnë të ardhura më të larg për Rrugën e Arbrit. Artikulli i larta për kapitalin e tyre (Halili 2013). Prandaj, me përparësi të ndryshme ndërtimi i Rrugës së Arbrit do ndriçojë në treg, mësipërm është shkruar posaçërisht do t’i eliminojë informatat asimetrike në lidhje natyrore dhe ekonomike: me ekonomitë e këtyre rajoneve. Rruga e Arbrit për gazetën “Rruga e Arbërit”. do të këtë ndikim pozitiv në shtimin e volumit rajonit bregdetar, rajonit malor të investimeve nga bizneset e brendshme dhe të jashtme. Nga Enver HalilI (Bulqiza, Klosi, Dibra dhe Hapja e kësaj rruge mundëson që ekonomia kombëtare të zhvillohet më shpejt si rezultat i ruga e Arbrit është e një rëndësie të veçantë viset e Sharrit) dhe rajonit shfrytëzimit efektiv të përparësive natyrore që jo vetëm për popullin shqiptar, por edhe ofron njëri rajon në krahasim me tjetrin. Zhvil- Rpër popujt e rajonit në përgjithësi. Kjo kontinental (Kërçova, Gostivari, limin ekonomik bazuar në përparësitë natyrore rëndësi shtrihet jo vetëm në fushën ekonomike, mundëson të ardhura më të larta për investitorët. por edhe në atë kulturore dhe humanitare. Aktiv- Tetova dhe Shkupi). Përfitimet e palëve janë të ndërlidhura, reciproke izimi i resurseve të shumta të tri rajoneve: rajonit dhe të dyanshme (Smith 1776). Bashkëpunimi bregdetar, malor dhe atij kontinental paraqet një ekonomik në mes të rajoneve të ndryshme nën mundësi të jashtëzakonshme për ndërmarrjen dhe ndikimin e ligjit të ofertës dhe kërkesës do të ar- zhvillimin e një kompleksi të tërë të bizneseve rijë t’i shfrytëzojë pasuritë njerëzore dhe natyrore dhe aktiviteteve ekonomike dhe joekonomike. në mënyrë racionale. ‘Dora e bekuar’ e tregut në Ndërlidhjet tregtare ndërmjet tri rajoneve me mënyrë të padukshme do t’i integrojë potencialet përparësi të ndryshme ekonomike, eliminojnë e pashfrytëzuara ekonomike (krijuese, prodhuese informatat asimetrike dhe ndikojnë pozitivisht e shërbyese), duke i ndërlidhur bizneset e zonave në shtimin e vlerës së re, rrisin të hyrat buxhetore të ndryshme me interes të përbashkët ekonomik. dhe përparojë mirëqenien e njerëzve. Tregu me dorën e vetë të padukshme do të arrijë Rëndësia ekonomike e Rrugës së Arbrit duhet të shpërndajë investimet në mënyrë racionale në të shikohet në aspektin dhe rolin shumëdimen- ato projekte dhe rajone, duke rritur aktivitetin sional të saj. Ajo është një prej rrugëve më të ekonomik me qëllim të maksimalizimit të të rëndësishme, e cila lidh ekonomitë e tri rajoneve ardhurave pronarëve të kapitalit dhe të investi- me përparësi të ndryshme natyrore dhe ekono- torëve të tjerë. mike: rajonit bregdetar, rajonit malor (Bulqiza, Foto © B.Karoshi Në përfundim duhet theksuar se, duke lidhur Klosi, Dibra dhe viset e Sharrit) dhe rajonit kon- ekonominë e këtyre rajoneve, Rruga e Arbërit në tinental (Kërçova, Gostivari, Tetova dhe Shkupi). Ndërtimi i Rrugës së Arbrit krijon mundësi për një angazhim të madh mënyrë multiplikative do të ndikoj në zhvillimin Por, mbi të gjitha, shkurton distancën kilometrike e shumë sektorëve të rinj të biznesit. Shumë në mes të dy metropoleve më të njohura të Ball- të kapitalit financiar dhe njerëzor. Pa dyshim, rolin kryesor do ta ketë resurse të reja të cilat deri më tani kanë qenë kanit, Tiranës dhe Shkupit, dhe ndërlidh pjesën të pashfrytëzuara do të aktivizohen, do të rritet malore dhe kontinentale me portin detar të Dur- kapitali intelektual, i cili në mënyrë profesionale do të funksionalizojë fuqia ekonomike e atyre zonave, do të ngrihet rësit. Përfundimi i këtij korridori rrugor ul shpen- një gamë të gjerë të aktiviteteve ekonomike dhe joekonomike. prestigji i ekonomisë shqiptare dhe do të elimi- zimet transportuese për të cilat çdo vit njerëzit nohen informatat asimetrike në treg në favor të dhe bizneset e këtyre rajoneve humbasin qindra ekonomisë sonë në përgjithësi. Kjo ndërlidhje miliona euro, për shkak se duhet të ndjekin linjat 3. Ekonomia bujqësore: kërkojnë prehje shpirtërore dhe psikike. Këto ekonomike do të ndikojë në mënyrë të rëndë- alternative rrugore shumë më të gjata dhe me • bimët mjekësore, drithërat, pemëtaria dhe bukuri natyrore jo vetëm ta kënaqin syrin, por sishme në rritjen e PBB-së si rezultat i rritjes së kosto shumë më të larta. Pra, kjo rrugë mundëson blegtoria. shpirtin dhe mendjen ta shërojnë. kërkesave për mallrat e këtyre rajoneve në tregjet dhe shton vëllimin dhe efikasitetin e qarkullimit të 4. Ekonomia e ujit: 9. Ekonomia e prodhimit të energjisë elektrike: e ndryshme. Ndikimi shumësektorial i kësaj rruge mallrave dhe kapitalit në mes të këtyre rajoneve • ujit të pijshëm - zonat në fjalë janë shumë • Energjia ujore - duke shfrytëzuar rezervat do të reflektohet në rritjen e fuqisë së ekonomisë me tregjet e tjera europiane dhe aziatike. të pasura me burime uji të pijshëm, rezervat e të e mëdha të ujit dhe rrjetin hidrik të larmishëm kombëtare e rajonale dhe posaçërisht në ngritjen Por mbi të gjitha shfrytëzimi racional i pasurive cilit po pakësohen gjithmonë e më tepër në rang (Hoxha 2006). e mirëqenies njerëzore. të shumta nëntokësore (minerale) dhe mrekullive planeti dhe çmimi i tij do rritet ndjeshëm në një • Energjia e erës - e favorizuar nga pozita Ky aks rrugor lirisht mund të thuhet se ka natyrore të këtij rajoni të lartë malor, do të jetë një periudhë të afërt kohore (Molden 2007). P.sh: 1/2 gjeografike dhe erërat e shumta të cilat janë pr- shumë tipare të Rrugës së Kombit Durrës-Prishti- faktor i rëndësishëm i zhvillimit të përgjithshëm litër ujë në Melburn shitet për 2 dollarë deri në ezente gjatë tërë vitit kalendarik. Energjia e erës në. Jam shumë i sigurt se kostoja e rrugës do të ekonomik-shoqëror dhe do të ndikoj pozitivisht në 3.5 dollarë, ndërsa 1 litër petrol kushton vetëm është një burim energjik i pastër ekologjik dhe i mbulohet për një afat shumë të shkurtër. Të ard- rritjen e Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB - Gross 1.50 dollarë. pashtershëm (Fthenakis e Kim 2009). hurat dhe përfitimet e tjera që do të rrjedhin prej Domestic Product (GDP)). Veçanërisht rajonet e • ujërat termale- burime të pasura të të cilave Prandaj ndërtimi i Rrugës së Arbrit krijon saj do të jenë të shumëfishta dhe ekonomikisht Bulqizës, Klosit, Peshkopisë dhe Dibrës ofrojnë ndodhen në dy Dibrat dhe mbartin vlera të mundësi për një angazhim të madh të kapitalit të pa kontestueshme. Andaj, mund të përfundoj një fushë të gjerë për të investuar në sektorë të rëndëshime ekonomiko-shëndetësore (Eftimi financiar dhe njerëzor. Pa dyshim, rolin kryesor se nuk ka nevojë aspak të hezitohet, por duhet të ndryshëm të biznesit dhe ekonomisë, siç janë: 2012). do ta ketë kapitali intelektual, i cili në mënyrë fillohet dhe të përfundohet ndërtimi i Rrugës së 1. Industria e minierave- nxjerrjen dhe për- 5. Industrinë e barërave (farmaceutike): profesionale do të funksionalizojë një gamë të Arbrit sa më shpejtë që të jetë e mundur. punimin e metaleve (kromit, hekurit-nikelit, • shfrytëzimin dhe përpunimi efektiv të bimëve gjerë të aktiviteteve ekonomike dhe joekonomike. të shumta mjekësore që posedon ky rajon i pasur Gjithashtu, një fushë atraktive për investimet do bakrit, aluminit, platinit, oreollave të arit, etj) dhe Referencat: jometaleve (mermerët, kuarcitet, granitet, argjilat, malor. jetë sektori i shërbimeve, duke përfshirë shërbimet 6. Industria ushqimore: e ndryshme administrative (publike), shërbimet Alchian, AA & Demsetz, H 1972, ‘Production, Information Costs, and squfurin, bojërat e dheut, gjipset, gëlqerorët, etj) Economic Organization’, The American Economic Review, vol. 62, dhe burime te tjera natyrore (Hoxha, et al. 2007; • përpunimi i lëndëve të para blegtorale financiare (dhe bankare), shërbimet shëndetësore, no. 5, pp. 777-795. (produktet e qumështit dhe të mishit) shërbimet ndërlidhëse (transportuese, telefonike Eftimi, R & Frashëri A 2012, ‘Thermal and Mineral Waters of Albania and Shenjatari 2007) the Platform of their Integrated and Cascade Use’, 3rd International 2. Ekonomia e turizmit: • përpunimi dhe prodhimi i produkteve të dhe interneti), shërbimet hoteliere, shërbimet Conference GEOSCIENCES AND ENVIRONMENT 27-29 May 2012, • malor (veror dhe dimëror) - duke shfrytë- pemëve, perimeve dhe drithërave. mirëmbajtëse dhe shërbimet e tjera zejtare, të Belgrade. Zhvillimi i industrisë ushqimore është shumë cilat ndikojnë pozitivisht në ngritjen e nivelit të Fthenakis, V & Kim, HC 2009, ‘Land use and electricity generation: A zuar burimet e rralla natyrore të këtij rajoni, si life-cycle analysis’, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13, natyra Malit të Korabit, Parku Kombëtar i Lurës i rëndësishëm, veçanërisht tani kur bota po bal- punësimit dhe në rritjen ekonomike të tri rajoneve pp. 1465–1474. lafaqohet me rritjen e kostos së ushqimit. P.sh: 1 në përgjithësi. Rruga e Arbërit pra do të ketë një Halili, E 2013, ‘Long-Term Operating Performance: An Empirical Examina- dhe lugina e Drinit të Zi nga turistë të vendeve tion of Family and Non-Family Firms Listed in Australia, Unpublished të ndryshme. Njerëzit e zonave urbane kanë kg mish lope në Melburn shitet për 15.00-20.00 ndikim multisektorial në hapjen e vendeve të Thesis, Swinburne University of Technology, Melbourne, Australia. dollarë; apo 1/2 kg domate të konservuara shiten reja të punës dhe të krijimit të vlerës së re, rritjes Hoxha, V, Lleshi, B, Aliu, I, Shabani, S, & Karaj, N 2007 ‘Pasuritë minerale shumë nevojë për qetësim dhe prehje fizike dhe të rajonit të Dibrës vihet në qarkullim ekonomik me ndërtimin e Rrugës shpirtërore (sidomos njerëzit e zonave industriale për 6.00-8.00 dollarë. së të hyrave buxhetore, shtimin e kontributeve së Arbërit’, Gazeta Rruga e Arbërit, Nr.13, maj, fq.3 nga vendet e Ballkanit dhe të Europës Perëndi- 7. Industria e përpunimit të leshit (tjerrit) dhe humanitare dhe përmirësimin e mirëqenies së Hoxha, V 2007, ‘Rruga e Arbërit, rruga e zhvillimit të Shqipërisë Lindore: lëkurës: njerëzve. Pasuritë dhe problemet”, Gazeta Rruga e Arbërit, Nr.10, shkurt, fq.3-6. more) dhe Leland, EH & Pyle, HD 1977, ‘Informational Asymmetries, Financial • historiko-arkeologjik - pasi kjo zonë ka një • bazuar në lëndët e para vendore, të cilat Dihet gjithashtu, se infrastruktura rrugore Structure, and Financial Intermediation’, The Journal of Finance, vol. mundësojnë zhvillimin e industrisë së tekstilit, është faktor kryesori i zhvillimit ekonomik të një XXXII, no. 2, pp. 371-387. histori të lashtë dhe të lavdishme dhe aty janë Lleshi, B 2006, ‘Rruga e Arbërit, rrugë kryesore e vendit krahas rrugës Egnatia prezente gjurmët ilire dhe ato të Gjergj Kastriotit këpucëve dhe produkteve të tjera. vendi apo rajoni. Komunikacioni rrugor është që në lashtësi’, Gazeta Rruga e Arbërit, Nr.4, gusht 2006, fq.4-5 8. Ekonomisë shëndetësore: kusht elementar për zhvillimin e biznesit sepse, u Molden, D (Ed) 2007, ‘Water for food, Water for life: A Comprehensive As- (Lleshi 2006). Këto monumente historike zgjojnë sessment of Water Management in Agriculture’ Earthscan/IWMI. interesimin dhe kureshtjen e shumë studiuesve • si rezultat i mjedisit, ajrit dhe ujit të pastër, mundëson prodhueseve/tregtareve t’i shkëmbejnë Shenjatari, A 2007, ‘Rruga e Arbërit dhe resurset natyrore të Rrethit të Matit’, dhe turistëve të vendit dhe të huaj për ta vizituar atje mund të ndërtohen spitale dhe qendra mallrat e tyre në tregje të njëri-tjetrit. Ndërlidhja Gazeta Rruga e Arbërit, Nr.13, maj, fq.3 shëndetësore rehabilituese, sidomos ato të cilat rrugore në mes të tregjeve eliminon informatat Smith, A 1776, ‘Wealth of Nations’, Prometheus Books, Printed 1991, këto zona. New York. 4 - Nëntor 2013 nr. 91 Rruga e Arbrit» ka qenë, duhet të jetë dhe do të jetë një ndër simbolet e Qytetërimit Shqiptar opinione Rruga e Arbrit do ta bashkojë Tiranën me Dibrën Shkumbin Hysa, DEBAR, MACEDONIA: Unë Mirjan Nurçja, BULQIZË, ALBANIA: Pasi Bulqiza Mbi modalitetet e nënshkrimit të peticionit online për Rrugën e Arbërit mendoj dhe shpresoj që kjo rrugë do të ndikojë e meriton një rrugë të tillë, me aq sa ka bërë mini- shumë në zhvillimin ekonomik të vetë qytetit tim si era për shtetin shqiptar e për tërë Shqipërinë, nuk Dëshirojmë të njoftojmë gjithë lexuesit se peticioni onlinë për Rrugën e Arbrit do dhe të gjithë rajonit. kërkojmë shumë. të vazhdojë të firmoset dhe ai do të Bajram Dedja, TIRANË, ALBANIA: Kam lindur në Lulzim Plloçi, TIRANA, ALBANIA: Unë jam nga mbyllet vetëm kur të përurohet rruga Tiranë-Dibër. Peshkopi. krahina e Martaneshit dhe ndërtimi i kësaj rruge Shumë qytetarë në Shqipëri dhe në Robert Bushati, TIRANA, ALBANIA: Në radhë të është shumë i rëndësishëm për jetesën dhe të ar- vende të tjera kanë komunikuar me parë është e rëndësishme për KOMBIN SHQIPTAR, dhmen e kësaj krahine të lënë mbas dore nga çdo redaksinë e gazetës “Rruga e Arbërit” dhe hartuesin e peticionit për të konfirmuar se e duke e parë nga të gjitha këndvështrimet, pastaj direkt qeveri politike prandaj unë kërkoj “Ndërtoni sa më kanë nënshkruar atë si dhe për tu interesuar ose indirekt na shërben të gjithëve prej nesh. shpejt dhe me standarde Rrugën e Arbrit”, me pak nëse nënshkrimet e tyre janë regjistruar. Ledi Nano, ITALY: Për të ndërtuar një Shqipëri më fjale mbani premtimin që i keni dhënë votuesve tuaj Pavarësisht ftesave të ripërsëritura për ta firmosur peticionin, njoftojmë se vetëm të mirë. në qarkun e Dibrës. nënshkrimet që përmbushin kriteret e Kristaq Jorgo, TIRANA, ALBANIA, ALBANIA: Rru- Flogerti Mandri, PESHKOPI, ALBANIA: Që të rrepta të transparencës të përcaktuara që kur filloi peticioni, do të përfshihen ga është qytetërim. «Rruga e Arbrit» ka qenë, duhet të mbarohet ndërtimi i rrugës së Arbrit. në dokumentin zyrtar që do t’i dorëzohet jetë dhe do të jetë një ndër simbolet e Qytetërimit Adriatik Çekiçi, BULQIZË, ALBANIA: Rruga e qeverisë së re. Shqiptar”. Arbrit, do i sillte zonës së Dibrës një zhvillim ekono- Ju rikujtojmë se kush e ka nënshkruar pe- ticionin online, nuk duhet ta firmosë për së Ndiq hapat e mëposhtme për të firmosur saktë: Liridona Hoxha, TIRANA, ALBANIA: Normalisht mik. dyti, si dhe nuk ka të drejtë ta nënshkruajë që është e rëndësishme ndërtimi i kësaj rruge. Janë të Ermira Dedja, DURRËS, ALBANIA: Për të më atë në letër. 1 - Kliko në faqen e web si më poshtë: Lista e plotë e nënshkrimeve dhe ko- www.change.org/en-GB/petitions/complete-the-construction-of-thearb%C3%ABri- burgosura të gjitha ata bukuri, ku të them të drejtën afruar me njerëzit e mi. mentet e bëra online do të jenë dokumente road-nd%C3%ABrtoni-sa-m%C3%AB-shpejt-dhe-me-standarderrug% C3%ABn-e- arb%C3%ABrit?utm_campaign=petition_created&utm_medium=email&utm_source=guides nuk mund të veçoj ndonjërën prej tyre. Ndërtimi i Ermira Maksuti, UDDEVALLA, SWDEN: Mendoj publike. rrugës do të ishte zgjidhja më e mirë e mundshme si që duhet patjetër të përfundojë rruga e Arbërit. Gjithashtu, njoftojmë gjithë ata që kanë 2- Lart, djathtas shfaqen kuadratet bosh firmosur peticionin në letër, t’i sjellin ato Shkruaj Emrin, Mbiemrin, Adresën e emailit dhe Qytetin tuaj. Pastaj klikon “Sign”. për banorët e gjithë rrethit të Dibrës por edhe për të Orgeta Dani, TIRANA, ALBANIA: Sepse dhe unë sa më shpejt në redaksi, pasi procesi i Pas kësaj, ju do të merrni një mesazh falënderimi dhe konfirmimi që emri juaj u regjistrua. gjithë të tjerët që kanë një kureshtje për ta vizituar, jam dibrane dhe dua që Dibra të lulëzojë. përgatitjes së peticionit për t’iu dorëzuar Për të gjithë miqtë tuaj që nuk kanë mundësi hyrje në web, qeverisë shqiptare ka filluar. sharko formularin dhe plotësoje me dorë. por që tërhiqen për shkak të rrugës, largësisë dhe in- Edon Muqaj, SKOPJE, MACEDONIA: Sepse do të Për hollësi mund të vizitoni faqen e gazetës frastrukturës. E çfarë tjetër mund të kërkoj unë si një jetë vërtetë mirë për udhëtim. Faleminderit për mirëkuptimin dhe në Web: mbështetjen tuaj! ose në Facebook ish-banor e këtij rrethi kur në atë territor aq të vogël Dina Rama, Gemb GERMANY: Rruga e Arbrit ose janë një gamë e madhe bukurish. Mali më i lartë në duhet ndërtohet sa më shpejt, do ishte hapi i parë në të gjithë territorin, 7 liqenet akullnajore më të mrekul- zhvillimin e Veriut të Shqipërisë dhe lidhja me tokat edhe e di se sa e vështirë është të shkosh andej. shqiptarët që sot janë nën FYROM! lueshëm të vendit dhe normalisht lumi më i gjatë i tjera Shqiptare. Sara Feti, TIRANA, ALBANIA: Dua të shkoj dhe të Florian Elezi, PESHKOPI, ALBANIA: Social- vendit. Jam me të vërtetë më tepër se KRENARE dhe Afrim Sejdiu, PRISHTINA, KOSOVO: Turizëm/ vij me lehtësi nga Tirana në Dibër. ekonomike. e LUMTUR për prejardhjen time, për fshatin ku unë Siguri. Aida Mehmeti, TIRANA, ALBANIA: është e rëndë- Avdi Delishi, PESHKOPI, ALBANIA: Ndërtimi kam lindur dhe për të gjithë Peshkopinë ! Mario Trepca, SEYMOUR, CT: Ky projekt është sishme për mua sepse përveç vlerave historike bën të i rrugës se Arbrit është një zhvillim i madh për të Odette Marquet, TIRANA, ALBANIA: Kontaktet i rëndësishëm për mua sepse do të sjellë zhvillim jem më afër me të afërmit e mi. gjithë. midis njerëzve. ekonomik dhe begati për të dy anët e shqiptarisë. Elena Mazari, PESHKOPI, ALBANIA; shkolla: ob- Bekim Hashani, GERMANY: Suksese, së bashku Viktor Lleshi, DURRES, ALBANIA: Sepse Dibra Albi Doda, DURRëS, ALBANIA: Ka njerëz që nuk jektivi kryesor. do t’ia dalim. (Peshkopia) është vendlindja ime. e dinë ca bukurish fsheh ky vend. Fehmi Tançi, BULQIZE, ALBANIA; Për gjithçka: Rudi Toçi, TIRANA, ALBANIA: Kam prindërit në Nexhat Hoxha, TIRANA, ALBANIA: Sepse është Erzen Tola, TIRANA, ALBANIA: Jam lindur atje. jetesën, biznesin etj. Dibër dhe unë studioj në TR dhe do të doja që kjo shumë e rrezikshme rruga dhe dua një rrugë më Ornela Hoxha, TIRANE, ALBANIA: Që të mbaro- Inida Noga, TIRANA, ALBANIA: Është një in- rrugë të bëhet që unë mund të shkoj sa më shpesh të mirë dhe nuk dua të kem frikë sa herë shkoj në het ndërtimi i Rrugës së Arbrit. vestim i mirë me përfitime jo vetëm për Shqipërinë te ta. Dibër. Artur Stafa, TIRANE, ALBANIA: Mjafton të por për gjithë rajonin. Prof Lutfi Alia, ITALY: Politikanët shqiptarë, duhet Xhelal Hasani, PREšEVO, SERBIA: Kam shoqëri shohësh hartën... Arjan Saraçi, PESHKOPIA, ALBANIA: E duam të ndërgjegjësohen për vepra të tilla të rëndësishme, në Peshkopi dhe dua që të më lehtësohet udhëtimi Verdi Selishta, HERAKLION, GREECE: Sepse është këtë rrugë mjaft vuajtëm... vetëm premtime boshe nuk duhet të presin t’i sugjerojmë, pasi kësisoj ata nuk deri atje. shumë më lehtë për t’u lidhur me Tiranën dhe më tej, kemi deri tani... po kryejnë detyrat që i ka besuar populli. Kjo rrugë Shkelzen Voka, ALBANIA: Sepse është shumë e gjithashtu zhvillimi i zonës do të jetë i paparë. Andi Shkurti, TIRANA, ALBANIA: Progres. duhej të ishte ndërtuar shumë kohë më parë, uroj që vështirë rruga aktuale. Niko Gjoni, GERMANY: Të zhvillohet i tërë rex- Erion Hoxha, ELBASAN, UNITED STATES: Rru- ky peticion t’i zgjojë nga gjumi e të veprojnë. Indrit Kodra, TIRANA, ALBANIA: Infrastrukturë hioni dhe njerëzit të kenë një lidhje ndërmjet veti por ga do të lidh edhe Tiranën me Maqedoninë duke Furkan Curri, SHKUP, MACEDONIA: Ndërtoni më të mirë. edhe turizmi do të shtohej. përmirësuar ndjeshëm infrastrukturën në këtë pjesë Rrugën e Arbërit, qetësojini bashkëkombasit! Armand Karoshi, FUSHE ALIE, DIBER, GREECE: Viola Kryemadhi, DIBRA, ALBANIA: Sepse jam të Ballkanit. Sarie Hafizi, TIRANA, ALBANIA: Kam prindërit Sepse është vendi im dhe dua të krijohen kushte për nga Dibra dhe jam studente në Tiranë. Më duhet të Jonida Çera, TIRANA, ALBANIA: Jam me origjinë në moshë të thyer në Dibër dhe kanë nevojë për mua që ta vizitoj Dibrën më shumë. udhëtoj shumë dhe është e vështirë sepse është kaq nga Dibra. përkujdesjen time, por duke qenë e mbingarkuar me Enjana Hoxha, PESHKOPI, ALBANIA: Kjo gjë larg… Kështu që shkoj në shtëpi njëherë në tre katër Fagiona Xhemali, GENEVA, SWITZERLAND: punë dhe koha shumë e kufizuar e bën të pamundur është e rëndësishme për mua sepse Dibra e meriton muaj. Shqipëria e bashkuar është më e bukur :) Na duhen të vizitoj shpesh duke parë se rruga zgjat shumë. ndërtimin e kësaj rruge që të këtë një zhvillim të gji- David Sina, TIRANA, ALBANIA: Shkojmë më rrugët e sakta, se na sakatosën gropat! Shqipëria ka Manuela Zerja, PESHKOPI, ALBANIA: Sepse e thanshëm. shpejt në vendlindje :) nevojë për një infrastrukturë të përsosur. bej shpesh rrugën Tiranë-Peshkopi dhe është shumë Gentian Cajka, BIRMINGHAM, UNITED KING- Mirela Alcani, TIRANA, ALBANIA: Është e rëndë- Alfred Cami, DIBER, ALBANIA: Që të mbarohet e gjatë dhe e lodhshme. DOM: Sepse e vizitoj Peshkopinë çdo vit. sishme për mua sepse jam nga Dibra. Kam jetuar atje rruga ... Redona Hafizi, TIRANA, ALBANIA: Gjyshërit e Lorenca Bejko, TIRANE, ALBANIA: Ju lutem mi jetojnë atje dhe dua që të kem mundësi t’i vizitoj nënshkruani peticionin për të përfunduar misionin më shpesh. e “Rrugës së Arbrit” që të kemi lidhje automobilis- Sara Al Ajmi, KUWAIT CITY, KUWAIT: Dua të Firmëtarë të tjerë për Rrugën e Arbrit tike me te shpeshta me bashkëkombësit tanë dhe me vizitoj krahinën e Dibrës një ditë. Nga Ilmi Dervishi gjerë...:) Anjeza Shatku, DISTRETTO DI TIRANA, ALBA- Afrona Vrzivoli, DEBAR, MACEDONIA: Do ta NIA: Sepse është rrugë dhe rruga lidh njerëzit. sjellë Shqipërinë afër Dibrës, kështu që shqiptarët e jatë ditëve të Panairit të librit në Tiranë, Viola Nure, TIRANA, ALBANIA: Shqipëria e Maqedonisë mund të shkojnë të studiojnë në Shq- Bashkuar :) Gshoqërova për disa ditë një mikun tim nga ipëri në gjuhën e nënës. Reis Mulita, TIRANA, ALBANIA: Kjo rrugë është Gjirokastra, Thoma Naka. Mes bisedave për Ariola Ziraj, TIRANA, ALBANIA: Ata njerëz kanë shumë e rëndësishme për shkak të ndikimit social, librin, u diskutua dhe për Rrugën e Arbrit. Ai nevojë për të. ekonomik, trashëgimisë dhe ndikimit. Do të sjellë pyet: Kam dëgjuar për Rrugën e Arbrit në media, Bajram Maksuti, MAQELLARë, ALBANIA: Kur të zhvillim ekonomik rajonal dhe social. Gjithashtu më thuaj diçka më shumë! bëhet rruga e Arbrit Dibra lind për së dyti. forcon identitetin shqiptar në një epokë të re të bash- Dhe për t’ia bërë më të qartë e më të kup- Ariola Alku, PESHKOPI, ALBANIA: Ndërtimi i këpunimit rajonal. tueshme çështjen mikut tim nga Gjirokastra, Rrugës së Arbrit është e rëndësishme që Dibra dhe Anisa Pupli, TIRANA, BULGARIA: Gjyshi im je- përdora një citim nga inciatori i rrugës, z. kryeqyteti Tirana të lidhen në një hapësirë më të ton andej. Hysen Uka: “Nga qendra e Tiranës dalin katër shkurtër. Erion Çenga, PESHKOPI, ALBANIA: Për zhvil- rrugë nacionale: “Rruga e Elbasanit” që të çon Bora Asllani, DISTRETTO DI TIRANA, ALBANIA: limin e vendit. Sepse është vendlindja ime. Arber Çenga, TIRANA, ALBANIA: Jam i dashuru- në Elbasan, “Rruga e Durrësit” që të çon në Fab Fab, ATHENS, GREECE: Sepse e dua Dibrën. ar me këtë vend. Durrës, “Rruga e Kavajës” që të çon në Kavajë Sidrit Gjoni, TIRANA, ALBANIA: Po të ndërto- Fatbardha Koxhaj, TIRANA, ALBANIA: E dua Dibrën. dhe “Rruga e Dibrës që të çon te... shkolla e het ky aks rrugor ndihmon zhvillimin ekonomik të Roland Reçi, ITALY: Rruga e Arbrit është shumë e bashkuar”. “Dmth, rruga e Dibrës nuk të çon asaj pjese të vendit por dhe vetë Tiranën duke afruar rëndësishme për zhvillimin ekonomik dhe shoqërore në Dibër?, pyet miku im Naka.. I shpjegoj atij kryeqytetin me ato zona dhe me Maqedoninë. të Dibrës. se ajo të çon në Dibër, por tani për tani, vetëm se sa e domosdoshme ka qenë dhe është e do të Matilda Pepa , TIRANE, ALBANIA: Bashkimi me Etjon Shehu, ITALY: Sepse është një e drejtë për po të ecësh në këmbë. jetë ndërtimi i kësaj rruge. Tiranën. dibranët. Pastaj i shpjegoj shkurtimisht mikut tim histo- Mes të tjerave autori shkruan: “Kjo rrugë Zenel Losha, TIRANE, GREECE: Sepse atje kam Agim Mëziu, OXFORD, UNITED KINGDOM: Se rinë e rrugës, karvanet e kohës së Turqisë, hanet shërbente në mënyrë të veçantë për tregtinë me fshatin tim. i jep përparësi vendit tim. Halim Ilnica, TIRANA, ALBANIA: Sepse kjo rrugë dhe karakollet gjatë rrugës, lidhjet tregtare mes Venedikun, Raguzën, Romën etj., me vendet Esmeralda Laçi, TIRANA, ALBANIA: Është do të ndryshojë krejtësisht vendlindjen time. vendlindja ime... është gjaku im. Dibrës e Tiranës, etj. Kjo rrugë lidhte Tiranën lindore të Adriatikut. Për këtë dëshmojnë edhe dy Bledar Buzhiqi, KLOS, ALBANIA: Sepse Tirana Florjan Hidri, PESHKOPI, ALBANIA: Sepse sjell me Burrelin, Bulqizën, Dibrën, Tetovën e deri dokumente të vjetra: E para në fillim të shekullit të mbetet vetëm 25 minuta larg këtij qyteti. zhvillim për pjesën e lindjes së Shqipërisë. në Shkup. U fol shumë për prioritetet, fitimin XIII, ku Dhimitri “Princi i madh i Arbrit” garanton Marsida Selmani, TIRANA, ALBANIA: Është e Julian Vraniçi, PESHKOPI, ALBANIA: Një rrugë e dhe domosdoshmërinë e ndërtimit të kësaj kalim të sigurt në tokat e tij, pra nëpër rrugën e rëndësishme për punën time. domosdoshme për qarkun e Dibrës dhe për ekonomin rruge, e cila këto vitet e fundit është në qendër Arbrit. E dyta është viti 1429, e cila është firmosur Albi Farruku, BURREL, ALBANIA: Dibrën e dua e këtij qarku. Rruga Tiranë-Peshkopi që është 180 km të vëmendjes të qeverisë. nga Gjon Kastrioti dhe bijtë e tij, ku figuron dhe të gjithë po veç na bëhet ajo rruga e Arbërit. Të gjithë me rrugën e Arbrit arrin 100 km çka do të thotë që Gazetarja Teuta Isufaj Taramani, pas botimit Gjergj Kastrioti. Rruga e Arbrit është përdorur e duam rrugën e Arbërit. Peshkopi-Tiranë të bëhet për 1 orë e gjysëm. të një shkrimi dhe një cikli poezie miat te revista gjerësisht në kohën e Gjon Kastriotit dhe të birit Ketrina Kurti, DURRES, ALBANIA: Për të pakësu- Ina Allaraj, TIRANA, ALBANIA: Kjo rrugë do të “Fjala Shkaba” nr. 9., 2013, pashë se po këtë të tij Skënderbeut”. (Festim Ceni, revista “Fjala ar aksidentet pikë së pari e për të udhëtuar të sigurt. përmirësojë infrastrukturën që lidh Shqipërinë dhe numër në revistë, e cila botohet në Shkodër, Shkaba”, nr. 9, f. 5, 2013). Liridona Hoxha, TIRANA, ALBANIA: E dua Pesh- Maqedoninë. kopinë. Malvina Cala, TIRANE, ALBANIA: Dibra është ishte botuar edhe një shkrim në faqen 5 me Miku im nga Gjirokastra dhe miqtë e mi nga Lec Nelushi, LONDON, UNITED KINGDOM: vendi im i origjinës dhe duhet ta them që kjo rrugë titull “Rruga e Arbërit, arteria e dytë me Ball- Shkodra, ashtu si gjithë shqiptarët e duan Rrugën Lidh një pjesë shumë të rëndësishme të Shqipërisë, është shumë e rëndësishme për infrastrukturën, për kanin” me autor Festim Ceni. Një shkrim mjaft e Arbërit, jo si rrugë për Dibrën, por si rrugë për përveç Dibrës që është pjesë e zemrës të kombit, o zhvillimin, për turizmin dhe shumë aspekte të tjera informues, por dhe një përpjekje për të treguar Shqipërinë. ashtu kuptohet se e kam fjalën për Shqipërinë dhe për të cilat ka nevojë ky vend. nr. Nëntor 2013 - 5 91 Ministri i Energjetikës, Damian Gjiknuri, ka urdhëruar pezullimin aktualitet e pjesshëm të aktivitetit minerar kromnxjerrës në Zonën D. Zona D, pesë minatorë tentojnë të vetëdigjen Nga Hysen Likdisha

esë minatorë në Zonën D, të minierës së Bulqizës, tentojnë të vetëdigjen Pnë shenjë proteste, pasi Ministria e Energjetikës dhe Industrisë (MEI), gjatë një kontrolli teknik të ushtruar në mesin e muajit nëntor në galeritë ku ata punonin, ka urdhëruar mbylljen e tyre, ku at nxirrnin bukën e gojës. Minatorët kanë tentuar t’i japin fund jetës,duke u lyer me benzinë , por fatmirësisht janë shpëtuar nga anëtarët e sindikatës së minatorëve, të cilët janë vënë në dijeni rastësisht për këtë vendim të pesë minatorëve. Kjo ka sjellë reagimin e menjëhershëm të Sindikatës së Minatorëve, e cila ka kërkuar ndërhyrjen e Ministrisë së Energjetikës dhe Industrisë, ndërkohë që kjo e fundit është shprehur e vendosur për pezullimin e punimeve në këtë zonë.

Protesta Informacioni për pesë minatorët, të cilët punonin në Zonën D, është dhënë nga vetë kreu I sindikatës, Agron Basha, i cili ka de- klaruar se janë jo pak, por 105 minatorë , të cilët kanë mbetur të papunë për shkak të pe- zullimit të punimeve në këtë zonë minerare. Sipas kreut të sindikatës mësohet se shkak për ndërmarrjen e akteve ekstreme nga mi- natorët është gjendja e vështirë ekonomike kushtet e sigurisë, gjë që nuk është e vërtetë suara nga kompania nënkonçensionare imin ligjor që të pezullojë çdo marrëveshje e tyre. –“Për ne nuk është e rëndësishme se se në këto galeri ne kemi vijuar të punojmë Tur-Alba,e cila I ka menaxhuar së fundmi e cila bie ndesh me përcaktimet ligjore dhe kush është fajtor për këtë mbyllje, me rëndësi prej vitesh. këto galeri. Referuar këtyre problemeve, cenon sigurinë e jetës së minatorëve të është që ne të punojmë. Minatorët I zbuluam ministri i Energjetikës, Damian Gjiknuri, ka punësuar. me kohë dhe nuk I lejuam të kryenin aktin Ministria urdhëruar pezullimin e pjesshëm të aktivitetit Duke e konsideruar prioritet jetën e mi- ekstrem fatal për jetët e tyre. U kam nisur minerar kromnxjerrës në Zonën D. Është natorëve, Ministria e Energjetikës dhe Indus- Ndërkaq menjëherë ka reaguar Ministria të gjitha institucioneve shkresat e duhura detyrë e MEI, që të monitorojë zbatimin e trisë refuzon çdo akt që bie ndesh me këtë e Energjisë dhe Industrisë, duke deklaruar për ecurinë dhe aktin e bllokimit të punës marrëveshjeve kontraktuale mes shtetit dhe parim dhe i kërkon policisë së shtetit që të se ka urdhëruar pezullimin e pjesshëm të pa kriter. Minatorët kanë kushte të vështira subjekteve private, veçanërisht sa I takon hetojë çdo rast presioni që zotërues të lejeve aktivitetit minerar në Zonën D, për arsye se ekonomike, kanë marrë kredi, overdrafte zbatimit të kushteve të sigurisë teknike. Ligji minerare ushtrojnë në mënyrë direkte apo in- nga kontrollet e ushtruara në galeritë e kësaj dhe duke mos punuar kanë vendosur të mar- përcakton gjithashtu kushtet minimale që direkte ndaj institucioneve shtetërore, për të zone është konstatuar nga RISHM-i se në to rin aktin e vetëflijimit”, deklaroi gjatë atyre duhen plotësuar që një subjekt të vazhdojë neglizhuar zbatimin e ligjit dhe standardeve ka probleme me plotësimin e kushteve të ditëve kryesindikalisti Basha. Sipas tij galeritë aktivitetin minerar. Në të kundërt shteti nuk minerare në marrëveshjet kontraktuale, u tha sigurisë për punë në to, kushte të paplotë- janë bllokuar me pretekstin se nuk plotësojnë duhet të rrijë duarkryq, por ministria ka detyr- në reagimin e MEI-t. Sindikata e minatorëve: Zhbllokimi i transportit të kromit Duam rritje page dhe kushte sigurie në punë Biznesmenët: Ligjin e kemi shkelur indikata e minatorëve, u është rikthyer kahershme e minatorëve mbetet edhe ajo Skërkesave të grevës 3 mujore zhvilluar dy për statusin e minatorit, që deri më sot për të gjithë bashkë vite më parë, për rritje pagash dhe kushte të çdo qeveri ka rënë në vesh të shurdhët. Në sigurisë në punë. Nëpërmjet një peticioni minierë, ku aktualisht punojnë 700 punon- ë paktën prej 4 vitesh në të ashtuqua- ndërkohë që në eksport gjatë vitit janë shitur dërguar ministrit të Ekonomisë, Damian jës, duhet rikthyer urgjentisht shërbimi Tjturën Zona D e minierës së Bulqizës, 88 mijë ton krom, kur i bie që të shiteshin Gjiknuri dhe administratorit të përgjithshëm mjekësor, me të paktën për 2 mjekë sipas ka vijuar puna e jashtëligjshme. Kështu 190 mijë ton. Nuk ka funksionuar fare as- të kompanisë konçensionre “Balfin Grup” që legjislacionit në fuqi, si dhe duhet vendosur është deklaruar nga biznesmenët e kromit gjë, shteti është bërë aksioner me biznesin. aktualisht menaxhon minierën, sindikalistët kirurgu e reaminatori në spitalin e Bulqizës, që ushtrojnë aktivitetin e tyre në këtë zonë, Policia qe bërë aksioner me biznesmenët minatorë u janë rikthyer kërkesave për rritjeje pasi vetë natyra e punës në galeri e bën të gjatë një tryeze pune, të organizuar nga e kromit, nuk ka funksionuar asgjë. Vjen pagash dhe kushte të sigurisë në punë, por domosdoshëm këtë shërbim për minatorët, kryebashkiaku i Bulqizës, Myfit Duriçi, mes kontrolli dhe nuk ka të përfshirë në ekip një jo vetëm. Sipas kryetarit të konfederatës së ku deri më tani të gjitha rastet e aksidenteve biznesmenëve dhe strukturave shtetërore në përfaqësues biznesi. Ndërkohë nga biznes- sindikatave, Dilaver Përkoxha, mësohet se që për vetë natyrën e punës kanë qenë të qarkun e Dibrës. menët u kërkua që ata të organizoheshin në peticioni përmban 6 kërkesa kryesore që rënda dhe me humbje jete, janë transferuar Tryeza e organizuar për zhbllokimin e një shoqatë për t’u mbrojtur e zgjidhur më duhen realizuar sa më parë nga konçension- në Spitalin Ushtarak në Tiranë. transportit të kromit drejt Portit të Durrësit, lehtë problemet e tyre. ari, për ecurinë normale të punës në minierë. Kohëve të fundit, kompania “Balfin Grup”, evidentoi e nxori në dritë të gjithë problema- Shefi i Komisariatit të Policisë Bulqizë, Para së gjithash sindikalistët kërkojnë kushte jo vetëm që nuk ka rritur pagat, por edhe i tikën që shoqëron aktivitetin minerar krom- Niko Nikollaj, pjesëmarrës në këtë takim pune, që galeritë e minierës të mos jenë gal- ka ulur ata, duke rritur normat edhe pse nuk nxjerrës në këtë zonë. Kështu biznesmenët u kërkoi biznesmenëve plotësimin me im- eri të vdekjes siç dhe janë aktualisht. Detyri- ka patur elemente të rritjes së mekanizimit në fjalën e tyre theksuan se problematika tësi të dokumentacionit ligjor për ta, si dhe misht duhet vazhduar me hapjen e thellësisë të minierës, por punohet ende me lopata e në mbarëvajtjen e punës kromnxjerrëse në kërkoi shkëputjen e partneritetit të tyre me së minierës poshtë nivelit të 16-të, për të karroca, pasi investimet në minierë kanë re- Zonën D është shumë më e gjërë se problemi subjektet e paligjshme që operojnë në të vënë në efiçencë rezervat e mineralit të kro- zultuar në nivele të ulta dhe të papërfillshme i transportit të mineralit për shoqërimin me ashtuquajturën Zona D. mit, gjë e cila do t’i shërbejë mbajtjes në këto për të mos thënë fare.Ndërkohë, një tjetër faturë tatimore. “Nuk është problemi vetëm Gjithashtu, ai garantoi biznesmenët se nivele prodhimi të mineralit, si dhe zgjatjes kërkesë në adresë të kompanisë, mbetet edhe këtu, pasi absolutisht prej 4 vitesh, thanë ata kontrolli në vijimësi do jetë gjithëpërfshirës së jetëgjatësisë së minierës. –“Kërkojmë ajo për pagimin e lejes së zakonshme me 22 në fjalën e tyre, nuk ka funksionuar ligji në ku do kontrollohet jo vetëm transporti drejt rritjen e pagës së minatorëve, pasi ajo nuk ka ditë, si dhe marrja në punë e 4 minatorëve, të tërësinë e tij për shfrytëzimin e galerive. Ka Portit të Durrësit, siç kemi operuar deri më ndryshuar prej vitesh, si domosdoshmëri kjo cilët nuk janë shpallur fajtorë nga Prokuroria raste edhe të stimulimit edhe të problemeve tani, por do shtrihet edhe në dokumenta- edhe ekonomisë së tregut ku çmimet kanë dhe Gjykata e Dibrës, për një aksident me që s’duhet t’i themi këtu. cionin për kërkim-zbulim apo shfrytëzim, vijuar rritje nga viti në vit dhe ku aktualisht humbje jete të një minatori. Fatura e shoqërimit u ra dakord prej tyre pasi do përballen me bazën ligjore që vepron paguhemi me një pagë qesharake që varion Në rast të mos realizimit të këtyre kërke- se duhet plotësuar me të gjithë elementët në shtetin shqiptar. nga 30 deri në 50 mijë lekë në muaj. Heqja save, thuhet më tej në këtë peticion, sindikata e saj, përfshirë edhe peshën dhe çmimin, i Për subjektet që disponojnë dokumenta- e taksës së sheshtë për ne minatorët, ku risku kërcënon se do të ndërmarrë të gjitha format cili do vendoset sipas kostos së nxjerrjes së cionin e nevojshëm, puna do vazhdojë 24 i jetës dhe vdekjes për ne minatorët shkon e protestës deri në bllokimin e evadimit të kromit nga galeritë. Në Zonën D prodho- orë pa pushim . në 50 me 50 përqind. Një tjetër kërkesë e mineralit drejt Portit të Durrësit. hen mesatarisht 15 mijë ton krom në muaj, H.Likdisha 6 - Nëntor 2013 nr. 91 Në Dibër të Madhe u mbajt protesta kundër Qeverisë se Maqedonisë dhe Elem-it aktualitet Projekti i hidrocentralit të Lukovës është me pasoja shkatërruese për Dibrën Nga Rexhep TORTE

ë shtunën më datë 30 nëntor 2013, në Sheshin “Skëndërbe” në Dibër të madhe Tdibranët protestuan kundër ndërtimit të HC “Fushë të Lukovës” nga ELEM-i, ku tento- het të merret uji nga përrenjtë e Lumit Radikë për mbushjen e këtij liqeni artificial dhe që më pastaj ky ujë të derdhet në lumin Vardar dhe të shkojë në detin Egje. Kjo do ta shteronte Lumin Radikë duke shkaktuar dëme të mëdha në aspektin ekologjik, të biodiversitetit, florës dhe faunës dhe në ekonominë e Dibrës dhe të kësaj zone. Në këtë protestë merrnin pjesë banorët e Dibrës, përfaqësuesit e pushtetit vendor dhe të institucioneve të tjera dhe të shoqatave joqeveritare të zonës përreth dhe nga qytetet e tjera ku jetojnë dibranët Dritan Lleshi, udhëheqës i grupit bash- kërendues për organizimin e kësaj proteste, para të pranishëmve në këtë tubim tha se “Jemi tubuar këtu, për të protestuar kundër një projekti absurd të firmës Elem, që në mënyrë të njëanshme, pa na pyetur, pa na konsultuar, dëshiron të konstruktojë një hidrocentral në Fushën e Llukovës duke devi- juar rrjedhën e lumit Radika, gjë, që shkatër- ron eko-sistemin e Dibres dhe rajonit, për të çuar ujërat e këtij vendi në Maqedoninë Lindore dhe Greqi”. “Historia e kësaj firme për qytetin tonë është e dhimbshme”, tha Lleshi. “Hidro- Foto e marrë nga faqja në Facebook “STOP Devijimit te rrjedhes te lumit Radika” centrali i Spiles, i ndërtuar nga kjo firmë, asnjëherë nuk ka mbajtur premtimet dhe Nuk do të lejojmë që kjo zonë të kthehet në moçal së Maqedonisë dhe institucionet e lartpër- ka neglizhuar vazhdimisht kërkesat për pu- mendura, por në qoftë se kërkesa jonë neg- nësim të shqiptarëve dhe minoriteteve tjera gjigant, nuk do lejojmë zhdukjen totale të turizmit në lizhohet, atëherë ne nuk do ndalemi këtu, në vend, asnjëherë kjo firme nuk ka financ- do vazhdojmë të mbrojmë interesat tona në uar projekte mbi arsimin, sportin, kulturën këto hapësira, nuk do lejojmë tharjen përfundimtare mënyrën më demokratike duke Ju drejtuar dhe infrastrukturën e Dibrës, pavarësisht se institucioneve më të larta të drejtësisë në ky hidrocentral merr frymë nga Dibra. Kjo të tokës së Dibrës, nuk do të lejojmë zhdukjen e florës nivel shtetëror dhe atë Ndërkombëtar! Pro- mizerje vazhdon akoma edhe sot. dhe faunës të këtij vendi. Ne nuk do t’ju lejojmë të testat tona do zgjerohen deri te Kombet e Në kohën kur qytetarët presin të rregullo- Bashkuara dhe Bashkimi Europian”, tha në het ndonjë problem në lidhje me ELEM-in, shkatërroni jetën e brezave që vijnë” fund Lleshi. ata tentojnë që për radhën e dytë ose të tretë, Ndërsa kryetar i Komunës së Dibrës, Z. të na gënjejnë për një projekt gjoja fatsjellës - tha Dritan Lleshi. Rruzhdi Lata, pas protestës tha për mediat se për rajonin tonë. Por ne nuk gënjehemi më, “Ky projekt është i dënueshëm nga Këshilli thekson Lleshi. Sot jemi këtu, që në mënyre Komunal i Dibrës, nga kryetari i Dibrës nga unanime të kundërshtojmë këto gënjeshtra Më tej, në fjalën e tij para tubuesve të tifozëve “SOKOLAT”. qytetarët e Dibrës”. Ai tha se, fatmirësisht që na serviren dhe të themi me plot gojë: shumtë në numër, Dritan Lleshi tha se ne Gjithashtu, këtë nismë e kanë përkrahur kemi edhe përkrahjen e ministrave tanë në Ujin dhe Gjakun nuk e falim dhe për to do “nuk do të lejojmë që kjo zonë të kthehet fuqishëm edhe Komuna Dibër dhe kryetari.z. Republikën e Maqedonisë, por ndërkohë luftojmë deri në realizimin e qëllimit tonë. në moçal gjigant, nuk do lejojmë zhdukjen Ruzhdi Lata, komuna Zhupë dhe OJQ-të e kërkoi edhe ndihmën e Shqipërisë dhe Ne jemi me fat dhe të bekuar, që rajoni ynë totale të turizmit në këto hapësira, nuk do Rekës dhe Zhupës, si dhe përfaqësues të Kosovës që të mos shndërrohet Radika në është më i pasuri me ujë në Maqedoni, dhe lejojmë tharjen përfundimtare të tokës së komuniteteve fetare në Dibër. shkretëtirë. ne nuk do tolerojmë që ky ujë në mënyrë të Dibrës, nuk do të lejojmë zhdukjen e florës Organizatorët e tubimit, me anën e një “Është thesar që na ka dhënë perëndia paprecedente të shkojë diku tjetër.”. dhe faunës të këtij vendi. Ne nuk do T`ju peticioni që ka mbledhur mbi 4000 firma, dhe uji është i yni dhe të marrë rrjedhën e Dritan Lleshi, i cili në këtë tubim foli edhe lejojmë të shkatërroni jetën e brezave që kërkon që ky projekt të ndalohet tërësisht, vetë natyrale dhe të shkojë atje ku e ka ven- në emër të organizatave të tjera qytetarë në vijnë”, tha ai. sa më parë dhe sa më shpejt. Ata kërkojnë din e jo atje ku duan njerëzit, të cilët kanë in- Dibër, tha se “ne nuk njohim asnjë llojë Ky tubim në Dibër u mbajt nga sho- shoqërisë energjetike Elem-it, qeverisë së teresa parciale, prandaj përshëndes të gjithë marrëveshje, gjoja të bërë mes dy regjimeve qatat joqeveritare “One dollar for Dibra”, Republikës së Maqedonisë dhe asaj të Shq- qytetarët dhe gjithë mjetet e informimit për inekzistente, marrëveshje me një shtet që “Qendra për zhvillim të qëndrueshëm të ipërisë, që sipas ligjeve ndërkombëtare dhe këtë aktivitet shumë efektiv, njerëzor, kultu- nuk ekziston gjëkundi i quajtur Jugosllavi, komunitetit”, “Shoqata Humanitare Bamirëse në të mirë të Dibrës, të pezullojnë çdo ak- ror, demokratik. Vetëm në këtë mënyrë ne të bërë më 1963, por ne kërkojmë zbatimin Rome – Hëna”, “Shoqata e personave me tivitet mbi këtë projekt. Ata i kanë bërë apel mund të ngremë zërin tonë dhe më tej nor- e marrëveshjeve të ujërave bazuar në ligjet aftësi të kufizuara-Poraka”, “Shoqata e gruas edhe subjektet politike në vend, ambasadave malisht do të vazhdojmë veprimet dhe punë ndërkombëtare të Helsinkit më 1966 dhe - Dibër”, “Shoqata RADIKA-DE”, “Shoqata e të huaja, asaj të BE-së dhe SHBA-së, si dhe ligjore dhe të padëgjueshmërisë qytetare dhe asaj të decentralizimit të komunave”. “Nuk të burgosurve Politike”, “Shoqata Humani- qeverisë, që të respektojë vendimin e popul- se edhe ajo është formë demokratike.” ka asnjë rast në botën demokratike, ku një tare Nënë Tereza”, “Shoqata e Bujqëve”, lit dhe jo të interesave të tyre të ngushta. “Ne kemi pasur bisedime me përfaqë- vendim sillet pa dëshirën e popullit, përveç “Shoqata Humanitare Drita”, Shoqata për Peticioni dhe letra përcjellëse do ju suesit tanë të partive politike, ministrit të se në vendet diktatoriale të së kaluarës. Ne sport dhe peshkim - Trofta” , “Oda regjion- dërgohet Qeverisë së Republikës të Maqe- ekologjisë dhe të ekonomisë, dhe se të gjithë sot nuk kemi frikë nga shtetet diktatoriale ale e zejtarëve - Dibër”, “Eko-api kultura, donisë; Qeverisë së Republikës të Shq- janë përkrah qëndrimit dhe sjelljes tonë. dhe nuk do tolerojmë asnjë devijim të ujit Komiteti qendror-rinor”, “Qendra për zhvil- ipërisë, Qeverisë së Republikës të Kosovës; Prandaj shpresoj në një zgjidhje fatlume, pa një koordinim dhe konsultim me popul- lim demokratik - RITO”, “Klubi i Kajakut - Bankës Botërore, Grupeve Parlamentare që të mbetet Dibra e pastër, Radika e pastër, lin e Dibrës. Ne jetojmë në një shtet për të RADIKA”, “Klubi i Karatesë-Uraniku”, “Klubi në Republikan e Maqedonisë si dhe z. Ali dibranët të mbeten gjithmonë ata që janë, cilin kemi dhënë dhe japim kontribut për i ping-pongut - Dibra”, “Klubi i basketbollit Ahmetit si përfaqësues legjitim i shqiptarëve të pastër shpirtërisht, të pastër fizikisht dhe zhvillimin dhe ekzistencën e tij, por kjo – PROBASKET”, “Klubi i Karatesë -KORABI”, në Maqedoni. të denjë për të jetuar në këtë qytet”, tha nuk do te thotë se do të lejojmë padrejtësi “Klubi i Basketbollit - DIBRA JUNIOR”, “Ne jemi të bindur se vullneti ynë do për mediat kryetari i Komunës së Dibrës, z. të kësaj natyre”. Klubi Futbollistik KORABI” si dhe Grupi i gjejë mirëkuptim te Qeveria e Republikës Ruzhdi Lata. nr. Nëntor 2013 - 7 91 Na ndiqni për më shumë informata në linkun në vazhdim: kryesore https://www.facebook.com/groups/radikadheliqeniidibres/?fref=ts Ndal devijimit të rrjedhjes së lumit Radika! Retrospektivë e ngjarjeve dhe veprimtarive lidhur me problemin ekologjik të vjedhjes së ujërave të lumit Radika nga Qeveria e Maqedonisë përmes ndërmarrjes publike për prodhim të energjisë elektrike “ELEM”

Nga Bardhyl Marku

iç kemi bërë të ditur edhe në numrat paraprak, Dibrës po i kanoset një rrezik Sshumë i madh, një bombë ekologjike, e cila do shkatërrojë florën dhe faunën e lumit Radika dhe liqenit të Dibrës. Tani më lexuesit e kanë të qartë se bëhet fjalë për projektin famëkeq të Qeverisë Maqedonase për grabitjen e ujërave të lumit Radika, tharjen e tij, me qëllim të dërgimit të potencialit të tij ujor prej, mesatarisht rreth 17 m3/s nga liqeni i Dibrës në liqenin e ri, i cili planifikohet të ndërtohet në fushën e Llukovës (“Llukovo polje”) e cila ndodhet në trekëndëshi kufitar mes Maqedonisë, Shqipërisë dhe Kosovës. Pas takimit të mbajtur më 25 tetor 2013 në Dibër të Madhe, vërehet një lëvizje shumë më e madhe, një sensibilizim shumë më i lartë, pushteti vendor, forumet sociale por edhe nga sektori qytetar. Si duket mundësitë e reja të cilat ofron teknologjia informative dhe interneti e posaçërisht rrjeti social “Face- book” është duke ndihmuar më të madhe në shpërndarjen e lajmit për rrezikun e madh, i cili realisht i kanoset Dibrës. Shtypja e madhe që po bëhet përmes rrjeteve sociale, përfundimisht e ngriti prob- Foto e marrë nga faqja në Facebook “STOP Devijimit te rrjedhes te lumit Radika” lemin në një nivel më të lartë dhe sot mund të thuhet lirisht se në aspekt të sensibilizimit të problemit, ai më nuk është diçka e panjo- Ndryshimi i rrjedhjes natyrore të lumit të Radikës do të shkaktojë një katastrofë hur, por për të sot flet secili dibran me frikë se: vallë a thua me të vërtetë Dibrës do ja ekologjike për Grykën e Radikës. Ndërmarrja publike e Maqedonisë është e angazhuar marrin Radikën? A thua se më të vërtetë liqeni i Dibrës do ngel pa arterien e tij krye- për ndërtimin e hidrocentralit të Llukovës, ndërkohë që protestuesit presin edhe sore? A thua se liqeni do na shndërrohet në reagimin zyrtar të qeverisë së Shqipërisë. Qytetarët dhe pushtetarët lokalë në Dibër të një kënetë të madhe edhe më të keqe se liqeni i Glloboçicës? A thua se dibranët do Madhe janë kundër: Mos na e thani ardhmërinë! lejojnë një gjë të tillë? Po partia shqiptare, Bashkimi demokratik për Integrim (BDI) në pushtet bashkë me partnerin e saj shumë Republikës së Shqipërisë; Ambasadës së Re- nga Shqipëria (ABC News, Top Channel, Tv në Gjuhën Shqipe, ku vazhdoi fushata e të dashur VMRO-DPMNE do ta shpërfillë publikës së Kosovës; dhe institucioneve tjera Klan dhe Vizion plus) disa media lokale dhe sensibilizimit të opinionit më të gjerë, u votën e dibranëve dhe do të lejojë një krim ndërkombëtare si OSBE, zyrës së Unionit vetëm një nga mediat e vendit. shpalosën detajet lidhur me problemit në të tillë? Po Republika e Shqipërisë, e cila do Evropian etj. Por përsëri problemi i devijimit të lumit fjalë, strategjia dhe planet e ardhshme nga ketë një kaskadë të Drinit të zi me 17 m3/s • Më 25.11.2013 të fillojë grumbullimi Radika nuk është më një çështje e heshtur Kryetari i Komunës Z. Ruzhdi Lata dhe për- më pak do heshtë dhe nuk do ta ngrejë zërin i nënshkrimeve nga qytetarët dibranë ne dhe e fshehtë, siç ishte plani paraprak i faqësuesi i këshillit iniciues për organizimin për të mbrojte interesat e saja? Dhe shumë qendër të qytetit, respektivisht në “Sheshin ndërmarrjes maqedonase për prodhim të e aktiviteteve për parandalim të ndryshimit të e shumë pyetje të tjera në të cilat dibranët Skënderbe” energjisë elektrike “ELEM”. Në fakt kjo rrjedhës natyrore të lumit Radika, Z. Bardhyl presin përgjigje. • Iniciativa e grumbullimit të nënshkri- çështje ishte edhe njëra nga pikat për dis- Marku. Por dibranët nuk rrinë duarkryq. Për mo- meve të zgjerohet edhe në komunat tjera kutim të takimit ndërministror mes Ministrit Në fund të përmendim se aktiviteti i rad- mentin ata janë duke luftuar me mënyrën përgjatë rrjedhës së lumit Radika, respek- të Ekonomisë së Maqedonisë Z. Valon Sara- hës përfshin organizimin e një proteste gjithë dhe instrumentet të cilat i kanë tani për tani tivisht në komunat Qendra e Zhupës dhe qini dhe Ministrit të Ekonomisë, Tregtisë dhe popullore në qendër të qytetit të Dibrës së në dispozicion. Rrjete sociale janë plot e Rostusha e Mavrova. Energjetikës së Republikës së Shqipërisë, Z. Madhe në Sheshin Skënderbe. Kjo protestë përplot me postime të përditshme të cilët • Të mbahet konferenca për shtyp me Damian Gjiknuri. Por, fatkeqësisht nga ky është paraparë për ditën e shtunë, me datë ndihmojnë në sensibilizimin e problemit. media të vendit dhe të huaja. takim të dy ministrat dolën me një deklaratë 30 nëntor 2013, me fillim në ora 14.00. Sektori qytetar më datë 23 nëntor mbajti një Bazuar në vendimet e marra në Dibër të hidhur për dibranët lidhur me problemin Shpresojmë që ky tubim do ndihmojë edhe mbledhje në të cilin u formua një grup pune, të Madhe më datë 25 nëntor 2013, filloi e lumit Radika. Sipas tyre Radikës për pro- më shumë në përcjelljen e mesazhit tek i cili do merret me organizimin e aktiviteteve, grumbullimi i nënshkrimeve dhe qysh në jektin “Lukovo Polje” i merren vetëm 2m3 strukturat vendimmarrëse që sa më parë të të cilat kanë të bëjnë me parandalimin e ditën e parë u siguruan mbi 1000 mijë ujë/sekondë nga 17 m3 ujë/sekondë (sa është ndërpresin realizimin e këtij projekti me pa- këtij projekti famëkeq me pasoja ekologjike nënshkrimeve edhe pse kushtet klimatike, kapaciteti mestar i saj), deklaratë e cila bie soja katastrofale në radhë të parë për Dibrën katastrofike për rajonin e Dibrës së Madhe, bora dhe koha e ftohët, ishin kundër kësaj ndesh me informatat të cilat i prezantuan por edhe për Shqipërinë. në vecanti dhe gjithë Dibrës në tërësi. Në iniciative duke vështirësuar kushtet. Sot, kur përfaqësuesit e ELEM-it dhe Bankës Botërore Në të njëjtën kohë shpresojmë që edhe takim ishin prezent përfaqësues të të gjitha po përgatitet ky tekst, në ditën e katërt, janë në Dibër në takimin e 25 tetorit të këtij viti, Republika e Shqipërisë të angazhohet drejt- shoqatave qytetare dhe klubeve të ndryshme grumbulluar rreth 4500 nënshkrime vetëm ku mes tjerash u tha se nëse kapet vetëm përsëdrejti në këtë proces dhe të mos luajë sportive, të cilat veprojnë në Dibër, pa marrë në Dibër. I njëjti aktivitet vazhdon edhe në njëra nga 6 degët e Radikës (ajo më e mad- rolin e vëzhguesit, por të marre rolin aktiv parasysh përkatësi etnike apo fetare. Në këtë dy komunat tjera në atë të Zhupës dhe të hja) për të cilën Banka Botërore, jep pëlqim dhe bazuar në konventat ndërkombëtare për takim u sollën disa vendime: Rostushës, por po vërehet se në këta dy ko- analizuar vetëm për nga aspekti i arsyetush- mbrojtjen e ujërave dhe rrjedhave të lumen- • U vendos që menjëherë të fillohet me muna interesi i qytetarëve për të nënshkruar mërisë ekonomike, ajo ka kapacitet 7.224 jve, t’i thotë një JO të fortë dhe vendimtare grumbullimin e nënshkrimeve dhe dërgimin peticionin është larg entuziazmit të cilin e m3 ujë/sekondë që është shumë më tepër projektit “Lukovo Polje” e një peticioni të gjithë subjekteve relevante, kanë dibranët. se deklarata e Z. Saraqini dhe Z. Gjiknuri. Të njëjtën gjë dibranët shpresojnë të dëg- të cilët mund të kenë çfarëdo ndikimi në Më datë 26 nëntor 2013, pushteti vendor, Dibranët shpresojnë që kjo deklaratë e dhe jojnë nga goja e përfaqësuesve më të lartë zgjidhjen e këtij problemi, duke filluar nga: respektivisht Kryetari Komunës, z. Ruzhdi jo dezinformatë të korrigjohen shpejtë, aq dhe vendimmarrës të BDI në Maqedoni, Ministritë përkatëse, ajo e mbrojtjes se am- Lata organizoi një takim me mediat e vendit më tepër kur dihet se ELEM-i si institucion të cilët mes tjerash kanë marrë edhe votat bientit jetësor dhe ajo e ekonomisë; Qeveria edhe të huaja, ku shprehu mbështetjen që publik është në vartësinë e ministrisë të cilën e dibranëve. Dibranët ndër shekuj kanë dhe Kryeministri i Qeverisë së Maqedonisë; pushteti vendor i jep kësaj iniciative të sekto- e udhëheq Z. Saraqini. treguar se dinë të vlerësojnë të mirën dhe të Partia Bashkimi Demokratik për Integrim rit qytetar në Dibër, duke e vënë edhe ai nën- Ndërkohë, përfaqësues të këshillit ini- drejtën, por dinë të vlerësojnë dhe kur nuk dhe Kryetarit të saj Z. Ali Ahmenti; Bankës shkrimin e tij në këtë peticion. Fatkeqësisht, ciativ patën mundësi të marrin pjesë në një harrojnë edhe të keqen dhe për të asnjëherë Botërore, zyrës në Shkup, Ambasadës së këtë konferencë për shtyp e ndoqën 4 media emision të drejtë për drejtë të Radio Shkupit nuk falin. 8 - Nëntor 2013 nr. 91 Durrësi nderon dy ndërtuesit dibranë, Zabit Muda dhe Agim Islami me titullin “Nderi i qytetit” reportazh

Nga Gafur Zoto

“Festa e ullirit - 2013” ka diçka të veçantë sot. Me këtë rast Durrësi nderon me titullin Mbresa nga një veprimtari “Nderi i qytetit” zotërinjtë Shpëtim Prodani, Zabit Muda e Agim Islami. Kjo e bën atë me përmasa më të mëdha. Sipas traditës, kryetari i bashkisë, z. Vangjush Dako, mbjell një fidan ulliri. Zabiti dhe Agimi bëhen pjesë e këtij evenimenti. Kjo tashmë është një traditë e përcjellë nga gjithë kryebashkiakët. Që këtej të ftuarit e shumtë drejtohen për te pallati i kulturës “Aleksandër Moisiu” ku edhe pritet të zhvillohet veprimtaria. Nën ritmet e muzikës, që orkestra frymore e qytetit ekzekuton, të ftuarit futen në hollin e pallatit të kulturës. Aty gjenden para një fotoekspozite kushtuar njerëzve që Durrësi sot nderon. Vizitorët për një çast ndalen te këndi kushtuar dy ndërtuesve dibranë. Ekspozita çelet me fotot e zotërinjve Zabit Muda e Agim Islami. Njerëzit jo se nuk i njohin, por kureshtja i shtyn të mësojnë më shumë rreth tyre. Shtrëngime duarsh dhe përqafime me miq e shokë, por edhe koleg, ndërtues durrsak. Që këtej të pranishmit drejtohen për në sallën e madhe të pallatit të kulturës. Ajo është e tejmbushur. Politikanë, deputetë, autoritete vendore, përfaqësues të shoqatës “Tirana” e bashkë me ta kanë zënë vend ata që nderon sot qytetaria e Durrësit, ata që sonte shpallen “Nderi i qytetit”. Në skenë ngjitet prezantuesi i programit. Ai fton kryetarin e shoqatës “Durrësi” z.Halil Myderizi. Ky, mes duartrokitjeve Zabit Muda e Agim Islami nderohen me motivacionin: me projektet kanë marrë nga Agimi e Zabiti thekson: “Sot festa e ullirit është disi më e edhe konsulencë teknike e juridike. Madje veçantë. Durrësi shpall “Nderi i qytetit” z. “Për kontribut të rëndësishëm që japin në zhvillimin ekonomik Zabit Muda nuk përtoi kurrë të shkonte aty ku dhe do ndërtohej duke ndihmuar që Shpëtim Prodani, Zabit Muda e Agim Islami”. të qytetit të Durrësit, në mbështetjen e aktiviteteve, në Motivacioni: “Për kontribut të rëndësishëm bashkëqytetar të tij të mos investonin pa që japin në zhvillimin ekonomik të qytetit të promovimin e historisë dhe kulturës qytetare durrsake, për vlerat dokumentacionin përkatës. Dhe për këtë Durrësit, në mbështetjen e aktiviteteve, në vepër humane kanë marrë si shpërblim vetëm promovimin e historisë dhe kulturës qytetare e spikatura intelektuale, qytetare dhe humane”. mirënjohje e falënderim. Urime e mesazhe durrsake, për vlerat e spikatura intelektuale, vijnë nga shoqata, artiste, njerëz të sportit e qytetare dhe humane”. të artit në Dibër e Durrës. Duan t’u shprehin Ceremonia vazhdon në formë spektakli. Me i ndërtimit. Ai që kishte zbatuar veprën nuk e nderit z.Leonard, djali i Shpëtim Prodanit, urimet dhe mirënjohje, ndonse Agim Islami e anë të një videoprojeksioni në ekran shfaqet duhej të shfaqej para titullarëve. Në dhomën z.Zabit Muda dhe Agim Islami. Z.Vangjush Zabit Muda kanë kontribuar me zemër duke portreti i z.Shpëtim Prodani. Ai sot nuk jeton, e pritjes së hotel-turizëmit u shtrua edhe një Dako jep titujt e nderit. Janë simbole shumë kërkuar gjithmonë të mbeten anonim për atë por qytetaria durrsake ka në mesin e saj kujtimin koktej. Leandro Zoto, pyeti: “Ku është zbatuesi domethënës. Të larë në argjend. Janë përgatitur që kanë dhënë. e Tij, emrin dhe veprën e lënë. Aspekte nga jeta i veprës”? Vrapuan t’a gjenin Zabitin duke në Itali. Shtrëngime duarsh e urime të ndërsjella. Mesazhe e telefonata vijnë nga qytetar e Tij. Intervista me ish koleg, shok e të afërm theksuar se kjo ishte një pakujdesi. Në fakt Salla e gjitha duartroket. Dy vajza të vogla, durrsak që kanë patur rastin të punojnë pranë të Shpëtimit. Bashkëshortja, fëmijët, nipër e kështu ishte protokolli i asaj dite. ngjitën në skenë dhe u dhurojnë tufa të freskëta shoqërisë “Dibra ag-za”, por që për arsye të mbesa të ardhur nga Sh.B.A. nuk gjejnë fjalë Me ardhjen e pranverës së demokracisë, Agimi me lule. Përshëndet Leonard Prodani. Zabit ndryshme nuk ishin në ceremoninë e organizuar. të falënderojnë shoqatën “Durrësi”, bashkinë dhe Zabiti lanë Dibrën dhe u nisën drejt Durrësit. Muda është i emocionuar. E ka vështirë të flas Në të vërtetë shoqëria ndërtimore “Dibra ag-za” e qytetit dhe stafin realizues. Kishin punëra të mira, por tash kishin vendosur për vete. Mikrofonin ia kalon kolegut të tij, nëpërmjet biznesit të ndërtimit u bë edhe si urë Më pas, në ekran, shfaqen njëri pas të provonin përvoja të reja. Këtu ngritën të parin Agim Islami. Falënderime shoqatës “Durrësi”, lidhëse mes të ardhurve, kryesisht komuniteti tjetrit: z. Zabit Muda dhe z. Agim Islami, dy biznes privat në fushën e ndërtimit. Fillimi ishte autoritetet vendore dhe qytetarisë durrsake për dibranë dhe banorëve të vjetër të Durrësit. bashkëadministratorë të shoqërisë ndërtimore tejet i vështirë: mungonte përvoja, fondet, lënda vlerësimin e lartë. Zabiti dhe Agimi kanë punuar në partneritet me qytetarët duke vendosur mes tyre marrëdhënie “DIBRA AG-ZA” sh.p.k. Në retrospektivë e parë, por jo shpresa dhe vrulli. Shpejt u mësuan Mirënjohje e respekt për qytetarët e Durrësi, të ndërsjella. Edhe unë bashkoj urimin me të shfaqet në ekran jeta e Zabit Mudës dhe Agim me vështirësitë, ndaj dhe i kapërcyen ato me për frymën bashkëpunuese, për mikpritjen, tjerët. Urim Zabit Muda dhe Agim Islami! Urime Islamit. Zabiti që 15 vjeç e kish nisur punën sukses. Në ato ditë të vështira patën mbështetjen tolerancën dhe partneritetin e treguar. Suksesin edhe për shoqatën “Durrësi”! në kantierin e hidrocentralit të Fierzës. U rrit e ish kryetarit të bashkisë z. Tomor Golemi. Me tonë sonte dua t’a ndaj me ju bashkëqytetarë Tash, i emocionuar nga gjithçka ndoqëm, bashkë me veprën. Mbaroi shkollën teknike Dibën z.Tomor e lidhte kujtimi i të atit, Mahmut të mi - përfundoi fjalën përshëndetëse z.Agim nuk mund të mos kujtoi ditën kur një përfaqësi të ndërtimit ku jepnin mësim inxhinier elitarë. Golemi, ish prefekt. U ofroi gjithçka e mbetën Islami. e kryesisë së shoqatës “Durrësi” ngjiste Shquhet për pasion e përkushtrim. Drejtues miq e shokë të ngushtë. Edhe sot, pas më shumë Spektakli vazhdon. Ngjiten e ulen në skenë: shkallët për te zyrat e shoqërisë ndërtimore të kantierit e rritën konsideratën për të. Filloi se njëzet vitesh, do të gjejnë kohë të kalojnë Kastriot Tusha, Eranda Libohova, Manjolla “DIBRA AG-ZA”. Janë njerëz elitarë të qytetit gradualisht të kryente detyra të ndryshme. Me disa çaste bashkë. Bashkëpunim vendosën me Nallbani, Valbona Halili, humoristët Gëzim të Durrësi. Vijnë nga fusha të ndryshme. Kanë shumë respekt kujton mbështetjen e dhënë ing Hajdar Kovaçi. Kruja, Rajmonda Marku, parodistët e Vlorës… një përvojë të admirueshme në jetën e qytetit. nga ing.Faraudin Hoxha, Nexhat Turkeshi etj. Zabiti dhe Agimi e nisën nga hiçi. Të bindur Humoristi Muharrem Hoxha dhe pse ka një Në hollin e zyrave takojnë Zabit Mudën dhe Mes tyre fitoi shumë përvojë, por edhe dituri në epërsinë e ekonomisë së tregut të lirë, shekull që të parët e tij kanë ardhur nga Reka Agim Islamin. Fjalën e merr z.Shpëtim Metani, profesionale. shënuan suksese. Fillimisht bashkuan kapitalet e Dibrës në Durrës, ndjehet dibran. Gjithçka sekretar i shoqatës. Vijmë t’u përcjellim një Me përfundimin e veprës Zabiti u kthye në me familjen “Rexha” nga Dibra e Madhe duke për bukuri dhe kjo në sajë të regjisë së Gjergj mendim të kryesisë së Shoqatës “Durrësi”. Peshkopi. Pas shumë peripecish filloi punë realizuar një investim të konsiderueshëm për Vlashit, drejtorit artistik Minella Kureto, Lidhur me punën tuaj kemi patur shumë apele në N.N.Peshkopi. Këtu filloi punë edhe Agim fillimin e viteve 90-të. Në pak kohë bënë emër drejtuesit të spektaklit Bujar Qesja dhe filmimit të mirë në gjithë Durrësin e më gjërë. Janë të z.Astrit Tahiri. Që këtej spektakli vazhdoi me e konsiderata nga bashkëqytetar të Durrësit. Islami. Vinte nga auditoret e universitetit, Me atë ç’ka i keni ofruar qytetit, njerëzve, fakulteti inxhinierisë së ndërtimit, dega një sërë objektesh në qytetin e Durrësit si: darkën gala në bar restorant “LIAL”. rezidenca turistike, hotele, kompleksi arsimor …Dhe, pas kësaj: telefonata, mesazhe urimi planit urban, meritoni gjithë konsideratat. arkitekturë. Bashkë me të ndjerin Sakip Zebi, Kryesia ka mendimin t’u shpall “Nderi i Ramiz Plaku, Mefat Shehun etj., u bënë një grup ”Turgut Ozal”, hotele, vila luksoze, objekte të pa fund. Vijnë ato nga Shqipëria, por edhe kulti -vlera të shtuara në mozaikun urban nga Italia, Greqia… Urojnë ata që kanë blerë qytetit” - përfundoi z.Shpëtim. Për Zabitin i mirë. Ishin vite tejet të vështira. Mungonin dhe Agimin kjo ishte diçka e papritur, ndaj materialet, fondet, gjithçka. Mbledhje e kritika të qytetit. Për ata që vijnë nga rrethe tjera, apartamente e vila. Dikush si me shaka është shpesh herë objektet e ndërtuar nga “Dibra edhe kritik. Dëshironim të vinim në aktivitet, fillimisht e morën vetëm si një bisedë. I ftuan të pafund për mosrealizime. Si për të qeshur për një kafe. Më pas unë u bëra pjesë e grupit Zabiti dhe Agimi nuk harrojnë të kujtojnë ato ag-za” jepen nga qytetarët si pika reference por nuk kishim ftesa. Ka edhe nga ata që marrin për adresat. rrugën e vijnë t’i urojnë. Shumë prej tyre kanë organizues. Në bashkëpunim e sipër pata rastin mbledhje të tejzgjatura. të ndjek nga afër se me çfarë përkushtimi Punuan në degën teknike dhe zbatimin e Episode të tilla ka shumë, por më duhet ndërtuar vila, rezidenca pushimi, apartamente të rikthehemi aty ku e nisëm, në sallën e me projekte të ofruara nga “DIBRA AG-ZA”. e pasion punonin (një përvojë kjo me vlerë veprave të tilla si: frigoriferi rajonal, pallati i edhe për rrethet e tjera). Ndaj duke ndarë me kulturës, i sportit, Bulqizë, minierën e kromit- pallatit të kulturës “Aleksandër Moisiu”. Dhjetra të tillë të projektuar nga Agim Islami Prezantuesi i programit fton në skenën e teatrit i gjen të ndërtuara në qytetin e Durrësit, ta suksesin, uroi dhe ofroi bashkëpunim për Tërnovë e gjetkë. Por edhe këtu paradokset tjera veprimtari në të ardhmen. nuk kanë fund. Në ceremoninë e përurimit të kryebashkiakun e qytetit Z.Vangjush Dako. Më Kënetë, Arapaj, Rash-Bull, Peshkopi e gjetkë. frigoriferit erdhi z.Leandro Zoto, ish zv.Ministër pas mes duartrokitjeve ftohen të marin titujt Ata janë mirënjohës edhe për faktin se bashkë Durrës, 28 tetor 2013 nr. Nëntor 2013 - 9 91 Përmirësimi i cilësisë së shkollës bëhet përmes drejtorëve, nëndrejtorëve e mësuesve të arsim zgjedhur me konkurs, përmes parimit të gjithëpërfshirjes dhe ngritjes profesionale të tyre.

Revista letrare “Keleno” Sfidat e drejtorit të ri të DAR-it, Dibër boton një cikël poetik Nga Mentor HOXHA të poetit, gazetarit e Shënim i redaksisë: studiuesit dibran otacioni politik që ndodhi në Shqipëri më 23 qershor, solli edhe një risi të Autori i këtij shkrimi ishte njëri nga kandidatët për drejtor të Drejtorisë Rre në skenën publike shqiptare. Solli Arsimore të Qarkut Dibër. Botimi i shkrimit në gazetë, nuk ka për qëllim emërimin e Drejtorëve të Drejtorive Arsi- more Rajonale (DAR) me konkurs, gjë që nuk që të bëjmë një mbrojtje publike për autorin, këtë më mirë se gjithkush kishte ndodhur ndonjëherë gjatë 23 viteve të e ka bërë ai vetë, aq më tepër, që kur ky shkrim të jetë botuar, drejtori tranzicionit shqiptar. Këto poste kanë qenë i DAR Dibër është zgjedhur. Botimi i shkrimi bëhet me qëllimin për të poste politike dhe zgjidheshin nga partia përcjellë për lexuesin disa shqetësime dhe problematika që lidhen me sipas kontributit partiak. Kjo politikbërje në arsimin rajonal, zhduku meritokracinë dhe arsimin në rrethin e Dibrës, të cilat mbeten për zgjidhje nga drejtuesi i solli në krye të Drejtorive Rajonale Arsimore ardhshëm i DAR-Dibër. mjaft militantë, të cilët e kthyen arsimin në çerdhe ku punësoheshin militantët dhe sulmoheshin kundërshtarët politikë. Mjaft Cilësia e punës, efektivitetit dhe eficencës së DAR-it, Dibër duhet prej këtyre drejtorëve rajonalë apo zonalë të mbështetet në parimin e profesionalizmit, përgjegjshmërisë, nuk kanë patur as arsimin përkatës, madje ka patur në krye të arsimit edhe agronom, bashkëpunimit, barazisë dhe etikës së komunikimit. apo veteriner. E ndërgjegjshme për këtë katastrofë në drejtuesve dhe mësuesit: drejtorësh, nëndrejtorësh apo mësuesish arsimin shqiptar, ministrja e Arsimit dhe e IV. Shkolla si mjedis miqësor për nxënësit, me urdhëra partiakë apo thjesht se i teket Sporteve, znj., Lindita Nikolla, sapo mori prindërit komunitetin. drejtorit të DAR. Stop emërimeve politike, detyrën, ushtroi kontrolle në të gjitha Drejto- Drejtoria Arsimore Rajonale në Dibër nepotike dhe pa arsim përkatës. Gjithçka të ritë Arsimore Rajonale. Pasi zbuloi abuzimet përfshin arsimin në tre rrethe: Dibër, Mat bëhet me konkurs të hapur. e këtyre drejtorive, vendosi të largojë nga dhe Bulqizë. Ka dy zyra Arsimore (ZA), Zbatimi i Reformës Territoriale që do të puna drejtuesit e arsimit në të gjithë qarqet e një Bulqizë dhe një në Mat. Administrata vihet në zbatim vitin e ardhshëm kërkon Shqipërisë. Më pas, përmes një njoftimi zyrtar e DAR Dibër përbëhet nga 20 punonjës, të edhe një studim të detajuar të arsimit rajonal, Mentor Hoxha në media në tetor 2013 hapi konkursin për ndarë në katër sektorë: Sektori i Programeve pasi mjaft shkolla nuk plotësojnë numrin e 13 vendet vakante në të 13 qarqet e vendit, të Zhvillimit, Sektori i Kurrikulës dhe Cilë- duhur të nxënësve. Ka klasa me pak nxë- duke ftuar të gjithë personat, që mendonin se sisë, Sektori i Teknologjisë së Informacionit nës, mbingarkesë kuadri dhe mësues nën botohet në i plotësojnë kriteret. dhe Statistikës dhe Sektori i Shërbimeve të normë. Është mirë që klasat me numër të Ndër kriteret që duhet të plotësojnë kandi- Përgjithshme. Në varësi të kësaj administrate paktë nxënësish të mbyllen dhe këta nxënës greqisht datët për drejtor arsimi janë: diploma master në janë 48 institucione arsimore të arsimit pa- të grumbullohen në ndonjë shkollë tjetër, mësuesi, eksperienca 5 vjeçare profesionale e rauniversitar në Rrethin e Dibrës, në të cilat duke i’u siguruar transport falas dhe kushte menaxhuese, gjuha e huaj, aftësi për programe shërbejnë 1040 punonjës. Gjatë vitit mësi- më të mira. Kështu rregullohen edhe ata, por Nga Spiro XHAVARRA kompjuterike,të jetë i padënuar nga gjykata, mor- edukativ 2012-2013 ndjekin mësimin largohen edhe mësuesit parazitë. Athinë etj. Konkursi u zhvillua në tre faza dhe u me- 15455 nxënës (16101 nxënës kanë qenë Përmirësimi i cilësisë së arritjeve të shkol- naxhua dhe u drejtua nga një grup me mjaft regjistruar në vitin shkollor 2010-2012), pra lave, bëhet përmes drejtorëve, nëndrejtorëve evista e njohur e letrave greke përvojë nga Ministria e Arsimit. Faza e parë, 6546 nxënës më pak. Pikat e dobëta të ar- e mësuesve të zgjedhur me konkurs, përmes “Qeleno” në numrin e saj të fundit kishte të bënte me plotësimin e kushteve të simit rajonal në Dibër, janë politizimi i DAR- parimit të gjithëpërfshirjes dhe ngritjes pro- i kushtoi një faqe edhe poetit e përcaktuara nga Ministria e Arsimit. Në këtë fesionale të tyre. Duhen bërë kontrolle e R it, mungesa e madhe e stafit mësimdhënës, gazetarit të njohur nga Dibra, z. Mentor fazë konkurruan 229 persona, por vetëm 202 mbingarkesë kuadri, mësues me kontratë të konkurse të shpeshta, dhe duhen shpërblyer Hoxha. plotësonin kriteret për të kaluar në fazën e përkohshme të emëruar para zgjedhjeve par- punonjësit e nxënësit e dalluar. Janë pesë poezi të përkthyera dhe dytë. Faza e dytë, ajo e provimit me shkrim Bashkëpunimi i ngushtë mësues-nxënës, lamentare të 23-qershorit, klasa me numër të botuara në greqisht nga kjo revistë u zhvillua më 11 nëntor në orën 10.00-12.00 komunitet është një tjetër tregues që ndikon të paktë nxënësish, mësues nën normë dhe e njohur letrare në Greqi. Poezitë janë në fakultetin Ekonomik në Tiranë, ndërsa në përmirësimin e cilësisë së punës. Shkolla largësia e madhe e shkollave të mesme dhe marrë nga libri “Lirika nga Europa” që intervista me gojë u zhvillua më datë 12 deri 9-vjeçare nga qendrat e banuara, ku nxë- duhet të shërbejë si mjedis shoqëror për Mentor Hoxha ka shkruar gjatë emigrimit më 15 nëntor pranë Ministrisë së Arsimit. Pas nësve u duhet të bëjnë disa orë në këmbë, nxënësit, prindërit d komunitetin. Nxënësit, provimit me shkrim dhe intervistës me gojë, si dhe plot probleme të tjera që duhen mësuesit, drejtuesit e prindërit duhet të kon- katër vjeçar në Angli, Belgjikë, Francë, Komiteti ad hoc, bazuar në rezultatin më të zgjidhur përmes një reforme radikale dhe tribuojnë në vendimmarrjen e shkollës. Greqi, etj. mirë për pozicionin e drejtor/e në drejtoritë ar- të menjëhershme nga drejtori i ri. Rasti më Ky libër ka dalë në qarkullim para katër simore rajonale, i propozoi ministres së Arsmit tipik ishte në emisionin “Alarm” më 27 nën- Çfarë fituam nga ky konkurs vjetësh dhe është pritur mjaft mirë nga dhe Sportit, znj. Lindita Nikolla, që në fazën tor te TV “Ora News”, ku nxënësit e Çidhnës i MASH lexuesi e kritika. finale, të kalojnë kandidaturat sipas listës. Me në komunën e Arrasit të Dibrës, bënin çdo Revista “Keleno” botohet nga Lidhja e datë 21 nëntor 2013, Ministria e Arsimit dhe e ditë katër orë në këmbë një rrugë të ngushtë Së pari, fituam një medium të ri, ku Poetëve dhe Shkrimtarëve XASTERON- Sporteve publikoi në faqen e saj zyrtare, listën mali dhe të rrezikshme nga egërsirat, vetëm ç’dokush që u ndje i aftë për të marrë përsipër Zalloni me qendër në Athinë, me e fituesve të fazës së fundit të konkurrimit për e vetëm për të vazhduar Shkollën e Mesme përgjegjësi dhe për të shpalosur vizionin e tij presidente znj. Panajota Hristopulo- postin e drejtuesit të Drejtorisë Arsimore për të Bashkuar në Arras, ndërkohë që nxënës mbi arsimin rajonal pati mundësinë ta bënte. Zalloni, e cilësuar si margaritari i lirikës 13 qarqet e Shqipërisë. Lista u publikua nga të tjerë të këtij fshati kishin marrë shtëpi me Së dyti, ishte një eksperiencë që na kishte moderne greke. Poezitë e saj janë të gjitha mediat elektronike e të shkruara shq- qira në qytetin e Peshkopisë për të ndjekur munguar prej kohësh, ndonëse kishim vite përkthyer në shumë gjuhë të botës. iptare. Për Tiranën e Vlorën dolën më shumë se që e kërkonim një ballafaqim të tillë publik studimet në shkollën e mesme dhe për t’i Është poete, prozatore, përkthyese dhe pesë kandidatë, pasi sipas njoftimit të MASH-it, shpëtuar rrugës së mundimshme që bënin nga qeveritë e mëparshme. Të marrësh pjesë kandidatët që kanë pasur pikë të barabarta, këto konkurse të mëdha publike ku varet, jo aktiviste. Docente Nderi e Filozofisë në bashkëfshatarët e tyre në zheg dhe acar, në Universitetin e NEY-YORKUT dhe autore janë përfshirë të gjithë listën e të kualifikuarve shi e dëborë. vetëm e ardhmja jote, por e ardhmja e arsimit e mbi 20 librave. duke tejkaluar kështu numrin pesë në nivel Cilësia e punës, efektivitetit dhe eficencës në një qark me mijëra banorë, është një sfidë qarku. Nga të gjithë qarqet u kualifikuan për në së DAR-it, Dibër duhet të mbështetet në pa- e përgjegjësi e madhe ndaj vetes, ndaj kom- Një tjetër cikël me poezi nga Mentor finalen publike gjithsej 69 persona. Nga Dibra rimin e profesionalizmit, përgjegjshmërisë, bit e ndaj qytetarëve. Megjithatë, të marrësh Hoxha, shkëputur po nga libri “Lirika u kualifikuan Drini Gjeci, Kujtim Kërkuti, Llesh bashkëpunimit, barazisë dhe etikës së ko- pjesë në këto konkurse të mëdha kombëtare nga Europa”, është përkthyer e botuar në Doçi, Mentor Hoxha dhe Valentina Haliti. munikimit. Në ushtrimin me efektivitet dhe nuk është edhe aq lehtë. Duhet një guxim i greqisht edhe nga revista e njohur greke Gjatë këtyre ditëve u zhvilluan përballjet e përgjegjësi të detyrave, zbatimin e akteve lig- rrallë dhe një përgatitje e madhe profesion- “Eolika Grammata”, e cila pritet të dalë fundit publike, duke përcaktuar fituesit e AD R, jore e nënligjore në veprimtarinë mësimore- ale e emocionale. Mund të arrish deri në këto ditë nga shtypi. Botues e drejtori Shkodër, Lezhë, Durrës, etj. edukative, menaxhimin efektiv të burimeve finale, por mund të eliminohesh që në fazën i saj është Kostas Valetas, zv.president Të gjithë konkurrentët shpalosin idetë, njerëzore sipas parimit të meritës, rritjes së e parë. Ndërkohë,të arrish në finalen publike i Bashkimit të Shkrimtarëve Europianë, propozimet dhe projektet e tyre se si do të bashkëpunimit me komunitetin, qeverisjen me pikë të barabarta me konkurrentët, është zv.president i “Lidhjes Ndërkombëtare të përmirësojmë politikat arsimore në qarkun vendore dhe organizma partner të interesuar, një emocion dhe arritje mjaft e madhe. Në Kritikëve të Letërsisë” e zv.kryetar i Firmës ku konkurrojnë. Shpalosën vizionin dhe që operojnë në fushën e arsimit, etj. finale nuk ke më se ç’të humbasësh, ndaj së Shkrimtarëve Grekë. objektivat e tyre për: Riformatimi i kuadrit të DAR dhe të insti- shpresa se nga çasti në çast se edhe ti mund Edhe revista letrare “Keleno” edhe I. Përmirësimin e cilësisë së punës, efek- të jesh fituesi të jep emocione të mëdha, tucioneve arsimore në varësi të saj të bëhet “Eolika Grammata” botojnë në faqet e tivitetit dhe efiçencës së DAR-it; por dhe humbja e ndershme në një garë të me transparencë dhe sipas ligjeve, urdhërave tyre poezi dhe prozë të përzgjedhur nga II. Përmirësimin e cilësisë së arritjeve të e udhëzimeve të MASH, pa shkelur Kodin e ndershme nuk duhet paragjykuar. Si përfun- autorët më të mirë nga Greqia dhe nga shkollave; Etikës dhe Statusin e Nëpunësit Civil. Nuk dim, nga ky konkurs fituam shumë gjëra, bota. III. Rritja e kompetencave profesionale të duhet të ketë më emërime e shkarkime ndërkohë që nuk humbëm asgjë. 10 - Nëntor 2013 nr. 91 Elliott Moglica, një mbështetës i flaktë i Justin Trudeau, kryetar i Partisë Liberale Kanadeze, kandidat për kryeministër i Kanadasë gjatë zgjedhjeve të ardhshme federale të vitit 2015 kulturë Poeti shqiptar Elliott Moglica, veprimtar Kristaq Traja sjell i angazhuar i liberalëve kanadezë Shekspirin e munguar

edia kanadeze, vitet e kemi lexuar tragjeditë e Shek- fundit ka shkruar se poeti spirit, i kemi studiuar edhe shqiptaro-kanadez Elliott M në shkollë, i kemi dhe në bib- Moglica i cili është kthyer në një I liotekat tona. Këto na i solli në aktivist të flaktë për mbrojtjen e shqip Fan Noli, ku të përkthyera lirive dhe të drejtave të njeriut me me një gjuhë të pastër ato u bënë penën dhe veprimtarinë e tij. shpejt pronë e mijëra de mijëra lex- Moglica është shquar si një poet uesve shqiptar. Shumica prej tyre u më zemër të madhe, romancier me vunë dhe në skena teatrore. tema jetike e kritike, biografist pro- Kaq dinim për dramat e tij, fesional dhe tashmë edhe si aktivist nuk dinim se dramaturgu i madh politik i balancuar në politikën anglez na kishte lënë dhe mjaft Kanadeze. drama të tjera. Të gjitha këto ishin Poeti është përfshirë në “levizjen në gjuhën angleze dhe lexuesi për ndryshim” duke u kthyer në shqiptar nuk kishte shumë njohuri një prej mbështetëve më të flaktë për to, përjashto ndonjë student dosi ti përkthejë të gjitha drama që të Justin Trudeau-t gjatë fushatës apo anglisht folës që kishte punuar ende nuk janë përkthyer në gjuhën politike (2012-2013) për zgjed- dhe jetuar gjatë në Angli. shqipe. ”Unë nuk pretendoi se do hjen e Kryetarit e Partisë Liberale U desh ky muaj nëntori ku në të bëj gjithçka apo më mirë se Noli Kanadeze, fushatë e cila përfundoi mjaft rafte të librarive të kryeqytetit por pretendoi se së shpejti Shek- me një fitore të thellë të Z. Trudeau të shikonim një botim krejt të ri, spiri tashmë këtej e tutje do të flas me 14 prill 2013 në Kanada. një botim të veçantë, tre drama të edhe shqip me të gjitha dramat që Susan Delacourt, një gazetare e panjohura për ne nga Shekspiri. ka lënë dhe lexuesi shqiptar nuk i talentuar e gazetës “Toronto Star” Dhe këtë radhë dramaturgun njeh ende. Kristaqi tashmë për të për Byronë e Otavës (Ottaëa Bureu) anglez e bëri të flas shqip një na sjellë në shqip të gjithë veprën në shkrimin “Kandidati” më 6 prill Toronto, Kanada, 30 maj 2013: Kryetari i Partisë Liberale Kanadeze Justin Trudeau dhe poeti përkthyes ndoshta i panjohur shekspiriane ka bërë një kontratë 2013 shkruan gjerësisht (f. 38, 39- Elliott Moglica “kokë-më-kokë kafe falenderimi me poetin” - mbi nënshkrimin e numurit më të lartë të mbeshtetesve për Justin-in tek “Qendra Kombëtare Telefonike e Fushatës së në fushën e përkthimeve por një me shtëpinë botuese “Saras” ku 40) se si poeti shqiptaro-kanadez Justin Trudeau-t” në Toronto. emër mjaft i njohur në fushën e vëllimi i parë sapo ka parë dritën Elliott Moglica ka mbështetur Par- jurisprudencës. e botimit. lamentarin Justin Trudeau në men- të politikës kanadeze. Konkretisht, Po ashtu media sociale ka Dibrani Kristaq Traja këtë radhë Në këtë vëllim janë përk- dim dhe veprim. Aty vihet në pah për rreth 6 muajsh isha ne fushatë shkruar se poeti Elliott Moglica na solli Shekspirin më pranë nesh thyer tre drama: ”Timoni nga përkushtimi i poetit Moglica për intensive në Qendrën Telefonike ka firmosur numurin me të lartë të dhe me drama të tjera. Kristaqi ka Athina”,”Simbelini” dhe ”Masë zgjedhjen e Z. Trudeau si Kryetar Kombëtare të Justin Trudeau-t në mbështetësve për parlamentarin lindur në Peshkopi në vitin 1955. për masë”.Të tria këto drama lex- i Partise Liberale Kanadze. Toronto. Kam ndjerë një prej fush- Federal Justin Trudeau në Qëndren Emri i tij u bë i njohur kur 1998- uesi shqiptar nuk i ka lexuar më Ndërsa Althia Raj gazetarja e atave më pozitive në jetën time Telefonike të Justin Trudeau-t n në 2008 ishte gjykatës në Strasburg parë e sot falë përkthimit që u ka “The Huffington Post” (shefe për dhe jam krenar me atë që arritëm Toronto. Për këtë Kryetari i Partisë tek Gjykata Europiane e të Drejtave bërë Kristaq Traja dhe botimit të “Ottaëa bureau”) në librin elektron- si grup progresiv i fokusur për Liberale Kanadeze JustinTrudeau – të Njeriut. Por jo vetëm kaq. Para shtëpisë botuese “Saras” me një ik “Contender: The Justin Trudeau ndryshim dhe zhvillim progresiv i ka dedikuar një takim të vecante se të shkonte në Strasburg Kristaq format të vogël xhepi, dramat e Story” (publikuar në mëmyrë elek- politik. Personalisht duke e njohur falenderimi “kokë-më-kokë kafe Traja kishte punuar në organet e reja shekspiriane lexohen fare mirë tronike me 9 mars 2013, shkruan nga afër dhe duke e ditur se Zoti me Justinin” me 30 maj 2013 - mbi drejtësisë shqiptare si prokuror apo e rrjedhshëm shqip. Jo vetëm për ne kapitullin e 9-te se Elliott Mo- Trudeau mbart virtutet më të larta nënshkrimin e numurit më të lartë dhe deri zv. ministër i drejtësisë në lexuesin por përkthimi i ri i Kristaq glica deri ne mes te shkurtit 2013 që edhe politikanët global duhet të mbeshtetesve për Justin-in tek vitet 1992-1993. Trajës ka ngjallur mjaft interes i kishte sjelle Z. Trudeu “mbi 1000 të marrin, nuk mund të rrija du- “Qendra Kombëtare Telefonike e Ka botuar “Drejtësia kush- edhe në mjaft trupa teatrore që mbeshtetes” dhe se si ai ne menyre arkryq por u bëra pjesë e ‘lëvizjes Fushatës së Justin Trudeau-t” në tetuese”, ”Demokracia në Amer- kanë shprehur dëshirën të bash- poetike e pershkruar Justinin si për ndryshim’ progresiv. Përveç Toronto. ikë”, ”Fetë dhe civilizimet në mi- këpunojnë me të për ti vënë në një “dhurate për krishtlindje” për mbështetjes në mediat sociale qe Zoti Trudeau i fitoi zgjedhjet me jëvjeçarin e ri-Rasti i Shqipërisë”, skenë dramat shekspiriane. popullin Kanadez. kam berë vullnetarisht prej vitesh, datë 14 prill 2013 me rreth 80%. ”Mbi natyrën e procesit gjyqësor”, Për përkthyesin Kristaq Traja ky Duke e pyetur rreth mbështetjes gjatë fushatës zgjedhore kam berë Tashmë, nese Partia Liberale Ka- ”Të drejtat e njeriut, Jurisprudenca është një fillim i mbarë. Tashmë që së dhënë në zgjedhjen e Kryetarin mbi 10 mijë telefonata për Z. Justin nadeze fiton zgjedhjet federale në e Gjykatës Europiane të të drejtave u fut në fushën e përkthimeve dhe e Partisë Liberale Kanadeze, Mo- Trudeau duke i garantuar mbi 1541 fund të vitit 2015, z. Justin Trudeau të Njeriut” si dhe përkthimin “Le- me dramaturgun gjenial anglez, glica shprehet se Parlamentari mbështetës nëpërmjet telefonatave automatikisht bëhet Kryeministri i trat e Federalistit”. Kristaq Traja duke qenë dhe një njohës i mirë i Justin Trudeau është politikani më si dhe mbi 400 mbështetës nëpër Kanadase, shtetit më demokratik është njohës mjaft i mirë i gjuhëve gjuhëve frëngjisht, italisht, anglisht i balancuar e me virtute të larta, shtëpi, rruge, lokale, autobuz, tren, në botë. anglisht, frëngjisht, italisht dhe e rusisht, lexuesi shqiptar pret dhe integritet , respekt e profesion- etj. Si resultat i një përkushti dhe Justin Trudeau është i biri i ish rusisht. Dhe sot shkruan, lexon e më shumë, pret që mjaft shkrimtar, aizëm. Ishte në nderin tim qe e fokusimi të përkryer, grupi ynë kryeministrit kanadez dhe refor- përkthen mjaft mirë në të katërta dramaturg e komedian janë ende mbështeta hapur në mendim dhe arriti fitoren mbi 80%: duke sjellë matorit të madh të Kanadasë Pier këto gjuhë. Shekspiri si idhulli i tij të pa përkthyer, të pa njohur për veprim, duke u bërë pjesë e histo- shpresë për fitoret e ardhshme të Tredeau. dhe duke e njohur në detaj veprën ne. Shpresojmë nga Kristaq Traja risë për ndryshim dhe prosperitet Partisë Liberale Kanadeze. Përgatiti: Sakip Cami e madhe të këtij dramaturgu ven- të tjera përkthime me vlerë. rreth e rrotull-a Ç’kemi asaj Dibre! (Vijon nga faqja 1) Ata ishin mirë me shëndet si kokrra e Megjithatë, leka-leka u bënë ca para, për mollës. Gazetari që i shoqëroi një ditë të të mos humbur traditën. Erdhën grupe nga Ata do dalin një ditë tjetër të protestojnë, gjithë hapësirat shqiptare, morën nga një vetme, u ftoh... Por këtë çështje do ta zgji- tani që mësuan se çfarë humbëm, me parul- çmim dhe ikën... Problemet e organizimit dhim shpejt, se drejtorin e arsimit të Dibrës lën: “Duam helmet kimike!...” Studentët e mbetën aty! e zgjodhëm me konkurs... universitetit s’patën mundësi të dilnin në Në fund të muajit një protestë e madhe Bulevardit u përhap shpejt lajmi për ar- grevë: u mbyllën dyert e auditorëve nga u mbajt në Dibër. Kërkojnë që kuçedra të restimin e një drejtori. Njëri thoshte për jashtë dhe të shkretët vuajtën duke ndjekur mos ua marr ujin e Radikës... A thua është drejtorin e makinave, tjetri për të pyjeve, një leksionet... qytetëruar kuçedra sa ta kuptojë protestën tjetër për të rrugëve... Sa u mor vesh se ishte Një aksion i madh u bë për pastrimin e e qytetarëve në sheshin “Skënderbej”? për drejtorin e tatimeve, ai u lirua... plehrave. Aq shumë plehra u pastruan... Apo duhet të ringjallet statuja në mes të Në Dibër u hap një ekspozitë e një piktori gjithë natën në Facebook, sa të nesërmen sheshit!? të njohur. Në ceremoninë e hapjes nuk kishte nuk gjeje plehra as për një fotografi... Ah, se desh harrova. Vendimi për qytetarë... Sepse nuk kishte ardhur lideri... Një stacion televiziv, e ke parë me siguri, Radikën duket se është marrë! Nuk do Në Peshkopi u mbajt edhe këtë vit “Oda që disa fëmijë nga Çidhna ecnin 4 orë në ketë më ujë! Dhe ku nuk ka ujë, sigurisht Dibrane”. Shteti nuk pati para ta financonte. ditë për të shkuar në shkollë. s’ka as jetë! nr. Nëntor 2013 - 11 91 67 vite më vonë takohen nostalgji nxënësit e shkollës Unike të Peshkopisë Takim i brezit të vuajtjeve, sakrificave dhe ëndrrave ara 67 vitesh janë takuar për herë të parë. Atëherë ishin fëmijë. Tani mosha dhe Phallet i kanë lodhur pak, por një dritë mirësie i ndez nga brenda. Takohen në një kafe në fillim të Rrugës së Durrësit, dhe pastaj ulen në një lokal, larg zhurmës dhe rrëmujës. Ndërsa pyesin për familjet dhe fëmijët e njëri- tjetrit, porosisin kafe dhe ujë. Pastaj kujtohen për ekspresin e fortë dhe ndërrojnë mendje: “Më mira na i bëj makiato more djalë!” Janë nxënësit e shkollës unike të Peshkopisë të vitit 1946. Një vit më parë, më 1945-sën ishte hapur shkolla unike. Ndërsa këtë vit, shkolla u bë më konvikt dhe mblodhi nxënës nga gjithë Dibra dhe Mati. Në këtë takim pas 67 vitesh janë të paktë. Nga 35 nxënës të klasës, në takimin e nëntorit kanë ardhur vetëm 8: Nuri Abdiu, Riza Lika, Fiqrete Shehu, Nusrete Shehu, Ismet Bellova, Shemsi Manjani,Rexhep Klosi dhe Mendu Dema. Nuriu ka marrë nga shtëpia pak raki. Asnjëri nuk e pi. Rizai e ka lënë që kur është dehur njëherë kur ishte me studime në Rusi. Në fillim pyesin për shëndetin e njëri-tjetrit, për fëmijët, të shumtët i kanë jashtë. Malli për ta dhe brengat e prindërve për fëmijët, megjithëse nuk shprehet, ndjehet. Por shprehin edhe gëzimin që ëndrrat e tyre janë realizuar, deri diku. Fëmijët e tyre janë të suksesshëm në fushat ku punojnë dhe jetojnë, dhe për këtë, megjithëse i kanë larg, gëzohen! E veçanta e këtij takimi është Fiqreti. Ajo ka qenë vetëm një vit në klasën e tyre, pastaj iku për të vazhduar jetën diku në Durrës. Nuriu ka marrë me vetë disa fotografi, Janë nxënësit e shkollës unike të Peshkopisë të vitit 1946. Një vit më studioi në Bullgari për histori. Kujtojnë me mes të cilave, një foto e klasës së tyre në mall edhe Vera Muçën, Ramzan Muçën, Xhavit vitin 1949. “Po bëj apelin, thotë Nuriu dhe parë, më 1945-sën ishte hapur shkolla unike. Ndërsa këtë vit, shkolla Spatën, të cilët patën një karrierë të suksesshme lexon emrat në fotografi (foto më lart): Poshtë në fushat e tyre të punës. Kjo klasë ka nxjerrë (nga e majta në të djathtë), ulur tre vajzat e u bë më konvikt dhe mblodhi nxënës nga gjithë Dibra dhe Mati. edhe dy profesorë doktorë, Nuri Abdiun dhe klasës; Hava Shehu, Vera Nura (Muça) dhe Në këtë takim pas 67 vitesh janë të paktë. Nga 35 nxënës të klasës, në Ismet Bellovën, të cilët janë nderuar edhe me Nusrete Shehu (Haxhiymeri). Në rreshtin e titullin “Mësues të Popullit”, apo edhe Hava dytë: Rremzi Dema, Nazmi Tafaj, Shemsi takimin e nëntorit kanë ardhur vetëm 8: Nuri Abdiu, Riza Lika, Fiqrete Shehun, Mësuese e Merituar. Nga kjo klasë Manjani,Shefqet Uka, Menduh Dema, Ibrahim Shehu, Nusrete Shehu, Ismet Bellova, Shemsi Manjani,Rexhep Klosi kanë dalë mjekët e njohur Rexhep Klosi, Ahmet Dervishi, Bashkim Kukeli. Në rreshtin e tretë: Alliu dhe Zenel Kazhani. Ahmet Alliu, Ismet Bellova, drejtori i shkollës dhe Mendu Dema. Shemsi Manjani është njëri nga organizatorët Mehmet Çadri, mësuesi kujdestar Islam Vani, e takimit. Tregon shkurtimisht për jetën e tij, Selami Muglica, Mehdi Kaba, Hasan Dervishi dhe Muharrem Toncin, mësuesit e historisë Shemsi Manjani. Ne iknim nga shkolla bashkë sidomos për 20 vitet e fundit. Humbjen e dhe Ramazan Muça. Ndërsa në rreshtin e dhe gjeografisë; Hasan Rrapin dhe Mustafa më një shokun tim, dhe të nesërmen babai na bashkëshortes e kujton me hidhërim, por katërt Zenel Kazhani, Riza Lika, Riza Manjani, Shahinajn, mësuesit e gjuhës shqipe. Nuk lënë kthente sërish në shkollë, vendosur në kosha të ndjehet gëzimi në sukseset e fëmijëve, Sokolit Mehmet Ceni, Izet Bajrami, Nuri Abdiu, Rexhe pa kujtuar edhe mësuesit që kanë patur në kalit...” “Mbi 75 përqind e fëmijëve vinin nga dhe Teutës. Shemsiu ka qenë për rreth një Klosi, Esat Caka dhe Mithat Shehu. klasën e II-të, Kadri Kajni (matematikë), Ded fshati, nga gjithë Dibra dhe Mati. Konvikti ishte dekadë shef i drejtorisë arsimore të Dibrës, Në këtë foto mungojnë Fiqrete Shehu, Gajtanin (shkencat biologjike), Fadil Hafizin, i vështirë. Ushqimi ishte me racion. Familjarët drejtor i gjimnazit dhe pedagogjikes si dhe Bardhyl Cami, Ali Koçeku, Ismet Neziri, Xhavit (histori), Reshit Kasharin (matematikë) apo na sillnin ndonjëherë ushqime nga shtëpia. I kryeredaktor i gazetës lokale “Ushtima e Spata, Haki Ndreu, Lutfi Mehmeti dhe Riza edhe drejtorin e parë të pedagogjikes Rexhep ndanim mes shokëve...” Maleve”. Fejza. Kadzadej nga Elbasani që u mësonte Kimi. Kjo klasë ka nxjerrë personalitete të njohura. Pas tij flet Riza Lika.A i jeton në Amerikë. Si Pas bërjes së apelit, një minutë heshtje është Sigurisht, nuk lënë pa kujtuar edhe drejtorin e Shumë prej tyre studiuan jashtë. Në Moskë në pleqëri, ka kohë dhe merret me veprimtari homazhi dhe respekti për shokët e tyre që nuk konviktit, korçarin Nuri Përrenjasi. vazhduan studimet Riza Lika për Ekonomi, atdhetare. Drejton atje shoqatën “Gjergj jetojnë më... Kujtimet kanë brenda nostalgji, dhimbje, Nuri Abdiu për Psikologji - Pedagogji, Izet Kastrioti Skënderbeu”, por jetën familjare e Ndërsa lexohen emrat, si në apel dikur, mall, naivitet fëmijëror. “Ishim fëmijë, kujton Bajrami për Histori. I ndjeri Riza Manjani ndan mes Neë Yorkut dhe Moskës, ku jetojnë secili kujton një detaj nga shokët e klasës, dhe punojnë djali dhe vajza. dikush nuk kujton ndonjë emër, për ndonjërin Për jetën e tyre, flasin edhe Fiqrete Shehu nuk kanë dëgjuar për vite me radhë. Kujtojnë - vajza e tregtarit dhe dibranit të mirënjohur Bardhyl Camin nga Dibra e Madhe, i cili me Ymer Maliqit; Nusret Shehu, e shoqja e Tahir mbylljen e kufirit më 1948 iku te familja e Haxhiymerit, docent dhe pedagog në fakultetin tij dhe nuk u panë më. Nuri Abdiu thotë se e inxhinierisë. Bardhyli ishte nxënësi më i mirë i klasës. I Doktori Rexhep Klosi më shumë mundohet vazhdoi studimet në ish-Jugosllavi dhe u bë ti kuptojë shokët e tij nga mimika dhe lëvizja drejtor i gjimnazit në Dibër të Madhe. Pastaj e buzëve, pasi dëgjon më vështirësi. Ndërsa kujtojnë Xhavit Spatën, Ali Koçekun, Hava bisedës i jep ton të lartë Ismet Bellova, i cili Shehun, të cilët pasi mbaruan semimaturën, pas çdo shqiptimi të fjalëve të kujton fushat e klasën e tretë, filluan punë si mësues dhe futbollit. Ismeti dhe Bashkim Kukeli pas unikes krijuan profilin e tyre të suksesshëm në arsim, ndoqën shkollën dhe institutin e fizkulturës, duke edukuar dhjetëra breza. Fiqretia kujton duke e lidhur kështu karrierën përjetësisht me lënien e shkollës dhe vazhdimin e një jetë të fushat e blerta. re, po ashtu si Lutfi Mehmeti dhe Riza Fejza. Tetë shokët e shkollës unike e pinë makiaton Ndërsa Haki Ndreu iku në Amerikë. e ftohtë në këto ditë nëntori. Filxhani dhe Në këtë takim nuk mbetën pa u kujtuar biskotat mbi tavolinë ishin vetëm një zbukurim edhe mësuesit. Drejtorin e parë të unikes i tavolinës, sepse ngrohtësia, kujtimet, respekti Edip Tërshana, drejtorin e tyre Mehmet Çadri. dhe dashuria për njëri-tjetrin i ngrohu më Po ashtu edhe mësuesin Hysni Merkaj që shumë se çdo gjë. Duke dëshmuar se ata ishin jepte lëndët e gjuhës shqipe, historisë dhe jo vetëm një brez i vuajtjeve dhe sakrificave, gjeografisë; Martin Jakovën, mësuesin shkodran por edhe një brez i ëndrrave plot shpresë! të vizatimit; Luigj Bojanin, gjithashtu nga Ne foto: Nga e majta në të djathtë: Ismet Bellova, Mendu Dema, Rexhep Klosi, Nusrete Shehu, Nuri Abdiu, Shkodra, mësuesin e fiskulturës; Islam Vanin Fiqrete Shehu, Riza Lika dhe Shemsi Manjani. Foto: B.Karoshi Bujar Karoshi 

12 - Nëntor 2013 nr. 91

Përfundoi edicioni i 19-të i Festivalit mbarëkombëtar “Oda Dibrane” 2013 festival “Oda Dibrane” Festivali i trashëgimisë popullore nga gjithë trojet shqiptare ë 22 dhe 23 nëntor 2013, Ky festival vazhdon t’i bëjë në qytetin e Peshkopisë u zhvillua edicioni i 19 – të jehonë emrit të mirë të i Festivalit mbarëkombëtar Dibrës “MOda Dibrane”, i vlerësuar nga specialistët si një nga festivalet më të rëndësishëm e për orkestrinën popullore. Qendra Kulturore më të suksesshëm në Shqipëri. Në të morën Bulqizë u nderua për kostumet kombëtare pjesë 15 grupe nga Shqipëria, Kosova dhe të vajzave. Shoqëria Kulturore Artistike Maqedonia. Ky Festival, është një ngjarje e “Strajani” Gostivar u vlerësua për instru- madhe kulturore jo vetëm për Dibrën, por mentistin në gajde Adnan Aliu. Ansambli për të gjithë kulturën tonë kombëtare. “Besa”, Kavajë për Vallen e qypave. Qendra Peshkopia, me “Oda Dibrane” është Kulturore “Haki Stërmilli” Peshkopi u vlerë- dallëndyshja e parë në Shqipëri që realizoi sua për melodinë orkestrale në instrumente evenimente të tilla madhore kulturore që me popullore luajtur nga formacioni i fëmijëve. pas u imitua pothuajse nga të gjitha qytetet Shoqëria Kulturore Artistike “Drita e Der- e Shqipërisë. Por asnjëra nuk pati një vazh- venit” Saraj - Shkup për instrumentistët me dimësi të tillë e sidomos një sukses të tillë. curlë e lodër që shoqëruan vallet e burrave. Kjo si meritë e gjetjes dhe e përcaktimit të Të gjitha çmimet u shoqëruan me logo në profilit të papërsëritshëm me asnjë festival, bakër të festivalit “Oda Dibrane”. mënyrës së organizimit dhe sidomos të vler- “Ky edicion i Odës Dibranë, është i vetmi ave që sjell çdo vit. vit që realizohet pa mbështetjen e Ministrisë Festivali Folklorik “Oda Dibrane” ka për së Kulturës”, thotë Drejtori i Festivalit Veli qëllim të prezantojë kulturën shpirtërore të Vraniçi. “Ky vit ka qenë i vështirë, por me popullit tonë si dhe të promovojë vlerat e këmbëngulje u arrit të realizohet. Ne do trashëgimisë shpirtërore në një gjini krejt të të vazhdojmë të punojmë për realizimin veçantë të folklorit tonë, atë të këngës dhe pandërprerje të këtij evenimenti shumë të valles humoristike, të ritit dhe të alegorisë, si rëndësishëm për Dibrën. Ndaj që tani kemi dhe ruajtjen, mbrojtjen dhe propagandimin e filluar të mendojmë për edicionin jubilar, të vlerave më të mira të trashëgimisë shpirtërore 20-tin, që do të realizohet vitin e ardhshëm. mbarëkombëtare të formave dhe gjinive të tij Besojmë dhe shpresojmë që edicioni i 20-të si: kënga, melodia, interpretimi, instrumentet do të jetë ndryshe, jo vetëm në kohë, por dhe popullorë, vallja popullore, ritet,veshjet e në mënyrën e organizimit, kohëzgjatjes, re- traditës, zejet tradicionale,lojërat popullore alizimit e shumë elementëve të tjerë”, thotë etj. Kjo e bën këtë festival të papërsëritshëm, ai për gazetën “Rruga e Arbërit”. të veçantë e të kërkuar. “Ne e dimë se ky festival vazhdon t’i bëjë Veç konkurrimeve të grupeve pjesëmar- jehonë emrit të mirë të Dibrës, thotë Vraniçi. rëse në ditët e festivalit, ditën e dytë, në Me këtë rast, ai shpreh edhe falënderimet për hollin e Pallatit të Kulturës u hap ekspozita mbështetësit, sponsorët, qytetarët, e sidomos e skulptorit Ramadan Kanxha me punime kompanitë e mëdha si Vodafon Albania, në dru e bakër. Societe Generale Albania,hotelet e qytetit, Në ditën e dytë të festivalit u zhvillua firmat e ndërtimit, biznesmenët dibrane në edhe parakalimi tradicional me kostume Tirane e qytetarët e Peshkopisë, që pavarë- kombëtare në bulevardin “Elez Isufi” dhe sisht shumës, me dëshirë duan të jenë pjesë më pas në sheshin para Pallatit të Kulturës u e realizimit të këtij Festivali. zhvillua një koncert nga grupet pjesëmarrëse Korresp. “Rruga e Arbërit” që u ndoq nga qindra qytetare. Në natën e dytë, ose ndryshe nata e ndarjes së çmimeve, veç grupeve konkurruese u dha edhe një koncert nga artistët profesionistë të Qendrës Kulturore “Haki Stërmilli” të qytetit, me materiale humoristike, këngë qytetare di- brane, pjesë orkestrale e këngë folklorike. Në fund, me motivacionin “Për kon- tributin e dhënë ndër vite në festivalet ‘Oda Dibrane’”, juria nderoi Refajete Fazlliun, Rizvan Sinanin, Jetmir Rexhepin, Sherif Dervishin dhe Myfterim Kupën. Ndërsa për grupet pjesëmarrëse, Shoqëria Kulturore Artistike “Muharem e Xhevat Qena”, Prizren- Kosovë u nderua më çmim për “Vallen e vajzave nga riti i kanagjegjes”. Ansambli “ Gjilani” Gjilan-Kosovë u nderua për “Vallen e burrave”. Shoqëria Kulturore Artistike “Jehona” Koroshishtë - Struge u nderua me çmimin ikurajues për pjesë- marrjen në “Oda Dibrane” 2013. Qendra Kulturore Kamëz u nderua për grupin vokal të vajzave, ndërsa Shoqëria Kulturore Artistike “Xheladin Zeqiri” - Tetove dhe “Etno” Ansambli, Tetovë për grupin vokal të burrave. Ansambli folklorik “Drash- ovica” - Vlorë u nderua për performancën e shkëlqyer të këngës polifonike, ndërsa Ansambli, “Shote Galica” Drenas- Kosovë,

cyan magenta yellow black  

nr. Nëntor 2013 - 13 91

“Kanun” - i pari studim në llojin e vet që rrok një tërësi problemesh dhe dukurish kanunore që nuk janë prekur deri më sot nga studiues të tjerë. “Kanun” nga Xhafer Martini, një enciklopedi e jetës shqiptare Nga Ramiz Gjini reja për përmbajtjen e Kanunit, duke dalluar tek nuk e konsideron atë si “Oda Dibrane” ai dy shtresa: shtresën e normave dhe shtresën e fjalë të fundit. quajta për nder dhe si një privilegj të praktikave popullore (kazuseve). Këto të fundit, Në këtë studim ngri- veçantë që më bëhet nga shkrimtari edhe kur nuk zënë vend në Kanun, në jetë ekzis- hen edhe probleme të dhe studiuesi i mirënjohur Xhafer tojnë. Autori tregon në mënyrë shkencore lidhjen, tjera, por edhe me këto Martini që të shkruaja parathënien ndërvarjen dhe integrimin e këtyre shtresave në që thamë, besojmë se ai Epër studimin mbi Kanunin. Ky studim është një njëra-tjetrën, por duke u dhënë përparësi prak- ka merita të mëdha dhe i vepër e dorës së parë për shumë arsye që do t’i tikave kanunore, që janë burimi i vërtetë i nor- shtyn më përpara studimet rendis më poshtë: mave kanunore. Në këtë studim hyhet në thellësi, tona për Kanunin. Kanuni Është i pari studim në llojin e vet që rrok një në thelbin e normave kanunore, duke i dalluar është enciklopedia e jetës tërësi problemesh dhe dukurish kanunore që nuk zgjidhjet kanunore nga normat dhe këto të fundit shqiptare dhe për studimin janë prekur deri më sot nga studiues të tjerë. Mjaf- nga përkufizimet.A i tregon se si krijohen normat e tij mund të angazho- ton të kujtojmë pak prej temave të tilla, si: Ndikimi i kanunore, ku ndryshojnë ato nga zgjidhjet, dhe hen shumë shkenca dhe Kur’anit në Kanun, Kanuni dhe totalitarizmi, Sjellja nga përkufizimet. disiplina shkencore sipas agresive, Dhuna e fjalës, A e kishte Kanuni dënimin Praktikat kanunore (kazuset) kanë edhe ato specifikave që kanë. me vdekje, Veprimet mbi Kanun, Koncepti mbi nënndarjet e veta. Autori i jep ato deri në hol- Për gjuhën e pasur dhe burrin, Kur dhe si është krijuar Kanuni, Kanuni dhe lësi. Në këtë studim ka mbi pesëdhjetë kazuse, të saktë, për mënyrën se Kushtetuta, Si krijohen norma kanunore, Kanuni të paraqitura me një gjuhë të pasur dhe stil të si është shkruar, për lir- dhe nacionalizmi, Kanuni dhe totalitarizmi dhe përshtashëm, që jo vetëm tregojnë ku është shmërinë dhe dallgëz- disa kapituj nën titullin: Ndryshime e përkime mbështetur dukuria kanunore, por edhe të japin imet stilistike, ky studim (krahasime midis Kanunit të Lekë Dukagjinit, Ka- kënaqësinë e prozave të shkurtra e të bukura le- është i përdorshëm dhe i nunit të Skënderbeut dhe Kanunit të Dibrës). Edhe trare. Autori është mjeshtër i mënyrës së rrëfimit dobishëm edhe për lex- ndonjë temë që është trajtuar më parë, si: Kanuni popullor. Studimi i Xhafer Martinit ka një bazë uesin e thjeshtë, edhe për dhe letërsia, tek ky autor vështrohet ndryshe dhe të shëndoshë referencash. Por kryesorja në këtë shkencëtarët e kësaj fushe. mënyra e qasjes më duket më efikase. studim qëndron tek përvoja personale, që është Një nga meritat e autorit Autori hedh konceptin e një Kanuni për të e pazëvendësueshme me asgjë tjetër. Falë kësaj në këtë studim qëndron në gjithë botën shqiptare. Këtë mendim e kanë përvoje ai tregon edhe se si krijohet dhe si vdes faktin se ai është koncep- hedhur edhe të tjerët, por duke e ngushtuar këtë, KANUNI, duke dalluar dy vdekje për të: njëra kur tuar si një dramë, e cila, sepse kanë pasur parasysh vetëm Kanunin e Lekë mblidhet e kodifikohet, pra, kur kthehet në libër, nga akti në akt vjen duke Dukagjinit. Kurse Xhafer Martini këtu ka parasysh dhe tjetra kur e humb funksionin e përdorimit. u ngritur dhe duke ngjallur Kanunin në tërësi. Vdekje intelektuale, kulturore dhe artistike për më shumë interesin dhe vë- vjetra, që zgjasin shumë në kohë dhe që kanë Autori përdor rrugën ose metodën e krahasimit Kanunin nuk do të ketë kurrë. mendjen e spektatorit deri në çastin kur bie perdja përgjithësisht tipare të dallueshme dhe origjinale, për tre kanunet që ka marrë në shqyrtim: Kanuni Dhe në fund desha të them se Gjakmarrjen për e kur, natyrshëm, shpërthejnë duartrokitjet e tyre. dhe u japin qytetërimeve fytyrën e tyre të veçantë, i Lekë Dukagjinit, Kanuni i Skënderbeut, Kanuni të cilën është folur dhe flitet shumë, Xh. Martini Kjo ka ndodhur se autori e ka strukturuar mjaft qenien e tyre. i Dibrës, duke parë tek secili prej tyre dhe tek të e ka paraqitur me thellësi dhe thjeshtësi, duke mirë materialin që ia ka paraqitur lexuesve. Qytetërimi ynë i lashtë përbëhet nga Kanuni - gjithë bashkë, (edhe tek kanunet e tjerë që nuk argumentuar me shumë shembuj dhe logjikë Të studiosh Kanunin shqiptar do të thotë të kon- një strukturë e lashtë, tipike e palëvizshme, shumë përfshihen në këtë studim), nëpërmjet varianteve kanunore se sot nuk kemi gjakmarrje por krim tribuosh për studimin e njerit prej qytetërimeve e qëndrueshme. dhe invarianteve, unitetin e të drejtës sonë ju- të pandëshkuar. Autori bën shumë mirë dallimin që u ka rezistuar shekujve dhe mijëvjeçarëve. Edhe nëse ky studim nuk është i përkryer, ridike shqiptare. Përfundimi se Kanuni është i midis hakmarrjes dhe gjakmarrjes. Kur shprehem kështu kam parasysh kuptimin e sepse vepra të përkryera njerëzore nuk ka, hap njënjëshëm në ndryshim, është baza nga niset Ky autor, me gjithë kontributin e madh që sjell, Fernand Braudel, i cili nën veprën e tij “Grama- një trase, tregon një shteg nga hyhet, dhe një autori për ta parë atë si pasuri në larmi. është modest në paraqitjen e çdo gjëje. Nuk ka tika e qytetërimeve”, thotë se karakteristikë për rrugë në të cilën mund të ecin shumë të tjerë në Xhafer Martini sjell nocione dhe koncepte të pretendime shteruese. Ai jep mendimin e tij, por qytetërimet është përbërja e tyre nga struktura të kohët që do të vinë.

TabloNga Atli Dema atdhetare që ka sfiduar kohën Piktori i njohur Sabit Bocku ibra - rrugicat dhe shtëpitë karak- teristike dibrane, çezmat, figurat prezantoi pikturat në Qendrën patriotike shqiptare, monumentet për Kulturë me rastin e festës kulturore te djeshme dhe të sotme, ndërmjetD tyre ato që i kanë lënë përshtypje au- së 28 Nëntorit. Ai numëron torit të skalitura nga çekani i kohës, por edhe të mbetura në një fotografi apo imazh përshkrimi i të në agjendën e tij gati 25 moshuarve, të gjitha këto që kanë kaluar përmes ekspozita të hapura jashtë tablosë së pikturave të piktorit të njohur Sabit Bocku, u prezentuan në ekspozitën e Qendrës vendit dhe me qindra në për Kulturë me rastin e festës së 28 nëntori në Dibër të Madhe. Dibër, për të cilat ka marrë Ekspozitë pikturash apo koloni e larmisë patri- edhe mjaft mirënjohje. otike u pasqyrua në ekspozitën 30 pikturëshe të shtruar në pëlhurë të Sabit Bockut, që pareshtur Dibrën dhe dibranët ka ditur ti prezantojë me Ulqinit e Shkodrës dhe kalaja e Sfetigradit, pamje virtyte e anë pozitive, që nga veshja tradicionale të vjetra të qytetit, por nuk ka munguar edhe arte fakte të ndryshme, por edhe raritete që sfi- shtëpia e Kongresit të Dibrës. dojnë kohën nëpër breza. Mjaft qytetarë gjatë vizitës së pikturave shpre- Gjatë hapjes së kësaj ekspozite Kryetari i Ko- hën dëshirën që të pyesin ku gjendet kjo pjesë, munës së Dibrës Ruzhdi Lata foli për pasqyrimin kjo lagje apo ajo shtëpi, që për një numër mjaft e të kaluarës në pëlhurë, ku Sabiti e paraqet disi të madh tek të rinjtë mbolli kureshtje. më ndryshe sepse peneli i tij më shumë hijeshon Në agjendën e tij artistike piktori numëron figurat eminente dibrane që me pushkën apo gati 25 ekspozita të hapura jashtë vendit dhe me pendën e tyre hyjnë dhunshëm në historinë qindra në Dibër, për të cilat ka marrë edhe mjaft mbarëkombëtare. mirënjohje. Ismail Qemali e Isa Boletini, Elez Isufi e Mer- Piktori Sabit Bocku mburret jo vetëm për sim Dema të portretizuar në stilin e tij modern ku punimet e tija, por edhe për atë se djali i tij ngjyrat e lehta dominojnë hareshëm në portretet Dritani është duke punuar si arsimtar i artit në e radhitura, jo sipas hierarkisë së meritave, por të shkollën fillore “Penestia”, që do të thotë se ka radhitura si një barrikadë mbrojtëse të së kaluarës lanë trashëgimtar në profesionin e tij, që ai e nga turqit e serbët. Ku në këtë rrafsh janë vënë Ekspozitë e piktorit Sabit Bocku quan të shenjtë. edhe arsimtarët e parë dhe parësia e Dibrës si Said Dëshmi e vizitave të kryera në këtë ekspozitë Najdeni, Vebi Dibra e dom Nikoll Kaçorri. E të turën në gur të luftëtarit dibran kundër serbit, për Mahmut Hysa nënvizon se Sabit Bocku në këtë të pikturave, janë edhe mbresat e lëna me shkrim, tjerë, që në Dibër e rrethina nuk janë të pakët. profesorin Bocku thotë se shija patriotike është ekspozitë ka paraqitur Dibrën që nga e kaluara e në “Librin e përshtypjeve”. Të pranishmit në Edhe skulptori Fitim Sula nga Rogozhina, që dominante në bagazhin e pikturave të paraqitura deri më sot. Në këtë ekspozitë gjenden edhe tablo ekspozitë e uruan profesor Sabitin për pleqëri të aktualisht në Dibër është duke portretizuar skulp- në ekspozitën e 28 nëntorit.Ndërkaq prof.dr. që sjellin në kujtesë ngjarje të kalave si kalaja e mbarë dhe me krijimtari të bollshme e cilësore.

cyan magenta yellow black 13  14 - Nëntor 2013 nr. 91

Kërkojini njerëzit e shquar midis njerëzve të zakonshëm dhe do të shihni se sa shumë do të rritet numri i tyre. portret Bajram Stojku, portret i paautorizuar Nga Genc Melonashi duan edhe të majtët edhe të djath- vetëm një libër, por një tufë me tët...Nderim i madh apo jo?! Por dokumente. Gjithëkush që do të eta jonë, jeta e çdo njeriu, gjithëkush që do të gërmonte sado ketë fatin të lexoj librin, besoj se familjeje apo komuniteti, ngjan pak në biografinë e personazhit do të thotë se libri është vërtet i Jpak a shumë me një dramë, tone, nuk do të habitej nga kjo gjë. bukur. Zaten kështu janë të gjithë veçse me një dramë disi të veçantë. Nuk do të habitej kur të mësonte librat që shkruhen me dashuri dhe Një dramë, ku secili prej nesh se dikur,”në kohën që shkoi” ai kanë brenda vërtetësi. Nuk mund është jo vetëm aktor edhe regji- do të meritonte edhe nderime të ta mbyll pa bë ë edhe një koment sor, por edhe spektator i saj. Varet tjera. Po përmend më kryesoret: të vogël, por sigurisht pa guxuar prej nesh, d.m.th. nga “loja” jonë Dy Urdhëra Pune të Klasit të Parë, t’i shtoja as një fjalë të vetme para- individuale dhe në ekip, në se njërin për elektrifikimin e Dibrës thënies të shkruar me dashuri dhe kjo dramë kthehet në tragjedi apo dhe tjetrin për furnizim me ujë të mjeshtëri artistike nga i respektuari komedi. Varet prej nesh nëse ajo pijshëm të krejt rrethit. Urdhërin e Naim Plaku. Një perlë e vërtetë, bëhet dinamike, si një përrua i Flamurit të Klasit Parë, për merita për të cilën i transmetoj përgëzimet fuqishëm, apo monotone, si uji i të shquara. Dhe këto tituj nuk ia e mia. Dhe se fundi komenti që do ndenjur moçalor. Paradoksalisht, dha atij as “partia” as “besnikëria” të bëja lidhet me mbylljen e librit. shumica prej nesh futen në grupin ndaj saj. Ato ia dha personaliteti i Z. Stojku e ka mbyllur me një epi- e këtyre të fundit, e njerëzve të tij, ia dha përkushtimi, djersa dhe log. Për mua kjo përbën kapakun pa fat, që vijnë dhe ikin nga kjo mundi i tij. Dhe diçka tjetër: Si e florinjtë të krejt veprës. Ë shtë një botë si hije dhe janë të destinuar mund të mos e duash një njeri që copëz proze poetike e përkryer, që të harrohen. Fatlumët i përkasin nuk njeh urrejtjen, por dashurinë do ta kishin zili edhe shkrimtar ë të grupit të parë. Jetët e tyre janë të ndaj njerëzve?! Si të mos e duash afirmuar. Dhe në fund për ta mbyl- plota, të mbushura me ngjarje. Ata një njeri që ka luftuar dhe lufton lur nuk mund ta anashkaloj atë që kanë çfarë t’u tregojnë apo t’u lënë kundër dizarmonive familjare dhe ka thënë Xhelil Gjoni me rastin e trashëgim brezave. Në historitë e gjithë dasive mes shqiptarëve, këtë 70 vjetorit të zotit Bajram Stojku, tyre gjen të ndërthurura në mënyrë Në foto: Bajram Stojku pionier të pajtimit të gjaqeve, me por kjo shkruhet me dëshirën e harmonike, dashurinë, mençurinë, kontribute të çmuara në shërimin vetë të zotit Xhelil sigurisht dhe të besnikërinë, ndershmërinë dhe ku të pranishmit nuk e venë re si që e ka dashur me shpirt popullin e kësaj plage të rëndë të shoqërisë Bajramit: ”Më në fund edhe ti hyre heroizmin. Mbase për këtë kategori kalon koha dhe habiten kur dikush dhe vendin e vet. Një fëmijë që i pa shqiptare?! Nëse dikush që ka në radhët e të moshuarve. Pra u njerëzish e ka patur fjalën një burrë thotë se “paska vajtur ora 12 dhe dhe i njohu ata që i vranë të atin, jetuar në Peshkopi apo në rrethinat “burrërove”. Mbushe shtatëdhjet i ditur, kur ka thënë: Sa herë që lar- hajde të çohemi se na pret familja”. kolaboracionistët që nuk e donin e tij, dhe pse jo, edhe në rrethet vjet. Edhe pak, edhe shumë. Pak, gohet nga jeta një i moshuar, bota Të gjithë flasin, të gjithë tregojnë lirinë dhe pavarësinë e atdheut fqinje, do t ë lexonte rreshtat e se njeriu dëshiron të jetojë sa ma humbet një bibliotekë. Unë besoj copëza nga jeta e tyre, familja dhe tonë. Një fëmijë që u rrit dhe u bur- shkruara më sipër, do të thoshte gjatë dhe kështu 70 vjet nuk janë se kjo thënie nuk është vetëm një krahinat ku kanë jetuar apo punu- rërua me ata që luftuan për çlirimin menjëherë: Ky njeri quhet Bajram shumë. Prandaj të uroj të bëhesh konstatim. Më së shumti, ajo është ar. Flet edhe ai, por seç ka diçka e vendit. U rrit dhe u burrërua duke Stojku. 170. Shumë se është një jetë e tërë një thirrje ndaj ndërgjegjes së gjith- të veçantë në fjalët dhe shprehjet u rreshtuar denjësisht me gjithë ata Tashmë është e qartë pse ky që ke kaluar me sakrifica, me punë secilit që të ketë kurajën ta tregojë që artikulon. Gjen aty pasionin, që kontribuan në rimëkëmbjen e individ ka të drejtën morale të të lodhshme por gjithë sodisfak- apo ta shkruaj jetën e tij, jetën e etikën, kulturën e mjaftueshme, ekonomisë, arsimit, kulturës dhe shfaqet publikisht. nëpërmjet një sion. Ti nuk u rrite si i përkëdhelur. familjes apo të komunitetit të vet. edukatën, vendosmërinë dhe sak- mirëqenies të popullit tonë. Është libri dhe ti drejtohet lexuesve pa Ti u rrite në moshë, dhe si njeri Është ky, një shërbim, një dhuratë, tësinë e asaj që thotë. Me pak fjalë, mëse e vërtetë që historia e popullit kurrfarë droje apo kompleksi duke sepse si gjithë brezat e 50 viteve sado modeste, që secili prej nesh është i drejtpërdrejtë, pa dredha, tonë heroik, ka ecur nëpër rrugë të u thënë hapur: Kjo është familja punove si “spartan dhe jetove si detyrohet t’ia lerë njerëzimit. Por, ose siç thotë një poet verior: “E qet përgjakura. Ato i gjen kudo në të ime, ky është qyteti im, kjo është skllav” në kuptimin më të mirë të mjerisht kjo gjë ndodh shumë fjalën rrumbullak, pa qoshe aspak”. gjitha trojet shqiptare. Një rrugë të krahina ime dhe kam të gjitha ar- kësaj fjale. Pa u lodhur, pa rënkuar rrallë. Janë të paktë ata që marrin Mbase e gjithë kjo është përvojë e tillë e gjen edhe në një qytet veri- syet e kësaj bote të ndihem krenar në shi e në erë, ditë edhe natë, me guximin të shfaqin në publik jetën moshës, e aktivitetit të larmishëm lindor tonin. Është pikërisht ajo që jam bir i tyre. Bukur apo jo?! gjumë e pa gjumë, i ngrënë dhe i pa e tyre apo të familjes së tyre. Dhe jetësor, mbase, mbase... Por ajo rrugicë ku ndodhej dhe “ndodhet” Por unë kam zbuluar sekretin e ngrënë gjithnjë duke vënë interesat ndër këta të paktë, fati bëri të nji- që spikat, që është e qenësishme, konaku ku u lind personazhi ynë. vërtetë pse u shkrua ky libër nga e përgjithshme mbi ato personale hem me njërin prej tyre.. Është një duhet të ketë të bëjë me genin. Jo U lind aty, dhe si një gur i rëndë një pasardhës i denjë i Stojkajve e familjare. burrë me një shtat të lartë dhe të genin mjekësor, atë të gjakut, por nuk lëvizi për gjatë gjithë jetës së të Peshkopisë. Unë jam i bindur Dhe nuk mjaftonin këto, por të drejtë. që të befason kur mëson se një gen i krijuar nga mjedisi ku ka tij aktive. Aty e mbertheu “geni”, se ky njeri i mirë ka patur gjatë shoqëronte nga prapa edhe nofka në dhjetorin. e vitit tjetër, mbush lindur dhe është rritur, ku mishëro- amaneti i babës dhe të gjithë atyre jetës së tij edhe dy pengje. Njeri e “mendjemadhit” që nuk sajdiste tetëdhjetat. Ndërsa e sheh të dali het historia shekullore e popullit të që ranë heroikisht për vatanin. Aty peng, të cilin ai e kapërceu, ishte “udhëheqësit” mediokër të rrethit, çdo mëngjes nga shtëpia me kos- një krahine të tërë. Tashmë, dhe jo e mbërtheu dashuria dhe vullneti rindërtimi i sarajeve të ngritura me që me megallomaninë dhe injo- tum, këpucë të lustruara, këmishë si në fillim të njohjes me të, unë për ta parë qytetin dhe krahinën e mund e djersë nga babë Alushi rancën e tyre e lanë prapa këtë të bardhë e të kollarisur, mendon nuk habitem më, me vendosmërinë vet sa më të begatë e të bukur. Në dhe nanë Hamideja, të djegura trevë të mrekullueshme e popull të se do t’i hipi ndonjë mercedesi dhe e tij për të mbrojtur me pasion çdo atë qytet dhe në atë krahinë, s’besoj mizorisht nga bashkëpunëtorët e talentuar. Prandaj të uroj të mbe- do të shkoj për kafe në Sheraton. vlerë të popullit të krahinës ku u se ka fushë të ekonomisë, të bujqë- pushtueseve dhe gjermanët. Tjetri tesh i tillë deri në frymën e fundit; Por jo. ai çapit me hapa të drejtë si lind, u rrit dhe punoi një jetë të sisë, të transportit, elektrifikimit e ishte një peng moral: Ai nuk do të i qartë, kurajoz, i zgjuar, jashtë një statujë e bukur gdhendur, drejt tërë. Nuk habitem kur ai hyjnizon tj, ku të mos ketë mbetur e vulosur mundte kursesi të linte “të digjej” konjukturave që sajojnë partijzat si lokalit më të thjeshtë të lagjes. Dhe bij dhe bija të asaj krahine që kanë edhe djersa e mundi i këtij njeriu... nga koha një histori heroike e një kërpurdhat pas shiut, për interesin kjo ndodh çdo ditë në orën nëntë të sakrifikuar në shekuj, për lirinë, Dhe vjen një ditë kur populli i familje atdhetare, e nderuar dhe e e tyre, për të mbuluar pisllëqet që mëngjesit. Atje e presin ose ai pret pavarësinë dhe mirëqënien e gjithë shpërblen bijtë e vet të mbarë. respektuar nga i gjithë komuniteti. kanë bërë. Për këtë jam i bindur se miqtë e tij. Janë njerëz të thjeshtë trojeve shqiptare. Unë nuk do të Vjen një ditë kur Këshilli Bashkiak Madje, për të mos u treguar “i i tillë do të mbetesh”. ose të rëndësishëm, të moshuar ose çuditesha në se ai, aq sa hyjnizon i këtij qyteti, me një “kolorit të ngushtë” apo “lokalist”, dramën e Në ditët që po mendoja të shkru- të rinj, të shkolluar ose jo dhe nga Enver Hoxhën do të hyjnizonte larmishëm” kryen një akt jo shumë familjes së tij, ai e përfshiu në një aja këto rreshta, dikush nga miqtë e të gjitha krahinat. S’është vetëm një edhe Sali Berishën me kushtin të zakontë për mjedisin politik dramë më të madhe, atë të Pesh- mi më pyeti nëse ka ndonjë libër, gjerbje kafeje, por një “kuvend” ku që ky I fundit t’I sillte Shqipërisë shqiptar. Vendos unanimisht që kopisë dhe krahinës së Dibrës, me apo material të shkruar, thjeshtë diskutohen “të gjitha problemet veç të mira dhe jo aq prapësi sa personazhit tonë t’i akordojë titul- të gjitha familjet e njohura të saj. për jetën e këtij personazhi dhe dhe hallet e botës”. Diskutohet na panë sytë… Dhe kjo mund të lin “Qytetar Nderi”-. Dhe ka vetëm Dhe kjo përbën një vlerë tjetër ku mund ta gjej? I thashë se është mbarë e prapë, për dashurinë, për ndodh vetëm me një njëri që në një arsye: Atë nuk e shajnë dot as të çmuar të librit. E pra, z.Bajram kollaj fare. Takoje dhe bisedo me familjen, pleqërinë, letërsinë dhe moshën dhjetëvjeçare ka parë të të majtët, as të djathtët. Ose më Stojku, tashmë e ka kapërcyer edhe të, se vetë Bajram Stojku është si politikën. Një kuvend i këndshëm, vritet baba i vet, një njeri i mirë bukur dhe më e mundshme: Atë e pengun e dytë. Ai i la brezave jo një libër i hapur…. Keni ndonje shqetesim per te ndare me komunitetin? Shkruani në gazetë! Bashkëpuno edhe ti! < [email protected] > nr. Nëntor 2013 - 15 91

Besa ishte obligim i madh përpara studim vetes e të tjerëve Besa - virtyti ynë më i lashtë e sublim Nga Petrit Fetahu Besa si fenomen suptil psikologjik dhe juridik Besën e zotit ja kam dhanë, ta merr për grua ose do të vdes, Se në hapsane kam me duke i thënë: esa paraqet një aspekt thelbor është pjesë e trashigimisë së lashtë të kulturës u xanë.10 Besën ezitit ja kam dhanë, moral, etik, edukativ, kultu- Akti i besnikërisë dhe i No marr tij Begzade, no kurr kan, Bror që me shekuj shqiptari e sonë popullore të përcjellë e të transmetuar përpikërisë në shlyerjen e “detyr- Ose dekun vetit po ja baj.14 ka mbartur si komponent të pan- imit” të besës, ëmohet si vepër Mirëpo e ëma e kundërshton dashëm të etnopsikologjisë indi- brez pas brezi si vlerë sublime shpirtërore madhore morale – etike si nga ai që këtë dashuri dhe për grua ia sjell viduale, kolektive dhe kombëtare, si pjesë e mentalitetit të kombit tonë që i ka ia ka dhënë fjalën, ashtu edhe nga të bijën e kralit, ndërsa ai nuk që e mpleks dhe e manifeston edhe të tjerët prezent e përreth e më larg mund ta kthejë besën, ndaj ai vuri folklori si fenomen jetësor i përdit- normëzuar marrëdhëniet morale dhe etike të shkon nami i tij, siç vepron krali, vetës thikën, njëkohësisht edhe shmërisë dhe i proçesit shoqëror e i cili e shpërblen Ymer Agën duke Begzoja e Bardhë veproi në të historik për të shprehur karakterin çështjeve të ndryshme jetësore dhe shoqërore e lëshuar të lirë përgjithmonë, pasi njëjtën mënyrë e pas tyre edhe e e fortë e të formuar, vetitë e tij si kthehet në kohën e caktuar, ashtu ëma si fajtore e përgjegjëse e kobit burrërinë, trimërinë, sinqeritetin, në një akt shumë të thjeshtë, por shumë të siç i kishte dhënë fjalën të bijës së familjar. vendosmërinë dhe vlerat e tjera rëndësishëm. tij dhe e lëvdon me fjalët: “Kenka Tri varret rresht i paskan çilë, për t’i qëndruar konseguent një burrë e gjithmonë kjoftë!” Tri xhenazet n’varr i kanë shti. marrëveshtjeje për çështje të ndry- Besa s’është privilegj, dhunti Besa bëhët faktor domosdosh- 4 shme midis dy palëve. Të gjitha Hile vllaznit kah i kanë ba. Trupi vdes, por besa është e dhe krenari vetëm e mashkullit, por mërie në lidhjet e dashurisë midis raportet e veprimit të ndërsjelltë, të Këtë gjendje indinjuese të vet pavdekshme, misioni i saj duhet edhe e femrës, e cila në të zotohet djalit dhe vashës saqë nuk mund bashkëpunimit, të inisiativave janë e manifeston me qarje revol- patjetër të kryhet, që i bën pjesë- dhe i rrin besnik gjer në fund, siç t’i shmangej as njeri as tjetra, ishte përcaktuar, zgjidhur dhe realizuar tuese që përmban atak ndaj atyre marrësit të kushtuar dhe të ven- e dëshmojnë të gjitha variantat e forcë konsuguente e tyre, edhe përmes duarve të lëshuara e të sh- shmangësve të fjalës së thyer që dosur ndaj saj, njëkohësisht i bën këngëve kreshnike mbi Omerin ku pse presionet e familjeve janë të trënguara me fjalët, “ta jap besën” u tregojnë nuseve të mos sjellin të jenë të drejtë, të ndershëm, të “vajzat e maskuara në meshkuj u vazhdueshme dhe këmbëngulse që duhet ta përfillim e ta -përm drekë muratorëve se do të muro- besueshëm, të paluhatshëm ndaj japin besën konakxhinjve se do të për të krijuar afrim sipas tekave të bushin të dy anët pa iu shmangur, sen, ngase kanë bërë akt më vëllahut, motrës, gruas, mikut, fq- vijnë në dasma, jo si vëllamë, po tyre, përsëri ata mbesin të pathyer i cili dakordim ishte zotim dhe poshtrues për vete dhe për të si iut, shokut, atdheut etj. në dobi të si nuse. Këtë do ta realizojnë në që sjem edhe përfundimin tragjik obligim i secilit, saqë ishte ngritur vëlla i tyre. veprave të dobishme, për interesa tërësi, pavarësisht se fshihen në duke qendruar gjer në fund fjalës në një institucion besimi normali- Nuk po kaj, thot, për ni grue, të larta, të vlefshme që motivon të.”11 Ata e mbajnë premtimin, sië së dhënë. Besa si fenomen suptil zuar dhe kanunor me përgjegjsi të Po qaj vllajt vllajt mos me dhe mundëson bindje të fortë thuhet në fjalët e tyre. psikologjik dhe juridik është pjesë 5 madhe për përmbajtjen me saktësi, i besue. për besim të ndërsjelltë dhe të “Besën e zotit, tha, me ta dhanë. e trashigimisë së lashtë të kulturës si garancë e zbatimit, përndryshe Ky komponent obligues moral, pashmangshëm edhe midis më të Sot nji javë në dasëm kam me sonë popullore të përcjellë e të do të injorohej dhe poshtërohej etik, dhe i normalizuar kanunor afërmit. Besa krijonte preferencë t’ardhë.”12 transmetuar brez pas brezi si vlerë nga fisi e më gjërë. dhe kombëtar, i pashmangshëm, dhe përparsi jetësore. Aga Ymeri Besa ka pasur rol polidimension- sublime shpirtërore si pjesë e Letërsia popullore përmban dhe shpirtëror ishte i rrënjosur në në këngën homonime, kur largohet al në jetën shoqërore të shqiptarit, mentalitetit të kombit tonë që i ka apsorvon shumë shembuj të fjalës ndërgjegjen dhe vetëdijen si domo- për në burg, kërkon nga gruaja e tij ndërsa efektin e vet e ka bërë edhe normëzuar marrëdhëniet morale së dhënë që dëshmojnë për peshën sdoshmëri parësore, qoftë për hir të t’ia jep besën se do ta presë gjersa në atë politike, duke u vënë në dhe etike të çështjeve të ndryshme e madhe të këtij akti e përbetimi që vetvetes, por edhe të fisit e të rrethit, të kthehet. funksion të realizimit të ideve patri- jetësore dhe shoqërore në një akt argumentojnë se ky popull “besën ka zanafillë që në mendësinë dhe “A m’ep besën, vashë, otike, të përhapjes të frymës luftar- shumë të thjeshtë, por shumë të e konsideron kurorëzim të të gjithë në rregullimin juridik të lashtë, që se po më pret”? ake, të ngritjes së moralit trimëror rëndësishëm. virtyteve njerëzore, sinonim të vetë krijojnë marrëdhëniet e ndërsjellta “Eh! nandë vjet, tha, e të unitetit të popullatës për të Besa ishte obligim i madh jetës së ndershme të individit, ndaj të njerëzve në raportet sociale unë të pritsha, shporrë zaptuesit e huaj, pasi kur përpara vetes e të tjerëve, ndërsa 8 nuk ka fuqi më të madhe se detyra ekonomike, politike dhe në sfera E fat vendit mos i qitsha.” prisat i lëshonin dhe i shtërngonin shkelja e saj ishte me pasoja të e domosdoshme për përmbushjen të tjera, duke formuar arkëtipin, i Mbajtja e besës është satis- duartë po betoheshin në besë për të rënda, ngase i sjellte turp dhe i e saj”.1 cili bën gjithëka për të përmbushur faksion shpirtëror dhe obligim formuar unitetit midis grupeve apo nënshtrohej dënimeve nga rre- Baladat na bindin dhe na fak- gjer në fund besën, premtimin, i madh, ndaj kur afrohet afati i fraksioneve, ata bëheshin më të thi, si izolim, mospërfillje gjer tojnë se sa çmohet dhe nderohet që e kemi të potencuar dhe të zbatimit, permbushjes, ai është fortë, më të guximshëm dhe më të në pushkatim. “Dhe, jo vetëm besatari, ngase ai në sajë të asaj argumentuar edhe në baladën tepër i shqetësuar dhe i mbërzitur vendosur, askush më nuk guxonte individi, por fshatra të tëra mund dhuntie arrin t’i sjellë autoritet, së me motivin e vëllaut të vdekur, kur s’janë plotësuar kushtet dhe të anashkalonte dhe të devijonte, të zhdukeshin nga faqja e dheut, pari vetvetes, familjes dhe fisit, ai Konstantinin, i cili i premton të mundësitë nga arsyet objektive të tradhëtonte idealin e përbashkët nëse ato shkelnin besën.”15Ndaj siguron besim të tejkalojë shumë motrës Dorentinë dhe së ëmës që për t’i ndejtur konsuguent fjalës, të lirisë. Pra, besa lidhte zemrat, ai që lëshonte dorën e bënte një sprova ekonomike, por edhe të kri- do t’ia sjellë të bijën kur të dojë nga ndaj Ymer Aga “bukë s’po han, as lidhte fuqitë, shtonte besimin e marrëveshtje me fjalët “ta jap jojë epërsi për prosperitet, të zejë vendi i largët, vetëm të pranojë të ujë s’po pin, qiftelisë nuk pi i bin”, ndërmjetmë duke u bërë faktor besën” duhej së pari të mendohej pozitë të merituar dhe të respektuar martohet, saqë edhe vdekja e tij jo aq për të shoqen që do të mar- detirminant e relevant i lirisë për se a mund t’i përmbahej ngasej në shoqëri. Besa ishte faktor rel- s’bëhet pengesë e pakalueshme tohet, por për premtimin, besën progres kombëtar në çdo aspekt, pastaj s’mund t’i shmangej, pasi evant e dominues në përcaktimin e për të realizuar zotimin e dhënë. e dhënë se do të arrijë në kohë. ndërsa ajo u vë në shërbim të bash- poshtronte jo vetëm veten, por karakterit të personit, ndaj “fenom- Këtu është nëna ajo që insiston “Në shumicën e varianteve besa kimit të forcave tona gjatë historisë, edhe fisin të tërë, ngase ato fjalë, eni i besës i nxit dhe përcakton në vazhdimsinë e përcjelljes së bëhet përsëri faktor i rëndësishëm i sië ka qenë Besëlidhja e Lezhës ajo vepër indetifikonin pastërtinë në drejtime kryesore veprimet e edukatës së besës, ndaj kërkon me motivacionit të kthimit të heroit që më 1444, Besëlidhja e Kurveleshit dhe ndershmërinë e tyre, ndërsa personazheve të baladave”.2 ngulm plotësimin e obligimit të tij shënon pikën kulminante të struk- 1547, Besëlidhja e Prizrenit 1878, fjala e urtë: ”Shqiptari për fjalën, 9 Personazhet edhe kur pësojnë që e mbart në varr, por që duhet ta turës kompozicionale të baladës.” Besëlidhja e Dibrës etj. si kundër vret djalën”, e argumenton bind- fatkeqsi me pasoja ttragjike nga të ëojë e ta zbatojë gjer në fund. “Në Besëmbajtësi tërë përpjekjet dhe pushtuesve ashtu edhe ndaj duku- shëm qendrimin konsuguent, të tjerët që e kanë mbajtur fjalën, siç këtë baladë është fjala e dhënë ajo angazhimet të veprimeve i detyron risë negative të hakmarrjes, si ajo paluhatshëm dhe sakrifikues të e kemi në baladën e murosjej me që e dredh tokën dhe hap varret për kah realizimi dhe arritja e qëllimit e Dukagjinit, Mirditës etj. tij në përmbushjen e këtij akti nusen e vëllaut të vogël që kur merr të bërë të pamundurën: kthimin e të të mbajturit të fjalës, herë ai jep Malet e Dibrës kishin madhor. vesht se do ta flijojnë në themelet njeriut përkohësisht në jetë sa për besë tjetër për ta shpëtuar të parën, lidh’ besë, të përmbushur premtimin.”6 ndaj edhe Ymer Aga i qet bijës së për ngritjen e kalasë, ajo nuk e Kan’ lidh’ besë, o në din e iman, 1 Sadri Fetiu, Besa në baladën shqiptare, Gj. fajëson, akuzon dhe e ndërshkon Konstantin, o birthi i jem, kralit “nji dorëzake se shkoj n’shpi Turqve Dibrën, mos me ja albanologjike, Prishtinë, 1980, f. 47 të shoqin që nuk i tregon për mar- Ku ë besa që më dhe?... dhe kthej prap”. Këtë ua thot edhe dhanë.13 2 Sadri Fetiu, po aty, f. 48 7 rëveshtjen midis tre vëllezërve se Besa jote nënë dhe! shokëve. Fjala e premtuar dhe dora e 3 D. Shala, Këngë popullore legjendare, EBTM, Prishtinë, 1972, f. 90 cila do ta sjell drekën do ta varrosin shternguar, si fenomen të kohës, 4 D. Shala, po aty, f. 83 të gjallë në themelet, por mburret Pra, besa lidhte zemrat, lidhte fuqitë, shtonte ishte segment thelbor dhe kryesor 5 Gjurmime albanologjike, “Ura e shenjtë”, me veprën e tij, i jep përkrahje dhe që përcaktonte karakterin e formuar Prishtinë, 1971, f. 235 e arsyeton. pozitiv, sië thoshte populli “muri 6 Ismail Kadare, Autobiografia e popullit në besimin e ndërmjetmë duke u bërë faktor vargje, N. Frashëri “Tiranë”, 1980, f. 7 Burrit! Burrit tem, thuej luan, burri s’luan„. Ajo ishte ligji 7 D. Shala, po aty, f. 93 me i thanë, detirminant e relevant i lirisë për progres moral dhe juridik që e aplikonin 8 D. Shala, po aty, f. 93 Se për besë burri më ka dhanë.3 më shumë sfera të përditshmërisë, 9 S. Fetiu, po aty, f. 54 Besëlidhësi kurrë nuk pendohet kombëtar në çdo aspekt, ndërsa ajo u vë në kur s’kishte gjykata. Ajo kishte hyrë 10 D. Shala, po aty, f. 110 edhe kur pasojat për të janë fatale, edhe në raportet intime, kur djali 11D. Shala, “Trimëria e femrës…” gjurmime shërbim të bashkimit të forcave tona gjatë albanologjikr, Prishtinë, 1972, f. 212 përkundrazi mburret e ndjehet deshte të shprehte sinqeritetin dhe 12 D. Shala, Këngë popullore legjendare, krenar pasi ka kryer një vepër historisë, siç ka qenë Besëlidhja e Lezhës më besnikërinë ndaj vashës dhe për të ETUM, Prishtinë, 1972, f. 164 madhore, por ai ngashërohet për fituar besimin e saj, ai i jepte besën, 13 IAP, Këngë popullore të Rilindjes Kom- besëthyesit që ka krye një vepër të 1444, Besëlidhja e Kurveleshit 1547, Besëlidhja ashtu si në baladën “Ashik Imeri bëtare, Prishtinë, 1978, f. 9 14 D. Shala, Këngë popullore legjendare, pahijshme dhe të turpshme. dhe Begzadja e Bardhë”, ku Ashik Prishtinë, 1972, f. 144 Keq me plasë të shoit i ka ra, e Prizrenit 1878, Besëlidhja e Dibrës etj... Imeri i jep fjalën Begzadës ose do 15 I. Kadare, po aty, f. 22 16 - Nëntor 2013 nr. 91 fakte

Kosova duhet të bëjë më Duke e botuar disa herë shumë për demaskimin e hartën e vitit 1817, faksimile Serbisë duke i përkthyer e enciklopedisë Ruse, librat e botuara për dëshirojmë tu tregojmë dhunimet mizore të atyre që nuk e dinë dhe tua femrave shqiptare nga rikujtojmë atyre që e dinë, hordhitë serbe dhe duke se sa e vogël ka qenë Serbia i shpërndarë nëpër botë. në ato vite dhe se zgjerimi i Këto libra do të kryenin kufijve të saj është bërë duke misionin më shumë se sa djegur më së shumti trojet qindra diplomatë. shqiptare dhe duke vrarë më së shumti shqiptarët. Favorizimi i Serbisë vrasëse dhe gjenocidale ndaj shqiptarëve Nga Rexhep TORTE Serbisë, Rusisë e kujtdo tjetër dhe për tua hapur plotësuese për kokëfortësinë e tyre të pa drejtë të dhunuara gjatë luftës në Kosovë” i autores sytë atyre shteteve që u besojnë atyre. ndaj Kosovës. Luljeta Selimi dhe dy librat e tjerë të botuara esoj se sot nuk ka shtet dhe komb në botë Sa herë që Serbia të ngrejë pretendimet e saj Kanë kaluar më shumë se 11 vite nga shpallja rishtas po nga autoret kosovare, të përkthyera tu që është më i favorizuar, privilegjuar dhe të pabaza ndaj shtetit të Kosovës, ne shqiptarët e pavarësisë së Kosovës Shtetit ri, të cilin gjer dërgohen sa më parë Ban Ki Munit- kryetarit të Bpërkëdhelur se sa Serbia dhe serbët. Terrori, kemi të drejtë dhe obligim moral e kombëtar t’i tani e kanë njohur afër 100 shtete të botës. OKB-së diplomatëve në OKB dhe tërë lidershipit gjenocidi dhe masakrat serbe tashmë një shekull tregojmë Serbisë se ka qenë e vogël sa një gogël botëror. Secili që do t’i lexonte këto libra, do po i përjeton Kombi Shqiptar. Ato u dëshmuan kur ka ardhur në shekullin e gjashtë nga karpatet Argumentet e Kosovës për ta të rrënqethej kur do të kuptonte se çfarë krimesh edhe me agresionin okupues serb ndaj Kosovës dhe se është zmadhuar duke përgjakur, vrarë denigruar Serbinë kanë bërë serbët edhe ndaj femrave shqiptare në në vitin 1999. Asokohe me tytën e pushkëve dhe e djegur popuj e troje të huaja e më shumë ato E vërteta është gjithsesi në anën e shqiptarëve. Kosovë. Kjo me siguri do të ndihmonte shumë që të tankeve u dëbuan afër 1 milion shqiptarë nga shqiptare. Megjithatë Kosova dhe blloku shqiptar duhet të të kuptonin dhe ta forconin bindjen e tyre për të Kosova. Ky agresion serb shkrumboi tërë Kosovën Betimi i xhandërmarisë serbe më 28 qershor të jenë më energjik në pasqyrimin sistematik të qenë në anën e shtetit të ri të Kosovës, në anën duke djegur mijëra shtëpi, duke vrarë,masakruar vitit 2012 në shënimin e 130 vjetorit të themelim- çështjes së Kosovës, sepse bota nuk i ka përjetuar e të vërtetës, në anën e shqiptarëve. e dhunuar mijëra shqiptarë mes tyre edhe fëmijë, it të saj, në ditën e Vidovdanit, fjalët kërcënuese në lëkurën e saj mizoritë serbe dhe mbamendja Ja disa shembuj nga libri i Luljeta Selimit, “ pleq dhe gra shtatzëna, duke zhdukur edhe një ndaj Kosovës, përshkuar nga një frymë luftënx- e saj edhe mund të zbehet shpejt. Të pavërtetat Ma pushkatuan nënën e vëllanë, kurse mua më mijë e tetëqind shqiptarë të cilët edhe sot e kësaj itëse e romantike i tregoi mbarë botës se Serbia e turpshme sistematike të Serbisë dhe Rusisë dhunuan dhe trupin tim e masakruan për së gjalli dite nuk janë gjetur. Përkundër të gjitha këtyre me lazdrimet që po i bëhen nuk mbushet mend ndaj Kosovës, tregojnë qartë se sa është dashur me cigare”. Një nga mjeket deklaron se, ”Vajzës dëmeve e gjëmave edhe pas çlirimit dhe pavarësisë dhe nuk ka ndërmend të ndryshojë nga rruga e dhe duhet të punohet ndërkombëtarisht për të së dhunuar i ishte shqyer mitra dhe se në organet së Kosovës, Serbia në vend që të kërkojë falje saj gjakatare e vrasëse. treguar se si Serbia e vogël është futur në Kos- gjenitale i kishin futur rërë, këmbët i kishte të publike dhe të merr dënimin e merituar nga bota Me shprehjet e betimit të xhandarmërisë ovën e madhe. gërvishtura dhe mes dy gjinjëve me majën e thikës e civilizuar, ajo nëpërmjet instrumentalizimit të serbe se, “Pa Kosovën nuk ekziston as populli Të shumta janë argumentet e Kosovës për të kishte të vizatuar kryqin serb”. Ose rrëfimet e tjera,” serbeve, sidomos në veri të Kosovës, jo vetëm im serb. Pa Kosovën nuk ekziston Serbia ime. Pa zezat, masakrat dhe tmerret gjenocidale që ser- Fëmijët vajtonin mbi trupin e përgjakur të babait të që nuk po shfaq pendimin por ende deklarohet Kosovën nuk ekzistoj as unë. Popull serb, vëllezër bët i kanë bërë ndaj popullit shqiptar. Dëshmitë tyre të vrarë, e mua më çnderonin vetëm disa metra me aspiratat e saj të përsëritura ndaj Kosovës. e motra:Betohem para Zotit. Do të fitoj me nder e pamohueshme historike flasin për gjenocidet larg tij”,” Pasi ma vranë djalin, mua më çnderuan Kushtëzimi i serbëve se nuk do të marrin pjesë në apo do të vdes. Për nderin tim. Për origjinën time. e viteve 1878, 1912, 1944 dhe 1999. disa ditë me radhë”, “Djalit dy vjeçar ia prenë zgjedhjet vendore të Kosovës më tre nëntor pa u Për familjen time. Për Serbinë time…”, Serbia Të dhënat historike të pakontestueshme flasin veshin dhe tre gishtërinj, e pastaj më dhunuan”, hequr simbolet e shtetit të Kosovës në materialet dhe serbët dëshmuan edhe njëherë ultranacio- qartë se Serbia ka qenë shtet në miniaturë si “Më dhunuan para syve të nënës”, “Më dhunuan e zgjedhore, kërkesa e tyre për krijimin e bashkë- nalizmin e tyre në dëm të shqiptarëve autoktonë sanxhak i Beogradit, dhe se zgjerimi i saj është ma prenë gjirin”, “Cigaren e ndezur e fiki në gjinjtë sisë së komunave serbe dhe thyerja e kutive të të Kosovës. bërë gjithnjë nëpërmjet okupimeve të trojeve të e mi”, “Me thikë shkruan fjalë mbi trupin tim, “Më votimit nga persona të maskuar serbë në ditën Deklarata e Vuk Jeremiq, kur ishte ministër i huaja me vrasje e djegie, e më së shumti të trojeve detyronin t’i shiqoja femrat që po i dhunonin me e votimit, dëshmon faktin se serbët janë komb jashtëm i Serbisë dhe njëherësh kryesues aktual shqiptare. Këto të dhëna historike i dëshmon radhë”, “Pasi më dhunuan, m’i hoqën thonjtë me i pa përmisueshëm. Përsëritja e zgjedhjeve më njëvjeçar i Asamblesë së OKB- së dhënë për edhe Faksimilia e hartës së Enciklopedisë Ruse dana”, “Motrën e mbytën me kundak të pushkës”, 17 nëntor me praninë e forcave të Euleksit, Kforit opinion më 13 korrik të vitit 2012 se, “Kosova të vitit 1817, ku shihen qartë kufijtë realë të “14 vjeçarja u dhunua në borë”, “Pasi e dhunuan dhe të policisë të Kosovës pamundësuan forcat e mund të pranohet në OKB vetëm mbi trupin tim Serbisë në periudhën e viteve 1804, 1810, 1812, 13-vjeçaren e hudhën në pus”, “Më çnderuan para errta serbe për ti prishur zgjedhjet. Kjo dëshmon të vdekur”, është dëshmi tjetër e primitivizmit 1815, 1820, 1867 që janë shënuar në brendinë syve të babait dhe nënës”, “Në muajin e tetë të se serbët megjithatë e njohin frikën. Kjo gjithnjë serb edhe në rrafshin e kulturës të diplomacisë e kësaj harte. Kufijtë e sotëm të Serbisë ku janë shtatzanisë më përdhunoi para vjehrrës dhe bur- kur kemi parasysh se në Kosovë jetojnë 5% e serbe që e njollos edhe atë ndërkombëtare. përfshirë trojet shqiptare janë arritur vetëm rit, e pastaj më goditi në gjoks e në bark dhe linda serbëve duke patur standarde më të favorizuara Tomisllav Nikoliq, presidenti i sapozgjedhur i nëpërmjet ekspeditave të përgjakshme serbe fëminë e vdekur”, “ Më dhunuan dhe në krah ma për pakicat në botë. Kjo aq më tepër kur Serbia Serbisë, më 19 korrik nuk nguroi të deklarojë se, ndaj shqiptarëve. vizatuan kryqin serb”, “Pasi i çnderuan tri vajza, në vazhdimësi i shtyp dhe nuk ua jep të drejtat “ nuk do të lejojmë që Kosova të bëhet anëtare Në fshatin S… të Kosovës jeton një nënë ua prenë organet gjenitale”…. minimale shqiptarëve autoktonë që jetojnë në e OKB-së”.Por Tomisllav Nikoliq nuk mbaroi me shqiptare, si edhe mijëra nëna tjera shqiptare Këto janë disa sekuenca të mizorive serbe Kosovën Lindore ose siç i thonë ndryshe në luginën kaq. Ai të nesërmen, përkatësisht më 20 korrik para zemërplagosura, shpirti i të cilës do të mbetet gjatë luftës së vitit 1999 në Kosovë, duke mos e Preshevës. Elita politike e Luginës së Preshevës mediave serbe nuk nguroi të deklarojë se, “ po qe gjithnjë i trishtuar. Jo pse në luftën e padrejtë harruar mijëra e mijëra të vrarët, djegiet, varrezat më 23 nëntor 2013 shpalli publikisht vendimin se Prishtina sulmon dhunshëm veriun e Kosovës, që imponuan serbët në Kosovë, ia vranë burrin, masive dhe afër 1800 të zhdukurit, për të kuptuar se i ndërpret bisedimet e filluara me Qeverinë duhet ta ketë parasysh se edhe Serbia mund ta djalin, ia përdhunuan para syve vajzën e re, por i më mirë se çfarë mizorishë kanë kryer ata edhe e Serbisë për shkak të obstruksioneve, dhunës ndjek të njëjtën rrugë për ta kthyer Kosovën”. bënë edhe gjëmën më të madhe që s’do ta kishte në gjenocidet më të hershme ndaj shqiptarëve. dhe vrasjeve serbe, duke kërkuar mbështetje nga Këto deklarata të tij shprehin padyshim agresiv- bë as soji i bishave më të tërbuara. I nxorën me Kështu është zgjeruar Serbia në dëm të territoreve Shqipëria, Kosova dhe bashkësia ndërkombëtare, itetin, mediokritetin dhe ultranacionalizmin serb hanxhar syçkat e djaloshit tre vjeçar dhe ashtu të shqiptare. Ministrat e diplomatët shqiptarë le t’i që është edhe një dëshmi për kokëfortësinë serbe karshi shtetit të ri të Kosovës. Aq më tepër ku sipas përgjakura e të ngrohta e detyruan me forcë që vazhdojnë takimet dhe lobimet për Kosovën, por ndaj shqiptarëve. Pakos së Ahtisarit serbëve edhe pse nuk janë as t’i gëlltisë. Këtë ia bënë serbët nënës së urtë e të gjithsesi gjatë takimeve nëpër botë është më se Të shpresojmë se bashkësia ndërkombëtare dhjetë përqind në Kosovë, u garantohen të drejtat ndershme shqiptare, si edhe mijëra nënave tjera, e domosdoshme që bashkëbiseduesve të tyre tu dhe Brukseli kanë strategji afatgjatë sipas të maksimale që nuk i ka asnjë pakicë në botë. Aq më të cilat gjithnjë patën në zemër nderin, bujarinë lënë edhe nga një libër të përkthyer të autoreve cilës do ta detyrojnë Beogradin që ta pranojë tepër kur dihet se në veri të Kosovës janë të pran- e fisnikërinë, e të cilat asnjëherë nuk dijtn as të kosovare për dhunimet serbe në Kosovë. Kjo me pavarësinë e Kosovës dhe që të drejtat që i ishme kontrabanda, kriminaliteti dhe forcat ilegale fyejnë e as të ngucin kënd. Hordhitë ushtarake, siguri do të shërbente si argument i fuqishëm që kërkon për serbët e Kosovës tua japë edhe shq- të sigurimit serb të mbështetura nga Beogradi, të policore dhe paramilitare, dogjën e vranë, prenë të huajt t’i kuptojnë më së miri barbaritë e ushtrisë iptarëve të Kosovës Lindore. Ndryshe Serbia dhe cilat në vazhdimësi po e destabililizojnë situatën, e koka fëmijësh dhe përdhunuan mijëra gra e vajza dhe policisë serbe ndaj popullatës së pafajshme populli serb kurrë nuk korrigjohen dhe nuk do të që nuk do t’i lejonte asnjë shtet tjetër sovran. shqiptare dhe detyruan të shpërngulen më shumë shqiptare në Kosovë. demokratizohen. Aleksandër Vulin, ministër për Kosovën në se një milion e gjysmë shqiptarë nga Kosova. Nuk ka asnjë dokument historik që mund të Ekzistojnë shumë argumente të pa kontes- vazhdimësi është duke deklaruar se Serbia nuk Kemi apeluar disa herë, te Shqipëria, dëshmojë se shqiptarët kanë okupuar qoftë edhe tueshme shqiptare kundër ultranacionalizmit serb. do ta njeh Kosovën. Kosova,Liga Shqiptaro - Amerikane, Lidhja Shq- një metër të territorit të huaj. Përkundrazi serbët Vrasja e përfaqësuesit të EULEKS-it nga iptare në Botë, apo te biznesmenët shqiptarë, janë ata që kanë okupuar shumë troje shqiptare. Kosova duhet t’i demaskojë serbët Lituania më 19 shtator 2013 dhe deklarata e që ta financojnë përkthimin në gjuhë të huaja, Këto janë të vërtetat për tia mbyllur gojën Ser- Nuk ka asnjë dokument historik që mund të kryeministrit serb Ivica Daçiq gjatë vizitës së tij botimin dhe shpërndarjen sa më parë nëpër bisë dhe për tua hapur sytë atyre që u besojnë dëshmojë se shqiptarët kanë okupuar qoftë edhe në Podgoricë një ditë më vonë dhe deklarata e tij botë të librave rrenqethës dhe tepër argumen- gënjeshtrave serbe. një metër të territorit të huaj. Përkundrazi serbët atje se, “Pavarësia e Kosovës është e përkohshme tues të autoreve kosovare që dhunën serbe ndaj Serbia i ngjan një gjarpëri helmues, të cilit po janë ata që kanë okupuar më shumë troje shq- dhe se Kosova Lindore është çështje tjetër, si edhe femrave shqiptare e kanë përshkruar në libra. nuk ia shtype mirë kokën, ai sërish ngjallet për iptare. Këto janë të vërtetat për tua mbyllur gojën obstruksionet serbe para zgjedhjeve, janë dëshmi Apeli ynë mbetet që Libri “Rrëfimet e femrave të kafshuar. nr. Nëntor 2013 - 17 91 Besniku prej vitesh është bërë mësues i mësuesve, duke dalë si autor i katër librave metodikë për gjuhën shqipe dhe si bashkautor i portret një libri për teknikën e recitimit. Arritje mbresëlënëse të mësuesit Besnik Rama Nga Shemsi MANJANI* Punimi është interesant ë mesin e viteve ’70, pranimi i dhe njëherësh i nxënësve në shkollat e mesme Npedagogjike bëhej me konkurs. Më- komplikuar, nëse sues të këtyre shkollave vinin nëpër rrethe dhe përzgjidhnin nxënësit më të mirë, nga pranojmë që kërkimi ata që konkurronin. Ishte fundi i korrikut është bërë aty ku 1975, kur tre mësues të shkollës së mesme pedagogjike “Luigj Gurakuqi” Elbasan erd- kryqëzohet mësimdhënia hën në Peshkopi për të përzgjedhur katër nxënës nga rrethi ynë. Unë atëherë kryeja e përditshme e gjuhës detyrën e shefit të arsimit dhe të kulturës. amtare me politikat Në përfundim të konkursit, kryeinspektori më njoftoi se në krye të katër nxënësve të arsimore që projektojnë përzgjedhur, mes 20 konkurrentëve, ishte një djalë nga Radoveshi i Gollobordës. dhe mundësojnë cilësinë Dhashë porosi që të takoja prindin dhe djalin fitues, por më thanë se ai djalë kishte ardhur në zhvillimin e kësaj i pashoqëruar dhe ishte larguar menjëherë Në foto: Besnik Rama në zyrën e punës lënde disiplinore ... pas konkursit. Vite më pas, kur shërbeja si Punimi i studiuesit B. Rama, një punim i realizuar kryeredaktor i gazetës “Ushtima e maleve”, i studiuesit B. Rama, një punim i realizuar kombëtare e ndërkombëtare, si dhe në mbi me cilësi, me seriozitet, me kujdes dhe me kërkesa më tërhiqnin vëmendjen shkrimet e mësuesit me cilësi, me seriozitet, me kujdes dhe me 150 teste provimesh lirimi e mature dhe shkencore. Besnik Rama, djali të cilin nuk arrita ta njoh kërkesa shkencore, i shtohet fondit të puni- ese etj. në korrikun e vitit 1975. Artikujt që sillte ky meve të doktoratave me vlera dhe me prurje Në studim trajtohen probleme të pashqyr- mësues, ishin premtues, trajtonin tematika të të arrira në gjuhësi. tuara në këtë gjerësi e thellësi, si: qëllimi në kuadër të kësaj reforme, në nevojën ndryshme, shkruar me kulturë e nivel si prej Autori i punimit, me përvojë shumë të dhe synimet e mësimit të gjuhës shqipe ndër për ndryshime dhe në kërkesat për qasje e profesionisti. Unë ndieja kënaqësi që gazeta mirë shkencore, pedagogjike e botuese, dhjetëvjeçarë (jo vetëm përvoja dhe dukuri dukuri të reja. jonë kishte një bashkëpunëtor si Besniku. në këtë punim është në një truall që e njeh të shkollës sonë, por dhe të vendeve fqinje Objekt studimi janë rezultate dhe arritje Në fakt, portreti i Besnikut spikati në fush- mirë, është “në shtëpinë e tij”. Studimi ka e më gjerë), qasje vlerësuese për formimin në prerje nivelesh: vlerësimi kombëtar i ar- ën së cilës ai i ishte përkushtuar, në arsim. marrë përsipër të trajtojë, dhe trajton, një gjuhësor të nxënësve përmes punëve me ritjeve të klasës IV fillore dhe i arritjeve në Unë ruajta njohjen dhe miqësinë me të dhe sërë problematikash me synimin kryesor shkrim, zhvillimi i kurrikulës së gjuhës shq- provimet e lirimit, përfaqësimi i Shqipërisë sot, nga pozitat e mësuesit pensionist, guxoj për të evidentuar “zhvillimin historik e ipe dhe të letërsisë gjatë dy dhjetëvjeçarëve në PISA, Matura Shtetërore në vite etj. e shkruaj me krenari për këtë djalë dibran, bashkëkohor të mësimit të gjuhës shqipe, të fundit etj. Në të gjitha rastet nuk mun- Në studim i kushtohet një kapitull mësimit që ka arritur të bëhet një intelektual me zë. traditat e përvojat më të mira në këtë fushë, gojnë qëndrimet dhe mendimet e autorit të të gjuhës shqipe në diasporë, ku trajtohen: Intelektuali Besnik Rama, me përkushtimin si dhe hapësirat e mundësitë për ngritjen e studimit. kurrikula e shkollave shqipe të mësimit që e karakterizon, ka arritur të ngjisë shkallët nivelit të mësimdhënies duke synuar real- Një vështrim përmbledhës u është bërë plotësues, zhvillime aktuale dhe perspektiva, e karrierës nga mësues e drejtor shkolle në izimin e kërkesave të sotme, në mënyrë që të gjitha llojeve, formave dhe natyrave të veçori të punës së mësuesit në klasat me zonën e Gollobordës, në specialist në Minis- nxënësi të zotërojë kompetencat gjuhësore punëve me shkrim, që nga hartimet e dik- fëmijë emigrantë etj., si dhe jepen udhëzime trinë e Arsimit e të Sportit, vetëm me vullnet, për të komunikuar e për t’u shprehur qartë, timet deri te punët me shkrim dhe eseja aq metodologjike. me punë serioze e profesionalizëm. rrjedhshëm e bukur me gojë e me shkrin në e vlerësuar kohët e fundit si niveli më i lartë Literatura e përdorur dhe burimet e infor- Gjithnjë kërkues ndaj vetes, Besniku ka shumëllojshmëri situatash e nevojash vet- i punës së pavarur me shkrim. macionit janë pikë e fortë e studiuesit Besnik rritur kompetencat e tij dhe prej vitesh është jake e më gjerë”. Pasi përfundon së lexuari Një qasje vlerësuese e gjerë dhe e pasur i Rama, por më shumë se kaq, është aftësia e bërë mësues i mësuesve, duke dalë si autor punimin e Besnikut, vëren me kënaqësi se është bërë esesë në Maturën Shtetërore, për tij për të gjetur të veçantën dhe për të bërë i katër librave metodikë për gjuhën shqipe ky synim është realizuar me sukses. vetë peshën specifike që zë kjo lloj pune analiza e përgjithësime. dhe si bashkautor i një libri për teknikën e Punimi ka informacion të shumtë që vjen me shkrim në testin e provimit të detyruar Punimi është interesant dhe njëherësh recitimit. i përshkallëzuar, duke ndjekur përgjithësisht “Gjuhë shqipe dhe letërsi”. Analiza që u i komplikuar, nëse pranojmë që kërkimi Këto botime, librat “Maturant eja në ese...” një renditje historike, të lidhur ngushtë me bëhet vendit dhe përmbajtjes së esesë në është bërë aty ku kryqëzohet mësimdhënia dhe “Provimi i lirimit”, si dhe mbi 20 artikuj zhvillimet e shoqërisë shqiptare e të arsimit maturë, arritjeve dhe treguesve konkretë, e përditshme e gjuhës amtare me politikat pedagogjikë e psikosocialë të publikuar në në Shqipëri, 150 vitet e fundit. Kjo ka mundë- që janë vjelë edhe në raporte zyrtare dhe arsimore që projektojnë dhe mundësojnë organe qendrore, si “Revista pedagogjike”, suar që të bëhen edhe përqasje, krahasime përvoja të ndryshme nga vendi, rajoni, Eu- cilësinë në zhvillimin e kësaj lënde disi- gazeta “Mësuesi”, buletine të Institutit të Stu- dhe ndjekje të zhvillimeve e të përmirësim- ropa e më gjerë, ka mundësuar konceptimin plinore përcaktuese në formimin e përgjith- dimeve Pedagogjike (sot Instituti i Zhvillimit eve nga pozita përgjithësimi, për të kaluar e disa përfundimeve me synim kapërcimin shëm dhe individual të nxënësit. të Arsimit), e kanë bërë Besnikun të njohur te vështrimi bashkëkohor i mësimdhënies së e mangësive që vërehen në punimet e nxë- Jam i sigurt se studiuesi Besnik Rama do në të gjitha mjediset shkollore të vendit, ndaj gjuhës shqipe. nësve maturantë dhe në testet e provimit. të thellojë më tej arritjet e tij si hulumtues me të drejtë, mësuesit, kudo që i takon, e Punimi, edhe pse përqendrohet apo or- Studimi vlerëson kurrikulën e gjuhës dhe specialist arsimi. quajnë mikun e tyre. ganizohet rreth temës bosht “Mësimdhënia shqipe dhe të letërsisë në kontekst bashkë- * Veteran i arsimit, Ish-mësues, drejtues Duke u marrë vazhdimisht me studime, e gjuhës shqipe në një vështrim bashkë- kohor, duke u përqendruar në veçanti në shkollash dhe shef i seksionit të arsim- Besniku ka thelluar punën e tij kërkimore kohor”, ka lëndë të shumëfishtë, madje konceptimet e reja për standardet, në sfidat kulturës, Dibër shkencore dhe ka referuar në mbi 10 kon- enciklopedike për shumë zëra e fusha, qoftë e reformës “Altertekst” dhe në zhvillime ferenca e seminare kombëtare e ndërkom- kur shihen figura me peshë në historinë e bëtare, duke pasur objekt hulumtimesh arsimit e të shkollës shqipe, qoftë kur shihen mësimdhënien e të nxënit në përgjithësi, ngjarje me peshë përcaktuese në historinë atë të gjuhës shqipe e të letërsisë në veçanti, e kombit tonë, por edhe të gjuhës shqipe, strategjitë, metodat e teknikat bashkëkohore, lidhur pazgjidhshmërisht me procesin e zhvillimin profesional të mësuesve, zhvil- përvetësimit e të nxënies së saj. limin e kurrikulës dhe të mësimit në shkollat Bie dukshëm në sy që studiuesi ka punuar Njoftim për bashkëpunëtorët shqipe të mësimit plotësues në diasporë etj. në dy pista njëherësh: si kërkues dhe si Të nderuar bashkëpunëtorë, Një përvojë më vete për Besnikun përbën qytetar i dashuruar me objektin, përndryshe Për të pasur një bashkëpunim të suksesshëm, ju lutemi të kini parasysh disa kritere për materialet që sillni puna mbi 10-vjeçare në Ministri të Arsimit. nuk do të kishte një objekt kaq të zgjeruar pranë redaksisë. Duke marrë pjesë në trajnime, në komisione në kërkimin e vet. - Shkrimet duhet të jenë të daktilografuara, jo më shumë se 1500 fjalë (10000 karaktere, përfshirë të ndryshme lëndore, në borde e grupe pune, hapsirat). Shkrimet duhet të përmbajnë shkronjat “ë” dhe “ç”. Shkrimet me më shumë fjalë, do ti Jashtë objektit të kërkimit nuk mbetet nënshtrohen procesit të redaktimit. ai ka dhënë ndihmesën e tij prej specialisti pothuajse asgjë, duke dashur të bëjë një - fotografitë për shkrimin duhet të jenë me diçiture dhe më emrin e fotografit. të kualifikuar. përkim shterues, deri tek thekset speci- - Materialet me karakter aktual dhe problematikën e ditës kanë përparësi botimi. Edhe për kaq sa përshkrova shkurtimisht, fike të programeve nga cikli në cikël dhe - Materialet historike, recensat apo portretet, nuk do pranohen për botim, n.q.s. ato konstatohen se janë mendoj se do të përligjja shkrimin tim për brenda ciklit, te metodologjitë që bëjnë të botuar në ndonjë media tjetër apo rrjete sociale. - Shkrimet duhet të jenë origjinale dhe të respektojnë të drejtat e autorit. Besnikun. Por kam një arsye më shumë që suksesshëm të nxënit e gjuhës shqipe, si kjo - Shkrimet duhet të sillen nëpër nëpërmjet Postës Shqiptare në adresën e gazetës, postës elektronike në po paraqes para lexuesit studiuesin Besnik lëndë mund të nxisë dhe të ushqejë mendim e-mail, ose mund tu dorëzohen personave të autorizuar nga redaksia. Rama, sepse kohët e fundit ai arriti të mbrojë dhe individualitet të pavarur te fëmijët. - Shkrimet që janë jashtë platformës së gazetës, nuk botohen dhe redaksia nuk është e detyruar të japë gradën “Doktor i shkencave”, duke u vlerë- Analiza e pasur përshkruese, krahasuese shpjegime për çdo rast. suar nga juria “Shumë mirë” (98 pikë). Stu- Duke shpresuar në mirëkuptimin tuaj, ju përcjellim konsideratat më të mira për bashkëpunimin e dhe vlerësuese është bazuar në shqyrtimin e deritanishëm. dimi disavjeçar i Besnikut përbën një punim 92 teksteve mësimore të gjuhës shqipe dhe Për sqarime më të hollësishme mund të na kontaktoni me email në adresën shqipe në një vështrim bashkëkohor. Punimi mësimore, tekste didaktike, raporte vlerësimi Redaksia. 18 - Nëntor 2013 nr. 91

Ymer Keta, me librin “Heronjtë e nëntokës”, vjen te lexuesi si një krijues i pjekur, me një stil të veçantë dhe identitet në të shkruar. botime “Heronjtë e nëntokës”, një histori vuajtjesh dhe sakrificash Nga Qazim Prejsi Në memorien e lexuesit si në Në këtë vepër pasqyrohen ngjarje të shumta, porse ai, ka ditur të përzgjedhë ata kaltërsinë qiellore llamburin i një vullkan, në krijimtarinë e tij, autori më tipiket, më mbresëlenëset, më rrënqeth- Ymer Keta vjen para lexuesit me librin lapidari i 11 heronjve në set e më frymëzueset. Kështu ai ndalet në S“ Heronjtë e Nëntokës”. Duke lexuar Minierën e Batrës, ku janë mënyrë të veçantë në dy nga ngjarjet më këtë libër, kushdo bindet se kemi të bëjmë tronditëse që ndodhën në ekipin gjeologjik me një krijues të suksesshëm, jo thjeshtë me shkruar emrat: Avdyl Vërlaku, të Batrës ku 11 persona humbën jetën nga një shkrues të zakonshëm. Ai përshkruan Dilaver e Neshit Rupla, Emin orteku i borës, si dhe në “tragjedinë njerë- bukur e rrjedhimisht dhe artistikisht, me zore” fund Janarin e vitit 1979 ku humbën shumë pasion e dije, shtëpinë e minatorëve, Përshaku, Munir Nurçia, Myslim jatën 9 minatorë nga radhët e atyre që ku ai ka kaluar një pjesë të jetës së tij. Mazari, Hysen Toska, Skender vuanin dënimin në Zonën “D” të Minierës Sapo mora në dorë librin “Heronjtë e Bulqizë. nëntokës” s’më hiqej nga dora. Ky libër, Tomja, Subi Kadria e Shaban Gjithashtu përshkruan dhe sakrificat ka kaq shumë emra, sa mbase asnjë libër Hoxha. e kolektivit ushtarak në Repartin 301 tjetër ! Është si një kronikë heroike, ku nuk Bulqizë,për të shpëtuar të dënuarit, ku nën mund të mos përmendet nga minatori më i drejtimin e Komandantit të repartit Mark thjeshtë deri tek “gjenitë e minierave”, që Zefi e të kolektivit oficer të këtij reparti si ka hulumtuar e intervistuar dhjetëra ish personazhet e këtij libri, u bënë miti i mini- Jonuz Llorja, Abdulla Dërvishi e shumë të minatorë, specialist të industrisë së kromit, erës, të ngjashëm tashmë me personazhet e tjerë, apo të dënuarit Aqif Buci, që bënë të si inxhinier,brigadier, drejtues të cilët janë letërsisë e të historisë. pamundurën për shpëtimin e jetëve të dënu- pasqyruar mjaft mire në vepër duke i dhënë I veshur me kostum minatori djaloshi arve që punonin në galeritë e asaj miniere asaj refleksione dinamike të rralla. bulqizak që sapo zbriti nga mali i bardhë atë ditë në turnin e parë. Ishte një ndodhi e Nuk mund t’i shpëtonte autorit puna e (fshati Dushaj) u ngjit për të hyrë në galeritë veçantë që të dënuarit që ndërruan jetë në përkushtimi i drejtuesve, i specialistëve, ku e nëndheshme të Malit të Duriçit. atë incident, u varrosën me nderime e res- edhe tekniku bëhet “inxhinier” me kualifikim Libri i ”Heronjëve të nëntokës” bën fjalë pekt në varrezat publike të qytetit Bulqizë, e punë shumëvjeçare. Autori tregon kujdes për legjenda të kohëve moderne dhe kjo ta të shoqëruar nga familjarët e të afërmit e lat e nëntokës, në puse, galeri, traverbanke, edhe tek shpirti novator i punonjësve, që me përforcon idenë se miniera në vetvete është tyre si dhe ish minatorë e banorë të qytetit dishenteri, nënkate, buzë shembjeve, në punën e tyre ndihmuan prodhimin e kromit ende një epokë e pashkruar ; edhe për faktin Bulqizë. Me inicimin e Komandantit të këtij frontet e kërkimit e të prodhimit, me martelin dhe evadimin e tij. Miniera e kromit u bë një se ishte sipërmarrja shqiptare më e madhe e reparti, disa të dënuarve u ul masa e dënimit, emblematik në dorë fillimisht në kraharor shkollë e madhe dhe fidanishtja e ku furnizoi shek. XX; edhe për atë se punëtoria shqiptare ku u liruan para kohe. Janë këto ngjarje më pastaj në mbajtëse. me kuadro e specialist të zot, shumë miniera u krijua së pari në nëntokë, në Rubik, Sele- tronditëse, por dhe më kuptimplote përsa i Ata minatorë që në vitin 1948, lanë Rubi- që u hapën më pas. nicë, Alarup, Bulqizë, Kurbnesh e në shumë përket humanizmit dhe solidaritetit si dhe kun dhe iu drejtuan Malit të Duriçit i pasuan Në të gjithë veprimtarinë e tij autori, nga miniera të tjera; por dhe se vetëm në këtë një prozhektor i pa shuar në jetë të jetëve dhe mijëra të tjerë në 5-6 dekada. Prandaj faqja në faqe të këtij libri ndjehet përkushtimi vend, mesa dimë ka patur dhe miniera-burg që ndodhën në minierat e Kromit Bulqizë e dhe homazhi për të rënët është aq i thellë, i tij, pulsi i jetës, ritmika e prodhimit, si dhe apo burg-miniera si në Bulqizë, Batër, Spaç, Batër,që do frymëzojnë gjeneratat e reja të dhënë përmes episodesh të qëmtuara me pengesat e shkaqet e frenimit. Ai si gjithnjë, Qafë-Bari e Tërnovë, ku përdorej një gjuhë Shqipërisë për shpirt sakrifice,përkushtim kujdes nga autori. nuk nguron të fshikullojë me forcën e penës, eufemike, me“punëtorë të lire”dhe“punëtorë dhe obligim për progresin e Shqipërisë dhe Autorit i është dashur të trajtojë në veprën të fjalës e të vargut, fenomenet negative, të detyruar”,që atje thellë në zgafellat e begatinë e popullit shqiptarë. e tij letrare aktivitetin e heronjve të shpallur pengesat ,politikat e gabuara që kanë rën- nëntokës futeshin për të nxjerrë krom, bakër Në memorien e lexuesit si në kaltërsinë e të pa shpallur, problematikat e vështira e duar mbi minatorët e familjet e tyre. Edhe në epirit, si dhe për t’u riedukuar . qiellore llamburin lapidari i 11 heronjve në të dhimbshme në punën e minatorit, zjar- këtë vepër, autori paraqitet si një publicist i Duke e pare minierën si një kaleidoskop, Minierën e Batrës, ku janë shkruar emrat: rmëtarit, minatorit, armatorit, shinashtruesit, aftë,që din të ndjekë dhe analizoje ngjarjet, Avdyl Vërlaku, Dilaver e Neshit Rupla, Emin përmes ngjyrave dhe dritë-hijeve të saj, brigadierit, teknikut, normistit dhe të inxhin- situatat, dhe t’ia japë lexuesit me art e real- Përshaku, Munir Nurçia, Myslim Mazari, pasqyrave ku përthyhen reflekset e një bote ierit, studime të cilat zakonisht bëhen me izëm. Atij nuk i ka shpëtuar dhe gjendja e Hysen Toska, Skender Tomja, Subi Kadria e nga më vitalet e këtij rruzulli, ku dinjiteti grup autorësh. Megjithatë autori ia ka dale qytetit të bulqizës pas vitit 1991, kur sistemi i Shaban Hoxha. Këtu autori ndalon dhe për- peshonte më shumë se gjithçka e ku kotësitë me sukses, duke dhënë një galeri prej qindra kaluar vajti në “muze” ndryshimi solli situata shkruan me detaje të holla dhe për repartet e ishin të papranueshme, ne kuptojmë se ata personazhesh, në botën e tyre të brendshme, të rënda e tronditëse, atë çka do të thosha riedukimit për burgun e Bulqizës e të Batrës, njerëz që mësuan në teknikume dhe audi- me psikologjinë dhe botën e tyre. Kjo vepër Bulqiza nuk e meritonte, këtë krizë. Ai qytet për këtë “ferr të heshtur”. tore universitare mjeshtrinë, artin dhe projek- përfshin më shumë se kaq. dikur dhuronte punë e jetë për të gjithë. Autori shpjegon se njeriu me mendje të tin e minierës, kishin një ëndërr që besonin Është për t’u theksuar se autori për të Autori flet me nota realiste, flet për risitë. kthjellët në vend që të shkrihej e të tretej në fort, se ai mineral i thellësive të nëntokës, që realizuar objektivin e tij, ka rrëmuar në Ne na takon të jemi vlerësues e jo mohues ato mijëra njerëz që vuanin dënimin në këto ata kishin marrë për mision ta nxirrnin mbi arkiva, edhe pse historiku i minierës dhe e cmirëzinj. Ai në këtë vepër prezantohet burgje, rrëshqiste neveritshëm mendimi: nën tokë, do t’i bënte të pasur. Mirëpo miniera libri i aksidenteve është zhdukur, ka bërë një intelektual i mirëkompletuar me vizion parullën e sigurisë e jo të ngrinte flamurin e ia la prap legjendën e vjetër të mbijetesës, të pa mundurën duke shkuar në të gjithë të qartë, si luftëtar i fjalës së lirë. Këtë e ka paqes e të mirësisë, ngrinte masën e ndësh- edhe pse u ndërtuan qyteza malesh prej saj, fshatrat e zonës së Dibrës e të Matit duke treguar edhe në qëndrimin e tij në punë, por kimit, arrinin deri aty sa të qëllonin mbi ta edhe pse pati një lëvizje dhe një qytetërim marrë kontakt me të afërmit e të rënëve, për edhe në idetë e tij në veprat letrare. Midis pa paralajmërim..” gjoja se po zbatonin të caktuar. të siguruar kohën e aksidentit, ndonjë foto, konformistit dhe luftëtarit për të vërtetën, rregulloret ushtarake, harronin se dhe ata Libri ” Heronjtë e Nëntokës” është bota ku në raste të shkëputura ka vënë në libër zgjodhi këtë të dytën, duke dhënë shembul- ishin shqiptarë...” Ata të dënuar për krime minatore në lëvizje, brenda dhe sipër tokës, dhe foto të kohës së shërbimit ushtarak. Veç lin e tij dhe për intelektualët e tjerë. Ymer të ndryshme donin vetëm një gjë: ”... të me aq shumë humanizëm, ku njerëzit e sa sipër për t’i dhënë lexuesit një vepër sa Keta i takon brezit të intelektualëve të viteve rehatonin gjymtyrët e lodhura në ato fjetore nëntokës, këtu të humbasin dhe aty shfaqen me të larmishme e të bukur historiko-letrare, 1960-1990. Me punë e sakrifica si krijues, e të akullta gjatë dimrit dhe mbyste nga vapa përsëri, nëpër faqet e librit dhe nëpër zgafel- është treguar dhe një vëzhgues i pasionuar, ka justifikuar veten si i suksesshëm. e nxehtë gjatë verës. Prof.dr. Artan Fuga, mbështetje të fuqishme për Rrugën e Arbrit (Vijon nga faqja 1) “Ne do të përcjellim te organet Në takimet me qeverinë dhe organet Ne do ta shfrytëzojmë takimin me e tjera vendimmarrëse, si dhe në bisedat kryeministrin e Shqipërisë, thotë Alpion, si Inicuesi i peticionit, Dr. Gëzim Alpion, vendimmarrëse vendosmërinë që do të realizojmë me ente mediatike në rast të shkëlqyer për një dialog konstruktiv mes tha për gazetën Rruga e Arbërit se tani jemi tonë si anëtarë aktivë të shoqërisë Tiranë dhe jashtë Shqipërisë, ne do kërkojmë qeverisë dhe përfaqësuesve të intelektualëve në fund të fazës së parë përmbyllëse, atë të civile për të ndjekur me de-politizimin e çështjes së ndërtimin të dibranë. Në takim ne do të kemi mundësinë dorëzimit të peticionit te qeveria shqiptare, Rrugës së Arbrit, në mënyrë që theksi të të diskutojmë edhe mbi disa çështje që lidhen por peticioni nuk do të mbarojë deri sa të rigorozitetprogresin e Qeverisë vihet në rëndësinë e këtij projekti në planin me ecurinë e deritanishme të punimeve, si ndërtohet edhe metri i fundit. për të mbajtur premtimin lokal, kombëtar dhe ndërkombëtar. Ne dhe me problematikën e shfaqur. “Ne do të përcjellim te organet kemi ndjekur me interes prononcimet që “Asnjë nga intelektualët dibranë që do të vendimmarrëse vendosmërinë tonë si anëtarë elektoral për ndërtimin e Rrugës Kryeministri i Shqipërisë dhe drejtues të tjerë marrin pjesë në takimin me kryeministrin aktivë të shoqërisë civile për të ndjekur së Arbrit si dhe menaxhimin të mazhorancës, si gjatë edhe pas zgjedhjeve e Shqipërisë nuk ka angazhim politik, nuk me rigorozitetprogresin e Qeverisë për të me efikasitet të fondeve që do të qershorit, kanë bërë në lidhje me rëndësinë përfaqëson ndonjë parti politike dhe nuk mbajtur premtimin elektoral për ndërtimin strategjike që ndërtimi i Rrugës ka për synojnë të bëhen pjesë e asnjë agjende e Rrugës së Arbrit si dhe menaxhimin me të akordojë Qeveria për këtë ekonominë e vendit dhe përmirësimin e politike. Ata do të çojnë zërin e Dibrës efikasitet të fondeve që do të akordojë projekt, në mënyrë që ato të mos infrastrukturës midis Shqipërisë, Maqedonisë, dhe dibranëve të thjeshtë në qeveri”, thotë Qeveria për këtë projekt, në mënyrë që ato keqmenaxhohen, siç ka ndodhur Kosovës dhe Bullgarisë, duke mundësuar Alpion për gazetën “Rruga e Arbërit”. të mos keqmenaxhohen, siç ka ndodhur deri integrimin e mëtejshëm të kësaj pjese të më tani me këtë projekt”, thotë Alpion. deri më tani me këtë projekt” Ballkanit në Evropë.” Korresp. Rr.A. nr. Nëntor 2013 - 19 91 histori 135 vjet më parë Kuvendet e Dibrës në themelet e Autonomisë Nga Zabit Lleshi barimi i luftës Ruso – Turke (1877 – 1888) me traktatin e Shën Stefanit Mtregoi se perandoria Osmane nuk ishte më e aftë të ruante kufijtë e Shqipërisë që shtriheshin në periferinë e saj. Sipas marrëveshjes Rusia i shkëpuste Turqisë 350 mijë km2 , në Ballkan 280 mijë km2, shto- hej një shtet i ri, Bullgaria, nga deti i zi deri në Voskopojë, e luginën e Drinit në Dibër (Dibër e Epërme, e Poshtme, Gollobordë, deri tek ura e Çerenecit). Serbia merrte një pjesë të Kosovës, ndërsa Mali i Zi Shqipërinë veriore. Rusia nëpërmjet “Bullgarisë së Madhe” përpiqej të realizonte hegjemoninë e saj në gadishullin e Ballkanit. Abdyl Frashëri do të shkruante se “Cari nuk do të ndalej vetëm me këtë copëtim të trojeve Shqiptare” 1. Shqipëria tashmë e copëtuar kalonte nga zgjedha Turke në një zgjedhë tjetër të re akoma më të egër, prandaj filloi një lëvizje e gjerë proteste në të gjitha trevat Shqiptare duke përfshirë edhe Dibrën që padyshim ishte një shprehje e zemërimit të thellë të masave popullore për këto padrejtësi në dëm të kombit Shqiptar, që i bënin qarqet shoviniste të Ballkanit me ndihmën e Fuqive të Mëdha. Zemërimi i Dibranëve u shpreh qartazi edhe në memorandumin drejtuar fuqive të mëdha, nga ku kundërshtohej me forcë vendimi i Shën Stefanit dhe merrej an- gazhim se do të mbrohej me çdo kusht çdo Vendimet e kuvendit të Dibrës (1 nëntorit 1878) në jug të Shqipërisë u pritën kudo me entuziazëm pëllëmbë tokë Shqiptare. Krijimi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit me dhe masat e popullsisë u treguan të gatshme bashkë me kryetarët e degëve të lidhjes për të 10 qershor 1878, pjesëmarrja, diskutimet, nënshkruar mandatet e përfaqësimit të delegateve, i shkruante Abdyl Frashëri, Iljaz Pashë Dibrës. Programet e vendimet ngjallën optimizëm dhe shpresë në mbrojtje të çështjes Shq- bashkuan thirrjes së lidhjes të gatshëm të në një vilajet, vendimet që mori. Si përfaqësues i lidhjes për iptare. Përfaqësuesit e Dibrës mbështetën shkojnë vullnetarë sipas nevojave që do të 2. Të gjithë nënpunësit e këtij vilajeti të jugun (Toskërinë) ishte vetë Abdyl Frashëri, fuqimisht Abdyl Frashërin i cili do të krijonte paraqiteshin. dinë gjuhën shqipe, ndërsa për veriun Iljaz Pashë Dibra. Kërkesat lidhje e bashkëpunim duke e kthyer Dibrën Janë të njohura heroizmat e Dibranëve 3. Të përhapet arsimi dhe shkolla ku të që shtronin rezolutat pasi të miratoheshin në një nga trevat më të rëndësishme të zba- në mbrojtje të Nishit, Gjakovës, Plavës e mësohet gjuha Shqipe, nga përfaqësuesit më të denjë të popullit timit të vendimeve të Lidhjes së Prizrenit e Gucisë, Hotit e Grudës gjë që shqetësoi 4. Të përmirësohet gjëndja e brëndëshme (degët e lidhjes) brënda muajit, 8 përfaqesues të çështjes kombëtare. fuqitë e mëdha dhe monarkitë Ballkanike e vilajetit me reforma që duhet të miratohen nga veriu dhe 6 nga jugu ti doreëzoheshin Lidhja Shqiptare e Prizrenit shënoi një hop të cilat nga njëra anë kërkonin dobësimin e nga kuvendi i përgjithshëm i vilajetit, Portës së Lartë në Stamboll. cilësor në lëvizjen kombëtare të popullit Shq- Perandorisë Osmane nga ana tjetër kërkonin 5. Të caktohet një sasi e buxhetit e cila të Vendimet e kuvendit të Dibrës (1 nëntorit iptar. Ajo i dha impulse të reja luftës kundër zbatimin e traktatit të kongresit të Berlinit përdoret për arsim dhe vepra publike. 1878) në jug të Shqipërisë u pritën kudo me perandorisë Osmane, “në të gjitha drejtimet prej Perandorisë Osmane. Shqiptarët “edhe pse nuk donin ende entusiazëm dhe masat e popullsisë u treguan duke i dhënë lëvizjes në Dibër një karakter Shumë kuvende ka organizuar Dibra në të shkëputeshin nga perandoria Osmane të gatshme bashkë me kryetarët e degëve të më të organizuar, më kompakt e më masiv, mbështetje të Lidhjes, si ai i Qernanicës nuk ishin larg për ti dhënë Shqipërisë një lidhjes për të nënshkruar mandatet e për- me detyra e objektiva më të qarta” 2. (korrik 1878, 14 tetor 1878, 20 tetor 1878) autonomi të plotë në ato masë që kongresi faqësimit të delegateve, i shkruante Abdyl Më 13 qershor 1878 tre ditë pas formimit që i paraprinë 1 nëntorit 1878, rezuluta e i Berlinit i dha Bullgarisë”6. Abdyl Frashëri Frashëri, Iljaz Pashë Dibrës. Mision më të të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit u mblodh të cilit shënon pikën kulmore të luftës për në tetor të vitit 1878 erdhi në Dibër, në vështirë pati Iljaz Pashë Dibra sepse ju desh në Berlin të Gjermanisë, kongresi i Berlinit. mbrojtjen e tërësisë territoriale të Shqipërisë. Bllacë dhe bisedoi me Isuf Tashën e Hysen më shumë kohë (dy muaj) të thyejë rezis- Ai mori në shqyrtim marrëveshjen e paqes Këto ngjarje sollën në vëmëndje Dibrën, Skarrën, në Zerqan me Sheh Sulën, në ku- tencën e Mustafa Pashë Tetovës, pjesmarrjen midis Rusisë dhe Perandorisë Osmane. ajo jo vetëm që u bë problem Ballkanik dhe vendin e Shupënzës më 28 tetor 1878 shtroi e të cilit në delagacionin e lidhjes Shqiptare Monarkitë Ballkanike: Rumania, Serbia, Europian por jehona e saj i kaloi kufijtë e problemin e mobilizimit dhe përgjigjes me e quante të domosdoshme. Në fund të janarit Mali i Zi dhe Bullgaria kërkuan nga fuqitë e Shqipërisë duke u bërë një pengesë serioze luftë jo vetëm portës së lartë por edhe vendi- kur gjithçka ishte gati doli më urgjente mëdha pretendimet territoriale ndaj tokave në realizimin e vendimeve të kongresit të meve skllavëruese të kongresit të Berlinit; Të mbrojtja e çështjes së Çamërisë e cila ishte të banuara nga Shqiptarët. Kryeministri Serb Berlinit. bëjmë edhe përpjekje për të mësuar dhe të në rrezik të aneksohej nga Greqia. Ristiç “kërkonte ndër të tjera edhe krahinën e Dibra i hapi horizonte të reja Lidhjes. Vetë hapen shkolla Shqipe. Mustafa (Tush) Lleshi Kuvendet e tetorit 1878 që dolën me Kosovës e cila ndonëse banohej në shumicën ideologu i saj Abdyl Frashëri u paraprinte mbështeti Abdyl Frashërin në emër të malë- rezolutat e Dibrës dhe atë të Janinës patën dërmuese nga Shqiptarët ishte sipas tij e ngjarjeve me udhëzime në shtyp, nëpërmjet sorëve për hapjen e shkollave Shqipe dhe rëndësi dhe hynë në histori si lëvizje mbushur me “Kujtime historike serbe” 3. deklaratave orjentimeve, tubimeve etj. forcimmin e rradhëve të lidhjes për Dibrën. mbarë kombëtare. Ato hodhën themelet Mali i Zi kërkonte Shkodrën dhe vise të tjera Më 14 tetor 1878 krerët e qytetit, malë- Të njëjtën mbështetje mori edhe nga Sheh për autonominë. Luftën e lidhjes dhe vetë të Shqipërisë së Veriut. Greqia nëpërmjet sisë dhe fushës së Dibrës të udhëhequr nga Sula, Sheh Rexhepi (I Vleshës), etj. Natyrisht platformën e saj u detyruan ta njohin fuqitë ministrit të saj të jashtëm Delijanis paraqiti Iljaz Pasha, Hasan Zajmi, Ismail Markja, Abdyl Frashëri në këto kuvende e takime e mëdha dhe vetë Porta e Lartë. Zhvillimi në kongresin e Berlinit kërkesën që përveç Hysen Kuçi, Hasan Moglica, Sheh Sula, sqaroi mjaft elementë ndër to dhe patriotë i ngjarjeve në Dibër dhe në viset e tjera Kretës, Thesalisë dhe Maqedonisë jugore Sheh Rexhepi (I Vleshës), Ahmet Karasani, që në ndonjë rast shfaqnin edhe nostalgji për shtynë për dy vjet zbatimin e vendimeve të merrte Epirin deri në lumenjtë Vjosë e Isuf Doda, Bajram Buci, Seit Daci, Halil perandorinë Osmane, hezitimit që shfaqej të kongresit të Berlinit si dhe detyroi Peran- Aliakmon duke përfshirë Vlorën, Tepelenën, Cami, Xhemal Qoku, Mustafa (Tush) Lleshi për shkollat Shqipe pasojë e sundimit 5 dorinë Osmane të mendonte fillimisht për tu Përmetin e Konicën. Territoret Shqiptare po etj, u mbodhën në kuvendin e Dibrës për të shekullor të perandorisë Osmane. dhënë autonominë vilajeteve veç e veç por rrezikoheshin prandaj detyre e ngutshme e shprehur vullnetin dhe forcuar unitetin për Më 31 tetor 1878 komiteti ndërkrahinor që nuk u pranua nga udhëheqësit e lidhjes Lidhjes së Prizërenit ishte mbrojtja e atdheut kundërshtimet ndaj vendimeve të kongresit i lidhjes Shqiptare për vilajetin e Janinës Shqiptare. të bashkuar. Komitetit Qendror i Lidhjes më të Berlinit. Konkretizimi i kësaj rezolute miratoi rezulutën me përmbajtje të njëjtë me 5 gusht 1878 mori disa vendime: filloi me largimin e Mytesarifit nga qyteti i atë të Dibrës të 14 tetorit 1878, sepse të dyja 1.Abdyl Frashëri “Messager de Viene” Nr: 17, Vienë - Të bashkohen të gjitha forcat e degëve të Dibrës së Madhe, si dhe u vendos zbatimi i ishin frymëzuar nga i njëjti burim, platforma 26 prill 1878 fq 4 Lidhjes së Manastirit, Dibrës, Prizrenit për të 2. Xhelal Gjeçovi “Dibra dhe Dibranët, fq 217 menjëhershëm i të gjitha detyrave që shtroi e Komitetit Qendror të Stambollit botuar më 3. Kristo Frashëri “Lidhja Shqiptare e Prizrenit” fq 24 formuar “Komitetin e Mbrojtjes së Atdheut Kuvendi i 14 Tetorit. Rezuluta ishte sintezë 28 shtator në Terkuman-i Sark. që do të Komandonte forcat e bashkuara për 4. Mehmet Pirraku “Mydeniz Imer Prizreni” Prishtinë e platformës së Abdyl Frashërit parshtruar në Kuvendi tjetër i Dibrës mbledhur më 1 2002, fq 93 mbrojtjen e viseve të Shqipërisë gjeopolitike artikullin e gazetës “Terkuman-i Sark” (Datë nëntor 1878 i cili miratoi rezulutën e Dibrës në të gjithë hapsirën e kufirit Shqiptar” 4. 5. Abdyl Frashëri “Tercuman-i Sark” Nr:148 Istambul 28 shtator 1878) 5 dhe konkretisht: (14 tetor 1878) dhe Janinës (31 tetor 1878) 27 shtator 1878 Nën udhëheqjen e Iljaz Pashës, dibranët iu 1. Të bashkohen të gjitha viset Shqiptare është një ngjarje me rëndësi kombëtare për 6.Abdyl Frashëri “Messager de Viene”, Vienë 24 tetor 1878 20 - Nëntor 2013 nr. 91 studim Kontributi i çidhnakëve për pavarësi (Vijon nnga numri i kaluar) Më 27 shkurt 1899 – Mblidhet Kënga: - Kuvendi i Madh i Dibrës, Hasan Shini si t’ja bëjmë vendimet qenë më të avancuara N’kulla t’maja do luftojm. se ato të Pejës, nga Çidhna Pas ketyre luftimeve fshati Brest i Eper u perfshi firmëtar i kuvendit ishte Hasan si pjese Etno-kulturore ne Krahinen e Cidhnës. Më 1877 filloi lufta ruso-turke. Turqisë si Kaloshi. humbëse ju imponua traktati i Shën Stefanit, sipas të cilit Shqipëria veriore e verilindore, copëtohej midis Serbisë, Malit të Zi e Bullgarisë. Gazeta “Drita” e Manastirit 26 Për merita në luftën ruso-turke Iljas Qoku janar 1912 i përgëzonte dibranët (Dibra) mori titullin Pashë dhe u bë anëtar i Komitetit Qendror për Mbrojtjen e të drejtave për këtë rezistencë patriotike. kombëtare” që u formua në Stamboll në dhjetor 1877. Për kundërshtimin e traktati të Shën Stefanit, Më 19 gusht arriti në Dibër nën drejtimin e Iljas Pashë Qokut, në prill 1878 u mblodh Kuvendi i Dibrës. telegrami i Hasan Prishtinës Në korrik 1878 u mbajt Kuvendi i Prizrenit dhe që njoftonte se kërkesat e u formua Lidhja Shqiptare e Prizrenit me kryetar Iljas Pashë Qokun. shqiptarëve ishin pranuar nga Në korrik 1878 dibranet u mblodhen në Stambolli kryengritësit të kthehen fushën e Qernanicës dhe u solidarizuan me kuvendin e Prizrenit ku merrte pjesë edhe Abdyl në shtëpitë e tyre. Frashëri. Anëtarë të shoqatës në kalanë e Krujës 3000 vullnetarë dibranë morën pjesë në ushtrinë e Lidhjes. Nga dibranët më 14 tetor 1878 Më 23 janar 1899 formohet me kërkesën e torturuan dhe u internuan në Manastir. formoi çetat kryengritëse gati në gjithë Dibrën. u miratua një rezolutë e hartuar mbi parimet e Haxhi Zekës – Lidhja e Pejës. U vendosën pas luftimesh disa karakolle, në Në Çidhën, (Selman Alia) dhe krerët e tjerë programit të Komitetit të Stambollit në formen Më 27 shkurt 1899 – Mblidhet Kuvendi i Madh Zerqan, Ostren, Homesh, Arras e gjetkë. Por në malet e tjera. Me kryengritje spastruan gjatë e 5 pikave: i Dibrës, vendimet qenë më të avancuara se ato të malet as nuk paguan taksa, as nuk u çarmatosën, qershorit nga karakollet e xhandarmërisë gjithë 1) Viset shqiptare të bashkohen në 1 (vilajet) Pejës, nga Çidhna firmëtar i kuvendit ishte H asan as nuk dhanë nizamë. Ata qëndruan në male me viset në perëndim të Drinit, më 18 korrik çlirohet 2) Nënpunësit të dijnë gjuhën shqipe Kaloshi. Kujtojme me kete raste edhe shprehjen armë në dorë. Në verën e vitit 1910 sipas gazetës Peshkopia, ndërsa më 22 korrik, kosovarët çlirojnë 3) Të mësohet në shkolla gjuha shqipe lapidare të patriotit me emër Llan Kaloshi i cili mbi “Shqipëria” kishte në malet e Dibrës më shumë Prishtinën. Një delegacion i patrioteve Dibran, 4) Të caktohet një buxhet për arsimin dhe kalin e bardhë ne moshen 100 vjeçare merr pjesë se 2000 luftetar maleve! (Shqipëria, Stamboll, i dalë nga Kuvendi i madh që u mblodh në fund punët botore në vend. si komandant në luftën e Shkodrës, kur e liruan 25 vjeshtë e parë 1910, K. Frashëri. “Historia e të korrikut tek Plepi i Egër (Maqellarë), u nis për 5) Reformat të ushtrohen nga kuvendi i nga burgu me urdhër të Sulltanit i detyruar nga Dibrës”, f. 327). në KOSOVE për bisedimet shqiptaro-turke. Më 6 përgjithshëm i vilajetit. pengmarrja e 2 klerikeve ortodoks prej djalit të tij Në fund të vitit 1911 patriotët e Dibrës i gusht u takuan në Ferizaj me Hasan Prishtinën, Hasan Kaloshi, i thanë të thoshte rroftë Sulltani. përsëriten me një forcë akoma më të madhe Bajram Currin e Isa Boletinin etj. Meqë bisedimet Nga Çidhna nënshkruan Llan Kaloshi, Zenel Ai u u pergjigj: “Rroftë Hasani, se për Sulltanin kërkesat e tyre ndaj Portës. Qeveria turke dërgoi kishin dështuar, ata morën pjesë në luftimet për Bitri. unë do kalbesha në burg”. në janar 1912 inspektorin e arsimit Hamdi Beun, çlirimin e Shkupit më 12 gusht 1912. Më 20 tetor 1880 u hap Kongresi i Dibrës Në kuvend u zgjodh edhe Komiteti i për t’i bindur për shkollat turke dibranët. Por Qeveria turke kërkoj rifillimin e bisedimeve që me 300 delegatë të shoqëruar nga 5000 veta. Beslidhjes që u vesh në funksione pushteti dhe dibranët rreth 500 vetë të mbledhur u shprehën përfunduan me 18 gusht 1912, me marrëveshjen Përfaqësoheshin shqiptarët e Kosovës, Maqedonisë vuri në dispozicion të Pejës 15000 veta, që të në mënyrë kategorike për shkollat e shkrimin e nënshkruar me kryengritësit. e Dibrës, midis tyre 7 pashallarë shqiptarë. Më të vareshin nga Peja e jo nga Stambolli, dhe 30- shqip me alfabetin latin. Më 19 gusht arriti në Dibër telegrami i Hasan shquarit ishin Ali Pash Gucia, Esat Pash Dërralla 50% e taksave t’i paguheshin komitetit. U vendos Gazeta “Drita” e Manastirit 26 janar 1912 Prishtinës që njoftonte se kërkesat e shqiptarëve dhe Abdyl Frashëri që përfaqësonte Janinën si gjithashtu edhe hapja e 5 ( pese) shkollave i përgëzonte dibranët për këtë rezistencë ishin pranuar nga Stambolli kryengritësit të deputet. shqipe nga vetë dibranët. patriotike. kthehen në shtëpitë e tyre. Kuvendi miratoi 2 rezoluta, krahu i moderuar Ngritja e lëvizjes për autonomi në Dibër 1899 Për të shtypur qëndrimin e dibranëve qeveria Pas 2 muajsh, më 8 tetor 1912, Mali i Zi i me 150 vota, dhe krahu radikal 120 vota ku bënin , përkoj me botimin e traktatit politik të Sami Stambollit liroi nga burgu Elez Isufin dhe Selman shpalli luftë Turqisë më 18 tetor fillohej lufta pjesë (Iljas pashë Dibra, Abdyl Frashëri, Ali Pashë Frashërit “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e ç’do të Alinë, të cilët kaluan menjëherë në arrati duke Ballkanike me hyrjen në luftë edhe të Serbisë e Gucia, Omer Prizreni, Sulejman Vokshi, Esat bëhet?” që doli në mars 1899. qëndruar në male, ku nën kryesinë e Selman Bullgarisë si aleate, një vit më vonë fillon luftën Pashë Dërralla). 23 korrik 1909 mblidhet në Dibër një Kongres Alisë meqënse SELMANI ishte më me emër edhe Greqia. Janar 1881 Radikalët morën vendimin për që njihet si kongresi xhonturk, por vendimet që u për kohën, dhe me mbështetjen e Elez Isufit Ushtria turke u thye, shtetet ballkanike të zbatuar në mënyrë revolucionare krijimin e morën aty nuk u përputhën me interesat politike u përgatit kryengritja e Arrasit kundër turqve, deklarojnë hapur qëllimet e tyre për copëtimin Vilajetit autonom shqiptar, qendra e lidhjes kaloi xhonturke , ai dështoi nga qëndrimi i patriotëve e cila filloi më 26-27 mars 1912. Ky qe edhe e tokave shqiptare. përsëri në Prizren. dibran. fillimi i vertet i kryengritjes së përgjithshme Më 19 nëntor 1912 ushtritë serbe sulmuan U krijua qeveria e përkohshme me kryetar Dibranët kërkuan alfabetin kombëtar latin jo kundër Turqeve me 1912, e jo ne KOSOVE Dibrën në Kolosjan, që përfundoi me fitoren e Ymer Prizrenin. alfabetin arab. sic thuhet deri tani ne historiografin shqiptare, malësorëve. Ne luftimet e ashpra që u zhvilluan - Abdyl Frashëri – Ministër i Jashtëm Selman Alia shkon në ndihmë të Kosovës, por në krahinen e Cidhnës ne fshatin ARRAS me forcat Serbe morën pjesë edhe forcat e - Sulejman Vokshi – Ministër i Mbrojtjes kundër ushtrisë së Xhavit Pashës. te DIBRES se Poshteme, udhehequr nga biri udhëhequra nga Elez Isufi me Rec e Dardhe Abdyl Frashëri u nis për në Dibër për të Në pranverën 1910 dibranët mblidhen 2000 i ÇIDHNES patrioti i shquar SELMAN ALIA. dhe shumë luftetar Çidhnak nga fshatrat e zonës përhapur flakën e revolucionit por gjeti mbështetje vetë të armatosur në Kuvend te Gjurra e Maxhicës Historia përsëritet, jo rastësisht edhe kryengritja e fushore të cilat u kthyen nga Mati për në Kolosjan, vetëm në Dibrën e Poshtme, ndërsa në Dibër të nga Malet dhe Topalltia. Kërkuan arsimin shqip përgjithshme do fillonte atje ku rezisteca kundër duke u shkëputur keshtu nga forcat e tjera dibrane Epërme nuk u përkrah, madje ju bë dhe një atentat dhe rrëmbyen armët kundër Shefqet Turgut pushtuseve turq kishte vazhduar thuajse pa që po shkonin në ndihmë të Shkodrës. pa sukses, dhe më pas u përcoll nga një mori Pashës. nderprerje, edhe pas vdekjes se trimit dhe birit Më 20 nëntor dibranët caktuan delegat për qytetarësh për në Mat. U ngarkuan Josif Karasani, Baftjar Doda dhe te saj legjendar Skëndërbeu. Në vendlindjen e kuvendin e Vlorës Haxhi Vehbi Dibrën (Agollin) Porta e lartë dërgoi ushtrinë e Dervish Pashës Selman Alia , tre krerët e Dibrës së Poshtme që Gjergj Kastriotit ishte mbajtur e gjalle ndër breza ndërsa Dibra e Poshtme caktoi Sherif Longun, i cili hyri në Prizren më 22 prill 1881. Qeveria e të hynin në lidhje me udhëheqjen e Kosovës për fryma e lirisë. ndërsa Dibra e Epër Dervish Himën, kurse nga Lidhjes u shpërbë. rezistencë të përbashkët. Me 26 Mars nga kryengritësit nëpërmjet Ohri u caktua Hamdi Ohri (Qoku) djali i Iljas Lufta për shkrimin shqip në Dibër u bë së U nisën menjëherë në Lumë ku lidhën besën oficerit Shaban Lusha ju dërgua ultimatumi turqve Pashë Qokut. pari nga Seid Najdeni (Hoxhë Voka) i diplomuar me parin e Lumës, dhe kur arritën në Kosovë që ndodheshin në Karakoll, në Çukun e Lushës, Mbi 2000 burra të armatosur nga krahina e në merdrese në Stamboll (1893), nxënës i ekspedita turke kishte filluar. Takimi u bë në të largohen nga territori i maleve brenda 24 Çidhnës nën komandën e Selman Alisë, Llan flaktë i Naimit dhe Samiut (1894), idealist dhe Kaçanik, por filluan menjëherë luftimet në të cilat orëve. Komandanti turk i alarmuar, pas largimit Kaloshit, Shaban Lushës e Elez Isufit u nisën për bashkëpunëtor i Ismail Qemalit. edhe delegatët dibranë morën pjesë në luftimet të Shaban Lushës jo më shumë se 100m nga të ndihmuar Shkodrën, kundër sulmit Serbo- Ndihmohej nga Josif Bageri që banonte në e zhvilluara në Kaçanik, Çernaleve... dhe Ferizaj. garnizoni, qëllon në befasi e pabesi mbi Shaban Malazes, (por Elezi kthehet në Mat për tu dalë Sofje, dhe e furnizonte Seidin me libra. Ekspedita turke ju drejtua Shkodrës, Elbasanit, Lushën, i cili u shpëtoi plumbave. Kjo mjaftoi perpara forcave Serbe në Kolosjan, nga që mori Më 1895 hapin në Shehër një shkollë të Lumës dhe Dibrës. për fillimin e kryengritjes, e cila u zhvillua e lajmin se serbët po vrisnin foshnjat në luftimet fshehtë shqipe. 16 qershor 1910 ushtria turke pas luftërash rrufeshme dhe shumë e ashpër me forcat turke, që kishin filluar në Lumë). Krahas Çidhnakëve Më 1897, Komiteti i Stambollit i frymëzuar nga të rrepta në Lumë, Dardhë, Çidhën, Peshkopi pati mjaft të vrarë e të plagosur. Turqit u detyruan për në Shkodër u nisën edhe 2000 forca të tjera Sami Frashëri shpalli programin autonomist duke etj. Me pas hyri në Shehër, Bastisën vendin dhe të largohen nga territori i maleve të Çidhnës, nga malet e Dibrës, gjithsesi 4000 luftëtarë kërkuar përtëritjen e Lidhjes së Prizrenit. mbyllën shkollat. Dardhës e Reçit që me dt. 27 shkurt 1912, për dibranë morën pjesë në luftimet heroike per Për të kundërshtuar synimet bullgare për Shefqet Dergut Pasha erdhi vetë në Dibër dhe të mos u kthyen më në këto zona. Kryengritja u 7 muaj në rrethimin e Shkodres. Edhe sot në Dibrën formohen çetat e Tahir Tolës, Bilal i kërcënoi krerët e maleve. Ndërsa Avdi Ndreu, përhap edhe në malet e tjera të Dibrës e më pas fushën e Berdicës në Shkodër janë varret e 170 Ballancës etj. dhe dibranet zhvilluan luftime të Aziz Xheka etj., u dorëzuan. edhe në Kosovë. Dibraneve, pa llogaritur të rënët e tjerë në malin përgjakshme. Haziz Xheka dhe Sulë Alija u varën, të tjerët u Në maj 1912 Komitetit Nacional i Dibrës, e Taraboshit. nr. Nëntor 2013 - 21 91 Anëtarë të shoqatës në kalanë e Krujës

© Fotot janë marrë nga faqja në FB e shoqatës “Çidhna dhe Kastriotët”

Mbi telat me gjemba që rrethonin kampin Në bazë të statutit, i cili Serbo – Malazes ra herokisht në luftime edhe komandanti Shaban Lusha duke u bërë simbol i përcakton kalimin me rotacion trimërisë dhe heroizmit. të kryetarit të shoqatës, zoti Ali Dibranët u angazhuan edhe në luftimet që zhvilloheshin për mbrojtjen e Janinës nga sulmi Hoxha, kryetari aktual i shoqatës grekë e bullgar, bile nga Çidhnaket ka patur “Çidhna dhe Kastriotët”, i dorëzoi luftëtar edhe në luftimet që zhvilloheshin në Himarë të Vlorës gjithashtu kunder forcave detyrën nënkryetarit Greke që përpiqeshin të pengonin shpalljen e zotit Muhamet Bitri, i cili do Pavarësis. Pra dibranët shkruan faqe të shkëlqyera të jetë për dy vite në vazhdim heroizmi që pena e historianëve akoma nuk e kryetari i ri i kësaj shoqate. ka përshkruar, të ndarë në 3 fronte për mbrojtjen e trojeve shqiptare. Kjo luftë titanike e tyre për mbrojtjen e trojeve nga serbët, grekët, malazezët e bullgarët bëri të mundur edhe pengimin e trupave organizojnë Kryengritjen e madhe atë të 22 serbe për të pushtuar Durrësin, që synonin ta shtatorit të vitit 1913 e cila gjithashtu e pati pushtonin para mbërritjes së Ismail Qemalit, Ky fillimin e vet nëF ushën e Çidhnës. Pas kthimit nga qe shqetësimi kryesor i plakut para nisjes nga lufta e Shkodrës, Çidhnakët qëndruan kryesisht Trieste për në Durrës, nëse do arrinte në kohë para në male bashkë me Selman Alin dhe u morën serbëve për të shpallur pavaresinë e Shqipëris me pregatitjet per kryengritje. Po ne Krahinën e (I. Konomi libri Pavarësia). Çidhnës patën fillimin e veta edhe kryengritjet Më 21 nëntor 1912, Ismail Qemali zbriti në e viteve 1918, dhe ajo e gushtit te vitit 1920 Durrës ku u prit ftohtë. Po më 21 nëntor nga Dibra kunder Serbeve me 5 të shtënat e patriotit Riza u nis për në Vlorë Isa Boletini me 200 veta. lusha nga Arrasi, me komandant të përgjithshëm Më 23 nëntor, Ismail Qemali i shoqëruar nga Elez Isufin që u caktua nga Qeveria eA rrasit, e dibrani tjetër Dom Nikoll Kaçorri nga Lura, si Shoqata atdhetare “Çidhna dhe cila u formua me 15 Korrik në shtëpinë e Riza përfaqësues i shqiptarëve katolikë nën urdhrin e Lushës dhe u mbajt për 2 muaj me shpenzimet Arqipeshkvit të Durrësit, Abdi e Murat Toptani, Kastriotët” zgjedh kryetarin e ri në Krujë e tij. Mustafa Merlika, Qemal Karaosmani i ardhur Më 17 dhjetor 1920 Shqipëria u pranua anëtare ... nga Berati etj, rreth 40-50 veta, u nisën për Më datë 28 nëntor 2013, shoqata “Çidhna dhe Kastriotët” organizoi një aktivitet me e Lidhjes së Kombeve me mbrojtën e shkëlqyer në Vlorë meqë në Durres nuk ishin kushtet e një grup veprimtarësh të saj në Krujë. Aktiviteti u organizua nga kryesia e shoqatës, në që i bëri Fan Noli çështjes shqiptare para lidhjes përshtatshme për ta shpallur pavarsin... përkujtim të 28 Nëntorit 1443, që përkon me 570 Vjetorin e ngritjes së flamurit nga së kombeve me dt. 12 tetor 1920. Gazetari i mirenjohur z.Abdurrahim Ashiku, Grekërit nuk mundën të pushtonin Vlorën, Gjergj Kastriot Skënderbeu, i cili i shoqëruar nga 300 kalorës dibranë çliroi Krujën. Më megjithëse kishin bllokuar detin, sepse kjo krijonte duke njohur mire dhe studjuar në dokumente përplasje të fortë me Italinë dhe Austrinë. 28 Nëntor 1443 Skënderbeu i siguroi pavarësinë e parë shqiptarëve nga Perandoria historin e kesaj treve dhe origjinën Çidhnake Qytetin e Vlorës që një javë më parë ndodhej Osmane, pavarësi e cila u konsolidua për 25 vjet rresht. të Kastrioteve, ka propozuar teë ngrihet një në të pritjen e tij të zakonshme, me mbërritjen Pjesëmarrësit në këtë aktivitet vizituan muzeun e heroit kombëtar “Gjergj Kastrioti Përmendore Lavdie për historin e Dibrës dhe vendlindjen e Skënderbeut, në kodrën dominuse e delegatëve e pushtoi entuziazmi. Pesimizmi Skënderbeu” ku u njohën me veprimtarinë e heroit dhe të bashkëluftëtarëve të tij për i një jave më parë përshkruhej nga konsulli mbi Thekanush, diku në Suke të Arrasit, për ta Italian. Domeniko de Fecendis në një letër për mbrojtjen e trojeve arbërore e më gjerë. bërë atë një vend pelegrinazhi për vendasit dhe ministrin e tij të jashtëm “Kushtet modeste të Në fund kryesia e shoqatës në prani të kryetarit të nderit zotit Mustafa Tola dhe turistët e huaj, që duan të dijnë dicka më shumë kulturës, rrethanat mjaft të veshtira ekonomike, anëtarëve themelues zhvilluan një mbledhje, e cila për nga simbolika që përcjell festa për historin e Shqipërisë dhe lavdin e të madhit kushtet e papërshkrueshme sociale, i heqin këtij e 28-nëntorit, ishte e veçantë. Skënderbe. Gjithashtu edhe Shoqata “Çidhna populli madje edhe forcën për të reaguar, për të dhe Kastriotët” po bën perpjekjet e saj që aty kërkuar diçka më shumë se sa buka e përditshme” Pasi u analizua një veprimtari e shoqatës deri më tani, u bënë edhe zgjedhjet e të ngrihet një lapidar për betejën e Torvjollit, (I. Konomi “Pavarësia”, f. 202). Prandaj edhe reja të kryetarit të shoqatës. Në bazë të statutit, i cili përcakton kalimin me rotacion dhe një obelisk per dy masakrat më të mdha Italia nuk kishte besim tek personaliteti i Ismail të kryetarit të shoqatës, zoti Ali Hoxha, kryetari aktual i shoqatës, i dorëzoi detyrën që janë kryer në historin tonë kombëtare, ajo e Qemalit. nënkryetarit zotit Muhamet Bitri, i cili do të jetë për dy vite në vazhdim Kryetari i ri i mbretit Maqedon PERSEU mbi banorët e OENES Më 27 nëntor lufta vazhdonte me grekët edhe dhe ajo e njohur në histori me emrin Masakra në Janinë, ndërsa më 28 nëntor serbët hyjnë në shoqatës “Çidhna dhe Kastriotët”. e ÇIDHNES, kryer nga Sulltan Mehmeti II ne Durrës. Hajredin Toca vitin 1466. Gjithashtu propozojmë që Bashkia Po me 28 nëntor në sarajet e Vlorajve, Sekretari i shoqatës e Krujes dhe Qeveria të perkujtojnë ngritjen e delegatët nga viset shqiptare mbi 40 veta nga flamurit kuqezi nga Skenderbeu 570 vjet më parë paria shqiptare mblidhen në orën 16:00 pasdite Shkodrën Malazezëve, kjo e tronditi Ismail është pa varr. në Krujën legjendare, si Nëntori i Parë i lirisë, 28 në sallën e madhe të Selamllëkut dhe morën Qemalin. Me traktatin e fshehtë të Londrës të datës 26 Nëntorin e vitit 1443. Një vit pasi përkujtuam vendimin historik për shpalljen e Pavarësisë. Më 20 maj 1913 Konferenca e Londrës arriti prill 1915 fuqitë e Antantës, copëtonin territoret me madhështi 100 vjetorin e Pavarësis, Nëntorin Pas fjalës së Ismail Qemalit e disa diskutimeve në parim një marrëveshje që Shqipëria të ishte e shqiptare. Gjatë Luftës së Parë Botërore forcat e Dytë 28 Nëntorin e vitit 1912, ditën kur plaku në çastin solemn sekretari i mbledhjes Luigj pavarur dhe të drejtohej nga një princ evropian serbe ripushtuan territoret e vijës strategjike. Ismail Qemali, ringriti në Vlorën Heroike flamurin Gurakuqi lexoi rezolutën e themelimit të shtetit i krishterë. Derisa të arrinte Princi, vendi do Shteti shqiptar i krijuar më 1913 nuk ishte njohur e Kastriotëve dhe shpalli Pavarësin e Shqipëris. shqiptar. të drejtohej nga një Komision Ndërkombëtar i de jure dhe de fakto ne “vijën strategjike” nga Në Vlon më 15/28 të vjeshtës së tretë Kontrollit i cili do të ndihmonte kreun e shtetit të fuqitë e tjera. * Mustafa Tola - Studiues. Kumtesa u 13281912. Pas fjalëve që tha z. Kryetari Ismail qeveriste për një periudhë 10-vjeçare (I. Konomi Dibra u pushtua nga Serbia, ajo kërkonte mbajt me shkurtime në sesionin shkencor që u Kemal Beu, me të cilën tregoi rrezikun e madh në “Pavarësia”, f. 243). ‘vijen strategjike’ me kufirin në Qafë Buall, Qafë zhvillua nga Shoqata “Çidhna dhe Kastriotët” të cilin ndodhet sot Shqipëria, më sot Shqiperia Më 29 korrik 1913 u caktuan 6 fuqitë e Bene dhe Qafe Gelqere e Lanë Lure. Dibranët në Akademin e Shkencave më 28 Nentor 2012. të bahet në vete, e lirë dhe e mosvarme. mëdha për të garantuar pavarësinë e Shqiperis, Fjalët ishin në shqip dhe turqisht administrata civile do të drejtohej nga komisioni Deklarata kishte më pak se 60 fjalë. i kontrollit për 6 vjet, xhandarmëria do të Ismail qemali po nënshkruante aktin e komandohej nga oficerë holandez. Kosova, Peja, Tender announcement pavarësis, akt i cili vetëm pak muaj më parë do të Prizreni, Dibra e Çamëria mbetën jashtë teritoreve kishte habitur shumë njerëz, sepse vetë ai kishte shqiptare. ALCDF (Albanian Local Capacity Development Foundation) is imple- luftuar deri në fund për ruajtjen e Perandorisë... Në tetor 1913 arriti Komisioni i Kontrollit që (Ilir Konomi “Pavarësia” f.221). nuk përfilli qeverinë e Vlorës dhe as qeverin e menting the project “To improve management of the National Park Lura Ismail Qemali u ngarkua nga kuvendi të tradhtarit Esat Pashë Toptani. and Natural Park Korab-Koritnik (Albania) & National Parks Mavrovo and formohej qeveria. Më 22 janar 1914 nën trysninë e Komisionit Pelister (Macedonia)” financed by European Commission under IPA/CBC Haxhi Vebi Dibra u caktua kryetari i Senatit të Kontrollit Ismail Qemali dha dorëheqjen dhe dhe Dom Nikoll Kaçorri n/kryetar i qeverisë. u largua nga Shqipëria. Vdiq në Itali, janar 1919 (Albania and Macedonia). Lufta e Shkodrës vazhdonte, çidhnakët dhe i helmuar në Perugia me kafe. The subject of this tender is procurement, delivery, installation and dibranët për 7 muaj rresht shkruan faqe heroizmi Serbia synonte “vijën strategjike” sipas një configuration of the core hardware and software elements and associ- e lavdie për mbrojtjen e qytetit nga serbo- marrëveshje të fshehtë të lidhur në Tiranë malazezët, nuk kishin bukë e as ushqime, por më 1914 dhe në Beograd më 1915 me Esat ated implementation services for establishing enterprise GIS platform, me luftimet heroike në Shkodër ata qenë ushtria e Pashën. Ushtritë serbo-malazeze pushtojnë according the needs. parë Shqiptare që luftuan jo vetëm per mbrojtjen tokat shqiptare pas 1 viti, por shpejt thyhen e Shkodres por i dolen zot më armët dhe gjakun keq nga ushtria austro-hungareze që në janar e tyre pavarësis së shpallur nga plaku i Vlores 1916 pushtoi Shqipërinë. Banorët e Lurës dhe të For full details of the tendering procedures an ToR, please refer to the me 28 Nentor. fshatrave të Çidhnës, Gryk- Noka etj, në korrik webpage www.prexalbania.com, you can also contact ALCDF (Albanian Më 1 prill 1913 Ismail Qemali me Luigj 1916 masakrohen nga austriakët tek kisha e Local Capacity Development Foundation) office , Ms. Lindita Manga, Gurakuqin e Isa Boletinin u nisën për në Londër Lurës. Krerët që kundërshtonin u dërguan në ku mbahej Konferenca e Ambasadorëve... internim disa prej tyre masakrohen në Zhurë Address: Rr. Pjeter Bogdani, 23/1, Tirana, Albania, Tel/Fax N° : + 355 Më 21 prill 1913 Esat Pasha ua dorëzoi të Prizrenit, midis tyre edhe Taf Tola që dhe sot 42240751,E-mail: [email protected] . 22 - Nëntor 2013 nr. 91 Riza Tefiku ishte i biri i Hoxhë Mehmet Tefikut nga Dibra e Epërme. Për origjinën e kësaj familje, traditat gojore përmendin se ishte nga fshati Erebarë i Komunës së Maqellarës dhe prej këtej, duket se kjo familje u largua dhe u vendos me banim në qytetin e Dibrës Madhe... portret

Nga Xhelal Roçi hekulli i nëntëmbëdhjetë ishte për popullin shqiptar, shekulli i madh Si zgjimit të tij kombëtar. Idetë çlir- Riza Tefik Dibrani imtare të Rilindjes Kombëtare, ndjenjat e fuqishme patriotike të popullit tonë gjetën Riza Tefiku ishte një etatist, një politikan i shquar, një shtetas turk i Për disa vjet ai ishte deputet i Edrenës (Adrianopojës). Rizai nga ithtar i ideve Xhon shprehjen më të lartë në lëvizjen e madhe vendosur dhe një shqiptar me ndjenja të larta kombëtare. Ai zotëronte të shqiptarëve në Prizren krijuar në muajin Turke në fillim, shpejt u prish me ta dh ekaloi qershor 1878. Ata u kurorëzuan më në fund aftësi të veçanta në disa fusha të jetës dhe këto veti të tij bënë që ai të në opozitë. Në Turqi në atë kohë ekzistonin dy parti “Ihiha tre Tereki” (Bashkim dhe me shpalljen e pavarësisë në Vlorë, më 28 merrte pjesë edhe në detyra të larta shtetërore në administratën turke. nëntor 1912. Pikërisht në kohën kur lëvizja Përparim) e përbërë prej turqve të rinj (Jeun për çlirim kombëtar e shoqëror kishte marrë Ture) dhe tjetra parti ishte “Hyrjet ve Itilat” hov të papërmbajtur, në vitin 1878 në qytetin (Liri e Marrëveshjes), anëtarët e të cilës Toribrat (Xhuri Mustafa pasha afër Adriano- Riza Tefiku krenohej me origjinën e familjes së tij shqiptare dhe dibrane. ishin prej të gjithë kombësive që përbënin pojës), lindi Riza Tefiku. Këtë fakt ai e shprehte në biseda në rrethet intelektuale dhe në shkrimet Perandorinë Osmane. E para ishte parti na- Riza Tefiku ishte i biri i Hoxhë Mehmet cionaliste e shoviniste, synonte turqizmin e Tefikut nga Dibra e Epër. Për origjinën e e tij disa herë kishte shënuar për origjinën e tij dhe të familjes. kombësive e në radhë të parë të kombësisë kësaj familje, traditat gojore përmendin se Babai im është shqiptar dhe dibran, fliste ai me krenari. Nëse ka që nuk shqiptare dhe aspironte një centralizëm ad- ishte nga fshati Erebarë i Komunës së Maqel- ministrativ, kurse tjetra në kundërshtim me larës dhe prej këtej, duket se kjo familje u e dijnë ta mësojnë atë të gjithë njerëzit. të parën, ishte për një decentralizim admin- largua dh eu vendos me banim në qytetin e istrativ dhe liri mësimi në gjuhën kombëtare Dibrës Madhe e pastaj në qytetin e Stambol- të secilit komb. Të parët ishin pa eksperiencë në përvetësimin e programeve mësimore. lit në Turqi. tonomi, pavarësi e arsim kulturë në gjuhën me horizont të ngushtë, ndiqnin një politikë Kjo bëri që ai mbasi kreu arsimin e mesëm I ati i Rizait, Mehmet Tefiku, ishte i diplo- amtare. Rizai në këtë periudhë u njoh me tre që nuk u përshtatej as kohës dhe as struk- të regjistrohej në shkollën e lartë administra- muar në Universitetin e Stambollit, në degën vëllezërit Frashëri dhe ishte në kontakte të turës së Perandorisë Osmane, kurse të dytët tive “Mulkiyye – i Sultaniyye” por pas një e administratës pasi kishte kryer kolegjin fetar vazhdueshme me ata. Ai ishte në brendësi të kryesuar nga princi Sabahudini, ishin me kohë i ndërpreu studimet, e la atë dhe iu “Fatih”. Pas studimeve universitare hoxha të gjithave diskutimeve që bëheshin në atë eksperiencë, me horizont më të gjerë. Këto kushtua shkrimeve e leximeve jashtë shkol- Mehmet Tefiku, studioi vetë filozofinë dhe si kohë për çështjet kombëtare shqiptare. shpëtimin e vendit e shikonin me ndjenjën lore. Shumë herë filloi të shkruante vjersha. zotërues i mirë i kësaj lënde ai u jepte mësim Riza Tefiku kishte njohje të plotë me e një politike toleruese, të përshtatshme për Këto veprime të tij ishin në kundërshtim me privatisht dhe disa personaliteteve të mëdha të Hasan Tahsimin e të tjerë të patriotë shq- kushtet speciale të perandorisë. dëshirën e babait të tij, Mehmetit. Ai insis- kohës në Turqi, si Riza Pashajt, Rushit Pashajt iptarë. Këtij të fundit, Rizai, i kushtoi një Shqiptarët i pritën me entuziazëm e me tonte që i biri patjetër duhet të përfundonte e të tjerëve. Mehmeti kishte kulturë të gjerë artikull të posaçëm tek gazeta “Shqiptari” brohoritje masat premtuese e shpalljen e shkollën e lartë dhe pikërisht fakultetin e që nxirrte në atë kohë Dervish Hima dh dhe zotëronte respekt të veçantë në radhët e kushtetutës, se mendonin se kishte ardhur koha administratës. Në vitin 1890, me ndihmën Ibrahim Tema. intelektualëve të kohës në Stamboll. Përveç që të gëzonin si komb të drejtat e liritë më dhe ndërhyrjen e të atit, mbasi isthe larguar Rizai me Dervish Himën dhe Ibrahim detyrës së mësuesit dhe të fetarit si hoxhë, ba- elementare që u kishte mohuar sulltanati. Ata nga fakulteti i administratës më para, Rizai, Temën ishin njohur kur vazhdonte studimet bai i Rizait, Mehmeti, ka qenë edhe nëpunës mendonin se me anën e shkollave në gjuhën u regjistrua në fakultetin e mjekësisë, në në fakultetin e mjekësisë, në universitetin e me detyrë nënprefekt i krahinës së qytetit të kombëtare do të ngrinin lartë nivelin e kulturës Universitetin e Stambollit. Në Universitet Stambollit, mbasi edhe ata ishin studentë në Adrianopojës. Ai ishte i përmendur për dije së popullit, do të fitonin dije dhe do të përga- ai u dallua për përparim në mësime. Mbas atë fakultet. Gjithashtu, ai, me Hamdi Ohrin në disa fusha të jetës, për urtësi, edukatë dhe titeshin për të ardhmen që të fitonin kërkesat përfundimit të mësimeve u diplomua mjek (Qokun) Dervish Himën dhe Ibrahim Temën kulturë në radhët e intelektualëve më të mirë e tyre. kishin krijuar besim se Turqit e Rinj do i përgjithshëm dhe për një kohë në fillim të ishin shokë të ngushtë, ata kishin të njëjtat të kohës në qytetin e Stambollit. të ndiqnin një politikë realiste dhe favorizuese karrierës së tij punoi si mjek dogane. ide dhe pikëpamje për çështjen kombëtare. Në librin e profesor Hasan Kaleshit me për shqiptarët. Xhonturqit (ose turqit e rinj) në Riza Tefiku shënonte në dokumentet e Riza Tefiku kishte njohje dhe ishte bash- origjinë nga Kosova, me titull “Kontributi i zbatim të politikës së tyre shoviniste më parë tij personale dhe në kujtimet e tij: “Se jam këpunëtor i ngushtë me të gjithë rilindësit e sulmuan shqiptarët që ishin për zhvillim të shqiptarëve në Diturinë Islame” shënohet i biri i hoxhë Mehmet Tefikut nga Dibra e brezit të vjetër që jetonin në atë periudhë e plotë të reformave. Ata filluan ndjekjen e shq- se Riza Tefiku lindi në qytetin e Dibrës së Sipërme nga fisi i Bylykbashit. Riza Tefiku punonin për çështjet kombëtare pas viteve iptarëve me pikëpamje përparimtare, mbylljen Madhe më 1868 dhe në vitin 1876 shkoi në ishte politikan, patriot dhe atdhetar i madh. 80 të shekullit XIX. e shkollave shqipe dhe të klubeve të shoqërive Stamboll së bashku me familjen e tij, ku u Ngjarjet që kishin ndodhur në perandorinë Regata të ngushta dhe pikëpamje të njëjtë, shqiptare në mërgim. vendos me banim atje. Ndërsa në disa doku- osmane pas reformave të Tanzimatit, kundër- Riza Tefiku, ka pasur përveçI smail Qemalit, Këto klube të “Bashkimit” ishin qendra mente të tjera, siç e përmenda edhe më sipër, shtimet që bëheshin nga popuj të ndryshëm me Hasan Prishtinën dhe me të tjerë. Shq- intelektuale të lëvizjes kombëtare e të ven- shënohet se ka lindur në qytetin Tariband, dhe sidomos ngjarjet e atyre viteve në iptarët e kolonisë së Stambollit kanë qenë dosur për të siguruar hapjen e funksionimin Shasri Mustafa Pasha afër Adrianopojës.1) Shqipëri, ku lëvizja për çlirim kombëtar e atdhetarë të flaktë, ata punonin natë e ditë e shkollave shqiptare e të vendosur për të Ashtu siç e shënon edhe vetë Riza Tefiku shoqëror kishte marrë hov të papërmbajtur. për çështjen kombëtare. I tillë ishte edhe siguruar hapjen e funksionimin e shkollave në kujtimet e tij, nënën e ka pas çeçene, Ndërgjegja kombëtare ishte rritur shumë. Që Riza Tefiku. në gjuhën amtare. Në këto klube merrnin banues në Tariband, Xhasri Mustafa Pasha vite më parë e mbarë Shqipëria ishte përf- Riza Tefiku ishte një etatist, një politikan pjesë intelektualët, nëpunësit civilë, ish- afër Adrianopojës, Edrenës. Ai vetë shënonte shirë në kryengritje merrnin pjesë të gjitha i shquar, një shtetas turk i vendosur dhe një oficer që shërbenin në aparatin shtetëror se origjinën e kam nga Dibra mbi të cilën do klasat e shtresat e popullit shqiptar me një shqiptar me ndjenja të larta kombëtare. Ai turk, studentë dhe persona politikë dhe fetarë të shpjegojmë dhe më poshtë. Në disa vende shtrirje të gjerë nga Veriu, Lindja e deri në zotëronte aftësi të veçanta në disa fusha të përparimtare me ndjenja përparimtare e në shkrimet e tij shkruante: Jug të Shqipërisë. jetës dhe këto veti të tij bënë që ai të mer- kombëtare shqiptare. Klube të tilla kishte në Kush nuk e di, tash le ta dijë Perandoria osmane në këtë kohë kishte rte pjesë edhe në detyra të larta shtetërore Stamboll, në Selanik, në Manastir, në Shkup Babanë e kam shqiptar nënën cerkeze.2) hyrë në fazën e rënies dhe të dekompoz- në administratën turke. Me vendosjen e e në vende të tjera. Siç duket kur Rizai ishte fëmijë i mitur, imit të saj. Klasat sunduese duke parandjerë kushtetutës me datën 11 korrik 1908, për Në klubin e Stambollit bënte pjesë e duhet të ketë jetuar tek gjyshja në Dibër të dobësimin dhe kalbëzimin e atij sistemi sho- shkak të kryengritjes së Armatës së tretë të luante rol kryesor edhe filozofi, eruditi Madhe e cila ka shumë mundësi të ketë qenë qëror në Turqi, ndërmorën një seri masash Rumelisë të drejtuar nga oficerë xhon-turq Riza Mehmet Tefiku, me origjinë shqiptare shqiptare, ndoshta edhe dibrane e krahas për t’i frenuar këto procese. Ata zbatuan dhe të ndihmuar nga shqiptarët, Sulltan nga krahina e Dibrës i cili kishte mbajtur gjuhës turqishte në familje të ketë mësuar disa reforma që u ndërmorën nga qeveria Hamiti, u detyrua të shpallë kushtetutën konferenca në favor të shkronjave shqipe, nga ajo edhe gjuhën shqipe. turke, në këtë periudhë, nuk mundën të për herë të dytë. Kushtetutën e parë sulltan shkruante një bashkëkohës i tij. Xhonturqit Riza Tefiku krenohej me origjinën e zhduknin hendekun e madh që ekzistonte Hamiti, me tradhti e anulloi dhe hartuesin dhe veglat e tyre anëtarët e këtyre klubeve të familjes së tij shqiptare dhe dibrane. Këtë fakt midis portës së lartë e popujve të nënshtruar. e përpiluesin e saj, Mitat Pashën e Madh e “Bashkimit” i quanin bashkimxhi, fjalë që për ai e shprehte në biseda në rrethet intelektuale Në këtë periudhë janë të njohura luftërat e internoi dhe e burgosi në Tai afër Mekës, në ata kishte kuptimin, tradhtar, të pa fe e të pa dhe në shkrimet e tij disa herë kishte shënuar dibranëve për të flakur shfrytëzimin turk e Arabinë Saudite. moral. Kur xhonturqit u bindën se nuk mund për origjinën e tij dhe të familjes. për të ruajtur tërësinë tokësore të Shqipërisë Më vonë, Mitat Pashën e eliminoi me të përballonin vrullin e patriotizmin shqiptar Babai im është shqiptar dhe dibran, fliste nga copëtimi. anën e një personi mundës që e kishte dër- me mjete legale, me intriga dhe me korrup- ai me krenari. Nëse ka që nuk e dijnë ta Këto ngjarje tek Riza Tefiku, megjithëse guar për të kryer këtë detyrë, vetë Sulltani sion, ata vendosën ta thyenin me forcën e mësojnë atë të gjithë njerëzit. në moshë të re dhe disa nga këto kishin nga Stambolli. armëve. Fshatarët e Kosovës të pakënaqur Nuk kemi të dhëna të hollësishme për ndodhur, disa vite përpara se të lindte ky, Riza Tefiku ishte anëtar i Komitetit të nga Oktova (një lloj takse) dhe nga politika vitet e para të shkollimit të tij, por dimë se në ose kur ishte në moshë të vogël e të re, por Turqve të Rinj “Bashkim e Përparim”. Ai mori e turqve të rinj bënë kryengritje, e cila filloi moshën dhjetë vjeçare, Rizai, mësoi gjuhën kua ai i mësonte ata, në mjediset familjare pjesë aktivisht në jetën politike e shoqërore në Kaçanik e Ferizaj edhe u përhap edhe në frëngjishte dhe ebreishten. Riza Tefiku që në e shoqërore linin mbresa tek ai. Gjatë të vendit, Turqisë. Rizai u pranua anëtar viset e tjera të Shqipërisë 3). moshë të re u fut në shkollën e Jodhyve. kohës kur Riza Tefiku ndiqte studimet në i qeverisë së përkohshme gjysmë zyrtare Mbasi kreu këtë u regjistrua në liceun e fakultetin e mjekësisë, për një kohë të gjatë të turqve të rinj. Fillimisht, Rizai, caktohet (Vijon vijon numrin e ardhshem) qytetit Galata Saraj. Jetë shkruesit e tij shpje- jetoi në Arnaut-Qej, lagjja e Stambollit, në komisari i policisë i lagjes, evropiane “Pera”, 1. Hasan Kaleshi, “Kontributi i shqiptarëve në diturinë gojnë se ai kur ishte nxënës ishte shumë i shtëpinë e patriotit dhe të atdhetari të shquar lagje kryesore e Stambollit. Ai në ato mo- islame” lëvizshëm, nuk i duronte kërkesat e disipli- Ismail Qemali. Ndonëse në moshë të re, mente të vështira ishte i kudogjendur, emri 2. Baba Selim Kalicani, “Historia e Bektashizmit si sekt nës e nuk i zbatonte rregullat në shkollë, ai i përjetëoi ngjarjet e Lidhjes Kombëtare dhe figura e tij kishte autoritet të madh, fjala Mistik Islam” prandaj ai ndërroi shumë shkolla. Në Shqiptare të Prizrenit. Ai ishte i njohur dhe e tij energjike i qetësonte masat e revoltuara 3. Sejfi Vllamasi, “Ballafaqime politike në Shqipëri, mësime, Riza Tefiku kishte rezultate të mira jetonte me përpjekjet e shqiptarëve për au- nga pushteti i vjetër i sulltanëve. 1897-1942”, faqe 36. nr. Nëntor 2013 - 23 91 libër i ri Libri “Udhët e fisnikërisë” i Mevlud Bucit, testament dashurie për vlerat njerëzore Faik Xhani, e drejtimin arsimor, në shkollat e disa zonave medalje ari, Xhemal Ali Mu- studiues-shkrimtar të vështira në Dibër dhe në Tiranë, me punë rati, për ish-shefin novator të e shpirtit të fisnikëruar, punë hulumtuese e arsimit të Matit Flamur Nazif ur rilexova tematikën e librit të 22-të të botuese kanë qenë e janë dhe plot figura që Stafhasani, për intelektualët autorit Mevlud Buci të titulluar “Udhët mbartin fisnikëri pavarësisht që këta nuk janë e shquar të Qafëmurrës, fis- Ke fisnikërisë” e them me dashamirësi të dekretuar “heronj”, pavarësisht se nuk kanë nikët të Dibrës e të kombit sikur pushova në një bahçe luleshumë. Përse? drejtuar qeveri, ministri apo parti, por janë më Isuf e Osman Miha, për bijtë Autori Buci, intelektual dhe fisnik në breza, të ndriturat se kanë mbartur e mbartin urtësi, e Lurës historike si drejto- i lidhur me popullin dhe diturinë e popullit, prova, mençuri, humanizëm e fisnikëri. rin e talentuar të kullës së studiues dhe përshkrues real na ka dhuruar “Parajsën” e vërtetë publicisti, studiuesi qëndresës, Bajram Mena, një testament dashurie për vlerat njerëzore. e shkrimtari Mevlud Buci e kërkon në këtë për mësuesin e paharruar Personazhet e këtij libri publicistiko-letrar jetë, midis nesh, në provat e djersës të të kullës së Sali Çupit e të mbartin vlera të çmuara, rrezatojnë dritë fis- drejtësisë a të fisnikërisë. Në librin “Udhët e Çup Alisë, të ndriturin Fa- nikërie. Autori krahas përshkrimeve të ngritura fisnikërisë”, shkruhet për kavalierin e paqes, tos Mehmet Çupi e Zenel mbi fakte e dëshmi të vërteta herë-herë ngre genin e fisnikërisë tiranase Lulzim Brahja, Xhetan Prençi, për njeriun e edhe balada, jep sentenca filozofike, urtësi, për shkencëtarin e shkencëtarëve ish parti- palodhur të pleqësisë, birin argumenton dhe të bind për figurat e ndritura zanin 14-vjeçar, patriotin e shquar, luftëtarin e Zall-Dardhës Daut Çerpja të librit të tij të 22-të. e lirisë, Kadri Demiri, njeriun e besimit e të e për inspektorët novatorët Zoti Buci flet e shkruan me shpirt, me sin- fisnikërisë Vexhi Halit Hoxha, për mjeshtrin e gjurmëlënës si Fitim Dani qeritet, me argumente ku secili lexues gjen e sportit Rasim Shira, sizifin e qëndresës për e Haki Duka, për fisnikërinë faktikisht modelin e thjeshtësisë e të urtësisë, liri e demokraci, Ramadan Perhati, shkruhet e fisit Minxhozi të Shlliut të fisnikun e Baldushkut, për aviatorin hero Sefe- të drejtësisë e të përkushtimit. Libri ka një për mjeshtra, të drejtimit arsimor në bazë si Matit, për kullën e Selman Shimës në Cikall- din Hasan Tomçini, drejtorin e shquar e meto- tematikë të pasur, figura të panjohura, të cilat ju Beqir Ajet Shehu i Vasijes, Kalasë së Dodës (ish esh të Pezës së Madhe, për intelektualët e distin Selim Tusha, mësuesin e talentuar, birin ngjajnë mineraleve të mbuluara nga “dherat”. shef i arsim-kulturës në Dibër) për ish shefin e nderuar si Hysen Dervishi i Lukanit (krijues e Sines Xhelal Pashnjari, profesorin e madh Tek ky libër jo vetëm shkrimet e gdhendura nderuar të arsimit të Dibrës, Elmaz Lala i Reçit e drejtor dhe shef kulture në Bulqizë e Mat) të pedagogjisë Shefik Osmani e të tjerë. Një thjeshtë, bukur, çiltër e me plot bukë si i thonë, për drejtorin novator Ilir Bodini i Kalisit për për intelektualin Hasan Nurë Frangu të Lisit të libër kronikal i hartuar me kujdes e realizëm, por edhe sentencat e baladat origjinale reale mjeshtrat e pedagogjisë e drejtor shkollash, Matit për Jaho Delinë (Selmani), të Kalasë së një libër bashkëkohorë për vlerat e çmuara e të frymëzuara, - e qoftë edhe një fotografi e Mësuesin e merituar Baftjar Gazidede, për Dodës për njeriun e shenjtërisë e të fisnikërisë të brezave bashkëkohorë, një libër testament komentuar ka vlerën e vet. Autori Buci ka bërë drejtorët çidhnakë të urtësisë si Xhavit e Zylfi së Vinokashit të Dëshnicës së Përmetit, Kadri dashurie për vlerat njerëzore, për fisnikërinë. punë shumëvjeçare. Ashtu sikurse 44 vitet e Spata për njeriun e persekutuar nga të gjithë Riza Memishaj për Ylber Litën e fisin Lita, për Urime Mevlud Buci, sepse vetëm kjo fisnikëri punës së tij për mësimdhënien shembullore sistemet, korifeun e Barbullejt të Matit që mban Prof. Dr. Petrit Bara, për Muharrem Ahmetajn, do të ndriçojë brezat, kohërat e kombin tonë! Hysen Dervishi i Lukanit - korifeu i kulturës Nga Mevlud Buci e festivaleve të këngës popullore, zërave të rinj, babai i tij. Në vitin 1924 familja e Hysenit ka rapsodëve popullore, etj. Ai arriti të konsolidoj pritur dhe përcjellë mbretin Zog. Xhaxhai i tij jerëzit e kulturës dhe të artit ngjajnë me ansamblin “Bulqiza” me elementë profesionistë Rrahman Dervishi ka qenë partizan 1941-1944 Nblerimin, me ujëvarat e kristalta, me puset prej 80 vetësh, i cili filmohej dy herë në vit në në çetën e Dibrës. Familja ka patur miqësi me e thella, sepse ata mbartin freskinë, gurgullimën Televizionin shqiptar (Arkiv i Televizionit), shtëpi të mëdha e individë të veçantë, Ndreun, e kristaltë të gurrave, ata rrojnë gjatë në muzën cirkun e Bulqizës, bandën muzikore, e cila Kaloshët, Lleshët, Ketët e Bulqizës, Selmanët, popullore në kujtesën e brezave. Kështu të jepte koncerte çdo javë si dhe organizimin e Kazihanin, Perhatin etj., si dhe individë Dali ndodh me birin e Lukanit e të Runjës shekul- rrethit letrar krijimtaria artistike u rrit shumë Ndreun, Haxhi Lleshin, Halil Ketën, Hysen lore, artistin, drejtuesin, veprimtarin, krijuesin, dhe atë e paguanim Selmanin, Ahmet Perhatin etj. korifeun e kulturës Hysen Dervishi. Është 67 Kultura masive: Biblioteka kishte një fond vjeç. Ka bërë emër me punë e djersë, emër për prej 40.000 ekzemplarësh të sistemuar mbi Familja lartësimin e kulturës së brezave. Është vërtet baza shkencore, numri i lexuesve ishte i madh, Hysen Dervishi – bashkëpunëtor i Institu- gjurmëlënëse udha e fisniëkrisë sëH ysen Der- filmi jepej dy herë në ditë për punëtorët. Mesa- cionit të Folklorit, akademik i folklorit dibran vishit të Lukanit si krijues, si drejtues kulture tarisht çdo ditë të javës kishte aktivitete – mbaruar akademinë e arteve. Sekretar i në Katër Grykë, Dibër, Bulqizë, Mat e gjetkë. Hysen Dervishi si drejtor i Kulturës së bash- përgjithshëm i Partisë të Drejtave të Mohuara Njeri i talentuar, prind shekullor, korifeu i kul- ku me punonjësit Xhelil Imeri – shef muzike, Shqiptare. Hysnie Dervishi, ka mbaruar Gjuhë turës. Koha, brezat, faktet e përkushtimit, djersa Flora Disha – bibliotekare, Liman Okshtuni Letërsi, punonjëse në bibliotekën shkencore të dhe krijimtaria e Hysen Dervishit të Lukanit – operator, Sazan Bajrami – koreograf, Nadire Universitetit (bashkëshortja). Leonora Dervishi ngjajnë me Runjën (2047 m), me gurgullimin Alla, Sanie Kadiu punuan dhjetëra vite në Bul- – vajza. Ka mbaruar universitetin në Tiranë për e zalleve... qizë. I falën rininë, por ua dha mirësinë. Financë. Banon në Austri bashkë me familjen. Silvana Dervishi – vajza. Ka mbaruar dy Formimi luftërat për liri e pavarësi 1839-1920, Bash- Pjesëmarrja e interpretuesve fakultete, Gjuhë Angleze dhe Juridik. Doktore Hysen Dervishi ka mbaruar shkollën e këpunimi i kryengritjeve Mat e Dibër në luftë Mesatarisht gjatë një viti në të gjitha aktiv- e shkencave. Punon në Ministrinë e Brend- mesme të kulturës në Tiranë. Është diplo- kundër fashizmit, Sheh Fejzë Bulqiza – patriot itetet aktivizoheshin mbi 800 amatorë burra, shme dhe Pedagoge e Jashtme në Fakultetin muar mësues muzike e vizatimit për shkollat e atdhetar i madh, Temë shkencore kushtuar gra të martuara, djem dhe vajza. Shtëpia e Ekonomik. Sokol Dervishi – djali. Ka mbaruar tetëvjeçare (1964-1969). Ka mbaruar ushtrinë Baba Fajës (Arkivat e muzeve Bulqizë dhe Kulturës Bulqizë është dekoruar me Urdhrin për arkitekturë dhe ka titullin Asoc. Prof. Dr. (1967-1969). Ka mbaruar akademinë e arteve arkivi personal) “Naim Frashëri” të klasit të parë nga Presidiumi Është pedagog në Vjenë, si dhe në Universitetin në Tiranë. Është diplomuar organizator dhe Radio – drama: Në ato ditë në flakë e zjarr, i Kuvendit Popullor. Po kështu është dekoruar Epoka dhe këshilltar në Bashkinë e Tiranës. Ina metodist i punës kulturore dhe artistike (1969- kushtuar heroizmit partizan të Dibrës, Me nga Presidiumi Popullor me urdhrin “Naim Dervishi (Osmani), pedagoge në universitetin 1973). Ka mbaruar studion e aktorëve pranë pushkë dhe penë – kushtuar patriotit Haki Frashëri”. Falënderojnë me mall dhe i kujtojmë “Epoka”. Arkitekturë. Teatrit Popullor. Është diplomuar me titullin Stërmilli po aq me mall interpretuesit e talentuar: Jete “Aktor Teatri” (1972-1974). Ka mbaruar kursin Krijimtari letrare dhe artistike: Bashkëautor Mazari, Defrim Mandri, Rruzhdi Çupi, Men- Vazhdimësia e kullës së Dervishit e specializimit 2-vjeçar pasuniversitar për regji- i Almanakut, “Dibra dhe Dibranët”, Almanaku tie Prençi, Lulzime Gjoka e dhjetëra të tjerë, Sulë Dervishi – pjesëmarrës dhe kryetar sor, 1974. – Bulqiza (arkiv i muzeut), Poema – Dibra, zërat e të cilëve mund t’i krahasosh pa frikë në gardën e Ali Pashë Tepelenës. Avdi Sulë Vëllim poetik – Bulqiza ime. Ka bërë regjinë me këngëtarët e sotëm të Ansamblit të Shtetit. Dervishi, prijës popullor. Vdiq nga plagët e Përvojë pune e të gjitha shfaqjeve në Bulqizë. Të gjitha tek- Ndihmë të pakufishme ka pas nga drejtorët e luftës kundër serbit. Rrahman Avdi Dervishi – Mësues i muzikës, vizatimit dhe historisë stet dhe poezitë me tematikë të ndryshme për ndërmarrjeve dhe ata të shkollave, veçanërisht lufëtar 1941-1944, patriot, anëtar i këshillit të në shkollën 8-vjeçare në Katër-Grykë për një ansamblin Bulqiza dhe Estradat Myfit Dervishi, Martin Cukalla, Gegë Prifti, përgjithshëm, frontit demokratik të Shqipërisë. periudhë 1-vjeçare. Pedagog i Jashtëm në Media: Korrespondent i Radio-Tiranës për Sefedin Shabani etj. Dekoruar me urdhrin “Naim Frashëri”. Sokol Shkollën e Mesme të Kulturës, 1970-1973. Bulqizën 1977-1986, korrespondent i medias Më gjerësisht për talentet e Bulqizës flitet Dervishi – Prof. Dr. i shkencave arkitekturore. Regjisor i Estradës profesioniste të Peshkopisë së shkruar, shkrime publicistike, intervista tek tregimi monografik “Krenaria”. Drejtor i departamentit të universitetit “Epoka”. (mbrojtje diplome 1974-1975). Drejtor i Kul- televizive për probleme analitike të artit dhe Pedagog në universitetin e Vjenës. turës së rajonit Bulqizë 1975-1986. Drejtor i kulturës (arkivi i televizionit shqiptar) Biografia Më duket se për Hysen Dervishin edhe Kulturës në Burrel 1986-1988. Shef Seksioni i Skenarë televizivë për liqenet e Lurës, për Janë vrarë kundër shovinizmit serbo-malazez kullën e brezat e saj është bërë fare pak. Ky Kulturës së Rrethit Mat 1988-1993. Biznesmen vendlindjen, Qyteti i mollëve, Minatorët duara- gjyshërit e tij: Avdi Dervishi, Selman Dervishi burrë i Runjës shekullore është intelektual i 1993-2005 rtë, Dibra e bukur Emisione muziko – letrare (të dekoruar). Janë pushkatuar nga sistemi udhëve të fisnikërisë, me plot të drejtë e real- Hysen Dervishi ka organizuar dhe mjaft vep- komunist Lik Derishi, major, Ismail Dervishi izëm: korifeu i kulturës. Jetë të gjatë e nderime Tema – studime – shkrime rimtari kulturore në ndërmarrjet dhe shkollat e toger, Mal Dervishi, Shaban Xhaferr Dervishi, në brezni Hysen Dervishi i Lukanit të Katër- Kumtesa: Patriotizmi i Katër-Grykëve në Bulqizës, si dhe njihet si një ndër organizatorët Kapiten dhe Mehmet Avdi Dervishi – toger – Grykëve të Dibrës! nr. 91 24 - Nëntor 2013 Njëra nga të veçantat që Arbana me sa duket ia ka dalë mbanë të tërheqë vëmendjen e publikut me recetat e saj është familja dhe fshati. Më saktë fshati dibran, me gjithë dashurinë dhe ngrohtësinë që të jep familja dhe soba e druve. Recetat e Arbanës, mbushur me aromë Dibre... jatë muajit nëntor u “Specat e pjekura... më kujtojnë prezantua libri i Ar- gjithmonë fëmijërinë, babanë tim, bana Osmanit, vajzës që me nge i piqte mbi sobën e së spektakleve të Top druve, duke i kthyer vazhdimisht Channel. Librit iu bë dhe ne që i hanim gjithë shije duke shumë publicitet në media, jo vetëm ngjyer bukën me lëngun që ata përG recetat e saj të thjeshta dhe të lëshojnë...” shijshme, por edhe për faktin se të “Byrekët me petë të pjekura të ardhurat nga shitjet do të shkojnë kujtojnë sobën me dru dhe petët që për fëmijët e ngujuar. i shtronte mamaja një e nga një në Të shkruash për një libër me sipërfaqen e sobës...” receta kuzhine nuk është e lehtë për Nënë Sanija i gatuante pulën mua, por po e provoj për librin e me qull dhe me salcë hudhrash, Arbanës së “Big Brother”, jo vetëm përgatitja e së cilës i kujton se isha i ftuar në festën e prezantimit Bulqizën, ku vajza e spektakleve të të librit, por edhe se brenda faqeve Top Channel ka kaluar një pjesë të gjeta detaje që ia vlen të njihen. fëmijërisë. “...pas ngrënies, aroma Kam parë disa herë një film për e hudhrës në shtëpi shkaktonte fëmijë, një histori të bukur franceze, ngacmime e të qeshura pa fund...”. të realizuar po mjeshtërisht nga Nënë Sanija i kujton dhe ngrohjen Walt Disney dhe Pixar Animation. e barkut me supën me mish e vezë Është një miush (Remy) që ndihmon fshati, një recetë aq e thjeshtë, por djaloshin Linguini të gatuajë aq mirë shumë e shijshme (Frikase). në një restorant të njohur në Paris, sa Në librin me receta të Arbanës lë të mahnitur të gjithë klientët. Por ka vend edhe për japrakët me a do të arrijë Remy ta kënaqë Anton gjethe rrushi, fërgesat me speca, Egon, kritikun e rreptë të kuzhinës, sallatën me lakër, supën me qepë dhe të shpëtojë kështu restorantin (megjithëse një recetë franceze). e famshëm të Antonio Gustosë nga Aty ka edhe receta nga Korça, pite të falimentimi dhe mbyllja? Kur kritiku fshira me djath, lakror me kulaçka, i rreptë dhe i pakorruptueshëm me qepë dhe domate, pulë me pilaf provon supën e mrekullueshme të etj. Shumicën prej tyre ia ka mësuar përgatitur me erëzat e përzgjedhura Yllka... nga Remy, ai mrekullohet dhe para “Pitet e mamit” janë jo vetëm syve i del nëna e tij që i gatuante të shijshme dhe të mira, por edhe gjellë të mrekullueshme në fshat, ndjellëse: “Eja, se të kam bërë kur ishte vetëm një fëmijë... pite...” Por më shumë se kudo, Njëra nga të veçantat që Arbana aroma e Dibrës ndjehet në këtë me sa duket ia ka dalë mbanë të libër me receta, sidomos te gatimi tërheqë vëmendjen e publikut me i jufkave. recetat e saj është familja dhe fshati. Gatimi i jufkave nuk është vetëm Më saktë fshati dibran, me gjithë një recetë e thjeshtë, por është një dashurinë dhe ngrohtësinë që të jep histori e bukur fshati, e cila nis që familja dhe soba e druve. nga përgatitja, kur shtëpia mbulohej Në recetat e Arbanës gjendet me çarçafë të bardhë, që nga oda gjalpi, gjiza, qumështi, qepa, e miqve, mbi divane kudo, deri specat, domatet, hudhra. Por në te përgatitja e tyre për t’u ngrënë, kuzhinën e saj janë rreth e rrotull me pulën përsipër dhe me jufkat edhe gjyshja, gjyshi, halla, babai, krokante që të mrekullojnë. “Ky është nëna, vëllezërit... specialiteti që përfaqëson më së “Vendi i hallës Dane ishte miri kuzhinën dibrane... Megjithëse gjithmonë pranë sobës, duke shkrirë ka një origjinë të ngatërruar, birjani gjalpin e freskët e duke gatuar receta me jufka në Shqipëri mbetet një tradicionale dibrane, nga ato që të specialitet i dibranëve”, - shkruan bëjnë të lëpish gishtat, njëra prej të Arbana. cilave është pula me arra...” Arbana ka eksperimentuar shpesh “Petullat e Mijes (gjyshes), me recetat tradicionale, duken shkruan në shpjegimin mbi recetat zëvendësuar erëzat e malit me ato Arbana, edhe sot kur i gatuan që gjenden te “Conadi”, por edhe Arbana Osmani mamaja, me sjellin ndërmend shpesh dhallën, lëngun e thanave Receta për njerëzit që dua gjithmonë atë, gjyshen time të dhe lëngun e hoshafëve të zier me Botimet “Dudaj” dashur, me shami të bardhë, teksa verë të mirë franceze... Apo hudhrat ISBN 978-99943-0-336-6 zinte brumin ne një enë të madhe e fshatit me salcën libaneze... Çmimi: 1000 lekë jeshile dhe skuqte petulla sa për të Mes recetave nga Spanja, gjithë fshatin...” Amerika, Franca, Italia, Tajlanda e “Fasulet në shtëpinë e gjyshit në shumë vende të tjera, ajo sjell edhe * * * rekord shitjesh, por se nëpërmjet dashuria që kalon nga stomaku”, Maqellarë kanë qenë një “traditë” e ëmbëlsirën tradicionale shqiptare, recetave faqe pas faqeje është por se “dashuria kalon nga kuzhina përditshme, pasi çfarëdo të kishte me të cilën nuk harron të kujtojë se Po të kthehemi te historia e filmit, brenda gjithë familja dhe miqtë e dhe familja”, duke qenë jo vetëm në sofër, një pjatë me groshë nuk recetën e saj e ka “marrë nga Lida, duhet te themi se Arbana Osmani ia saj që e rrethojnë në çdo hap dhe “Receta për njerëzit që dua”, por mungonte kurrë...” Arbana e quan nusja e xhaxhait, e cila nuk përton ka dalë të kënaqë blerësit (kritikun shijojnë të parët gatimet e saj. edhe një dhuratë e mirë për “njerëzit recetën “Fasulet e babit”, pasi ai “i kurrë të përgatisë tepsi gjigante me e rreptë të kuzhinës), jo vetëm se Kështu, ajo përcjell me librin e që duam”. qan ato”. këtë ëmbëlsirë fantastike...”. libri pati me daljen e tij në treg një recetave, mesazhin se nuk “është Bujar Karoshi Faleminderit! Faleminderit të gjithë vizitorëve që na vizituan ditët e panairit të librit “Tirana 2013”! Një falënderim i veçantë është për autorët, shkrimtarët, poetët, historianët dhe studiuesit, që na zgjodhën ne për të botuar librat e tyre. Gjithashtu, edhe një falënderim për bashkëpunëtorët tanë nga ente të tjera botuese, që së bashku përgatitëm dhe botuam libra të rinj dhe me shumë vlera. Një falënderim të veçantë për miqtë e grupit në Facebook , të cilët me shumë dashuri reklamuan stendën tonë në faqen e tyre, 45 prej të cilëve përfituan nga oferta e veçantë e vlefshme gjatë ditëve të panairit. Falënderimi i posaçëm është për Shtëpinë Botuese dhe Studion Letrare “Naimi”, me të cilët jo vetëm ndamë stendën më simpatike në këtë panair, por se edhe ata iu bashkuan promocionit të përbashkët me miqtë e PDA. Dhe falënderimi i fundit është për blerësit në stendën tonë, të cilët na bënë ne më të gëzuarit e këtij panairi ! Mirutakofshim vitin e ardhshëm! Botimet M&B

cyan magenta yellow black 