DARIUSZ SIECZKOWSKI

Podstawowy serbsko-polski słownik tematyczny

- ponad 100 tematów - współczesne słownictwo - około 8500 słów

publikacja darmowa (CC-BY-ND) wydanie drugie Oświęcim 2018 Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 2

OD AUTORA

Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski to jedna z nielicznych publikacji na rynku polskim przeznaczonych do nauki języka serbskiego. Jest to już trzecie wydanie słowniczka, w porównaniu do poprzednich opracowań z 2011 (zalążek słownika) i 2014 roku w tym wydaniu nastąpiły kosmetyczne zmiany - poprawiono zauważone błędy, a tematy dotyczące życia codziennego, zdrowia i bezpieczeństwa publicznego zostały rozbudowane.

Słownik zawiera około 8500 słów i wyrażeń pogrupowanych w ponad stu blokach tematycznych. Pod względem objętości jest dużo mniejszy niż moje prace z innych języków słowiańskich. Niestety, internetowe opracowania dotyczące słownictwa języka serbskiego (słowniki języka serbskiego i słowniki frazeologiczne) są na bardzo słabym poziomie, przez co z punktu widzenia autora opracowanie takiego słownika jest dużo trudniejsze i bardziej czasochłonne niż na przykład słownika języka słoweńskiego, czy chorwackiego.

Słownik z założenia miał zawierać słownictwo podstawowe, ale może się zdarzyć, iż w niektórych tematach zabraknie jakiegoś elementarnego słowa, natomiast pojawią się słowa dla zaawansowanych. Z tego względu słowniczek należy traktować jako publikację uzupełniającą dla istniejących już opracowań.

Stworzenie większego słownika wymagałoby dostępu do literatury serbskiej, przynajmniej kilkumiesięcznego pobytu w Serbii i znacznie więcej czasu na przygotowanie publikacji, nie mówiąc o pieniądzach. Dla osoby niezwiązanej z instytucją naukową to zadanie niewykonalne.

Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski to praca amatorska, powstała bez żadnego wsparcia merytorycznego, technicznego i finansowego. Nie jest to praca wybitna ani doskonała, należy ją traktować raczej jako ciekawostkę. Słownik nie przeszedł też przez korektę.

Słownik jest darmowy, można go rozpowszechniać w niezmienionej formie bez mojej wiedzy i zgody. Proszę nie używać tego słownika w wyszukiwarkach dwujęzycznych - jest to słownik tematyczny, a takie publikacje rządzą się swoimi prawami i pokazywane tłumaczenia często będą błędne.

Dariusz Sieczkowski Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 3

SPIS TREŚCI

1. ŻYCIE CODZIENNE 1.1 Rodzina 6 1.2 Małżeństwo 7 1.3 Czynności codzienne 9 1.4 Od narodzin do śmierci 10 1.5 Dom i mieszkanie 14 1.6 Edukacja 16 1.7 Życie towarzyskie 19 1.8 Problemy 20 1.9 Rzeczy osobiste 21

2. CZŁOWIEK 2.1 Części ciała 22 2.2 Wygląd zewnętrzny 23 2.3 Charakter 24 2.4 Inteligencja 25 2.5 Nałogi 26 2.6 Emocje i uczucia 27 2.7 Zdrowie 29

3. HANDEL I USŁUGI 3.1 Zakupy 37 3.2 Artykuły spożywcze 38 3.3 Napoje 39 3.4 Gastronomia 40 3.5 Owoce 41 3.6 Warzywa 41 3.7 Odzież 42 3.8 Obuwie 43 3.9 Drogeria 43 3.10 Poczta i telekomunikacja 44 3.11 Sprzęt RTV i AGD 44

4. CYWILIZACJA 4.1 Społeczeństwo 45 4.2 Polityka 46 4.3 Wybory 46 4.4 Środki masowego przekazu 47 4.5 Religia 48 4.6 Historia 49 4.7 Miasto 50 4.8 Wieś 51 4.9 Państwa świata 52 4.10 Miasta świata 53 4.11 Narodowości 54

5. BEZPIECZEŃSTWO 5.1 Przestępczość 55 5.2 Sąd 57 5.3 Służby specjalne 59 5.4 Więzienie 60 5.5 Wojsko 61 5.6 Wojna 62 5.7 Broń 62 5.8 Katastrofy i klęski żywiołowe 63 Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 4

6. BIZNES 6.1 Administracja publiczna 65 6.2 Gospodarka 66 6.3 Finanse osobiste 67 6.4 Bankowość 68 6.5 Giełda 69 6.6 Handel 69 6.7 Praca 70 6.8 Zawody 71 6.9 Przedsiębiorstwo 72 6.10 Podatki 72

7. NAUKA 7.1 Nauka - pojęcia ogólne 73 7.2 Fizyka 73 7.3 Astronomia 74 7.4 Optyka 74 7.5 Chemia 75 7.6 Pierwiastki 75 7.7 Matematyka 76 7.8 Geometria 77 7.9 Filozofia 78 7.10 Archeologia 78 7.11 Psychologia 79 7.12 Gramatyka 79 7.13 Językoznawstwo 80 7.14 Genetyka 80 7.15 Jednostki miar i wag 81

8. TECHNIKA 8.1 Budownictwo 82 8.2 Przemysł 82 8.3 Energetyka 83 8.4 Elektronika 83 8.5 Samochód 84 8.6 Komputer 85 8.7 Oprogramowanie 85

9. PODRÓŻ 9.1 Podróż - pojęcia ogólne 86 9.2 Podróż pociągiem 87 9.3 Podróż drogą powietrzną 87 9.4 Podróż drogą morską 88 9.5 Podróż samochodem 88 9.6 Komunikacja miejska 90 9.7 Nocleg 90 Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 5

10. CZAS WOLNY 10.1 Sztuka 91 10.2 Malarstwo 92 10.3 Rzeźbiarstwo 92 10.4 Muzyka 93 10.5 Instrumenty muzyczne 93 10.6 Taniec 94 10.7 Teatr 94 10.8 Film 95 10.9 Literatura 96 10.10 Fotografia 96 10.11 Gry losowe 97 10.12 Magia 97 10.13 Szachy 98 10.14 Rozrywka 98

11. SPORT 11.1 Dyscypliny sportowe 99 11.2 Rywalizacja 99 11.3 Piłka nożna 100 11.4 Lekkoatletyka 101 11.5 Sporty wodne 101 11.6 Sporty zimowe 102 11.7 Sporty walki 102 11.8 Tenis 103 11.9 Siatkówka 103

12. PRZYRODA 12.1 Ekologia 104 12.2 Krajobraz 104 12.3 Pogoda 105 12.4 Fauna 106 12.5 Flora 109

13. ŚWIAT WOKÓŁ NAS 13.1 Kolor 110 13.2 Kształt 111 13.3 Przestrzeń 111 13.4 Czas 112 13.5 Ruch 113 13.6 Dźwięk 113 13.7 Zmysły 114

BIBLIOGRAFIA

Podczas opracowywania słowniczka korzystałem głównie ze stron internetowych: www.blic.rs - portal informacyjny (brukowiec) www.b92.net - portal informacyjny www.vesti.rs - portal informacyjny

Publikacje internetowe: slowniki.lingea.pl - słowniki internetowe wydawnictwa Lingea

Publikacje książkowe

M. Duškov, A.Korytowska, I.Sawicka "Język serbski dla początkujących cz.1", wyd. UMK 2011 Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 6

1. ŻYCIE CODZIENNE

1.1 RODZINA

RODZINA - POJĘCIA OGÓLNE biološki otac - ojciec biologiczny porodični krug - grono rodzinne blizanac - bliźniak porodični život - życie rodzinne blizanac - bliźnię (płci męskiej) porodično druženje - spotkanie rodzinne bliznakinja - bliźniaczka porodično stablo - drzewo genealogiczne bliznakinja - bliźnię (płci żeńskiej) potpuno se posvetiti porodici - całkowicie poświęcić braća blizanci - bliźniaki się rodzinie devojačko prezime - nazwisko panieńskie predak - przodek jedinac - jedynak prezime - nazwisko jedinica - jedynaczka rodbina - krewni jednojajčani blizanci - bliźnięta jednojajowe roditelj - rodzic majka šestoro dece - matka sześciorga dzieci rođak - krewny multigeneracijska porodica - rodzina s majčine strane - ze strony matki; po kądzieli wielopokoleniowa s očeve strane - ze strony ojca; po mieczu neidentične bliznakinje - bliźniaczki dwujajowe srećna porodica - szczęśliwa rodzina ponosna majka - dumna matka uskladiti posao i porodicu - pogodzić karierę z porodica - rodzina rodziną porodična kuća - dom rodzinny vanbračno dete - nieślubne dziecko porodična loza - ród vaspitavanje - wychowanie

CZŁONKOWIE RODZINY baba; baka - babcia posinak - pasierb brat - brat potomstvo - potomstwo ćerka - córka prababa - prababcia deda - dziadek pradeda - pradziadek deda i baba - dziadkowie samohrani roditelj - samotny rodzic dete - dziecko sestra - siostra kćerka - córka sestrična - siostrzenica kći - córka sestrić - siostrzeniec kum - ojciec chrzestny sin - syn kuma - matka chrzestna snaja - synowa kumče - chrześniak; chrześniaczka svekar - teść; ojciec męża kumica - chrześnica svekrva - teściowa; matka męża kumić - chrześniak šogor - szwagier kumovi - rodzice chrzestni šurak - szwagier maćeha - macocha tast - teść; ojciec żony majka; mama - maa, matka tašta - teściowa; matka żony nećak - siostrzeniec; bratanek tetak - wujek; mąż cioci nećakinja - siostrzenica; bratanica tetka - ciocia očinski - ojcowski trojke - trojaczki očuh - ojczym udovac - wdowiec otac - ojciec udovica - wdowa pastorče - pasierb; pasierbica ujak - wuj pašanac - szwagier ujna - wujenka polubrat - przyrodni brat unuk - wnuk polusestra - przyrodnia siostra unuka - wnuczka pomajka - macocha zet - zięć Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 7

ADOPCJA adopcija - adopcja sirotište - dom dziecka; sierociniec adoptirati - adoptować smestiti u hraniteljsku porodicu - umieścić w domov za nezbrinutu decu - dom dziecka rodzinie zastępczej hranitelj - rodzic zastępczy starateljstvo - kuratela; opieka; nadzór hraniteljska porodica - rodzina zastępcza usvajanje - adopcja pokćeriti - adoptować (córkę) usvojen - adoptowany posiniti - adoptować (syna) usvojitelj - rodzic adopcyjny siroče - sierota usvojiti - adoptować

1.2 MAŁŻEŃSTWO

PRZED ŚLUBEM devojačko veče - wieczór panieński verenik - narzeczony momačko veče - wieczór kawalerski veridba - zaręczyny neženja - kawaler; stary kawaler veza - związek predbračni - przedmałżeński zaprositi - poprosić o rękę predbračni ugovor - intercyza zaručnica - narzeczona stara devojka - stara panna zaručnik - narzeczony usedelica - stara panna zatražiti ruku - poprosić o rękę verenica - narzeczona

ŚLUB bidermajer - bukiet mladoženja - pan młody buket - bukiet nevesta - panna młoda burma - obrączka otkazati svadbu - odwołać ślub ceremonija venčanja - ceremonia ślubna oženiti se - ożenić się crkveni brak - ślub kościelny poklon - prezent crkveno venčanje - ślub kościelny pozivnica - zaproszenie deveruša - druhna sklopiti brak - zawrzeć małżeństwo dok nas smrt ne rastavi - dopóki śmierć nas nie svat - gość weselny rozłączy svadbeni put - podróż poślubna građansko venčanje - ślub cywilny udadba - ożenek izabranica - wybranka udaj se za mene - wyjdź za mnie izgovoriti "da" - powiedzieć "tak" udata - zamężna kićenje - dekoracja udati se - wyjść za mąż koverta - koperta uhvatiti buket - złapać bukiet kum - drużba venčani list - akt ślubu limuzina - limuzyna venčani put - podróż poślubna matičar - urzędnik stanu cywilnego venčanica - suknia ślubna matičarka - urzędniczka stanu cywilnego venčanje - ślub matična kancelarija - urząd stanu cywilnego venčati se - brać ślub matična služba - urząd stanu cywilnego zakazati venčanje - ustalić datę ślubu medeni mesec - miesiąc miodowy zvanice - zaproszeni goście mlada - panna młoda ženidba - zamążpójście mladenci - nowożeńcy; młoda para ženiti - brać ślub; żenić się Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 8

MAŁŻEŃSTWO bračna sreća - szczęście małżeńskie muž - mąż bračna zajednica - wspólnota małżeńska neuspešan brak - nieudane małżeństwo bračni par - para małżeńska nevenčani suprug - konkubent brak - 1. małżeństwo 2. ślub skladni brak - zgodne małżeństwo dijamantska svadba - diamentowe gody srebrna svadba - srebrne gody divlji brak - konkubinat suprug - mąż domaćinstvo - gospodarstwo domowe supruga - żona godišnjica braka - rocznica ślubu turbulentna veza - burzliwy związek medeni mesec - miesiąc miodowy udati se - wyjść za mąż mešoviti brak - małżeństwo mieszane ugovoreni brak - zaaranżowane małżeństwo mlada - panna młoda zajednički život - wspólne życie mladoženja - pan młody zlatna svadba - złote gody morganatski brak - mezalians žena - żona

ROZWÓD alimentacija - alimenty rozwodowe bivši muž - były mąż preljuba - cudzołóstwo; zdrada brakolomstvo - cudzołóstwo prevara - zdrada brakorazvodna parnica - sprawa rozwodowa; prevariti - zdradzić postępowanie rozwodowe razvesti se (od koga?) - rozwieść się (z kim?) izbaciti stvari iz stana - wyrzucić rzeczy z razvod - rozwód mieszkania razvod braka - rozwiązanie małżeństwa krah braka - rozpad małżeństwa razvoditi se - rozwodzić się ljubavnica - kochanka roditelji su se razveli - rodzice się rozwiedli ljubavnik - kochanek spasiti brak - uratować małżeństwo neverstvo - niewierność sporazumni razvod - rozwód za porozumieniem oprostiti prevaru - wybaczyć zdradę stron podela imovine - podział majątku starateljstvo nad decom - opieka nad dziećmi potpisati papire za razvod - podpisać dokumenty zahtev za razvod - pozew rozwodowy Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 9

1.3 CZYNNOŚCI CODZIENNE briga o deci - opieka nad dzieckiem peći - piec brinuti se (o koga) - opiekować się (kimś) peći sneg na ražnju - nosić drewno do lasu (fraz.) crtati - rysować pisati - pisać čistiti - czyścić pitati za mišljenje - pytać o zdanie čitati - czytać piti - pić dići se - wstać plesti - pleść; robić na drutach dizati u oblake - wychwalać pod niebiosa pojesti - zjeść doručkovati - jeść śniadanie pomagati - pomagać držati psa na povodcu - prowadzić psa na smyczy popiti - wypić gledati televiziju - oglądać telewizję predah - odpoczynek; wytchnienie gubiti vreme - tracić czas predahnuti - odpocząć hodati - chodzić raditi - pracować ići - iść razmišljati - rozmyślać ići kod lekara - iść do lekarza ručati - jeść obiad ići na posao - iść do pracy sedeti - siedzieć jesti - jeść skidati se - rozbierać się kupovina - zakupy skinuti se - rozebrać się kuvati - gotować skitati - włóczyć się mesti - zamiatać skivati se - szwendać się nahraniti - nakarmić slobodno vreme - czas wolny naliti - nalać spremiti večeru - przyrządzić kolację namera - zamiar staviti naočare - założyć okulary nasapunjati - namydlić šetnja - spacer obaveza - obowiązek širom otvoriti - otworzyć na oścież obaviti kupovinu - zrobić zakupy šiti - szyć odlučiti (se) - zdecydować (się) tražiti - szukać odluka - decyzja tražiti nove izazove - szukać nowych wyzwań odmor - odpoczynek ustati - wstać odmoriti se - odpocząć večerati - jeść kolację odužiti se - odwdzięczyć się vežbati - ćwiczyć osporiti - 1. odmówić 2. zakwestionować vraćati se - wracać ostati kod kuće - zostać w domu vratiti se kući - wrócić do domu ostvariti san - spełnić marzenie vrtlariti - pracować w ogrodzie otići u kupovinu - pójść na zakupy zabušavati - obijać się otključati vrata - otworzyć drzwi (zamknięte na zanemarivati - zaniedbywać zamek) zatvoriti - zamknąć otvoriti - otworzyć žvakati - żuć

HIGIENA brijati (se) - golić (się) oprati zube - umyć zęby češljati - czesać (włosy) prati - prać higijena - higiena prati (se) - myć się istuširati se - wziąć prysznic prati zube - myć zęby obrijati (se) - ogolić (się) tuširati se - brać prysznic očešljati se - uczesać się Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 10

PORZĄDKI brisati prašinu - ścierać kurze pomesti - zmieść čist - czysty pospremiti - posprzątać čistačica - sprzątaczka prašina - kurz čistiti - czyścić prati sudove - myć naczynia čistoća - czystość prljati - brudzić ispeglati - wyprasować prljav - brudny isprljati - pobrudzić prljavo posuđe - brudne naczynia mesti - zamiatać prljavština - brud metla - miotła proprati - przeprać metlica - zmiotka ribati - szorować mrlja - plama rusvaj - bałagan; bajzel obrisati prašinu - zetrzeć kurze spremanje - sprzątanie oprati posuđe - umyć naczynia spremati - sprzątać peglati - prasować usisavati - odkurzać

SEN besana noć - bezsenna noc pospanost - ospałość buditi se - budzić się prevaliti se - przekręcić się (w łóżku) imati noćne more - mieć koszmary san - sen krevet - łóżko sklapati se - kleić się (o powiekach) manjak sna - brak snu spavač - śpioch; śpiący człowiek naspavati se - wyspać się spavalica - śpioch; śpiący człowiek naviti budilicu - nastawić budzik spavanje - sen (czynność) neprospavana noć - nieprzespana noc spavaonica - sypialnia nesanica - bezsenność spavati - spać noćna ptica - nocny marek spavati kamenim snom - spać jak kamień odremati - zdrzemnąć się spavati mrtvim snom - spać jak zabity pajkiti - lulać (słodko spać) utonuti u dubok san - zapaść w głęboki sen pevati uspavanku - śpiewać kołysankę zaspati - 1. zaspać 2. zasnąć pokrivač - narzuta zevanje - ziewnięcie; ziew pospan - senny; śpiący zevati - ziewać pospanko - śpioch

1.4 OD NARODZIN DO ŚMIERCI

CIĄŻA I PORÓD abortirati - przeprowadzić aborcję porodiljsko odsustvo - urlop macierzyński abortus - aborcja poroditi - urodzić babica - położna porođaj - poród babine - połóg postati mama - zostać mamą babinje - połóg potomstvo - potomstwo carski rez - cesarskie cięcie rađati - rodzić čekati bebu - spodziewać się dziecka roditi - urodzić četvorke - czworaczki spermatozoid - plemnik jajašce - jajeczko stomačić - brzuszek kontracepcija - antykoncepcja trudna - w ciąży majčinstvo - macierzyństwo trudnica - kobieta w ciąży; ciężarna oploditi - zapłodnić trudnoća - ciąża oplodnja - zapłodnienie vantelesna oplodnja - sztuczne zapłodnienie porodilište - porodówka veštačka oplodnja - sztuczne zapłodnienie porodilja - położnica zatrudneti - zajść w ciążę Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 11

DZIECIŃSTWO autić - samochodzik; resorak igrati se šuge - grać w berka beba - dzidziuś jaslice - żłobek bezbrižno detinjstvo - beztroskie dzieciństwo klackalica - huśtawka bojanka - kolorowanka kolica - wózek cucla - smoczek lutka - lalka čuvanje dece - opieka nad dzieckiem ljuljaška - huśtawka dadilja - niania; opiekunka do dziecka obdanište - przedszkole dečiji - dziecięcy odgojiti - wychować dete - dziecko pelena - pielucha; pieluszka detinjast - dziecinny portikla - śliniaczek detinjstvo - dzieciństwo previti dete - przewinąć dziecko devojčica - dziewczynka rano detinjstvo - wczesne dzieciństwo duda - smoczek šuga - berek gajiti - wychowywać teško detinjstvo - trudne dzieciństwo grizalica - smoczek trotinet - hulajnoga igračka - zabawka vijača - skakanka igralište - plac zabaw vrteška - karuzela igrati se - bawić się žmura - zabawa w chowanego

MŁODOŚĆ akne - trądzik poslušati roditelje - słuchać rodziców autoriteti - autorytety pritisk vršnjaka - presja rówieśników bubuljica - pryszcz provoditi vreme sa prijateljima - spędzać czas z burno razdoblje - burzliwy okres przyjaciółmi maloletan - małoletni; nastoletni pubertet - okres dojrzewania mladalački - młodzieńczy pubertetlija - nastolatek mladić - młody człowiek; młodzieniec san - marzenie mladost - młodość sanjati - marzyć nedostatak iskustva - brak doświadczenia tinejdžer - nastolatek odrastati - dorastać vraćati se kući ujutru - wracać do domu nad ranem oduševljenje - zapał; entuzjazm vršnjačka grupa - grupa rówieśnicza omladina - młodzież za mladih godina - za młodu planovi za budućnost - plany na przyszłość zlatna omladina - złota młodzież; bananowa pobeći od kuće - uciec z domu młodzież

ŻYCIE DOROSŁE bajkovit život - życie jak z bajki sredovečni gospodin - pan w średnim wieku egzistencija - egzystencja sudbina - los; przeznaczenie iskustvo - doświadczenie svet odraslih - świat dorosłych krenuti svojim putem - pójść swoją drogą štedeti za starost - oszczędzać na starość kvalitet života - jakość życia uozbiljiti se - spoważnieć napunila je 33 godine - skończyła 33 lata uživati u svakom trenutku - cieszyć się każdą chwilą očekivanja od života - oczekiwania od życia zrela odluka - dojrzała decyzja od rođenja do smrti - od narodzin do śmierci zrelost - dojrzałość odraslo doba - dorosłość zreo - dojrzały odrastao - dorosły živeti - żyć opstanak - przetrwanie živeti normalnim životom - prowadzić normalne osamostaliti se - usamodzielnić się życie osnivanje porodice - założenie rodziny živeti punim plućima - żyć pełnią życia prekretnica u životu - przełom w życiu život - życie prerasti - wyrosnąć (z czegoś) životna priča - historia życia; opowieść życiowa približavala sam se tridesetoj - zbliżałam się do žurba - pośpiech trzydziestki Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 12

STAROŚĆ biološki sat - zegar biologiczny spomenuti - wspomnieć dostojanstveno starenje - godne starzenie się starac - starzec druga mladost - druga młodość starački dom - dom spokojnej starości jesen života - jesień życia staračko doba - starość kasna starost - późna starość staranje - starzenie (się) krećati se bez štapa - chodzić bez laski starica - staruszka obeležiti 80. rođendan - uczcić 80 urodziny stariji - starszy oronuo - zniedołężniały stariti - starzeć się ostareti - zestarzeć się starost - starość penzija - emerytura svi starimo - wszyscy się starzejemy penzioner - emeryt tajna dugovečnosti - tajemnica długowieczności pod starost - na starość uspomena - wspomnienie postarati - zestarzeć się venuti - marnieć; słabnąć poštovati starije - szanować starszych

ŚMIERĆ besmrtan - nieśmiertelny posrmtan - pośmiertny čitulja - nekrolog praznina - pustka dan sećanja - dzień pamięci preminuli - zmarły; nieboszczyk godišnjica smrti - rocznica śmierci preminuti - odejść (umrzeć) iznenada je preminuo - zmarł nagle prerana smrt - przedwczesna śmierć kosturnica - kostnica proglasiti smrt - stwierdzić zgon minut ćutanja - minuta ciszy udovac - wdowiec mrtvac - denat; trup; zmarły udovica - wdowa obdukcija - sekcja zwłok udovištvo - wdowieństwo oplakivati - opłakiwać umreti - umrzeć pokojnik - zmarły; nieboszczyk uspomena (na koga? na šta?) - wspomnienie posle duže bolesti - po długiej chorobie (kogo? czego?) posmrtni ostaci - szczątki uzrok smrti - przyczyna śmierci

SAMOBÓJSTWO baciti se sa trećeg sprata - rzucić się z trzeciego počiniti samoubistvo - popełnić samobójstwo piętra popiti otrov - wypić truciznę biti na korak od samoubistva - być krok od pucati sebi u glavu - strzelić sobie w głowę samobójstwa samoubica - samobójca dići ruku na sebe - odebrać sobie życie samoubilački - samobójczy iseći vene - podciąć żyły samoubistvo - samobójstwo izvršiti samoubistvo - popełnić samobójstwo skočiti kroz prozor - wyskoczyć przez okno obesiti se - powiesić się skočiti sa mosta - skoczyć z mostu oproštajno pismo - list pożegnalny skok sa mosta - skok z mostu Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 13

POGRZEB daća - stypa pogrebna pratnja - orszak pogrzebowy doći na sahranu - przyjść na pogrzeb pogrebna trpeza - stypa iskreno saučešće - moje kondolencje pogrebni govor - mowa pogrzebowa izraziti saučešće - złożyć wyrazy współczucia; złożyć pogrebni marš - marsz pogrzebowy kondolencje pogrebni zavod - zakład pogrzebowy knjiga žalosti - księga kondolencyjna; księga żałobna pogrebnik - pracownik zakładu pogrzebowego komemoracija - upamiętnienie pogrebnina - opłata za pogrzeb kovčeg - trumna pogrebno preduzeće - zakład pogrzebowy kremacija - kremacja pokopati - pogrzebać; pochować krematorijum - krematorium poslednji ispraćaj - ostatnie pożegnanie kremirati - skremować sahrana - pogrzeb; pochówek odati počast - złożyć hołd sanduk - trumna oprostiti se (od koga?) - pożegnać (kogo?) sveštenik - ksiądz pismo saučešća - list kondolencyjny večni počinak - wieczny spoczynek; wieczny pogreb - pogrzeb odpoczynek pogrebna kola - karawan

CMENTARZ epitaf - epitafium spoczynku grob - grób nadgrobna ploča - płyta nagrobna grobar - grabarz nadgrobni spomenik - nagrobek groblje - cmentarz oskrnaviti groblje - zbezcześcić cmentarz grobljence - cmentarzyk porodična grobnica - grobowiec rodzinny grobno mesto - miejsce na cmentarzu pravoslavno groblje - cmentarz prawosławny jevrejsko groblje - cmentarz żydowski sarkofag - sarkofag kolumbarijum - kolumbarium spomenik - pomnik masovna grobnica - masowy grób vojničko groblje - cmentarz wojskowy mauzolej - mauzoleum zapaliti sveću - zapalić znicz mesto za večni počinak - miejsce wiecznego

SPADEK alografski testament - testament allograficzny ostavština - spadek imovina - majątek podela zaostavštine - podział spadku naslednik - spadkobierca porez na nasledstvo - podatek spadkowy nasledstvo - spadek poslednja volja - ostatnia wola nedostojnost za nasleđivanje - niegodność sačiniti testament - sporządzić testament dziedziczenia testament - testament nesposobnost za nasleđivanje - niezdolność testamentarni svedok - świadek testamentu dziedziczenia testator - testator notarijalni testament - testament notarialny usmeni testament - testament ustny nužni deo - zachowek zakon o nasleđivanju - prawo spadkowe nužni naslednik - dziedzic ustawowy zaostavština - spadek; dziedzictwo olografski testament - testament własnoręczny zaveštalac - testator ostavilac - spadkodawca zaveštanje - testament ostavinski postupak - postępowanie spadkowe Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 14

1.5 DOM I MIESZKANIE

DOM I MIESZKANIE - POJĘCIA OGÓLNE agencija za nekretnine - agencja nieruchomości ostati bez krova nad glavom - zostać bez dachu nad cimer - współlokator (w pokoju) głową deložacija - eksmisja plot - płot deložirati - eksmitować podrum - piwnica docimer - współlokator (w mieszkaniu) podstanar - podnajemca domaćica - gospodyni; pani domu podstanarstvo - podnajem domaćin - gospodarz; pan domu potkrovlje - strych; poddasze domaćinstvo - gospodarstwo domowe prag - próg domar - konserwator; dozorca; cieć preseliti se - przeprowadzić się doseliti se - wprowadzić się preseljenje - przeprowadzka dupleks kuća - bliźniak prinudno iseljenje - eksmisja dvorište - 1. podwórko 2. dziedziniec privremeni smeštaj - tymczasowe zakwaterowanie garaža - garaż prizemlje - parter garsonjera - kawalerka prozorski kapak - okiennica gazda - właściciel (domu lub mieszkania) selidba - przeprowadzka gazdarica - właścicielka (domu lub mieszkania) seliti se - przeprowadzać się gostinska soba - pokój gościnny septička jama - szambo grejanje - ogrzewanie skučen - ciasny gromobran - piorunochron smeštaj - zakwaterowanie hipoteka - hipoteka sprat - piętro hodnik - korytarz stan - mieszkanie iseliti se - wyprowadzić się stan za iznajmljivanje - mieszkanie do wynajęcia isključiti struju - wyłączyć prąd stanar - lokator izbaciti na ulicu - wyrzucić na ulicę stanarina - czynsz iznajmiti stan - wynająć mieszkanie stanarka - lokatorka jednosoban stan - mieszkanie jednopokojowe stanovati - mieszkać kirija - czynsz stanovati - mieszkać ključaonica - dziurka od klucza stepenište - klatka schodowa komšija - sąsiad struja - prąd komšiluk - sąsiedztwo špijunka; oko - wizjer komšinica - sąsiadka tacna - taca; tacka lift - winda tavan - strych; poddasze mesto boravka - miejsce zamieszkania tavonica - sufit nadstrešnica - ganek; szopa trpezarija - jadalnia naseliti se - wprowadzić się useliti se - wprowadzić się naselje - osiedle useljenje - parapetówka nasilno iseljenje - eksmisja višespratan - piętrowy nekretnina - nieruchomość zid - ściana odseliti se - wyprowadzić się živa ograda - żywopłot ograda - ogrodzenie živeti sprat iznad - mieszkać piętro wyżej oluk - rynna Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 15

W MIESZKANIU centralno grejanje - centralne ogrzewanie predsoblje - przedpokój ćilim - dywan; kilim prozor - okno dnevna soba - pokój dzienny radijator - grzejnik; kaloryfer fioka - szuflada radni sto - biurko gas - gaz sat za vodu - wodomierz gasometar - gazomierz sijalica - żarówka grejna sezona - sezon grzewczy slika - obraz katanac - kłódka soba - pokój kvaka - klamka sobica - pokoik luster - żyrandol sobičak - pokoik nameštaj - meble spavaonica - sypialnia namešten - umeblowany starupija - rupieć noćni ormarić - stolik nocny sto - stół ormarić - szafka stolica - krzesło plakar - półka tepih - dywan pod - podłoga trpezarija - jadalnia podna obloga - wykładzina podłogowa vrata - drzwi polica - półka zvekir - kołatka (u drzwi)

KUCHNIA aspirator - okap pećnica - piekarnik đuser - sokowirówka plinski šporet - kuchenka gazowa električni šporet - kuchenka elektryczna pribor - sztućce frižider - lodówka rerna - piekarnik hladnjak - lodówka salveta - serwetka kuhinja - kuchnia slanik - solniczka kuhinjska krpa - ścierka spužvica - zmywak kuvalo - czajnik sto - stół ledara - zamrażarka stolnjak - obrus lopatica za smeće - szufelka sudopera - zlew mikrotalasna rerna - kuchenka mikrofalowa tacna - taca mlin - młynek zamrzivač - zamrażarka

NACZYNIA bokal - dzban; dzbanek posuda - naczynie cediljka - cedzak; sito; durszlak rende - tarka čaša - szklanka satara - tasak činija - misa sud - naczynie đevđir - cedzak; sito; durszlak šerpa - rondel kašika - łyżka šerpica - rondel krčag - dzban; dzbanek šoljica - filiżanka kutlača - chochla tanjirić - talerzyk lonac - garnek tava - patelnia metlica - trzepaczka tiganj - patelnia nož - nóż viljuška - widelec pehar - puchar vrč - dzban; dzbanek Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 16

ŁAZIENKA baterija - kurek slavina - kran bide - bidet slavina curi - kran przecieka bojler - bojler sunđer - gąbka fen - suszarka šampon - szampon kada - wanna toalet - toaleta; ubikacja kupatilo - łazienka tuš - prysznic lavabo - umywalka umivaonik - umywalka noša - nocnik vešmašina - pralka ogledalo - lustro WC šolja - muszla klozetowa peškir - ręcznik žilet - żyletka sapun - mydło

SYPIALNIA budilica - budzik krevet - łóżko čaršaf - prześcieradło krevet na sprat - łóżko piętrowe čaršav - prześcieradło navlaka - pokrowiec ćebe - kołdra pokrivač - kołdra dušek - materac posteljina - pościel jastuče - poduszeczka spavaća soba - sypialnia jastuk - poduszka štepano ćebe - kołdra pikowana jorgan - kołdra

1.6 EDUKACJA

SZKOŁA apsolvent - absolwent izučavati - nauczać beleške - notatki jesenski raspust - ferie jesienne bežati sa časova - uciekać z lekcji kraj školske godine - koniec roku szkolnego biflati - wkuwać lektira - lektura bubanje - wkuwanie letnji raspust - wakacje čas - lekcja likovna kultura - plastyka digitalni udžbenik - cyfrowy podręcznik loša ocena - zła ocena; słaba ocena direktor škole - dyrektor szkoły mala matura - egzamin gimnazjalny dobiti jedinicu - dostać jedynkę mali odmor - krótka przerwa dom učenika - internat matematika - matematyka domaći zadatak - zadanie domowe maturant - maturzysta; abiturient domar - woźny maturantkinja - maturzystka đačka knjižica - dzienniczek ucznia maturski ispit - egzamin maturalny đak - uczeń muzičko vaspitanje - muzyka ekskurzija - wycieczka nadoknaditi gradivo - nadrobić zaległości elektronski dnevnik - dziennik elektroniczny najbolji đaci - najlepsi uczniowie (szkoła fiskulturna sala - sala gimnastyczna podstawowa) fizičko vaspitanje - wychowanie fizyczne naporan rad - ciężka praca fizika - fizyka nastava 1. zajęcia; lekcje 2. nauczanie geografija - geografia nastavni program - program nauczania gradivo - materiał (lekcyjny) nastavnica - nauczycielka hemija - chemia nastavničko veće - rada pedagogiczna informatika - informatyka nastavnik - nauczyciel ispisati iz škole - wypisać ze szkoły naučiti napamet - nauczyć się na pamięć ispit zrelosti - egzamin dojrzałości neopravdani izostanak - nieobecność ispraviti grešku - poprawić błąd nieusprawiedliwiona istorija - historia neopravdano izostajanje - nieobecność izbaciti iz škole - wyrzucić ze szkoły nieusprawiedliwiona izborni predmet - przedmiot obieralny obrazovni sastav - szkolnictwo izostanak - nieobecność ocena - ocena izračunati prosek - obliczyć średnią ocena iz vladanja - ocena z zachowania Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 17

SZKOŁA - DOKOŃCZENIE Z POPRZEDNIEJ STRONY odabir škole - wybór szkoły srednja škola - szkoła średnia odličan - 1. celujący 2. wzorowy srednjoškolac - uczeń szkoły średniej odlikaš - prymus; wzorowy uczeń srpski jezik - język serbski odlikašica - prymuska; wzorowa uczennica stručna škola - szkoła zawodowa opravdanje - usprawiedliwienie stručni ispit - egzamin zawodowy osnovac - uczeń szkoły podstawowej sveska - zeszyt osnovna škola - szkoła podstawowa škola iz snova - szkoła marzeń pasti - nie zdać; oblać egzamin škola stranih jezika - szkoła języków obcych pedagog - pedagog školska godina - rok szkolny pedagog škole - pedagog szkolny školska klupa - ławka szkolna pedagoški - pedagogiczny školska radionica - warsztaty szkolne pismeni rad - praca pisemna školska torba - tornister pismeni zadatak - wypracowanie školska zgrada - budynek szkoły podići prosek - podnieść średnią školske novine - gazetka szkolna polugodište - półrocze školski časopis - gazetka szkolna poljoprivedna škola - szkoła rolnicza školski psiholog - psycholog szkolny pomoćnik direktora - zastępca dyrektora školsko svedočanstvo - świadectwo szkolne ponavljanje - powtórka školsko zvono - dzwonek szkolny ponavljati razred - powtarzać klasę školstvo - szkolnictwo poneti znanje iz škole - wynieść wiedzę ze szkoły školu pohađa više od 600 đaka - do szkoły popravni ispit - egzamin poprawkowy uczęszcza ponad 600 uczniów praviti beleške - robić notatki štrebati - wkuwać prebaciti u drugo odeljenje - przenieść do innej štreber - kujon klasy tabla - tablica (biała) predmet - przedmiot tehnička škola - technikum prelazna ocena - ocena pozytywna učenica - uczennica prepisivanje - ściąganie; odpisywanie učenički parlament - samorząd uczniowski prepisivati - ściągać učenik - uczeń prijemni ispit - egzamin wstępny učenje stranih jezika - nauka języków obcych program je preobiman - program jest przeładowany učitelj - nauczyciel prosek - średnia učiteljica - nauczycielka prosvetar - pracownik oświaty učiti - uczyć się prosvetna inspekcija - kuratorium oświaty udžbenik - podręcznik prosvetni radnik - pracownik oświaty ulaziti u prosek - wliczać się w średnią prvo polugodište - pierwsze półrocze uniforma - mundurek puškica - ściąga upis - 1. zapis 2. rekrutacja rad na času - aktywność na lekcji upisati ocenu - wpisać ocenę radna sveska - zeszyt ćwiczeń uručivanje svedočanstava - rozdanie świadectw ranac - plecak vannastavni - pozalekcyjny razred - klasa vaspitač - wychowawca razredni starešina - wychowawca vaspitačica - wychowawczyni reforma obrazovanja - reforma edukacji večernja škola - szkoła wieczorowa rešavati test - rozwiązywać test veliki odmor - długa przerwa rešenja zadataka - rozwiązania zadań vežbanka - zeszyt ćwiczeń roditeljski sastanak - zebranie rodziców vežbe - ćwiczenia rušenje škole - likwidacja szkoły vrlo dobar - bardzo dobry savet roditelja - rada rodziców vukovac - prymus savladati gradivo - opanować materiał zadatak - zadanie sedeti u poslednjoj klupi - siedzieć w ostatniej ławcezaključna ocena - ocena końcowa sedi, jedan - siadaj, jedynka završiti školu - ukończyć szkołę sertifikat - certyfikat zimski raspust - ferie zimowe skraćeni časovi - skrócone lekcje znanje - wiedza Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 18

STUDIA akademska godina - rok akademicki predavač - wykładowca akreditacija - akredytacja predavanje - wykład akreditaciona komisija - komisja akredytacyjna predavati - uczyć; wykładać asistent - asystent prijemni ispit - egzamin wstępny brucoš - student pierwszego roku pripremati se za ispit - przygotowywać się do dekan - dziekan egzaminu docent - docent prorektor - prorektor doktorat - doktorat redovni profesor - profesor zwyczajny ekonomski fakultet - wydział ekonomii redovni student - student dzienny fakultet - 1. wydział 2. studia rektor - rektor indeks - indeks semestar - semestr ispitivač - egzaminator stipendija - stypendium ispitivati - egzaminować stručna praksa - praktyka zawodowa ispitni rok - sesja egzaminacyjna student - student izaći na ispit - przystąpić do egzaminu studentkinja - studentka kolokvijum - kolokwium studirati - studiować konsultacije - konsultacje školarina - czesne obavezan predmet - przedmiot obowiązkowy univerzitet - uniwersytet odstudirati - ukończyć szkołę wyższą vanredni student - student wieczorowy; student pasti na ispitu - oblać egzamin zaoczny polagati ispit - zdawać egzamin večiti student - wieczny student položiti ispit - zdać egzamin vežbe - ćwiczenia ponavljanje godina - powtarzanie roku završiti fakultet - ukończyć studia praviti beleške - robić notatki završni ispit - egzamin końcowy pravni fakultet - wydział prawa Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 19

1.7 ŻYCIE TOWARZYSKIE

ŻYCIE TOWARZYSKIE - POJĘCIA OGÓLNE bliski prijatelj - bliski przyjaciel ohrabriti se - ośmielić się častiti - przyjmować gości oproštaj - pożegnanie čašćenje - poczęstunek otpratiti - odprowadzić često se posećivati - często się odwiedzać pajtaš - kompan; kumpel dečko - chłopak (partner lub osoba) poklon - prezent divljati - rozrabiać pokloniti - podarować dobrodošao - mile widziany ponašanje - zachowanie dobrodošlica - powitanie poseta - wizyta; odwiedziny dočekati koga s hlebom i solju - przywitać kogoś posetiti - odwiedzić chlebem i solą poverenje - zaufanie doći (kome) - odwiedzić (kogo) poziv - zaproszenie dosada - nuda pozivati - zapraszać dosadan - nudny poznanik - znajomy dosadnjaković - nudziarz; sztywniak pozvati - zaprosić dosađivati se - nudzić się pravi prijatelj - prawdziwy przyjaciel drugar - kolega; kumpel; przyjaciel praviti žurku - organizować imprezę; imprezować drugarica - koleżanka; przyjaciółka predstaviti (se) - przedstawić (się) družiti se - kolegować się; przyjaźnić się prijatelj - przyjaciel dugogodišnji prijatelj - wieloletni przyjaciel prijateljica - przyjaciółka gostoprimstvo - gościnność prijateljstvo - przyjaźń momak - chłopak (partner lub osoba) rođendan - urodziny nabasati - natrafić; napotkać sagovornik - rozmówca nagovarati - przekonywać saživeti se - zżyć się nagoveštaj - 1. aluzja 2. zapowiedź šuška se da... - chodzą słuchy, że... naklapati - bredzić (o czymś) upoznavanje novih ljudi - poznawanie nowych ludzi nakloniti se - ukłonić się veza na jednu noć - związek na jedną noc nametnuti se - narzucić się (komuś) voleti društvo - lubić towarzystwo nepozvan gost - nieproszony gość zabava - 1. rozrywka 2. wieczorek; przyjęcie nezvan - nieproszony zavoleti - polubić noćni život - nocne życie znali su ga vsi - wszyscy go znali odavno se poznajemo - znamy się od dawna žurka - impreza odbiti poziv - odrzucić zaproszenie

ROZMOWA blebetati - bredzić; paplać poveriti se - zwierzyć się brbljiv - gadatliwy pričalica - gaduła budalaština - bzdety; pierdoły; głupoty pričati - gadać; rozmawiać; gawędzić čavrljati - gadać; gawędzić pričljiv - gadatliwy ćaskanje - pogaduszki; pogawędka puno razgovarati - dużo rozmawiać ćutati - milczeć pustinjak - pustelnik ćutljivac - milczek razgovarati - rozmawiać gestikulacija - gestykulacja razgovarati o raznim temama - rozmawiać na różne gestikulirati - gestykulować tematy glasina - plotka razgovor - rozmowa glasine - poczta pantoflowa sagovornik - mówiący ispričati - powiedzieć šutnja - milczenie poveriti - powierzyć (tajemnicę itp.) zaćutati - zamilknąć Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 20

SAMOTNOŚĆ osama - samotność samotnjački - samotniczy osamiti - zostać sam usamljen - samotny samotar - samotnik usamljenost - samotność samotnik - samotnik

1.8 PROBLEMY agonija - agonia pomagati drugima - pomagać innym bezizlazna situacija - sytuacja bez wyjścia pomirenje - zgoda; porozumienie biti u škripcu - być w opałach pomiriti se - pogodzić się crna serija - czarna seria pomirljiv - pojednawczy; polubowny dilema - dylemat poslednja slamka spasa - ostatnia deska ratunku izbila je svađa - wybuchła kłótnia poslednja šansa - ostatnia szansa izviniti se - przeprosić posvađati se - pokłócić się izvređati - zwyzywać požaliti se - poskarżyć się kao da se ništa nije dogodilo - jak gdyby nic się nie prepreka - przeszkoda stało pretvoriti se u noćnu moru - zamienić się w ko vetar seje, buru žanje - kto sieje wiatr; ten zbiera koszmar burzę prihvatiti sudbinu - pogodzić się z losem kompromis - kompromis razlog za svađu - pretekst do kłótni kompromisan - kompromisowy rešenje - rozwiązanie mrtva tačka - sytuacja patowa savet - rada; wskazówka na ivici propasti - na skraju przepaści savetnik - doradca nada - nadzieja savetodavan - doradczy nadati se (u šta?) - mieć nadzieję (na co?) srećan kraj - szczęśliwy koniec najgore je prošlo - najgorsze minęło svađa - kłótnia najteža situacija - najgorsza sytuacja svađa oko novca - kłótnia o pieniądze napakostiti - narobić kłopotu (komuś) svađati se - kłocić się napraviti grešku - popełnić błąd sve je kako treba - wszystko jest jak trzeba napraviti kompromis - pójść na kompromis svetlost na kraju tunela - światełko na końcu tunelu neprilika - kłopoty; trudności terati - zmuszać nesretna sudbina - niedola; przeciwności losu teški trenuci - ciężkie/trudne chwile nešto nije u redu - coś jest nie tak teškoća - trudność; kłopot nije imala lak život - nie miała łatwego życia uvreda - obelga; zniewaga noćna mora - koszmar uvrediti - znieważyć; obrazić odmazda - odwet vera u bolje sutra - wiara w lepsze jutro omalovažavati - bagatelizować započeti novo poglavlje života - rozpocząć nowy osveta - zemsta rozdział życia osvetiti se - zemścić się zasukati rukave - zakasać rękawy pale su teške reči - padły mocne słowa zlosretnik - pechowiec patiti - cierpieć žestoka svađa - gwałtowna kłótnia; karczemna patnja - cierpienie; męczarnia; gehenna awantura pitati za savet - pytać o radę životariti - wegetować početi život iznova - zacząć życie od nowa Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 21

1.9 RZECZY OSOBISTE biser - perła otvarač boca - otwieracz do butelek blok - notes otvarač konzervi - otwieracz do konserw čačkalica - wykałaczka papirna kesa - torebka papierowa češalj - grzebień papirna maramica - chusteczka higieniczna đinđuva - błyskotka pasoš - paszport džak - worek pero - pióro džepni nožić - scyzoryk peškir - ręcznik hemijska olovka - długopis plastična kesa - torebka foliowa iskaznica - dowód tożsamości posetnica - wizytówka kesa - worek prsten - pierścień kesica - torebka; woreczek prsten za ključeve - kółko do kluczy ključ - klucz pudernjača - puderniczka kutija šibica - pudełko zapałek stvar - rzecz lančić - łańcuszek sunčane naočare - okulary przeciwsłoneczne lična karta - dowód osobisty svežanj ključeva - pęk kluczy marama - chustka šibica - zapałka maramica - chusteczka do nosa štap - laska maskota - maskotka toaletna torbica - kosmetyczka medaljon - medalion uložak - podpaska naočare - okulary upaljač - zapalniczka naočare za čitanje - okulary do czytania vizitkarta - wizytówka naušnica - kolczyk vlažna maramica - chusteczka odświeżająca nožić - nożyk vozačka - prawo jazdy; prawko ogrlica - naszyjnik vozačka dozvola - prawo jazdy olovka - ołówek žilet - żyletka Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 22

2. CZŁOWIEK

2.1 CZĘŚCI CIAŁA arterija - tętnica nokat - paznokieć beonjača - twardówka nokti - paznokcie bubreg - nerka nosna duplja - jama nosowa čašica kolena - rzepka nosna kost - kość nosowa čeona kost - kość czołowa očna spojnica - spojówka debelo crevo - jelito grube oko - oko dušnik - tchawica palac - kciuk dvanaestopalačno crevo - dwunastnica pankreas - trzustka glava - głowa pluća - płuca grudna žlezda - grasica potiljačna kost - kość potyliczna grudni koš - klatka piersiowa potkolenica - podudzie guza - pupa prst - palec hrskavica - chrząstka rebro - żebro jednjak - przełyk rožnjača - rogówka jetra - wątroba ruka - ręka karlica - miednica slepa mrlja - plamka ślepa kičma - kręgosłup slezina - śledziona kičmena moždina - rdzeń kręgowy srce - serce kičmeni - kręgowy stopalo - stopa koleno - kolano tanko crevo - jelito cienkie kosa - włosy telo - ciało koža - skóra temena kost - kość ciemieniowa krv - krew trtica - kość ogonowa limfni čvorovi - węzły chłonne usna duplja - jama ustna lobanja - czaszka uvo; uho - ucho mali mozak - móżdżek vagina - pochwa mišić - mięsień vena - żyła mokraćna bešika - pęcherz moczowy vežnjača - spojówka mokraćna cijev - cewka moczowa vrat - szyja mokraćovod - moczowód zadnjica - pupa mozak - mózg ždrelo - gardło moždana kora - kora mózgowa želudac - żołądek mrežnjača - siatkówka živac - nerw noga - noga Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 23

2.2 WYGLĄD ZEWNĘTRZNY biti niskog stasa - być niskiego wzrostu lepotica - piękność bora - zmarszczka ljupkost - wdzięk; elegancja bos - bosy mišićav - umięśniony brineta - brunetka mršav - chudy brk - wąs mršaviti - chudnąć brkat - wąsaty najlepša žena na svetu - najpiękniejsza kobieta na bubuljica - pryszcz świecie bucmast - pucołowaty nakaza - potwór crte lica - rysy twarzy naslijediti ljepotu od majke - odziedziczyć urodę po crvenokos - rudy matce čekinje - zarost nizak - niski ćelav - łysy obrijan - ogolony ćelaviti - łysieć ožiljak - blizna ćelavost - łysina patiti od gojaznosti - być otyłym debeljko - grubas pivski stomak - piwny brzuch debeljuca - grubas; tłuścioch plavuša - blondynka debeljuškast - pulchny; pucołowaty plavušan - blondyn debeo - gruby podočnjaci - kręgi pod oczami debljati se - tyć predebeo - za gruby debljina - tusza prelepa - przepiękna dežmekast - krępy promeniti frizuru - zmienić fryzurę dlakav - zarośnięty razrok - zezowaty frizura - fryzura rep - warkocz; kucyk go - goły riđokos - rudy gojaznost - otyłość ružan - brzydki grba - garb ružnoća - brzydota grbav - garbaty s osmehom na licu - z uśmiechem na twarzy grbavac - garbus sed - siwy grbiti se - garbić się seda kosa - siwe włosy ideal lepote - ideał piękna smršati - schudnąć; zeszczupleć istetovirati se - zrobić sobie tatuaż stas - 1. wzrost 2. sylwetka izgled - wygląd stasit - dobrze zbudowany izgledati - wyglądać svetla kosa - jasne włosy izraz lica - wyraz twarzy šminka - makijaż keziti zube - szczerzyć zęby šminkati (se) - robić (sobie) makijaż kicoš - elegant; modniś tetovaža - tatuaż klempave uši - odstające uszy udebljati se - przytyć; utyć kost i koža - skóra i kość visok - wysoki kostur - chudzielec zgodan - przystojny kovrdžav - kędzierzawy zrzavko - rudzielec lepa - piękna ženstvenost - kobiecość lepota - piękno žgoljav - wychudzony lepotan - przystojniak Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 24

2.3 CHARAKTER

CECHY CHARAKTERU I OSOBOWOŚCI ambiciozan - ambitny opsesija - obsesja beskrupulozan - bezwzględny osećajan - 1. uczuciowy 2. wrażliwy bezbrižan - beztroski osećajnost - wrażliwość bezbrižnost - beztroska osobenjak - dziwak; ekscentryk brižljiv - troskliwy osvetoljubiv - mściwy buntovnik - buntownik plahost - nieśmiałość častoljublje - ambicja podmuklost - podstępność čudak - dziwak; ekscentryk pohlepan - chciwy ćaknut - stuknięty ponosan - dumny dobrota - dobroć posesivan - zaborczy druželjubiv - towarzyski posesivnost - zaborczość drzničar - zuchwalec poverenje - zaufanie đubre - gnój; śmieć (o kimś) povodljiv - podatny na wpływy gostoprimstvo - gościnność povodljiv - podatny na wpływy grabljiv - chciwy; pazerny povučen - zamknięty w sobie hladna glava - zimna krew poznat i poštovan - znany i szanowany hrabrost - odwaga pronicljiv - dalekowzroczny; przewidujący imati razumevanje - być wyrozumiałym proračunat - wyrachowany introvertovana osoba - introwertyk proračunatost - wyrachowanie iskren - szczery rad na sebi - praca nad sobą iskrenost - szczerość rasejan - roztargniony istinoljubivost - prawdomówność rasejanost - roztargnienie istrajan - wytrwały reputacija - reputacja istrajnost - wytrwałość samoodricanje - samozaparcie izbirljiv - wybredny samopouzdanje - pewność siebie karakter - charakter sanjar - marzyciel karakterna osobina - cecha charakteru savesan - obowiązkowy; sumienny kolerik - choleryk savesnost - sumienność koristoljubiv - interesowny; zachłanny sebičan - egoistyczny kurac - chuj sebičnjak - egoista lakom - skąpy; chciwy smisao za humor - poczucie humoru lakomislenost - lekkomyślność snalažljiv - zaradny lažljivac - kłamca stidljiv - wstydliwy lažov - kłamczuch; kłamca strpljenje - cierpliwość lenjost - lenistwo strpljiv - cierpliwy licemer - hipokryta; obłudnik sujeta - próżniak licemerje - obłuda; hipokryzja sujetan - próżny likavac - chytrus škrt - skąpy; chciwy; pazerny lukav - fałszywy škrtica - skąpiec; sknera lutati po oblacima - nosić głowę w chmurach tačnost - 1. punktualność 2. dokładność ljubomoran - zazdrosny tajnovitost - tajemniczość mamin sin - maminsynek taština - próżność; zarozumiałość melanholik - melancholik tolerantan - tolerancyjny miran - spokojny tvrdokoran - uparty neiskustvo - brak doświadczenia tvrdokornost - upór nepostojanje vere u sebe - brak wiary w siebie tužibaba - skarżypyta nervozan - nerwowy ukus - gust nezavisan - niezależny ulizica - pochlebca nezralost - niedojrzałość uporan - nieustępliwy; zawzięty odgovoran - odpowiedzialny ustrajan - nieustępliwy okretan - obrotny; sprytny uzdržljiv - powściągliwy oprez - ostrożność veseo - wesoły oprezan - ostrożny žilav čovek - twardziel opsednutost - obsesja Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 25

ZACHOWANIE agresivan - agresywny nedoličan - niestosowny arogancija - arogancja opustiti se - rozluźnić się; wyluzować się brbljiv - gadatliwy opušten - 1. wyluzowany 2. beztroski brundav - naburmuszony plačljivac - beksa budan - czujny ponašanje - zachowanie dosadan - 1. nudny 2. nachalny; natrętny prava dama - prawdziwa dama duhovit - błyskotliwy; dowcipny samoljubiv - zarozumiały džentlmen - dżentelmen samopouzdanje - pewność siebie galantan - szarmancki siguran u sebe - pewny siebie grubijan - grubian uobraziti se - stać się zarozumiałym imati dobre namere - mieć dobre zamiary uobražen - pyszałkowaty; zarozumiały ljubak - czarujący; uroczy uzdizati se - zadzierać nosa ljubaznost - uprzejmość; życzliwość vaspitan - dobrze wychowany nadmen - nadęty; zarozumiały

2.4 INTELIGENCJA apstraktno mišljenje - myślenie abstrakcyjne pamet - rozum; rozsądek budala - głupiec; idiota; wariat pametan - inteligetny; mądry; rozsądny budalast - głupi; tępy pamtiti - pamiętać budalaština - bzdura; głupstwo pasti na pamet - przyjść do głowy doći k pameti - zmądrzeć priseban - bystry domišljat - pomysłowy; kreatywny rasplesti - rozwikłać (np. zagadkę) domišljatost - pomysłowość; kreatywność samouk - samouk emocionalna inteligencija - inteligencja emocjonalnastupidan - głupi erudicija - erudycja stupidnost - głupota genijalan - genialny suludost - głupota genijalnost - genialność sveznalica - mądrala genije - geniusz talent - talent koeficijent inteligencije - iloraz inteligencji talent za jezike - talent do języków koncentrisati se - koncentrować się; skoncentrować talentovan - utalentowany się tečno govori engleski - biegle mówi po angielsku kreativnost - kreatywność test inteligencije - test inteligencji mudar - mądry vešt - zdolny; biegły (w czymś) mudrac - mędrzec vispren - sprytny mudrost - mądrość vizuelno pamćenje - pamięć wzrokowa način razmišljanja - sposób myślenia zaboraviti - zapomnieć nadmudriti - przechytrzyć zaboravnost - zapominalstwo naivnost - naiwność zaključiti - wywnioskować ništa nije razumeo - nic nie rozumiał zaključivanje - rozumowanie obrazovan - wykształcony zaključivati - rozumować; wnioskować oštrouman - bystry; pomysłowy zamisliti - wyobrazić sobie pamćenje - pamięć zamisliti se - zastanowić się Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 26

2.5 NAŁOGI akciza - akcyza pijančiti - chlać alkoholičar - alkoholik pijanica - pijak alkoholičarka - alkoholiczka podnapit - podpity alkoholizam - alkoholizm popušiti - wypalić (papierosa) amfetamin - amfetamina porok - nałóg apstinencija - abstynencja predozirati se - przedawkować biti mamuran - mieć kaca prestanak pušenja - rzucenie palenia borba protiv narkomanije - walka z narkomanią preterana konzumacija alkohola - nadmierne cigareta - papieros spożycie alkoholu droga - narkotyk pripit - podpity drogirati se - brać narkotyki; ćpać prohibicija - prohibicja duvan - tytoń puš pauza - przerwa na papierosa duvanski dim - dym papierosowy pušač - palacz ekstazi - ecstasy pušački i nepušački deo - część dla palących i kokain - kokaina niepalących konzumacija alkohola - spożycie alkoholu pušenje - palenie lula - fajka pušionica - palarnia mamuran - skacowany; na kacu pušiti - palić (papierosy) mamurluk - kac pušiti ko Turčin - kopcić jak lokomotywa; palić jak marihuana - marihuana smok metil alkohol - alkohol metylowy trezan - trzeźwy motati cigaretu - skręcać papierosa treznilište - izba wytrzeźwień napiti (se) - upić (się) trezvenost - trzeźwość napiti se kao majka - upić się jak świnia trovanje alkoholom - zatrucie alkoholem narkoman - narkoman udariti u glavu - uderzyć do głowy (o alkoholu) narkomanija - narkomania udisanje dima - wdychanie dymu nepušač - niepalący umereno pijenje - umiarkowane picie opiti (se) - upić (się) umreti od predoziranja - umrzeć z powodu opušak - niedopałek przedawkowania ostaviti cigarete - rzucić palenie upaljač - zapalniczka otrežnjenje - 1. wytrzeźwienie 2. otrzeźwienie zabijati cigaretu - skręcać papierosa pasivni pušač - bierny palacz zabrana pušenja - zakaz palenia pasivno pušenje - bierne palenie zapaliti cigaretu - zapalić papierosa pepeljača - popielniczka zavisnica - uzależniona pepeljara - popielniczka zavisnik - uzależniony pijan - pijany zavisnost na... - uzależnienie od... pijanac - pijak Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 27

2.6 EMOCJE I UCZUCIA

GNIEW agresivan - agresywny ljutnja - gniew bes - wściekłość naljutiti se - rozgniewać się; pogniewać się besan na ceo svet - wściekły na cały świat pobesniti - wściec się izludeti - rozzłościć; rozgniewać zapretiti - pogrozić iznerviranost - zdenerwowanie; irytacja zapretiti Ttom - pogrozić palcem iznvervirati se - zdenerwować się živcirati - denerwować ljutiti se - gniewać się

STRACH bauk - zmora; postrach strahovit - straszny; przerażający ispaničiti - spanikować strepeti (od čega?) - bać się (czego?) lediti krv u žilama - mrozić krew w żyłach uspaničiti - spanikować panika - panika užasnuće - strach; panika strah - strach užasnut - przerażony strah je opravdan - strach jest uzasadniony zgražavanje - przerażenie strahovati - 1. bać się 2. martwić się

SMUTEK briznuti u plač - wybuchnąć płaczem rasplakati se - rozpłakać się jecati - szlochać razočaranje - rozczarowanie očaj - rozpacz; desperacja rezignacija - rezygnacja očajan - zrozpaczony sa suzama u očima - ze łzami w oczach ogorčen - 1. rozgoryczony 2. oburzony saosećanje - współczucie ogorčenost - 1. rozgoryczenie 2. oburzenie saosećati (sa kim?) - współczuć (komu?) plač - płacz skrušen - zdruzgotany

HUMOR anegdota - anegdota czego?) humor - humor smešan - śmieszny; zabawny humorističan - humorystyczny šala - 1. zabawa 2. żart; dowcip; kawał ismejati - wyśmiać; wykpić šaliti se - robić sobie żarty; żartować ismejavati - wyśmiewać šaljiv - komiczny; zabawny ismevati se - naśmiewać się; szydzić; kpić (z kogoś) šaljivac - dowcipniś; żartowniś izrugivati se - drwić (z kogoś) šaljivčina - dowcipniś; żartowniś jecanje - jęk; szloch; lament vic - dowcip prvoaprilska šala - prima aprilis zabavan - śmieszny smeh - śmiech zezancija - żarty; wygłupy; zabawa smejati se (kome? čemu?) - śmiać się (z kogo? z zezati - żartować sobie (z kogoś) Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 28

MIŁOŚĆ bombonjera - bombonierka romantičan - romantyczny cveće - kwiaty strast - namiętność francuski poljubac - francuski pocałune strasten - namiętny izabranica - wybranka udvarač - zalotnik izabranik - wybranek udvaranje - zaloty ludo zaljubljen - zakochany na zabój udvarati se - zalecać się ljubav - miłość usdisati (za kome?) - wzdychać (do kogo?) ljubav cveta - miłość kwitnie vino - wino ljubavni - miłosny voditi ljubav - uprawiać seks ljubiti - całować vrući seks - gorący seks nežan - czuły zabranjena ljubav - zakazana miłość nežnost - czułość zagrliti - przytulić poljubac - pocałunek zaljubljeni par - zakochana para poljubiti - pocałować zavoditi - uwodzić pomaziti se - popieścić się zavodljiv - uwodzicielski požuda - pożądanie zavodnik - uwodziciel prvi poljubac - pierwszy pocałunek

POZOSTAŁE EMOCJE I UCZUCIA biti neraspoložen - być w złym nastroju pomešati se - zmieszać się bruka - wstyd; hańba ponašanje - zachowanie bura u čaši vode - burza w szklance wody ponos - duma euforija - euforia ponosan - dumny frustracija - frustracja presrećan - przeszczęśliwy griža savesti - wyrzuty sumienia promene raspoloženja - zmiany nastroju grohotan smeh - gromki śmiech radost - radość igra živaca - wojna nerwów raspoloženje - humor; nastrój izabranik - wybranek ravnodušan - apatyczny; obojętny izbuljiti oči - wytrzeszczyć oczy ravnodušnost - apatia; obojętność iznenaditi - zaskoczyć sažaliti se - ulitować się ljubomora - zazdrość seberefleksija - autorefleksja ljubomoran - zazdrosny smešiti se - uśmiechać się (do kogoś) ljubopitljiv - ciekawski; wścibski spor - sprzeczka mržnja - nienawiść sreća - szczęście mučiti (se) - martwić (się) srećan - szczęśliwy muškarac iz snova - mężczyzna marzeń srećnik - szczęściarz napetost - napięcie stideti se - wstydzić się nervoza - zdenerwowanie stres - stres nezadovoljstvo - niezadowolenie stresiran - zestresowany obradovan - ucieszony; zadowolony svetiti se - mścić się obradovati - ucieszyć šok - szok odlučnost - determinacja ubeđen - pewny (czegoś) oprostiti - przebaczyć; wybaczyć zabrinut - zmartwiony; zatroskany oproštaj - przebaczenie zadovoljstvo - zadowolenie osećaj krivice - poczucie winy zapanjen - zdumiony osećanje - uczucie zapanjenost - zdumienie osmeh - uśmiech zapanjiti - zdumieć otarasiti se - otrząsnąć się zastideti se - zawstydzić się Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 29

2.7 ZDROWIE

ZDROWIE - POJĘCIA OGÓLNE antivakcinaš - przeciwnik szczepień piti puno vode - pić dużo wody baviti se sportom - uprawiać sport pranje ruku - mycie rąk bolje je sprečiti nego lečiti - lepiej zapobiegać niż prevencija - profilaktyka leczyć redovno vežbanje - regularna gimnastyka; regularne djeta - dieta (specjalna) ćwiczenia dodaci za ishranu - suplementy diety štetnost - szkodliwość genetska predispozicija - predyspozycje genetyczne štititi se od sunca - chronić się przed słońcem hipohondar - hipochondryk uravnotežena dijeta - zrównoważona dieta hipohondrija - hipochondria vakcina - szczepionka imunitet - odporność vakcinacija - szczepienie ishrana - dieta (odżywianie się) vakcinisati - szczepić; zaszczepić kvalitet života - jakość życia zdrastveno stanje - stan zdrowia loše zdravlje - słabe zdrowie; wątłe zdrowie zdrav - zdrowy metabolizam - metabolizm zdrav kao dren - zdrów jak ryba nivo šećera u krvi - poziom cukru we krwi zdravlje - zdrowie nutricionist - dietetyk životni stil - tryb życia oslabljen imunitet - obniżona odporność

CHOROBA - POJĘCIA OGÓLNE alergijska reakcija - reakcja alergiczna opaka bolest - groźna choroba autoimuna bolest - choroba autoimmunologiczna pandemija - pandemia bakterija - bakteria patiti od... - cierpieć na... bolesna leđa - chore plecy podmukla bolest - podstępna choroba bolest - choroba polno prenosiva bolest - choroba weneryczna bolest je uznapredovala - choroba postąpiła poremećaj - zaburzenie bolestan (adj.) - chory prognoza - rokowanie društvena bolest - choroba cywilizacyjna razboleti se - zachorować; rozchorować się epidemija - epidemia rizična grupa - grupa ryzyka faktor rizika - czynnik ryzyka saznati za bolest - dowiedzieć się o chorobie hronična bolest - choroba przewlekła tropska bolest - choroba tropikalna infekcija - infekcja venerična bolest - choroba weneryczna karantin - kwarantanna virus - wirus napredak bolesti - postęp choroby virusno oboljenje - choroba wirusowa napredovanje bolesti - postęp choroby zaraziti se - zarazić się nulti pacijent - pacjent zero zarazno oboljenje - choroba zakaźna oboljenje - choroba žarište epidemije - ognisko epidemii oboljenje - dolegliwość; choroba Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 30

PODSTAWOWE CHOROBY I DOLEGLIWOŚCI angina - angina mumps - świnka arterioskleroza - miażdżyca nazeb - przeziębienie artritis - reumatoidalne zapalenie stawów ovčije boginje - ospa wietrzna autizam - autyzm polenska groznica - katar sienny besnilo - wścieklizna prehladiti se - przeziębić się bulimija - bulimia promuklost - chrypka crvenka - różyczka ptičji grip - ptasia grypa čir na želucu - wrzód żołądka rahitis - krzywica difterija - błonica rubeola - różyczka dijabetes - cukrzyca sifilis - syfilis ebola - ebola skorbut - szkorbut epilepsija - padaczka; epilepsja sunčani udar - udar słoneczny gonoreja - rzeżączka sunčanica - udar słoneczny grip - grypa šarlah - szkarlatyna hemoragična groznica - ebola; gorączka krwotoczna šećerna bolest - cukrzyca infarkt - zawał serca španska groznica - grypa hiszpańska, "hiszpanka" išijas - lumbago; postrzał tetanus - tężec kapavac - rzeżączka tifus - tyfus kijavica - katar toplotni udar - udar słoneczny kolera - cholera trbušni tifus - dur brzuszny kostobolja - dna moczanowa triper - rzeżączka kuga - dżuma tuberkuloza - gruźlica kurje oko - odcisk upala pluća - zapalenie płuc lajmska bolest - borelioza varičela - ospa wietrzna magareći kašalj - krztusiec variola - ospa malarija - malaria zapaljenje moždanih opni - zapalenie opon male boginje - odra mózgowych malokrvnost - anemia zauške - świnka meningitis - zapalenie opon mózgowych žuta groznica - żółta febra morbili - odra žutica - zółtaczka

OBJAWY apces - ropień naduvenost - wzdęcia biti u nesvesti - być nieprzytomnym nedostatak kiseonika u mozgu - niedotlenienie bol u grudima - ból w klatce piersiowej mózgu bolovi u mišićima - bóle mięśni nepodnošljiv bol - ból nie do wytrzymania dehidracija - odwodnienie noćno znojenje - nocne poty dijareja - biegunka opšta slabost - ogólne osłabienie eritem - rumień osip - wysypka flatulencija - wzdęcia otečen - spuchnięty; opuchnięty glavobolja - ból głowy oteći - opuchnąć; spuchnąć; nabrzmieć gnoj - ropa oteklina - obrzęk; opuchlizna gorušica - zgaga pothranjenost - niedożywienie grč - konwulsje, skurcz povišena temperatura - stan podgorączkowy grčevit - konwulsyjny; spazmatyczny povraćanje - wymioty gubitak težine - utrata masy ciała povraćati krv - wymiotować krwią hladan znoj - zimny pot prišt - wrzód ispovraćati se - zwymiotować proliv - biegunka iznemoglost - omdlenie refleks povraćanja - odruch wymiotny kašalj - kaszel simptom - objaw kijanje - kichanie slabost - osłabienie kinuti - kichnąć svrbež - świąd; swędzenie krv u stolici - krew w stolcu svrbljenje - świąd; swędzenie kvržica - guzek umor - zmęczenie loša koncentracija - problemy z koncentracją vrtoglavica - zawroty głowy muka - mdłości; nudności znojiti se - pocić się nadimanje - wzdęcia Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 31

DIAGNOSTYKA biopsija - biopsja mamografija - mammografia dijagnoza - diagnoza merenje - pomiar ekg - ekg pogrešna dijagnoza - błędna diagnoza endoskopija - endoskopia pozitronska emisiona tomografija - pozytronowa gastroskopija - gastroskopia tomografia emisyjna ignorisati - ignorować pregledati - badać; zbadać ispitivanje - badania; diagnostyka prepoznati - rozpoznać kolonoskopija - kolonoskopia rana dijagnoza - wczesna diagnoza kompjuterizovana tomografija - tomografia rentgen - rentgen komputerowa samopregled - samobadanie konsultacija - konsultacja spirometrija - spirometria krvna slika - morfologia krwi ultrazvučni pregled - badanie usg laboratorija - laboratorium ultrazvuk - usg magnetna rezonanca - rezonans magnetyczny uput - skierowanie mamograf - mammograf uzimanje krvi - pobranie krwi

SŁUŻBA ZDROWIA ambulanta - przychodnia negovateljica - opiekunka dom zdravlja - ośrodek zdrowia ordinacija - gabinet lekarski hitan slučaj - nagły przypadek pacijent - pacjent hitna pomoć - pogotowie ratunkowe pacijentkinja - pacjentka instrumentarka - instrumentariuszka poseta lekaru - wizyta u lekarza javiti se lekaru - zgłosić się do lekarza primarna zdravstvena zaštita - podstawowa opieka klinički - kliniczny zdrowotna klinika - klinika rendgen tehničar - technik radiologii konzilijum - konsylium šarlatan - szarlatan medicinska dokumentacija - dokumentacja uputiti - skierować medyczna zdravstvena nega - opieka zdrowotna medicinska sestra - pielęgniarka zdravstvena ustanova - placówka medyczna ministar zdravlja - minister zdrowia zdravstveno osiguranje - ubezpieczenie zdrowotne negovatelj - opiekun zdravstvo - służba zdrowia

SZPITAL bolnica - szpital oprema - wyposażenie bolnička apoteka - apteka szpitalna opšta bolnica - szpital powiatowy; szpital rejonowy bolničko osoblje - personel szpitala otpusna lista - wypis epikriza - epikryza otpust iz bolnice - wypis ze szpitala glavna sestra odeljenja - pielęgniarka oddziałowa posmatranje - obserwacja interno odeljenje - oddział wewnętrzny prijem u bolnicu - przyjęcie do szpitala odeljenje - oddział primarijus - ordynator odsek - 1. oddział 2. dział sterilizacija - sterylizacja odsek porodilište - oddział położniczy Urgentni centar - Szpitalny Oddział Ratunkowy operacioni blok - blok operacyjny vizita - obchód Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 32

DERMATOLOGIA akne - trądzik mitiser - pryszcz aktinična keratoza - rogowacenie słoneczne mladež - znamię; pieprzyk atopični dermatitis - atopowe zapalenie skóry opadanje kose - wypadanie włosów bradavica - 1. brodawka 2. kurzajka perut - łupież bubuljica - pryszcz plik - pęcherz (na skórze) dermatolog - dermatolog promena na koži - zmiana na skórze dermatologija - dermatologia psorijaza - łuszczyca dermatološki - dermatologiczny pustula - krosta; pryszcz dermoskopija - dermatoskopia seboreični dermatitis - łojotokowe zapalenie skóry ekcem - egzema seboreja - łojotokowe zapalenie skóry gljivična infekcija noktiju - grzybica paznokci sluzokoža - śluzówka keratoza - rogowacenie urastao nokat - wrośnięty paznokieć koprivnjača - pokrzywka

FIZJOTERAPIA bol u kolenu - ból kolana hiropraksa - chiropraktyka bol u ledjima - ból pleców interferentne struje - prądy interferencyjne bol u vratu - ból szyi izmasirati - rozmasować deformacija kičme - skrzywienie kręgosłupa kineziterapija - kinezyterapia degenerativna bolest - choroba zwyrodnieniowa lordoza - lordoza diskus hernija - przepuklina kręgosłupa; wypadnięcie loše držanje tela - zła postawa dysku masaža - masaż fizijatar - fizjoterapeuta pravilno držanje - prawidłowa postawa fizikalna terapija - fizykoterapia prolaps diska - wypadanie dysku fizioterapeut - fizjoterapeuta ravna stopala - płaskostopie fizioterapija - fizjoterapia rehabilitacija - rehabilitacja galvanizacija - galwanizacja skolioza - skolioza

GASTROENTEROLOGIA celijačna bolest - celiakia retka stolica - rzadki stolec crevna flora - flora jelitowa stolica - stolec čir na želucu - wrzód żołądka stolica poput olovke - stolec ołówkowaty debelo crevo - jelito grube tanko crevo - jelito cienkie digestivni trakt - układ trawienny; układ pokarmowy trovanje - zatrucie dijareja - biegunka ulcerozni kolitis - wrzodziejące zapalenie jelita gastroenteritis - nieżyt żołądka grubego gastroenterolog - gastroenterolog upala debelog creva - zapalenie jelita grubego Kronova bolest - choroba Crohna upala slepog creva - zapalenie wyrostka krv u stolici - krew w stolcu robaczkowego malapsorpcijski sindrom - zespół złego wchłaniania vodena stolica - wodnisty stolec proliv - biegunka zatvor - zaparcie Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 33

KARDIOLOGIA angina pektoris - dusznica bolesna; dławica bolesna serca arterijski pritisak - ciśnienie tętnicze koronarografija - koronografia ateroskleroza - miażdżyca krvni sud - naczynie krwionośne bajpas - bypass povišeni krvni pritisak - nadciśnienie hipertenzija - nadciśnienie srčana mana - wada serca imati srčane tegobe - mieć problemy z sercem srčani mišić - mięsień sercowy infarkt - zawał serca srčani udar - zawał serca kardiogeni šok - wstrząs kardiogenny srčani zalistak - zastawka serca kardiohirurg - kardiochirurg srčani zastoj - zatrzymanie akcji serca kardiolog - kardiolog stenoza - zwężenie kardiomiopatija - kardiomiopatia stent - stent kardiovaskularna bolest - choroba układu krążenia vena - żyła koronarna arterijska bolest - choroba niedokrwiennazačepljenost arterije - niedrożność tętnicy

NEUROLOGIA

Alchajmerova bolest - choroba Alzheimera neurolog - neurolog amiotrofična lateralna skleroza - stwardnienie neurologija - neurologia zanikowe boczne neurološki - neurologiczny demencija - demencja Parkinsonova bolest - choroba Parkinsona gubitak pamćenja - utrata pamięci polineuropatija - neuropatia obwodowa Hantingtonova bolest - taniec świętego Wita, poremećaj pamćenja - zaburzenie pamięci pląsawica šlog - udar mózgu migrena - migrena ugrušak - skrzep moždani udar - udar mózgu vrtoglavica - zawroty głowy multipla skleroza - stwardnienie rozsiane

OKULISTYKA centralni vid - widzenie centralne oftalmolog - okulista; oftalmolog čmičak - jęczmień oštrina vida - ostrość wzroku dalekovidan - dalekowzroczny periferni vid - widzenie peryferyjne dalekovidost - dalekowzroczność pogoršanje vida - pogorszenie wzroku daltonizam - daltonizm razrok - zezowaty diplopija - diplopia razrokost - zez dvostruko videnje - podwójne widzenie retinopatija - retinopatia glaukom - jaskra slabovidost - słaby wzrok gubitak vida - utrata wzroku slepilo - ślepota keratitis - zapalenie rogówki strabizam - zez kratkovidan - krótkowzroczny suzenje - łzawienie kratkovidost - krótkowzroczność vid - wzrok naočare - okulary vidni živac - nerw wzrokowy očna bolest - choroba oczu vidno polje - pole widzenia očni pritisak - ciśnienie w gałce ocznej zamor očiju - zmęczenie oczu

Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 34

ONKOLOGIA benigni tumor - nowotwór łagodny onkologija - onkologia bolesno tkivo - chora tkanka pobediti rak - pokonać raka gama nož - nóż gamma promena na jajniku - zmiana na jajniku hemioterapija - chemioterapia radioterapija - radioterapia imunoterapija - immunoterapia rak jetre - rak wątroby karcinom debelog creva - rak jelita grubego rak pankreasa - rak trzustki karcinom dojke - rak piersi rak testisa - rak jądra karcinom pluća - rak płuca runda hemioterapije - cykl chemioterapii leukemija - białaczka sajber-nož - nóż gamma maligni tumor - nowotwór złośliwy tumor - guz; nowotwór melanom - czerniak tumor-marker - marker nowotworowy metastaza - przerzut tura hemioterapije - cykl chemioterapii onkolog - onkolog zračenje - 1. promieniowanie 2. radioterapia

PSYCHIATRIA bipolarni afektivni poremećaj - choroba afektywna pourazowego dwubiegunowa psihički slom - załamanie nerwowe depresija - depresja psihičko stanje - stan psychiczny fobija - fobia psihijatar - psychiatra halucinacije - halucynacje psihijatrijsko posmatranje - obserwacja izgubiti vezu sa realnošću - stracić kontakt z psychiatryczna rzeczywistością psiholog - psycholog Minhauzenov sindrom - zespół Münchausena psihološki profil - profil psychologiczny nervoza - nerwica psihosomatski - psychosomatyczny nesanica - bezsenność psihoterapeut - psychoterapeuta paranoja - paranoja psihoza - psychoza patiti od depresije - cierpieć na depresję somatska bolest - choroba somatyczna poremećaj ličnosti - zaburzenie osobowości šizofreničar - schizofrenik posttraumatski stresni poremećaj - zespół stresu šizofrenija - schizofrenia

UROLOGIA bubrežna kolika - kolka nerkowa moczu hiperaktivna bešika - pęcherz nadreaktywny upala bešike - zapalenie pęcherza moczowego karcinom bešike - rak pęcherza moczowego upala mokraćnih puteva - zapalenie dróg kondilomi - kłykciny kończaste; brodawki płciowe moczowych krv u mokraći - krew w moczu; krwiomocz upala uretre - zapalenie cewki moczowej peckanje pri uriniranju - pieczenie podczas urinarna inkontinencija - nietrzymanie moczu oddawania moczu urolog - urolog polne bradavice - kłykciny kończaste; brodawki urologija - urologia płciowe urološki - urologiczny problemi sa mokrenjem - problemy z oddawaniem Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 35

URAZ abrazija - otarcie; obdarcie podliv - stłuczenie fiksirati zglob - usztywnić staw potres mozga - wstrząs mózgu fraktura - złamanie povreda - zranienie; kontuzja gips - gips povrediti se - zranić się iskrvariti - wykrwawić się prelom - złamanie iščašenje - zwichnięcie previjati - zmieniać opatrunek iščašiti - zwichnąć previti - obandażować; założyć opatrunek izgubiti puno krvi - stracić dużo krwi promrzlina - odmrożenie koma - śpiączka rana - rana kompresivni zavoj - opaska uciskowa razderotina - rana szarpana krvarenje - krwawienie; krwotok reanimacija - reanimacja krvariti - krwawić reanimirati - reanimować kvrga - guz skidanje gipsa - zdjęcie gipsu lom - złamanie strano telo - ciało obce modrica - siniak ubodna rana - rana kłuta ogrebotina - zadrapanie uganuti gležanj - skręcić kostkę oguljotina - obtarcie unutrašnje krvarenje - krwotok wewnętrzny opekotina - oparzenie; poparzenie urlati od bola - wyć z bólu oprati ranu - przemyć ranę uštipnuti prst vratima - przytrzasnąć palec drzwiami ortoza - orteza zamotati - zabandażować ozleda - zranienie; obrażenie; kontuzja zaviti - zabandażować pad - upadek zavoj - bandaż; opatrunek pasti u nesvest - stracić przytomność

LECZENIE oporavak - powrót do zdrowia alternativna medicina - medycyna alternatywna oporavljati se - wracać do zdrowia antibiotik - antybiotyk ozdraviti - wyzdrowieć banjsko lečenje - leczenie uzdrowiskowe palijativno lečenje - leczenie paliatywne bolničko lečenje - hospitalizacja poboljšanje - poprawa eksperimentalni lek - eksperymentalny lek pogoršanje - pogorszenie hospitalizacija - hospitalizacja porazgovarati sa stručnjakom - porozmawiać ze infuzija - kroplówka specjalistą injekcija - zastrzyk postoperativni - pooperacyjny ispiranje želuca - płukanie żołądka prašak - tabletka istorija bolovanja - historia choroby recept - recepta izlečenje - wyleczenie rehabilitacija - rehabilitacja izlečiti - wyleczyć sedativ - środek uspokajający izlečiv - uleczalny simptomatska terapija - leczenie objawowe kapi za oči - krople do oczu sirup - syrop kapi za uši - krople do uszu sirup protiv kašlja - syrop na kaszel komplikacije - powikłania stručna pomoć - specjalistyczna pomoc kućna poseta - wizyta domowa tableta - tabletka lečenje - leczenie terapija - terapia lek protiv bolova - lek przeciwbólowy ublažavati bol - łagodzić ból lek za smirenje - lek uspokajający ukazati pomoć - udzielić pomocy mast - maść uzimati lekove - brać leki matične ćelije - komórki macierzyste zaceliti - zagoić się nastavak lečenja - kontynuacja leczenia zaceljivati - goić się nuspojava - skutek uboczny započeti s lečenjem - rozpocząć leczenie olakšanje - ulga Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 36

ZABIEG amputacija - amputacja opšta anestezija - znieczulenie ogólne amputirati - amputować plastična operacija - operacja plastyczna anesteziolog - anestezjolog presaditi organ - przeszczepić organ hirurg - chirurg presađivanje - transplantacja; przeszczep hirurški - chirurgiczny skalpel - skalpel hirurški asistent - instrumentariusz složena operacija - skomplikowana operacja izvaditi - wyciąć; usunąć (operacyjnie) šav - szew laparoskopska operacija - operacja laparoskopowa šivanje rane - szycie rany lista čekanja - lista oczekujących transfuzija - transfuzja lokalna anestezija - znieczulenie miejscowe transplantacija - transplantacja; przeszczep operaciona sala - sala operacyjna ugraditi bajpas - wszczepić bypass operacioni sto - stół operacyjny zahvat - zabieg operisati - operować

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ batrljak - kikut ograničenje - ograniczenie biljka - roślina; roślinka (o kimś w stanie osakaćen - okaleczony wegetatywnym) osakatiti - okaleczyć Brajevo pismo - alfabet Braille'a paraliza - paraliż deformitet - kalectwo paralizovan - sparaliżowany gluv - głuchy prepreka - przeszkoda gluvonem - głuchoniemy prikovan za krevet - przykuty do łóżka hendikep - upośledzenie proteza - proteza hodati na štakama - chodzić o kulach retardiran - upośledzony umysłowo invalid - inwalida slep - niewidomy; ślepy invaliditet - inwalidztwo slušni aparat - aparat słuchowy invalidska kolica - wózek inwalidzki vezan za krevet - przykuty do łóżka mentalno zaostao - upośledzony umysłowo zaostao - opóźniony w rozwoju; upośledzony nagluv - niedosłyszący umysłowo nem - niemy znakovni jezik - język migowy

U DENTYSTY amalgam - amalgamat parodontis - parodontoza aparat za ispravljanje zuba - aparat ortodontyczny pasta za zube - pasta do zębów beljenje zuba - wybielanie zębów protetika - protetyka četkica za zube - szczoteczka do zębów proteza - proteza dentin - zębina remineralizacija zuba - remineralizacja zęba fiksni aparat - aparat stały sekutić - siekacz fluor - fluor stisnuti zube - zacisnąć zęby fluorisanje - fluorowanie stomatolog - stomatolog gleđ - szkliwo stomatološka poliklinika - przychodnia ispun - wypełnienie stomatologiczna izbijati zubi - ząbkować tretman karijesa - leczenie próchnicy kanal - kanał umnjak - ząb mądrości koren - korzeń vađenje - wyrwanie; ekstrakcja (zęba) krunica - koronka vrat zuba - szyjka zęba kutnjak - ząb trzonowy zapaljenje desni - zapalenie dziąseł lokalna anestezija - znieczulenie miejscowe zdravi zubi - zdrowe zęby mlečni zub - ząb mleczny zub mudrosti - ząb mądrości mobilni aparat - aparat ruchomy zubar - dentysta most - mostek zubni konac - nić dentystyczna očnjak - kieł zubni plak - kamień nazębny ortodoncija - ortodoncja zubobolja - ból zęba; ból zębów Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 37

3. HANDEL I USŁUGI

3.1 ZAKUPY akcija - promocja; akcja popust - obniżka asortiman - asortyment potrošač - konsument aukcija - aukcja povoljno kupiti - kupić okazyjnie aukcijska kuća - dom aukcyjny praznična groznica - świąteczna gorączka; broj narudžbe - numer zamówienia świąteczne szaleństwo cene padaju - ceny spadają preskup - za drogi cenovnik - cennik prodaja - sprzedaż čekati u redu - czekać w kolejce prodajna cena - cena sprzedaży diskontni lanac - sieć dyskontów prodati - sprzedać dok traju zalihe - do wyczerpania zapasów prodavnica - sklep doprema - dostawa; rozwożenie pult - lada dopremiti - dostarczyć račun - rachunek garantni rok - okres gwarancji rasprodaja - wyprzedaż groznica kupovine - gorączka zakupów red - kolejka ići preko reda - wepchać się bez kolejki reklama - reklama internet prodavnica - sklep internetowy roba - towar isporučiti - dostarczyć robna kuća - dom towarowy isporuka - dostawa rok isporuke - termin dostawy jeftin - tani rok upotrebe - data ważności kapara - zadatek samousluga - samoobsługa katalog - katalog skup - drogi kićanka - pompon sniženje - obniżka kupac - kupiec specijalna ponuda - oferta specjalna kupiti - kupić stovarište - hurtownia kupovati - kupować šoping centar - centrum handlowe kupovina - kupno šund - bubel kupovina na rate - zakup na raty telešoping - telezakupy marža - marża ušteda - oszczędność naručilac - zleceniodawca; zamawiający vagati - ważyć naručiti - zamówić veleprodaja - 1. hurt 2. hurtownia narudžba - zamówienie; zlecenie za svačiji džep - na każdą kieszeń plaćati čekom - płacić czekiem zalagaonica - lombard platiti - płacić; zapłacić Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 38

3.2 ARTYKUŁY SPOŻYWCZE beli hleb - biały chleb mleko u prahu - mleko w proszku biber - pieprz mrvljeni sir - serek wiejski bombona - cukierek musli - musli bombonjera - bombonierka pašteta - pasztet brašno - mąka pašteta od jetre - pasztet z wątróbki buđavi sir - ser pleśniowy pavlaka - śmietana crni hleb - ciemny chleb pecivo - pieczywo čips - chipsy pirinač - ryż dvopek - herbatnik prašak za pecivo - proszek do pieczenia džem - dżem puding - budyń francuski hleb - bułka paryska puter - masło griz - kasza rolna hleba - bułka hladetina - salceson salama - 1. kiełbasa 2. salami hrana - jedzenie senf - musztarda jaje - jajko sir - ser jogurt - jogurt sir na listiće - ser w plasterkach kečap - keczup sirće - ocet kefir - kefir slanina - boczek keks - ciastko; herbatnik slatkiš/slatkiši - słodycze kifla - rogal so - sól kocka šećera - kostka cukru soja - soja konzerva - konserwa surutka - serwatka krofna - pączek šećer - cukier kukuruzne pahuljice - płatki kukurydziane šlag - bita śmietana kvasac - drożdże tamna čokolada - gorzka czekolada lizalica - lizak topljeni sir - ser topiony margarin - margaryna tost hleb - chleb tostowy; pieczywo tostowe marmelada - marmolada užegao - zjełczały maslac - masło viršla - parówka med - miód voćni šećer - fruktoza medenjak - piernik zemička - bułka mekinje - otręby želatin - żelatyna mlečna čokolada - mleczna czekolada žvaka - guma do żucia mleko - mleko Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 39

3.3 NAPOJE bela kafa - kawa z mlekiem pivara - browar belo vino - białe wino pivarija - browarnictwo bezalkoholna pića - napoje bezalkoholowe pivnica - piwiarnia bezalkoholno pivo - piwo bezalkoholowe pivo - piwo biljni čaj - herbata ziołowa podmetač za pivo - podkładka pod kufel brendi - brandy portsko vino - porto burgundsko vino - wino burgundzkie rakija - rakija crna kafa - czarna kawa skuvati čaj - zaparzyć herbatę crni čaj - herbata czarna slatko vino - wino słodkie crno vino - czerwone wino sok od ananasa - sok ananasowy čaj - herbata sok od jabuke - sok jabłkowy čaj sa limunom - herbata z cytryną sok od narandže - sok pomarańczowy čaj sa rumom - herbata z rumem stono vino - wino stołowe čajana - herbaciarnia suvo vino - wino wytrawne čajdžinica - herbaciarnia svetlo pivo - jasne piwo dezertno vino - wino deserowe sveže ceđeni sok - świeżo wyciśnięty sok dopiti - dopić šljivovica - śliwowica instantna kafa - kawa rozpuszczalna šoljica jake kafe - filiżanka mocnej kawy kaberne - cabernet (wino) tamno pivo - ciemne piwo kafa - kawa tekila - tequila kafa za poneti - kawa na wynos točeno pivo - lane piwo kućno vino - wino stołowe ugasiti žeđ - ugasić pragnienie kuvano vino - grzane wino; grzaniec vinograd - winnica ledena kafa - kawa mrożona vinoteka - sklep z winem ledeni čaj - herbata mrożona vinski - winny liker - likier voda iz slavine - woda z kranu napitak - napój vodka - wódka napraviti čaj - zrobić/zaparzyć herbatę zeleni čaj - zielona herbata oranžada - oranżada žedan - spragniony penušavo vino - wino musujące žedneti - być spragnionym piće - napój žeđ - pragnienie Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 40

3.4 GASTRONOMIA

čorba od crnog luka - zupa cebulowa predjelo - przystawka čorba od sočiva - zupa z soczewicy prokuvati - przegotować dezert - deser promešati - pomieszać dimljeni losos - łosoś wędzony propržiti - podsmażyć dinstan - duszony pržiti - smażyć dinstati - dusić punjen - nadziewany file - filet raskuvati - rozgotować glavni obrok - danie główne recept - przepis (kulinarny) iseći - pokroić restoran - restauracja ispeći - upiec riblja čorba - zupa rybna jaja na oko - jajko smażone rižoto - risotto jelo - danie rolnica - rolada (mięsna) jelovnik - karta dań seći - kroić kajgana - jajecznica skuvati - ugotować karta pića - karta napojów soliti - solić kiseli kupus - kapusta kiszona supa od belog luka - zupa czosnkowa kuvati - gotować supa od povrća - zupa jarzynowa mariniran - marynowany supa s rezancima - zupa z makaronem mleti - mleć šećeriti - słodzić mleven - mielony teletina - cielęcina napojnica; kusur - napiwek testenina - makaron obrok - posiłek; danie tuna salata - sałatka z tuńczyka omlet - omlet ukiseljeni - kiszony origano - oregano umutiti - ubić peći - piec viršla - parówka pica - pizza viršla u kifli - hot dog picerija - pizzeria začin - przyprawa piletina - kurczak začiniti - przyprawić podmazati - nasmarować začinjavati - przyprawiać pomfrit - frytki zašećeriti - posłodzić posoliti - posolić Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 41

3.5 OWOCE ananas - ananas kruška - gruszka avokado - awokado kupina - jeżyna banana - banan lešnik - orzech laskowy bobica - jagoda limeta - limetka; limonka borovnica - borówka limun - cytryna breskva - brzoskwinia malina - malina brusnica - żurawina mandarina - mandarynka crna ribizla - czarna porzeczka mango - mango crvena ribizla - czerwona porzeczka marakuja - marakuja crvljiv - robaczywy nar - granat dinja - dynia narandža - pomarańcza dunja - pigwa ogrozd - agrest grejpfrut - grejpfrut orah - orzech; orzech włoski grožđe - winogrona oraščić - orzeszek jabuka - jabłko papaja - papaja jagoda - truskawka pistać - pistacja kajsija - morela šljiva - śliwka kikiriki - orzech ziemny šumska jagoda - poziomka kivi - kiwi trešnja - czereśnia kokos - kokos višnja - wiśnia košpa - pestka voće - owoc; owoce košpica - pestka

3.6 WARZYWA artičoka - artyczok; karczoch paprika - papryka beli luk - czosnek paradajz - pomidor bob - bób pasulj - fasola brokoli - brokuł peršun - pietruszka celer - seler povrće - warzywa crni luk - cebula praziluk; praz - por cvekla - burak ćwikłowy prokelj - brukselka grašak - groch; groszek ren - chrzan karfiol - kalafior rotkvica - rzodkiewka keleraba - kalarepa salata - sałata kelj - jarmuż sočivo - soczewica krastavac - ogórek spanać - szpinak krompir - ziemniak; ziemniaki šargarepa - marchewka kupus - kapusta głowiasta špargla - szparag lubenica - arbuz tikvica - cukinia mirođija - koper Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 42

3.7 ODZIEŻ bodi - body pamučan - bawełniany bokserice - bokserki pamuk - bawełna čarapa - skarpetka pantalone - spodnie donji veš - bielizna pidžama - piżama duge gaće - kalesony pohaban - wytarty; znoszony dugih rukava - z długim rękawem polo majica - koszulka polo dugme - guzik presvući se - przebrać się duks - bluza prsluk - kamizelka džemper - sweter pulover - golf farmerke - dżinsy rasparati - rozpruć (np. szew) gaće - majtki rašiti - rozpruć gaćice - majtki rukav - rękaw grudnjak - stanik; biustonosz rukavica - rękawiczka haljina - sukienka s dugmićima - na guziki helanke - leginsy sako - marynarka isporiti - spruć sašiti - zaszyć; zszyć jakna - kurtka sašiven - uszyty kabanica - płaszcz przeciwdeszczowy skinuti - zdjąć (np. koszulę) kačket - czapka z daszkiem spavaćica - koszula nocna kaiš - pasek sportska odeća - odzież sportowa kapa - czapka suknja - spódnica kapuljača - kaptur svila - jedwab kaput - płaszcz svilen - jedwabny kilt - spódnica szkocka svilenkast - jedwabisty konac - nić šav - szew košulja - koszula šešir - kapelusz kragna - kołnierz šlic - rozporek (w spodniach); rozcięcie (w spódnicy) kratkih rukava - z krótkim rękawem tanga - stringi kućni ogrtač - szlafrok tregeršos - ubranie; strój majica - koszulka trenčkot - prochowiec mini suknja - spódnica mini trenerka - dres minjak - miniówka (spódnica mini) trudnička odeća - odzież ciążowa muške gaće - slipy turban - turban najlon - nylon uvući konac - nawlec nić najlonski - nylonowy večernja haljina - suknia wieczorowa nogavica - nogawka vuna - wełna odeća - odzież vunast; vunen - wełniany odećin - odzieżowy zakopčati - zapiąć (na guziki) odelo - garnitur zakrpa - łata paletot - palto zakrpiti - załatać Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 43

3.8 OBUWIE cipele - buty obuti se - włożyć buty čičak traka - rzep papuče - kapcie čistač cipela - pucybut patike - obuwie sportowe čizme - kozaczki pertla - sznurówka đon - podeszwa peta - obcas gumene čizme - gumiaki plitke cipele - półbuty japanke - japonki pocepane cipele - dziurawe buty kašika - łyżka do butów potpetica - obcas klompa - drewniak; chodak salonka - czółenko mokasine - mokasyny sandale - sandały nazuti se - włożyć buty sportske cipele - buty sportowe obuća - obuwie visoke potpetice - wysokie obcasy obućar - szewc; obuwnik zavezati - zasznurować obućarstvo - zakład obuwniczy žuljati - cisnąć; uwierać; obcierać

3.9 DROGERIA balzam posle brijanja - balsam po goleniu losion za telo - mleczko do ciała belilo - wybielacz maska za lice - maseczka kosmetyczna deterdžent - proszek do prania maskara - tusz do rzęs deterdžent za sudove - płyn do mycia naczyń nega - pielęgnacja dezodorans - dezodorant noćna krema - krem na noc dnevna krema - krem na dzień odstranjivač fleka - odplamiacz drogerija - drogeria olovka za oči - kredka do oczu farba za kosu - farba do włosów omekšivač - płyn zmiękczający; zmiękczacz gel za brijanje - żel do golenia pasta za zube - pasta do zębów gel za kosu - żel do włosów pelene - pieluszki gel za tuširanje - żel pod prysznic pena za kupanje - płyn do kąpieli hidratantna krema - krem nawilżający piling - peeling hranjiva krema - krem odżywczy regenerator za kosu - odżywka do włosów kozmetika - kosmetyki sapun - mydło krema nakon sunčanja - balsam po opalaniu senka za oči - cień do oczu krema za lice - krem do twarzy serum - serum krema za ruke - krem do rąk šampon protiv peruti - szampon przeciwłupieżowy krema za sunčanje - krem do opalania šampon za kosu - szampon do włosów kućna hemija - chemia gospodarcza štapići za uši - patyczki higieniczne kupka - płyn do kąpieli tampon - tampon losion posle brijanja - woda po goleniu uložak - podpaska losion za intimnu higijenu - płyn do higieny intymnej vlažne maramice - chusteczki odświeżające losion za sunčanje - mleczko do opalania zaštitna krema - krem ochronny Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 44

3.10 POCZTA I TELEKOMUNIKACJA adresa - adres poštanski broj - kod pocztowy adresirati - adresować; zaadresować poštanski službenik - urzędnik pocztowy alo! - halo! poštanski žig - stempel pocztowy aviza - awizo poštar - listonosz broj telefona - numer telefonu poštar donosi poštu - listonosz przynosi pocztę centrala - centrala poštarica - listonoszka dopisivati se - korespondować poštarina - opłata pocztowa dopuna - doładowanie potrvda o prijemu - potwierdzenie odbioru fiksni telefon - telefon stacjonarny potvrda pošiljke - potwierdzenie odbioru govornica - kabina telefoniczna pouzeće - pobranie pocztowe javna govornica - automat telefoniczny preko telefona - przez telefon koverta - koperta preporučeno pismo - list polecony kupiti dopunu - doładować telefon prozvoniti - puścić sygnał listonoša - listonosz razaslati - rozesłać mobilni telefon - telefon komórkowy razglednica - pocztówka; widokówka nalepiti marku - nakleić znaczek slušalica - słuchawka nazvati (koga) - zadzwonić (do kogoś) smart telefon - smartfon operater - operator smartfon - smartfon otvoreno pismo - list otwarty telefon - telefon paket - paczka telefoniranje - telefonowanie paket usluga - pakiet usług telefonirati - telefonować pismo - list telefonska govornica - budka telefoniczna poslati - wysłać; nadać telefonska linija - linia telefoniczna pošiljka - przesyłka telefonska veza - połączenie telefoniczne pošta - poczta telefonski poziv - rozmowa telefoniczna poštanska marka - znaczek pocztowy telefonski razgovor - rozmowa telefoniczna poštanski - pocztowy za pouzećem - za pobraniem

3.11 SPRZĘT RTV I AGD antena - antena mobilni telefon - telefon komórkowy aparat za brijanje - maszynka do golenia mp3 plejer - odtwarzacz mp3 aparat za galete - gofrownica multipraktik - robot kuchenny aparat za sendvič - opiekacz pegla - żelazko bela tehnika - artykuły gospodarstwa domowego plinski šporet - kuchenka gazowa blender - blender punjač baterija - ładowarka cediljka - wyciskarka do cytrusów rešo - kuchenka (najczęściej gazowa) daljinski upravljač - pilot rezervni deo - część zamienna displej - wyświetlacz roštilj - grill električni šporet - kuchenka elektryczna seckalica - rozdrabniacz epilator - depilator snaga - moc fen - suszarka do włosów sokovnica - sokowirówka friteza - frytkownica sudomašina - zmywarka frižider - lodówka šporet - kuchenka gril - 1. grill 2. opiekacz do kanapek televizor - telewizor indukcijska ploča - płyta indukcyjna tepsija - brytfanna indukcijski rešo - kuchenka indukcyjna toplomer - termometr kuhinjska vaga - waga kuchenna toster - toster kuhinjski aspirator - okap usisivač - odkurzacz mali kuhinjski aparati - drobny sprzęt kuchenny vešmašina - pralka mašina za meso - maszynka do mielenia mięsa zamrzivač - zamrażarka mikrotalasna rerma - kuchenka mikrofalowa zvučnik - głośnik mikser - mikser Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 45

4. CYWILIZACJA

4.1 SPOŁECZEŃSTWO anarhija - anarchia nacionalizam - nacjonalizm aristokratija - arystokracja nacionalna manjina - mniejszość narodowa asimilacija - asymilacja odlikovati - odznaczyć azil - azyl odreći se državljanstva - zrzec się obywatelstwa azilant - azylant ološ - hołota besklasno društvo - społeczeństwo bezklasowe opredeljenje - uprzedzenie beskućnik - bezdomny orden - order bezvlađe - anarchia ordenje - odznaczenie buržoazija - burżuazja otadžbina - ojczyzna dinastija - dynastia patrijarhat - patriarchat dodeliti orden - przyznać order persona non grata - persona non grata domorodac - tubylec; autochton plemstvo - szlachta domorodački - tubylczy počasni građanin - honorowy obywatel doseljenik - imigrant podjela vlasti - podział władzy dostojanstvo - godność populacija - populacja društvena odgovornost - odpowiedzialność prava žena - prawa kobiet społeczna predrasuda - uprzedzenie društvena pojava - zjawisko społeczne primarna grupa - grupa pierwotna društvena skupina - grupa społeczna prirodni priraštaj - przyrost naturalny društvene norme - normy społeczne prosjak - żebrak društvene promene - zmiany/przemiany społeczne radnička klasa - klasa robotnicza društveni odnosi - stosunki społeczne rasa - rasa društveni položaj - pozycja społeczna rasna mržnja - nienawiść rasowa država - państwo ravnopravan - równoprawny država u državi - państwo w państwie raznolikost - różnorodność državljanin - obywatel segregacija - segregacja elita - elita simbol savremenog sveta - symbol współczesnego etničko čišćenje - czystka etniczna świata fašizam - faszyzm siromah - biedak federacija - federacja siromaštvo - bieda globalizacija - globalizacja sloboda govora - wolność słowa govor mržnje - mowa nienawiści socijalna politika - polityka społeczna građanin sveta - obywatel świata socijalni pritisak - presja społeczna građanska inicijativa - inicjatywa obywatelska solidarnost - solidarność građanska neposlušnost - nieposłuszeństwo srednja klasa - klasa średnia obywatelskie stanovništvo - ludność građansko pravo - prawo obywatelskie stereotip - stereotyp hijerarhija - hierarchia strana državljanka - cudzoziemka identitet - tożsamość sudska vlast - władza sądownicza inostranstvo - zagranica sugrađanin - współobywatel integracija - integracja sultan - sułtan izolacija - izolacja svest - świadomość izvršna vlast - władza wykonawcza svi smo različiti - wszyscy jesteśmy różni javna tajna - tajemnica poliszynela tabu - tabu jednake šanse - równe szanse tajkun - magnat jednakost - równość tampon država - państwo buforowe kasta - kasta ustav - konstytucja komunizam - komunizm ustavni - konstytucyjny kulturni šok - szok kulturowy ustavotvoran - ustawodawczy liberalizam - liberalizm utočište - schronienie ljubav prema domovini - miłość do ojczyzny Vojska spasa - Armia Zbawienia ljudska prava - prawa człowieka vrednosti - wartości manjina - mniejszość zahtev za azil - wniosek o azyl matična država - kraj ojczysty zajednica - wspólnota matrijarhat - matriarchat zakonodavna vlast - władza ustawodawcza mentalitet - mentalność zapadna civilizacija - zachodnia cywilizacja Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 46

4.2 POLITYKA bojkot - bojkot politička snaga - siła polityczna četvorogodišnji mandat - czteroletnia kadencja politika - polityka članstvo v EU - członkostwo w UE poslanik - poseł demagogija - demagogia potpredsednik vlade - wiceprezydent demokratija - demokracja predsednik države - prezydent desnica - prawica pregovarač - negocjator diktatura - dyktatura premijer - premier disident - dysydent pristalica - zwolennik doneti odluku - podjąć decyzję privremena vlada - rząd tymczasowy doneti ostavku - podać się do dymisji proglasiti nezavisnost - ogłosić niepodległość doneti zakon - przyjąć uchwałę; uchwalić protest - protest donji dom parlamenta - dolna izba parlamentu protestovati - protestować državni udar - zamach stanu puč - pucz ideologija - ideologia radna grupa - grupa robocza koalicija - koalicja regulativa - rozporządzenie konzul - konsul revolucija - rewolucja krajnja desnica - skrajna prawica samit - szczyt levica - lewica samouprava - samorząd levičar - lewicowiec; lewak saradnik - współpracownik međunarodna zajednica - wspólnota sarađivati - współpracować międzynarodowe sednica vlade - posiedzenie rządu ministar - minister (mężczyzna) siva eminencija - szara eminencja ministar bez portfelja - minister bez teki sporazum - porozumienie ministar za ekonomiju - minister gospodarki stranka; partija - partia ministarka - minister (kobieta) sukob interesa - konflikt interesów ministarstvo - ministerstwo ultimatum - ultimatum ministarstvo unutrašnjih poslova - ministerstwo unija - unia spraw wewnętrznych ustav - konstytucja monarhija - monarchia ustupak - ustępstwo nacionalista - nacjonalista uticaj - wpływ napredna stranka - partia postępu verbalni rat - wojna na słowa neograničena moć - nieograniczona władza vicepremijer - wicepremier nezavisnost - niepodległość vlada - rząd oboriti vladu - obalić rząd vladajuća koalicija - koalicja rządząca odluka - decyzja; uchwała; postanowienie vladajuća partija - partia rządząca održati govor - wygłosić mowę vladati - rządzić opozicija - opozycja vladavina - panowanie; rządy osvojiti nezavisnost - uzyskać niepodległość zagovaranje - wstawiennictwo partijski - partyjny zagovornik - zwolennik; rzecznik (idei) političar - polityk zamenik premijera - wicepremier

4.3 WYBORY agitacija - agitacja izborna propaganda - propaganda wyborcza birač - wyborca izlaznost - frekwencja biralište - lokal wyborczy kandidat - kandydat Centralna izborna komisija - Centralna Komisja lokalni izbori - wybory samorządowe Wyborcza neposredni izbori - wybory bezpośrednie datum izbora - data wyborów odbrojavanje do izbora - odliczanie do wyborów drugi izborni krug - druga tura wyborów održati izbore - przeprowadzić wybory glas - głos parlamentarni izbori - wybory parlamentarne glasačka kutija - urna wyborcza predizborna kampanja - kampania wyborcza glasački listić - karta do głosowania predsednički izbori - wybory prezydenckie glasati - głosować prevremeni izbori - przedterminowe wybory izaći na izbore - pójść na wybory protivkandidat - kontrkandydat izboran - wyborczy raspisati referendum - rozpisać referendum izborna jedinica - okręg wyborczy slobodni izbori - wolne wybory izborna komisija - komisja wyborcza Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 47

4.4 ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU antena - antena novine neće izaći - gazeta nie ukaże się auditorijum - widownia novinska agencija - agencja prasowa broj - numer (gazety) odašiljač - nadajnik cenzor - cenzor otvoreno pismo - list otwarty cenzura - cenzura pojaviti se na kioscima - pojawić się w kioskach cenzurisati - cenzurować polumesečnik - dwutygodnik čitalac - czytelnik portparol - rzecznik prasowy članak - artykuł prema nezvaničnim informacijama - nieoficjalnie dezinformacija - dezinformacja wiadomo direktno prenositi - transmitować na żywo prema pisanju medija - jak donoszą media dnevni list - dziennik prenos - transmisja dnevnik - dziennik prenositi - transmitować događaj - wydarzenie pretplata - 1. prenumerata 2. abonament dogoditi se - wydarzyć się prikazivanje filma - emisja filmu državna televizija - telewizja publiczna pristran - stronniczy dvobroj - podwójny numer pristranost - stronniczość entertejment kanal - kanał rozrywkowy pritisak na medije - nacisk na media epizoda serije - odcinek serialu programska šema - ramówka fotoreporter - fotoreporter prokomentarisati - skomentować glavni urednik - redaktor naczelny propaganda - propaganda gledalac - widz publicista - publicysta hronika - kronika kryminalna publicistika - publicystyka istraživačko novinarstvo - dziennikarstwo śledcze redakcija - redakcja istraživanje javnog mnjenja - badanie opinii reportaža - reportaż publicznej reporter - reporter izazvati burne reakcije - wywołać burzliwe reakcje saopštenje - komunikat prasowy izveštač - korespondent satelitska televizija - telewizja satelitarna izvor informacije - źródło informacji skrivena kamera - ukryta kamera javna ličnost - osoba publiczna starleta - celebrytka javno mnjenje - opinia publiczna štampa - prasa komentar - komentarz tabloid - tabloid komentarisati - komentować tabloidizacija - tabloidyzacja komentator - komentator teletekst - teletekst konferencija za medije - konferencja prasowa televizijska stanica - stacja telewizyjna list - gazeta televizijski kanal - kanał telewizyjny manipulacija - manipulacja televizijski toranj - wieża telewizyjna masovni mediji - środki masowego przekazu; mass tema dana - temat dnia media urednički - redakcyjny medijska hajka - nagonka medialna urednik - redaktor medijska halabuka - szum medialny večernje novine - gazeta wieczorna (codzienna) medijska slika - wizeruek medialny vest obišla je svet - wiadomość obiegła świat mesečnik - miesięcznik vesti - wiadomości nedeljnik - tygodnik voditelj - prezenter novi broj - nowy numer voditeljica - prezenterka novinar - dziennikarz žurnalist(a) - dziennikarz novinarka - dziennikarka žurnalistički - dziennikarski novinarstvo - dziennikarstwo žurnalistika - dziennikarstwo novine - gazeta (codzienna) Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 48

4.5 RELIGIA anđeo - anioł moliti se - modlić się antihrist - antychryst molitva - modlitwa apokalipsa - apokalipsa mučenik - męczennik arhanđel - archanioł mučeništvo - martyrologia Badaje veče - Wigilia musliman - muzułmanin beatifikacija - beatyfikacja muslimanka - muzułmanka bogosluženje - nabożeństwo Novi zavet - Nowy Testament budista - buddysta obrezivanje - obrzezanie budizam - buddyzm oltar - ołtarz celibat - celibat pakao - piekło ceremonija - ceremonia papa - papież crkva - kościół pokajanje - pokuta čistilište - czyściec pravoslavlje - prawosławie duša - dusza prelat - prałat đakon - opat propoved - kazanie đavo - diabeł propovedati - wygłaszać kazanie džamija - meczet propovednik - kaznodzieja evanđelje; jevanđelje - ewangelia proročanstvo - proroctwo greh - grzech prorok - prorok hinduizam - hinduizm protestantizam - protestantyzm hram - świątynia raspelo - krucyfiks hrišćan - chrześcijanin raspeti - ukrzyżować hrišćanstvo - chrześcijaństwo reformacija - reformacja islam - islam reinkarnacija - reinkarnacja ispoved - spowiedź religija - religia ispovedaonica - konfesjonał religijski simboli - symbole religijne ispovedati se - spowiadać się savest - sumienie ispovediti se - wyspowiadać się sinagoga - synagoga isterivač đavola - egzorcysta sloboda veroispovjesti - wolność wyznania Isus - Jezus smak sveta - koniec świata jahači apokalipse - jeźdźcy apokalipsy Sotona; Satana - Szatan jaslice - szopka sotonista; satanista - satanista Jehovini svedoci - świadkowie Jehowy spasenje - zbawienie jezuit - jezuita Spasovdan - Święto Wniebowzięcia kaluđerica - siostra zakonna; zakonnica Stari zavet - Stary Testament kanonizacija - kanonizacja svečanost - obrzęd; uroczystość kanonsko pravo - prawo kanoniczne sveštenik - kapłan; duchowny; ksiądz kardinal - kardynał Sveto pismo - Pismo Święte katolicizam - katolicyzm Sveto Trojstvo - Trójca Święta klisar - kościelny šabat - szabas konklava - konkllawe šit - szyita kraj sveta - koniec świata vaskrsenje; uskrsnuće - zmartwychwstanie krst - chrzest vera - wiara krstiti - chrzcić vernik - wierny krštenje - chrzest zagrobni život - życie pozagrobowe luteran - luteranin život posle smrti - życie po śmierci misa - msza Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 49

4.6 HISTORIA arhiv - archiwum plemenit - szlachecki bartolomejska noć - noc św. Bartłomieja plemenski - rodowy Bečki kongres Kongres Wiedeński plemić - szlachcic biografija - biografia plemstvo - szlachta borba za nezavisnost - walka o niepodległość pobuna - bunt dokumentacija - dokumentacja porobiti - uczynić niewolnikiem februarska revolucija - rewolucja lutowa praviti istoriju - tworzyć historię grof - hrabia progon Jevreja - pogrom Żydów grofica - hrabina raspad - rozpad (państwa) grofija - hrabstwo raspasti se - rozpaść się (o państwie) hladni rat - zimna wojna rat - wojna hronika - kronika rat u Vijetnamu - wojna wietnamska industrijska revolucija - rewolucja przemysłowa revolucija - rewolucja inkvizicija - inkwizycja rob - niewolnik istoričar - historyk roba - niewola istorija - historia ropstvo - niewolnictwo istorijski - historyczny savremena istorija - historia współczesna istorijski atlas - atlas historyczny svetski rat - wojna światowa kolevka civilizacije - kolebka cywilizacji teret prošlosti - brzemię przeszłości kolonija - kolonia ući u istoriju - przejść do historii kolonijalan - kolonialny ujedinjenje - zjednoczenie kolonijalista - kolonialista unija - unia kontrarevolucija - kontrrewolucja ustanak - bunt; rebelia; powstanie kraljevati - królować ustanik - buntownik; rebeliant; powstaniec kraljević - książę ustati - powstać kraljevina - królestwo utvrđeno naselje - grodzisko kraljevski - królewski varvarim - barbarzyńca kraljica - królowa varvarizam - barbarzyństwo kriza na Kubi - kryzys kubański varvarski - barbarzyński nacista - nazista vojvoda - książę nacistički - nazistowski vojvodstvo - księstwo oktobarska revolucija - rewolucja październikowa vojvotkinja - księżna Osmansko carstvo - Imperium Osmańskie zaostavština - dziedzictwo; spuścizna ostavština - dziedzictwo; spuścizna zlatna groznica - gorączka złota otporaš - działacz ruchu oporu životopis - życiorys pleme - plemię Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 50

4.7 MIASTO aerodrom - lotnisko obdanište - przedszkole autoput - autostrada opera - opera avenija - aleja park - park biciklistička staza - ścieżka rowerowa pas lutalica - bezpański pies bioskop - kino pešačka ulica - deptak bolnica - szpital pešački most - kładka dla pieszych buvlja pijaca - pchli targ pijaca - targ; targowisko buvljak - pchli targ pozorište - teatr crkva - kościół prihvatilište za životinje - schronisko dla zwierząt četvrt - dzielnica put - droga deo grada - część miasta rasvetni stub - słup latarni fontana - fontanna riblja pijaca - targ rybny geto - getto simbol grada - symbol miasta glavni grad - stolica soliter - drapacz chmur grad - miasto spomenik - pomnik gradić - miasteczko stari grad - stare miasto gradski muzej - muzeum miejskie staro jezgro - Stare Miasto, starówka groblje - cmentarz stub mosta - filar mostu juvelirnica - sklep jubilerski škola - szkoła kafana - kawiarnia toranj - wieża kafić - kawiarnia trg - rynek; plac kanal - kanał utvrđenje - obwarowanie katedrala - katedra varošica - miasteczko kuglana - kręgielnia većnica - ratusz luka - port viseći most - most wiszący mauzolej - mauzoleum zabavni park - park rozrywki metro - metro zelena pijaca - targ warzywny most - most znanstveni muzej - muzeum nauki mostić - mostek zoološki vrt - ogród zoologiczny nacionalni muzej - muzeum narodowe železnički most - most kolejowy noćni klub - klub nocny žitelj - mieszkaniec (miasta) Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 51

4.8 WIEŚ baraka - chałupa pasja kućica - psia buda gde je đavo rekao laku noć - gdzie diabeł mówi selo - wieś dobranoc seljan - wieśniak kmet - chłop seno - siano kovačnica - kuźnia seoski - wiejski marva - zwierzęta gospodarcze svinja - świnia obor - zagroda svinjac - chlew

ROLNICTWO ambar - spichlerz; stodoła rodnost - urodzaj baviti se poljoprivredom - zajmować się rolnictwem sejati - siać čobanin - pasterz; pastuch seno - siano đubriti - nawozić setva - siew đubrivo - nawóz srp - sierp ergela - stadnina svinjac - chlew gajiti stoku - hodować bydło svinjokolja - świniobicie grtati - orać štala - stajnia kokošinjac - kurnik štala za govedo - obora kombajn - kombajn šupa - szopa konjušnica - stajnia traktor - traktor kosa - kosa traktorista - traktorzysta kositi - kosić ugar - ugór; nieużytek ležati na ugaru - leżeć odłogiem uzgajanje - hodowla livada - łąka uzgajatelj - hodowca njiva - pole uzgajati - hodować obrađivati zemlju - uprawiać ziemię vašar - festyn (wiejski) orati - orać vinograd - winnica otkupna cena - cena wykupu voćnjak - sad paljenje trave - wypalanie traw vršalica - młockarnia paša - 1. pasza 2. wypas zasejati - zasiać pašnjak - pastwisko ždrebac - ogier plast sena - stóg siana ždrebe - źrebię pokositi - skosić žetva - żniwa polje - pole žetvena sezona - sezon żniw ratar - chłop žitarica - zboże rod - plon; plony živinarnik - ferma drobiu

ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE bik - byk ovan - baran ćuran - indyk ovca - owca gusan - gąsior patak - kaczor guska - gęś patka - kaczka jagnje - jagnię petao - kogut jarac - kozioł pile - kurczę kokoš - kura prasence - prosię; prosiak kokot - kogut svinja - świnia konj - koń tele - cielę koza - koza vepar - wieprz krava - krowa vo - wół krmica - maciora živina - drób kunić - królik Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 52

PSZCZELARSTWO bagremov med - miód akacjowy med od maslačka - miód mniszkowy heljdin med - miód gryczany pčela - pszczoła kaduljin med - miód szałwiowy pčelar - pszczelarz kašičica meda - łyżeczka miodu pčelarstvo - pszczelarstwo kestenov med - miód kasztanowy pčelinjak - pasieka košnica - ul polen - pyłek kwiatowy kristalizacija - krystalizacja propolis - propolis lavandin med - miód lawendowy roj - rój lipov med - miód lipowy suncokretov med - miód słonecznikowy livadski med - miód wielokwiatowy vosak - wosk matična mleč - mleczko pszczele vrcaljka - miodarka

4.9 PAŃSTWA ŚWIATA

Alžir - Algieria Jordan - Jordania Austrija - Austria Južna Koreja - Korea Południowa Avganistan - Afganistan Kina - Chiny Bocvana - Botswana Kipar - Cypr Brazil - Brazylia Letonija - Łotwa Bugarska - Bułgaria Litvanija - Litwa Butan - Bhutan Maldivi - Malediwy Centralnoafrička Republika - Republika Środkowej Mauricijus - Mauritius Afryki Meksiko - Meksyk Crna Gora - Czarnogóra Nemačka - Niemcy Češka - Czechy Norveška - Norwegia Čile - Chile Obala Slonovače - Wybrzeże Kości Słoniowej Danska - Dania Poljska - Polska Egipat - Egipt Severna Koreja - Korea Północna Ekvatorijalna Gvineja - Gwinea Równikowa Sirija - Syria Estonija - Estonia Sjedinjene Američke Države - Stany Zjednoczone Filipini - Filipiny Ameryki Finska - Finlandia Slovačka - Słowacja Francuska - Francja Slovenija - Słowenia Gana - Ghana Srbija - Serbia Grčka - Grecja Španija - Hiszpania Gruzija - Gruzja Švajcarska - Szwajcaria Gvajana - Gujana Švedska - Szwecja Holandija - Holandia Tajland - Tajlandia Hrvatska - Chorwacja Tunis - Tunezja Indija - Indie Turska - Turcja Irska - Irlandia Ujedinjeni Arapski Emirati - Zjednoczone Emiraty Istočni Timor - Timor Wschodni Arabskie Italija - Italia Ujedinjeno Kraljevstvo - Wielka Brytania Japan - Japonia Venecuela - Wenezuela Jermenija - Armenia Zelenortska Ostrva - Wyspy Zielonego Przylądka Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 53

4.10 MIASTA ŚWIATA

Amsterdam - Amsterdam London - Londyn Atina - Ateny Lucern - Lucerna Barselona - Barcelona Ljubljana - Lublana Bazel - Bazylea Madrid - Madryt Beč - Wiedeń Marselj - Marsylia Beograd - Belgrad Milano - Mediolan Berlin - Berlin Minhen - Monachium Bern - Berno Moskva - Moskwa Bitom - Bytom Napulj - Neapol Bratislava - Bratysława Nirnberg - Norymberga Brisel - Bruksela Olštin - Olsztyn Budimpešta - Budapeszt Pariz - Paryż Bukurešt - Bukareszt Pečuj - Pecz Cirih - Zurych Peking - Pekin Čenstohova - Częstochowa Peruđa - Perugia Dablin - Dublin Podgorica - Podgorica Damask - Damaszek Prag - Praga Đenova - Genua Riga - Ryga Đer - Győr Rim - Rzym Firenca - Florencja Sarajevo - Sarajewo Gdanjsk - Gdańsk Skoplje - Skopje Gdinja - Gdynia Sofija - Sofia Gožov Vjelkopolski - Gorzów Wielkopolski Solun - Saloniki Hanoj - Hanoi Stokholm - Sztokholm Horžov - Chorzów Stolni Beograd - Székesfehérvár Hur - Chur Tihi - Tychy Istanbul - Stambuł Torino - Turyn Jerevan - Erywań Torunj - Toruń Jerpa - Eger Trst - Triest Jerusalim - Jeruzalem Vaduc - Vaduz Kijev - Kijów Valbžih - Wałbrzych Kišinjev - Kiszyniów Varšava - Warszawa Klivlend - Cleveland Venecija - Wenecja Kopenhagen - Kopenhaga Vijentijan - Wientiane Krakov - Kraków Vilnjus - Wilno Lil - Lille Zagreb - Zagrzeb Lisabon - Lizbona Ženeva - Genewa Lođ - Łódź Žešov - Rzeszów Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 54

4.11 NARODOWOŚCI

Albanac - Albańczyk Južnoafrikanac - Południowoafrykańczyk Alžirac - Algierczyk Kanađanin - Kanadyjczyk Amerikanka - Amerykanka Kenijac - Kenijczyk Andorac - Andorczyk Kineskinja - Chinka Arapin - Arab Kinez - Chińczyk Argentinac - Argentyńczyk Kolumbijac - Kolumbijczyk Austrijanac - Austriak Kubanac - Kubańczyk Austrijanka - Austriaczka Letonac - Łotysz Bangladešanin - Banglijczyk Litvanac - Litwin Belgijanac - Belg Mađar - Węgier Belorus - Białorusin Meksikanac - Meksykanin Beloruskinja - Białorusinka Nemac - Niemiec Bosanac - Bośniak Nemica - Niemka Brazilac - Brazylijczyk Nepalac - Nepalczyk Britanac - Brytyjczyk Norvežanin - Norweg Britanka - Brytyjka Norvežanka - Norweżka Bugarin - Bułgar Omanac - Omańczyk Crnogorac - Czarnogórzec Peruanac - Peruwiańczyk Čeh - Czech Poljak - Polak Čileanac - Chilijczyk Poljakinja - Polka Danac - Duńczyk Portugalac - Portugalczyk Etiopljanin - Etiopczyk Rumun - Rumun Finac - Fin Ruskinja - Rosjanka Finkinja - Finka Sirijac - Syryjczyk Francuz - Francuz Slovakinja - Słowaczka Grk - Grek Slovenac - Słoweniec Gruzijac - Gruzin Srbijanac - Serb Gvinejac - Gwinejczyk Srpkinja - Serbka Haićanin - Haitańczyk Španac - Hiszpan Holanđanin - Holender Švajcarac - Szwajcar Hrvat - Chorwat Švajcarkinja - Szwajcarka Hrvatica - Chorwatka Šveđanin - Szwed Indijac - Hindus Tunižanin - Tunezyjczyk Italijan - Włoch Turčin - Turek Japanac - Japończyk Ukrajinac - Ukrainiec Japanka - Japonka Ukrajinka - Ukrainka Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 55

5. BEZPIECZEŃSTWO

5.1 PRZESTĘPCZOŚĆ

PRZESTĘPCZOŚĆ - POJĘCIA OGÓLNE afera - afera pleniti - plądrować; rabować banda - gang plenjenje - rabunek; szabrowanie bez povoda - bez powodu pljačka banke - napad na bank bezakonje - bezprawie pobeći iz zemlje - uciec z kraju džeparoš - kieszonkowiec podzemlje - półświatek fantomka - kominiarka policajac - policjant ispad - wybryk policajka - policjantka izbila je tuča - wywiązała się bójka policija - policja izmamiti - wyłudzić policijska stanica - posterunek policji izmamljivati - wyłudzać policijski automobil - radiowóz kartel - kartel policijski čas - godzina policyjna kriminal - przestępczość policijsko vozilo - radiowóz kriminalac - kryminalista porodično nasilje - przemoc w rodzinie kriminalistička policija - policja kryminalna poštovati zakon - przestrzegać prawa kriminalno milje - półświatek pozvati pojačanje - wezwać wsparcie krvna osveta - wendeta primenjivati silu - używać siły lažirati samoubistvo - upozorować samobójstwo pripadnik klana - członek klanu (gangu) mafijaš - gangster provalnik - włamywacz mafijaški obračun - mafijne porachunki rutinska kontrola - rutynowa kontrola maskirani napadač - zamaskowany napastnik sitna riba - płotka mere obezbeđenja - środki bezpieczeństwa skrovište - kryjówka nameran - celowy; umyślny slučaj - sprawa nasilje - przemoc služba za obezbeđenje - firma ochroniarska nasrnuti - rzucić się (na kogoś) službena beleška - notatka służbowa neprobojni prsluk - kamizelka kuloodporna staviti nož pod grlo - przystawić nóż do gardła nulta tolerancija - zero tolerancji suzavac - gaz łzawiący obračun - porachunki svirepo - w bestialski sposób; w okrutny sposób opasnost - niebezpieczeństw svirepost - bestialstwo opljačkati banku - obrabować bank svodnik - alfons; sutener; stręczyciel organizovani kriminal - przestępczość telohranitelj - ochroniarz zorganizowana trgovac oružjem - handlarz bronią ortak - wspólnik; kompan u skladu sa zakonom - zgodnie z prawem osuda - potępienie ucenjivač - szantażysta osuditi - potępić ucenjivati - szantażować osveta - zemsta uličar - łobuz osvetnik - mściciel uspostaviti red - zaprowadzić porządek otmičar - porywacz više puta osuđivan - wielokrotnie karany pajser - łom zločin - 1. przestępstwo 2. zbrodnia patrola - patrol zvati policiju - wzywać policję patrolirati - patrolować žrtva - ofiara plen - łup žrtveni jarac - kozioł ofiarny Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 56

PODSTAWOWE PRZESTĘPSTWA davanje lažnog iskaza - składanie fałszywych pranje novca - pranie brudnych pieniędzy zeznań prevara - oszustwo davanje mita - wręczenie korzyści majątkowej prevara u osiguranju - wyłudzenie odszkodowania dogovaranje ishoda takmičenja - ustawianie primanje mita - korupcja; przyjęcie łapówki meczów proganjanje - stalking falsifikovanje novca - fałszowanie pieniędzy pronevera - sprzeniewierzenie iznuda - wymuszenie razbojnička krađa - kradzież rozbójnicza kolektivno silovanje - zbiorowy gwałt razbojništvo - rozbój krađa - kradzież rodoskvrnuće - kazirodztwo krijumčarenje - przemyt silovanje - gwałt krivokletstvo - krzywoprzysięstwo sitna krađa - drobna kradzież mito - łapówka svodništvo - sutenerstwo mučenje - torturowanie šverc droge - przemyt narkotyków narušavanje nepovredivosti stana - naruszenie teška krađa - kradzież z włamaniem miru domowego trgovina drogom - handel narkotykami nasilje u porodici - przemoc w rodzinie trgovina ljudima - handel ludźmi nedozvoljeno nošenje oružja - nielegalne ucena - szantaż posiadanie broni učestvovanje u tuči - udział w bójce neovlašćeno držanje opojnih droga - posiadanie ugrožavanje sigurnosti - groźby karalne narkotyków uništenje tuđe stvari - zniszczenie mienia nepružanje pomoći - nieudzielenie pomocy utaja - przywłaszczenie oštećenje tuđe stvari - uszkodzenie mienia uvreda - pomówienie; zniesławienie otmica - porwanie zelenaštvo - lichwa pedofilija - pedofilia zlostavljanje - znęcanie się poreska utaja - oszustwo podatkowe zloupotreba službenog položaja - nadużycie povreda tajnosti pisma i drugih pošiljki - uprawnień naruszenie tajemnicy korespondencji

STRZELANINA

čaura - łuska pucati - strzelać držati na nišanu - trzymać na muszce pucnjava - strzelanina izrešetati - podziurawić jak sito pucnjava u školi - strzelanina w szkole pogoditi u stomak - trafić w brzuch ustrelna rana - rana postrzałowa pucač - strzelec vatreno oružje - broń palna pucanj - strzał; wystrzał zapucati - strzelić

ZABÓJSTWO dvostruko ubistvo - podwójne zabójstwo serijski ubica - seryjny zabójca eskadron smrti - szwadron śmierci ubica - zabójstwo jeziv prizor - makabryczny widok ubistvo - zabójstwo; morderstwo likvidacija - likwidacja ubiti - zabić; zamordować naručiti ubistvo - zlecić zabójstwo užasan prizor - makabryczny widok potresti javnost - wstrząsnąć opinią publiczną zadaviti - udusić Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 57

ŚLEDZTWO alibi - alibi pod nerazjašnjenim okolnostima - w braniti se ćutanjem - odmówić składania zeznań niewyjaśnionych okolicznościach doušnik - 1. informator 2. konfident pokrenuti istragu - wszcząć śledztwo foto-robot - rysopis poligraf - wykrywacz kłamstw hapšenje - zatrzymanie potera - pościg; poszukiwania Institut za sudsku medicinu - Instytut Medycyny poternica - list gończy Sądowej poziv na saslušanje - wezwanie na przesłuchanie iskaz - zeznanie pretres kuće - przeszukanie domu ispitavanje - przesłuchanie prikupiti dokaze - zgromadzić dowody istraga - śledztwo pritvor - areszt istraga je u toku - śledztwo jest w toku priznati zločin - przyznać się do przestępstwa istražitelj - śledczy racija - nalot (np. na klub nocny) istražni sudija - sędzia śledczy raspisati poternicu - wydać list gończy izjava - zeznanie saslušanje - przesłuchanie ključni svedok - kluczowy świadek saslušati - przesłuchać masovna potera - obława slomiti - złamać (kogoś) mučenje - tortury soba za ispitivanje - pokój przesłuchań mučilica - narzędzie tortur splet okolnosti - zbieg okoliczności mučiti - torturować staviti lisice - założyć kajdanki nalog za hapšenje - nakaz zatrzymania sumnja - podejrzenie naložiti obdukciju - zarządzić sekcję zwłok uviđaj - oględziny navesti na trag - naprowadzić na trop uzrok smrti - przyczyna śmierci navesti policiju na pogrešan trag - zmylić policję verzija događaja - wersja wydarzeń obdukcija - sekcja zwłok veštačenje - ekspertyza obrt u istrazi - przełom w śledztwie zahtev za izručenje - wniosek o ekstradycję okrivljeni - podejrzany (któremu postawiono zarzuty) zamesti tragove - zatrzeć ślady opservacija - obserwacja zid ćutanja - zmowa milczenia

5.2 SĄD

PRAWO KARNE - PODSTAWOWE POJĘCIA amnestija - amnestia odgovornost - odpowiedzialność delo malog značaja - czyn o niskiej szkodliwości opšta sigurnost - bezpieczeństwo publiczne społecznej osuđivanost - karalność izvršenje krivičnog dela - popełnienie czynu podstrekač - podżegacz karalnego podstrekavanje - podżeganie javno objavljivanje presude - podanie wyroku do pokušaj - usiłowanie publicznej wiadomości pomaganje - pomocnictwo krajnja nužda - stan wyższej konieczności pomilovanje - ułaskawienie krivični postupak - postępowanie karne pravnosnažnost - prawomocność krivični zakonik - kodeks karny protivpravnost - bezprawność krivično delo - czyn karalny; przestępstwo saučesnik - współdziałający krivično gonjenje - ściganie saučesništvo - współudział krivično zakonodavstvo - prawo karne smanjena uračunljivost - ograniczona poczytalność mera bezbednosti - środek karny učinilac - sprawca narušenje zdravlja - uszczerbek na zdrowiu uračunljiv - poczytalny nečinjenje - zaniechanie zastarelost - przedawnienie neuračunljivost - niepoczytalność zaštita izvora informacija - ochrona źródła informacji nužna odbrana - obrona konieczna Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 58

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI advokatska komora - izba adwokacka prekršajni sud - kolegium do spraw wykroczeń apelacioni sud - sąd apelacyjny privredni sud - sąd gospodarczy (wydział državni pravobranilac - Rzecznik Praw gospodarczy w PL) Obywatelskich prvostepeni sud - sąd pierwszej instancji Državno pravobranilaštvo - Biuro Rzecznika Praw sudska vlast - władza sądownicza Obywatelskich tužilaštvo - prokuratura ministarstvo pravde - ministerstwo sprawiedliwości upravni sud - sąd administracyjny osnovni sud - sąd rejonowy Ustavni sud - Trybunał Konstytucyjny osnovno tužilaštvo - prokuratura rejonowa Visoki savet sudstva - Krajowa Rada Sądownictwa pravna država - państwo prawa viši sud - sąd okręgowy predsednik suda - prezes sądu Vrhovni kasacioni sud - Sąd Najwyższy

PROCES advokat - adwokat sprawiedliwego procesu bez presedana - bez precedensu pravosnažna presuda - prawomocny wyrok branilac - obrońca pravosnažno osuđen - prawomocnie skazany branilac po službenoj dužnosti - obrońca z urzędu predsedavajući sudija - przewodniczący składu braniti se sa slobode - odpowiadać z wolnej stopy orzekającego davati iskaz - składać zeznania; zeznawać presedan - precedens dokazni postupak - postępowanie dowodowe presuda - wyrok doneti odluku - wydać wyrok; ogłosić wyrok prigovor - apelacja; odwołanie doneti presudu - wydać wyrok; ogłosić wyrok proces - proces dovesti pred lice pravde - doprowadzić przed psihijatrijsko veštačenje - badanie psychiatryczne oblicze sprawiedliwości ročište - rozprawa državni tužilac - prokurator; oskarżyciel samosudija - jednoosobowy skład orzekający izgubiti slučaj - przegrać sprawę saslušanje svedoka - przesłuchanie świadków kaucija - kaucja sprovoditi u sud - doprowadzić do sądu neka sud odluči - niech sąd zdecyduje sudija - sędzia novčano jemstvo - kaucja suditi - sądzić obrazloženje presude - uzasadnienie wyroku sudnica - sala rozpraw obrazložiti presudu - uzasadnić wyrok sudske takse - koszty sądowe odluka - 1. decyzja 2. wyrok sudski - 1.sądowy 2. sądownie optuženik - oskarżony sudski troškovi - koszty sądowe optužni predlog - akt oskarżenia sudsko veće - skład orzekający optužnica - 1. oskarżenie 2. akt oskarżenia suđenje - proces osuditi - skazać svedočenje - zeznanie osuditi u odsustvu - skazać zaocznie svedok - świadek oštećeni - poszkodowany talar - toga pod zakletvom - pod przysięgą tužilac - oskarżyciel podići optužnicu - wnieść akt oskarżenia ukinuti presudu - uchylić wyrok podignuti optužnicu - wnieść akt oskarżenia uložiti prigovor - wnieść apelację; wnieść odwołanie položiti zakletvu - złożyć przysięgę uložiti žalbu - złożyć zażalenie ponavljanje suđenja - ponowne rozpatrzenie sprawy veštačenje - opinia biegłego poništiti presudu - uchylić wyrok zakletva - przysięga povući optužbu - wycofać oskarżenie zaštita svedoka - ochrona świadków poziv na sud - wezwanie do sądu završna reč - mowa końcowa pozvati - 1. wezwać 2. powołać žalba - 1. skarga; zażalenie 2. apelacja pravo na pravično suđenje - prawo do žalba na presudu - odwołanie od wyroku Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 59

WINA I KARA izreći kaznu - orzec karę osloboditi od kazne - odstąpić od wymierzenia kary kažnjiv - karalny osloboditi optužbe - uniewinnić krivica - wina osuditi - skazać lišenje slobode - pozbawienie wolności otežavajuće okolnosti - okoliczności obciążające nevin - niewinny priznati krivicu - przyznać się do winy novčana kazna - kara pieniężna; grzywna proglasiti krivim - uznać winnym; uznać za winnego novčana kazna u dnevnim iznosima - grzywna w proterati - wydalić stawkach dziennych proterivanje - wydalenie odmeravanje kazne - wymiar kary rad u javnom interesu - prace społeczne oduzimanje vozačke dozvole - odebranie prawa sporedna kazna - kara dodatkowa jazdy ublažiti kaznu - złagodzić karę olakšavajuće okolnosti - okoliczności łagodzące uslovni otpust - zwolnienie warunkowe oslobađajuća presuda - wyrok uniewinniający zabrana približavanja - zakaz zbliżania się osloboditi krivice - uniewinnić

KARA ŚMIERCI dželat - kat smrtna kazna - kara śmierci egzekucija - egzekucja smrtonosna injekcija - śmiertelny zastrzyk električna stolica - krzesło elektryczne staviti povez preko očiju - zawiązać oczy giljotina - gilotyna streljački vod - pluton egzekucyjny izvršenje smrtne kazne - wykonanie kary śmierci streljanje - rozstrzelanie osuđen na smrt - skazany na śmierć ukinuti smrtnu kaznu - znieść karę śmierci pogubljenje - egzekucja vešala - szubienica poslednji obrok - ostatni posiłek vešati - wieszać

5.3 SŁUŻBY SPECJALNE agent - agent odati - zdradzić; wydać atentat - zamach ometač signala - radiostacja zagłuszająca automobil-bomba - samochód-pułapka osujetiti - udaremnić bezbednosna služba - służba bezpieczeństwa planirati napade - planować ataki bezbednosne mere - środki bezpieczeństwa poverljive informacije - poufne informacje bomba - bomba pratiti društvene mreže - monitorować portale bomba kućne izrade - bomba domowej produkcji społecznościowe bombaš-samoubica - zamachowiec-samobójca preuzeti odgovornost za napad - przyznać się do borba protiv terorizma - walka z terroryzmem ataku crna lista - czarna lista prikupljati podatke - gromadzić dane detonacija - detonacja prisluškivanje - podsłuch detonator - detonator prisluškivati - podsłuchiwać detonirati - zdetonować prismotra - obserwacja državna tajna - tajemnica państwowa razneti vozilo - wysadzić pojazd dvostruki agent - podwójny agent sabotaža - sabotaż eksplodirati - eksplodować; wybuchnąć šifra - szyfr eksplozija bombe - wybuch bomby špijun - szpieg eksploziv - ładunek wybuchowy špijunaža - szpiegostwo infiltracija - infiltracja špijunska mreža - siatka szpiegowska izdaja - zdrada tajne službe - tajne służby izdajica - zdrajca teror - terror izdajnik - zdrajca terorista - terrorysta izdati - zdradzić teroristička ćelija - komórka terrorystyczna kod - kod teroristički napad - atak terrorystyczny kodiran - kodowany teroristkinja - terrorystka kontraobaveštajna agencija - kontrwywiad veleizdaja - zdrada ojczyzny; zdrada stanu obaveštajna služba - wywiad Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 60

5.4 WIĘZIENIE amnestija - amnestia politički zatvorenik - więzień polityczny amnestirati - amnestionować; udzielić amnestii poluotvoreni deo - część półotwarta beg - ucieczka pomilovati - ułaskawić bekstvo - ucieczka prebaciti u samicu - przenieść do izolatki bodljikava žica - drut kolczasty prenaseljenost zatvora - przepełnienie więzień boravak u zatvoru - pobyt w więzieniu pritvor - areszt čuvar - strażnik pritvorenik - aresztant ćelija - cela resocijalizacija - resocjalizacja ćuza - koza; pudło; kryminał rešetke - kraty dobiti slobodu - wyjść na wolność robijaš - skazaniec dobro vladanje - dobre sprawowanie samica - izolatka električna stolica - krzesło elektryczne sloboda - wolność hodnik - korytarz slobodan vikend - przepustka (na weekend) istražni zatvor - areszt śledczy služiti kaznu - odbywać karę izaći iz zatvora - wyjść z więzienia spremati bekstvo - przygotowywać ucieczkę izlazak iz zatvora - wyjście z więzienia stražar; čuvar - strażnik izvršiti kaznu - wykonać karę stražarnica - wieża wartownicza kaznena ustanova - zakład karny uslovni otpust - zwolnienie warunkowe kazneni zavod - zakład karny zatvor - więzienie kućni zatvor - areszt domowy zatvorenica - więźniarka; skazana odbegli zatvorenik - zbieg zatvorenik - więzień odslužiti kaznu - odsiedzieć karę zatvorenik savesti - więzień sumienia osuđenik - skazaniec zatvorska bolnica - szpital więzienny otpust - zwolnienie zatvorska kazna - kara pozbawienia wolności pobuna - bunt zatvorska ustanova - zakład karny pogubiti - stracić (skazańca) zatvorsko osoblje - personel więzienia pogubljenje - egzekucja Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 61

5.5 WOJSKO admiral - admirał pešadija - piechota armija - armia pešadinac - piechur; żołnierz piechoty artilerija - artyleria pešak - piechur; żołnierz piechoty avijacija - lotnictwo potpukovnik - podpułkownik bataljon - batalion protivvazdušna odbrana - obrona przeciwlotnicza borac - bojownik puk - pułk brdska pešadija - piechota górska pukovnik - pułkownik brigada - brygada ratna mornarica - marynarka wojenna brigadni general - generał brygady ratoboran - wojowniczy četa - kompania regrut - rekrut desetar - kapral regrutacija - pobór dezerter - dezerter regrutovati - 1. wstąpić do armii 2. zwerbować dezerterstvo - dezercja rezervist - rezerwista dezertirati - zdezerterować satnija - kompania divizija - dywizja stariji vodnik - starszy sierżant divizion - dywizjon štab - sztab eskadron - szwadron vazduhoplovstvo - lotnictwo garnizon - garnizon vežbe - ćwiczenia general - generał vladine snage - siły rządowe inženjerija - wojska inżynieryjne vod - pluton kapetan - kapitan vodnik - plutonowy; sierżant kasarna - koszary vojna baza - baza wojskowa komandovati - dowodzić vojna parada - parada wojskowa konjica - kawaleria vojna policija - żandarmeria wojskowa kopnena vojska - wojska lądowe vojni okrug - okręg wojskowy major - major vojni rok - służba wojskowa mladi vodnik - sierżant vojnik - żołnierz mornarička pešadija - piechota morska vojska - wojsko obavezni vojni rok - zasadnicza służba wojskowa zapovedati - dowodzić oficir - oficer zapovednički - dowódczy oružane snage - siły zbrojne zapovednik - dowódca paravojna jedinica - jednostka paramilitarna zastavnik - chorąży Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 62

5.6 WOJNA agresor - agresor pasti - paść (np. o mieście) aneksija - aneksja plaćenik - najemnik artiljerijska vatra - ostrzał artyleryjski pobunjenik - powstaniec bitka - bitwa položiti oružje - złożyć broń bombardovanje - bombardowanie postaviti zamku - zastawić pułapkę borbe - walki predaja - poddanie się; kapitulacja ciljati (na koga? na šta?) - celować (w kogo? w co?) prekid vatre - zawieszenie broni dimna zavesa - zasłona dymna pretnja miru - zagrożenie dla pokoju građanski rat - wojna domowa preventivni rat - wojna prewencyjna invazija - inwazja primirje - przymierze izazvati rat - rozpętać wojnę pucati u vazduh - strzelać w powietrze izviđač - zwiadowca ratna zona - strefa działań wojennych komandant - dowódca ratni zarobljenik - jeniec wojenny kopnena invazija - inwazja lądowa ratovanje - wojna; działania wojenne kraj rata - koniec wojny ratovati - toczyć wojnę krvoproliće - rozlew krwi ratovi zvezda - gwiezdne wojny metak u čelo - kula w czoło/głowę savez - sojusz minsko polje - pole minowe saveznik - sojusznik mirovna konferencija - konferencja pokojowa snajperist - snajper mirovne trupe - siły pokojowe srušiti avion - zestrzelić samolot napad - atak streljački vod - pluton egzekucyjny napadati - atakować sukob - starcie neeksplodirana bomba - niewybuch; niewypał topovska paljba - kanonada neprijatelj - wróg vazdušni napad - nalot ofanziva - ofensywa vazdušni udar - nalot opsada - oblężenie veštačka magla - sztuczna mgła opsedati - oblegać vojna operacija - operacja wojskowa oružan sukob - starcie zbrojne začuli su se pucnji - słychać było strzały oslobođenje - wyzwolenie zamka - pułapka; zasadzka otpor - opór zauzeti - zająć paljba - ogień žestoki sukobi - gwałtowne starcia

5.7 BROŃ arsenal - arsenał mitraljez - karabin maszynowy avion - samolot neprobojni Tluk - kamizelka kuloodporna barut - proch nosač aviona - lotniskowiec bespilotna letelica - samolot bezzałogowy oklop - pancerz bodež - 1. sztylet 2. bagnet oklopni transporter - transporter opancerzony domet - zasięg pištolj - pistolet dron - dron podmornica - łódź podwodna geler - odłamek praćka - proca harpun - harpun radar - radar haubica - haubica ratni brod - okręt wojenny hemijsko oružje - broń chemiczna razarač - niszczyciel jurišni top - działo samobieżne samohodna haubica - haubica samobieżna kama - sztylet samohotka - działo samobieżne lafet - laweta skladište oružja - magazyn broni lovac tenkova - niszczyciel czołgów suzavac - gaz łzawiący mač - miecz tanketa - tankietka mačeta - maczeta tenk - czołg metak - kula top - 1. armata; działo 2. lufa minobacač - moździerz trka u naoružanju - wyścig zbrojeń Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 63

5.8 KATASTROFY I KLĘSKI ŻYWIOŁOWE akcija spasavanja - akcja ratunkowa osećati gas - czuć gaz avionska nesreća - katastrofa lotnicza pad krova - zawalenie się dachu bilans žrtava - bilans ofiar panika - panika brodolom - katastrofa morska posebna komisija - specjalna komisja brodolomac - rozbitek potresne slike - wstrząsające zdjęcia broj poginulih - liczba ofiar (śmiertelnych) pratiti situaciju - obserwować sytuację brza reakcija - szybka reakcja preminuti na licu mesta - zginąć na miejscu crna kutija - czarna skrzynka preminuti na putu do bolnice - umrzeć w drodze do curenje - wyciek szpitala curenje gasa - wyciek gazu prinudna evakuacija - przymusowa ewakuacja curiti - 1. wyciekać (woda) 2. ulatniać się (gaz) spasilačke ekipe - ekipy ratunkowe dogodila se je nesreća - doszło do wypadku sprečiti katastrofu - zapobiec katastrofie eksplozija gasa - wybuch gazu spremati se za evakuaciju - przygotowywać się do evakuacija - ewakuacja ewakuacji haos - chaos sreća u nesreći - szczęście w nieszczęściu hiljade mrtvih - tysiące martwych stihija - żywioł humanitarna pomoć - pomoc humanitarna štab za vanredne situacije - sztab kryzysowy narediti evakuaciju - zarządzić ewakuację teška mašinerija - ciężki sprzęt ne rade telefoni - nie działają telefony ukloniti upozorenje - odwołać ostrzeżenie nesreća - wypadek više od 700 žrtava - ponad 700 ofiar niko nije stradao - nikt nie zginął zadobiti teške povrede - doznać ciężkich obrażeń odseći od sveta - odciąć od świata zatrpala ga je zemlja - zasypała go ziemia opustošiti - spustoszyć železnička nesreća - katastrofa kolejowa

WYPADEK DROGOWY direktni sudar - zderzenie czołowe saobraćajka - wypadek drogowy izgubiti kontrolu nad autom - stracić panowanie nad saobraćajna nesreća - wypadek drogowy samochodem saobraćajna nezgoda - wypadek drogowy klizanje - poślizg silina udarca - siła uderzenia kliznuti - wpaść w poślizg sleteti s puta - wypaść z drogi lančani sudar - karambol stravična nesreća - śmiertelny wypadek naleteti (na koga) - uderzyć (w kogo, w co?) sudar - zderzenie pregaziti - przejechać trenutak nepažnje - chwila nieuwagi prevrnuti se - przewrócić się zakucati se u zid - wbić się w mur prevrnuti se na krov - dachować zgaziti - przejechać

KATASTROFA NUKLEARNA

Černobilj - Czarnobyl radioaktivna para - para radioaktywna doza zračenja - dawka promieniowania radioaktivni oblak - chmura radioaktywna nuklearna katastrofa - katastrofa nuklearna radioaktivno curenje - radioaktywny wyciek oštećeni reaktor - uszkodzony reaktor radioaktivnost - radioaktywność ozračiti - napromieniować radiokativni otpad - odpady radioaktywne radioaktivan - radioaktywny zračenje - promieniowanie Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 64

POWÓDŹ brana - tama odvodni kanal - rów melioracyjny bujica - wezbrana rzeka poplava - powódź džak s peskom - worek z piaskiem poplaviti - zalać ispuštanje vode - zrzut wody (ze zbiornika) poplavljene ulice - zalane ulice izlivanje - wystąpienie z koryta poplavni talas - fala powodziowa klizanje zemlje - osunięcie się ziemi potop - potop klizište - osuwisko reka se izlila iz korita - rzeka wystąpiła z brzegów nabujala reka - wezbrana rzeka voda je odnela most - woda zerwała most nasip - wał vodostaj - poziom wody obaloutvrda - wał

POŻAR boriti se s vatrom - walczyć z ogniem požar se širi - pożar rozprzestrzenia się dimni oblak - chmura dymu požarni - 1. pożarowy 2. przeciwpożarowy dogašivanje - dogaszanie razdimljavanje - oddymianie dojava o požaru - zgłoszenie pożaru staviti požar pod kontrolu - opanować pożar hidrant - hydrant šumski požar - pożar lasu izgoreti - spłonąć ugasiti - ugasić izgoreti živ - spalić się żywcem ugljenisano telo - zwęglone ciało lažna uzbuna - fałszywy alarm vatra - ogień merdevine - drabina vatrogasac - strażak otrovni dim - trujący dym vatrogasci - straż pożarna plamen - płomień vatrogasna kola - samochód strażacki plamen - płomień; płomienie vatrogasna služba - straż pożarna podmetač požara - podpalacz vatrogasna stanica - remiza strażacka podmetnuti požar - podpalić vatrogasni dom - remiza strażacka polivati vodom - polewać wodą zadobiti opekotine - doznać poparzeń požar besni - pożar szaleje zapaliti - 1. zapalić 2. podpalić požar je progutao kuću - pożar strawił dom zapaljiv - łatwopalny požar je stavljen pod kontrolu - pożar został žeći - żarzyć się opanowany

TRZĘSIENIE ZIEMI cunami - tsunami sedam stepeni na Rihterovoj skali - siedem stopni epicentar - epicentrum w skali Richtera hipocentar - hipocentrum snažan zemljotres - silne trzęsienie ziemi izvući iz ruševina - wydobyć spod gruzów snažni potresi - silne wstrząsy jačina zemljotresa - siła trzęsienia ziemi treslo se tlo - zatrzęsła się ziemia naknadni potres - wstrząs wtórny upozorenje na cunami - ostrzeżenie przed tsunami podrhtavanje - wstrząsy zarobljen ispod ruševina - uwięziony pod gruzami podrhtavati - trząść się zatresle su se zgrade - zatrzęsły się budynki razoran zemljotres - potężne trzęsienie ziemi zemljotres - trzęsienie ziemi ruševine - gruzy

WULKAN erupcija - erupcja otrovni gasovi - trujące gazy eruptirati - wybuchnąć pepeo - popiół izbacivati lavu - wyrzucać lawę prašina - pył krater - krater stub pepela - słup popiołu lahar - lahar vulkan - wulkan lava - lawa Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 65

6. BIZNES

6.1 ADMINISTRACJA PUBLICZNA centar za socijalni rad - ośrodek pomocy społecznej potpisati - podpisać doneti odluku - podjąć decyzję poučiti - pouczyć doneti zakon - uchwalić predlog zakona - projekt ustawy dozvola - pozwolenie; zezwolenie predštampa - formularz državni službenik - urzędnik państwowy preduslov - warunek wstępny elektronski potpis - podpis elektroniczny prevesti - przetłumaczyć fondacija - fundacja prevod - tłumaczenie gradonačelnik - burmistrz prevodilac - tłumacz gradsko veće - rada miejska radoholik - pracoholik imati sve napismeno - mieć wszystko na piśmie skupština - zgromadzenie izuzetak - wyjątek socijalni radnik - pracownik socjalny javna nabavka - zamówienie publiczne statut - statut javni beležnik - notariusz stupiti na snagu - wejść w życie javni interes - interes publiczny sudski prevodilac - tłumacz przysięgły javni red - porządek publiczny suština stvari - sedno sprawy javni sektor - sektor publiczny štićenik - podopieczny komisija - komisja ubirač - poborca lokalna samouprava - samorząd lokalny udruženje - stowarzyszenie napraviti izuzetak - zrobić wyjątek uredba - rozporządzenie naredba - zarządzenie; polecenie; rozkaz uslov - warunek notar - notariusz ustanova - instytucja; placówka obrazloženje - uzasadnienie uvesti - wprowadzić odbiti zahtev - odrzucić wniosek vansudska nagodba - ugoda pozasądowa odluka - decyzja zabrana - zakaz odredba - postanowienie zadruga - spółdzielnia opština - gmina zadrugar - spółdzielca opštinski ured - urząd gminy zahtev - wniosek opštinsko veće - rada gminy zakazati - ustalić po zakonu - zgodnie z prawem; według prawa zakon - 1. prawo 2. ustawa podneti ostavku - złożyć dymisję; ustąpić ze zakonodavac - prawodawca; ustawodawca stanowiska zakonodavni - ustawodawczy posebna dozvola - specjalne zezwolenie zakonodavstvo - prawodawstwo; ustawodawstwo potpis - podpis zamenik - zastępca Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 66

6.2 GOSPODARKA

Amerika je izbegla bankrot - Ameryka uniknęła padati - spadać bankructwa podizanje limita za zaduživanje - podniesienie limitu bruto domaći proizvod - produkt krajowy brutto zadłużenia deflacija - deflacja pokazatelj - wskaźnik devalvacija - dewaluacja poljoprivreda - rolnictwo devalvirati - dewaluować potrošačko poverenje - zaufanie konsumentów dizati cene - podnosić ceny potrošačko raspoloženje - nastroje konsumenckie državna kasa - skarb państwa potrošnja - konsumpcja dužnička kriza - kryzys zadłużenia prelazak na evro - przejście na euro ekonomska saradnja - współpraca gospodarcza privatni sektor - sektor prywatny evrozona - strefa euro privreda - gospodarka finansijska kriza - kryzys finansowy privredna komora - izba gospodarcza finansijska pomoć - pomoc finansowa privredni rast - wzrost gospodarczy hiperinflacija - hiperinflacja privredni razvoj - rozwój gospodarczy inflacija - inflacja rano je reći da je kriza prošla - za wcześnie by infrastruktura - infrastruktura mówić, że kryzys minął izlazak iz krize - wyjście z kryzysu rasti - rosnąć javni dug - dług publiczny recesija - recesja javni sektor - sektor publiczny rejting - rating konkurentnost - konkurencyjność repriza krize - powtórka kryzysu kriza - kryzys siva ekonomija - szara strefa kriza će se reprizirati - kryzys się powtórzy statistika - statystyka kupovna moć - siła nabywcza transparentnost - przejrzystość monetarna unija - unia monetarna tržište nekretnina - rynek nieruchomości najbogatije zemlje sveta - najbogatsze państwa zaštita konkurencije - ochrona konkurencji świata zona evra - strefa euro novi talas krize - nowa fala kryzysu zvanična statistika - oficjalna statystyka Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 67

6.3 FINANSE OSOBISTE bacati novac kroz prozor - wyrzucać pieniądze w odlazak u penziju - przejście na emeryturę błoto osiguranje - ubezpieczenie ček - czek para je sve manje - jest coraz mniej pieniędzy darežljiv - szczodry pare - pieniądze darežljivost - szczodrość penzija - emerytura darodavca - ofiarodawca penzijsko osiguranje - ubezpieczenie emerytalne debljina novčanika - grubość portfela penzioner - emeryt deficit - deficyt penzionisanje - przejście na emeryturę devizno tržište rynek dewizowy plaćanje unapred - przedpłata dobrobit - dobro; dobrobyt porodični budžet - budżet rodzinny doplata - dopłata; opłata dodatkowa potrošiti mnogo novca - wydać dużo pieniędzy doplatak - zasiłek primanje - dochód finansijska pomoć - pomoc finansowa račun - rachunek finansijska situacija - sytuacja finansowa rashod - wydatek finansijsko tržište - rynek finansowy rasipan - rozrzutny franak će ojačati - frank/kurs franka pójdzie do góry rasipati novac - roztrwonić pieniądze invalidska penzija - renta sitan novac - drobne investicioni fond - fundusz inwestycyjny skupljati novac - zbierać pieniądze izdaci - wydatki socijalna pomoć - pomoc społeczna izdvojiti - wydać socijalni rad - opieka społeczna izvor zarade - źródło zarobku sredstvo plaćanja - środek płatniczy jurnjava za novcem - pogoń za pieniędzmi stegnuti remen - zacisnąć pasa kap u moru - kropla w morzu potrzeb trošiti novac - wydawać pieniądze krupan novac - wysokie nominały tržište novca - rynek pieniężny kućni budžet - budżet domowy upravljanje novcem - zarządzanie pieniędzmi likvidnost - płynność finansowa uslovi plaćanja - warunki płatności menica - weksel ušteda - oszczędność nacionalna penzija - emerytura specjalna ušteđevine - oszczędności naknada za nezaposlene - zasiłek dla bezrobotnych valuta - waluta novac - pieniądze zalog - depozyt; zaliczka novčanica - banknot

BIEDA I BOGACTWO bankrot - 1. bankrut 2. bankructwo milijarder - miliarder bankroter - bankrut milostina - jałmużna bankrotirati - bankrutować; zbankrutować miljoner - milioner beskućnik - bezdomny obogatiti se - wzbogacić się beskućništvo - bezdomność oskudica - bieda; nędza; brak środków do życia bez dinara u džepu - bez grosza w kieszeni proglasiti bankrot - ogłosić bankructwo biti bez stalnih prihoda - nie mieć stałych dochodów raj za bogate - raj dla bogatych biti vrlo bogat - być bardzo bogatym raskoš - luksus; zbytek bogataš - bogacz siromašiti - biednieć imati puno novca - mieć mnóstwo pieniędzy siromaštvo - bieda; ubóstwo imućan - majętny spavati na novcu - spać na pieniądzach jaz između bogatih i siromašnih - przepaść między stopa siromaštva - stopa ubóstwa bogatymi a biednymi švorc - spłukany; bez pieniędzy loša strana bogatstva - zła strona bogactwa živeti kao kraljica - żyć jak królowa luksuz - luksus život na visokoj nozi - życie na wysokiej stopie Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 68

DŁUG dati u zalog - dać w zastaw ukupan dug - łączny dług dug - dług zaduženost - zadłużenie dug iznosi... - dług wynosi... zaduženje - zadłużenie dug raste - dług rośnie zadužiti se - zadłużyć się dužnik - dłużnik zaduživati se - zadłużać się jemac - żyrant; poręczyciel zajam - pożyczka odužiti - oddłużyć zajmodavac - pożyczkodawca; wierzyciel oprostiti dug - umorzyć dług zalagaonica - lombard otpis duga - umorzenie długu zapasti u dugove - pogrążyć się w długach otpisati - umorzyć (dług) zelenaš - lichwiarz problem s otplatom kredita - problem ze spłatą zelenaštvo - lichwa kredytu

6.4 BANKOWOŚĆ banka - bank szwajcarskich banka za razvoj - bank rozwoju kredit za nekretnine - kredyt mieszkaniowy bankar - bankier kreditna kartica - karta kredytowa bankarstvo - bankowość kreditna linija - linia kredytowa bankomat - bankomat kupovina na kredit - kupno na kredyt beskamatni kredit - kredyt nieoprocentowany Međunarodni monetarni fond - Międzynarodowy debitna kartica - karta debetowa Fundusz Walutowy dugoročni kredit - kredyt długoterminowy nalog za plaćanje - zlecenie zapłaty Evropska banka za rekonstrukciju i razvoj - održavanje računa - prowadzenie konta Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju omladinski račun - konto młodzieżowe Evropska centralna banka - Europejski Bank oročenje - oprocentowanie Centralny ovlašćenje - pełnomocnictwo Evropska investiciona banka - Europejski Bank platna kartica - karta płatnicza Inwestycyjny potrošački kredit - kredyt konsumencki finansijska institucija - instytucja finansowa srednjoročni kredit - kredyt średnioterminowy finansijsko tržište - rynek finansowy stambeni kredit - kredyt mieszkaniowy hipotekarna banka - bank hipoteczny stanje na računu - stan konta investiciona banka - bank inwestycyjny Svetska banka - Bank Światowy investicioni kredit - kredyt inwestycyjny štednja - 1. oszczędność 2. lokata isplatiti kredit - spłacić kredyt tekući račun - rachunek bieżący izvod - wyciąg (z konta) trajni nalog - zlecenie stałe izvozni kredit - kredyt eksportowy transakcijski nalog - przekaz bankowy kamatna stopa - stopa procentowa uplatiti novac na račun - wpłacić pieniądze na konto komercijalna banka - bank handlowy uvozni kredit - kredyt importowy kratkoročni kredit - kredyt krótkoterminowy vođenje računa - prowadzenie konta kredit u francima - kredyt w frankach zadružna banka - bank spółdzielczy kredit u švajcarskim francima - kredyt w frankach zemljišna banka - bank ziemski Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 69

6.5 GIEŁDA akcija - akcja inwestycyjny akcioni fond - fundusz akcji pad akcija - spadek (cen) akcji balansirani fond - fundusz zrównoważony portfolio - portfel berza - giełda povećan rizik - zwiększone ryzyko berzanski indeks - indeks giełdowy previranja na tržištima - zawirowania na rynkach bikovo tržište - rynek byka, hossa promet - obrót broker - makler rizik - ryzyko brokerska kuća - dom maklerski robna berza - giełda towarowa deonica - akcja smanjeni rizik - zmniejszone ryzyko hartija od vrednosti - papier wartościowy strategija - strategia investitor - inwestor trgovanje - sesja izgubiti 20 odsto vrednosti - stracić 20 procent tržište kapitala - rynek kapitałowy wartości tržište medveda - rynek niedźwiedzia; bessa Komisija za Hartije od Vrednosti - Komisja tržište obveznica - rynek obligacji Papierów Wartościowych ulagati - inwestować obveznica - obligacja unca zlata - uncja złota obveznički fond - fundusz obligacji zlato - złoto oštar pad - gwałtowny spadek žestok pad - gwałtowny spadek otvoreni investicioni fond - otwarty fundusz

6.6 HANDEL aneks ugovora - aneks do umowy potrošač - konsument asortiman - asortyment prodaja - sprzedaż bescarinski - bezcłowy prodavnica - sklep carina - cło promet - obrót carinik - celnik promet robe - obrót towarów carinska kvota - kontyngent celny roba - towar carinski - celny robna razmena - wymiana towarowa diskontni lanac - sieć dyskontów rok plaćanja - termin płatności dobavljač - dostawca slobodno tržište - wolny rynek domaće tržište - rynek wewnętrzny snabdevač - 1. usługodawca 2. firma zaopatrująca doplatiti - dopłacić snabdevanje - zaopatrzenie evro-tržište - eurorynek talas poskupljenja - fala podwyżek inostrano tržište - rynek zagraniczny tender - przetarg istovar - wyładunek tenderska dokumentacija - dokumentacja istovariti - wyładować przetargowa izvoz - eksport transakcija - transakcja izvoznik - eksporter trgovinska politika - polityka handlowa jedinstveno tržište - rynek jednolity trgovinski lanac - sieć handlowa jeftin - tani tržišna cena - cena rynkowa jeftino - tanio tržišna vrednost - wartość rynkowa kupoprodajni ugovor - umowa kupna-sprzedaży tržišni udeo - udział w rynku kupovina - kupno u svetu rastu cene hrane - na świecie rosną ceny maloprodaja - handel detaliczny żywności maloprodaja - sprzedaż detaliczna ugovor - umowa međunarodno tržište - rynek międzynarodowy usluga - usługa ponuda - 1. podaż 2. oferta uvoz - import poskupeti - podrożeć uvoziti - importować potražnja - popyt zajedničko tržište - wspólny rynek Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 70

6.7 PRACA dati otkaz - 1. zwolnić 2. złożyć wypowiedzenie poslovni život - życie zawodowe dirinčiti - harować prava radnika - prawa pracowników dvosmenski rad - praca na dwie zmiany praznik rada - święto pracy Inspektorat za rad - Inspekcja Pracy pretpostavljen - zwierzchnik; przełożony iscrpljen - wyczerpany promeniti posao - zmienić pracę iscrpljenost - wyczerpanie pronaći posao - znaleźć pracę iskustvo - doświadczenie puno radno vreme - pełny etat izgubiti posao - stracić pracę rad - praca (czynność) izrabljivač - wyzyskiwacz rad kod kuće - praca zdalna izrabljivanje - wyzysk raditi - pracować javiti se na oglas - odpowiedzieć na ogłoszenie raditi na crno - pracować na czarno kopanje rovova - kopanie rowów radna dozvola - pozwolenie na pracę lovac na talente - łowca talentów radna nedelja/sedmica - tydzień pracy malo plaćen - słabo opłacany radna nesposobnost - niezdolność do pracy minimalac - pensja minimalna radna snaga - siła robocza motivacija - motywacja radni odnos - stosunek pracy naći posao - znaleźć pracę radni staž - staż pracy nadničar - pracownik godzinowy; pracownik radnik - pracownik dniówkowy radno iskustvo - doświadczenie zawodowe nadređeni - zwierzchnik; przełożony radno mesto - miejsce pracy napredovanje - awans radno pravo - prawo pracy napustiti posao - rzucić pracę radno vreme - czas pracy; godziny pracy neplaćeni rad - praca bez wynagrodzenia satnica - stawka godzinowa neprekidan rad - nieprzerwana praca sindikat - związek zawodowy neradna nedelja - wolna niedziela skraćeno radno vreme - ćwierć/pół etatu nesposoban za rad - niezdolny do pracy socijalno osiguranje - ubezpieczenie społeczne nezaposlenost - bezrobocie sposobnost - umiejętność obavljati profesiju - wykonywać pracę/zawód stalan posao - stałe zatrudnienie; stała praca opis posla - opis pracy stopa nezaposlenosti - stopa bezrobocia otkaz - zwolnienie; wypowiedzenie štrajk - strajk otkazni rok - termin wypowiedzenia štrajk glađu - głodówka otpremnina - odprawa trinaesta plata - trzynasta pensja otpuštati radnike - zwalniać pracowników truditi se - starać się otvarati nova radna mesta - otwierać nowe miejsca tržište rada - rynek pracy pracy ugovor o radu - umowa o pracę pauza - przerwa ulizivati se - podlizywać się plata - płaca; pensja uslovi rada - warunki pracy ponuda za posao - oferta pracy zakonik o radu - kodeks pracy; prawo pracy poraditi - popracować zanat - rzemiosło porodiljsko - urlop macierzyński zapošljavanje preko veze - zatrudnianie po porodiljsko odsustvo - urlop macierzyński znajomości posao - praca zarada - zarobek posao iz snova - praca marzeń zdravstveno osiguranje - ubezpieczenie zdrowotne poslodavac - pracodawca Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 71

6.8 ZAWODY arhitekt - architekt novinar - dziennikarz automehaničar - mechanik samochodowy odžačar - kominiarz barmen - barman pekar - piekarz barmenka - barmanka pevač - śpiewak bibliotekar - bibliotekarz pevačica - śpiewaczka bravar - ślusarz policajac - policjant carinik - celnik policajka - policjantka časovničar - zegarmistrz političar - polityk čistač - zamiatacz; sprzątacz poljoprivrednik - rolnik čistač cipela - pucybut pomoćni radnik - pomocnik čistačica - sprzątaczka portir - portier dimničar - kominiarz poslastičar - cukiernik drvoseča - drwal prevodilac - tłumacz državni službenik - urzędnik państwowy prodavač - sprzedawca električar - elektryk prodavačica - sprzedawczyni fizičar - fizyk programer - programista fizioterapeut - fizjoterapeuta putar - drogowiec fotograf - fotograf recepcionar - recepcjonista geodet - geodeta recepcionarka - recepcjonistka geograf - geograf reporter - reporter geolog - geolog rudar - górnik glumac - aktor sekretarica - sekretarka glumica - aktorka skladištar - magazynier hemičar - chemik slikar - malarz (obrazów) inženjer - inżynier sobarica - pokojówka istoričar - historyk stolar - stolarz istraživač - badacz sudija - sędzia javni službenik - funkcjonariusz publiczny švalja - szwaczka ključar - klucznik taksista - taksówkarz knjigovezac - introligator tokar - tokarz konobar - kelner učitelj - nauczyciel konobarica - kelnerka učiteljica - nauczycielka kozmetičarka - kosmetyczka umetnik - artysta kuvar - kucharz uterivač dugova - windykator długów kuvarica - kucharka varilac - spawacz lakej - lokaj vatrogasac - strażak lakirer - lakiernik veterinar - weterynarz lekar - lekarz vodoinstalater - hydraulik limar - blacharz vojnik - żołnierz medicinska sestra - pielęgniarka vozač - kierowca mlinar - młynarz vrtlar - ogrodnik moler - malarz (pokojowy) zidar - murarz naučnik - naukowiec zubar - dentysta notar - notariusz Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 72

6.9 PRZEDSIĘBIORSTWO akcionarsko društvo - spółka akcyjna profit - zysk dividenda - dywidenda proizvesti - wyprodukować dobit - zysk proizvod - produkt dokumentacija - dokumentacja proizvoditi - produkować društvo s ograničenom odgovornošću - spółka z proizvođač - producent ograniczoną odpowiedzialnością promovisati - promować fizičko lice - osoba fizyczna računovodstvo - rachunkowość; księgowość gubitak - strata rupa u zakonu - luka w prawie imovina preduzeća - majątek przedsiębiorstwa saobraćajno preduzeće - przewoźnik investitor; ulagač - inwestor sklopiti ugovor - zawrzeć umowę istraživanje tržišta - badanie rynku skupština - walne zgromadzenie izvršni direktor - dyrektor wykonawczy solventan - wypłacalny kapital - kapitał stečaj - upadłość; postępowanie upadłościowe kofinansirati - współfinansować stečajna masa - masa upadłościowa komanditno društvo - spółka komandytowa stečajni postupak - postępowanie upadłościowe komerc - komercja stečajni upravnik - syndyk masy upadłościowej komercijalan - komercyjny strani investitor - zagraniczny inwestor mali akcionar - drobny akcjonariusz strateški partner - partner strategiczny marketinški trik - chwyt marketingowy suvlasnik - współwłaściciel nesposobnost plaćanja - niewypłacalność uigran tim - zgrany zespół osnivač - założyciel unosan biznis - dochodowy biznes; dochodowy poslovanje - działalność interes poslovni partner - kontrahent uprava - zarząd pravno lice - osoba prawna upravljanje firmom - zarządzanie firmą preduzeće - przedsiębiorstwo većinski udeo - pakiet większościowy; udział preduzetnik - przedsiębiorca większościowy preuzimanje - przejęcie većinski vlasnik - właściciel większościowy prinudna uprava - zarząd komisaryczny vlasnik - właściciel privatizacija - prywatyzacja vlasništvo - własność privatnik - prywaciarz

6.10 PODATKI akciza - akcyza poresko opterećenje - obciążenie podatkowe neposredni porez - podatek bezpośredni porez na dodatu vrednost - podatek od wartości oporezivanje - opodatkowanie dodanej plaćati porez - płacić podatek porez na dohodak građana - podatek dochodowy podneti poresku prijavu - złożyć zeznanie porez na gorivo - podatek paliwowy podatkowe porez na zemljište - podatek gruntowy poreska oaza - oaza podatkowa porezna dužnost - obowiązek podatkowy poreska olakšica - ulga podatkowa porezni; poreski - podatkowy poreska policija - policja podatkowa povećanje poreza - podniesienie podatków poreska politika - polityka podatkowa povraćaj poreza - zwrot podatku poreska prijava - zeznanie podatkowe stopa poreza - stopa podatkowa poreska reforma - reforma podatkowa utaja poreza - oszustwo podatkowe poreski broj - numer identyfikacji podatkowej visina poreza - wysokość podatku poreski obveznik - podatnik Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 73

7. NAUKA

7.1 NAUKA - POJĘCIA OGÓLNE analiza - analiza objasniti - wyjaśnić analizirati - analizować objašnjenje - wyjaśnienie besmislica - bzdura objaviti - opublikować definicija - definicja otkriće - odkrycie dokaz - dowód otkriti - odkryć domišljanje - domysł; spekulacja patent - patent eksperiment - eksperyment patentiran - opatentowany fenomen - fenomen plagijat - plagiat formula - wzór plagijator - plagiator formulisati definiciju - (s)formułować definicję plagirovati - plagiatować; splagiatować hipoteza - hipoteza pojava - zjawisko ispitivanje - badanie posmatranje - obserwacja ispravnost teorije - poprawność teorii pratiti - obserwować istražiti - zbadać prikupljanje podataka - zbieranie danych istraživač - badacz primetiti - zaobserwować istraživačka stanica - stacja badawcza razvoj - rozwój izum - wynalazek simulacija - symulacja izumeti - wynaleźć sumnjati - wątpić izumitelj - wynalazca svetski poznati naučnik - naukowiec światowej koautor - współautor sławy laboratorija - laboratorium teorija - teoria merenje - pomiar teorija - teoria nakaza prirode - wybryk natury teorija zavere - teoria spiskowa naučna istraživanja - badania naukowe testovi sprovedeni na miševima - testy naučni opus - dorobek naukowy przeprowadzone na myszach naučni rad - praca naukowa tim naučnika - grupa naukowców naučnik - naukowiec utvrditi - udowodnić Nobelova nagrada - Nagroda Nobla zabluda - błędne przekonanie

7.2 FIZYKA

Arhimedov zakon - prawo Archimedesa Njutonovi zakoni - zasady dynamiki Newtona atom - atom Ojlerov broj - liczba Eulera brzanje zemljine teže - przyspieszenie ziemskie osa - oś brzina - prędkość pritisak - ciśnienie brzina svetlosti - prędkość światła prostor - przestrzeń čestica - cząstka, cząsteczka ravnoteža - równowaga dužina - długość sila koja deluje na telo - siła oddziałująca na ciało energija - energia smer - kierunek fizičar - fizyk talas - fala fizička veličina - wielkość fizyczna talasna dužina - długość fali fizika - fizyka telo ostaje u stanju mirovanja - ciało pozostaje w frekvencija - frekwencja stanie spoczynku gravitacija - grawitacja temperatura - temperatura gravitaciona sila - siła grawitacji teorija relativnosti - teoria względności gustina - gęstość toplota - ciepło jedinica - jednostka toplotna energija - energia cieplna kinetička energija - energia kinetyczna toplotno zračenje - promieniowanie cieplne kretanje tela - ruch ciała tvrdoća - twardość kvantna mehanika - mechanika kwantowa ubrzanje - przyspieszenie masa - masa ugaona brzina - prędkość kątowa materija - materia ugaoni moment - moment pędu materijalna tačka - punkt materialny vreme - czas moment impulsa - moment pędu zapremina - objętość moment inercije - moment bezwładności zračenje - promieniowanie moment sile - moment siły Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 74

7.3 ASTRONOMIA asteroid - planetoida, asteroida pepeljasta svetlost - światło popielate astronom - astronom planeta - planeta astronomija - astronomia planetarijum - planetarium crna rupa - czarna dziura planetarni prstenovi - pierścienie planetarne crvena planeta - czerwona planeta /Mars/ Pluton - Pluton crveni džin - czerwony olbrzym pomračenje Meseca - zaćmienie Księżyca crveni pomak - przesunięcie ku czerwieni prividna zvezdana veličina - obserwowana wielkość četvrt Meseca - kwadra Księżyca gwiazdowa ekliptika - ekliptyka promenljiva zvezda - gwiazda zmienna ekstrasolarna planeta - planeta pozasłoneczna puni Mesec, uštap - pełnia Księżyca galaksija - galaktyka rasejani disk - dysk rozproszony gasoviti džin - olbrzym gazowy ravnodnevnica - równonoc gravitacija - grawitacja satelit - satelita Halejeva kometa - kometa Halleya Saturn - Saturn Jupiter - Jowisz sazvežđe - gwiazdozbiór Kajperov pojas - pas Kuipera sonda - sonda kometa - kometa Sunce - Słońce kretanje tela po orbiti - ruch ciała po orbicie Sunčev sistem - Układ Słoneczny kruženje Zemlje oko Sunca - krążenie Ziemi wokół svemir - kosmos; wszechświat Słońca svemirski otpad - śmieci kosmiczne; odpady maglina - mgławica kosmiczne Mars - Mars svetlosna godina - rok świetlny Merkur - Merkury tamna materija - ciemna materia Mesec - Księżyc teleskop - teleskop Zemlja - Ziemia terestrička planeta - planeta skalista Mesec izlazi - Księżyc wschodzi udaljenost od Sunca - odległość od Słońca Mesec zalazi - Księżyc zachodzi univerzum - wszechświat, kosmos Mesečeva mena - faza Księżyca Uran - Uran meteorski roj - rój meteorytów Veliki prasak - Wielki Wybuch mladi Mesec, mladina - nów Venera - Wenus Mlečni put - Droga Mleczna videti golim okom - widzieć gołym okiem nebeska sfera - sfera niebieska zbijeno zvezdano jato - gromada kulista nebesko telo - ciało niebieskie zemljina atmosfera - atmosfera ziemska Neptun - Neptun zenit - zenit opservatorija - obserwatorium zvezda - gwiazda orbitalni period - okres orbitalny zvezdano jato - gromada gwiazd Ortov oblak - obłok Oorta patuljasta planeta - planeta karłowata

7.4 OPTYKA aberacija - aberracja optika - optyka boja - kolor prelamanje svetlosti, refrakcija - refrakcja difrakcija - dyfrakcja prizma - pryzmat fokus, žiža - ognisko sferna aberacija - aberracja sferyczna hromatska aberacija - aberracja chromatyczna sočivo - soczewka indeks prelamanja - współczynnik załamania spektar - widmo laser - laser svetlosni zrak - promień światła lupa - lupa svetlost - światło mikroskop - mikroskop teleskop - teleskop objektiv - obiektyw ultraljubičasto zračenje - promieniowanie ogledalo - lustro ultrafioletowe oko - oko vid - wzrok optički - optyczny Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 75

7.5 CHEMIA agregatno stanje - stan skupienia kovalentna veza - wiązanie kowalencyjne apsolutna nula - zero bezwzględne kvark - kwark atom - atom maseni broj - liczba masowa atomska masa/tezina - masa atomowa metal - metal azotna kiselina - kwas azotowy metalna veza - wiązanie metaliczne baza - zasada mol - mol bezbojan - bezbarwny molekul - molekuła biohemija - biochemia molekulska masa - masa cząsteczkowa cijanid - cyjanek oksid - tlenek elektron - elektron organska hemija - chemia organiczna element - pierwiastek organsko jedinjenje - związek organiczny elementarna čestica - cząstka elementarna plazma - plazma fazna transformacija - przemiana fazowa polarnost - polarność fluid - płyn rastvarač - rozpuszczalnik fosforna kiselina - kwas fosforowy rastvarati se - rozpuszczać się gas - gaz rastvor - roztwór gustina - gęstość rastvorljivost - rozpuszczalność hemija - chemia sinteza - synteza hemijska formula - wzór sumaryczny smeša - mieszanina hemijska reakcija - reakcja chemiczna so - sól hemijska struktura - struktura chemiczna sumporna kiselina - kwas siarkowy hemijsko jedinjenje - związek chemiczny supstanca - substancja isparavanje - parowanie tečno(st) - ciecz izotop - izotop toplota ključanja - temperaura wrzenia jon - jon toplota topljenja - temperatura topnienia jonska veza - wiązanie jonowe ugljen-dioksid - dwutlenek węgla karbonat - węglan ugljen-monoksid - tlenek węgla kiselina - kwas ugljenik suboksid - podtlenek węgla koncentracija - stężenie vodonična veza - wiązanie wodorowe

7.6 PIERWIASTKI aluminijum - glin; aluminium kiseonik - tlen argon - argon litijum - lit astatit - astat magnezijum - magnez azot - azot metal - metal bakar - miedź neon - neon barijum - bar nikl - nikiel berilijum - beryl periodni sistem elemenata - układ okresowy bor - bor pierwiastków cezijum - cez platina - platyna cink - cynk plutonijum - pluton fluor - fluor polonijum - polon fosfor - fosfor radijum - rad gas - gas stroncijum - stront gvožđe - żelazo sumpor - siarka helijum - hel titan - tytan hemijski element - pierwiastek chemiczny ugljenik - węgiel hlor - chlor uranijum - uran hrom - chrom vodonik - wodór jod - jod volfram - wolfram kalaj - cyna zlato - złoto kalcijum - wapń živa - rtęć kalijum - potas Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 76

7.7 MATEMATYKA algebarski broj - liczba algebraiczna neparan broj - liczba nieparzysta algoritam - algorytm oduzimanje - odejmowanie aritmetika - arytmetyka ostatak - reszta beskonačnost - nieskończoność paran broj - liczba parzysta binom - dwumian podeliti - podzielić ceo broj - cała liczba podskup - podzbiór cifra - cyfra prazan skup - zbiór pusty definisati - definiować prebrojiv skup - zbiór przeliczalny deljenje - dzielenie primer - przykład deljiv je sa 2 - dzieli się przez 2 prirodan broj - liczba naturalna diferencijalna jednačina - równanie różniczkowe proizvod - iloczyn dokaz - dowód promenljiva - zmienna dokazati - udowodnić računanje - liczenie, obliczanie funkcija - funkcja razlika - różnica izračunati - obliczyć razlomak - ułamek izvod - pochodna realan broj - liczba rzeczywista jednakost - równość rešenje - rozwiązanie količina - ilość rezultat sabiranja - wynik dodawania količnik - iloraz sabiranje - dodawanie kompleksan broj - liczba zespolona savršen broj - liczba doskonała konstanta - stała skraćivanje razlomaka - skracanie ułamków linearna algebra - algebra liniowa skup - zbiór logaritam - logarytm slučajna promenljiva - zmienna losowa matematičar - matematyk teorija brojeva - teoria liczb matematička analiza - analiza matematyczna teorija verovatnoće - teoria prawdopodobieństwa matematički - matematyczny umanjenik - odjemna matematika - matematyka umanjilac - odjemnik množenje - mnożenie veličina - wielkość najmanji zajednički sadržilac - najmniejsza wspólna verovatnoća - prawdopodobieństwo wielokrotność zadatak - zadanie najveći zajednički delilac - największy wspólny zakon velikih brojeva - prawo wielkich liczb dzielnik zbir - suma Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 77

7.8 GEOMETRIA aksioma - aksiom petougao - pięciokąt analitička geometrija - geometria analityczna piramida - piramida apsolutna geometrija - geometria absolutna Pitagorina teorema - twierdzenie Pitagorasa četvorougao - czworokąt planimetrija - planimetria četvorougaoni - czworokątny poluprečnik - promień dijagonala - przekątna površina - powierzchnia, pole powierzchni dimenzija - wymiar prava - prosta duž - odcinek pravi ugao - kąt prosty dužina - długość pravougaon - prostokątny elipsa - elipsa pravougaonik - prostokąt Euklidova geometrija - geometria Euklidesowa prečnik - średnica formula za... - wzór na... prizma - graniastosłup geometrija - geometria računanje površine - obliczanie pola powierzchni geometrijski - geometryczny ravan - płaszczyzna jedan od osnovnih pojmova geometrije - jedno z sedmougao - siedmiokąt podstawowych pojęć geometrii simetrija - symetria jednačina - równanie stereometrija - stereometria jednakokraki trougao - trójkąt równoramienny stranica - bok jednakostranični trougao - trójkąt równoboczny širina - szerokość kocka - sześcian tačka - punkt kriva - krzywa Talesova teorema - twierdzenie Talesa krug - koło tangenta - styczna kupa - stożek trigonometrija - trygonometria kvadar - prostopadłościan trougao - trójkąt kvadrat - kwadrat trougaon - trójkątny kvadratni - kwadratowy tup ugao - kąt rozwarty linija - linia ugao - kąt lopta - kula ugaoni - kątowy luk - łuk valjak - walec metrički prostor - przestrzeń metryczna vektor - wektor normala - prostopadła vektorski prostor - przestrzeń wektorowa normalan - prostopadły velika poluosa - półoś wielka obim - obwód vertikala - prostopadła objekat - obiekt vertikalan - prostopadły osmougao - ośmiokąt visina - wysokość osnovica - podstawa Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 78

7.9 FILOZOFIA alijenacija - alienacja mislilac - myśliciel apsolut - absolut otuđenje - alienacja apstrakcija - abstrakcja posledica - skutek biće - byt postojanje - egzystencja dobro - dobro pravda - sprawiedliwość duh - duch prostor - przestrzeń duša - dusza racionalizam - racjonalizm egzistencijalizam - egzystencjalizm razum - rozum empirizam - empiryzm realizam - realizm epistemologija - epistemologia sloboda - wolność estetika - estetyka slobodna volja - wolna wola etika - etyka smisao - sens filozof - filozof spoznaja - poznanie filozofija - filozofia svest - świadomość filozofski - filozoficzny taoizam - taoizm idealizam - idealizm um - umysł iskustvo - doświadczenie uzročnost - przyczynowość istina - prawda uzrok - przyczyna karma - karma vrlina - cnota kauzalitet - przyczynowość zlo - zło lepota - piękno značenje - znaczenie metafizika - metafizyka znanje - wiedza misao - myśl

7.10 ARCHEOLOGIA arheologija - archeologia kosti - kości arheološki lokalitet - stanowisko archeologiczne kultura polja sa urnama - kultura pól popielnicowych arheološko nalazište - stanowisko archeologiczne lužička kultura - kultura łużycka artefakt - artefakt ljudske ostatke - ludzkie szczątki bronzano doba - epoka brązu materijalni ostaci - pozostałości materialne civilizacija - cywilizacja mumija - mumia datovanje termoluminiscencijom - datowanie nalaz - znalezisko termoluminescencyjne oruđa od kamena - narzędzia kamienne dendrohronologija - dendrochronologia piramida - piramida groblje - cmentarz pisani izvori - źródła pisemne hram - świątynia radiokarbonski metod datovanja - radiowęglowa iskopine - wykopaliska metoda datowania kameno doba - epoka kamienia terensko istraživanje - badanie terenowe keramika - ceramika unjetička kultura - kultura unietycka Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 79

7.11 PSYCHOLOGIA anketa - ankieta pojedinac - osoba asertivnost - asertywność ponašanje - zachowanie autorita - autorytet poremećaj - zaburzenie bihejviorizam - behawioralizm posmatranje - obserwacja drugo ja - drugie ja psihoanaliza - psychoanaliza egocentrizam - egocentryzm psiholog - psycholog fobija - fobia psihologija - psychologia inteligencija - inteligencja psihologija gomile - psychologia tłumu intervju - wywiad psihologija rada - psychologia pracy karakter - charakter psihopatska ličnost - osobowość psychopatyczna klinička psihologija - psychologia kliniczna psihoterapeut - psychoterapeuta konvencija - konwencja psihoterapija - psychoterapia kriza identiteta - kryzys tożsamości psihoza - psychoza ličnost - osobowość socijalna psihologija - psychologia społeczna manipulisanje - manipulacja; manipulowanie somatski - somatyczny motivacija - motywacja stres - stres neuroza - nerwica svest - świadomość norma - norma test - test opšta psihologija - psychologia ogólna trauma - uraz osećanje krivice - poczucie winy upitnik - kwestionariusz podsvest - podświadomość

7.12 GRAMATYKA aktivno stanje - strona czynna osnovni broj - liczebnik podstawowy akuzativ - biernik padež - przypadek aorist - aoryst particip - imiesłów przysłówkowy broj - 1. liczba 2. liczebnik pluralija tantum - pluralia tantum dativ - celownik pokazna zamenica - zaimek wskazujący deklinacija - deklinacja povratna zamenica - zaimek zwrotny deklinirati - odmieniać przez przypadki predlog - przyimek genitiv - dopełniacz pridev - przymiotnik glagol - czasownik pridevska zamenica - zaimek przymiotny gramatički rod - rodzaj gramatyczny prisvojna zamenica - zaimek dzierżawczy imenica - rzeczownik rečca - partykuła imenička zamenica - zaimek rzeczowny redni broj - liczebnik porządkowy infinitiv - bezokolicznik singularija tantum - singularia tantum instrumental - narzędnik sprezanje - koniugacja jednina - liczba pojedyncza srednji rod - rodzaj nijaki konjugacija - koniugacja svršeni vid - aspekt dokonany lice - osoba trpno stanje - strona bierna lična zamenica - zaimek osobowy uzvik - wykrzyknik lokativ - miejscownik veznik - spójnik množina; plural - liczba mnoga vid - aspekt (czasownika) muški rod - rodzaj męski vokativ - wołacz način - tryb vreme - czas nastavak - końcowka; przyrostek; sufiks zamenica - zaimek nesvršeni vid - aspekt niedokonany zbirna imenica - rzeczownik zbiorowy nominativ - mianownik zbirni broj - liczebnik zbiorowy odrična zamenica - zaimek przeczący ženski rod - rodzaj żeński opšta zamenica - zaimek upowszechniający Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 80

7.13 JĘZYKOZNAWSTWO alfabet - alfabet predikat; prirok - orzeczenie antonim - antonim prefiks - przedrostek arhaizam - archaizm reč - słowo atribut - przydawka rečenica - zdanie brzalica - łamaniec językowy rečnik - słownik crta; crtica - myślnik semantika - semantyka dental - spółgłoska zębowa sintaksa - składnia dvotačka - dwukropek skraćenica - skrót eksploziv - spółgłoska zwarta slovo - litera etimologija - etymologia složena rečenica - zdanie współrzędnie złożone frazem - frazem subjekat; subjekt - podmiot govor - mowa suglasnik - spółgłoska govorni čin - akt mowy tačka - kropka građenje reči - słowotwórstwo tačka-zarez - średnik jezik - język tekst - tekst jezik znakova - język migowy uglaste zagrade - nawiasy kwadratowe kontekst - kontekst upravni govor - mowa niezależna leksikologija - leksykologia velika slova - wielkie litery lingvistika - językoznawstwo; lingwistyka vitičaste zagrade - nawiasy klamrowe morfema - morfem zagrada - nawias morfologija - morfologia zarez - przecinek neupravni govor - mowa zależna zavisno-složena rečenica - zdanie podrzędnie odrednica - hasło (słownikowe) złożone poslovica - przysłowie značenje - znaczenie pragmatika - pragmatyka

7.14 GENETYKA biljak - białko genom - genom ćelija - komórka hromozom - chromosom DNK - DNA kloniran - sklonowany enzim - enzym kloniranje - klonowanie gen - gen klonirati - klonować; sklonować gen nosi informacije - gen przenosi informacje molekula - molekuła genetičar - genetyk mutacija - mutacja genetička bolest - choroba genetyczna naslediti gene - odziedziczyć geny genetički inženjering - inżynieria genetyczna prirodna selekcija - selekcja naturalna genetički kod - kod genetyczny protein - proteina genetički materijal - materiał genetyczny sekvenca - sekwencja genetički modifikovan - zmodyfikowany genetycznie upisan u genima - zapisany w genach genetika - genetyka Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 81

7.15 JEDNOSTKI MIAR I WAG amper - amper kvadratni metar - metr kwadratowy ar - ar lakat - łokieć aršin - arszyn litar - litr bar - bar minut - minuta centimetar - centymetr mol - mol čvor - węzeł morska milja - mila morska dunum - dunum njutn - niuton džul - dżul om - om hektar - hektar paskal - paskal herc - herc pedalj - piędź hvat - sążeń pola litra - pół litra inč - cal radijan - radian jard - jard sat - godzina jedinica - jednostka sekunda - sekunda jutro - morga stepen Celzijusa - stopień Celsjusza kandela - kandela steradijan - steradian kelvin - kelwin stopa - stopa kilogram - kilogram tesla - tesla kilometar - kilometr tona - tona kubni metar - metr sześcienny volt - wolt kvadratni kilometar - kilometr kwadratowy Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 82

8. TECHNIKA

8.1 BUDOWNICTWO alat - narzędzie kanalizacija - kanalizacja armirani beton - żelbeton klin - gwóźdź bager - koparka ključ podešavajući - klucz nastawny bagerista - operator koparki kopati - kopać beton - beton kramp - kilof brusilica - szlifierka kran - żuraw; dźwig burgija - wiertło lift - winda bušilica - wiertarka merdevine - drabina bušiti - wiercić mešalica - mieszadło cigla - cegła napušteno gradilište - opuszczony plac budowy čekić za rušenje - młot wyburzeniowy nasadni ključ - klucz nasadowy dijamantski rezač - przecinarka z tarczą diamentową odvrtač - wkrętarka dizalica - dźwig omalterisati - otynkować glodalica - frezarka pneumatska heftalica - zszywacz pneumatyczny gradilište - plac budowy radna podloga - stacja robocza graditelj - 1. budowniczy 2. developer rende - strug graditi - budować rezač kanalica - bruzdownica gradivo - materiał budowlany set ključeva - zestaw kluczy građevinarstvo - budownictwo skela - rusztowanie građevinski - budowlany srušiti - zburzyć građevinski radnik - robotnik budowlany stubna bušilica - wiertarka kolumnowa hoblerica - strugarka štemarica - młot udarowy; młot kujący izgraditi - wybudować temelji - fundamenty izgradnja - budowa (czynność) ugaona brusilica - szlifierka kątowa kamion mešalica - betoniarka (samochód) zidati - murować

8.2 PRZEMYSŁ brodogradilišni - stoczniowy pilana - tartak brodogradilište - stocznia pogon - zakład bušotina - odwiert poluproizvod - półprodukt ciglana - cegielnia površinski kop - kopalnia odkrywkowa cirkularna testera - tarczówka prehrambena industrija - przemysł spożywczy dimnjak - komin proizvoditi - produkować fabrika automobila - fabryka samochodów proizvodna traka - taśma produkcyjna fabrika nameštaja - fabryka mebli rafinerija - rafineria hemijska fabrika - zakłady chemiczne rafinerija nafte - rafineria ropy hemijska industrija - przemysł chemiczny ruda - ruda industrija papira - przemysł papierniczy rudarski - kopalniany industrijski park - park przemysłowy rudnik olova - kopalnia ołowiu mašina - maszyna rudnik uglja - kopalnia węgla mašinska industrija - przemysł maszynowy sirovina - surowiec mašinski - maszynowy studija izvodivosti - studium wykonalności metalurgija - metalurgia testera - piła montažna traka - taśma montażowa teška industrija - przemysł ciężki motorna testera - piła łańcuchowa tračna testera - piła taśmowa naftna bušotina - szyb naftowy vaditi - wydobywać obrada - . obróbka; przetwórstwo vađenje - wydobycie obraditi - . obrobić' przetworzyć železara - huta żelaza obustaviti proizvodnju - wstrzymać produkcję Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 83

8.3 ENERGETYKA biomasa - biomasa nuklearna elektrana - elektrownia atomowa brojilo - licznik obnovljivi izvori energije - odnawialne źródła energii električna energija - energia elektryczna plinara - gazownia elektroenergetika - elektroenergetyka plinski - gazowniczy energetika - energetyka plinski sat - gazomierz energetska bezbednost - bezpieczeństwo račun za struju - rachunek za prąd energetyczne rashladna kula - chłodnia kominowa fosilno gorivo - paliwo kopalne reaktor - reaktor gasovod - gazociąg smeđi ugalj - węgiel brunatny generator - generator solarna elektrana - elektrownia słoneczna geo-termalna elektrana - elektrownia geotermalna strujomer - licznik zużycia energii elektrycznej grejanje - ogrzewanie termoelektrana - elektrownia cieplna hidroelektrana - elektrownia wodna toplana - ciepłownia kameni ugalj - węgiel kamienny toranj za hlađenje - chłodnia kominowa koks - koks treset - torf lignit - węgiel brunatny turbina - turbina mazut - mazut vjetrenjača - wiatrak neispravno brojilo - niesprawny licznik vjetroelektrana - elektrownia wiatrowa

8.4 ELEKTRONIKA anoda - anoda poluprovodnik - półprzewodnik dioda - dioda potenciometar - potencjometr električna energija - energia elektryczna povratna sprega - sprzężenie zwrotne elektromagnet - elektromagnes prekidač - przełącznik elektronika - elektronika preklopka - przełącznik elektrotehnika - elektrotechnika prenapon - przepięcie ispravljač - prostownik prenaponska zaštita - listwa przeciwprzepięciowa jednosmerna struja - prąd stały provodnik - przewodnik kabl - kabel razvodna tabla - tablica rozdzielcza kalem - cewka relej - przekaźnik katoda - katoda serijska veza - połączenie szeregowe kondenzator - kondensator struja - prąd magnetsko polje - pole magnetyczne termistor - termistor naboj - ładunek tiristor - tyrystor naizmenična struja - prąd przemienny tok - strumień napon - napięcie transformator - transformator Omov zakon - prawo Ohma tranzistor- tranzystor oscilator - oscylator trijak - triak osigurač - bezpiecznik varistor - warystor otpor - opór zavojnica - cewka otpornik - rezystor žica - drut paralelna veza - połączenie równoległe Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 84

8.5 SAMOCHÓD air bag - poduszka powietrzna kvačilo - sprzęgło akumulator - akumulator manuelni menjač - ręczna skrzynia biegów alternator - alternator motorno ulje - olej silnikowy auto - samochód mreža za hladnjak - osłona chłodnicy benzinac - silnik benzynowy papučica gasa - pedał gazu blatobran - błotnik pogon na sva četiri točka - napęd na cztery koła bobina - cewka zapłonowa pokazivač goriva - wskaźnik poziomu paliwa branik - zderzak polovnjak - samochód używany brisač - wycieraczka prešao - przebieg (w ogłoszeniach) centralna brava - centralny zamek prtljažnik - bagażnik cevasta guma - opona bezdętkowa pumpa za gorivo - pompa paliwowa dizel - silnik dieslowski; diesel putnički auto - samochód osobowy gas - gaz retrovizor - lusterko wsteczne gepek - bagażnik ručna kočnica - hamulec ręczny godina - rocznik sedište - siedzenie hladnjak - chłodnica servo - wspomaganie kierownicy karburator - gaźnik spoljni retrovizor - lusterko boczne karoserija - karoseria strugaljka za led - skrobaczka do lodu klima - klimatyzacja sveća - świeca zapłonowa klinasti remen - pasek klinowy šasija - podwozie klipnjača - korbowód terenski auto - samochód terenowy kočiona svetla - światła postojowe točak - koło kočiona tečnost - płyn hamulcowy vazdušni jastuk - poduszka powietrzna kočnica - hamulec vetrobransko staklo - przednia szyba kola - samochód volan - kierownica kratka svetla - światła mijania zamena ulja - wymiana oleju krovni nosač - bagażnik dachowy Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 85

8.6 KOMPUTER

3D štampač - drukarka 3D mikroprocesor - mikroprocesor audio izlaz - wyjście audio miš - mysz audio ulaz - wejście audio mrežna karta - karta sieciowa brzina čitanja - prędkość odczytu multifunkcijski uređaj - urządzenie wielofunkcyjne brzina pisanja - prędkość zapisu napajanje - zasilanie chipset - chipset odštampati- wydrukować čitač kartica - czytnik kart optički uređaj - czytnik optyczny foto štampač - drukarka fotograficzna podloga za miš - podkładka pod mysz grafička karta - karta graficzna port - port hard disk - dysk twardy procesor - procesor hardver - hardware računar - komputer konfiguracija - konfiguracja rezač - nagrywarka konzola - konsola ruter - router kućište - obudowa server - serwer laptop - laptop skener - skaner laserski štampač - drukarka laserowa tablet - tablet magistrala - szyna tastatura - klawiatura matična ploča - płyta główna zvučna karta - karta dźwiękowa memorija - pamięć

8.7 OPROGRAMOWANIE algoritam - algorytm operativni sistem - system operacyjny antivirus - antywirus otpakovati - rozpakować aplikacija - aplikacja pretraživač - wyszukiwarka avantura - gra przygodowa prezentacija - prezentacja baza podataka - baza danych program - program borilačka igra - mordobicie program za obradu teksta - edytor tekstu datoteka - plik program za tabelarne kalkulacije - arkusz domen - domena kalkulacyjny elekronska pošta - poczta elektroniczna pucačina - strzelanka friver - freeware računarska igra - gra komputerowa ikonica - ikona skinuti - ściągnąć; pobrać (plik) internet pretraživač - wyszukiwarka internetowa slobodni softver - wolne oprogramowanie izvorni kod - kod źródłowy softver - software kliknuti - kliknąć strategija - strategia korisnički nalog - konto użytkownika uređivač teksta - edytor tekstu korisnički račun - konto użytkownika virtualan - wirtualny korisnik - użytkownik zalediti se - zawiesić się lozinka - hasło zaštita podataka - ochrona danych malver - malware; złośliwe oprogramowanie zaštitni zid - firewall nalog za pristup - konto dostępu zbrisati podatke - skasować dane obrada - obróbka Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 86

9. PODRÓŻ

9.1 PODRÓŻ - POJĘCIA OGÓLNE autostoper - autostopowicz put oko sveta - podróż dookoła świata besput; bespuće - bezdroże; bezdroża putnik - podróżnik bezvizni režim - ruch bezwizowy putovanje - podróżowanie broj posetilaca - liczba odwiedzających putovati - podróżować busola - busola raspakovati se - rozpakować się dragulj Jadrana - perła Adriatyku razgledanje - zwiedzanie dušek - materac razgledanje znamenitosti - zwiedzanie zabytków dušek na naduvavanje - materac dmuchany ruta - trasa; szlak granična policija - straż graniczna skitalica - włóczęga granični prelaz - przejście graniczne skitati - włóczyć się karta sveta - mapa świata skitnica - włóczęga krenuti na put - wyruszyć w podróż skivati se - szwendać się masovni turizam - masowa turystyka solo putnik - samotny podróżnik nacrtati kartu - narysować mapę sporedna ulica - boczna ulica naslonjača - leżanka; leżak stopirati - podróżować autostopem nastaviti putovanje - kontynuować podróż svetska baština - światowe dziedzictwo odiseja - odyseja šarm grada - urok miasta odmaralište - kurort šator - namiot pešačenje - wędrówka turista - turysta pešačiti - iść piechotą turistička staza - szlak turystyczny podići šator - rozbić namiot turistkinja - turystka podmetač - karimata ulogoriti se - rozbić obóz prepešačiti - przejść (pieszo) viza - wiza proputovati - zwiedzić; przejechać (wiele miejsc) voditi turiste - oprowadzać turystów pustolovina - przygoda zalutati se - zabłądzić; zgubić się put - podróż Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 87

9.2 PODRÓŻ POCIĄGIEM autobuski prevoz - komunikacja zastępcza pomoćnik mašinovođe - pomocnik maszynisty baciti se pod voz - rzucić się pod pociąg posebna ponuda - oferta specjalna blagajna - kasa povlastica - zniżka čekaonica - poczekalnia povratno putovanje - podróż powrotna daljinski voz - pociąg dalekobieżny prekid putovanja - przerwa w podróży dolazak - przyjazd prtljag - bagaż dvokolosečna pruga - linia dwutorowa pruga - linia garnitura - skład putni/pružni prelaz - przejazd kolejowy gradska železnica - szybka kolej miejska putnički voz - pociąg osobowy kašnjenje - opóźnienie putnik - pasażer kola - wagon rampa - szlaban kola sa ležajima - kuszetka red vožnje - rozkład jazdy kola za spavanje - wagon sypialny regionalni saobraćaj - przewozy regionalne kolosek - tor rezervisanje mesta - rezerwacja miejsca kompozicija - skład saobraća u periodu... - kursuje w okresie... kondukter - konduktor sedište - siedzenie; miejsce kupe - przedział stanica - dworzec; stacja kušet kola - wagon z miejscami do leżenia šina - szyna lokomotiva - lokomotywa teretni voz - pociąg towarowy mašinovođa - maszynista unutrašnji saobraćaj - komunikacja krajowa međunarodni saobraćaj - komunikacja vagon - wagon międzynarodowa vagon za prevoz automobila - autokuszetka međunarodni voz - pociąg międzynarodowy vanredni voz - pociąg specjalny mesto za sedenje - miejsce do siedzenia voz je ispao iz koloseka - pociąg się wykoleił mesto za stajanje - miejsce stojące vozna karta - bilet nailazeći voz - nadjeżdżający pociąg vozovođa - maszynista noćni voz - pociąg nocny železnica - kolej odeljak - przedział železničar - kolejarz otputovati vozom - pojechać pociągiem železnička nesreća - katastrofa kolejowa peron - peron železnička veza - połączenie kolejowe polazak - odjazd železnički čvor - węzeł kolejowy pomoćni prevozni put - objazd; trasa okrężna žičara - kolej linowa

9.3 PODRÓŻ DROGĄ POWIETRZNĄ aerodrom - lotnisko motorni zmaj - paralotnia avio-kompanija - linie lotnicze niskotarifna kompanija - niskobudżetowe linie avion - samolot lotnicze avion je sleteo - samolot wylądował odlazak - wylot avionska karta - bilet lotniczy otkazati let - odwołać lot avionska nesreća - katastrofa lotnicza pilot - pilot bezbednosna kontrola - kontrola bezpieczeństwa pista - pas startowy broj leta - numer lotu poletanje - start civilni aerodrom - lotnisko cywilne posada - załoga crna kutija - czarna skrzynka poslovna klasa - klasa business direktni let - lot bezpośredni povećanje broja letova - zwiększenie liczby lotów dolazak - przylot prinudno sletanje - awaryjne lądowanie doleteti - przylecieć putnik - pasażer ekonomska klasa - klasa ekonomiczna red letenja - rozkład lotów greška pilota - błąd pilota sletanje - lądowanie helidrom - lądowisko terminal - terminal kružiti iznad Varšave - krążyć nad Warszawą trup - kadłub kupon za ulazak u avion - karta pokładowa vazdušni prostor - przestrzeń powietrzna let - lot vazdušni put - droga powietrzna leteti - lecieć vidljivost - widoczność mali avion - awionetka vojni aerodrom - lotnisko wojskowe međunarodni let - lot międzynarodowy Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 88

9.4 PODRÓŻ DROGĄ MORSKĄ brod - okręt otploviti - odpłynąć brod za krstarenje - statek wycieczkowy paluba - pokład brodić - stateczek palubni - pokładowy brodolom - katastrofa morska parobrod - parowiec čamac - łódź pasti iz čamca u vodu - wypaść z łodzi do wody čamac za spašavanje - szalupa ratunkowa peščara - mielizna dignuti sidro - podnieść kotwicę plićak - mielizna doploviti - dopłynąć; przypłynąć plovidba - rejs doživeti brodolom - rozbić się (o statku) prekookeanski brod - transatlantyk iskrcati se - wysiąść (ze statku, łodzi, samolotu) preploviti - przepłynąć (statkiem) isploviti - wypłynąć remorker - holownik jedrilica - żaglówka sidrište - kotwicowisko komandni most - mostek kapitański sidriti - kotwiczyć krstarenje - rejs wycieczkowy sidro - kotwica lađa - stateczek spustiti sidro - zarzucić kotwicę lebdelica - poduszkowiec svetioničar - latarnik ledolomac - lodołamacz svetionik - latarnia luka - port trajekt - prom more - morze ukrcati se - zaokrętować się; wejść na pokład mornar - marynarz ukrcavanje - wejście na pokład morski put - droga morska usidriti - zakotwiczyć motorni čamac - łódź motorowa; motorówka veslarica - łódź wiosłowa okean - ocean veslo - wiosło oploviti svet - opłynąć świat vodeni put - droga wodna

9.5 PODRÓŻ SAMOCHODEM asfalt - asfalt kvačilo - sprzęgło auto karta - atlas samochodowy kvar - awaria auto-škola - szkoła nauki jazdy lančani sudar - karambol automobil - samochód letnje gume - opony letnie automobilčić - samochodzik limuzina - limuzyna autoput - autostrada majstor volana - mistrz kierownicy bankina - pobocze mehaničar - mechanik benzin - benzyna motocikl - motocykl benzinska pumpa - stacja benzynowa motociklista - motocyklista bezbednost saobraćaja - bezpieczeństwo ruchu motor - 1. motocykl 2. silnik bezolovni benzin - benzyna bezołowiowa napraviti prekršaj - popełnić wykroczenie brzina - 1. prędkość 2. bieg naselje - teren zabudowany crveno svetlo - czerwone światło nepropisno parkiranje - nieprzepisowe parkowanie četvorotočkaš - cztery kółka (o samochodzie) nesreća - wypadek drum - droga; szosa nestalo nam je gorivo - zabrakło nam paliwa dvotočkaš - jednoślad obilazak - objazd gas - gaz obilazni put - objazd gorivo - paliwo obilaznica - obwodnica gužva - korek oborena svetla - światła mijania hauba - maska samochodu odvesti - zawieźć; odwieźć imati prednost - mieć pierwszeństwo ograničenje brzine - ograniczenie prędkości ivičnjak - krawężnik pešački prelaz - przejście dla pieszych kaciga - kask pešak - pieszy kamion - ciężarówka pojas - pas klimatizacija - klimatyzacja poligon - plac manewrowy kočenje - hamowanie poluprikolica - naczepa kočiti - hamować potrošnja goriva - zużycie paliwa kočnica - hamulec pravilo desne strane - zasada prawej ręki kolotrag - koleina prebaciti u četvrtu brzinu - wrzucić czwarty bieg kolovoz - jezdnia prekršaj - wykroczenie kružni tok - rondo prešaltati - zmienić bieg Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 89

PODRÓŻ SAMOCHODEM - DOKOŃCZENIE Z POPRZEDNIEJ STRONY preteći - wyprzedzić šaltovati - zmieniać bieg(i) preticanje preko pune linije - wyprzedzanie na linii šest kaznenih poena - sześć punktów karnych ciągłej šleper - ciągnik prikolica - przyczepa tahograf - tachograf probušena guma - przebita opona teretno vozilo - samochód ciężarowy profesionalni vozač - kierowca zawodowy traka - pas prohodnost - przejezdność trotoar - chodnik putarina - myto ubrzavanje - przyspieszanie; przyspieszenie putnik - pasażer učesnik u saobraćaju - uczestnik ruchu putokaz - drogowskaz ugasiti motor - wyłączyć silnik radovi na putu - roboty drogowe ulje - olej raskrsnica - skrzyżowanie upaliti motor - zapalić silnik ručna kočnica - hamulec ręczny ustupiti prvenstvo - ustąpić pierwszeństwa ručni menjač - ręczna skrzynia biegów vazdušni jastuk - poduszka powietrzna saobraćaj - ruch volan - kierownica saobraćajna policija - policja drogowa; drogówka vozač - kierowca saobraćajni prekršaj - wykroczenie drogowe vozačka dozvola - prawo jazdy saobraćajni propisi - przepisy ruchu drogowego vozilo - pojazd saobraćajni udes - wypadek drogowy vozilo za čišćenje snega - pług śnieżny saobraćajni znak - znak drogowy voziti - jechać; jeździć semafor - światło vučna služba - pomoc drogowa semafor - sygnalizacja świetlna; światło zakočiti - zahamować sesti u automobil - wsiąść do samochodu zamena guma - zmiana opon signalizacija - sygnalizacja zapremina prtljažnika - pojemność bagażnika sigurna vožnja - bezpieczna jazda zastoj - korek sigurnosni pojas - pasy bezpieczeństwa zaustavna traka - pas awaryjny skuter - skuter zeleno svetlo - zielone światło slepi put - ślepa uliczka zimske gume - opony zimowe snaga motora - moc silnika žuto svetlo - żółte światło suvozač - współpasażer (na miejscu obok kierowcy) Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 90

9.6 KOMUNIKACJA MIEJSKA aparat za poništavanje karata - kasownik metro stanica - stacja metra autobus - autobus nedeljna karta - bilet tygodniowy cene karata kod vozača - ceny biletów u kierowcy niskopodni tramvaj - tramwaj niskopodłogowy dispečer - dyspozytor okretnica - pętla godišnja karta - bilet roczny pojedinačna karta - bilet jednorazowy gradski prevoz - komunikacja miejska poništavač karata - kasownik gradsko saobraćajno preduzeće - zakład poništiti kartu - skasować bilet komunikacji miejskiej poslednji autobus za... - ostatni autobus do... gužva - tłok pretplatna karta - bilet okresowy javni gradski prevoz - komunikacja miejska prevoznik - przewoźnik javni prevoz - komunikacja publiczna prigradski autobus - autobus podmiejski jednodnevna karta - bilet jednodniowy slepi putnik - pasażer na gapę karta sa popustom - bilet ulgowy stajalište - przystanek karta za studente - bilet studencki tramvaj - tramwaj kontrola karata - kontrola biletów tramvajska stanica - przystanek tramwajowy kontrolor - kontroler; rewizor; kanar trolejbus - trolejbus linija - linia validator - kasownik međugradski autobus - autokar voziti se bez karte - jechać bez biletu mesečna karta - bilet miesięczny vozni park - tabor mesto za sedenje - miejsce siedzące zakasniti autobus - spóźnić się na autobus mesto za stajanje - miejsce stojące

9.7 NOCLEG apartman - apartament pansion - nocleg z wyżywieniem boravak u hotelu - pobyt w hotelu peškir - ręcznik cenovnik - cennik portir - portier doručak - śniadanie portirnica - portiernia dvokrevetna soba - pokój dwuosobowy predsednički apartman - apartament prezydencki gost - gość recepcija - recepcja gostima je na raspolaganju... - do dyspozycji gości...recepcioner - recepcjonista hotel - hotel recepcionerka - recepcjonistka hotel raspolaže sa 125 soba - hotel dysponuje 125 reservisati sobu - zarezerwować pokój pokojami restoran - restauracja hotel sa 5 zvezdica - hotel pięciogwiazdkowy rezervacija - rezerwacja jednokrevetna soba - pokój jednoosobowy sanitarni čvor - węzeł sanitarny kablovska televizija - telewizja kablowa sef - sejf konferencijska sala - sala konferencyjna smeštaj - zakwaterowanie kupatilo - łazienka soba - pokój menjačnica - kantor trokrevetna soba - pokój trzyosobowy motel - motel večera - kolacja noćenje - nocleg Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 91

10. CZAS WOLNY

10.1 SZTUKA alat - narzędzie modernizam - modernizm apstrakcija - abstrakcja nadahnuće; nadahnutost - natchnienie atelje - studio oblik - forma autorska prava - prawa autorskie osećaj lepote - poczucie piękna autorski honorar - tantiemy porcelan - porcelana avangarda - awangarda postmodernizam - postmodernizm delo - dzieło pravac - kierunek estetika - estetyka primenjena umetnost - sztuka użytkowa futurizam - futuryzm prosvećenost - oświecenie galerija - galeria realizam - realizm grafika - grafika renesansa - renesans grnčar - garncarz rukotvorina - rękodzieło grnčarski točak - koło garncarskie savremena umetnost - sztuka współczesna grnčarstvo - garncarstwo simbolika - symbolika honorar - honorarium simbolizam - symbolizm impresionizam - impresjonizm sponzor - sponsor inspiracija - inspiracja sponzorisati - sponsorować izložiti - wystawić sponzorski - sponsorski izmaštan - wyimaginowany stvaralac - twórca keramika - ceramika stvaralaštvo - twórczość kineski porcelan - porcelana chińska stvarati - tworzyć kolekcionar - kolekcjoner ukus - gust kreativnost - kreatywność umetnička forma - forma artystyczna kubizam - kubizm umetnički - artystyczny kultura - kultura umetnički izraz - wyraz artystyczny likovna umetnost - sztuki piękne umetnički testament - testament artystyczny manirizam - manieryzm umetnik - artysta mašta - wyobraźnia upotrebna vrednost - wartość użytkowa model - model zanat - rzemiosło moderna umetnost - sztuka nowoczesna Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 92

10.2 MALARSTWO akrilna boja - farba akrylowa panorama - panorama akvarel - akwarela papir - papier boja - 1. kolor 2. farba pastel - pastel crtač - rysownik pećinsko slikarstvo - malarstwo jaskiniowe crtanje - rysowanie pejzaž - pejzaż crtati - rysować perocrtež - rysunek piórem crtež - rysunek perspektiva - perspektywa četka; kist - pędzel pigment - pigment četkica; kičica - pędzelek plakat - plakat drip pejnting - dripping platno - płótno enkaustika - enkaustyka podloga - podkład freska - freska portret - portret gvaš - gwasz pozadina - tło ikona - ikona slika - obraz ikonografija - ikonografia slikar - malarz ilustracija - ilustracja slikarska tehnika - technika malarska kamen - kamień slikarstvo - malarstwo kolaž - kolaż staklo - szkło kreda - kreda štafelaj - sztaluga linija - linia tapiserija - tapiseria minijatura - miniatura tempera - malarstwo temperowe mozaik - mozaika ulje - olej mrtva priroda - martwa natura vitraž - witraż okvir - rama vodena boja - farba wodna olovka - ołówek zgrafito - sgraffito

10.3 RZEŹBIARSTWO bakrorez - miedzioryt objekat - obiekt bista - popiersie oblikovati - formować bronza - brąz odlivak - odlew dleto - dłuto poprsje - popiersie drvo - drewno proporcija - proporcja drvorez - drzeworyt radionica - warsztat fontana - fontanna reljef - relief gips - gips rezbar - rzeźbiarz glina - glina simetrija - symetria instalacija - instalacja skulptor - rzeźbiarz kalup - odlew skulptura - rzeźba kip - posąg; statua skulptura od bronza - rzeźba z brązu kipar - rzeźbiarz spomenik - pomnik kovan - wykuty statua - statua mermer - marmur vajanje - rzeźbiarstwo metalograver - rytownik vajar - rzeźbiarz model - model vajati - rzeźbić modeliranje - modelowanie vosak - wosk Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 93

10.4 MUZYKA nastup - występ album - album nastupati - występować amfiteatar - amfiteatr nastupiti - wystąpić antijunak - antybohater obožavalac - fan; wielbiciel bariton - baryton obožavatelj - fan; wielbiciel bend - zespół obožavateljka - wielbicielka bluz - blues obožavati - wielbić; ubóstwiać bubnjar - perkusista odsvirati - zagrać debi ploča - debiutancka płyta orkestar - orkiestra dens - dance otkazati koncert - odwołać koncert dirigent - dyrygent otpevati - zaśpiewać džez - jazz pesma - piosenka estrada - estrada pesmotvorac - kompozytor falširati - fałszować (piosenkę) pevač - śpiewak frontmen - wokalista pevačica - śpiewaczka gitarista - gitarzysta pevanje - śpiew gramofonska ploča - płyta gramofonowa pevati - śpiewać harmonija - harmonia plejbek - playback hit godine - hit roku ploča - płyta hor - chór povratak na scenu - powrót na scenę horal - chorał reper - raper hvatnik - gryf ritam - rytm industrija zabave - przemysł rozrywkowy serenada - serenada izvođač - wykonawca (śpiewak) slušati muziku - słuchać muzyki knjiga pesama - śpiewnik snimila je dva albuma - nagrała dwa albumy kompozicija - utwór takt - takt koncert - koncert tekstopisac - tekściarz koncertirati - koncertować trubački orkestar - orkiestra dęta ljubav prema muzici - miłość do muzyki virtuoz - wirtuoz melodija - melodia zabavna muzika - muzyka rozrywkowa muzičar - muzyk zapevati - zaśpiewać muzički ključ - klucz wiolinowy zvuk - dźwięk muzika - muzyka

10.5 INSTRUMENTY MUZYCZNE bas-gitara - gitara basowa mandolina - mandolina čelesta - czelesta muzički intrument - instrument muzyczny čembalo - klawesyn oboe - obój činele - talerze perkusyjne orgulje - organy električna gitara - gitara elektryczna plektron - kostka (do gry na gitarze) fagot - fagot saksofon - saksofon flauta - flet svirati klavir - grać na pianinie frula - piszczałka timpani - kotły gajdaš - dudziarz truba - trąbka gajde - dudy trzalica - kostka (do gry na gitarze) gitara - gitara udarački instrument - instrument perkusyjny gong - gong viola - altówka harfa - harfa violina - skrzypce horna - róg violinista - skrzypek kastanjete - kastaniety violončelista - wiolonczelista kaval - kaval violončelo - wiolonczela klarinet - klarnet violončelo - wiolonczela klavir - pianino vuvuzela - vuwuzela kontrabas - kontrabas zvono - dzwon ksilofon - ksylofon žica - struna lauta; lutnja - lutnia žičani instrument - instrument strunowy lira - lira Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 94

10.6 TANIEC balerina - baletnica plesačica - tancerka balet - balet plesati - tańczyć bečki valcer - walc wiedeński plesna škola - szkoła tańca brejkdens - breakdance plesni podijum - parkiet čačača - cza-cza plesno veče - wieczór taneczny čardaš - czardasz pokret - ruch društveni ples - taniec towarzyski polka - polka erotski ples - taniec erotyczny ritam - rytm figura - figura ritmičan - rytmiczny izvoditi ples - wykonywać taniec ritualni ples - taniec rytualny klasičan ples - taniec towarzyski rumba - rumba korak - krok samba - samba okret - obrót savremeni ples - taniec współczesny orijentalni ples - taniec orientalny svlačionica - szatnia osnovni korak - podstawowy krok tango - tango otplesati - zatańczyć trbušni ples - taniec brzucha par - para valcer - walc ples - taniec zaplesati - zatańczyć ples oko šipke - taniec na rurze zumba - zumba plesač - taniec

10.7 TEATR afiš - afisz mjuzikl - muzikal akrobata - akrobata opera - opera amfiteatar - amfiteatr opereta - operetka aplauz - aplauz parodija - parodia balet-majstor - baletmistrz parodirati - parodiować biletar - bileter plesno pozorište - balet biletarnica - kasa biletowa pokret - ruch bina - podium (dla mówcy itp.) pozorišna predstava - przedstawienie teatralne čin - akt pozorišni - teatralny dobiti ovacije - otrzymać owacje pozorišni komad - sztuka teatralna (jako drama - dramat przedstawienie) dramaturg - dramaturg pozorište; teatar - teatr geg - gag pozornica - scena gest - gest predstava - przedstawienie gledalište - widownia predstava od jednog čina - jednoaktówka gluma - gra (aktorska) proba - próba govor - mowa publika - publiczność groteska - groteska putujuće pozorište - teatr wędrowny groteskan - groteskowy režirati - reżyserować inscenacija - inscenizacja režiser - reżyser inspicijent - inspicjent scenograf - scenograf komedija - komedia scenografija - scenografia komičar - komik skeč - skecz kostim - kostium sufler - sufler kostimograf - kostiumograf šaptač - sufler lutka - lalka; marionetka tragedija - tragedia lutkar - lalkarz trema - trema Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 95

10.8 FILM adaptacija romana - adaptacja powieści nasilje u filmovima - przemoc w filmach animirani film - film animowany naslovna uloga - rola tytułowa avanturistički film - film przygodowy niskobudžetni film - film niskobudżetowy bioskop - kino nominovan za Oskara - nominowany do Oscara blokbaster - szlagier; hit osvojiti Oskara - zdobyć Oskara crveni tepih - czerwony dywan poznati glumci - znani aktorzy dokumentarac - film dokumentalny premijera - premiera dokumentarni film - film dokumentalny priča - fabuła dugometražni film - film długometrażowy projekcija - projekcja ekranizacija - ekranizacja razbijač blagajni - hit kasowy filmska industrija - przemysł filmowy reditelj - reżyser filmska smotra - przegląd filmów režija - reżyseria filmski festival - festiwal filmów režiser - reżyser glavna uloga - główna rola sapunica - opera mydlana glumac - aktor saundtrek - ścieżka dźwiękowa glumački - aktorski scenario - scenariusz glumica - aktorka scenarista - scenarzysta horor - horror seksi scena - scena łóżkowa igrani film - film fabularny skidati se pred kamerama - rozbierać się przed izazvati polemiku - wywołać polemikę kamerami kadar - kadr snimanje - zdjęcia (do filmu) kamerman - operator snimati film - kręcić film kaskader - kaskader specijalni efekti - efekty specjalne kasting - casting sporedna uloga - rola drugoplanowa kinematografija - kinematografia starleta - celebrytka komedija - komedia trajanje - czas trwania komedija situacije - komedia sytuacyjna treći deo filma - trzecia część filmu kritičar - krytyk trejler - trailer kritika - krytyka triler - thriller ljubavna drama - dramat obyczajowy umetnički direktor - dyrektor artystyczny na velikom platnu - na dużym ekranie Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 96

10.9 LITERATURA antiteza - antyteza lirika - liryka autor - autor ljubavni roman - powieść obyczajowa avanturistički roman - powieść przygodowa metafora - metafora beletristika - beletrystyka Nobelova nagrada za književnost - Literacka biblioteka - biblioteka Nagroda Nobla bilten - biuletyn oksimoron - oksymoron crni humor - czarny humor pesma - wiersz čitalac - czytelnik pesnik - poeta dramatičar - dramaturg pijetet - pietyzm dramski pisac - dramaturg pisac - pisarz društveni roman - powieść społeczna poezija - poezja elektronska knjiga - e-book poređenje; komparacija - porównanie epika - epika pozajmiti knjigu - wypożyczyć książkę erotski roman - powieść erotyczna pripovetka - opowiadanie fantastični roman - powieść fantastyczna prizor iz života - scena z życia glavni junak - główny bohater pročitati - przeczytać hiperbola - hiperbola proza - proza ilustrator - ilustrator ratni roman - powieść wojenna ironija - ironia realistički roman - powieść realistyczna istorijski roman - powieść historyczna rima - rym izdanje - wydanie romanopisac - powieściopisarz izdavač - wydawca sajam knjiga - targi książki izdavačka kuća - wydawnictwo sanovnik - sennik junak - bohater satira - satyra junakinja - bohaterka sažetak - streszczenie knjiga - książka socijalni roman - powieść społeczna knjižara - księgarnia stih - wiersz književnost - literatura stilska figura - figura stylistyczna krimi roman - powieść kryminalna stručna literatura - literatura specjalistyczna kritičar - krytyk svezak - tom lik - postać teorija književnosti - teoria literatury

10.10 FOTOGRAFIA analogna fotografija - fotografia analogowa optički zum - zoom optyczny balans bele - balans bieli paparaco - paparazzo blic - lampa błyskowa; flesz potresni snimci - wstrząsające zdjęcia digitalni foto-aparat - aparat cyfrowy poza - poza efekt crvenih očiju - efekt czerwonych oczu prepoznavanje lica - rozpoznawanie twarzy ekspozicija - ekspozycja punjač - ładowarka filter - filtr razviti film - wywołać film foto-album - album zdjęć rezolucija - rozdzielczość fotogeničan - fotogeniczny skeniranje - skanowanie fotografija - fotografia slike za dokumenta - zdjęcia do dokumentów fotografija u boji - fotografia kolorowa stabilizacija slike - stabilizacja obrazu fotografisati - fotografować; sfotografować svadbena fotografija - fotografia ślubna fotomontaža - fotomontaż širokougaoni objektiv - obiektyw szerokokątny memorijska kartica - karta pamięci umetnička fotografija - fotografia artystycza novinska fotografija - fotografia prasowa uslikati - sfotografować obrada - obróbka vodootporan - wodoodporny okidač - wyzwalacz migawki Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 97

10.11 GRY LOSOWE

KONKURS dobiti - wygrać pobednik - zwycięzca dobiti na lotou - wygrać w totka posrećiti se - poszczęścić się dobitni kupon - zwycięski kupon pravila nagradne igre - zasady konkursu dobitnik - zwycięzca; laureat pravo na nagradu - prawo do nagrody državna lutrija - totalizator priređivač; organizator - organizator džekpot - jackpot proveriti brojeve - sprawdzić liczby igra na sreću - gra hazardowa robna nagrada - nagroda rzeczowa izvlačenje - losowanie sedmica - szóstka (w totolotku) izvlačiti - losować; wylosować sreća - szczęście kladionica - zakład bukmacherski svečana dodela nagrada - uroczyste rozdanie kupon - kupon nagród listić - kupon tiket - kupon loto listić - kupon lotto ukrštenica - krzyżówka lutrija - loteria uplatno mesto - kolektura nagrada - nagroda utešna nagrada - nagroda pocieszenia nagradna igra - konkurs (z nagrodami) vaučer - voucher nagradni fond - pula nagród verovatnoća - prawdopodobieństwo osvojiti nagradu - zdobyć nagrodę

HAZARD as - as nastaviti igru - kontynuować grę češljati karte - rżnąć w karty partija pokera - partyjka pokera džoker - dżoker; joker piki - pik igraća karta - karta do gry poker - poker igrati karte - grać w karty poker u skidanje - rozbierany poker karo - karo pokeraš - pokerzysta kartaška igra - gra karciana rulet - ruletka kazino - kasyno ruletski sto - stół do ruletki kladionica - zakład bukmacherski ruski rulet - rosyjska ruletka kladiti - stawiać; postawić; zakładać się srca - kier kocka - 1. kostka; klocek 2. hazard sreća - szczęście kockar - hazardzista špil karata - talia kart kockarnica - kasyno tref - trefl kralj; pop - król ulog - wkład kraljica; dama - dama žandar - walet krupije - krupier žeton - żeton mešati - tasować

10.12 MAGIA amajlija - amulet kristalna kugla - szklana kula bacati kletvu - rzucić klątwę lažni vidovnjak - fałszywy jasnowidz crna magija - czarna magia lebdenje u vazduhu - lewitacja w powietrzu čarati - czarować mađioničar - mag; magik čaroban - czarodziejski mag - mag; magik čarobnjak - czarodziej magičan - magiczny gatanje kartama - wróżenie z kart magija - magia gatati - wróżyć natprirodna pojava - zjawisko nadprzyrodzone iluzija - iluzja nestajanje - znikanie iluzionista - iluzjonista osloboditi se lanaca - uwolnić się z łańcuchów intuicija - intuicja podvig - wyczyn izvlačiti zečeve iz šešira - wyciągać króliki zpomagač - pomocnik; asystent kapelusza predstava - przedstawienie izvoditi trik - wykonywać sztuczkę prokletstvo - przekleństwo kletva - klątwa proricati - przepowiadać Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 98

MAGIA - DOKOŃCZENIE Z POPRZEDNIEJ STRONY prorok - prorok trik - sztuczka savijati kašike - zginać łyżki veštica - czarownica snagom uma - siłą woli vidovit - jasnowidzący sudbina - los; przeznaczenie vidovnjak - jasnowidz šou - show vidovnjaštvo - jasnowidztwo tarot - tarot vizija - wizja telepatija - telepatia vračar - wróżbita

10.13 SZACHY figura - figura šah - szachy kralj - król šah-mat - mat kraljica - królowa šahista - szachista lovac - goniec šahistkinja - szachistka partija - partia šahovska tabla - szachownica pat - pat šahovski - szachowy pešak - pionek takmičenje - zawody polje - pole top - wieża potez - ruch turnir - turniej remi - remis velemajstor - arcymistrz skakač - skoczek

10.14 ROZRYWKA audicija - casting osvojiti svet - podbić świat biti u žiži javnosti - być w centrum uwagi pista - wybieg crveni tepih - czerwony dywan popularan - popularny čovek godine - człowiek roku popularnost - popularność hit - hit povući se sa estrade - wycofać się ze sceny humanitarni bal - bal charytatywny poznata ličnost - znana osoba izbor za mis - konkurs piękności praviti skandale - wywoływać skandale javna ličnost - osoba publiczna pritisak - presja kasting - casting puniti naslovne strane - pojawiać się na okładkach maneken - model (gazet) manekenka - modelka sjajna karijera - błyskotliwa kariera manekenska karijera - kariera modelki starleta - celebrytka miljenik devojčica - ulubieniec dziewcząt steći slavu - zdobyć sławę misica - miss (zwyciężczyni wyborów miss) svet mode - świat mody modna agencija - agencja modelek šou biznis - showbiznes modna revija - pokaz mody top lista - lista przebojów nepoznat - nieznany uspeh - sukces nositi reviju - występować na pokazi emody zvezda - gwiazda oduševiti publiku - podbić serca publiczności Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 99

11. SPORT

11.1 DYSCYPLINY SPORTOWE alpsko skijanje - narciarstwo alpejskie moderni petoboj - pięciobój nowoczesny atletika - lekkoatletyka nordijska kombinacija - kombinacja norweska badminton - badminton odbojka - siatkówka bejzbol - baseball plivanje - pływanie biatlon - biathlon ragbi - rugby biciklizam - kolarstwo rukomet - piłka ręczna bob - bobsleje rvanje - zapasy boks - boks sankanje - saneczkarstwo brzo klizanje - łyżwiarstwo szybkie sinhrono plivanje - pływanie synchroniczne dizanje tegova - podnoszenie ciężarów skeleton - skeleton džudo - judo skijaški skokovi - skoki narciarskie fudbal - piłka nożna skijaško trčanje - biegi narciarskie gimnastika - gimnastyka snoubording - snowboard golf - golf sportska disciplina - dyscyplina sportowa hokej na ledu - hokej na lodzie stoni tenis - tenis stołowy hokej na travi - hokej na trawie streličarstvo - łucznictwo jedrenje - żeglarstwo streljaštvo - strzelectwo karling - curling tekvondo - taekwondo konjički sport - jeździectwo tenis - tenis košarka - koszykówka umetničko klizanje - łyżwiarstwo figurowe kriket - krykiet vaterpolo - piłka wodna mačevanje - szermierka veslanje - wioślarstwo

11.2 RYWALIZACJA asistencija - asysta olimpijada - olimpiada bod - punkt olimpijski plamen - znicz olimpijski bodovanje - punktacja olimpijski pokret - ruch olimpijski bodovati - punktować olimpijsko selo - wioska olimpijska branilac titule - obrońca tytułu osvajač medalje - zdobywca medalu; medalista bronzana medalja - brązowy medal osvojiti bod - zdobyć punkt ceremonija otvaranja - ceremonia otwarcia pad forme - spadek formy četvrtfinale - ćwierćfinał paraolimpijske igre - igrzyska paraolimpijskie debitantkinja - debiutantka plasman - awans deklasirati - zdeklasować plasman u polufinale - awans do półfinału diskvalifikacija - dyskwalifikacja pobeda - zwycięstwo domaćin - gospodarz pobediti - pokonać; wygrać; zwyciężyć državni rekord - rekord kraju pobedničko postolje - podium finale - finał pobednik - zwycięzca generalni plasman - klasyfikacja generalna poen - punkt izazov - wyzwanie polufinale - półfinał izgubiti ravnotežu - stracić równowagę polufinalni - półfinałowy izjednačiti - wyrównać poraz - porażka junak utakmice - bohater spotkania povreda - kontuzja kapitenska traka - opaska kapitana prilika - okazja kod kuće - u siebie protivnik - przeciwnik lagana pobeda - łatwe zwycięstwo prvak - mistrz letnje olimpijske igre - letnie igrzyska olimpijskie prvenstvo - mistrzostwa manež - arena psovke - wyzwiska Međunarodni olimpijski komitet - Międzynarodowy ravnoteža - równowaga Komitet Olimpijski rekorder - rekordzista navijač - kibic remizirati - remisować; zremisować navijati - kibicować reprezentativac - reprezentant neporažen - niepokonany reprezentativka - reprezentantka nisu imali najbolji dan - nie mieli najlepszego dnia revanš utakmica - mecz rewanżowy oboriti rekord - pobić rekord savladati - pokonać Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 100

RYWALIZACJA - DOKOŃCZENIE Z POPRZEDNIEJ STRONY sedmostruki svetski šampion - siedmiokrotny mistrzuspeh - sukces świata ušao je u drugu seriju - zakwalifikował się do drugiej selekcija - reprezentacja serii skejter - skejt; skate vođstvo - prowadzenie sportista - sportowiec voziti skejt - jeździć na deskorolce srebrna medalja - srebrny medal zagrevanje - rozgrzewka svetski rekord - rekord świata zahuktati se - zasapać się svlačionica - szatnia zauzeti treće mesto - zająć trzecie miejsce šampion - mistrz zimske olimpijske igre - zimowe igrzyska olimpijskie šampionka - mistrzyni zlata medalja - złoty medal šansa - szansa zona ispadanja - strefa spadkowa takmičenje - konkurs; zawody zviždaljka - gwizdek trenirati - trenować žustar - zwinny trofej - trofeum žustrost - zwinność upisati poraz - zanotować porażkę

11.3 PIŁKA NOŻNA aut - aut nedosuđen penal - nieodgwizdany rzut karny autogol - gol samobójczy odmor - przerwa bek - obrońca ofsajd - spalony bela tačka - wapno penal - rzut karny crveni karton - czerwona kartka pogodak - gol defenzivac - obrońca poluvreme - połowa (meczu) dimenzije igrališta - wymiary boiska prečka - poprzeczka fudbal - piłka nożna pred praznim tribinama - przy pustych trybunach fudbaler - piłkarz prijateljska utakmica - mecz towarzyski glavni sudija - sędzia główny produžetak - dogrywka gol - 1. gol 2. bramka selektor - trener gol-linija - linia bramkowa slobodni udarac - rzut wolny golman - bramkarz srebrni gol - srebrna bramka igrač - zawodnik stativa - słupek igralište - boisko strelac gola - strzelec gola/bramki jedanaesterac - jedenastka; rzut karny sudijsko bacanje - rzut sędziowski kazneni prostor - pole karne štoper - stoper kazneni udarac - rzut karny uklizavanje - wślizg kolo - kolejka utakmica - mecz; spotkanie kopačke - korki utakmica traje 90 minuta - mecz trwa 90 minut korner - rzut rożny vezista - pomocnik kup utakmica - mecz pucharowy vezni igrač - pomocnik lob - lob vodeći pogodak - gol dający prowadzenie lopta - piłka volej - wolej meč bez golova - mecz bezbramkowy zamena - zmiana nadoknada - doliczony czas gry zlatni gol - złoty gol napadač - napastnik žuti karton - żółta kartka Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 101

11.4 LEKKOATLETYKA atletičar - lekkoatleta pretrčati - przebiec atletika - lekkoatletyka sedmoboj - siedmiobój bacanje diska - rzut dyskiem skočiti - skoczyć bacanje kladiva - rzut młotem skok - skok bacanje koplja - rzut oszczepem skok motkom - skok o tyczce bacanje kugle - pchnięcie kulą skok u vis - skok wzwyż brzo hodanje - chód skok udalj - skok w dal desetoboj - dziesięciobój sprint - sprint dvorana - hala sprinter - sprinter kraljica sportova - królowa sportu štafeta - sztafeta maraton - maraton trka - bieg odraz - odbicie trkač - biegacz palica - pałeczka /w sztafecie/ troskok - trójskok pogrešan start - falstart zalet - rozbieg preponska trka - bieg przez płotki zaleteti se - rozbiec się

11.5 SPORTY WODNE bazen - basen; pływalnia plivački - pływacki delfin - delfin; motylek plivanje - pływanie jedrilica - żaglówka plivati - pływać jedriti - żeglować preplivati - przepłynąć kajak - kajak sinhrono plivanje - pływanie synchroniczne kajak dvosed - kajak dwuosobowy skokovi u vodu - skoki do wody kajak jednosed - kajak jednoosobowy slobodni stil - styl wolny kapa za kupanje - czepek splavarenje - rafting kolut za plivanje - koło dmuchane veslač - wioślarz kraul stil - kraul veslanje - wioślarstwo kupaći kostim - kostium kąpielowy veslati - wiosłować leđni stil - styl grzbietowy veslo - wiosło olimpijski bazen - basen olimpijski vodeni sportovi - sporty wodne otvoren bazen - basen odkryty zatvoreni bazen - basen kryty plivač - pływak Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 102

11.6 SPORTY ZIMOWE bek - obrońca otkazati drugu seriju - odwołać drugą serię brile - gogle pak - krążek crvena linija - linia czerwona period - tercja daljina - odległość plava linija - linia niebieska druga serija - druga seria pleksiglas - banda (na lodowisku) golmanski prostor - pole bramkowe pločica - krążek hokej na ledu - hokej na lodzie rekord skakaonice - rekord skoczni hokejaš - hokeista skakač - skoczek narciarski hokejaška palica - kij hokejowy skakaonica - skocznia hokejaški - hokejowy skakati - skakać kaciga - kask ski letovi - loty narciarskie klizač - łyżwiarz; łyżwiarz figurowy ski skakač - skoczek narciarski klizačica - łyżwiarka skijašica - narciarka klizalište - lodowisko skijaška staza - trasa zjazdowa klizaljka - łyżwa skijaški skokovi - skoki narciarskie klizanje - jazda na łyżwach skijaški štapovi - kijki do nart klizati se - jeździć na łyżwach skok - skok klizav - śliski skok od 36 metara - 36-metrowy skok Kristalni globus - Kryształowy Globus slalom - slalom kritična tačka - punkt krytyczny snoubord - snowboard kvalifikacije - kwalifikacje spust - zjazd ledena dvorana - hala lodowa sudijska zona - strefa sędziowska let - lot Svetski kup - Puchar Świata miran skok - spokojny skok štitnik - ochraniacz mrežica - siatka timsko takmičenje - konkurs drużynowy napadačka zona - strefa ataku umetničko klizanje - łyżwiarstwo figurowe nordijska kombinacija - kombinacja norweska veleslalom - slalom gigant nordijsko skijanje - narciarstwo klasyczne velika skakaonica - skocznia mamucia ocena za stil - ocena za styl zabranjeno ispucavanje - uwolnienie odbrambena zona - strefa obrony ženski hokej na ledu - hokej na lodzie kobiet ofsajd - spalony

11.7 SPORTY WALKI boks - boks nokautirati - znokautować bokser - bokser nokdaun - nokdaun bokserski - bokserski odbraniti pojas - obronić pas borba - walka pesnica - pięść borilački sportovi - sporty walki prekinuti meč - przerwać pojedynek boriti se - walczyć promoter - promotor crni pojas - czarny pas razmena udaraca - wymiana ciosów džudista - judoka; dżudoka ring - ring izazivač - pretendent runda - runda kikboks - kickboxing šut - kop; kopniak meč - pojedynek (bokserski) šutirati - kopać merenje - ważenie (przed walką) tehnički nokaut - nokaut techniczny nasrnuti - rzucić się na kogoś udarac - cios nindža - ninja vratiti se u ring - wrócić na ring nokaut - nokaut Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 103

11.8 TENIS as-servis - as serwisowy poen - punkt bekhend - backhand pogoditi mrežu - trafić w siatkę forhend - forehand servirati - serwować gem - gem servis - serw; serwis gem-lopta - piłka gemowa set - set Grend slem turnir - turniej wielkoszlemowy set-lopta - piłka setowa izjednačenje - wyrówanie taj-brejk - tie break loptica - piłeczka tenis - tenis mreža - siatka teniser - tenisista neiznuđena greška - niewymuszony błąd teniserka - tenisistka odservirati - zaserwować teren - kort pala je u tri seta - przegrała w trzech setach

11.9 SIATKÓWKA as servis - as serwisowy odbojkaš - siatkarz atomski servis - atomowy serw odbojkašica - siatkarka aut - aut odbojkaški - siatkarski blok - blok odservirati - zaserwować bloker - środkowy prijem - przyjęcie čelendž - challenge primač - przyjmujący dobiti set - wygrać set probiti blok - przebić blok; przebić się przez blok dvojni blok - podwójny blok razmena - wymiana igrati poen za poen - grać punkt za punkt servis - serw; zagrywka izblokirati napad - zablokować atak servis greška - błąd zagrywki korektor - atakujący set lopta - piłka setowa libero - libero taj-brejk - tie-break lopta - piłka tajm-aut - czas (brany przez trenera) meč lopta - piłka meczowa tehničar - rozgrywający mreža - taśma; siatka tehnički tajm aut - przerwa techniczna odbojka - siatkówka trojni blok - potrójny blok; trójblok Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 104

12. PRZYRODA

12.1 EKOLOGIA atmosfera - atmosfera kontaminacija - skażenie biodiverzitet - bioróżnorodność metalni otpad - złom biogorivo - biopaliwo odvajanje otpada - segregacja odpadów biomasa - biomasa otpaci - śmieci; odpady deponija - wysypisko śmieci otpad - odpady divlja deponija - dzikie wysypisko otpadne vode - ścieki đubre - śmieć otrov - trucizna đubretar - śmieciarz ozonska rupa - dziura ozonowa đubrište - śmietnik ozonski omotač - ozonosfera ekologija - ekologia reciklaža - recykling ekološka svest - świadomość ekologiczna smeće - śmieci; odpadki ekološki - ekologiczny spalionica - spalarnia (odpadów) ekosistem - ekosystem spaljivanje otpada - spalanie śmieci fauna - fauna stanište - biotop flora - flora zagaditi - skazić; zanieczyścić građevinski otpad - gruz zagađen - zanieczyszczony hemikalije - chemikalia zagađenost - zanieczyszczenie kanta za smeće - pojemnik na śmieci; śmietnik zagađivač - sprawca zanieczyszczenia kisela kiša - kwaśny deszcz zaštita okoline - ochrona środowiska klima - klimat životna sredina - środowisko naturalne

12.2 KRAJOBRAZ atol - atol proplanak - poręba četinarska šuma - las iglasty pustinja - pustynia dina - wydma ravnica - równina divljina - dzicz; dzikie tereny reka - rzeka džungla - dżungla reka ističe iz izvora - rzeka wypływa ze źródła gejzir - gejzer ribnjak - staw rybny hrid - rafa savana - sawanna izvor - źródło studenac - źródełko jezero - jezioro sutoka - zbieg rzek klanac - przełęcz šipražje - szuwary klisura - jar; wąwóz; parów šuma - las kopno - ląd šumarak - lasek kotlina - kotlina tajga - tajga livada - łąka tok - ciek lug - las łęgowy tresava; tresetište - torfowisko meandar - meander tundra - tundra mešovita šuma - las mieszany ugašeni vulkan - wygasły wulkan močvara - moczary; bagna ustava - tama; jaz; śluza more - morze ušće - ujście nizija - nizina veštačko jezero - sztuczne jezioro okean - ocean vijugati - wić się (o rzece) ostrvce; otočić - wysepka visija - wyżyna ostrvlje - archipelag vodeni tok - ciek wodny ostrvo - wyspa vodopad - wodospad planina - góra vulkan - wulkan podzemna voda - woda gruntowa zaliv - zatoka polupustinja - półpustynia žbunje - zarośla potok - potok Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 105

12.3 POGODA anomalija - anomalia oblačiti se - chmurzyć się arktičke temperature - arktyczne temperatury oblak - chmura babaletsko sunce - babie lato okovan ledom - skuty lodem barometar - barometr otapanje - odwilż blaga zima - łagodna zima otopljenje - ocieplenie bujica - rwąca rzeka pad temperature - spadek temperatury godišnje doba - pora roku pahuljica - płatek śniegu grad - grad; gradobicie peščana oluja - burza piaskowa grmeti - grzmieć pljusak - ulewa grmljavinski oblak - chmura burzowa pokrivač - pokrywa śnieżna grom - 1. piorun 2. grzmot polarni vrtlog - wir polarny hlad - chłodek poledica - gołoledź hladan vetar - zimny wiatr pravac vetra - kierunek wiatru hladnoća - chłód; mróz prava zima - prawdziwa zima izmaglica - opar prolom oblaka - oberwanie chmury izuzetno niske temperature - wyjątkowo niskie provala oblaka - oberwanie chmury temperatury razvedriti se - przejaśnić się jak vetar - silny wiatr rominjanje - mżawka jutarnja magla - poranna mgła sneg - śnieg kiša - deszcz sneško - bałwan kišni oblak - chmura deszczowa snežna oluja - śnieżyca kuglasta munja - piorun kulisty snežna vejavica - zamieć śnieżna lahor - wietrzyk; wiaterek snežne padavine - opady śniegu lapavica - chlapa sparan - duszny; skwarny ledeni pokrivač - pokrywa lodowa susnežica - deszcz ze śniegiem magla - mgła suša - susza maglovit - mglisty; zamglony talas vrućine - fala upałów mećava - zamieć śnieżna temperatura vazduha - temperatura powietrza munja - piorun; błyskawica topao vetar - ciepły wiatr nagla promena temperature - nagła zmiana vetar promenljivog pravca - wiatr zmienny temperatury vetrić - wietrzyk; wiaterek najniža temperatura - najniższa temperatura vidljivost - widoczność nalet vetra - poryw wiatru vodena para - para wodna naoblačenje - zachmurzenie zahlađenje - ochłodzenie napadati - napadać (o śniegu) zepsti - ziębnąć; marznąć obilne padavine - obfite opady žariti - prażyć (o słońcu) oblačan - pochmurny; zachmurzony Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 106

12.4 FAUNA

SSAKI antilopa - antylopa mačak - kocur beli medved - niedźwiedź polarny mače - kocię biljojed - roślinożerca mačka - kot biljožderski - roślinożerny majmun - małpa bivol - bawół miš - mysz crvena panda - panda mała morsko prase - świnka morska činčila - szynszyla mrki medved - niedźwiedź brunatny dabar - bóbr mrmot - świstak divlja mačka - żbik muflon - muflon divlja svinja - dzik nilski konj - hipopotam divokoza - kozica nosorog - nosorożec domaći miš - mysz domowa okapi - okapi evropski bizon; zubar - żubr ovca - owca gazela - gazela pacov - szczur gekon - gekon pavijan - pawian gepard - gepard polarni medved - niedźwiedź polarny gibon - gibon poljski miš - mysz polna glodar - gryzoń putnički pacov - szczur wędrowny grabljivica - ptak drapieżny rep - ogon hijena - hiena ris - ryś hrčak - chomik sisar - ssak jazavac - borsuk slon - słoń jazavčar - jamnik svinja - świnia jazbina - nora; jama šakal - szakal jelen - jeleń šimpanza - szympans kamila - wielbłąd šišmiš - nietoperz kapibara - kapibara tasmanijski đavo - diabeł tasmański kengur - kangur tekunica - suseł kojot - kojot tigar - tygrys košuta - łania torbar - torbacz kozorog - koziorożec veverica - wiewiórka krtica - kret vuk - wilk krtičnjak - kretowisko zamorac - świnka morska lane - jelonek zebra - zebra lasica - łasica žderavac - rosomak lisica - lis žirafa - żyrafa Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 107

PTAKI bela roda - bocian biały patak - kaczor buljina - puchacz patka - kaczka čavka - kawka paun - paw čiopa - jerzyk pčelarica - żołna čvorak - szpak pelikan - pelikan ćuk - syczek zwyczajny pevac - kogut ćuran - indyk pingvin - pingwin detlić - dzięcioł plava senica - sikora modra divlja patka - kaczka krzyżówka polagati jaja - składać jaja emu - emu prepelica - przepiórka fazan - bażant ptica - ptak gačac - gawron ptica grabljivica - ptak drapieżny gavran - kruk ptica pevačica - ptak śpiewający gnezdo - gniazdo ptica selica - ptak wędrowny golub - gołąb ptičji - ptasi grlica - turkawka pupavac - dudek hranilica - karmnik raspon krila - rozpiętość skrzydeł jarebica - kuropatwa rep - ogon jastreb - jastrząb ritska sova - uszatka błotna jato - stado senica - sikora; sikorka kliktavac - pustułka seoska lasta - jaskółka dymówka kljun - dziób slavuj - słowik kokoš; kokoška - kura smrdivrana - kraska kolibri - koliber sneti - znieść (jajo) kormoran - kormoran soko - sokół kos - kos sova - sowa kreja; sojka - sójka sovuljaga - puchacz kreštanje - krakanie sup - sęp kreštati - krakać svraka - sroka krilo - skrzydło trkačice - nieloty kukavica - kukułka utina - uszatka kukumavka - pójdźka velika senica - sikorka bogatka kukuvija - płomykówka vetruška - pustułka labud - łabędź vivak - czajka lasta - jaskółka vodomar - zimorodek mala ušara - uszatka zwyczajna vrabac - wróbel mladi se izvaljuju iz jaja - młode wykluwają się z jaja vrana - wrona mladunče - młode zelena žuna - dzięcioł zielony mužjak - samiec zlatna vuga - wilga noj - struś ždral - żuraw orao - orzeł ženka - samica papagaj - papuga žutoperka - trznadel Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 108

RYBY akvarijum - akwarium mreža - sieć ajkula - rekin murina - murena amur - amur mušičarenje - łowienie na muchę babuška - karaś srebrzysty nosara - certa belica - sieja pastrmka - pstrąg bodorka - płoć pecanje - wędkarstwo; wędkowanie bucov - boleń pegunica - szemaja kaspijska crvenperka - wzdręga peraja - płetwa deverika - leszcz peš - głowacz białopłetwy garda - ciosa pijor - strzebla potokowa grgeč - okoń pirana - pirania haringa - śledź ribar - rybak ići na pecanje - iść na ryby ribarski - rybacki ikra - ikra sabljarka - ciosa jaz - jaź skobalj - świnka pospolita jegulja - węgorz skuša - makrela jesetra - jesiotr smuđ - sandacz karaš - karaś som - sum keder - ukleja šaran - karp klenić - jelec štap za pecanje - wędka linjak - lin štuka - szczupak lipljen - lipień tuna - tuńczyk mrest - tarło uloviti - złowić mrestilište - tarlisko

INNE ZWIERZĘTA belouška - zaskroniec otrovnica - jadowity wąż beskičmenjak - bezkręgowiec otrovnica - żmija bogomoljka - modliszka pčela - pszczoła buba - chrząszcz pčelica - pszczółka bubamara - biedronka pijavica - pijawka bubašvaba - karaczan; karaluch poskok - żmija nosoroga bubojed - owadożerca praćakati se - rzucać się (o rybie) bumbar - trzmiel presvlačenje - linienie buva - pchła skakavac - konik polny crv - robak slepić - padalec dagnja - małż smuk - wąż Eskulapa daždevnjak - salamandra smukulja - gniewosz plamisty gmizavac - gad stenica - pluskwa hobotnica - ośmiornica svilena buba - jedwabnik morwowy insekt - owad svitac - robaczek świętojański komarac - komar šarka - żmija zygzakowata krpelj - kleszcz škamp - krewetka kućna muva - mucha domowa ubod - ukąszenie; ugryzienie lignja - kałamarnica ubosti - ukąsić; ugryźć; użądlić mravinjak - mrowisko vodozemac - płaz mušica - meszka zelembać - jaszczurka zielona muva; muha - mucha zhlavkar - stawonóg oktopod - ośmiornica zmija - wąż osa - osa žaba - żaba otrov - jad žaoka - żądło Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 109

12.5 FLORA

ROŚLINY anemona - zawilec petrovac - rzepik pospolity bodlja - kolec; cierń pirevina - perz właściwy bršljan - bluszcz pirinač; riža - ryż cvast - kwiatostan plućnjak - miodunka cveće - kwiaty podbel - podbiał detelina - koniczyna polen; pelud - pyłek fotosinteza - fotosynteza posejati - zasiać georgina - dalia prašnik - pręcik geranijum - pelargonia proso - proso gerber - gerbera pšenica - pszenica grm - krzak; krzew pupeti - pączkować heljda - gryka rascvetati se - rozkwitnąć hlorofil - chlorofil rastavić - skrzyp polny hortenzija - hortensja razmnožavanje - rozmnażanie izdanak - pęd raž - żyto ječam - jęczmień resa - kotka; bazia kamilica - rumianek sasa - sasanka; zawilec kedar - cedr sećerna trska - trzcina cukrowa klas - kłos sirak - sorgo klijati - kiełkować sobne biljke - rośliny pokojowe klip - kolba spomenak - niezapominajka krasuljak - stokrotka stablo - łodyga kukuruz - kukurydza suncokret - słonecznik lala; tulipan - tulipan štit - baldach lavanda - lawenda trava - trawa lišaj - porost trska - 1. trzcina 2. tatarak ljiljan - lilia truliti - gnić magnolija - magnolia tulipan - tulipan mahovina - mech ukrasne biljke - rośliny ozdobne mak - mak uvenuo - zwiędły maslačak - mniszek uvenuti - zwiędnąć; uschnąć metlica - wiecha vreža - pnącze mlečika - wilczomlecz vrsta - gatunek neven - nagietek lekarski zelenika - ostrokrzew nicati - kiełkować žalfija - szałwia oprašivanje - zapylanie žbun; grm - krzak; krzew ovas - owies žbunje - zarośla paškanat - pasternak ženšen - żeń-szeń perunika - kosaciec brodawkowy žitarica - zboże Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 110

DRZEWA akacija; bagrem - akacja kleka - jałowiec ariš - modrzew klen - klon polny banana - bananowiec (drzewo) kora - kora bor - sosna lipa - lipa bukva - buk list - liść cvet - kwiat listopadno drveće - drzewa liściaste čempres - cyprys mangovac - mangowiec drvce - drzewko mrežasta vrba - wierzba żyłkowana drvo - drzewo orah - orzechowiec dud - morwa oskoruša - jarząb grab - grab pančićeva omorika - świerk serbski grana - gałąź plod - owoc grančica - gałązka smokva - figowiec hrast - dąb smrča - świerk hrast lužnjak - dąb szypułkowy šišarka - szyszka jasen - jesion štap - patyk jasika - osika štapić - patyczek javor - klon tisa - cis jela - jodła vrba - wierzba jova - olsza zova - bez czarny kedar - cedr žir - żołądź kesten - kasztanowiec

13. ŚWIAT WOKÓŁ NAS

13.1 KOLOR bela - biel plav - niebieski beo - biały postati smeđ - zbrązowieć beo kao sneg - biały jak śnieg riđ - rudy bež - beżowy riđast - rudawy bled - blady ružičast - różowy bledeti - blednąć sed - siwy bledilo - bladość seda - szary kolor bledost - bladość skerletan - szkarłatowy bordo - bordowy smećkast - brązowawy crn - czarny smeđ - brązowy crneti - czernieć snežne beline - śnieżnobiały crnilo - czerń svetli - jasny crven - czerwony svetloplav - błękitny crveneti se - czerwienić się teget - ciemnoniebieski crvenilo - czerwień tirkizan - turkusowy crvenkast - czerwonawy višebojan - wielobarwny izbledeti - wyblaknąć zacrniti - zaczernić koloracija - zabarwienie zelenilo - zieleń ljubičast - fioletowy zelenkast - zielonkawy nijansa - odcień žućkast - żółtawy obojen - pokolorowany; kolorowy žut - żółty obojiti - pokolorować; zafarbować Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 111

13.2 KSZTAŁT crta - kreska razdrobiti - pokruszyć dug - długi seći - kroić; rąbać golem - ogromny sićušan - malutki hrapav - szorstki spljoštiti - spłaszczyć izbočen - sterczący; wypukły stegnuti se - skurczyć się izlomiti - połamać šiljast - owalny izrezak - wycinek šupljina - szczelina; zagłębienie izrezati - wyciąć tačka - kropka kratak - krótki tanak - cienki kugla - kula udubljenje - wgniecenie lavirint - labirynt ukrštati se - krzyżować się; przecinać się odavde - stąd ukršteno - na krzyż odlomiti - ułamać; odłamać uvećati - powiększyć odrezati - obciąć; odciąć; ukroić uzdužan - podłużny otopiti se - rozpłynąć się; stopić się velik - duży; wielki ovalan - owalny vireti - wystawać porozan - porowaty zakrivljen - krzywy preseći - rozciąć; przeciąć zaobljen - obły proporcija - proporcja zaokrugliti - zaokrąglić proporcionalan - proporcjonalny zgnječiti - zgnieść; ugnieść; rozgnieść raširiti - rozciągnąć; rozszerzyć

13.3 PRZESTRZEŃ bilo gde - dokądkolwiek, gdziekolwiek pozadi - z tyłu blizina - bliskość pravac - kierunek blizu - blisko prednji - przedni bliže - bliżej prednji deo - przód bliži - bliższy prostor - przestrzeń dubina - głębia; głębokość prostoran - przestrzenny duž - wzdłuż prostran - rozległy gde god - gdziekolwiek s prednje strane - od przodu gore - 1. do góry; pod górę; 2. na górze sever - północ ispred - z przodu severni - północny ispred nas - przed nami severozapad - północny zachód istočni - wschodni strane sveta - strony świata istok - wschód suprotan smer - kierunek przeciwny izdaleka - z daleka širina - szerokość jug - południe široko - szeroko južni - południowy širom sveta - na całym świecie koordinata - współrzędna tamo - tam ma gde - gdziekolwiek udaljen - odległy na drugoj strani - po drugiej stronie udaljenost - odległość; dystans nad - nad udaljiti (se) - oddalić (się) napred - do przodu uzak - wąski nizbrdo - z góry; na dół uzbrdo - pod górę; w górę onuda - tamtędy uzduž - wzdłuż ovde - tu zadnji - tylny ovuda - tędy zapad - zachód ponegde - gdzieniegdzie zapadni - zachodni pored - obok; koło; w pobliżu Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 112

13.4 CZAS budućnost - przyszłość rok - termin dan - dzień sadašnjost - teraźniejszość datum - data sat - godzina decenija - dekada; dziesięciolecie satima i satima - godzinami doček Nove godine - Sylwester sedmica - tydzień doskorašnji - do niedawna sekund; sekunda - sekunda držati korak s vremenom - iść z duchem czasu sinoć - wczoraj wieczorem epohalan - epokowy skorašnji - niedawny era - era stara vremena - stare czasy godina - rok stogodišnjica - setna rocznica godišnjica - rocznica stoleće - wiek; stulecie kalendar - kalendarz suton - zmierzch kao da je bilo juče - jakby to było wczoraj sutra - jutro letnje vreme - czas letni sutrašnji - jutrzejszy minut - minuta sutrašnjica - jutro munjevit - błyskawiczny svojevremeno - swego czasu naveče - pod wieczór tačno u ponoć - dokładnie o północy odavno - od dawna tokom dana - w dzień odmah - natychmiast, zaraz, bezzwłocznie treba malo vremena - potrzeba trochę czasu odvajkada - od zawsze trenutak - chwila osamdesete godine - lata osiemdziesiąte tromesečje - trymestr ove godine - w tym roku u predveče - pod wieczór pitanje vremena - kwestia czasu u sredini godine - w połowie roku pojam o vremenu - rachuba czasu večeras - dziś wieczorem pola godine - półrocze večnost - wieczność prekosutra - pojutrze višegodišnji - wiekowy predveče - wczesny wieczór vreme i prostor - czas i przestrzeń prestupna godina - rok przestępny vremena su se promenila - czasy się zmieniły pretprošle godine - dwa lata temu vremenska zona - strefa czasowa preuranjen - przedwczesny za tren oka - w mgnieniu oka prošle godine - w ubiegłym roku zakratko - wkrótce prošlost - przeszłość zastareo - przestarzały putovanje u prošlost - podróż do przeszłości zimsko vreme - czas zimowy razdoblje - okres; pora Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 113

13.5 RUCH bauljati - czołgać się; skradać się okrenuti (se) - obrócić (się) brzi - szybki otići - 1. odejść 2. odjechać brzina svetlosti - prędkość światła pokret - ruch čučnuti - kucnąć poskakivati - podskakiwać dolaziti - przychodzić poskočiti - podskoczyć gurati (se) - pchać (się) premestiti se - przemieścić się ići - 1. iść 2. jechać prevrnuti naglavačke - przewrócić do góry nogami izbuljiti oči - wytrzeszczyć oczy razgibati - rozruszać izmaći se - odsunąć się skinuti - zdjąć izmaknuti se - odsunąć się sklopiti oči - spuścić wzrok izvaditi - wyciągnąć sneti - znieść (na dół) klimati - kiwać spor - wolny; powolny klimati se - kiwać się; chwiać się; zataczać się stajati - stać klimnuti glavom - skinąć głową tabanati - tupać kolutati očima - przewracać oczami ubrzati - przyspieszyć kotrljati - turlać usporiti - spowolnić; zwolnić koturati - turlać valjati - turlać kretanje - ruch vijoriti se - trzepotać lagan - powolny voziti bicikl - jechać na rowerze leteti - lecieć voziti skejt - jechać na deskorolce ležao je nepokretan - leżał bez ruchu vući - wlec; ciągnąć; holować marširati - maszerować zadhrtati - zadrżeć nagnuti se - wychylić się zakočiti - zahamować odgurati - odepchnąć zatvoriti oči - zamknąć oczy odlaziti - odchodzić žmiriti oči - mrużyć oczy

13.6 DŹWIĘK praviti buku - hałasować blejati - beczeć pucketanje plamena - trzask płomieni bučan - hałaśliwy pucketati - chrzęścić buka - hałas roktati - chrząkać cvrkut ptica - ćwierkot ptaków stenjanje - jęk čegrtati - brzęczeć šapat - szept čuju se krici - słychać krzyki škripa - skrzypnięcie dahtati - sapać škripiti - skrzypieć decibel - decybel šum mora - szum morza eho - echo šuštanje; šuškanje - szelest galama - hałas; wrzask; harmider tišina - cisza glasan - głośny tresak - trzask grobna tišina - grobowa cisza tutnjiti - dudnić hrskati - chrupać urlik - wycie kukurikati - piać urlikati - wyć lajati - szczekać zacvrčati - zaskwierczeć lomnjava stakla - brzęk szkła začuo se zvuk - rozległ się dźwięk lupiti - trzasnąć; rąbnąć zamnjaukati - zamiauczeć mnjaukati - miauczeć zveket - brzęk; szczęk mukati - muczeć zviždati - gwizdać odjek - echo zvižduk - gwizd pljesk - plusk zvuk - dźwięk prasak - trzask Dariusz Sieczkowski "Podstawowy słownik tematyczny serbsko-polski" 114

13.7 ZMYSŁY aroma - aromat pomirisati - powąchać; obwąchać čulo vida - zmysł wzroku porozan - porowaty čuti - słyszeć; usłyszeć prevideti - przeoczyć dirati - dotykać prhak - puszysty gluv - głuchy slatkast - słodkawy gluvoća - głuchota slatkoća - słodkość gluvonem - głuchoniemy slep - niewidomy; ślepy gnusan - obrzydliwy slepac - ślepiec gorak - gorzki slepilo - daltonizm gorčina - gorycz sluh - słuch halucinacija - halucynacja slušni aparat - aparat słuchowy halucinirati - mieć halucynacje smrad - smród kokošji vid - kurza ślepota smrdljiv - śmierdzący ljut - ostry (smak) strabizam - zez; zezowanie miris - zapach ugladiti - wygładzić mirisan - aromatyczny; pachnący ugledati - ujrzeć nakaradan - ohydny; potworny ukus - smak neprijatan miris - nieprzyjemny zapach ukusan - smaczny njuh - węch ukusno - smacznie njušiti - 1. wąchać 2. czuć zapach vid - wzrok oslepeti - oślepnąć videti - widzieć oslepiti - oślepić videti golim okom - widzieć gołym okiem osvetliti - oświetlić vidljivost - widoczność osvetljen - oświetlony zadah - fetor; odór; smród otupeo - otępiały zaslepiti - oślepić otupeti - otępić zaslepljujući - oślepiający pipnuti - dotknąć