Abuse Is Wrong in Any Culture: Inuit (Labradorimiut)

SERVING CANADIANS

PILUKÂTTAUNIK TAMMANIUVUK ILIkKUSINGINNI - INUIT Una Inulimât Maligatsatigut Ilinnianimmut ammalu Kaujimajaugialinnik suliagijausimajuk atâni Ilaget PilukâttauKattajut Atugatsanginnik SuliaKapvingani Maligatsaligijet Canadami.

Pitâgumagutsi tâtsuma adjinganik atuagammik, apitsulaukkit: Kagitaujakkut: [email protected] Fonninga: 1-888-373-2222 (akiKangituk) Atuinnaumijut Kagitaujatigut ukunani: www.justice.gc.ca

ISBN 978-0-662-03474-2 Nalunaikkutanga Nomarak: J2-366/2011S1-PDF

Also available in English under the title: Abuse is Wrong in Any Culture: Inuit Aussi o ert en français sous le titre: La violence est inacceptable peu importe la culture : les Inuits ᐅᓇ ᐅᖃᓕᒫᒐᖅ ᐱᔭᐅᔪᓐᓇᕐᒥᔪᖅ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᓪᓗᓂ ᐃᓄᒃᑎᑐð ᐊᑖᒍᑦ ᐊᑎᖃᖅᖢᓂš ᐋᓐᓂᖅᓯᕆᖃᑦᑕᕆᐊᖃᓐᖏᑦᑐᒍᑦ ᑭᒃᑯᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐱᐅᓯᕆᓐᖏᑕᖓᑦš ᐃᓄᐃᑦ aiguanginnarialiglu Inuinnaqtun titiraqhimayumi atingani: Pimmarlungniqtakhaunngittuq ningaqtakhaunngittuq ihuinaarutauyuq kitumullikiaq pitquhiminiqaqtunut: Inuinnait

Atuagaup matunga allanguattausimajuk Nuschool Design Agency

Pigunnautik sanagiallagiamut

Kaujigatsait iluanejut tagvani atuagammi ubvalu sanagiallagiamut, ilanganik ubvalu ilonnanik, Kanutuinnak, imminik atugatsaminik ubvalu inulimât aullaigatsautinnagit, akiKattinagit pigunnautik, kisiani asiagut uKattaupat.

PikKujauvutit ukuninga: • Atullutit kamagitsialugu sulitsianingit allatausimajuit sanagiallagasuaguvit; • Takutitsilutit tamammik ilonnanga taigusinga sanagiallagasuaguvit, ammalu allasimajuit katutjiKatiget; ammalu; • Takutitsilutit sanagiallatauninga sanajausimaninganik angiKatigetillugit, ubvalu atitâgitillugit kavamanga Canadaup.

Aullaigatsautillugit sanagiallagiamut siammatillugillu pijaugiaKangitut kisiani allasimajumik pigunnautiKallutik kavamanganit Canadaup tigumiajunit pigunnaut- inganik aulatsivinganit, Public Works and Government Services of Canada (PWGSC). KaujisagiallagajakKusi, apitsulugit PWGSC uvani: 613-996-6886 ubvalu Kagitaujakkut [email protected].

Ilangit Kagitaujammi allaKutet uKautaujut tagvani atuagammi atuinnaungitut Labradorimiuttitut. “IsumaKatsiangitongilatit Kanuk KaujimagajanniKen Imminiagajanninga SiKuttilugit ilonnatik saunitit Irene kimmiKutujok ujagalâni

Ireneagulaga Nagligivagit Irene

Summat pisutuinnalaungilaten PisutuinnajutsaulaukKutit.” [Tukinga]

Pisimajuk “Angel Street (Ireneagulak)”, sanagiallatausimajuk pigunnatitsitillugu Lucie Idlout-mut Ilumiutangit

Pitjutigillugu tânna atuagak...... pâginâ 6 Atuatsijumut...... pâginâ 7 Inuit Annait Canadami…...... pâginâ 9 Tuaviutijaugialinni ...... pâginâ 11 Sunauva Pilukâttaunik?...... pâginâ 12 Pasigatsaungilatit!...... pâginâ 18 katanganik ...... pâginâ 19 Nagliniungilak kappiasuguvit...... pâginâ 21 Sulittut Sugusikkâ?...... pâginâ 22 Summat tamanna uvannut pijuk?...... pâginâ 25 Piunitsauva tamânegiamik ubvalu aullalungâ?...... pâginâ 32 Tamanegumagumalittauk?...... pâginâ 33 Sunauva Tuavittumik Pannaigiak?...... pâginâ 36 Tuavittumiutait ...... pâginâ 38 Nakit IkajuttaugajakKingâ? ...... pâginâ 39 SugajakKa Fonniguma Pulesinik?...... pâginâ 41 SugajakKa Puleset Idluatsaiviliattisippata PilukâKattatumik? ...... pâginâ 43 Asiagut IkajuttauvitsaKavâ?...... pâginâ 44 Sugusellitauk aullagasuaguma?...... pâginâ 46 Kanuk pigunnagajakKinga nukiKallungalu tamanna kamagigiangâ ...... pâginâ 47 UKauset atuttausimajut tagvani atuagammi ...... pâginâ 49 Pitjutigillugu tânna atuagak

tânna atuagak ilingajuk Inunnut annanut annâgulannulu, ânniajunut pilukâttauKattanimmut aippaminut ubvalu ilageni.

tânna atuagak allatausimajuk ilingajuk Inunnut annanut annâgulannulu, tâvatuak kinatuinnamut – angutiugaluappat annaugaluappalonnet, inosuttumut jârikKutujogaluappata Inuit ubvalu Kallunât – ânniatitaujut ubvalu ânniagutitsijut asiminik piggagasuakKujaujut ikajuttaugiamik.

ikajuttaugumanik sanginiKanginimmik takutitsingilak sakkuigiamik pilukânnimik ubvalu ânnitittaunimmik.

Kaujimaguvit kinamik ânniajumik, uKautilauguk inutongininganik...takutillugu tâtsuminga atuagammik ijitsimallutik.

6 Atuatsijumut

• ikpinianiakKutit inutonninik, kangusunnimik ubvalu kappiasunnimik uKâlautigigianga kinamut sujaulimmangâppit, ubvalu inunnut uKautjutaugajakKutit nilliaKujaunnak isumagillugit ilagijatit

• allât uKautijaugakKutit pilukâtitsinimmut pasigatsaujutit

• unuttuit inuit Kaujisimalittut Kanuk nukKatitsigiamik pilukânnimik inosiKalidlutillu piunitsamik – imminik sugusingillu

• una atuagak pigiasititsilittuk kiugusinik ilanginnik apitsotauKattajunik uKautjidlunilu ilinnik nakit ikajuttaugajammangâppit

• pâginâni sakKiniattuni sulijut uKauset pisimajut Inunnit annanit atosigisimajanginni pilukattaudlutik aippaminut ilagenullu. Atuatsijumut: Kaujimagit Kaujigatsait tagvani atuagammi ikajutsigiagutiungitut maligatsatigut. Ikajuttaugun- naKutit maligatsatigut uKautjigiajimut sunamik pitjutiKaguvit, uKâlaKatiKagillugu ikKatuijik.

7 Inutongilatit!

Ânnianik ikKasunniungilak! Inoset asiangugajattuk! 8 Inuit Annait Canadami

Inuit annait iniKavut 52-ni nunalinni taggâni Canadami, nunalinnilu Ed- monton, Winnipeg, Ottawa, Mon- treal ammalu Yellowknifemi. INUVIALUIT Nunagijatsini, annaKavuk, sugusinik NUNAVUT Alsaka inutuKanillu inunnik nunalet pinni- USA atauKattadlutillu Kaut tamât – ilitag- ingitaminongituk, nagligijaminut.

Yukon Tamâni nunalinni, tausindigiallatât Northwest Territories annait sugusellu iniKavut ânniatil- NUNATSIAVUT lugit timingit siKumisimadlutillu ommatingit.

Newfoundland & Labrador NUNAVIK

CANADA Quebec

9 Pigumausitut pigajakKutit siKumillugu piusigijait sugusippilu inoset inosingit sugusingitalu inosingit piunitsauniammata.

10 Tuaviutijaugialinni

• nagvâlutit piusitsanik sugusitillu pilukât- tauKunagit

• puleset fonnilugit, apigillugilonnet ilatit ubvalu ilannât fonniKullugit

• aillutit ilannâpit illunganut, pulesikkunut, ânniasiupvimut, suliaKapvimut, nunalet katingavinganut ubvalu katimmavimmut, tamanna piujogajappat atugianga

• KuKugallutit, ubvalu appalillutit silamut, sanillisi takuniammat ilinnik ubvalu tusal- lutit, fonniniammata pulesikkunut.

11 Sunauvâ Pilukâttaunik

“Piusingatuinnaugasugilauttaga “ImmaKâ sunatuinnait piKattavut, ... ilonnanginnut atuttausimajuk kinalonnet Kaujimangituk tammani- ananamma atusimammijanga ... uninginnik.” uKâlautigilautsimangitavut.” Nukimmut ânnitittaunik ânnitiginiuvuk inosinnik pijaugumangimagittilutit - • kinamut ânnitauguvit, pinniatauguvit ubvalu sunaK- utaungikuvit, pilukânniuvuk patittataunik • pilukâttausonguvuk kinatuinnak – pinniasok angu- aulajâttaukallanik tet, nulettuKutet, anet, nunait ubvalu Katangutet, nallituinnanga angajukKât ubvalu akkait ubvalu Kukiattauniktukkataunik sakikkutit … ubvalu nallituinnangit jârikKutunitsait Kitsuataunik sugusitit kemmiataunik

• pilukâttaugajakKutit atausiatuinnalutit, ubvalu anittigigunnaititaunik taimaittaunginnalutit – pinniataunikkut ubvalu kapottaunik uKausitigut allât Kujanâttaulutit nujâttutaunik • pilukânnik tammaniuvuk, manimmituinnagiak pinniataunimmi piusingingilauk Inuit ilikKusinginni semittaunik ubvalu piusinginni Tamakkua tammaniuvut. • ilonnagalatik pilukânnet tammaniuvut. 12 Kunujunniataunik Kunujunniatauniuvuk at- “kangusupâ … taimaingikuma, âni- tutaulluni ubvalu Kunujunniataullutit pigumat- tiniakKânga ammalu sugusikka na- tinak - mungaligajakKât.” … kunittaulutit, attutaullutit ubvalu pikKotaullutit Kunu- junniataullutit aippanut pigumattinak, aippaKagaluagu- vit … sulijugijaunnak uKaguvit “nukKagit”. kitsanikkut (ubvalu nukikkut) pilukâttaunik Kunujunniataunik ilautitsigivuk ukuninga: aulatauniuvuk, kappianattuk, immigonnik ubvalu nungusaijuk namminik uppigusinnik. … annaniaKattaguvit sugusinnik, ingutannik, aninnik Kitsuataunik ubvalu najannik Ilangit ikpiniaguset pilukânniugajakKut - … ubvalu suguset jârikiluadlatillugu angigiamut: jâriki- nisaulluni 16-nanik (jariKatigetuagutik), jârikinnisaul- luni 18-nanit (aippait angajukKâgillugu pinguatuligijini, … kappiasâginik tuKunnigiamik ubvalu ânnitaullutit taimaittugalanni) ubvalu kinatuinnak Kaujimajait … ubvalu sugusik jârikinisauppat 18-nanit ilauKataulluni … siKuttiKattalugit piKutet ubvalu annilugit omajuKutitit usingatillugu adjiliuttauKattaluni ubvalu akilittutaulluni ubvalu taimâk pigumalluni annaniattaugiamut (allat annaniattauKattaluni akilit- … malikataKattalutit kamagennalutillu Kangatuinnak tauluni ejalukannik, imialummik, taimaittugalannik). kappiasuttilutit pijaugiatsanik ubvalu kinatuinnak ilagijait (taijaummijuk pinniataunik kappiasâgenikkut). Tamakkua tammaniuvut.

13 Asingit pinniataunet pilukânniugajangitut, tâ- kenaujatigut pilukâttaunik tigulapviuguvit im- vatuak ânninattolutik, ammalu pilukâtsititsiga- minik pitsaminik. jattuk siagugiangulippat. kinamullonet naggugijaujutsaungilatit ubvalu katangatti- taullutit, ubvalu KuKugattaulutit uKautijaullutillu sunaun- gitojutit.

AngajukKât paitsigiaKavut Kitungaminik paigillugillu inunnit ânnegajattunit ubvalu Kanuk pigalajuni ulugianattuni. Tâvatuak kinamullonet uKautijaujutsaungilatit—inum- magik ubvalu sugusik—namut aijutsaumangâppit ubvalu kinakkunejutsaumangâppit, ubvalu ungumajaujutsaungi- 20 latit takugiamik ilannânik ammalu ilannik ubvalu ilau- Kataugiamut pinguagalajuni asingitigut.

Isumakkut pilukâttaunik ulugianammagikKuk. Iluani killet akunialuk mamigasuagot.

“Pasigatsauvutit annugatit alittu- Kaugakkit. Takunnâvagit... Kaujima- vunga asinnik angutinegalajutit.”

14 Ilangit kenaujatigut pilukâgutiuKattajut, sollu: “UKautiniakKagit kenaujanik pita-

… atsâtaullutit akiliusianik sikkimik ubvalu ittusiutinnik Kaniammangâppit tagvani wogimi. … atinnik allaKattalutik sikkinik avitsigiamut ubvalu UKautilaukKagit... angajukKâtinnut tigusiKattalutik apigingimagillutik ainiangilatit. Upinnanak ilonnainut … tilligaKattalutik ilinnit …niKitsaKattisiKattangimagillutik, illumevitsamik, piungigijauvutit … sunaungitualoga- annugânik ubvalu ânniasiuttaugutitsanik, suguset vit piungitualuk!” jârikinnisak 16-nanit ubvalu Kitungangit ilappit.

Asingit kenaujatigut pilukânnet, tâvatuak suli ânninattut, tammaniuvuk kinatuinnamut taimâk pijaunitsait:

… uKumaitsatittitaullutit illumiuKatiKagiamik ubvalu motakânnik, ubvalu paitsititauKattalutit ingutannik pigumattinak … kenaujaKattitaungimagillutit.

15 Pilukâttaunimmut malunnautet … … aulataugasuallutit ubvalu inutottitaullutit kappiasâttaunikkut … sâlaumallutit naluliumattitaullutillu, pasigatsaulutit, kangusullutit ubvalu naluliumallutit Kanuk pijaunialimmangâppit … nukKatitauKattalutit anigiamik tamânegumattinak “Anânakkukanut aikKauvunga tâ- … nilliatitauttailillutit. vatuak uKakKaujuk pasigatsaujunga pijausimajunga utituinnajutsaujun- Pilukâttaunik Kanuingitongilak … galu nilliangimagillunga.” … kinakiak “aulatsigunnagunnaiKuk” imminik, ubvalu talangappâsimajuk … ubvalu igvit pisimavutit ubvalu Kanuk uKasimavutit.

Kanuatsulonnet pijaujuKajutsaungilak!

Pasigatsaungilatit.

16 “UkakKaujuk taimâk pittiKaujaga uppigijag- alu.”

17 Pasigatsaungilatit!

Isumajânnik uKâlautiKannilu pilukâttaunim- mik uKumaittovuk.

“Nillianginik piungiluammijuk … UimaliaKiKattavut Pilukânnigiasidlutik Kanuttunginna uvannik pinniatuin- nalille pijageniammat.”

Unuttuit inuit Kaujisimajut piusiujunik pilukânnimut. (Una takutitsijuk Kanuk piKattamangâtta.) Piungilivalliasot Pilukânnijuk pivalliadlutik inuk kappianatsâlidluninunut. Siagolimmat “Koniadluni” ubvalu pilukâlidluni, taitsumani nipaigutisot NukKaniadluni ubvalu pipvalâgunnaidlutik. Inuk pilukâkKaujuk uKagajat- tuk pijagenginimmiik taimâllu pigiallalâgunnainimminik. UKalluni ikajuttaugumalinniminik … allât kappiasâgililluni imminik pigumalluni. Taimaigaluattilugu, taitsumani, kap- piasâginik pivalliatillugu piungiligiallasok. Pilukânnik pi- ungilivallituinnasok siagumunut pivalliatuinnanialidluni.

18 Ikpiniannik sunaunginimmik

“Ingutaga uvannit kenaujanik Kinugainnatuk ejalukatsiniutitsa- minik imialunnilu, ammalu ilonna- galanganik sikkiganik tigusisimalit- tuk tagvunga takKimut ilingajumik.”

Ilanga uKumainnipât pilukâttaunimmi Kaujimadluni ân- niatitaunik nukKaKudlugu, tâvatuak Kaujimagani uKâlauti- gigianga ubvalu sunait asiangutigiangit piusiumititsigajam- mangâta ubvalu piungilititsigajammangâta.

“kappianattovuk kangusunnadluni- lu uKâlagiamik ... inuit kappiasujut takutsaugiamik pinniatauKattanim- minik uKâlautigijaullutillu.”

19 Unuttuit annait pilukâttauKattajut kangusuKattavut … kap- piasudlutillu ilamminut ilannâminullu ikajuttauniangin- imminik. Ilangani ilangit ilannangillu sivullimik ikajuKat- tangitut, tâvatuak uKaKattajut tamânejutsauvutit sugusitit ilagillugit ubvalu tukisiangituinnaKutit. Isumajâdlutit Kanuk pijaunialimmangâppit, ilatit ubvalu kina nagligijait ilinnik ânniatitsijuk, ilatit ubvalu inigijait asiangupat.. Tâ- vatuak, ikKaumagit, Kanutuinnak pigaluaguvit taimâlukak pilukâttaugiaKangilatit. Tamanna ilinnut taimaituinnal- ungilak.

Kinigiak saipatsatauvitsamik takutsautitsilungilak nuki- Kangininnik tâvatuak nukimmik. TigusigajakKutit inot- siangunitsaugiamik ammalu ilatit piunitsauniammata.

“Pisimanginigâppanik tamammik pijausimajuk ammalu pinnisimajuk nunalinni-ilonnâgut uKumailutau- vuk.”

20 Nagliniungilak kappiasuguvit

“AppaligalaukKunga kaivaluadlugu trakkik uvanik ullatillugu savikkad- IlauKatiget—sollu inuit—inositsiagittosonguvut ubvalu luni ammalu sugusimma tamanna inositsiagittogatik, ilanganilu pitaKagiaKavutit “âkKisau- timik”. Ilangani saipatsataunik ikajusonguvuk. Inositsiagit- takulauttanga” toKatigeni, kappianattuKangilak.

21 Sujaulittut sugusikka?

AngajukKât sivulliujigialet sugusinik. Tataminavuk kap- “Atâtaga imigaligemmijuk ullumi pianadlunilu sugusinut takugiamik ubvalu tusagiamik angajukKânga pilukâttautillugu. kappiasuliaKippâsot … PiujoniakKunga nilliangimagil- ukutigonak: lunga … ijisonguniagama uvannik takuniangimat … Anânaga takutsak …takunnagamik anânanga patittautillugu pijaudlunilu …tusâligamik KuKuajunik Kongautijunillu nipinik. kappiasuppâjuk… PaigigiaKania- likKaga … pasigatsauvunga … Na- Suguset pigunnaKut: jaga Kinillugu ajâtsukukkamma …ijidlutik illiup atânut illunganonialittaga … Atâtângai … …takutsautailigasualidlutik itiutjiKuvamma imialummeng?” …piggagasuadlutik ‘piujogasuadlutik’ …ikpinialidlutik pigunnanginimminik …ikpinialidlutik kappiasunnimik …ikpinialidlutik pasigatsaunimminik …ikpinialidlutik inutonniminik.

Suguset ikkiKanialidlutik inosinga nâdlugu.

22 Ânniutaugunnatut sugusinut

Suguset takunnâjut tusâjullu inummaginnik ânniutijunik unuttunik uKumailutaKasot asianguniattilugit inosingit inummagigugamik. Imâk pigajattut:

• ânnitausimanik sollu niakKiginnik, nâliginnik, ânnianik kalak, illimi imminoKattanik, uKâlagun- nasianginik, Kanimannik ubvalu taKanganik ubvalu uimalidlutik

• inunni uKumaitsalidlutik sollu pinniaKattadlutik, salluKattadlutik, pasitsik, inunnik takugumagun- naidlutik ubvalu sugumagunnaidlutik

• uKumangisongulidlutik ubvalu ilinniavimmi uKu- maittolidlutik • ilakaligutuk uKumaitsautilidlutik, pigutsadlutik ikpinianialidlutik Kanuingituk inuillu ânnitiutigalu- • angiggatailisot, ejalukattomaliaKidlutik, ângajân- agutik. natunik imialunillu, imminik kiliattilidlutik ubvalu imminialidluti Suguset Kaujimajut pinniataunik pilukâttaunillu takut- sauninginnik, allât takunnâKongikaluagunni.

23 “Pigutsaisonguvugut pingasuilinga- junik sugusinik: ânnitaugesok man- nik, sitijuk ujagak, ubvalu inummik” uKajuk Inuit InutuKanga Rhoda Karetak [Tukinga] (http://www.nccah-ccnsa.ca/76/Messages_from_the_ Heart.nccah )

Pilukâttauliguvit, ajunnaluammagittuk paitsigiamik sugusinnik. Ammalu, ilinniasot, takunnâdlutik inuk pilukâgin- nitillugu ammalu ilinnik sulijutsaniagunnaidlutik.

Pisiutisotit sugusitit sunatuinnamik âkKitigasuadlugu ânnianinga, allât piujongikaluappat taikkununga ikajugun- nangikaluappata.

Ammalu, mingutusimainnadlutit, ajunnatojâlidluni sunamik aittugiangit pigumajanginnik. Piggagasuattilaukkit sugusitit ikajuttaunitsanginnut ilagiKattalugit ilatit ilagillugit, InutuKak ubvalu ilannâk ikajutsisot imminik mamis- agasuatillutit inosinni.

Sugusitit ânnitauKattamipata, tagvainak ikajuttaugiattugit. Suguset pilukâttaupata tamanna tammaniuvuk. “Sollu inuit angijualummik killalet inosimmini.” Suguset paigijaugialet pilukâttaunimmit!

24 Summat tamanna uvannut taimaijong?

Unuttunik pitjutiKavuk kinatuinnak piusiKasok pilukâdluni ubvalu ânnitigidluni. Piluattumik, ânnitiginik pilukâginik piusiuvuk ilinniatausimajuk sugusiudluni. Sollu, nukap- piat atâtaminik takunnâsimajut pilukâgitillugu anânaminik ilanga uppisonguvut pilukâginnik piusituinnauninganik... isumaKajuk angutet aulatsigiaKanninginnik ânnitigillutik annanik inosinginni, ubvalu Kanuingituk “pasillugit” sunatuinnait piujogunnaipata inosinginni ubvalu kappiasujut Kuviasugatillu, piungitonnik pilukâginik kinamik nagligi- jaminik takutitsivuk angutimmagiuninginnik.

“… angutet nigiugijaugialet pilukâson- Inuit aippaget ilagellu tatigiutigiaKalaukKut inogasuagia- guninginnik.” mik uKumaittuni silaujuni. Ilonnatik– angutet, annait, suguset, InutuKait – kamagiaKalaukKut kamatsiagiamik Pilukânnik tammaniuvuk ilonnaini ilageni nunaliujunillu, ilaget inotigasuatuinnalunnagit tâvatuak piguvalliatigas- ilautillugit Inuit ilaget nunalellu. Pilukânnik ânnitiginillu uadlugit kinguvânit kinguvânut. Angutet pigialingit paitsi- takutsaugaluattilugit unuttuni inoKatigejuni ilikKusinillu, lutik ilaminik ânnititautailillugit, imminik ânnitigilugatik. ânnitittaugiak ilauKataungilak Inuit ilikKusinginni ubvalu kamanginik kamagigialimminik ânnitigituinnaniuvuk illigijanginni. KanimaliaKiKattadlutik ubvalu kingomailidlutik ilaminik Isumatsasiulaugit. Taimangasuanit, pilukânnik kamagijau- aullâsimavimmi. Nillianginik pasitsinillu sakKititsituinna- Kattasimavuk tagvainak InutuKaujunut aullâsimavimmi. vuk ânnianimmik.

25 “Sallunegik tamammik pilukâttausi- Atulukannik, ikpiniannik sugunnanginimmi pitsatuni- Kanginimmilu uKumaitsatitaunimmut asiujisimanikkut majuk ammalu pinniasimajuk nuna- Inuit ilikKusinginnik illigijanginnilu nunami, saipatsatausi- linni ilonnâgut uKumailutauvuk.” mangitut ânniajut ânnitausimanimmut ubvalu takunnâsi- manimmut sugusiudluni, ilonnatik kajusidlutik taimaison- Unuttunik asiangusimajuKalikKut Inuit akungani mânna- guvut pilukânnimik ânnitittaunimmilu ilagenit ilagenut Kamik jârini. Ilangit asiangusimajut piujosimajut Inunnut tikidlugit. Ilangit niviatsiat nukappialu pigutsatausimalit- – sollu ikinnisait suguset tuKugalidlutik – tâvatuak asingit tut uppidlutik pilukâttaunik Kanuingininganik annailu – sollu unutsidlutik tatiKalinnimik kenaujanik ammalu pi- inosigituinnavauk. Inosuttuit pigutsasimajut pilukânnimik sianik niKinik pisiatsanillu – unuttuni piusiujuni asiangud- takunâdlutik naluliumaKattavut uKâlakKujauKattangin- luni sulijutsagiamik uvattinik ammalu asinik. Sivunganinit amik, nigiukKunagit ikajuttaugiamik inummaginnut, tammautausimajut – sollu aullatitaudlutik ilinniavinut, ubvalu imminik ottulutik asiangutitsigiamik piusiujumik. pigumatinnagit nottitaudlutik – Inuit ilangit sungiutisi- malittut uKumaittunik asingita ilikKusinginnik ammalu “…tamâni Kanuingituk [takutsatigut] pinniagaluaguni am- ilanginnik piujunik. malu atuKatigellutik asiminik.”

Atautsik sakKititsisimajuk asiangutitsinikkut sulijugijattinik “Ilangit angutet uKasimavut ul- imminik ammalu asittinut puttusiumidlutik pilukânnet. lumi piungitummagiulittut annait Inuit annait pilukâttauluaKattalikKut anginitsamik asingin- nit annanit Canadami – piluattumik Inunnut angutinut. pitaKattisilimmata suliaKadlutillu 2004-mi, 28 per cent annait Nunavummi Kaujijausimajut silatiani ilikKusingita kamagigialim- pilukâttauKattaningit kamagidlugu 7 per cent prâvinsini. mini ammalu tamanna piungilititsil- ittuk ilagenik.”

26 Ukua uKausingit atautsiup InutuKaup:

“kamagasuagiamut, … tamammik angutet annailu sukkaitumik pi- giasilittut kamagiamik atuKatigellu- tik ilaget suliagigialinginnik uKâlau- tiKatuinnalugatik aviukKaigiamik kamagigialimminik … Akiliusiagial- lak ilanginni ilageni sanajauKatta- vuk annanut suliaKadlutik silatin- Asia sakKisimajuk asianguniusimajuk Inuit inosinginni gata illungata ikajudlutik ilaminik paitsiutingimagidlutik ilauKataugatillu inoKatiminut, mânnaujuk inuit uKâlaKatiKatuinnaKattalikKut jâriKati- uKumaittuni kenaujaliugiamut atut- galaminik, piusituKamigut Kaut tamât Kaujimautigiamik tauKattajuni ammalu piusiumitiga- akunnimini inoKatigeni. Tamanna asiujittisigunnaKuk suadlugu inosigilitanga.” [Tukinga] ilinniatitsinimmik ilikKuset illinattoninginnik, ilautillugit sulijutsanik ammalu piungitulinik, ubvalu naluliumalidlu- tik Kanuk atugiamik imminik inosimmini. Ambassador Mary May Simon, Inuit: One Future-One Arctic, p. 41, The Cider Press, 1996

27 Ukua uKausingit atautsiup InutuKaup sujuKasimammangât:

“IlikKuset pilukâttauningit pivalliajut. Asia ilikKusik, pigingitavut Inuit ilikKus- ingaungituk, sakKisimalittuk nunattini. Sollu kataisimajugut ilusitinik ilikKusit- tinillu ikpinialigatta pitsatuniKagajangitugut asiujingikuttigu. Kaujimavugut nukiKagutta piunitsamik inoKatigegajattugut akunnitini. Inuit piusingani, ubvalu inutuKait uKausingit atuttaugunnaitut, pititsitillugu Inuit piusingit pilukâttausi- matillugit. IlikKusivut pilukâttausimalittuk. Unuluadlatut inuit tigusisimalittut ilikKusigingitattinik, tamâni siKuttisimavugut.” [Tukinga]

Meeka Arnakaq: Nuluaq Project: National Inuit Strategy for Abuse Prevention, http://www.pauktuutit.ca/pdf/publications/abuse/AHFNuluaqInuitHealing_e.pdf

28 “Asingit ilangita kamaKatauKat- tapata piunitsaugajattuk, ilonnatik Pilukânnik sakKisonguvuk pigiasititsitillugu idluigusunnik, nunalet angiKatigellutik. Ikajutsi- kenaujait, Konganik, aulatsigunnanginik. Taimaigajattut giaKangilatit aippanik Kaujima- kitsatitaunikkut ammalu initsaKatsianginimmut illumi, su- liatsaKanginik ubvalu asiujisimanik ilikKusiminik, ubvalu gutik angutik annalonnet piungi- ânnitittaunikkut isumakkulu pititsitillugu imialuk ammalu tulippata sugusinik. Kaujimaguvit taimaittugalannik atulukannik. aippait pattalippat ubvalu ânnitigil- Tâvatuak taimainginnaKattatuk kinakiak ikpiniammat luni sugusinik, ikajutsigiaKangitait.. – ikpiniagusingit, pigumammata, pitâgialet, ânnianik, Asiagut pisongummijuk. Aippanga naluliumanik - “pimmagiuluammata” uKangimagillutik nagligusunniminik, taimaimmat “pigunnatitsiKattavut” Kaujimaguni angutinga pinniatil- ânnegiamik asiminik inummik, piluattumik ilaminik akini- lugu sugusinik, angutiminik ikajut- aniangitumik, sollu aippaminik, sugusimminik ubvalu inutuKammik. Inuk ânnitigijuk tukisiangituk Kanuk sigiaKangituk pijauligutik. Suguset pimmangâmmi, ilangit saipatsataugiaKagajattut nukKati- nigikkatauKattangipata, ubvalu gasuallugu pilukânnik ânnitiginillu ammalu taimaimmat nukikkut [ammalu uivisâlukattaulu- pitsianialillutik. tik] pinniataulippata paigijaungin- Ikajungilatit ubvalu paitsingilatit kinamik ilinnik ânn- nagialet.” [Tukinga] esimajumik ubvalu kinamik ilagijannit ubvalu ilannânik uKalautigingikunni pitjutia. Tigujausimajuk apitsutautillugu Aupilaarjuk, sakKiti- tausimajuk Interviewing Inuit Elders: Perspectives on Traditional Law, http://nac.nu.ca/OnlineBookSite/ vol2/pdf/chapter3.pdf

29 Unuttuatidluni isumajâKattalauttuk Kanuk inosinga inogajanniKâ? Nautaima nuket talet Paigijaugutitsangit unnuami? Suna ijosinganik asiujittisisimavâ? Kanga ânniagunnainiakKâ ammalu ikKaumajangit asiullutik? [Tukinga]

Pisimajuk “Konganik Kupvelu”, sanagiallatausimajuk pigunnatitsitillugu Susan Aglukark ammalu Jon Park-Wheeler

30 31 Piunitsauvâ tamânegiamik ubvalu aullalune?

IsumajâgiaKavut pilukâttautailigiamik, pilukâttautailitil- Sivullimik, kamagitsialutit pilukâttautailillutit sugusitillu. lugillu sugusitit. Kanuk pigiasiguvit, apigillutit imminik:

AullagalâgajakKutit akuniungituk, ubvalu aullamagillutit. • kappiasâgisimajuk tuKutsigiamik uvanneng ubvalu Nallingalonnet tukiKangituk katititausimagunnaininnik sugusining? ubvalu ilaKangininnik. • Piungilivalliatuinnajuk taimanganen? • Uvannik pikKogisimajuk annaniagiamik pigumat- kappiasugajakKutit ilagijatit ilannâtillu ilinnik pasitsiniat- tinanga? tut ‘Kimaiguvit ilannik’. Ammalu taimâk isumaKagajattut. • Imminiagumajong ? UKumaittuk atugasuagianga. Ijitsisimanik piusiujunik • Aulatsinginnatuk ubvalu idluigusujong? pilukâttaunimmi ikajutsingilak inummik saipatsagiamik. • Atulautsimava pinniagutitsameng, sollu savim- Kimailluni sugusinik ilinniatitsiniuvuk pilukânnimik atut- mik, Kijummik, ubvalu Kukiutimmik uvannik ân- tauniKaniattilugit inosingit sivunitsanginni. negiamik? • EjalukattomaKattajong ubvalu imigainnadluni? Idluggijângikuvit ubvalu kappiasuguvit, takutsauvuk • EjalukattomaKattavinga ubvalu imigaKattalunga pilukâttauKattaninnik. Pinniatausimaguvit atausiallutit, nukKatitsigiamik ânniaganik? piungilituinnagajattuk piusingimagilluni kisiani nukKati- • kappiasuvinga sugusikkanong? gunni. • Ilakka ilannâkalu uvanik kappiasujon? • Kanuk tamanna pilukânnik attuiniKavâ uvannik sugusikkanillo?

32 Tamânegasuagumalittauk? “Ilonnatik nunalet Kaujimajut Kanuk uvannik piKattamangât … uvannik pasitsiniattut annausianginiganut aullaguma … suli nagligillugu … “killigiutjisialauttuk uvannik pin- tâvatuak uvannik tuKunnikasalauttuk kingullipâmik sugusikka isumaitsilittut… nialâgunnaituk uKadlunilu taimâk Kanukkiak pigiaKavunga.” pilâgunnainimminik… Ottutigial- lasâmmilagut…tâvatuak taimain- gipat tuavillunga pannaisimagiaKa- vunga atuinnaulunga.”

IsumajâgajakKutit piunitsaugajattuk tamânetuinnaguvit.

Ilanga annait uKautijausimavut ilaget katingagia- Kanninginnik… Kanuk pijuKagaluappat, ubvalu Kanuk piungitodlagaluappat. Unuttuit annait uKumaitsaKattavut Kimaigiamik ilaminik aippangatalu ilanginnik - ilangani ilangita uKautiKattajangit Gudimik akigattujut Kimaigasu- anniminut.

33 Unuttuni nunalinni annait pasijauKattajut sunaKutaugun- naidlutik uKâlatillugit pilukâttauKattanimminik ubvalu Kimaigamik aippaminik. Ammalu unuttuni nunani kinalonnet ilinnik uKautjigunnangituk pilukânnik tammaniun- inganik allât maligatsanik siKumitsiniuninganik.

UKumaittogivuk Kimaigiamik unuttuit pitjutigillugit, allât akuniungitumut, nukKaKujituinnatillutit pilukannimik. UKumaittumagik aniutjigiamik sugusinik illumit. Mikijuni nunalinni, namullonet aivitsaKakKongituk. Ânnitausimaguvit, ânniasiupviliagiaKavutit. UKautjingi- UKumaittomijuk Kimaigiamik suli nagligillugu. Inutongi- kaluaguvit kinamik Kanuk ânnisimammangâppit. Piunit- latit taimâk ikpiniaguvit ammalu tammaniungilak ubvalu saugajattut uKautigunni Kanuk ânnisimammangâppit piungitongilak nagligigianga angutik. Unuttuit annait aip- paitsijik ubvalu ânniasiutik kamagijautsianiagavit. paminegumaKattajut... nukKaKujituinnatuk pilukânnimik. Nigiujut ilonnâgut ommatimmigut asiangugajanninganik Ammalu piujogivuk atuinnauguvit tagvainak anigiaKad- ikKasuliaKilluni nagligusuliaKillunilu angutik ubvalu aip- lagajaguvit. IkKaumagit, piluattumik pilukâttaunik nuk- paminik. Kaniangituk imminik...tuavittumik pannaisimanik pimma- giuvuk ilinnut sugusinnulu!

34 35 Sunauvâ tuavittumik pannaigutik?

Tuavittumik pannaisimanik Kaujimaniuvuk isumakkut Annait pilukâttauKattasimajut uKasimavut pimmagiujuk Kanuk pigiaKammangâppit pijauligemmiguvit. TukiKavuk atuinnaugiamik: atuinnaunik kingullimik pijauligemmiguvit. • IkKaumallugu fonningata nomaranga pulesikkut Ilangit annait KaujimaKattavut anigiamik pijaugiallaKâga- (tâkkua allatausimajut pâginâni tunuani allakulop tik...takusot malunnautinik angutik pilukanialinninganik. nâningani tagvani atuagammi).

• Nunagijatsini pulesiKangipat fonnigajakKutit Kanin- nipâmut nunalinnut pulesinginnut: “Namut aivitsaKalaungilanga tai- …tigusisot akilellutik fonniutimmik maimmat pisugalatuinnalaukKunga …tukisiagutingikutsi, nagvâlutik ikajusomik fonniga- nunalinni sugusikkalu ikittuni siton- sualiguvit dini utakKituinnadluta sinisigiat- …tagvainak kiujaungikuvit, nukKatuinnaniannak – ottugagit! sanganik.”

36 • IkKaumallugit fonningita nomarangit ilannâpit ilap- pilu sulijugijatit …âkKisigajakKutit nalunaikkutanik uKausinik ubvalu uKautigillugit taikkununga Kanuk tukiKammangâta pulesimajut fonnigiaKagajappata.

• Atuinnaguttilutit Kanuk aigajammangâppit ânnia- siupvimut, suliaKapvimut, katimmavimmut ubvalu ilannâpit illunganut namut aigiaKaguvit pilukâttau- tailigiamut ubvalu namut asinginnut inunnut tuavil- lutit.

• Kimaillutit annugânik, kenaujanik asinginnilu akitujunik illigijannik piKutinik ilannâpit illunganut tagvainak anigiaKagajaguvit...ubvalu ijitsisimallutit pitalimmik pigumalâttanik atugialinnik.

37 Tuavittumik Ilumiutalet Allasimajut

• pimmagittuk alakkasâjait, ubvalu adjiliut- • annugâtit akitujuillu ujamitit, siutimmiutait tausimajut, inolipvet, inositsiagittonimmut kardet, suguset tigumiattauningit ubvalu asingit • motakâgiamut laisinset, motakât/sikidot/nunakk- idluatsaivimmut alakkasâjait (sollu upattau- ogutet pegutingit giaKanginimmut malittaugialet), insuarinsipit nomarangit, aippapit insuarinsingata numa- • illumut pegutet ranga • suguset annugângit amm- • kenaujait, akilitsasiutet, kenaujatsiugutet, sik- alu piuginippângit pinguat kiKautet, tauttilitsasipvimi allatit (kenaujanik piulimatsilutit pigunnaguvit...ilangit annait • Kimâliguvit akKutitsait piulimatsiKattajut kenaujanik imusimadlugit initsailu pannaigesimallu- Killajammut Kuatsevimmi, takutsauniammata git. amiakkuvinituinnatit niKittitut)

• ânniasiugutet

TuavigiaKaguvit, tagvainak anillutit pigunnaguvit!

Tigulatuinnangimagillutit pigumajannik allasimajunik..anituinnalutit!

38 Nakit ikajuttaugajakKingâ?

“Kaujimatsiangilanga nakit ikajut- • Paitsijet, nunalinni inositsiagittotitsigiamut su- liaKattet ammalu niKitâtitsijet ikajusot ânniasi- taugajammangâmma … tâvatuak upvimi kamagijaugiaKaguvit ammalu uKautigillugit ânniasiupviliaguma, uvannik tak- ilaget pilukâttauningit, ikajullutit namut aijut- uppat, UKautituinnagajattaga saumangâppit sugusitillu asinginnut ikajuttauvinnut. tamaungaKaujunga nuvagama. • PinniatauKattajunik ikajuttet ubvalu idluatsaivimmi Taimaiguma Kaujimaniangituk suliaKattet ilinnik Kaujititsigajattut ikajullutillu ikajuttaugumanniganik … ningât- nagvâgiamut ikajusonik. taunianginama. TusalaukKunga • Ilanginni nunalinni, annait Kimâpvingit iniKattisisot paitsijet ikajutsiamagisot ânnitit- akuniungituk ilinnik sugusinnilu, niKinik annugâ- nillu ammalu ikajuttaulutit saipatsataunikut, ikajul- tausimajunik.” lutillu maligatsatigut, kenaujatigut ammalu asingin- nik ikajotiusonik. Atunit nunalet inuKajut ikajusonik pilukâttausimaguvit. Fonnilaugit ubvalu takugiattulugu apitsulutillu nani ubvalu • Ilanginni nunalinni, annait Kimapvingit iniKattisisot namut aigajammangâppit fonnigiattulutit ubvalu ikajut- akuniungituk ilinnik sugusinnilu, niKinik annuga- taugiattulutit. nillu ammalu ikajuttaulutit saipatsataunikut, ikajullutillu maligatsatigut, kenaujatigut ammalu asingin- • Puleset ilinnik paitsisot sugusinnilu, ikajullutik ilinnik ikajotiusonik. nik nagvâgiamut pigialinnik.

39 • Akuniungituk inigijausot ubvalu Kimâpvet atuin- nautitausot ilonnaini nunalinni ikajuttaugiaKaguvit sugusitillu pilukâttautailigiamut aisongulillutinnut annait Kimâpvinganut, pigiaKaguvit

• Iinniavet nunalinginni saipatsaijingit ikajusot Kanuk ikajuttaujutsaumangâppit, piluattumik ilinniavim- Igvit ubvalu kinakiak Kaujimajait uKumaittumelippat, fon- meguvit suli nilaugit Pulesimut, Kainiammat illunut nukKatitsigiattu- luni pilukâjunik, kamagillugu inuk ânnitausimajuk ubvalu • FonnigajakKutit ikajuttauvimmut kappiasâttausimajuk, uKautillutit pivitsanik ikajullutillu.

• Katangutiget, ilannâget ubvalu InutuKait ilinnik ikajutsigajattut, ubvalu initsasiullutik initsanik

• AjuKittuijuk ilinnik uKautjigajattuk ikajullutillu nagvâgiamut ikajuttaugutitsanik

• Maligatsatigut ikajuttet suliaKapvingit ilinnik uKautjigajattut pivitsagijannik ikajullutillu nagvâgutillutit ikKatuijimik

• kenaujatigut ikajutsijet suliaKapvingit ilinnik ikajusot kenaujatigut.

40 Kanuk piligajakKât fonniguma pulesinut?

Puleset isumajâppata pinniatausimajutit, ubvalu asiagut jaugajattuk ilinnut fonnigiaKangituk ubvalu takulluni pilukânnikut, inuk ilinnik pinniasimajut idluatsaiviliat- ilinnik. Nâlangipat maligatsaminik, pulesinut tigujaugial- titaugajattut pilukâsimanimminut. Puleset uKautigialitit lagajattuk. Kanuk pijausimammangâppit. Puleset tigusigajattut pilukâsimajumik. kappiasuguvit ânnelânninganik ilinnik aniguni, initsasiu- giaKavutit pilukâttautailivitsanik, sollu akuniungituk inigi- Ilonnangit puleset ilinniasimajut Kanuk kamagiamik jausonik illunik ubvalu Kimâpvimik. pinniatausimajunik ilagenik aippagenillu. Ilinnik ânniasi- upviliagutjisot, ânniasiupvimut ubvalu paitsijet suliaKapv- Ubvalu KinugajakKutit “tuavittumik paigijaugutitsanik ma- inganut kamagijaugiaKaguvit... ubvalu ilinnik ikajusot ligatsamik” (inulimât, atuinnaupata), a “pilukâttailigiamut sugusitillu aniutitsialutit. maligatsak” (inulimât ubvalu ilaget) ubvalu “pilukâttau- tailigiamut” (pilukâKattatunut). Tamakkua maligatsait Inuk pannanaittauniappat, pannanaitsimavimmegajattut malittaugialet ilinnik inummut pinniasimajumut ânnitig- idluatsaiviliagiaKalinniminunut. Anginitsani nunalinni idluni ubvalu kappiasâgisimajumut maligialingit ilinnut akunenginitsaugajattut ikittuni sitondini. Taimâk pijagep- ilingajut sugusinnulu. Sollu, maligatsak uKagunnaKuk ilin- pata, anittitaugajattuk, idluatsaivik kisiani uKappat suna nik nilliujuigiaKangituk ubvalu uKâlaKatiKalluni akuninut, pitjutinga kamagillugu pannanaitsimavimmegiaKanin- ubvalu igvit sugusitillu illumegajakKusi tamanettinagu. ganik. Inuk pilukâjuk malingipat maligialimminik akilettitausok kappiasuguvit pilukâttaugiatsanik, uKautilauguk pulesi ubvalu pannanaittauluni. takunnâtillugu ilinnik pinniaKaujuk ânittitaukKâtinnagu. Idluatsaivimmi uKautijaugajattuk maligialinginnik anit- titaukKâgani. Sollu ottutigillugu, idluatsaivimmut uKauti-

41 Idluatsaiji ubvalu idluatsaijuatsuk Kaujigiallagumappat aittuiKâgani malittaugialimmik angutik annalonnet ilinnik apigigajattuk, ammalu asianik inummik, tusâgiattuKujil- luni idluatsaivimmi. Atunit ilonnasi pivitsaKaniagatsi uKâlagiamik piusigisimajannik. IkKatuijiKagiaKangilatit ilaugiamut idluatsaivimmi, kisiani pitaKagumaguvit.

Tamanna uKumaittoKattajuk pilukâttausimajunut inunnut ikajutsitaugumagiamut. Uppigusugamik ilaminik ammalu ilangani tatigiKattadlugit Kaut tamât inosimmini. Tâvatuak tuavittumik paigijaugiamut maligatsak, inittisiutik maligatsak ubvalu pilukâttailititsigiamut, ikajusot.

42 Kanuk piKattavât puleset idluatsaiviliatitsigutik inummik pinniasimajumik?

Inuk pilukâsimajuk pasigatsaunimminik uKappat pilukâsi- pilukâsimajuk uKâlattilutit piusigisimajannik. Ikajutsijimmik mallutik ilinnik sugusinnilu, idluatsaivik pasigatsaugutinganik ilaKagajakKutit saninni, idluggijâniagavit uKâlaliguvit. aittuniattanga. Aittutaugajattuk akiligialinganik, maligatsamik, pannanaittauluni, ubvalu adjigengitunik tamakkun- Akunegajattuk takKinut idluatsataugiasikKâtinnagu. Idluat- inga malittaugialinnik. Inuk pilukâsimajuk ikajuttaugiaKaga- saivimmi inuk pilukâsimajuk pasigatsaupat, idluatsaivimmut jattuk saipatsataunikkut ilagillugu maligialinga. aittutauniattuk Kanuk pijaujutsaumangât. Pilukâsimajuk IkKatuiji Ikajutti ilinnik uKautjigajattuk Kanuk pilukâttausima- PannanaittaugiaKaguni ubvalu pannanaittaungikuni ka- junik ikajuttet prâvinsimi ubvalu nunalinni, ikajusonguningin- magijaugajakKuk unuttunik taimaittunik ubvalu sivullipâmik nik ilinnik uKautjuilutillu Kanuk idluatsaivini pijuKasongum- taimâk pisimangikaluaguni ammalu kamagillugu Kanuk pi- mangât. ungitigijumik pisimammangât. Kappiasuguvit, uKautilauguk IkKatuijik Pilukâjunik Ikajuttik ubvalu pilukâttausimajunik Fonningita nomarangit tamakkua inuit tunuanejut allatausi- kamajik. Idluatsaivik âkKisisok maligatsanginnik anittitau- majuk tagvani atuagammi. giasippat, sollu ilinnik nilliujuigiaKangininganik. Ubvalu kappiasuguvit pannanaittaupat igvit ilatillu niKitsaKaniangikuvit, Inuk pilukâsimajuk pasigatsautitauppat idluatsaivimmut, idluatsaivik aittuigunnaKuk asianik piusigigialinganik, sollu angutik maligatsaliuttaugajattuk nunaminettitaulluni atâni suliaKattitaulluni nunagijatsini akiliutinganik. “Nunalinni Pasigatsanut Malittaugialinni”, ilangani taijauKat- tajuk “illumegialik”. Idluatsaiji unuttunik maligatsaliugajattuk Inuk pilukâsimajuk pasigatsaunginigâppat, ilaugiaKagajak- ikajulluni ilinnik sugusinnilu pilukâttautailinitsatinnut, sollu Kutit idluatsaivimmi takunnasimajollutit idluatsataulip- pilukâgiaKangituk, imigiaKangituk ubvalu atulluni ejalukan- pat. Pigumaguvit, pivitsaKattitaugajakKutit uKâlattitaullutit nik, illumelluni illumini fonniKattangimagilluni ilinnik ubvalu takutsautinnak ubvalu asianellutit illugusimmi ukkuasimatil- takullutit. Apigilauguk Pilukâsimajunik IkKatuiji Ikajutti am- lugu idluatsaivimmi tv-etigut takugunnanianginnanni ilinnik malu pilukâttausimajuk suliaKattik idluatsaigiasikKâtinnagit Kanuk pigajammangâta. 43 Asiagut ikajuttaugutitsagiallaKavâ?

Ilonnagalatik nunalet pitaKavut InutuKait katimajinginnik pit kisiani angiKatigegutsi. ikajutsisot ilinnik ilannilu apigigunni. Fonnet nomarangit annait Kimâpvinginni taggâni Canadami AigunnaKutit annait Kimâpvinganut ubvalu illumut allatausimajut tunuani tagvani atuagammi nâningani atu- Kimapvimut pitaKappat nunagijatsini. PitaKangipat, apitsu- agaup. IniKaguvit nunalinni siKingani Canadaup, fonningita sot pulesi, paitsijik ubvalu pilukâttausimajunik kamajet namut nomarangit annait Kimâpvingita atuinnaujut ikajuttaugiamut aigajammangâppit iniulaullasomut tuavittumik Kimâpvimik fonninginni allasimajut tunuani atuagammi nâningani asianottaungininni. tagvani atuagaup.

Iniulaullasot Kimâpvet ubvalu inigijausot illuit (annait Fonnisonguvutit annait Kimâpvinganut apitsulutit ubvalu Kimâpvinganut ubvalu inigijausomut illumut) pilukâttautaili- uKautillugit susimammangâppit. UKautigiaKangitatit giamut ilinnut sugusinnulu inigilaullagajattait ikittuni ulluni kinaummangâppit. Ilangit annait Kimâpvingit fonnilet ubvalu wogini. Ilonnagalatik annait Kimâpvingit suliaKat- akiKangitunik. Ammalu unuttuit annait Kimâpvingit su- tiKavut 24-rani sitondini suliaKaKattajunik ullumi. Ammalu liaKattiKavut pilukâttauKattasimajunik taimaimmat tukisiajut ilonnatik kamajiKadlutik inuit tamaungatailitillugit pilukâKat- tamatsuminga ammalu ilinnik Kanuk pilukâniangitut. tajuit. Ilonnatik nunalet paitsijiKavut ammalu nunalet inositsiagit- SuliaKattingit annait Kimâpvinginni aittuigunnaKut ilinnik, totitsigasuannimut suliaKattiKadlutik ilinnik ikajusonik sug- sugusinnik, initsasiamik, ammalu ikajullutik ilinnik niKit- usinnilu. Unuttunik piusiKasot, ammalu uKumaitsasimajunik satigut, annugânik, Kuingelitanik, pinguanik, Kaujigatsanik nukinut pijaudlutik ammalu uivisalukattausimajunik Kunu- ikajutsiutinillu. Ilinnik ikajusot namut aijutsaumangâppit junniataudlutik, uKumaitsanikkut, kitsanikkut ilaget pilukât- ikajuttaugiamut ikKatuijitigut. kenaujatigut ikajullutit, ân- tautillugillu. Ilangagut, nalunaikkutalik isumaligijik paitsijik niasiuttaugutinik ammalu nutâmik initsanik, taimâk piguma- ubvalu nunalet isumaligijinga inositsiagittotitsigasuannimut guvit. SuliaKattingit annait Kimapvinginni uKautiKaniangitut suliaKattik atuinnausok ikajugiamut. kina pilukâttaumangat, ubvalu kinamillonet, nanemmangâp-

44 Ilangit nunalet pilukâttausimajunut ikajuttinik suliaKatti- Ammalu, atunit avittusimajuit Canadami pitaKajut pilukât- let. Tâkkua inuit ikajusot ilinnik sugusinnilu nagvâgutjilutik taujunut fonninik, akiKangitunik fonninik. Inuit kiuKatajut initsanik, ubvalu ikajullutit tuavittumik paigijaugutitsanik fonninik takutsausonik fonniKangitut ammalu uKautigiaKan- maligatsamik (inulimât, atuinnaupata), pilukâttautailijau- gitatit kinaummangâppit. Ilinnik uKautjisot nakit ikajuttauga- giamut maligatsak (inulimâni ubvalu ilageni, atugiaKappat) jammangâppit. ubvalu pilukâttautailigiamut maligatsamik (pilukâKattajunut). Pilukâttausimajunik ikajuttet suliaKattet ikajusongummijut PIMMAGITTUK: fonniguvit nallituinnanganut fonniup no- ânniasiuginikkut ammalu maligatsatigut ikajuttaugutinik. maranganut allatausimajuni tagvani atuagammi, fonnet Ilinnik tukisititsisot pivitsagijannik ikajullutillu sunanik fonnigiallasonguppat, asianut fonnilaugit nomarammut atugialinnik. Pilukâttausimajunik ikajuttet suliaKattet ilinnik fonnigeguvit pulesikkunut, ikajuttauvimmut fonnimut, malisot ailiguvit pulesinut ubvalu ânniasiupvimut. Ilinnik annait Kimâpvinganut ubvalu pilukâttausimajunik ikajut- ikajutsiniattut Kanuk pigasuannini. timut suliaKattimut. Ubvalu fonniguvit atullutit fonnimik atjakatattausomik, puiguniannak nipattigianga nomarak Nâlasot uKâlautiKagumaguvit pitjutigijannik Kanullu ik- fonnipit iluanit sivungani fonniutigisimajanni. Taimâk piniammangâppit. Unuttuit inuit kiuKattajut pilukâttaujuit piguvit inuk pilukâsimajuk ilinnik Kaujimaniangimat fonninginnut taimaittukosimajut pilukâttaudlutik. Fonnet sulimmangâppit ubvalu Kanuk pannaimangâppit. nomarangit pilukâttausimajunik ikajuttet suliaKattet fonnin- gillu tunuanejut tagvani isuani atuagammi.

Maligatsatigut ikajuttaugiamut atuinnaujuk ikKatujik ubvalu maligatsatigut ikajuttauvet suliaKapvet, ammalu ilangitigut, akiligiaKangitogajattut. Kaujitilauguk maligatsatigut ikajuttet suliaKapvinga, maligatsatigut fonnik, idluatsaivimmi suliaKat- tiup suliaKapvinga ubvalu idluatsaivimmi suliaKatti su- liaKattet Kaujisallutit nakit ikajuttaugajammangâppit ammalu ikajuttaugajammangâppit akiKangitumik.

45 Sugusellitauk aullagiasidlaguma?

Kimaiguvit pilukâttaunigisimajannik, Kinugasonguvutit tigu- Pilukâttautailinitsait sugusitillu sivullipaunginnagialet. miagumallutit Kitunganik. Aippait tigusituinnagunnangituk Ulugianattumeniannak pingigaguvit Kanuk paitsinialim- sugusinnik aullagiaKasimaninnut atjangimagillugit. mangâppit sugusinnik ubvalu imminik. Kimâpvet ilinnik ikajusot sugusinnilu akunimongituk initsasiutillutit illusannik Isumajâguvit Kitungatit ulugianattumegajanninginnik, akunimullu ilingajunik ikajuttaugutitsanik. IkKatuijet ikaju- Kaujitilauguk pulesi ikajuttaugumallutit aitillugit sugusitillu songummijuk apigilluni idluatsaijimmik maligatsaliukKulugu paigijaupvimut ubvalu ininganut pilukâttaunangitumut. At- aippait akileKattaKullugu kenaujanik ikajotitsanik ilinnut jagunnangikunni, uKautillugu pulesi ulugianattumeninginnik sugusinnulu. sugusitit. Tigumiagiamut ubvalu angajukKângullutit maligatsamik pita- PivitsaKaguvit anikKânak illunit, uKâlaKatiKajutsauvutit ik- Kaguvit, piujovuk tigumiallutit adjinganik suna uKumaittuk Katuijimmik Kanuk piunippâmik paigijaugajammangâppit sakKigajappat. Sugusippit ilinniavinga ubvalu paigijaupvinga sugusitillu. IkKatuijik ikajusok ilinnik Kinugaliguvit idluat- aittusongimmijatit adjinganik. saivikkut tigumiagumallutit ubvalu angajukKânut malittaugialimmik. KanuttogutiKaguvit aippait ubvalu kinakiak tigusigasuanian- ninganik sugusinnik nunannit, ubvalu allât silatianut Can- PingigautiKaguvit Kitunganik pilukâttaunitsanginnut, ikKatui- adaup, uKautilauguk ikKatuijet. Idluatsaiji maligatsaliusok jet apigisok idluatsaijimik maligatsaliukKulugu aippait kisiani atautsik angajukKâk ubvalu tamammik aullaujigunnangine- kamagijaulluni pulâgiasongunninganik sugusinnik, ubvalu ginnik sugusinik inigijanganit (sollu nunalinnit, pravinsimit, takugiaKangimagittilugu Kanuatsulonnet. Idluatsaiji âkKi- nunamit ubvalu Canadamit). Idluatsaiji maligatsaliusong- sinialluni piunippaujumik ilingajumik sugusinnut. IkKaumal- ummijuk suguset nalunaikkutangit nunamut aisongugiamut lutit taimaitsainangituk idluatsaijik maligatsaliulluni taku- tigumiattaugiaKaninginnik idluatsaivimmut. Canada (taijau- giaKangimaginimmik sugusimik angajukKâmillu. Pulâgiannet juk “silatsualimâmi suguset tillitauKattaningit”) nagvâtauson- ilaKalluniungikaluappat, ilagennaniattanik Kinusonguvutit gummijut Kagitaujatigut ukunani: http://www.voyage.gc.ca/ aijauliguvit ubvalu katattaugiattuguvit uKumaittumekKunak. faq/child-abduction_enlevements-enfants-eng.asp.

46 Kanuk pilluangusigajakKinga nukkilungalu tamakkua kamagigiamot?

UKumaitsaguvit Kanuk pinialimmangâppit, naluliumal- • Nunamegiattulutit inutollutit, ubvalu ilagillugit lutillu, pigiasigajakKutit pilluanguttigiasillutit nukkisal- sugusitit ammalu tatigisotit ilannâtit ubvalu ilatit … lutillu. ilonnatik uKasimajut aullasimannik nunamit pigun- naliaKititsisok, Kanuttonimmik ammalu saimanim- Unuttunik pigunnaKutit ikpiniagiamik nukiKannimik, mik nigiutsialutit imminik pisongulillutit: • Unuttuit annait Kaujisimajut uppiguset sollu ilusitu- • UKâlaKatiKallutit kinamik tatigisonik... ilonnangin- Kait ullusiugutet, tutsianik, saipatsataunik, ammalu nik uKautingikaluagunni, uKagumaluajatuinnanik katimmaviliaKattanik nukkititsisot … ikajuttaulid- lutik piusigijaminik, Kanullu pigunnausinginnik, • Ilonnagalatik nunalet mitsutiKajut, pinguatuligijinik, takutsausialualidlutik anânanik sugusellu katingavinginnik, AA ammalu imigattailigiamut kamajinik, katimmavinik, inum- • IsumaKaguvit atulukannimik uKumaitsautiKajutit maget ilinniavinginnik, inunnut upattausonik kat- takugajakKutit atulukannimut saipatsaijinik apigil- ingavinik ammalu Kimigguavimmik ... taimaittunut lugillu ikajuttauvinik ilinnut. aiKattaguvit isumait ommatellu silakKijâliumigajat- tuk kitsautigijannit, imminik tatigillutit, pasijaunik kappiasunillu … angigganiallutit nukiKanitsaulillutit imminillu sulijugilillutit

47 Piunitsamik imminik inogasua- giamut sugusitillu pigiasisok …

Atautsikâllugit Piusitsatit!

48 titaukKâtinnagu maligatsaKattitaulluni, sollu uKauti- UKauset jaudluni ilinnik nilliujuigiaKangituk. Ubvalu idluatsaiji idluatsaivimmi tusâttaunikkut uKautjigunnaKuk pilukâsi- atuttausimajut tagvani majumik tigumiattaugialik pannanaitsimavimmi pijaget- taunimminut idluatsaivimmi. Tusâttaunik taijaummijuk atuagammi … “iluani idluatsaivet anittitauninga”. plukânnikut papvisâginik Pasijaujumut: kappiasuguvit kinakiak ilinnik pilukâgennapat malikatain- Tamakkua uKauset ikajugunnagaluattilugit, iluittongitut naluni ubvalu KaiKattaluni ilinnut KaikKujittinak, ubvalu maligatsanik tukingit. Ikajuttaugumaguvit uKumainnisat- kamainnapat ilinnik ubvalu piusiKaniappat kappiasâgillu- tigut, sulijumik tukinginnik, apitsulauguk ikKatuijet. ni ilinnik ubvalu sugusinnik, ilannilu, tânna inuk pilukâlit- tuk maligatsanik siKumitsidluni papvisânnikut. Tamanna pilukâttaunik taijaummijuk malikatannik ijitsimadluni. Pilukâttaunik sakKiKattavut kinatuinnak pikKolimmat, ubvalu kappiasâgilimmat pikKoginnikut, asiminik inummut pilukâsimajunik ikajuttik ikKatuijik angittaungimagilluni. (Angittausimanik pikKoginikkut Tanna ikKatuijik (taijaummijuk ilangani Pilukâsimaju- ubvalu kappiasâginik sulijumik angiutaungilak.) nik kamaji IkKatuiji) kiggatujuk kavamamik (taijaujuk “Atanimik kiggatutti”). Atanimik kiggatutti kiggatuvuk idluatsaivimmi pilukâsimajuKalippat, pigunnatitsidluni idluatsaivini tusâttaunik pijausimajumik ubvalu takunnasimajumik uKâlakKulugu Tamanna idluatsaivini piusiuvuk atuttauKattajuk inuk piusiusimajumik idluatsaijimut. Inuk pasijaujuk nam- tigujausimalippat idluatsataugiaKallunilu. Idluatsaivimmi minik ikKatuijiKaKattajut, taijaujuk ikajutti ikKatuiji. Kanuk pijauniammangât inuk kamagijauKattavuk anit-

49 tigumiannik ubvalu angajukKâp naKammangât prâvinsinni ubvalu nunagijanni atugunna- maligialinga tannik. Tigumiaguvit sugusinnik, maligatsatigut kamagigialitit Ka- Tuavittumik paigijaugiamut maligatsait ubvalu tuavittumik nuk pijutsaumangâppit pigutsagasuallugit ilinnianingillu. kamagijaugialet maligatsait inulimât paigijaunitsanginnut Tigumiagavit, sugusitit ilinneniattut inigijanni, tâvatuak maligatsauvut atuinnait pravinsitsini nunatsinillu atâni aippanganik angajukKâmik takugiattusot. Suguset tigumi- ilaget pilukâttauKattaninginnut maligatsait. Aittuisot attauningit, aippanga angajukKâk Kanuk piniammangam- pilukattausimajumik ilonnâgut initsanganik angiggamik; mi kamajutsauvuk angijummaginik kamagigialimminik pellugu pilukânnisimajuk angigganganit; maligatsaliullugu sugusimmini, ubvalu tamammik “angajukKâk maligat- ammalu Kanuk KaujimaKatigegiamik pilukâttausimajuit sanginnik” atuttaugajattut prâvinsini ubvalu nunagijanni. asingillu sittutitsiutitsanginnik. AngajukKâk maligatsangit takutitsivut Kanuk suguset pijaugiaKammangâta, Kanuk sugusiup pivitsanga atuttau- Ikajuttaujutsauvutit Kaujisallutit Kanuittunik ilaget idluat- niammangât tamâginnut angajukKânut. saivingani maligatsaKammangât ubvalu inulimât idluatsaivini maligatsanginnik atuinnanik prâvinsini ubvalu idluatsaivini maligatsak nunanni atungikaluappatalonnet ilinnut tamakkua piusi- kappiasuguvit pilukâttaunitsanik, pulesunut fonniguman- gijanni. nak ikajuttaugiamik, pitâgunnagajakKutit maligatsamik inulimât ubvalu ilaget idluatsaivinganit uKâlajumik pi- pilukâttailigiamut maligatsak lukânniKattajut saninnegiaKangininganik, Kaujimajaulu- kappiasuguvit pilukâttaunitsanik, pitâgunnagajakKutit ajuk maligatsak saninnegiaKangituk. Ikajuttaujutsauvutit pilukâttailigiamut maligatsamik, taijaummijuk “akilekKu- maligatsatigut ikajusomik Kanuittunik pitaKammangât jausimajuk maligatsatigut” inulimât ubvalu ilaget idluatsaivingani maligatsanik atuin-

50 utjitugiaKanik Tânna pilukâsimajunut idluatsaivimmi maligatsak ilan- gausonguvuk aittotigijaulluni pilukâsimajumut. Inuk utji- tugialik maligatsaKagiaKavuk anittitauguni, sollu aiKatta- giaKalluni saipatsaijinut. idluatsainik Idluatsaiji pasigatsaunigâtsipat pilukâsimajumik, idluat- satauniattuk inuk pannanaittauluni, taijaujuk tigumiat- taujut maligatsanga ubvalu maligatsaKagialik nunalinni, taijaujumik nunalinni suliaKattitaulluni akiKangitumik maligatsak. kinatuinnak nunaminegiaKattitauguni, maligatsaKagialik tânna inuk, sollu aniKattangimagilluni angiggaminit kisiani Kangaulippat ullotillugu ubvalu suna pitjutautillugu, ilangani taijauKattajuk “angiggamini pan- nanaitsimajuk”. Ubvalu suliaKattitaugajattuk nunamini, sollu akiKangitumik tikiutjiKattaluni tuttuvinimmik.

51 Tuavittumik Ikajuttauvet PilukâttauKattajunut Annanut Sugusinullu (Kimiggutausimajuk October 2014-mi)

YUKON • Pulesikkut • UKumaitsajunut Fonnivet o Beaver Creek (867) 862-5555 o Victim Link 1-800-563-0808 (akiKangituk) (angmaKattajuk 24/7) o Carcross (867) 821-5555 o Ikajuttauvik Kanuttojunullu Ilagenut (Watson Lake) (867) 536- o Carmacks (867) 863-5555 7233 (angmaKattajuk 24/7) o Dawson City (867) 993-5555 o Kaushee’s Place (Whitehorse) (867) 668-5733 (akilittautillugu o Faro (867) 994-5555 fonnigajattut) (angmaKattajuk 24/7) o Haines Junction (867) 634-5555 o Kids Help Phone (Suguset Ikajuttauvingita Fonningit) 1-800-668- o Mayo (867) 996-5555 6868 (akiKangituk) ubvalu Kagitaujakkut o Old Crow (867) 966-5555 http://www.kidshelpphone.ca (angmaKattajuk 24/7)

o Pelly Crossing (867) 537-5555 • Annait Kimâpvingit Inigijausollu Illuit o Ross River (867) 969-5555 Dawson City (867) 993-5086 o Teslin (867) 390-5555 o Ikajuttauvik Kanuttojunullu Ilagenut (Watson Lake) (867) 536- o Watson Lake (867) 536-5555 o 7233 o Whitehorse 911 ubvalu (867) 667-5555 o Kaushee’s Place (Whitehorse) (867) 633-7720 • Maligatsani Fonningit (867) 668-5297 (Whitehorse) ubvalu 1-866-667-4305 • Pilukâttausimajunik Ikajuttet (akiKangituk) o Whitehorse (867) 667-8500 ubvalu 1-800-661-0408, atugiallalugu 8500 (akiKangituk) o Dawson City (867) 993-5831 o Watson Lake (867) 536-2541

Tuavittumik Ikajuttauvet PilukâttauKattajunut Annanut Sugusinullu (Kimiggutausimajuk October 2014-mi)

NORTHWEST TERRITORIES • Pulesikkut • Pilukâttausimajunik Ikajuttet o Aklavik (867) 978-1111 o Behchoko (867) 392-6381, atugiallalugu 1332 o Behchoko (867) 392-1111 o Fort Good Hope (867) 598-2247 o Deline (867) 589-1111 o Fort Simpson (867) 695-3136 o Fort Good Hope (867) 598-1111 o Fort Smith (867) 872-3520 o Fort Liard (867) 770-1111 o Hay River (867) 876-2020 o Fort McPherson (867) 952-1111 o Inuvik (867) 777-5493 o Fort Providence (867) 699-1111 o Yellowknife (867) 920-2978/(867) 873-5509 • o Fort Resolution (867) 394-1111 UKumaitsajunut Fonnivet Fort Simpson (867) 695-1111 o o NWT Help Line 1-800-661-0844 (akiKangituk) (angmaKattajuk o Fort Smith (867) 872-1111 24/7) Gameti (867) 392-1111 o o Alison McAteer House (Yellowknife) (867) 873-8257 ubvalu 1- o Hay River (867) 874-1111 866-223-7775 (akiKangituk) (angmaKattajuk 24/7) Inuvik (867) 777-1111 o o Sutherland House (Fort Smith) (867) 872-4133 ubvalu 1-866- o Lutsel K’e (867) 370-1111 223-7775 (akiKangituk) (angmaKattajuk 24/7) Norman Wells (867) 587-1111 o o Ilaget Ikajuttauvinga katingavik (Hay River) (867) 874-6626 o Paulatuk (867) 580-1111 (angmaKattajuk 24/7) Sachs Harbour (Ikaahuk) (867) 690-1111 o o Kids Help Phone (Suguset Ikajuttauvingita Fonningit) 1-800-668- o Tuktoyaktuk (867) 977-1111 6868 (akiKangituk) ubvalu Kagitaujakkut o Tulita (867) 588-1111 http://www.kidshelpphone.ca (angmaKattajuk 24/7) o Ulukhaktok (867) 396-1111 • Annait Kimâpvingit Inigijausollu Illuit Wha Ti (867) 573-1111 o o Aimayunga Annait Tuavittumillu Paitsivinga (Tuktoyaktuk) (867) o Wrigley (867) 695-1111 977-2000 o Yellowknife (867) 669-5200 Tuavittumik Ikajuttauvet PilukâttauKattajunut Annanut Sugusinullu (Kimiggutausimajuk October 2014-mi)

NORTHWEST TERRITORIES (uigunga) • Annait Kimâpvingit Inigijausollu Illuit (uigunga) o Asinginnut ikajuttauvet katingavet – o Alison McAteer House (Yellowknife) (867) 669- o Fort Providence-imi, fonnilugu Ilaget Inosinginnik Ikajuttauvik 0235 ubvalu 1-866-223-7775 (akiKangituk) Zhati Koe Friendship Centre-imi (867) 699-3801 o katingavinga Taggâni Ilaget (Yellowknife) (867) o Fort Liard-imi, fonnilugu Ilaget Pilukattautailigiatsangita 873-9131/(867) 873-2566 Paigijaupvinga Acho Dene Koe First Nation-ikuni (867) 770-4001 o Ilaget Ikajuttauvinga katingavik (Hay River) (867) 874-3311 o Inuvik (867) 777-3877 o Sutherland House (Fort Smith) (867) 872-5925 ubvalu 1-866-223-7775 (akiKangituk)

Tuavittumik Ikajuttauvet PilukâttauKattajunut Annanut Sugusinullu (Kimiggutausimajuk October 2014-mi)

NUNAVUT • Pulesikkut o Sanikiluaq (867) 266-1111 o Arctic Bay (Ikpiarjuk) (867) 439-1111 o Taloyoak (867) 561-1111 Whale Cove (Tikiraqjuaq) (867) 896-1111 o Arviat (867) 857-1111 o o Baker Lake (Qamanittuaq) (867) 793-1111 • Annait Kimâpvingit Inigijausollu Illuit o Cambridge Bay (Ikaluktutiak) (867) 983-1111 o Qimaavik Kimâsimajuit Illunga (Iqaluit) (867) 979-4500 o Cape Dorset (Kingait) (867) 897-1111 o St. Michael’s UKumaitsaKattajut Ikajuttauvinga (Cambridge Bay o Chesterfield Inlet (Igluigaarjuk) (867) 898- (Ikaluktutiak)) (867) 983-5232 1111 o Katauyaq Inulimât Pilukattailigiamut katingavinga (Rankin Inlet o Clyde River (Kangiqtugaapik) (867) 924-1111 (Kangiqhiniq)) (867) 645-2214 o Coral Harbour (Salliq) (867) 925-1111 o Ilaget PilukâttauKattajut Kimâpvinga (Kugaaruk) (867) 769-6100 o Gjoa Haven (Uqhuqtuuq) (867) 360-1111 o Annait UKumaitsaKattajut katingavinga (Kugluktuk) (867) 982- o Grise Fiord (Auhuittuq) (867) 980-1111 3210 o Hall Beach (Hanirayak) (867) 928-1111 • Pilukâttausimajunik Ikajuttet Igloolik (867) 934-1111 o o Iqaluit (867) 975-6308 ubvalu [email protected] o Iqaluit (867) 979-1111 • UKumaitsajunut Fonnivet Kimmirut (867) 939-1111 o o Nunavut Kamatsiaqtut Ikajuttauvik (sivullimik Baffinimi o Kugaaruk (Pelly Bay) (867) 769-1111 Ikajuttauvivininga Fonnik) (867) 979-3333 (Iqaluit) ubvalu 1-800- o Kugluktuk (867) 982-1111 265-3333 (akiKangituk atunit Nunavummi Nunavimmilu nunalinni) o Pangnirtung (867) 473-1111 (angmaKattajuk nainami unnusami Kitigalimunut unnuami, sepani o Pond Inlet (Mittimatalik) (867) 899-1111 unnuani wogimi) o Qikiqtarjuaq (867) 927-1111 o Kugluktuk Kaujimagiamut Ikajuttauvik (867) 982-4673 Rankin Inlet (Kangiqhiniq) (867) 645-1111 o o Keewatin UKumaitsaKattajut Fonninga (Rankin lnlet (Kangiqhiniq)) o Repulse Bay (Nauyaat) (867) 462-1111 (867) 645-3333 (angmaKattajuk Montagimit Fraitâgimut sepamit o Resolute Bay (Qauhuittuq) (867) 252-1111 senamut unnuami) Tuavittumik Ikajuttauvet PilukâttauKattajunut Annanut Sugusinullu (Kimiggutausimajuk October 2014-mi)

NUNAVUT (uigunga) • UKumaitsajunut Fonnivet (uigunga) o Pond Inlet (Mittimatalik) (867) 899-8064 o Kids Help Phone (Suguset Ikajuttauvingita o Qikiqtarjuaq (867) 927-8089 Fonningit) 1-800-668-6868 (akiKangituk) ubvalu o Rankin Inlet (Kangiqhiniq) (867) 645-2039 Kagitaujakkut http://www.kidshelpphone.ca o Repulse Bay (Nauyaat) (867) 462-4007 (angmaKattajuk 24/7) o Resolute Bay (Qauhuittuq) (867) 252-3005 • Inositsiagittotitsijet o Sanikiluaq (867) 266-7905 o Arctic Bay (Ikpiarjuk) (867) 439-8183 o Taloyoak (867) 561-5059 o Arviat (867) 857-2959 o Whale Cove (Tikiraqjuaq) (867) 896-9961 o Baker Lake (Qamanittuaq) (867) 793-2045 o Cambridge Bay (Ikaluktutiak) (867) 983-4017 o Cape Dorset (Kingait) (867) 897-3686 o Chesterfield Inlet (Igluigaarjuk) (867) 898- 9045 o Clyde River (Kangiqtugaapik) (867) 924-6565 o Coral Harbour (Salliq) (867) 925-8222 o Gjoa Haven (Uqhuqtuq) (867) 360-7141 o Grise Fiord (Auhuittuq) (867) 980-4099 o Hall Beach (Hanirayak) (867) 928-8054 o Igloolik (867) 934-8830 o Iqaluit (867) 979-6362 o Kimmirut (867) 939-2001 o Kugaaruk (Pelly Bay) (867) 769-6281 o Kugluktuk (867) 982-6510 o Pangnirtung (867) 473-8018 Tuavittumik Ikajuttauvet PilukâttauKattajunut Annanut Sugusinullu (Kimiggutausimajuk October 2014-mi)

NUNAVIK (TAGGÂNI QUEBEC) • Pulesikkut • UKumaitsajunut Fonnivet o Kativik Avittusimajuni Pulesikkut – 1- o Nunavut Kamatsiaqtut Ikajuttauvik (sivullimik Baffinimi Ikajuttauvivininga 800-964-2644 (akiKangituk) ubvalu Fonnik) (867) 979-3333 (Iqaluit) ubvalu 1-800-265-3333 (akiKangituk o Akulivik (819) 496-1111 atunit Nunavummi Nunavimmilu nunalinni) (angmaKattajuk nainami unnusami o Aupaluk (819) 491-1111 Kitigalimunut unnuami, sepani unnuani wogimi) o Inukjuak (819) 254-1111 o PilukâttauKattajunut fonnivik (S.O.S. violence conjugale) (514) 873-9010 o Ivujivik (819) 922-1111 (Montréal) ubvalu 1-800-363-9010 (akiKangituk asinginni Québec-imi) o Kangiqsualujjuaq (819) 337-1111 (angmaKattajuk 24/7) o Kangirsujuaq (819) 338-1111 o Tel-Jeunes (inosuttuit ikajuttauvingata fonninga) 1-800-263-2266 o Kangirsuk (819) 935-1111 (angmaKattajuk 24/7) ubvalu http://www.teljeunes.com o Kuujjuaq (819) 964-1111 o Kids Help Phone (Suguset Ikajuttauvingita Fonningit) 1-800-668-6868 o Kuujjuaraapik (819) 929-1111 (akiKangituk) ubvalu Kagitaujakkut http://www.kidshelpphone.ca o Puvirnituq (819) 988-1111 (angmaKattajuk 24/7) o Quaqtaq (819) 492-1111 • Pilukâttausimajunik Ikajuttet o Salluit (819) 255-1111 o Sapumijiit (Centres d’aide aux victimes d’actes criminels o Tasiujaq (819) 633-1111 (Pilukâttausimajuit Ikajuttauvingit Illuit)) o Umiujaq (819) 331-1111 • Inukjuak (819) 254-8170 ubvalu 1-888-254-8170 (akiKangituk) • Annait Kimâpvingit Inigijausollu Illuit • Kuujjuaq (819) 964-2086 ubvalu 1-866-778-0770 (akiKangituk) o Ajapirvik (Inukjuak) (819) 254-8401 • Kuujjuaraapik (819) 929-3742 ubvalu 1-888-929-3742 (akiKangituk) Tungasuvvik (Kuujjuaq) (819) 964-0536 o • Salluit (819) 255-8328 Initsiaq (Salluit) (819) 255-8817 o Centres d’aide et de lutte contre les agressions à caractère sexuel o (CALACS) (514) 933-9007 (Montreal) ubvalu 1-888-933-9007 (angmaKattajuk 24/7) Tuavittumik Ikajuttauvet PilukâttauKattajunut Annanut Sugusinullu (Kimiggutausimajuk October 2014-mi)

NUNATSIAVUT (TAGGÂNI LABRADOR) • Pulesikkut • UKumaitsajunut Fonnivet o Happy Valley–Goose Bay (709) 896-3383 o Hope Haven (Labrador City) (709) 944-6900 ubvalu 1-888-332- o Hopedale (709) 933-3820 0000 (akiKangituk) o Makkovik (709) 923-2405 (ammalu ukunani o Kirkina House (Rigolet) (709) 947-3333 Postville (Qipuqqaq)) o Libra House (Happy Valley-Goose Bay) (709) 896-3014 ubvalu 1- o Nain (709) 922-2862 877-896-3014 (akiKangituk) o Natuashish (709) 478-8900 o Nain Kimâpvinga (709) 922-1229 ubvalu 1-866-922-1230 o Rigolet (709) 947-3400 (akiKangituk) o Sheshatshiu (709) 497-8700 (ammalu ukunani o Natuashish Kimâpvinga (709) 478-2390 North West River) o Nukum Munik (Sheshatshiu) (709) 497-8869 • Annait Kimâpvingit Inigijausollu Illuit o Kids Help Phone (Suguset Ikajuttauvingita Fonningit) 1-800-668- Hope Haven (Labrador City) (709) 944-7124 6868 (akiKangituk) ubvalu Kagitaujakkut o o Kirkina House (Rigolet) (709) 947-3334 http://www.kidshelpphone.ca (angmaKattajuk 24/7) • o Libra House (Happy Valley-Goose Bay) (709) Pilukâttausimajunik Ikajuttet 896-8251 o Happy Valley-Goose Bay (709) 896-0446/(709) 896-3251 Nain Kimâpvinga (709) 922-1230 Nain (709) 922-2360 o o o Natuashish Kimâpvinga (709) 478-2390 o Nukum Munik (Sheshatshiu) (709) 497-8868

Tuavittumik Ikajuttauvet PilukâttauKattajunut Annanut Sugusinullu (Kimiggutausimajuk October 2014-mi)

NUNATSUALIMÂMI (ILAUTILLUGIT NUNALET SIKINGANI) • Pulesikkut • UKumaitsajunut Fonnivet 911 nunatsualinni Silatsualimâmi SuliaKapvinga (PiukâttauKattajunut) 1-866- o o 525-0554 (akiKangituk) • Kagitaujakkut Kaujigatsait o Kids Help Phone (Suguset Ikajuttauvingita Fonningit) 1-800- o http://www.justice.gc.ca/eng/cj-jp/victims-victimes 668-6868 (akiKangituk) ubvalu Kagitaujakkut o http://www.hotpeachpages.net/canada/index.html http://www.kidshelpphone.ca (angmaKattajuk 24/7)