DOCSLIB.ORG

Euskal Lokuzioen Tratamendu Konputazionala

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Euskal Lokuzioen Tratamendu Konputazionala TESI-TXOSTENA Euskal Filologian Doktore titulua eskuratzeko aurkeztua Euskal Lokuzioen Tratamendu Konputazionala Egilea Ruben Urizar Enbeita Zuzendariak I~nakiAlegria Juan Carlos Odriozola Donostia, 2012ko maiatza. Esker onak I~nakirieta Txankarri: Arin eta eraz, usoak egiten du hegaz. Tamalez, poliki- -poliki, txoriak egiten du habia. IXA taldeko kide eta kide ohi guztiei: Aurreak erakusten du atzea nola dan- tzatu. Taldeko hizkuntzalari guztiei: Euskara, bestela ez gara. Batez ere, Mikeli, Klarari eta Maxuxi, postposizioak eta haulak lantzen emandako laguntza- gatik: Handik apur, hemendik apur, eultzea bete dugu zuzen edo makur. edbl talderari eta, batez ere, SuperGorkari: `El debel' es lo que esperamos que hagan los dem´as (Oscar Wilde), eta zeuri tokatu zaizu guztia, Gorka! Nereari eta Kikeri: Txapela buruan eta `habil' munduan. Itziar Aldaberi: Non zer behar, han Itziar. Maiteri, besteak beste, Latexekin eta irudiekin laguntzeagatik: Kaiola ede- rrak ez du txoria egiten baina. Zuzenketetan laguntzeagatik, I~nakirieta Txankarri {jakina|, Maxuxi, Itziar Aldaberi, Koldori eta batez ere Mikeli: Oker zuzenik ez. Do, re, mi, hanka oker hori; fa, so, la, zuzendu zaiola. Itziar Adurizi: Urruneko suak ez omen du erretzen. Ez gero? Kortako aberetxo guztiei: Katua mahai azpitik miau, zakurra bortatik gau, ii Esker onak behia kortatik mau. Auzo ona, adiskide ona. Ostegunetako zurruteroei: antes que el deber est´ael beber. Zenbat lan, ezin aipatuzkoari izenak asmatzen! Jan eta edan, eta bakea eman. Eta, batez ere, lehia berean garaitsuan ibili garenoi: Tant treballar per aix`o!! Animo, Gorka, oraingoan, bai! Gymekoei: Jokoa ez da errenta, oiloa hobe erreta. eta Sheridana hotzik! Gernikako lagunei: Zorigabeak eta bideak, egiten adiskideak. Eskerrak bukatu dudala! (Ezeiza, 2002) Ekinak egina dirudi, eginak urre- gorri. Siglak eta akronimoak CG: Constraint Grammar EDBL: Euskararen Datu-Base Lexikala EPEC: Euskararen Prozemanendurako Erreferentzia Corpusa EPG: Ereduzko Prosa Gaur Eustagger: Euskararako Etiketatzaile/Desanbiguatzaile Morfosintaktikoa HP: Hizkuntzaren Prozesamendua MG: Murriztapen Gramatika MORFEUS: Euskararako Analizatzaile Morfologikoa UF: Unitate Fraseologikoa HAD: Hitzen Adiera-Desanbiguazioa iv Siglak eta akronimoak Gaien Aurkibidea Esker onak i Siglak eta akronimoak iii Gaien Aurkibidea v Irudien Zerrenda xi Taulen Zerrenda xv MOTIBAZIOA ETA SARRERA 1 I Proiektuaren nondik norakoak 3 I.1 Sarrera . 3 I.2 Lanaren kokapena . 5 I.3 Helburuak . 8 I.4 Tesi-txostenaren eskema . 11 I.5 Argitalpenak . 14 II Euskararen prozesamendurako baliabideak: abiapuntua 19 II.1 MORFEUS, analizatzaile morfosintaktikoa . 19 II.1.1 Tokenikazioa . 20 II.1.2 Segmentazioa eta analisi morfologikoa . 22 II.1.2.1 Lexikoa . 22 II.1.2.2 Erregela morfofonologikoak . 26 II.1.2.3 Hobekuntzak . 29 II.1.3 Morfosintaxia . 30 II.1.4 EUSTAGGER: lematizatzaile/etiketatzailea . 32 II.2 EDBL: Euskararen Datu-Base Lexikala . 36 vi GAIEN AURKIBIDEA II.3 Murriztapen Gramatika . 37 II.4 Hizkuntza-baliabideak . 38 II.4.1 Hiztegiak . 38 II.4.2 Corpusak . 40 II.5 Laburbilduz . 48 AURREKARIAK ETA UFen EZAUGARRITZEA 51 III Unitate Fraseologikoak 53 III.1 Sarrera . 53 III.2 Unitate fraseologikoen hizkuntza-ezaugarriak . 56 III.2.1 Hitz bat baino gehiagoz osaturiko unitateak . 56 III.2.2 Maiztasuna . 59 III.2.3 Instituzionalizazioa . 60 III.2.4 Egonkortasuna eta bariazioa . 61 III.2.4.1 Finkapena . 61 III.2.4.2 Espezializazio semantikoa edo lexikali- zazioa . 61 III.2.4.3 Aldagarritasuna . 62 III.2.5 Konposizionaltasunik eza . 65 III.2.6 Mailaketa . 67 III.3 Unitate fraseologikoen sailkapena . 68 III.4 Laburbilduz . 71 IV Unitate Fraseologikoen ezaugarritzea 75 IV.1 Euskal fraseologia . 75 IV.2 Enuntziatu fraseologikoak . 84 IV.2.1 Paremiak . 84 IV.2.2 Errutinazko formulak . 85 IV.2.2.1 Formula diskurtsiboak . 85 IV.2.2.2 Formula psiko-sozialak . 87 IV.3 Kolokazioak ......................... 89 IV.3.1 Kolokazioen taxonomia . 98 IV.4 Lokuzioak ..........................100 IV.4.1 Lokuzioen taxonomia . 107 IV.4.2 Lokuzio lexikalak . 108 IV.4.2.1 Izen-lokuzioak . 108 GAIEN AURKIBIDEA vii IV.4.2.2 Aditz-lokuzioak . 117 IV.4.2.3 Adjektibo-lokuzioak . 135 IV.4.2.4 Adberbio-lokuzioak . 139 IV.4.2.5 Interjekzio-lokuzioak . 144 IV.4.3 Lokuzio gramatikalak . 145 IV.4.3.1 Zenbatzaile-lokuzioak . 146 IV.4.3.2 Izenordain-lokuzioak . 149 IV.4.3.3 Lokailu-lokuzioak . 150 IV.4.3.4 Juntagailu-lokuzioak . 155 IV.4.3.5 Menderagailu-lokuzioak . 156 IV.4.3.6 Postposizio-lokuzioak . 159 IV.5 Laburbilduz . 164 V Unitate Fraseologikoak eta Hizkuntzaren Prozesamendua 169 V.1 Sarrera . 169 V.2 Unitate Fraseologikoen erauzketa . 170 V.3 Unitate Fraseologikoen identifikazioa . 173 V.4 Unitate Fraseologikoen interpretazioa . 177 V.4.1 Barne-sintaxiaren interpretazioa . 177 V.4.2 Interpretazio semantikoa . 178 V.5 Unitate Fraseologikoen deskribapena . 180 V.5.1 dela hiztegiak . 183 V.5.2 Frantsesezko hitz-elkarketa Xeroxen sistemarekin 188 V.5.3 idarex ........................192 V.5.4 Turkierazko lokuzioen prozesatzailea . 197 V.5.5 LinGO proiektua . 199 V.5.6 fastr . 202 V.6 Laburpena eta gure hautua . 205 EUSKAL LOKUZIOEN PROZESAMENDU KONPUTAZIONALA 213 Sarrera 215 VI EDBLn landuriko lokuzioen prozesamendua 217 VI.1 Sarrera . 217 VI.2 Lokuzioen zerrenda osatzea . 218 VI.3 Lokuzioak deskribatzeko adierazpidea . 220 viii GAIEN AURKIBIDEA VI.3.1 Sarrera. Kategoria eta azpikategoria . 221 VI.3.2 Barne-osaketa . 221 VI.3.3 Gauzatze-eskema . 222 VI.3.4 Deskripziorako baliabideak . 232 VI.3.5 Adibideak . 233 VI.3.6 Gauzatze-eredurik usuenak . 236 VI.4 Kasu berezien prozesamendua . 255 VI.4.1 Aldaeren prozesamendua . 255 VI.4.2 Marratxoa aukeran duten hitz elkartuak . 260 VI.4.3 Zenbait lokuzioren forma trinkoak . 263 VI.5 HABIL . 265 VI.6 Desanbiguaziorako murriztapen-gramatika . 269 VI.6.1 Gramatikaren garapena . 273 VI.7 Laburbilduz . 278 VII Postposizio-eta menderagailu-lokuzioen prozesamendua 281 VII.1 Postposizio-lokuzioen prozesamendua . 282 VII.1.1 Motibazioa . 282 VII.1.2 Sarrera . 283 VII.1.3 Postposizio-lokuzioen zerrenda osatzea . 285 VII.1.4 Postposizio-lokuzioak ezagutzeko gramatika . 288 VII.1.5 Funtzio sintaktikoak . 290 VII.1.6 Gramatikaren garapena eta ebaluazioa . 291 VII.1.7 Erroreen azterketa . 294 VII.2 Menderagailu-lokuzioen prozesamendua . 295 VII.2.1 Motibazioa eta sarrera . 295 VII.2.2 Menderagailu-lokuzioen zerrenda osatzea . 297 VII.2.3 Menderagailu-lokuzioak ezagutzeko gramatika . 299 VII.2.4 Gramatikaren garapena eta ebaluazioa . 301 VII.3 Laburbilduz . 303 ONDORIOAK ETA AURRERA BEGIRAKOAK 305 VIII Ondorioak eta etorkizuneko lana 307 VIII.1 Ekarpenak . 308 VIII.2 Etorkizuneko lana . 314 GAIEN AURKIBIDEA ix Bibliografia 319 ERANSKINAK 1 A Analisietan erabiltzen diren laburtzapenak 1 A.1 edblko etiketa-sistema . 2 A.1.1 Kategoria lexikalak . 2 A.1.2 Kategoria morfologikoak . 3 A.1.3 Morfologia-ezaugarriak . 3 A.2 Tokenizazioan ezarritako etiketak . 7 A.2.1 Puntuazio-markak . 7 A.2.2 Ortografia . 7 A.3 Funtzio sintaktikoak . 7 B EDBLn landuriko lokuzioak 9 B.1 EDBLn landuriko lokuzioen hiztegia . 10 B.2 EDBLko lokuzio anbiguoak desanbiguatzeko gramatika . 108 C Postposizio-lokuzioak 139 C.1 Postposizio-lokuzioen zerrenda osoa . 139 C.2 Postposizio-gramatika osoa . 146 C.3 Postposizio-lokuzio bakoitzarekin lorturiko emaitzak . 184 D Menderagailu-lokuzioak 189 D.1 Menderagailu-lokuzioen zerrenda osoa . 189 D.2 Menderagailu-lokuzioen gramatika osoa . 195 x GAIEN AURKIBIDEA Irudien Zerrenda II.1 morfeusen eskema orokorra. 20 II.2 Lexikoko informazioarekin sorturiko grafoa. 26 II.3 morfeusen irteera, Zinemako cowboy hark bere etxe handian errezibitu zituen esaldiari dagokiona. 33 II.4 eustagger, lematizatzaile-etiketatzailea. 34 II.5 Zinemako cowboy hark bere etxe handian errezibitu zituen esal- diaren analisia, desanbiguazio morfologikoa aplikatu ondoren. 35 II.6 Bilaketa-galdera aurreratu baten adibidea XX. Mendeko Eus- kararen Corpus Estatistikoan.................... 43 II.7 Bilaketa-galdera bate emaitza, II.6 irudiari dagokiona. 44 II.8 Bilaketa-galdera baten adibidea EPGen. 46 III.1 ufen sailkapena Howarthen (1998) arabera. 69 III.2 Hitz anitzeko esapideen sailkapena Sag et al.en (2002) arabera. 70 III.3 Unitate fraseologikoen sailkapena (Corpas Pastor, 1996). 71 IV.1 Gezurrak buztana labur paremia. 84 IV.2 Paremien taxonomia. 85 IV.3 Errutinazko formulen taxonomia, Corpas Pastorren (1996) sail- kapenari jarraiki. 86 IV.4 Muturrekoa izan vs muturrekoa eman/hartu: `muturreko' hitza- ren bi adiera, aditz agerkidearen arabera. 91 IV.5 stake hitzaren agerpen batzuk kwic eran erakutsiak. 91 IV.6 Corpeusetik ateratako etsai hitzaren zenbait agerpen, kwic eran erakutsiak. 92 IV.7 growth izenaren kolokazioak BBI hiztegian. 95 IV.8 Magn funtzioa haserre eta lagun gako-hitzei aplikatuta bizi eta min balioak lortzen dira, hurrenez hurren. 95 IV.9 Kolokazioen sailkapena, adibidez hornitua. 99 xii IRUDIEN ZERRENDA IV.10 Lokuzioen sailkapena, adibidez hornitua. 109 IV.11 Aditz-lokuzioen sailkapena. 119 IV.12 etxerako postposizio-sintagmaren analisia. 160 V.1 Esapide askoren adiera-bikoiztasunak —figuratiboa eta literala| hitz-joko ugaritarako bide eman dezake: (norbaiten) ahotan egon.174 V.2 walks aditzaren ezaugarri-egituraren matrizea hpsgn. 181 V.3 Phrase motako head-subj-phrase zeinuaren ezaugarri-egitu- raren matrizea hpsgn, zuhaitz moduan adierazia, zeinuen ba- terakuntza irudikatzeko. 183 V.4 cousin germain............................185 V.5 m´emoire vive.............................186 V.6 man eater. .............................186 V.7 attorney general. 186 V.8 majster klepka............................187
Load more

Recommended publications
  • 2. Festival Literature Za Mir 2Nd Festival of Literature for Peace 2Ème Festival De Littérature Pour La Paix
    2. festival literature za mir 2nd Festival of Literature for Peace 2ème festival de littérature pour la paix 47. mednarodno srečanje pisateljev 47th International Writers’ Meeting 47ème rencontre internationale d’écrivains Razkriti OBRAZE MIRU Že stari Grki so se trudili, da bi prišli do resni- ce. In našli so čudovito pot, ki jih je pripeljala naj- bliže resničnosti same, to je bila Lepota. Pesnikovo najlepše poslanstvo je, da se z lepoto pesmi prebije do resnice, ki se mu ne more več upirati in se mu ob njegovih krikih, tožbah in prošnjah razkrije kot »aletheia«, kot »odgrnjen pajčolan« /dévoilement/, se pravi kot pravo razodetje /révélation/. Pri Grkih torej pomeni resnica »razkritje«. Ko pesnik razkrije svojo dušo, pokaže tudi svoj pravi obraz. Njemu metafore niso več ma- ske, zato mu tudi obrazi ne pomenijo več tistih krink (grško prosopon), ki jih igralci življenja nosijo kot nositelji glavnih ali stranskih vlog na odru življenja, ampak mu je obraz odsev ne- izrečenega in skrivnostnega, kar mora pesnik šele izreči. Morda je najtežje izreči lepoto miru, saj je razkriti in zapeti pesem o miru nekaj nenava- dnega in najbolj pretresljivega. Toda pesnik je sposoben zaznati svetlobo in re- sničnost odpuščanja na obrazih ljudi, ki ga obdajajo. Sposoben je miru pomagati do besede, do razkritja. Prav svetovni kongres Mednarodnega PEN izpred več kot 50 let na Bledu priča, da je ta mir vendarle mogoče ustvariti. Na Bledu so se prvič v zgodovini srečali literati z Zahoda in izza že- lezne zavese. Bled je postal oaza miru, kjer so se kasneje prvič videli in med seboj govorili Baski in Španci, Kurdi in Turki, predvsem pa že vrsto let Izraelci in Palestinci.
    [Show full text]
  • Basque Literary History
    Center for Basque Studies Occasional Papers Series, No. 21 Basque Literary History Edited and with a preface by Mari Jose Olaziregi Introduction by Jesús María Lasagabaster Translated by Amaia Gabantxo Center for Basque Studies University of Nevada, Reno Reno, Nevada This book was published with generous financial support from the Basque government. Center for Basque Studies Occasional Papers Series, No. 21 Series Editor: Joseba Zulaika and Cameron J. Watson Center for Basque Studies University of Nevada, Reno Reno, Nevada 89557 http://basque.unr.edu Copyright © 2012 by the Center for Basque Studies All rights reserved. Printed in the United States of America. Cover and Series design © 2012 Jose Luis Agote. Cover Illustration: Juan Azpeitia Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Basque literary history / edited by Mari Jose Olaziregi ; translated by Amaia Gabantxo. p. cm. -- (Occasional papers series ; no. 21) Includes bibliographical references and index. Summary: “This book presents the history of Basque literature from its oral origins to present-day fiction, poetry, essay, and children’s literature”--Provided by publisher. ISBN 978-1-935709-19-0 (pbk.) 1. Basque literature--History and criticism. I. Olaziregi, Mari Jose. II. Gabantxo, Amaia. PH5281.B37 2012 899’.9209--dc23 2012030338 Contents Preface . 7 MARI JOSE OLAZIREGI Introduction: Basque Literary History . 13 JESÚS MARÍA LASAGABASTER Part 1 Oral Basque Literature 1. Basque Oral Literature . 25 IGONE ETXEBARRIA 2. The History of Bertsolaritza . 43 JOXERRA GARZIA Part 2 Classic Basque Literature of the Sixteenth to Nineteenth Centuries 3. The Sixteenth Century: The First Fruits of Basque Literature .
    [Show full text]
  • Se Estrecha El Cerco a Los Bares Por Meter Ruido Y Cerrar Tarde
    Deportes Páginas 12 a 14 PEREIRO, JORGE ATHLETIC LORENZO Visita el Reyno CON TOUR Sólo tiene que de Osasuna con Si se confirma el dopaje quedar cuarto la resaca del mal de Landis. Ayer se presentó el de 2007. para ser campeón resultado copero Se estrecha el cerco a los bares por meter El primer diario que no se vende ruido y cerrar tarde Viernes 27 OCTUBRE DE 2006. AÑO VII. NÚMERO 1572 El Ayuntamiento de Bilbao impone 92 sanciones en 2006 a discotecas, un 29% más que el año pasado, gracias al aumento del control policial en las zonas de marcha. El 80% de los niños de Bilbao opina que las mujeres deben planchar y limpiar Se han precintado 74 bares por exceso de ruido. La multa llega hasta 3.500 euros. 2 El 99% asocia el fútbol a los chicos y el 70% re- chaza la homosexualidad, según un estudio. 3 Los jubilados del País Vasco cobran tutiplán las pensiones más elevadas de España Hay 467.042 pensionistas, que reciben una media mensual de 808,99 €. La media estatal: 644,98. 4 El viento sur se aleja de Vizcaya, pero el calor continuará todo el fin de semana Por las mañanas refrescará, pero al mediodía el sol calentará. En noviembre volverá el viento sur. 2 BEGOÑA HERNÁNDEZ Ya es Navidad en la Gran Vía Cuando Bilbao se sofoca en otoño con el vien- to sur, ya se están poniendo las luces de Na- vidad. La Gran Vía estrenará adornos. 2 Los grandes bancos y cajas ganan este año un 42% más que el pasado Entre Santander, BBVA, Caja Madrid, La Caixa y Banco Popular, 13.000 millones en nueve meses.
    [Show full text]
  • Iraila-Urria 2010 Aldizkari Honek Gipuzkoako Foru Aldundiko Euskararen Normalkuntzako Zuzendaritza Nagusiaren Laguntza Jaso Du
    180 iraila-urria 2010 Aldizkari honek Gipuzkoako Foru Aldundiko Euskararen Normalkuntzako Zuzendaritza Nagusiaren laguntza jaso du Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak diruz lagundutako aldizkaria AURKIBIDEA ¶´ ´ ZENBAKI HONETAN 7 GAIAK 11 1950-1980ko hamarkadetako etorkinen integrazio moduak Hego Euskal Herrian JULEN ZABALO ILUNE BASTERRA IKER IRAOLA TXOLI AMTEOS HISTORIA BIZIA 35 Joseba Intxaustiri elkarrizketa IMANOL MURUA URIA EGUNEN GURPILEAN 103 HAIZEA BARCENILLA INAKI IRAZABALBEITIA GOIZALDE LANDABASO LIONEL JOLY JOSU LARRINAGA © JAKINeko idazlanez inon baliatzerakoan aipa bedi, mesedez, iturria aldizkari irekia da eta ez dator nahitaez idazleen iritziekin bat ZUZENDARIA Joan Mari Torrealdai ERREDAKZIO-ARDURADUNA Xabier Eizagirre KONTSEILU EDITORIALA Paulo Agirrebaltzategi, Joxe Azurmendi, Joseba Intxausti IDAZKARITZA ETA ADMINISTRAZIOA Tolosa Hiribidea, 103-1.C / 20018 Donostia Tel. 943 21 80 92 / Fax 943 21 82 07 [email protected] www.jakingunea.com 2010eko PREZIOAK BARRUAN HARPIDEDUNA EZ HARPIDEDUNA Harpidetza 55 € — Ale arrunta 9,20 € 12 € EUROPAN Harpidetza 70 € — Ale arrunta 11,70 € 15,50 € EUROPATIK KANPO Harpidetza 85 € — Ale arrunta 15 € 18 € Jabegoa: Jakinkizunak, S.L. Donostia. Lege gordailua: S.S. 25/1977. ISSN: O211/495X Inprimaketa: Leitzaran Grafikak, S.L., Gudarien Etorbidea, 8. Andoain (Gipuzkoa) Ƨ SUMMARY ƥ Ƨ ƥƥ WAYS OF INTEGRATING IMMIGRANTS IN THE DECADES 1950-1980 IN THE SOUTH BASQUE COUNTRY The professors and researchers in sociology, Julen Zabalo, Ilune Basterra, Iker Iraola and Txoli Mateos, focus on an analysis of the integration process of numerous immigrants who arrived in the South Basque Coun- try between the years 1950 and 1980. After explaining different keys to the concept of integration and the main characteristics of this migratory movement —laying special emphasis on the attitude shown by Basque and Spanish nationalism in view of the integration of immigrants— the authors gather together the opinions formed by the immigrants them- selves regarding their own integration process.
    [Show full text]
  • UK 39 Maketa
    u39. zenbakia k/2003 martxoak 30 «Gerra elkar ezagutzen ez duten pertsonen arteko triskantza da, elkar ezagutu bai baina elkarri triskantzarik egiten ez dioten pertsonen onerako» Paul Valery Non zer 4. GU GEU. 5. IRUDIA. Txus&Lu.T. Sergio Martín. 6. PLAZA . Iritzia, Gorka Orueta. Leihatila, Josu Esnaola. Photoshop, [email protected]. 7. LEHEN ETA ORAIN. Neguriko tren geltokia. 8. TALAIA . Beste begirada bat. 10. HERRIZ HERRI. Getxo 10. Leioa 14. Erandio 16. Sopela 18. Berango 20. Gainerako herriak 22. 23. AGENDA . 3 Miren Malaxetxebarria SAKONEAN 26 José Angel Iribar 24. ALBUMA. Gereizpeak. Asier Mentxaka. 26. BERBETAN. Iribar. Unai Brea. Berbetan 28. ERREPORTAJEA. Gorlizko animalientzako zentroa. Euskal futboleko leienda bihurtu 30. ERREPORTAJEA. Badator Korrika 03. zuten bere gelditu itzelek eta bere 32. ERREPORTAJEA. Galipota gurean. segurtasunak. Beragaz berbetan egon ginen Ibaiganen. KULTURA ETA AISIA 34. ZINEMA. Oskar Fernández-en zutabea eta Ibon Antuñano. 35. MUSIKA. Top manta euskalduna. 36. IRAKURGAIAK. Esti Ezkerraren zutabea eta Unai Elorriaga. 38. SAREAN. Internet Iker Merchán-en eskutik. 39. KOMUNIKAZIOA. Argia astekaria. 40. EKOLOGIA. Screiber muskerra eta autoen kutsadura. 41. TXANGOA. Arboleda, Gonzalo Iribarnegaray. 42. OSASUNA. Umeen sukarra eta nahaste obsesibo konpultsiboak. 43. JANTZI. Gizonezkoentzako bainu-jantziak. 30 Badator Korrika 03 EUSKARAZ 44. URIBERTSOAN BARRENA. Ekaitz Larrazabali elkarrizketa eta gainera bere bertsoak. Algortako Bertsolari Eskola. 46. AKABUKO PUNTE. “Denbora kontuk”, Urtzi Iglesias. Xabi Bilbaoren “Gure berbakere” zutabea. 28 Galipota gurean 48. EUSKARA. Berriak, elkarrizketa... AMAITZEKO 50. JAN ETA EDAN. Gaizka Escuderoren errezeta eta Itsaso Aranaren ardoari buruzko lezioa. Non jan pintxo bat? Adibidez, Sopelako Laiak tabernan. 52. KOMIKIA. Dogan Gozel. 54. HOROSKOPOA. 56. DENBORAPASA ETA LEHIAKETA.
    [Show full text]
  • Årsberetning 2018
    Dansk PENs bestyrelses skriftlige beretning til den ordinære generalforsamling 13. marts 2019 Dansk PEN i 2018 Præsidentens indledende ord Den 2. oktober 2018 blev den saudiarabiske journalist Jamal Ahmad Khashoggi myrdet på sit lands konsulat i Istanbul. Efter al sandsynlighed var mordet bestilt af Saudi-Arabiens kronprins Mohammed bin Salman. Det er nok det mest drastiske og åbenlyse eksempel på en statsmagts had til det frie ord, men langtfra det eneste. Selv inden for Europas grænser har vi i de sidste par år oplevet drab på journalister. I februar blev den slovakiske undersøgende journalist Ján Kuciak og hans kæreste fundet myrdet i deres fælles hjem. Året før blev den maltesiske undersøgende journalist Daphne Garuana Galizia dræbt, da en bombe sprang under hendes bil. I begge tilfælde peger klare indicier på, at drabene har forbindelse til det undersøgende arbejde, de pågældende var i gang med. De ansvarlige er endnu ikke pågrebet. Også herhjemme har vi set et drab, på radiovært, (med-)forfatter og tidligere bandemedlem Nedim Yasar, hvis motiv ganske vist ikke er fastslået endnu, men som det er svært ikke at se i sammenhæng med Yasars ytringer. 2018 har ikke været et godt år for retten til at ytre sig. Især journalister har været udsat for mere intimidering, forfølgelse og indespærring, end det længe er set. Dog er der også lyspunkter, som da den kinesiske kunstner og digter Lui Xi, enke efter forfatter og nobelprismodtager Liu Xiaobo, i juli pludselig blev løsladt og kunne forlade landet. At den slags overhovedet kan forekomme, skyldes i reglen pres fra foreninger som PEN.
    [Show full text]
  • Etxepare Euskal Institutua 2019
    2019 Etxepare Euskal Institutua URTEKO TXOSTENA MEMORIA ANUAL Euskara. Kultura. Mundura Etxepare Euskal Institutua Urteko txostena / Memoria Anual 2019 Euskara. Kultura. Mundura. 4 Etxepare Euskal Institutua Euskara. Kultura. Mundura. Euskara. Kultura. Mundura. 5 Aurkibidea Índice 6 01. Hitzaurrea 8 Prólogo 02. Etxepare Euskal Institutua 14 03. Literatura eta itzulpengintza 18 Literatura y traducción 04. Arte eszenikoak 34 Artes escénicas 05. Zinea eta ikus-entzunezkoak 48 Cine y audiovisuales 06. Musika 64 Música 07. Arte plastikoak eta ikusizkoak 78 Artes plásticas y visuales 08. Euskal kultura kanpoan sustatzeko beste ekimen batzuk 88 Otras actividades para la difusión internacional de la cultura vasca 09. Euskal ikasketak eta euskararen sustapena 94 Estudios vascos y fomento del Euskera 10. Scotland Goes Basque 118 11. Komunikazioa eta hedapena 132 Comunicación y difusión 12. Kudeaketa eta baliabideak 142 Gestión y recursos 7 01 Erronka handiak, aukera berriak HITZAURREA PRÓLOGO 8 Etxepare Euskal Institutua Hitzaurrea Prólogo Euskara. Kultura. Mundura. Horixe izan da, argi eta labur, Euskara. Kultura. Mundura. (euskera, cultura, al mundo). Etxepare Euskal Institutuak 2019an ere izan duen egitekoa. Dicho clara y brevemente, esa ha vuelto a ser la misión Etxe- pare Euskal Institutua en 2019. Abiapuntua beti dago gure sustraietan, gure herriaren eta euskara hizkuntzaren berri ematea, kanpoko euskal giza- El punto de partida siempre está en nuestras raíces, en el taldeen euskalduntzea edota euskal sortzaileen eta kultur afán por dar a conocer nuestro pueblo y nuestra lengua, eragileen lana munduratzea ardatz. Baina bidaia kanpotik euskaldunizar a las colectividades vascas en el exterior o di- etxeraino ere abiatzen dugu maiz: munduko unibertsita- fundir el trabajo de agentes culturales y creadores/as vascos/ teetan euskararekiko eta euskal ikasketekiko jakinmina as.
    [Show full text]
  • MINUTES of the International Meeting of the PEN International Translation and Linguistic Rights Committee
    MINUTES of the international meeting of the PEN International Translation and Linguistic Rights Committee 21 st – 23 rd April 2015, Barcelona In Barcelona, on 21 st - 23 rd April 2015 the Translation and Linguistic Rights Committee of PEN International, met as previously arranged by its president, Simona Škrabec, and Catalan PEN. The following persons attended the meeting: Representatives of PEN International: TAKEAKI HORI, General Secretary of PEN International CARLES TORNER, Executive Director of PEN International SIMONA ŠKRABEC, President of the Translation and Linguistic Rights Committee of PEN International Representatives of PEN centres: Basque PEN, MARIA COLERA INTXAUSTI Basque PEN, PETRA ELSER Chinese Independent PEN, BEI LING HUANG Esperanto PEN, GIORGIO SILFER Japanese PEN, TSUTOMU IDE Norwegian PEN, BENTE CHRISTENSEN Portuguese PEN, TERESA CADETE Puerto Rican PEN, JOSE E. MURATTI TORO Quebecois PEN, LOUIS JOLICOEUR Slovene PEN, MARJAN STROJAN South African PEN, ADRE MARSHALL Suisse-Romand PEN, ALIX PARODI Ukrainian PEN, ANDREY KURKOV Invited speakers: Andrey Kurkov, Writer, Ukraine Lluís Caelles, Journalist, Catalonia Invited consultants: DAVE PEARSON, SIL International ALEXANDRA BÜCHLER, Literature across Frontiers BEL OLID, CEATL JOSEP M. TERRICABRAS, former Chair of TLRC 1 Project presentations: Declaration of Québec, Québec congress (October 2015) Louis Jolicoeur, Québécois PEN Summit on European Language Diversity, San Sebastian (December 2016) Asier Basurto Arruti, Kontseilua, Basque Country Haizpea Abrisketa, Kontseilua, Basque Country Contact with PEN Centres about the meeting via e-mail: • Contributions and comments Basque PEN, Paul Bilbao Basque PEN, Urtzi Urrutikoetxea Basque PEN, Laura Mintegi Bolivia PEN, Biyú Suárez C. Chinese Independent PEN, Yu Zang Finnish PEN, Marianne Bargum Finnish PEN: Tiina Lehtoranta Québécois PEN, Sherry Simon Québécois PEN, Émile Martel Suisse-Romand PEN, Glorice Weinstein • Organisation issues Nepalese PEN, Prakash A.
    [Show full text]
  • A Aditz-Lokuzioak: Inkorporazio Mailak
    Universidad de Deusto Deustuko Unibertsitatea Hizkuntzalaritza arloa [IZEN + EGIN] ADITZ-LOKUZIOAK: A INKORPORAZIO MAILAK DOKTORE-TESIA Arantzazu Martinez Etxarri Donostia, 2015 Hizkuntzalaritza arloa [IZEN + EGIN]A ADITZ-LOKUZIOAK: INKORPORAZIO MAILAK doktore-titulua lortzeko aurkeztutako TESIA ZUZENDARIA: Miren Azkarate Villar DOKTOREA: Arantzazu Martinez Etxarri Donostia, 2015eko iraila ESKERRAK aitari eta amari Eskerrak Xabier Falcon eta Mario Saltarelli irakasleei, hizkuntzalaritzaren munduan murgiltzen laguntzeagatik. Xabier Falconek Estatu Batuetako zenbait unibertsitatetara ikasketekin jarraitzeko eskaerak bidaltzeko aholkatu zidan, Euskal Filologiako azken urtean nengoela, eta halaxe egin nuen. Mario Saltarellik, University of Southern Californiako (USC) hizkuntzalaritza departamentuko buruak, begi onez ikusi zuen jasotako eskaera eta USCn masterra egiteko onartu ninduten. Oroitzen dut Mariorekin Donostiako Isla hotelean lanpostuari buruz izandako elkarrizketa. Esker bereziak, Miren Azkarate tesiaren zuzendariari. Haren laguntza eta aholkuak ezinbestekoak izan dira lan hau burutu ahal izateko eta eskerrak sor dizkiot hasieratik niregan izan duen konfiantzagatik. Esker mila tesiari buruz iruzkinak egin dizkidaten Jon Ortiz de Urbina (lehen zuzendaria), Patxi Goenaga, Andolin Eguzkitza, Itziar Laka, Juan Gartzia, Mark Baker, Ken Hale, Alec Marantz, Angelika Kratzer, James Higginbotham, James Huang, David Lebeaux, Alain Rouveret, Reineke Bok-Bennema, Geraldine Legendre, Johan Van Niekerk, Zygmunt Frajzyngier, Igone Zabala, Xabier
    [Show full text]
  • Mikel Alonso [Fotografía] a Bego, Jon, Unai Y, Por Supuesto, a La Señora Fina Y a Sonia
    OTXAR KOAGARETRATOS MIKEL TORAL/JESÚS MARÍA PAREDES [TEXTOS] MIKEL ALONSO [FOTOGRAFÍA] A Bego, Jon, Unai y, por supuesto, a la señora Fina y a Sonia. Mikel Toral A Emi y Ane y también a Cruz y Lorgio Txutxi Paredes A Miren Mikel Alonso 1ª Edición febrero 2009 © Textos Jesús Mª Paredes y Mikel Toral © Fotografía Mikel Alonso © Fotos páginas 76, 115, 148, 160 y 170 Roberto Cuesta © Foto página 84 Andoni Liquete Diseño y maquetación: Paradox Corrección Rafa Arenas Imprenta Bikain ISBN: D.L.: Editorial Alberdania Recorro las páginas de este libro, con sus personajes-personas cuyas vidas telegráficamente biografiadas personifican un barrio, una comunidad de gentes cuya denominación hace realidad PARLEZ À VOS VOISINS! aquello que un día escribiera el paraguayo Augusto Roa Bastos: “Tendría que haber en nuestro lenguaje palabras que tengan voz, espacio libre. Su propia memoria. Palabras que subsistan solas, “CONSTRUYAMOS ESOS CALLEJONES DONDE BrotE LA VIDA”. que lleven el lugar consigo. Un lugar. Su lugar. Su propia materia. Un espacio donde esa palabra [José Luis Gómez Ordoñez, Los lugares del civismo] suceda igual que un hecho”. Eso es Otxarkoaga. Una palabra que subsiste sola, que lleva un lugar consigo, su lugar. Un espacio hecho carne, un lugar encarnado en las vidas de Ernestino, de Diego, de Lucia, de Mentxu... Y un lugar encarnado, rojo de luchas y de ideas, de proyectos y de prácticas, sin el que la historia social y política de Bizkaia sería incomprensible. De aquí han salido o por aquí han transitado curas comprometidos, líderes sindicales, dirigentes políticos de izquierda, activistas vecinales..
    [Show full text]
  • Memoria De Actividades 2017
    Memoria de Actividades 2017 índice 1 BECAS Y PROMOCIÓN DE INVESTIGACIÓN 2 PUBLICACIONES 3 REVISTA DE PENSAMIENTO E HISTORIA HERMES 4 TRIBUNA DE REFLEXIÓN Y DEBATE: seminarios y conferencias 5 JUVENTUD 6 EUSKERA 7 ARCHIVO DEL NACIONALISMO VASCO 8 MUSEO DEL NACIOPNALISMO VASCO 9 GALA DE PREMIOS SABINO ARANA 10 RELACIONES CON OTROS ORGANISMOS E INSTITUCIONES 11 DIFUSIÓN / COMUNICACIÓN / INFORMÁTICA 12 VALORACIÓN DE LOS RESULTADOS OBTENIDOS 1 1 BECAS Y PROMOCIÓN DE INVESTIGACIÓN Correspondencia de Alberto Onaindia, entre 1936 y 1945 Se trata de un trabajo de gran envergadura que se inició hace, aproximadamente, ocho años y que supone la recopilación, trascripción y anotaciones de entre más de 4.000 documentos dispersos entre los Archivos Vaticanos (Roma) y otros archivos del Estado. De lo que se trata es de recuperar la correspondencia del sacerdote y colaborador del Lehendakari Agirre, Alberto Onaindia, entre 1936 y 1945 y sus gestiones tanto durante la guerra civil como durante la II Guerra Mundial. 2 2 PUBLICACIONES 2.1. Presentación del libro “Pedro Basaldua: Euzkadi, la guerra antes del Estatuto” La obra, escrita por el abertzale, escritor y delegado del Gobierno Vasco en Argentina, Pedro de Basaldua (Barakaldo, 1906-Buenos Aires, 1985), recoge el interesante período que le tocó vivir en primera persona y que abarca del 7 de julio de 1936 hasta la toma de posesión de la presidencia del Gobierno vasco, por parte de José Antonio Agirre, en Gernika. Sin duda alguna, un período crucial en la historia contemporánea de Euskadi, a lo largo del cual tuvieron lugar hechos de gran trascendencia que condicionaron de manera notable el devenir posterior del pueblo vasco y la suerte personal de muchos vascos y vascas.
    [Show full text]
  • Jahresbericht 2018 Oder in Internet-Blogs Tätig Sind
    70 Jahre nach der UNO-Menschenrechtserklärung von 1948 gab es im Berichtszeitraum in vielen Ländern, auch in Europa, deutli- che Rückschritte in deren Umsetzung. Das DSZP erhielt fast wö- chentlich Berichte aus London über neue Menschenrechtsverlet- zungen in aller Welt gegen Personen, die literarisch, journalistisch Jahresbericht 2018 oder in Internet-Blogs tätig sind. Zum Glück gibt es heute mit „amnesty international“ und „Repor- www.pen-dschweiz.ch ter ohne Grenzen“ schlagkräftige Organisationen, die in der Lage sind, einen Grossteil dieser Menschenrechtsverletzungen bekannt zu machen und gegen sie anzugehen. Wir als DSZP wären damit überfordert und müssen uns auf einzelne Fälle und Regionen be- schränken. Dank dem neuen Vorstandsmitglied Cem Akgül kön- nen wir aber den Schwerpunkt Türkei weiterverfolgen. Hier wurde die massive Unterdrückung oppositioneller Stimmen auch 2018 fortgesetzt. In der Schweiz konnte einer der schärfsten Angriffe gegen die Vorstand DeutschSchweizer PEN Zentrum DSPZ Verpflichtung des Landes auf internationale Vereinbarungen zum Cem Akgül, Adi Blum, Sabine Haupt, Annette Hug, Schutz der Menschenrechte mit der deutlichen Ablehnung der Daniel Rothenbühler Volksinitiative „Schweizer Recht statt fremde Richter“ am 25. November 2018 abgewehrt werden. AUS DER ARBEIT DES VORSTANDS Die PEN-Zentren nehmen nicht an politischen Parteienkämpfen ihrer Länder teil. Das hindert uns aber nicht, allen Organisationen und Personen, und vor allem auch allen unseren Mitgliedern, die Erneuerung Die Jahresversammlung des DSPZ fand auch 2018 an Auffahrt in für die Wahrung der Menschenrechte in der Schweiz eingetreten Solothurn statt, am Vortag der Solothurner Literaturtage. Michael sind, herzlich zu danken. Guggenheimer, Präsident des DSZP seit 2012, und Yusuf Yesilöz, Vorstandsmitglied seit 2013, traten beide zurück und wurden für ihren mehrjährigen erfolgreichen Einsatz bedankt.
    [Show full text]