Euskera 1997
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
EU s KERA Euskaltzaindiaren Ian eta agiriak Trabajos y aetas de la Real Academia de la lengua Vasca Travaux et aetes de l'Academie de la langue Basque EUSKALTZAINDIA REAL ACADEMIA DE LA LENGUA VASCA ACADEMIE DE LA LANGUE BASQUE 1997,3 42. Iiburukia (2. oidia) BILBO EUSKALTZAINDIA Plaza Barria, 15. 48005 Bilbo Argitalpen batzordea / Comisi6n de Publicaciones: Burua: Jean Haritschelhar Kideak: Hendrike Knorr Patxi Goenaga J. A. Arana Martija Miren Azkarate Beriat Oihartzabal Patxi Altuna Juan Luis Goikoetxea Eragile eta idazkaria: Ricardo Badiola Uriarte © Euskaltzaindia ISSN.0210-1564 Euskera ISBN. 85479 Legezko Gordailua BI-1.244-58 Fotokonposaketa: Rali. Particular de Costa, 8-10, 48010 Bilbo Elkar, E. Koop. grafikagintza. Autonomia, 71, 48012 Bilbo Aldizkari hau beste agerkariekin trukatzen da. Otoi, idatz Zuzendariari. Esta Revista admite el intercambio con otras publicaciones. Se ruega dirigir se al Director. AURKmIDEA FEDERIKO KRUTWIG-I OMENALDIA Jean Haritsche1har, euskaltzainburua, Federiko Krutwig jaunari ohore 419 Federiko Krutwig Sagredo, Federiko Krutwig-i omenaldia 425 POMPEU FABRA ETA KOLDO MITXELENA JAUNEI OMENALDIA Jean Haritsche1har, euska1tzainburua, Pompeu Fahra eta KoZdo Mitxe- lenari omenaldia . 431 Dr. Antoni M. Badia i Margarit, Homenaje a Pompeu Fabra: In me- moriam 433 EUSKALTZAINDIAREN ERABAKIAK ETA ADIERAZPENAK Euskaltzaindiaren ARAUAK: 76.-Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak euskaraz emateko iriz- pideei buruzko erahakia 447 77.-Hiztegi Batua: ihahali - irudi 487 78.-Aditz Laguntzaile Batua 501 79.-Hiztegi Batua: irudialdatu - jorratzaile 569 ANTOINE D'ABBADIE: NAZIOARTEKO BILTZARRA. EUSKO lKASKUNTZA - R.A.L.V. I EUSKALTZAINDIA: ONDORIOAK Antoine D'Abbadie-ren Biltzarra: ondorioak 589 Conclusiones del Congreso Antoine D'Abbadie 590 Conclussions du Congres Antoine D'Abbadie 591 GUTUNAK Jean Haritsche1har, euska1tzainburua, Nafarroan FM irrati lizentzia he- rriak 595 Jean Haritschelhar, Presidente, licencias de radio FM a adjudicar en Navarra 596 BANCO BILBAO VIZCAYA· REAL ACADEMIA DE LA LENGUA VASCAJEUSKALTZAINDIA: Hitzarmena Elkar lanerako Hitzarmena 601 BANCO BILBAO VIZCAYA· R.A.L.V.I EUSKALTZAINDIA: Convenio Convenio de colaboraci6n .. 607 EUSKAL HERRIKO UNIBERTSITATEAI UNIVERSIDAD DEL PAIS VASCO· EUSKALTZAINDIAIREAL ACADEMIA DE LA LENGUA VASCA: Hitzarmena/Convenio 611 BARNE TXOSTENAK Pruden Garzia Isasti, Azkue Bibliotekako zuzendaria, Azkue Bibliote karen katalogoa (ABK): Euskaltzaindiaren proiektu estrategikoe- tariko bat 615 J.L. Lizundia, idazkariorde-kudeatzailea, 1998. urterako Euskaltzain- diaren batzar egutegia 623 BATZAR AGIRIAK Euskaltzaindiaren batzar agiriak: 1997: IX, X, XI, XII 627 JASOTAKO TXOSTENAK ONOMASTIKA Onomastika batzordea, Nafarroako toponimia nagusiaren normaliza- ziorako irizpideak 653 Mikel Gorrotxategi Nieto, Onomastika batzordeko idazkaria, Izen dei- turen nazioarteko legedia 667 Mikel Gorrotxategi Nieto, secretario de la comisi6n de Onomastica, Criterios de oficializacion de toponimos 677 Juan San Martin, Errenteriaren izena dela eta 683 GRAMATlKA Jesus Mari Makazaga, Gramatika batzordeko idazkaria, 'Ardatz' itzul- pen zerbitzutik jasotako hizkuntz kontsulta 691 Jesus Mari Makazaga, Gramatika batzordeko idazkaria, Berastegiko Udalaren hizkuntz kontsulta 695 Jesus Mari Makazaga, Gramatika batzordeko idazkaria, San Viator ko- munitateko Angel M. a Ipifiaren hizkuntz kontsulta 697 Jesus Mari Makazaga, Gramatika batzordeko idazkaria, Loiola Irratia 699 Jesus Mari Makazaga, Gramatika batzordeko idazkaria, Eusko Legebil- tzarreko erredaktoreak 701 lAGON SAILA Joxe Ramon Zubimendi, Jagon batzordekidea, Euskararen kalitatea: zuzentasuna eta egokitasuna 705 LITERATURA Jose Garmendia Arruebarrena, Dos salmos ineditos de Francisco Ig- nacio de Lardizabal .. 713 Jose Garmendia Arruebarrena, Algunas noticias ineditas sobre Agust{n Pascual Iturriaga 717 Jose Garmendia Arruebarrena, Dos personajes enfrentados: Juan Ig- nacio de Iztueta y el rector de Azpeitia 721 LEXIKOGRAFIA Michel Morvan, Commentaire critique sur les "materiales para un dic- cionario etimologico vasco de la lengua vasca" 731 Michel Morvan, Commentaire critique sur les "materiales para un dic- cionario etimol6gico vasco" 743 BERRIAK BILBAO BIZKAIA KUTXA·EUSKALTZAINDIA: Literatura sariak, 1996 Jean Haritschelhar, euskaltzainburua, BBK-Euskaltzaindia sariak 757 Daniel Landart, Hautsi da kristala 759 BILBAO BIZKAIA KUTXA·EUSKALTZAINDIA: Literatura sariketa, 1997 PREMIOS LITERARIOS: BILBAO BIZKAIA KUTXA· REAL ACADEMIA DE LA LENGUA VASCAl EUSKALTZAINDIA, 1997 Jean Haritschelhar, euskaltzainburua, BBK-Sariak 763 Bilbao Bizkaia Kutxa - Euskaltzaindia: Literatura sariak, 1997 765 Premios literarios: Bilbao Bizkaia Kutxa-Euskaltzaindia 769 EUSKAL HERRIKO UNIBERTSITATEAIU.P.V. REAL ACADEMIA DE LA LENGUA VASCAI EUSKALTZAINDIA: Liburu aurkezpena Jean Haritschelhar, euskaltzainburua, Liburu aurkezpena 775 Xabier Alberdi, Euskararen tratamenduak: Erabilera (Iker 9) 777 Pedro de Yrizar, Moifologla del verba auxiliar labortano 781 Angeles Lfbano, Toponimia Medieval en el Pals Vasco (Letras B, C, CH, 9, D, E, F, G) 783 Miren Azkarate, Liburu aurkezpena 785 1997, XXXII. EUSKAL LmURU ETA DISKO AZOKA: EUSKALTZAINDIAREN ARGITALPENEN AURKEZPENA Durango, 1997-XII-07 789 BESTE BERRI BATZUK Jean Haritsche1har, euska1tzainburua, [en Udako EuskaZ Unibertsitatea 797 Jose Antonio Arana Martija, Urtzi Urrutikoetxea gaztearen oZerki li- burua aurkeztean 799 Jose Antonio Arana Martija, Hirigune historikoen nazioarteko biZerak 801 1997. URTEAN BILKURETAN IZANDAKOEN ZERRENDA 1997. urtean hi1eroko osoko bi1kuretan izandakoen zerrenda .. 805 1997. urtean euskaltzain urgaz1e eta ohorezkoen partaidetza 807 *** Aurkibidea 1997 809 FEDERIKO KRUTWIG-I OMENALDIA Egoitza, Bilbo, 1997-XI-28 FEDERIKO KRUTWIG JAUNARI OHORE Bilbo, egoitza, 1997-XI-28 Jean Haritschelhar, euskaltzainburua Hiru aro nagusi nabari dira Euskaltzaindiaren historian. Lehena, gerla ain tzinekoa, 1919-tik 1936 arte; bigarrena gerla zibilaren ondotik 1968 arte; hi rugarrena Arantzazuko kongresutik honara doa. Lehenbiziko urratsetarik ka takunbetara, katakunbetarik berpiztera, berpiztetik euskara baturantz, hoIa deit daitezke hiru aro horiek. Katakunbetarik berpiztera (1937-1968): Azkue eta zenbait euskaltzain (Ur kijo, Intzagaray, Campi6n, Eguzkiza) hegoaldean egon dira, bertze batzu (Al tube, Echegaray, Intza, Olabide) herbestera joan irriskuen gatik, Iparraldekoak (Elissalde, Lacombe, Lhande) Frantzian daude; osoki zatikatua da Euskaltzain dia. Bizkaia eta Gipuzkoa bereziki, frankisten menpean bizi dira; euskara de bekatua da, euskaldun jendea lehertua bezala. Lauzpa bortz urte luzeren ondoan, ilunpean dagolarik Euskaltzaindia, le henbiziko argitxo bat pizten da Azkue-k ukan dituen bisitei esker. Julio de Ur kijo-ri aipatzen dizkio 1941-eko otsailaren 6-eko gutunean: «Carfsimo amigo: Tengo el placer de darte una noticia que sin duda es muy de tu agrado. Dos veces han estado en esta oficina tres miembros de la Junta de Cultura de esta Diputaci6n: los senores Areilza, Merino Urrutia e Igar tua. Me expusieron su proyecto de dar nueva vida a esta Academia. Y ulti mamente me visit6 el segundo para decirrne que ponfan a nuestra disposici6n cinco mil pesetas anuales; No podrfas tu conseguir que tome igual acuerdo la Junta de Cultura de esa Diputaci6n? Ahora voy a exponeros (a Intzagaray podrfas darle cuenta de esto por te lerono) el plan que me ocurre. 1.° Reunirnos cada dos meses, un mes aquf y otro ahf: exceptuando los de verano. 2.° Elegir como sucesor de Campi6n al P. Iraizoz, residente en Lecaroz; y a Nazario Oleaga, residente en Bilbao como sucesor de Eguzkiza. 3.° Elegir como sustituto de Altube a Zamarripa de Bermeo. 420 EUSKERA - XLII (2. aldia) 4.° Quienes podrian ser nombrados como sustitutos de Olabide, Intza y Echegaray. 5.° Dedicarnos a terminar el Diccionario en preparacion y a publicar nuestra Revista. A los senores de que antes hablo les pregunte si podrian como antes tomar parte en nuestras reuniones los tres academicos vasco-franceses. Y me dijeron que por 10 menos por ahora no. Mucho gusto tendre, carisimo amigo Julio en recibir pronto tu contestacion y vuestro parecer, para exponerle a estos senores. Con afectuosos recuerdos a Vicenta, se repite muy vuestro en el Senor,» Resurreccion Gutun honek adierazten duen bezala 1941-eko otsailean hiru euskaltzain gelditzen dira Hegoaldean: Azkue, Urkijo eta Intzagaray, anartean hi! baitira Campion eta Eguzkiza. Azkue-k jakin nahi du bertze bien iritzia. Harentzat euskaltzainak euskaltzain dira bizi guzirako. Herbestean direnentzat aipatzen du «sustituto» hitza, erran nahi baita ordezkoa, hilentzat aldiz «sucesor» derasa, ondokoa beraz; iparraldekoak kontutan hartzen ditu galdeginez etortzen ahalko diren. Joka-molde oso garbia dauka Azkue-k. Zenbait egunen buruan hartzen du euskaltzainburuak Bizkaiko «Junta de Cultura»-ren erabakia. Galdegiten zaio Euskaltzaindiari segi ditzan hasiak di tuen lanak, segurtatzen dizkio bost mila peseta urtero eta agintzen dio har de zan euskaltzain oso gisa «Junta»-ko jaun bat: Juan Irigoyen. Bortxaren bortxaz, hala egin zen, katakunbetarik ateratzeko ez baitzen ber tze biderik, bainan kontura gaitezen hamabi euskaltzain izanki, Juan Irigoyen agertzen dela hamahirugarren. Dotzenan hamahiru, hala jokatu da Azkue, bere printzipioak gordez. Azkueren ondoan agertzen da orduan gizon gazte bat, hogeita bi urtekoa, Federico Krutwig Sagredo jauna. Harekin, Azkue, Urkijo eta berrikitan sartu diren euskaltzainen ondoan belaunaldi berri batek erakustera emaiten du maite duela euskara,