tafowww.dtafelai.com elái Mai 2006 Pris 60c Rhif 207

Achos Anthracs yng Ngwaelod y Garth yn achosi pryder

Yn anaml iawn y ceir achosion o glwy’r anthracs yng Nghymru ond mae’r ardal hon wedi dioddef nifer o weithiau dros y blynyddoedd. Daeth yr achos diweddaraf i’r amlwg ar Fferm Ynys Gau i’r gogledd o Waelod y Garth. Mae’r ffermwr yn cadw gwartheg a bu farw chwech yn Côr Merched y Garth ar eu taith lwyddiannus i Iwerddon sydyn ar ganol mis Ebrill. Yna daeth Rhagor ar dudalen 8 y newyddion fod clwy’r anthracs ar y fferm a hynny ar ôl i’r clwy orwedd yn y pridd yn segur am 35 o Côr yn yr Almaen yn ystod gêmau cwpan Pêl­droed y flynyddoedd. Byd ym mis Mehefin. Hefyd bu’r Yn ôl yr arbenigwyr ni ddylai’r côr yn Regensburg, ar daith llong ar Yn ystod gwyliau’r Pasg aeth Côr yr afon Danube ac yn nhref hynafol achos godi pryder i’r cyhoedd ac Godre’r Garth, Efail Isaf, ar daith i mae llwybrau sy’n mynd drwy dir y Landshutt. Moosburg ger Munich. Y tro cyntaf Ond uchafbwyntiau’r daith oedd y fferm wedi eu cau. Er bod y fferm i’r côr ymweld â Moosburg oedd ym mewn safle anghysbell mae croeso cynnes gan drigolion 1981 ac ers hynny mae cysylltiad Moosburg, y cyngerdd bendigedig rheilffordd y cymoedd yn mynd agos wedi bod rhwng y côr a Chôr heibio i glos y fferm a’r caeau ble yn eglwys y dref a’r cyngerdd Liedertafel Moosburg. ffarwel yng nghwmni tri chôr lleol, credir i’r clwy orwedd yn segur Yn ystod eu hymweliad bu’r côr cyhyd. band utgyrn a pharti dawns. yn gweld stadiwm pêl­droed newydd Mae Bafaria yn rhan hyfryd o’r Munich fydd yn gyrchfan i filoedd Almaen ac roedd y tywydd yn fendigedig ar gyfer y daith. Mae Côr Godre’r Garth yn cychwyn ar gyfnod newydd o ymarfer ar gyfer eisteddfodau Llangollen ac Abertawe ac mae croeso i aelodau newydd ar nos Sul am 7.30 yn Neuadd y Pentref, Efail Isaf.

Cymdeithas yr Iaith Gymraeg

Rali fawr dros Ddeddf Iaith Neuadd Fawr Canolfan y Celfyddydau, Aberystwyth Dydd Sadwrn, 10 Mehefin WYTHNOS tafod elái CYMORTH GOLYGYDD CRISTNOGOL Penri Williams 029 20890040

LLUNIAU D. J. Davies 01443 671327 HYSBYSEBION David Knight 029 20891353 DOSBARTHU John James 01443 205196 Protest ym Mangladesh dros fasnach cyfiawn TRYSORYDD Elgan Lloyd 029 20842115 Yn ystod yr wythnos sy’n dechrau ar HIV ac AIDS. Maent yn ymweld yn CYHOEDDUSRWYDD Colin Williams 14eg o Fai, fe fydd dros 10,000 o gyson gyda rhai sy’n dioddef 029 20890979 wirfoddolwyr yn mynd o gwmpas y gwart hru dd ac anffafr ia et h tai ar draws Cymru, yn dosbarthu oherwydd eu cyflwr, yn cynghori Cyhoeddir y rhifyn nesaf amlenni coch. Bydd eraill yn sefyll plant sydd wedi colli rhieni ac yn ar 9 Mehefin2006 ar strydoedd ein trefi neu du allan i rhedeg gweithdai ymwybyddiaeth Erthyglau a straeon archfarchnadoedd, yn gweini mewn mewn carchardai lleol. i gyrraedd erbyn boreau coffi, yn rhedeg stondinau, Meddai un o’r cynghorwyr yma, 31 Mai 2006 yn perfformio mewn cyngherddau, Friewion Aregaw, “Trwy fy ngwaith yn cerdded, seiclo neu nofio a phob rydw i wedi sylweddoli fy mod i’n Y Golygydd math o weithgarwch amrywiol arall, medru newid bywydau.” Hendre 4 Pantbach er mwyn codi arian i Gymorth Eleni hefyd fe bwysleisir Pentyrch Cristnogol. pwysigrwydd ymgyrchu dros CF15 9TG Os bydd y casgliadau yn dilyn Fasnach Gyfiawn. Ffôn: 029 20890040 patrwm y blynyddoedd diwethaf fe Y mae’r rheolau masnach fydd y cyfanswm eleni yn agos i presennol yn gwanhau a thanseilio’r Tafod Elái ar y wê £700,000. Eithaf da mewn wythnos! economïau tlotaf ac mae’n rhaid eu http://www.tafelai.net Wrth gwrs y mae Wythnos newid fel bod pobl dlawd yn cael y Cymorth Cristnogol yn fwy nag cyfle i weithio eu ffordd allan o e-bost wythnos o godi arian. Mae’n gyfle dlodi. [email protected] hefyd i godi ymwybyddiaeth ynglŷn Meddai un wraig o Bangladesh â’r angen sydd yn ein byd a’r mewn rali yn y wlad llynedd, ‘Rwyf annhegwch sy’n gyfrifol amdano. wedi dod i brotestio yn erbyn sustem Argraffwyr: Gyda dros hanner poblogaeth y byd sydd yn ein gwneud ni’n dlawd. Ni Gwasg Morgannwg yn byw ar lai na £1 y dydd, sy’n ddylai fy mhlentyn ddioddef fel fi.’ Uned 27, Ystad golygu yn ymarferol prinder dŵr Y mae Cymorth Cristnogol yn Ddiwydiannol glan, bwyd a chysgod, dim gofal fudiad sy’n newid bywydau ac yn Mynachlog Nedd iechyd, addysg, offer na swyddi, y ymladd am gyfiawnder i eraill. Castell Nedd SA10 7DR mae’r angen yn enfawr, a gyda Ymunwch gyda ni ar 14eg o Fai. Ffôn: 01792 815152 thlodion Affrica ar gyfartaledd yn dlotach erbyn hyn nag oeddent 20 mlynedd yn ôl mae’n amlwg nad yw’r system bresennol yn gweithio. CLWB Y Eleni fe fydd sylw’n cael ei roi i Cangen y Garth wa it h part ner ia id C ymor t h Taith Gerdded DWRLYN Cristnogol yn Ethiopia ymhlith pobl sy’n dioddef o HIV ac AIDS. Flynyddol gyda Y mae dros 1.5 miliwn o bobl yn byw gyda HIV ac AIDS yn Ethiopia Jen MacDonald Helfa Drysor a mwy na miliwn o blant wedi colli Nos Fercher, eu rhieni oherwydd AIDS. Un 14 Mehefin Nos Wener prosiect sy’n derbyn cefnogaeth Am ragor o fanylion, ffoniwch: Cymorth Gristnogol yw rhaglen 16 Mehefin hyfforddi pobl ifanc ar gyfer bod yn Ros Evans, Ysgrifennydd Manylion pellach: gynghorwyr, er mwyn cynnal y rhai 029 20899246 2 029 20890961 sy’n dioddef oherwydd effeithiau TONTEG A GWLEDD O RYGBI PHENTRE’R EGLWYS

Gohebydd Lleol: Sylvia Fisher

Tîm dan 16 Llanilltud PRIODAS ARIAN Faerdref Llongyfarchiadau i Graham a fu’n Lynette Jenkins, Llannerch Goed ar fuddugol yn ddathlu eu priodas arian ar Ebrill yr Ŵyl 25ain. Bydd dymuniadau arbennig oddi wrth y rhai sy’n gallu darllen y Tafod o ganlyniad i waith diflino Hidiwch befo siom y Gamp Lawn, Enillodd tîm dan un ar bymtheg Lynette fel tiwtor Cymraeg i mae pethau’n argoeli’n dda i rygbi Llanilltud Faerdref y prif dlws, Oedolion yn yr ardal. Cymru yn y dyfodol a barnu oddi cwpan cystadleuaeth eu hoedran wrth berfformiad chwaraewyr ifanc nhw. Chwaraewyd rygbi bendigedig ARHOLIADAU yr ardal, canran sylweddol ohonynt o’r safon uchaf er mwyn ennill. Dros Mae nifer o ddarllenwyr ifanc y yn Gymry Cymraeg, yng Ngŵyl y deuddydd sgoriwyd 17 o geisiau Tafod ar hyn o bryd ynghanol Rhyngwladol Rygbi Cymru dros gyda dim ond 2 wedi’u sgori yn eu arholiadau TGAU, Safon A ac wyliau’r Pasg. herbyn oedd yn golygu eu bod wedi arholiadau gradd. Dymunwn bob Dyma adroddiad Keith Morgan, mynd drwy’r gystadleuaeth gyfan llwyddiant iddyn nhw. prif hyfforddwr y tîm dan 16: heb golli yr un gêm. Dywedodd Ar y seithfed o Ebrill aeth Clwb nifer fawr o’r dorf fod y rygbi a PRIODAS Rygbi Llanilltud Faerdref ar siwrne i welsant yn cael ei chwarae yn werth Llongyfarchiadau i Rhian Mahoney Gei Newydd yn Nyfed. Ar y bysiau ei weld . ar ei phriodas â Rhodri Morris yng roedd tri thîm o’r Clwb yn Plesiwyd cefnogwyr bob tîm gan y Nghapel y Tabernacl dros wyliau’r cynrychioli tri oedran gwahanol o wledd o rygbi a gafodd ei Pasg. Mae Rhian yn dod o Bentre’r chwaraewyr, Roedden ni gyd yn harddangos gan Llanilltud Faerdref Eglwys ac yn gyn ddisgybl o Ysgol mynd i ddefnyddio Cei Newydd fel a’i gwrthwynebwyr, sef timau o Garth Olwg. Erbyn hyn mae hi’n ôl cartref newydd am ryw dridiau er County Cavern, Daventry, Thanet a yn Ysgol Garth Olwg fel athrawes mwyn cymr yd r ha n mewn Lichfield. yn Adran y Babanod. cystadleuaeth rygbi a gynhaliwyd Gweld wynebau’r bechgyn wrth yng Nghlwb Rygbi Aberystwyth. iddynt godi’r cwpan oedd y peth GWELLHAD BUAN Cynhaliwyd y gystadleuaeth ar gyfer mwyaf gwerthfawr i mi weld erioed. Dyw Olwen Jones, Hollybush timau o Gymru, Iwerddon yr Alban Cyflawnwyd breuddwyd bersonol Villas, Tonteg ddim wedi bod yn a Lloegr. Cafodd y gystadleuaeth ei wrth weld y bechgyn yn derbyn hwylus yn ddiweddar. Gobeithio y chynnal dros benwythnos yr wythfed gwobr oedd yn cynrychioli byddi di’n teimlo’n well yn fuan, a’r nawfed gyda thimau o dan wyth llwyddiant mawr ar ôl gweithio’n Olwen. oed i un un ar bymtheg yn cymryd galed dros y blynyddoedd. Roedd rhan. hi’n braf gweld y bechgyn yn LLWYDDIANT RYGBI Enillodd tîm dan bymtheg mwynhau eu hunain ar y meysydd Llongyfarchiadau i Geraint Lewis, Llanilltud Faerdref gwpan her eu chwarae ac yn aeddfedu fel oedolion Chris Waring, Illtud Deiniol a hoedran nhw wrth iddyn nhw golli ifanc oddi ar y cae. Dymuna pawb a Rhodri Lewis sy’n aelodau o dîm allan ar y prif gwpan. aeth ar y siwrne, rhieni a rygbi dan 16 Llanilltud Faerdref chefnogwyr, pob llwyddiant i’r ynghyd â’u hyfforddwr Keith bechgyn am y dyfodol. Morgan o Donteg ar eu llwyddiant yng Ngŵyl Rygbi Cymru yn Aberystwyth.

Y cwpan yn nwylo Llanilltud Faerdref! 3 Pasg i'r Babanod a disgo i blant yr YSGOL Ysgol Adran Iau. Diolch iddynt am eu PONT Gymraeg brwdfrydedd a'u gwaith caled. SIÔN Castellau Caerleon Fel rhan o waith hanes y flwyddyn ar NORTON y Rhufeiniaid aeth holl ddisgyblion yr Adran Iau ar ymweliad â Chaerleon. Diwrnod y Llyfr Sioe Hetiau Cawsant brofiadau gwerthfawr iawn Dathlwyd diwrnod y llyfr yn yr ysgol Cafwyd cyffro mawr ymhlith plant y wrth iddynt ymweld â'r amgueddfa, y eto eleni. Daeth y plant a’u hoff lyfrau dosbarthiadau Meithrin a Derbyn wrth baddondai a chwarae rôl yn yr i’r ysgol a gwisgo fel cymeriad o’r iddynt wisgo'u hetiau Pasg yn y Sioe amffitheatr . llyfr. Fe gafodd pawb wledd yn y Hetiau blynyddol yn neuadd yr ysgol neuadd yng nghwmni Martin Geraint. ar ddiwedd tymor y Pasg. Da iawn chi Ffarwel a Chroeso Roedd y plant wrth eu bodd yn canu rieni am greu hetiau crefftus a lliwgar. Bydd Mrs Helen Jones yn ein gadael ac yn dawnsio. Diolch i blant Miss Kate Thomas a ar ddiwedd tymor y Pasg a diolchwn chôr yr ysgol am gyflwyniadau ar iddi am ei gwaith yn y dosbarthiadau Dathlu Pen­blwydd Halbert ddechrau'r cyngerdd ac am ganu ers mis Medi. Croesawn felly Miss Einstein swynol y plant bach. Da iawn chi! Samantha Griffin un o gyn­ Yn ystod yr wythnos wyddoniaeth, ddisgyblion Castellau yn ei lle am ymysg gweithgareddau eraill, Babi newydd dymor. cynhaliwyd parti i ddathlu pen­ Pleser yw cyhoeddi genedigaeth Ela Braf hefyd oedd croesawu cyn­ blwydd Einstein. Cymerodd bob Gwen, merch i Siân a Richard Lloyd . ddisgybl arall sef Tristam West yn ôl plentyn ran mewn arbrofion Ni fydd yr un amser bellach i'r timau i'r ysgol i drafod ei waith a'i fywyd yn gwyddonol yn ystod y dydd a chafodd tennis a golff. Llongyfarchiadau mawr y Brifysgol. Myfyriwr ail flwyddyn bawb hwyl a sbri yn bwyta gormod yn iddynt. yw Tristam yng ngholeg Merton yn y parti. Rhydychen yn astudio Ffiseg a daeth i Cymdeithas Rieni a Ffrindiau siarad ac ateb cwestiynau gyda phlant Cyngor yr Ysgol Castellau blynyddoedd 4, 5 a 6. Mae aelodau cyngor yr ysgol yn Ar ddiwedd y tymor bu aelodau'r Hefyd diolch yn fawr unwaith eto i cyfarfod yn rheolaidd a’u project gymdeithas yn brysur iawn. Mrs Gwen Emyr a ddaeth i siarad â'r diweddaraf yw agor siop bwydydd Cynhaliwyd noson bingo, helfa wy plant am y Pasg ar ddiwedd y tymor. iach. Mae’r siop ar agor bob bore yn Croeso hefyd i gyn­ddisgybl arall yr ystod amser egwyl er mwyn annog y ysgol hon sef Laura Tolley oedd ar Llyfrau’r Cyngor Llyfrau eto eleni. plant i fwyta’n iach. brofiad gwaith am wythnos o goleg Aelodau’r tîm dan 10 oed: Pen­y­bont. Diolch iddi am ei Ieuan Bennett, Levi Ball, Darcie Price Dan y Wenallt chymorth yn y dosbarthiadau gyda'r ac Abbie Griffiths Mynychodd plant Blwyddyn 6 gwrs plant. Aelodau’r tîm dan 12 oed: diwrnod yng Nghanolfan Dan y Evie Griffiths, Luke Baldwin, Cerys Wenallt, Aberhonddu lle roeddent yn P.C. Siân Jones Britton a Jadelle Clarke. cymryd rhan mewn pob math o Ar ddiwedd y tymor daath P. C. Siân weithgareddau awyr agored. Jones i siarad â holl blant yr ysgol am Llongyfarchiadau iddyn nhw i gyd. agweddau cymdeithasol ac am ei Chwaraeon gwaith hi fel plismones yn y Cymerodd y plant ran mewn Ymwelwyr gymdeithas. Rhoddwyd cyfle i'r plant Ymwelodd Cecilia o Ghana â phlant amrywiaeth o chwaraeon yn ystod y i wisgo eitemau o wisg yr heddlu a Blwyddyn 5 a 6 drwy bartneriaeth â tymor diwethaf. Cystadlaethau nofio, dysgu rheolau pwysig. Phrifysgol Morgannwg. Bu’n sgwrsio athletau, rygbi a phêl­droed. gyda’r plant am ei gwlad enedigol ac Llongyfarchiadau i’r buddugwyr ag i Rygbi'r Urdd am arferion y wlad honno. bawb a gymerodd ran. Cystadleuaeth 10 bob ochr rygbi'r Y tymor yma, fe fyddwn yn Urdd yn Llanharan. Enillodd tîm yr croesawu pobl o Tsieina i’n plith i Gwasanaethau Boreol ysgol 4 gêm yn ei grŵp ond colli o un rannu eu profiadau gyda’r plant. M a e a dra n y Ba ba nod a ’ r cais yn y rownd gynderfynol oedd yr Blynyddoedd Cynnar yn cynnal dau hanes yn y diwedd. Da iawn chi, wasanaeth bob tymor yng Nghapel Pobl y Cwm fechgyn. Cafodd tri phlentyn o’r ysgol, sef P o n t S i ô n N o r t o n . M a e ’ r Bradley White, Lewis Preece a Jordan dosbarthiadau yn gyfrifol am Pêl­droed Parsons eu galw i stiwdio y BBC yng gyflwyno’r gwasanaeth yn eu tro, a Aeth 11 o blant blynyddoedd 4 a 5 Nghaerdydd am glyweliad ar gyfer gwahoddir rhieni y dosbarth sy’n draw i'r astrotyrff yn Llanilltud rhan ym Mhobl y Cwm. Allan o lawer arwain i ymuno gyda ni i addoli. Faerdref i chwarae mewn twrnament o blant cafodd Jordan ei alw nôl fel un Tag Rygbi ysgolion yr ardal. Cafwyd o’r pedwar olaf a ddewiswyd (da Cwis Llyfrau yr hwyl arferol a phawb wedi iawn ti Jordan!) ond yn anffodus ni Cymerodd dau dîm ran yng Nghwis mwynhau. chafodd ei ddewis y tro yma. 4 YSGOL Bu’r gwasanaeth cynhebrwng yn TONYREFAIL Eglwys Dewi Sant ar19eg o GYFUN Ionawr, gwasanaethwyd gan y Gohebydd Lleol: D.J. Davies Fier Y parchedig Ruth Moverley, RHYDFELEN ac ar ol y gwasanaeth yn yr Eglwys aed ymlaen i Amlosgfa Llangrallo Penybont ar Ogwr. Marwolaeth Alison Tucker Llinos Jones Cydymdeimlwn eto â'r teulu yn Cydymdeimlad dwys â Mr a Mrs Daeth y newydd trist yr oedd yr ysgol eu colled. David Tucker Heol Collenna wedi ofni ei glywed – bu farw Llinos Tonyrefail ar farwolaeth sydyn iawn ar yr ail o Ebrill wedi cystudd hir. Colli Norman eu merch Alison yn 41oed yn ystod Bydd cyfle i ni dalu teyrnged briodol Yn ystod dyddiau cynnar Mis Ionawr diwethaf. Roedd wedi dioddef iddi yn rhifyn nesaf y Tafod. Mawrth daeth y newydd trist am poen enfawr gan Arthritis yn ystod ei farwolaeth Mr Norman Parsons yn bywyd, ac roedd wedi amharu llawer Dathliadau Diwrnod y Llyfr 2006 98oed, byddai’n yn 99oed ym Mis iawn ar ei gwaith ond wedi ymdrechu Bu 7C wrthi fel lladd nadredd yn Mehefin nesaf. Roedd Norman yn yn ddewr. ysgrifennu cardiau post at eu ffrindiau un arall o ffyddloniaid Eglwys Mae’r teulu yn aelodau gweithgar ym Mlwyddyn 6. Eu tasg oedd Dewi Sant Tonyrefail. Bu yn iawn yn Eglwys Dewi Sant ysgrifennu am eu hoff lyfrau warden ac arweinydd y côr, a Tonyrefail. Mae David wedi cymryd Cymraeg. Dyma beth ddywedodd byddai yn rhoi ei holl bwysau tu rhan amlwg yng ngweithgareddau’r Lowri Jones 7C, cyn­ddisgybl o Garth ôl i unrhyw weithgareddau er lles achos, ac wedi bod yn warden am Olwg. yr achos. Roedd wedi colli ei gyfnod hir. “ Roedd rhaid i ni feddwl am y llyfr gymar, Ivy, ers rhai blynyddoedd Cymraeg wnaethom ni ei fwynhau ac yn byw ar y pryd yn Heol y orau. Ysgrifennon ni at ffrind ym Gilfach Tonyrefail. Wedyn aeth i Mlwyddyn Chwech yn ein hysgol Gwych! Ond mae’r sialens yn parhau. mewn i fflatiau yn Heol y Felin ac gynradd. Esbonion ni pam wnaethom Mae’n rhaid canmol 7W yn ond yn ddiweddar aeth i Gartref ni fwynhau'r llyfr a lliwion ni’r arbennig am gasglu dros £300 fel GelliSeren a bu farw yn Ysbyty cerdyn post.” dosbarth a’r casglu’n dal i fynd yn ei Dewi Sant Pontypridd. Anfonwyd y cardiau post at flaen. Athro oedd yn ei fywyd cynnar ddisgyblion Blwyddyn Chwech Does dim cyfanswm terfynol a threuliodd rhan fwyaf o'i ysgolion Garth Olwg, Evan James a gennym ar hyn o bryd ond gobeithiwn alwedigaeth yn Ysgol Gynradd Heol­y­Celyn. Diolch i Mrs. Price, gasglu swm anrhydeddus at yr achos Hendre Forgan. ysgrifenyddes Garth Olwg, Mrs. teilwng hwn. Bu ei gynhebrwng ar y 27ain o Ebbsworth, athrawes yn Evan James a Gyda llaw, sawl n sydd yn fis Mawrth ar ôl gwasanaeth yn Mr Rees, Pennaeth Heol­y­Celyn am ffynhonnell?! Eglwys Dewi Sant. Rhoddwyd i dderbyn a dosbarthu’r cardiau. orffwys ym Mynwent y Trane Ymgyrch Marie Curie ­ Apêl Tonyrefail. Gwasanaethwyd gan y A d r a n Y m a r f e r C o r f f – Cennin Pedr ficer Y Parchedig Ruth Moverley. Llwyddiannau Casglwyd £158.43 tuag at apêl Coffa da am ddyn hynaws. Llongyfarchiadau mawr i Jade Foster, “Cennin Pedr” ym mis Mawrth, gan Blwyddyn 8, ar gael ei dewis i werthu “Cennin Pedr Marie Curie” ac Colli Teif gynrychioli Cymru mewn “Karate”. A un dosbarth o’r Adran Arlwyo yn Dydd Llun Mawrth 17eg daeth y hefyd i Sam Fenwick, Blwyddyn 8, ar coginio crempog i werthu i staff a newydd trist am farwolaeth Mr gael ei ddewis i gynrychioli Caerffili, disgyblion yr ysgol. Diolch yn fawr Teifryn (Teif) Westlake, gynt o De Ddwyrain Cymru a Chymru mewn iawn i bawb a wnaeth gyfrannu. Tylchawen Tonyrefail yn 81 oed. Sboncen. Roedd ef a’i gymar Joyce wedi Pêl­rwyd Rhynglysol symud i Fflatiau Gelli Dawel rhai Ymgyrch Marie Curie Canlyniadau’r Llysoedd: blynyddoedd yn ôl. Collodd ei Eleni eto mae Blwyddyn 7 wrthi’n Blwyddyn 7 ­ 1af Llywelyn, 2ail iechyd wedi cael ei lesghau gan casglu arian tuag at ymgyrch Marie Dafydd, 3ydd Hywel a 4ydd Owain. Alzheimer felly treuliodd ei Curie. Dros y blynyddoedd rydym Pencampwragedd Bethan James ac ddyddiau olaf yng Nghartref wedi casglu cannoedd o bunnoedd Elena Williams. Gofal y Rhondda. tuag at yr achos da hwn ac rydym Blwyddyn 8 ­ 1af Owain, 2ail Mae ganddynt ddau o blant wedi derbyn Cennin Pedr diri yn wobr Gruffydd, 3ydd Llywelyn a 4ydd Richard a Carol a wyron ac am ein hymdrechion. Un o’r Hywel. wyresau. gweithgareddau a drefnom eleni oedd Pencampwraig Bethan L. Jones. Bu’r gwasanaeth angladdol ar cystadleuaeth sillafu rhwng y Blwyddyn 9 ­ 1af Llywelyn ac 2ail Llun 24ain yn Eglwys Dewi Sant disgyblion ­ cant o eiriau sy’n codi Dafydd. Tonyrfail ag yn Amlosgfa yn ein cwrs Sylfaen a’r her oedd eu Pencampwraig Becky Rees. Llangrallo Penybont Ar Ogwr. dysgu’n gywir. Tipyn o gamp! Yr Blwyddyn 10 ­ 1af Iolo ac 2ail Gwasanaethwyd gan Y Parchedig enillydd cyn belled yw Cerys Davies Gruffydd. Graham Lloyd o’r Porth. Dosbarth 7W gyda 99 allan o 100. Pencampwraig Menna Lucas. Cydymdeimlad dwys â Joyce, 5 Richard a Carol a’u teuluoedd. YSGOL Ysgol EVAN JAMES Gynradd www.ysgolevanjames.co.uk Gymraeg Llantrisant EISTEDDFOD YR URDD Ysgol Gynradd Llongyfarchiadau i bawb ar eu Cwis Llyfrau Cymraeg Gymraeg perfformiadau yn Yr Eisteddfod Sir Llongyfarchiadau i dîm dan 12 oed yn Aberdâr. Pob lwc i Georgia Gray yr ysgol, sydd wedi llwyddo i Tonyrefail fydd yn llefaru dan 12 oed yn Yr gyrraedd rownd genedlaethol Eisteddfod Genedlaethol. Cystadleuaeth y Cwis Llyfrau Cymraeg a gynhelir yn Aberystwyth Diolch yn fawr i Mrs Marilyn RAFFL Y PASG ar Fehefin yr ugeinfed. Dymuniadau Morgan am ei gwaith caled wrth ’Roedd y raffl yn llwyddiannus iawn gorau i Sophie Nicholls, Elinor gyflenwi yn yr Uned Dan 5 yn ystod gyda phawb yn frwd i brynu Thomas, Siôn Greaves a Heti Edge cyfnod mamolaeth Mrs Nadimi. tocynnau i helpu menter Cyngor Yr fydd yn teithio i Aberystwyth Croeso mawr i Miss Gemma Ysgol i wella ardaloedd penodol yn gyda’u hathrawes Mrs Mair Holman sydd bellach wedi yr ysgol. Tocyn Jessica Davies o Williams. ymgymryd â'r swydd dros dro. ddosbarth 6 oedd y cyntaf allan o’r Llongyfarchiadau i Mr Fussell y bocs. ’Roedd llu o wyau ac Gwasanaeth y Pasg gofalwr a'i wraig ar achlysur dathlu anrhegion eraill a chasglwyd £170. Yn ystod yr wythnos olaf cyn eu priodas ruddem yn ddiweddar. gwyliau’r Pasg, fe fynychodd pob ∙ Llongyfarchiadau mawr i Gwynfor CYMDEITHAS RHIENI AC disgybl o Flwyddyn 1 i fyny, Dafydd ar lwyddo gydag Anrhydedd ATHRAWON wasanaeth arbennig i ddathlu’r Pasg yn ei arholiad piano Gradd 1 ­ dal ati Mae’r Gymdeithas wedi bod yn yn Eglwys Dewi Sant, Meisgyn. Gwynfor! brysur yn paratoi gweithgareddau i Roedd y gwasanaeth dan ofal y Diolch i Mrs Gwen Emyr am ddod godi arian. Daeth cwmni teils Parch Viv Parkinson, a diolch i’r i'r ysgol i gynnal gwasanaeth “Splatters” i’r ysgol i helpu plant y gwahanol ddosbarthiadau am eu diddorol ac addysgiadol am fywyd a feithrin a’r derbyn i gynllunio teils cyfraniadau. gwaith `Nansi Dolwar' gyda'r adran gyda lluniau o wynebau’r plant iau. Mwynheuodd y babanod stori arnynt. Mae plant blwyddyn 1 a 2 yn Raffl Wy Pasg Enfawr! o'r Beibl. edrych ymlaen at gael cyfle i Diolch i’r Gymdeithas Rieni ac Daeth 2 weithdy gwyddonol ar gynllunio lluniau ar deils y tymor Athrawon am drefnu raffl Pasg eleni ymweliad â'r ysgol yn ddiweddar. yma. Trefnodd y gymdeithas hefyd eto. Kieran Coultis o Ddosbarth 8 Cafodd yr adran iau gyfle i adolygu arwerthiant cacennau yn neuadd yr enillodd yr wy enfawr – gobeithio’i eu sgiliau gwyddonol gydag ysgol a chafodd y plant gyfle i brynu fod wedi rhannu’r wy gyda’i anturiaeth `Robo Kid' yn y gofod. I'r cacennau. chwaer, Abigail! syrcas aeth y babanod i edrych ar rymoedd ­ cawsant lot o hwyl (a PLANT YR YSGOL AR Y Gyrru’r Chwilen Miss Hughes) wrth ymarfer eu TELEDU Ar nos Wener yr wythfed ar hugain sgiliau! Yn ogystal mwynheuodd y Bu’r tîm cwis llyfrau sydd ym o Ebrill, trefnwyd noson “Gyrru’r babanod weithdy drama o dan mlwyddyn 5 a 6 ar raglen ‘Wedi Chwilen” i deuluoedd yr ysgol. arweiniad Theatr Iolo. Saith’ ar S4C yn trafod y llyfrau Cafwyd llawer o hwyl wrth chwarae Roedd blwyddyn 6 yn drist iawn sydd ar restr fer Tir­na­nog. gêm y chwilen, gwisgo’n ffansi, wrth ffarwelio a Missy Lender o'r peintio wynebau a mwynhau Rhondda Rebels ar ddiwedd tymor y CHWARAEON lluniaeth ysgafn. gwanwyn. Mae Missy wedi bod yn Llongyfarchiadau i Sam Edwards dysgu sgiliau pêl fasged i'r dosbarth sydd wedi cael ei ddewis yng Y Criw Craff ers dau dymor. Maent yn edrych ngharfan rygbi Dwyrain Cymru a Ar y trydydd o Fai bu disgyblion ymlaen at brofi eu sgiliau ar y cwrt phob lwc i dîm rygbi’r ysgol fydd yn Blwyddyn 6 yn ymweld â’r Criw yn ystod twrnament ym mis Mai ­ cystadlu yn nhwrnament Yr Urdd ar Craff – cawsant amser wrth eu bodd, pob lwc iddynt! Barc Y Strade ar Fai’r 13eg. fel arfer. Roedd rhieni a phlant yr Uned Dan 5 wedi bod yn brysur iawn yn creu SIOP FFRWYTHAU Ensemble hetiau’r Pasg. Cafodd yr holl ysgol Mae Dosbarth 14 Mr Ioan Thomas Edrychwn ymlaen at ymweliad yr gyfle i edmygu y gwaith gorffenedig wedi dechrau menter newydd ­ siop ensemble offerynnol â’r ysgol ar y ­ ardderchog! ffrwythau. Mae’r plant eisiau hybu pymthegfed o Fai. Trefnwyd yr bwyta’n iach ac yna dysgu sgiliau ymweliad dan ofal y Gwasanaeth busnes. Cerdd. 6 PENTYRCH

Gohebydd Lleol: Marian Wynne

NABOD Y FRO I’r awyr agored yr aeth Clwb y Dwrlyn ar y Sul wedi’r Pasg ar y daith gerdded flynyddol o gwmpas y fro dan arweiniad Don Llewellyn. Y tro yma Don a’i canolbwyntiwyd ar bentref Pentyrch ei straeon hun gan oedi ger adeiladau cyhoeddus ac ambell dŷ a Don yn rhannu tamaid o iddo ddechrau ar ei swydd newydd fel hanes neu stori yn ymwneud â’r llecyn. pennaeth yr adran Hanes yn Ysgol NOSON I GOFIO Wedi mynd heibio capel Penuel Dyffryn Conwy, Llanrwst. Cynhelir noson i gofio ac i ddathlu aethpwyd i fewn i Eglwys Sant Catwg bywydau Linda Moran ac Ursula lle cafwyd clywed peth o’i hanes wrth YMDDEOLIAD Thomas yng nghwmni Heather Jones a dynnu sylw at rai o nodweddion yr Mae Allan Rochford, Maes y Sarn chantorion ifanc o Goleg Cerdd a adeilad. Yna ymlaen at (ond nid i wedi ymddeol o’i swydd gyda Chyllid Drama Caerdydd, nos Iau, Mai 25 am fewn i’r) Kings Arms a gorffen y daith y Wlad yn Llanisien. Dymunwn yn dda 7 o’r gloch yn y Mochyn Du. Mae’r wrth y ‘Mission’. Fel arfer, llwyddwyd iddo wrth iddo fwynhau’r cyfle i gael tocynnau sydd yn £7 yr un ar gael gan i ymestyn ein gwybodaeth o hanes a chwarae mwy o golff. Nerys Snowball neu Julia Burns. Bydd threftadaeth ‘gwŷr Pentyrch a’i gilydd’ yr elw yn mynd at Hospice Marie tra ar yr un pryd ein diddanu â throeon ADFERIAD BUAN Curie ym Mhenarth. trwstan y trigolion a chynnyrch rhai o’r Treuliodd Dave Lewis, Lôn y Fro, prydyddion lleol. Dyma, isod, un o’r gyfnod yn yr ysbyty yn ddiweddar a ERTHYGL DDIDDOROL cerddi a adroddwyd. dymunwn adferiad buan iddo. Cyhoeddwyd erthygl gan Deri Hughes Diolch yn fawr Don am brynhawn yn y “Cross and Cockade International hynod o ddiddorol. DR. WHO Journal” yn ddiweddar. Mae’r Mae gan deulu Jones y cigydd cylchgrawn yn arbenigo mewn hanes LLONGYFARCHIADAU ddiddordeb mawr yn ail gyfres awyrennau rhyfel cynnar. Dechreuodd Llongyfarchiadau i Stephanie Dyer, Dr.Who. Llogwyd car Wolseley du Deri ymchwilio yn y maes yn ystod ei Maes y Sarn, ar gael ei derbyn i 1952 6/80 Vaughan i’w ffilmio fel un o flwyddyn olaf fel myfyriwr Hanes. astudio cerddoriaeth yng Ngholeg y geir yr heddlu yn y gyfres. (Dyma’r Enillodd wobr am y gwaith ac Brenin, Caergrawnt. Mae Stephanie yn math o gar a oedd yn cael ei ymddangosodd yn y cylchgrawn o dan ddisgybl yn Ysgol Plasmawr a ddefnyddio gan yr heddlu yn ffilmiau y teitl “British Strategic Air dymunwn y gorau iddi ar gyfer y Miss. Marple.) Gellir gweld llun y car Operations, May to November 1918.” dyfodol. yn hongian yn y siop ac mae Vaughan Llongyfarchiadau Deri. Llongyfarchiadau hefyd a phob yn mynd ag e’ i’w arddangos mewn dymuniad da i Gareth Thomas wrth sioeau ceir clasurol o bryd i’w gilydd. GWOBR AUR Da yw gallu adrodd i Fand Chwyth Marwnad y Mochyn Gwyn Ieuenctid Caerdydd a’r Fro ennill gwobr aur yn y gystadleuaeth yn Mae holl drigolion Cefn Bychan William Gruffydd oedd y trencher Neuadd Carnegie yn Efrog Newydd. Wedi cael eu taro'n syn Dala'r mochyn ydoedd e’, ( Dyma’r unig fand o’r tu allan i’r Trwy i angeu ddod mor sydyn Ar ôl hyn daeth Doctor Tyler U.D.A. i gystadlu.) Yn ogystal, gan fod A thorri lawr y mochyn gwyn. A llond tebot mawr o de. y tywydd yn braf, cawsant gyfle i Gwerthwr tlawd yr oedd ei berchen Rhoddwyd dos i'r mochyn yma, chwarae mewn cyngerdd yn yr awyr Ben Drescuthan ydoedd e’ Er ei wella meddant hwy, Gwnewch gydymddwyn trwy roddi arian Ond canfyddwyd yn y bore a g o r e d y n C e n t r a l P a r k . I gael mochyn yn ei le. Ei fod yn farw ers awr neu ddwy. Llongyfarchiadau i Bethan Pickard sydd yn chwarae ffliwt yn y band ac Cydgan wrth gwrs, ’roedd Siân a’r hanner cant Mae'r cymdogion yn ymddiddan Yn ei angladd 'roedd personau, o gefnogwyr eraill a deithiodd i’w Ac yn dwedyd oll fel hyn Boneddigion penna'r wlad cefnogi wrth eu boddau. Colled mawr i Ben Drescuthan William Prichard, Betasea Ydoedd colli'r mochyn gwyn. A William Gruffydd yr hen dad, Jim gŵr Rhoda, Ben Drescuthan, CROESO ADRE Beth oedd achos ei farwolaeth Wil ei frawd a Twin Tonmawr , Mae Mari Elin, Penmaes, wedi Nid oes neb all ddweyd yn iawn, Oli Lisa, Dai mab Letis, dychwelyd i fyw gartref ar ôl cyfnod Mae pawb yn barnu trwy'r gymdogaeth Dyna eu henwau'n drefnus 'nawr! yn gweithio yn Llundain. Dymuniadau Mae gwaew gafodd un prydnawn; gorau yn dy swydd newydd yn Bu meddygon blaenaf Cymru gweithio ym maes cysylltiadau Yn ei weled ar ddydd Sul, cyhoeddus i gwmni Freshwater yng A hwy ddywedant 'rôl penderfynu, Fod ei fywyd mewn lle cul. Nghaerdydd. 7 Pobol y cwm. Tomos fydd yn EFAIL ISAF chwarae rhan Ricky, mab direidus Marc Jones yn y gyfres. Tybed a oes Gohebydd Lleol: yma seren ddisglair ar fin disgleirio Loreen Williams yn Efail Isaf. Rhaid cofio mai ar y gyfres Pobol y Cwm y cafodd Ioan Gruffudd ei gyfle cyntaf! Pob hwyl Yn yr ysbyty iti Tomos. Mae’n dda deall fod Morgan, mab bach Lyn a Jason Edwards, Côr Merched y Garth yn Nantcelyn, lawer yn well erbyn hyn Iwerddon ar ôl treulio rhai dyddiau yn yr Teithiodd aelodau Côr Merched y ysbyty ddechrau mis Ebrill. Garth i’r Ynys Werdd i Letterkenny Mae Ioan, mab Robert a Bethan i’r Ŵyl Ban Geltaidd yn ystod Emanuel, Tŷ Gwyn, Heol y Parc gwyliau’r Pasg. Yn ogystal ag ennill hefyd wedi treulio rhai dyddiau yn yr ail wobr yn y gystadleuaeth i yr ysbyty ac mae’n braf gallu Gorau merched ar y Sadwrn bu’r cofnodi ei fod yntau hefyd wedi merched yn canu mewn cyngerdd yn gwella erbyn hyn. Theatr An Grianan, ac yn Noson y Cymry ar y Nos Wener. Gwelwyd yr Ysgol Feithrin y Pentre. aelodau am y tro cyntaf yn eu Agorwyd Ysgol Feithrin yn Neuadd gwisgoedd pinc llachar! y Pentref ar ddydd Llun, Chwefror Hwyrach mai’r wibdaith Fore 27. Ceri Roberts yw’r arweinydd a Gwener oedd un o uchafbwyntiau’r Siân Davies yw’r gynorthwywraig. Priodas Rhodri a Rhian daith. Roedd y tywydd yn heulog Llongyfarchiadau i Rhian Mahoney Derbynnir plant o ddwy flwydd a braf ac roedd y croeso a’r adloniant hanner ymlaen i’r ysgol a byddant a Rhodri Morris ar achlysur eu yn Tabhairne Les (tafarn les) yn priodas yng Nghapel y Tabernacl, yn cyfarfod bob prynhawn Llun, n o d w e d d i a d o l o g r o e s o ’ r Mercher ac Iau. Paratoir llu o ddydd Sadwrn Ebrill 8. Merch Gwyddelod. Y dafarn oedd cartref yr Gerald Mahoney a Pam Mahoney o weithgareddau amrywiol ar gyfer y enwog Clannad ac Enya. Roedd y plant a gall Cymry di­Gymraeg yn Bentre’r Eglwys yw Rhian ac mae daith o amgylch dinas Belfast cyn Rhodri yn hanu o Lantrisant ac yn ogystal â Chymry Cymraeg ymuno dychwelyd ar y Sul yn agoriad â’r dosbarth. Fe gynhelir Agoriad fab i Keith a Jen Morris. Edrychai llygad i amryw, yn enwedig wrth Rhian yn hyfryd mewn gwisg o Swyddogol o fewn yr wythnosau deithio drwy ardal y Falls road. nesaf, ond yn y cyfamser galwch sidan lliw “antique rose”. Y Mae aelodau’r côr yn ddyledus morynion oedd Natalie Davies, fewn i gofrestru eich plentyn neu mi iawn i Llinos am hyfforddi ac i Ray fedrwch gysylltu â Ceri Roberts ar ei ffrind Rhian a Laura a Rhianna ag Eleri am drefnu’r daith mor Satterley. Roedd y tair yn gwisgo ffôn symudol 07932 197490. Pob drwyadl. hwyl a llwyddiant i’r Ysgol feithrin. gwisgoedd llaes o liw “raisin”. Alun Jones, ffrind Rhodri oedd y Cylch Cadwgan gwas priodas a’r tywyswyr oedd Seren newydd y Pentre’ Cynhelir cyfarfod nesaf Cylch Llongyfarchiadau i Tomos West, Gareth Mahoney, brawd Rhian ac Cadwgan yn Neuadd y Pentref, Efail Owen a Siôn Morris, brodyr Rhodri. mab hynaf Mike a Lyn West, Isaf am 8 o’r gloch, Nos Wener, Mai Nantcelyn sydd ar fin ymuno â chast Gweinyddwyd y seremoni gan Y 5. Cymdeithas Gymraeg Llantrisant Parchedig Eirian Rees a’r Parchedig fydd yn trefnu’r noson a’r Alvan Richards Cook. Carey siaradwraig wadd fydd Nesta Wyn Williams oedd yr organydd a Jones. chafwyd datganiad hyfryd ar y ffidil gan Wesley Keirl. Y TABERNACL Mwynhawyd y wledd briodas yng Dathlu’r Pasg Ngwesty DeCourcey, Pentyrch, ac fe Cafwyd Oedfa o foliant a chymun ar aeth y pâr ifanc ar eu mis mêl i Fore Sul y Pasg gyda’r Gweinidog Y Ynysoedd y Maldives. Parchedig Eir ia n R ees yn Athrawes yn Ysgol Gymraeg gweinyddu. Gwnaeth amryw o Garth Olwg yw Rhian ac mae aelodau’r Tabernacl a Chastellau Rhodri yn gweithio ym myd y ymuno gyda chynulleidfa Eglwys gyfraith. Pob dymuniad da i chi eich Salem, Tonteg ar ddydd Gwener y dau a phob hapusrwydd i’r dyfodol. Groglith mewn oedfa arbennig o dan arweiniad y Parchedig Peter Cutts a’r Parchedig Eirian Rees. 8 Tomos West Sul y Blodau Ar nos Sul, Mai 9fed ar Sul y Blodau cafwyd datganiad o’r gwaith ‘Olivet to Calvary’ gan Cantorion Creigiau yng Nghapel y Tabernacl. Cafwyd gwledd o ganu ac roedd yn braf gweld rhai o aelodau’r eglwys ymhlith y Cantorion. Ar brydiau roedd y canu’n bwerus a grymus ac weithiau’n sensitif a theimladwy. Cyfarwyddwr Cerdd y Côr yw Mrs Mair Roberts a hi hefyd oedd un o’r unawdwyr ynghyd â Richard Allen (Tenor) a Martin Lloyd (Bariton). Yr organydd oedd y canon Graham Holcombe.

Trefn y Suliau ar gyfer mis Mai. Mai 7. Gwasanaeth Cymun o dan ofal y Parchedig Robin Samuel. Cantorion Creigiau yn y Tabernacl Mai 14. Gwasanaeth Cymorth Cristnogol. Mai 21. Y Parchedig Aled Edwards, Cilfynydd. CREIGIAU Mai 28. Mr Emlyn Davies. Gohebydd Lleol: Nia Williams Tyrchod mawr Pentyrch

Daw llawer peth mewn bywyd Cydymdeimlad I'n poeni o dro i dro Estynnwn ein cydymdeimad llwyraf â Ond 'leni, pla o dyrchod Sy'n destun siarad bro. Martha Hooper a’r teulu – bu farw Mam Martha yn ddiweddar wedi Dros nos daeth haid o'r diawled A thyrchu'n hewlydd, sbo, gwaeledd hir. Gan adael "twmpe" tarmac Sy'n uwch na'r un tip glo. Llongyfarchiadau … …i Sara Canning ar gael ei phenodi yn Mae Jags, Fiesta's, Honda's Mae Angharad Devonald, wedi athrawes Fathemateg yn Ysgol Gyfun Yn awr a'u bolie'n sglein ysgrifennu llyfr i help plant Plasmawr. Pob dymuniad da i ti wrth i 'Rôl mynd rhy ewn i gwrddyd goroesi’r arddegau. Mae’r llyfr yn ti gychwyn ar gyfnod cyffrous iawn. … i Eleri Middleton sydd wedi ennill ei 'N annisgwyl gyda rhein. anaddas i bobl hen ac i ddarllenwyr 'Dyw "Ffôr bei ffôrs" y crachach gradd 5 ar y ffidil ynghyd â llwyddo yn dan 12 oed ond mae’n rhoi llond trol ei harholiad theori. Na Vauxhalls, Volvo's chwaith o tips a syniadau i bobl ifanc sy’n 'Di hollti ddicon uchel brwydro’u ffordd drwy’r arddegau. Tra'n gwibio off i'r gwaith. Cartref newydd Os wyt ti eisiau gwybod beth yw Dymuniadau gorau i Marilyn a Simon Tra'n canu yn Iwerddon dy hawliau, ac os wyt ti’n fodlon Shewring, a George y bychan yn eu Bu merched glew y fro taclo ambell i gwis, yna dyma’r llyfr cartref newydd ym Maes y Rhedyn. Yn teithio'r "Falls" a'r "Shankill" i ti!. Bydd gan George nifer fawr o ffrindiau A Stormont yn eu tro. angst ac anawsterau lawr y pen yma o’r pentre! Croeso i Teg dweud na welwyd twlpe goroesi’r arddegau chi. Mor "styrn" a rhai man hyn. Angharad Devonald Oes mwy tarmac i sbario? Gwasg y Dref Wen Coup i gwmni Greenfield Neu y'n ni'n dwpach fan hyn? Llongyfarchiadau i Wyn Innes pennaeth cwmni Greenfield, cwmni Mae sôn bod ras­drac Aintree cyfr yn g ol â’i ben cadl ys yn g Yn sialens, odi glei, Nghaerdydd, ar sicrhau cytundeb I g'ffyle bach diniwed unigryw fydd yn darparu strategaeth Ar y Nashiynal 'n rhoi trei. fusnes rhyngwladol ar gyfer saith o Ond sdim ar ffensys Aintree gwmniau teledu annibynnol y Deyrnas All faeddu'r twlpe hyn, Unedig. Y mis nesa bydd Wyn ar ei Oes gwir bod treials Badmington ffordd i Cannes i gynhadledd Yn dod 'ma gyda hyn? glyweledol fyd­eang. Pob llwyddiant i Greenfield yn y maes arloesol yma. Twrch Pentyrch 9 MENTER IAITH

ar waith yn Rhondda Cynon Taf

01443 226386

www.menteriaith.org chyflwynwyr poblogaidd yr orsaf leol Clwb Brecwast Ysgol Gynradd yn cael mwy o le nac erioed yn yr ŵyl Gymraeg Evan James fel partneriaeth fwyaf yn eu hardal. Ydych chi’n rhwng Ysgol Evan James, Menter Iaith Parti Ponty gwrando ar sioe Yr Awr Fawr bob dydd a Catering Direct. Mae’r clwb ar agor Mae Parti Ponty yn dod yn nes ac y mae Sul? Dyna’ch cyfle chi i gael am bron a bod dwy awr pob bore o mwy a mwy o drefniadau yn cael eu cyflwyniad i gerddoriaeth Cymraeg. 7.30am ymlaen ac mae’r plant yn cael cadarnhau. Bydd y digwyddiadau yn Yr ysgolion yw craidd Part Ponty wrth brecwast diolch i gynllun newydd y dechrau yn gynnar iawn eleni gyda gwrs ac y mae disgwyl i ni weld YGG Cynulliad Cenedlaethol. Rydym yn ffilmio dwy raglen “Noson Lawen” ar Evan James, Bronllwyn, Bodringallt, falch iawn o’r cydweithrediad ac yn nos Fercher a nos Iau 28/06/06 a Castellau, Pontsionorton, Abercynon, falch o weld ein gwasanaethau plant yn 29/06/06 yng Nghanolfan Hamdden y Heol y Celyn, Llynyforwyn a llawer ehangu eto. Ddraenen Wen, Rhydyfelin, Pontypridd. iawn mwy. Mae ysgolion uwchradd Nid ydym yn siŵr pwy yn union fydd Rhydfelen a’r Cymer wedi addo ANAWSTERAU GYDA RHAI YN yn perfformio eto ond y mae enw perfformiadau hefyd yn ystod y RHONDDA CYNON TAF. Dafydd Iwan wedi’i grybwyll ac rwy’n diwrnod. Braf ydy cael datgelu hefyd Er llwyddiant y clwb uchod rhaid nodi siŵr y byddai hynny’n boblogaidd iawn. bod cryn dipyn o ysgolion Saesneg yn fod hyn yn lle gwrthwynebiad rhai yn Ar y nos Wener 30/06/06 y mae Criw awyddus i gyfrannu – eisoes y mae Rhondda Cynon Taf yn lle gyda CIC yng Nghlwb Y Bont gyda sawl ysgolion Penygraig Junior, Parc chefnogaeth y rhai sydd i fod i grŵp yn cynnwys “Anweddus” o Ysgol Primary, Tylorstown a Phenrhys wedi h yr w ydd o datbl ygiadau fell y. Gyfun y Cymer, “No Star” sef enillwyr cytuno i berfformio – sydd yn dangos yn Gofynnwyd a fyddai modd gwneud cais Brwydr y Bandiau 2005 ac enillwyr glir faint o gefnogaeth sydd i’r Gymraeg am grant at sefydlu’r clwb brecwast ond gwobr arall C2 sef “Ffrisbee” yn cael yn y gymuned. cafwyd gwybod nad oedd modd gwneud eu cyflwyno gan gyflwynwyr BBC Mae nos Sadwrn i’w threfnu o hyd hynny. Gan fod cofnodion Cyngor Radio Cymru ar y noson. Mae Ffrisbee gyda sawl syniad ar y gweill ac y mae Rhondda Cynon Taf yn dweud bod yn rhif 1 yn siart C2 ar hyn o bryd. Mae Clwb y Bont wedi cadarnhau fel cefnogaeth ar gael heriwyd y sylwadau tocynnau’r noson hon yn rhatach lleoliad.. Mae Cyngor Rhondda Cynon hynny a chafwyd ymddiheuriad a ymlaen llaw nac y bydden nhw ar y Taf yn arwain gyda threfniadau dydd ffurflen gais. Gwrthodwyd y cais ta noson felly os ydych chi eisiau noson Sul a disgwylir y bydd Red Dragon waeth ar ôl ein hymdrechion gorau. boeth yng Nghlwb y Bont gwnewch yn Radio unwaith eto yn chwarae rôl Derbyniwyd cynnig hyfforddiant am siŵr o’ch tocyn ymlaen llaw. flaengar ar y diwrnod. Er bod llai o ddim gan Glybiau Plant Cymru, gan eu Ar ddydd Sadwrn 01/07/06 bydd gyda Gymraeg o’r llwyfan y mae’r diwrnod bod yn darparu hyn ymhob man arall ni gydweithrediad S4C wrth fod Triongl yma yn ddiwrnod llawn hwyl sy’n yng Nghymru, ond yn anffodus iawn i ar brif lwyfan Parti Ponty a caniatáu i ni gwrdd â phobl newydd i’r ni ac er mawr synod iddyn nhw nid chymeriadau poblogaidd S4C sef Sam Gymraeg. oedd rheolau Rhondda Cynon Taf yn Tân, Sali Mali a Superted i gyd yn Bydd stondinau Cymraeg gan caniatáu i ni fanteisio ar y cynnig yma ymddangos ym mharc Ynysangharad, gynnwys Corlan Goffi Cymunedau’n ychwaith. Pontypridd. Mae Côr yr Anthem Gyntaf, Cyfieithwyr, Dysgwyr CYD a’r Genedlaethol gyda ni hefyd wrth fod 5 o colegau lleol i gyd ar gael ar y ddau DIM CYNLLUNIAU CHWARAE ysgolion y Sir yn dod at ei gilydd i ddiwrnod yn ogystal â wal ddringo a DROS YR HAF ddath lu eti fed dia eth ein cân chestyll neidio gan ddibynnu ar y Mae sawl un wedi gofyn a fydd cenedlaethol fel rhan o brosiect tywydd wrth gwrs. Mae gobaith y bydd cynlluniau chwarae gennym dros yr Cymunedau Yn Gyntaf. Bydd GTFM Gwasanaeth Tân De Cymru gyda ni Haf. Er nad yw Rhondda Cynon Taf yn gwneud Roadshow o’r maes, gyda hefyd gyda Injan Dân, arddangosfeydd a wedi rhoi barn clir ar y mater o hyd gêmau eraill. Bydd Yr Urdd yn trefnu gallwn fod yn weddol siŵr na fydd. Ar chwaraeon yn ôl eu harfer yn ogystal â sail cefnogaeth y Cyngor yn y rhedeg stondinau gwahanol ar y maes. gorffennol buom yn weithgar iawn i Bydd Mudiad Ysgolion Meithrin yno i sicrhau grantiau o gyfeiriadau eraill er ddiddanu’r plant bach a chynnig llefydd mwyn rhoi pecyn cynhwysfawr at ei mewn cylchoedd chwarae a chylchoedd gilydd i gynnal cynlluniau chwarae. ti a fi. Cewch gyfle hefyd i brynu Gan nad ydym wedi cael cefnogaeth y nwyddau diolch i Siop y Bont. I gyd at Cyngor nid oes sail nac ychwaith amser ei gilydd mae Parti Ponty yn edrych yn gennym i ddenu grantiau eraill dda iawn hyd yma! ychwanegol i gynnal cynlluniau. Felly ymddiheuriadau i bawb ond ni fydd CLWB BRECWAST EVAN JAMES cynlluniau chwarae gennym. 10 Y Grŵp Frisbee Llwyddiant diweddar arall ydy agor CEFNOGAETH CWMNI ACEN I’R Mae Clwb Carco Llantrisant ar agor ar DYSGWYR, CIC AC I’R FENTER ôl ysgol bob dydd yn ysgol Gymraeg Mwy o lwyddiant eto i orffen sef Llantrisant ac mae’n wasanaeth diolchiadau i Gwmni Acen sydd eisoes gwerthfawr iawn i rieni’r ardal ac yn wedi gwneud pamffledyn newydd i rhoi cyfle i blant barhau i defnyddio’r hyrwyddo CIC ­ Cynllun Ieuenctid y Gymraeg ar ôl oriau’r ysgol. Cymoedd a nawr y maent yn bwriadu cyhoeddi cylchgrawn CICIO yn barod at Eisteddfod Yr Urdd a Pharti Ponty. Y maent hefyd yn ail gynhyrchu cardiau Helo!! Rhian a Rebecca sydd yma o CYDNABYDDIR CEFNOGAETH hyrwyddo boreau coffi’r Fenter gan fod Glwb Carco Llantrisant. Dewch i cymaint ohonynt nawr. ymuno gyda ni i gael hwyl a sbri! Ryd yn n i'n cyn n al llawer o WWW.MENTERIAITH.ORG GYDA weithgareddau gwych bob wythnos ­ NODIADAU E­BOST chwaraeon o bob math, coginio, tripiau Ydych chi wedi ymweld â’n gwefan? i'r parc, gemau, a chelf a chrefft, (ein Mae degau o bobl yn gwneud bob dydd diwrnod llanast!) felly am beth 'dych er m wyn g wel d ll un ia u ein chi'n aros? Dewch i ymuno gyda ni! I’R CYHOEDDIAD HWN www.bwrdd­yr­iaith.org gweithgareddau, dysgu manylion y cynlluniau diweddaraf, prynu nwyddau a deunyddiau o lu o siopau’r stryd fawr gan gynhyrchu incwm i ni a derbyn nodiadau e­bost o’r newyddion diweddaraf trwy gofrestru ar lein. Rhowch gynnig arni Diolch yn fawr i’r staff a’r pwyllgor am eu gwaith caled unwaith eto – gan obeithio y daw eto haul ar fryn parthed ein gwasanaethau plant gwych er nad oes golwg o’r wawr eto! STEFFAN WEBB

Ydych chi’n mwynhau Canu a chymdeithasu trwy gyfrwng y Gymraeg? Os ydych, mae Côr Godre'r Garth yn chwilio am aelodau newydd

Ymarferion Neuadd y Pentref, Efail Isaf Bob Nos Sul Am 7.30 ­ 9.00 o'r gloch

Enillwyr Eisteddfod Arweinydd : Eilir Owen­Griffiths Y côr yn mwynhau yn Genedlaethol 2004 a 2005 Cyfeilydd : Branwen Evans Moosburg, Yr Almaen

Mae gyfle arbennig i ymuno ar hyn o bryd oherwydd rydym yn dechrau ar ein paratoadau ar gyfer Eisteddfod Llangollen a'r Eisteddfod Genedlaethol yn Abertawe.

Côr cymdeithasol yw Côr Godre'r Garth ­ newydd ddod nol o daith lwyddiannus iawn i'r Almaen ­ sy'n rhoi croeso arbennig i ddysgwyr. Am fwy o fanylion cysylltwch â Carole Willis (ysgrifennydd y côr) ar 07977 871177 neu [email protected] www.corgodrergarth.com 11 Ysgol yr Hendre Ysgol Moreno 253 Heol­y­Celyn Trelew Chubut.Patagonia Yr Ariannin Fe aeth clwb arlunio'r ysgol i Ebrill y 21ain, 2006. Amgueddfa Genedlaethol Cymru i Annwyl Gyfeillion Patagonia arddangosfa Artes Mundi a hefyd i weithdai yn ymwneud a'i waith. Erbyn hyn gobeithio eich bod wedi gweld rhaglen ‘Ysgol Trelew’ ar S4C Roedd y plant wedi mwynhau yn dros y Pasg a gobeithio eich bod wedi ei mwynhau. Rydych wedi gallu arw ac wedi elwa yn fawr iawn. gweld gyda’ch llygaid eich hunain sut rydym wedi gwario’r arian a Cafodd y plant sydd yn mynychu'r godwyd ganddoch chi ar ein rhan a gobeithiwn yn arw eich bod yn falch clwb arlunio arddangosfa eu hunain o’ch cyfraniad ac yn fodlon gyda’n gwaith. yn yr ysgol ddydd Mawrth, 21 Mawrth ar waith a oeddent wedi eu Rydym am ddiolch o waelod calon i chi am eich cymorth, eich gwaith, gwneud ar yr arlunydd Kyffin eich cefnogaeth a’ch crêd ynddon ni a’r her o’n blaenau. Rydym wedi Williams. Yn ogystal â hyn i gyd cyflawni gwyrthiau drwy agor yr ysgol Gymraeg hon yn Nhrelew a’r her mae rhai o'r plant wedi cymeryd o’n blaenau nawr ydy sicrhau fod hon yn ysgol lwyddiannus ac yn rhan yng nghystadleuaeth celf a darparu’r addysg orau bosibl i’n plant. chrefft yr Urdd ac wedi bod yn llwyddiannus iawn. Cafodd Jodie Diolch o galon i chi i gyd – hebddoch chi fysai’r freuddwyd dal yn hynny Jones gyntaf wrth wneud `collage' a – breuddwyd! Celynd Hope gyntaf yn y Enrique Korn Catrin Morris de Junyent gystadleuaeth 2D a Casey Phillips Llywydd Ysgrifennydd drydydd yn yr un gystadlaeaeth. Da Cylch Cymraeg Trelew iawn chi blant ar eich gwaith caled.

Ar Fawrth 14 daeth cwmni theatr ysgol. Mae dau blentyn o bob yn ennill y twrnament. O ganlyniad Lynx i mewn i'r ysgol i weithio gyda dosbarth wedi eu henwebu i fod ar y mae'r tîm yn mynd i gystadlu yn dosbarth o blant blwyddyn 6 i cyngor felly mae 24 o blant gyda'i Nhwrnament Genedlaethol yr Urdd g y n h yr c h u ` p la y ­ i n ­a ­ da y '. gilydd. Pob lwc iddynt â'u ym Mharc y Strade, Llanelli ym mis Gweithiodd Julie o'r cwmni gyda'r penderfyniadau. Mai. Da iawn chi fechgyn a Mr plant drwy'r dydd ar ddrama fer o'r Coole am eu hyfforddi a phob lwc i enw 'I don't know why I was Cafodd Bradley Jones, Levi chi. worried!' Drama fer oedd hi ar y Knowles ac Adam Baker eu dewis i thema o `bontio', sef y plant yn dreialau rygbi Dwyrain Cymru. Bu'r Nid tîm rygbi'r ysgol yw'r unig rai i gadael blwyddyn 6 yn yr ysgol tri yn llwyddiannus iawn yn y fod yn llwyddiannus, yn ddiweddar gynradd ac yn mynd i'r ysgol treialau cyntaf ond yn anffodus dim enillodd tîm athletau'r ysgol yn uwchradd. Ar ddiwedd y dydd ond Bradley sydd yn mynd ymlaen rownd derfynol Rhondda Cynon Taf perfformiodd y plant y ddrama fer o i'r treial nesaf sydd yn ystod yn Aberdâr ar y 29ain o Fawrth. flaen gweddill yr ysgol ac mae rhaid gwyliau'r Pasg. Pob lwc i ti Bradley. Roedd y tîm yn gorfod cystadlu yn dweud roedd pob un wedi gwneud erbyn Ysgol Cwmbach, Treorchy a'r yn dda iawn. Chwaraeon Parc. Enillodd Heol y Celyn yr Mae tîm rygbi'r ysgol wedi bod yn eitemau maes i gyd a'r tair ras Daeth aelodau o Coleg Morganwg i brysur iawn yn ystod yr wythnosau rwystrau olaf. mewn i'r ysgol i weithio gyda'r plant diwethaf yma, yn gyntaf yn chwarae Yn ôl Mrs Charles sydd wedi a ' u r h i e n i g y d a g e m a u yn gêm gogynderfynol Cwpan hyff or ddi'r t îm, r oedd y n mathemategol. Roedd y coleg yn Pontypridd a'r Cylch ble roeddent yn gystadleuaeth agos iawn ac roedd y cynnig gêmau ac yn dangos sut y chwarae yn erbyn Ysgo1 Dolau. tîm wedi perfformio yn wych i ennill gallai rhieni eu defnyddio gyda'u Enillodd Heol y Celyn yn y darian am y pumed blwyddyn yn p l a n t i h y b u eu s g i l i a u ddiamheuol o 60 pwynt i 5. Cafwyd olynol. Aelodau'r tîm oedd Bradley mathemategol. Teimlaf fod y ceisiadau gan Bradley Jones(3), Jones, Dominic Duance, Daren sesiynau wedi bod yn llwyddiant Adam Baker(3), Josh Owen(2), Cartwright, Jordan Webber, Celynd mawr. Jordan James(2), Levi Knowles(1) a Hope, Adam Baker, Natalie Davies, Jamie Jones(1). Rachel Burton, Amy Baker, Laura Mae'r ysgol wedi sefydlu Cyngor Williams, Alex Birch ac Alex Ysgol, ble bydd y plant a gafodd eu Cyn diwedd y tymor chwaraeodd y Powell. Da iawn chi blant a Mrs henwebu i fod ar y cyngor yn tîm yn nhwrnament Rygbi'r Urdd yn Charles am ei gwaith caled yn eu cyfarfod yn wythnosol gyda y Ddraenen Wen. Cafodd y tîm hyfforddi. chymorth Mr Coole i drafod a dod i lwyddiant mawr yn curo Ysgol Evan 12 benderfyniadau yn ymwneud â’r James yn y rownd derfynol ac felly www.mentercaerdydd.org 029 20565658

Penwythnos Teulu i Langrannog Cafwyd penwythnos ardderchog yng Ngwersyll yr Urdd, Llangrannog yn ystod mis Ebrill. Mynychodd bron i ddeugain o deuluoedd o Gaerdydd Merlota yn yr heulwen! Cadi ac Aled yn ynghyd â rhai o aelodau o glwb mwynhau ar y trampolîn SBARGO’r Fenter. Yn ystod y Cynghrair penwythnos, bu’r plant a’u rhieni yn Sboncen sgїo, merlota, nofio, gwibagartio yn Menter ogystal â llawer o weithgareddau Caerdydd eraill. Fe fydd y Fenter yn cynnal Noson i gofio….. penwythnos arall i deuluoedd y Yn dilyn ymateb ffafriol dros ben i’r flwyddyn nesaf. Gynghrair sboncen, y gobaith yw Linda Moran ac dechrau’r gynghrair ar Fehefin y 1af. Mae croeso mawr i bobl o bob safon, Ursula Thomas gan y byddwn yn ceisio rhoi Gŵyl chwaraewyr o safon tebyg gyda’i Yng nghwmni Heather Jones a Gymraeg gilydd. Fe fyddwn yn cynnal sesiwn chantorion ifanc o Goleg Cerdd a Caerdydd cofrestru yn y Mochyn Du, Nos Iau, Drama Caerdydd Mehefin 17­ Mai 11 a bydd croeso i chi ymuno 25, 2006 â’r Gynghrair ar y noson, neu fe Dydd Iau 25ain Mai, 2006 am 7.00 yh Mae trefniadu’n mynd yn dda ar allwch gofrestru trwy e­bostio gyfer TAFWYL a nifer o [email protected] i Yn y Mochyn Du, Gerddi Soffia weithgareddau wedi’u trefnu ar gael ffurflen gofrestru. Yr elw i gyd at gyfer yr wythnos. Rydym yn ffodus Marie Curie Hospice, Penarth iawn bod y cyflwynydd teledu o Cwis Cymraeg Gaerdydd, Gethin Jones wedi cytuno Fe fydd cwis Cymraeg Tocynnau £7 ymuno â ni i agor yr Ŵyl yn nesaf y Fenter yn cael ei swyddogol ar yr 17eg Mehefin. Ffair gynnal Nos Sul, Mai’r Ffoniwch Julia: 2069 1203 Tafwyl fydd yn agor yr Wyl ar y 28ain yn y Mochyn Du Dydd Sadwrn cyntaf – lle bydd llond am 8yh. £1 y person. y lle o stondinau ac adloniant yn y Elw tuag at elusen Mochyn Du o 12yp ymlaen a bydd CLIC Sargent. Gwasanaeth addurno, Ryland Teifi yn canu gyda’r hwyr. peintio a phapuro Yn ystod yr wythnos bydd llu o Cynllun Gofal Gwyliau’r Sulgwyn weithgareddau gan gynnwys Fe fydd Cynllun Gofal y Fenter yn Andrew Reeves Cymanfa Ganu, Cystadleuaeth cael ei gynnal yn ystod gwyliau’r Rygbi ‘Touch’ a Phêl­droed 5 bob Sulgwyn ar y dyddiadau isod: Gwasanaeth lleol ochr, Noson Gomedi, Miri Meithrin, Dydd Mawrth, Mai 30 – Dydd ar gyfer eich cartref Noson Beirdd v Rapwyr, Sesiynau Gwener, Mehefin 2 neu fusnes blasu Chwaraeon, Bore Coffi Croeso i blant mewn ysgolion Dysgwyr a llawer mwy. Gwyl Ifan Cymraeg o ddosbarth derbyn hyd at Ffoniwch fydd yn cloi’r ŵyl. Fe fydd amserlen flwyddyn 6. Cost dyddiol o £14.50 y lawn o’r gweithgareddau i gyd yn plentyn. Dyddiad cau cofrestru: Andrew Reeves rhifyn mis Mehefin o’r Dinesydd. Dydd Llun, Mai 22. Mae lle i nifer Am fanylion pellach, neu os hoffech 01443 407442 cyfyngedig o blant, felly cofrestrwch chi ymuno â ni yn ystod yr wythnos neu yn gynnar rhag cael eich siomi. trwy wirfoddoli i helpu neu gymryd 07956 024930 Am fffurflen gais ffoniwch y rhan, cysylltwch â ni yn y swyddfa. swyddfa ar 029 20 56 56 58 neu e­ I gael pris am unrhyw bostiwch waith addurno [email protected] 13 FFYNNON TAF NANTGARW A GWAELOD Y GARTH Gohebydd Lleol: Martin Huws “Cylchlythyr 32/92 sy’n cyfeirio at 029 20 811413 neu [email protected] hy n, ” med da i J a ne C ook, Cyfarwyddwr Gwasanaethau Rheoli Datblygu. “Cafodd ei gyhoeddi ar ‘DIHANGFA WYRTHIOL’ na £160,000. Ebrill 13 a gall unrhywun edrych ar Mae Cyngor Rhondda Cynon Taf yn y dogfennau ond bydd rhaid anfon dweud eu bod yn paratoi arwyddion Erbyn hyn, roedd £17,000 ar ei fil sylwadau ar y mater o fewn tair ffyrdd newydd ar ôl damwain ar ran treth oedd heb ei dalu a’r cyfanswm wythnos i’r dyddiad hwnnw.” o heol lle bu damwain farwol o’r yn ddyledus i Gyllid y Wlad oedd blaen. £117,000. Dywedodd Richard BRYSIWCH WELLA Twomlow ar ran yr amddiffyn nad Ry’n ni’n dymuno adferiad llwyr a Bu’r ddamwain ddechrau Mawrth oedd y troseddau’n golygu fod buan i’r canlynol: cyn y goleuadau traffig i’r de o MacNamara’n “ddyn cyfoethog”. bentre Ffynnon Taf a dywedodd Lillian Jones o Dŷ Bryncoch fu yn llefarydd ar ran yr heddlu fod gyrrwr MENTRO YMHELLACH NA’R yr ybyty am ddau fis ar ôl torri ei un car, Wayne Jenkins, yn “lwcus i M25 choes; fod yn fyw”. Ar adeg pan o’n i’n meddwl fod gwybodaeth ddaearyddol a safonau Muriel Tyler fu yn yr ysbyty am dair Roedd y car wedi torri drwy ffens y cywirdeb newyddiadurwyr Llundain wythnos ar ôl anafu ei hysgwydd a’i bont ac ar un adeg roedd yr heddlu’n yn gwella bu sawl enghraifft i braich; amau y gallai gwympo ar ffordd wrthbrofi hynny. ddeuol yr A470. Rywsut llwyddodd Hillary Strange, sy’n gweithio yn Mr Jenkins i adael y car cyn i’r Fferyllydd Lloyds, anafodd ei gwasanaethau brys gyrraedd a Y stori gynta oedd yr achosion hysgwydd pan oedd yn sgïo yn y chafodd help oddi wrth ddyn a dwy anthracs ar fferm Ynys Gau ger Swisdir. fenyw. Gwaelod­y­garth. Ar raglen newyddion Un o’r Gloch roedd I A I T H : G O L L W N G “Bu dau gar yn y ddamwain,” lluniau o ohebwraig tu allan i’r CYHUDDIAD meddai llefarydd ar ran y fferm dan sylw yn adrodd y stori’n Llongyfarchiadau i’r adeiladwr o Gwasanaeth Tân. “Cafodd gyrrwr y gryno ac yn gynhwysfawr. Trueni Swydd Donegal gafodd ei gyhuddo car aeth drwy’r ffens driniaeth am fod y capsiwn ar y llun yn dweud o yrru’n rhy gyflym ond na chafodd anafiadau ar ei gefen.” Yn “Cwm Rhondda”. ei erlyn. ddiweddar, tarodd gyrrwr beic modur y ffens a marw ar ôl i’r beic Drannoeth y stori fawr oedd Ar ôl cael ei gyhuddo yn Chwefror gwympo ar ffordd ddeuol yr A470. marwolaeth yr Aelod Seneddol roedd Eamonn Mac Giolla Annibynnol Peter Law ar ôl brwydr Chomhaill yn wynebu dirwy o 80 TRETH: CARCHAR I DDYN hir â chanser. Cyn mynd i gael ewro a dau bwynt cosbi’n cael eu Cafodd dyn o Nantgarw garchar am cawod troais i’r radio ymlaen a nodi ar ei drwydded. Cysylltodd â’i flwyddyn ar ôl iddo ddefnyddio gwrando ar fwletin Classic FM am gyfreithiwr a ofynnodd am gopïau enwau ffug i osgoi talu treth. wyth o’r gloch ond stopiais i’n G wy d d el eg o ’r d o g f en n a u sydyn ond nid achos o’n i’n ffaelu perthnasol. Clwodd Llys y Goron Caerdydd na dod o hyd i grys. O’n i’n meddwl thalodd Neil MacNamara, cyn­ fod rhywbeth yn bod ar fy Pan gyrhaeddodd y rhybudd cosb swyddog diogelwch Sam Hammam, nghlustiau. Roedd “Blaenau” yn odli sefydlog roedd y cyfnod talu, 28 ca d eir y d d C l wb P êl­ dr o ed â Breslau yn yr Almaen. diwrnod, wedi mynd heibio a Caerdydd, dreth incwm, yswiriant chafodd Eamonn wŷs i fynd i’r llys. cenedlaethol na threth ar werth ar Y GAREJ I CHWALU? Gofynnodd am adolygiad barnwrol. arian enillodd wrth roi gwasanaethau Gallai adeilad sy wedi bod yn diogelwch i dafarnau a chlybiau yn ganolbwynt i fywyd Ffynnon Taf ers Clywodd y llys fod ei gyfreithiwr ne Cymru. blynyddoedd gael ei chwalu. wedi gofyn am gyfieithiadau o ddeddfau trafnidiaeth ffyrdd a Dywedodd yr erlynydd Tim Godfrey Dywed Cyngor Rhondda Cynon Taf rheolau llys a bod y rhain ddim ar iddo “gopïo hunaniaeth pedwar eu bod wedi derbyn cais am ganiatâd gael. cwmni, anfon talebau yn enw’r cynllunio amlinellol i chwalu Garej c w m n ï o e d d o n d b o d e u Halfway ac adeiladau cysylltiedig Yn y llys dadleuodd Eamonn ei fod cyfeiriadau’n hollol ffug”. Rhwng cyn codi “cyfleusterau preswyl” yn gweithio yn y Gaeltacht a bod ei 14 2000 a 2003, meddai, bu elw o fwy hynny yw fflatiau. fusnes yn cael ei gynnal drwy Llais newydd i hen gyfrwng yr iaith Wyddeleg. Cafodd chwedlau ei eni, meddai, yn Gaoth Dobhair a dechreuodd siarad Saesneg pan oedd yn ei arddegau. Camwch yn ôl i’r hen Gymru a fu i gyfarfod â rhai o gymeriadau mwyaf A’r canlyniad? Penderfynodd yr hynod ein chwedloniaeth yn Sibrwd Uchel Lys na fyddai adolygiad Stori, saith stori gan Richard barnwrol yn cael ei gynnal Eastwood a addaswyd i’r Gymraeg oherwydd bod yr adeiladwr wedi gan Wil Morus Jones. Dyna i chi cael sicrwydd na fyddai’n cael ei Aled ap Eifion a Gwrach erlyn. Beddgelert, Carys Nant Carfan, Morgan ap Rhys a’i delyn hynod, DIRWY O £150 Marged a diafol Pontarfynach, Yn Llys Ynadon Pontypridd cafodd Ronan y telynor, Rhodri a’r tylwyth dyn o Nantgarw ddirwy o £150 a teg, heb sôn am y ffermwr Twm ap chostau o £35. Tecwyn a Beti’r Bont, sydd oll yn cael profiadau rhyfedd iawn! Nid oedd Stephen Philpott, 46 oed o Daw awdur y casgliad Richard Heol Rhydychen, wedi rhoi Eastwood, o Borthmadog ac mae gwybodaeth am yrrwr yr honnwyd Ar y llaw arall, gallai papurau ganddo ddiddordeb brwd iawn yn iddo gyflawni trosedd moduro. Llundain gyrraedd Caerdydd a’r ein chwedloniaeth. Perthyn y Nodwyd tri phwynt cosbi ar ei Cymoedd cyn y rownd papur. Felly chwedlau i wahanol ardaloedd o drwydded. ni chyrhaeddodd y wasg Gymreig Gymru: gymaint o ddarllenwyr. Aled ap Eifion a Gwrach Beddgelert PROBLEM ‘BOD YN RHY – Beddgelert, Gwynedd; Carys Nant Carfan – Dinas AGOS’ Roedd eithriad, Gorllewin Cymru, am na allai trenau o Lundain Mawddwy, Canolbarth Cymru; Yn Siop y Felin yn yr Eglwys gyrraedd mewn pryd. Hwn yw’r Morgan a’r Delyn Aur ­ Cader Newydd mae bocs yn cynnwys rheswm pam oedd y Western Mail Idris; llyfrau sy ar werth am hanner y pris. yn boblogaidd iawn tan y Ronan a’r Teyrn – Bala Ynddo des i o hyd i drysor. chwedegau yng Ngheredigion a Pont y Diafol – Pumlumon rhannau helaeth o Sir Benfro a Sir Cawn glywed y straeon mewn llais Y llyfryn yw Seicoleg Pellter gan y Gâr. Ond mae’r cylchrediad yn newydd yn llawn ffresni a diweddar Phil Williams fu’n Athro lleihau am fod dulliau dosbarthu hiwmor. Mae’r byd cyfan yn llawn y m M h r i f y s g o l C y m r u , papurau Llundain mor gyflym â hen chwedlau rhyfeddol o bob math, a Aberystwyth, ac yn Aelod Cynulliad ffyddloniaid y Western Mail yn dyma rai i ni ar stepan ein drws. Plaid Cymru. Ei nod yw asesu pa marw. Digon i gnoi cil arno. Sibrwd Stori mor bell y gall y cynulliad greu Richard Eastwood diwylliant dinesig unedig er DIGWYDDIADAU Addasiad Wil Morus Jones gwaetha’r holl raniadau, er Gwasg Gomer £4.99 enghraifft rhwng y de a’r gogledd CAPEL BETHLEHEM, Gwaelod­ a’r tlawd a’r cyfoethog. y­garth, 10.30am. Mai 7: Y Gweinidog, Cymundeb; Mai 14: Y Mae ei bennod am y cyfryngau’n Parchedig Denzil John, Cyrddau ddiddorol. Pan ddaeth y wasg dorfol Mawr yn y bore a’r nos; Mai 21: Y yn amlwg yn gynnar yn y ganrif Gweinidog; Mai 28: Y Parchedig CAPEL ddiwetha yr hyn ddylanwadodd ar Owain Llŷr Evans. SALEM gylchrediad papurau newydd oedd amserlenni rheilffyrdd. CYLCH MEITHRIN Ffynnon TONTEG Taf, 9.30­12, ddydd Llun tan GWASANAETHAU Felly cadwodd yr Alban ei gwasg ddydd Gwener. Taliadau: £4.75 y annibynnol am na allai trenau o sesiwn. Ti a Fi, 1.15­2.30 bob dydd CYMRAEG Lundain gyrraedd y wlad honno Mawrth. Taliadau: £1.50 y sesiwn. DYDD SUL 9.30 - 10.30am mewn pryd. Doedd dim modd i Y GYMDEITHAS GYMRAEG bapurau Llundain gyrraedd siopau’r CYMDEITHAS ARDDWROL POB NOS WENER Alban na charreg y drws yn gynnar Ffynnon Taf a’r Cylch: ddydd y bore a llwyddodd y Glasgow Mawrth cynta’r mis, Clwb Cyn­ 7.00 - 8.30pm Herald a’r Scotsman yn erbyn Aelodau’r Lluoedd Arfog, Glan­y­ Cyfle i fwynhau cwmni papurau dyddiol Llundain. llyn. Manylion oddi wrth Mrs Cymry Cymraeg. Toghill, 029 20 810241. (02920 813662) 15 Blodeugerdd newydd o lenyddiaeth Lydewig

ac Amserau Cymru ganiatâd Nid y cyfnod modern yn unig a arbennig i anfon gohebydd i’r llys adlewyrchir yn y gyfrol. Mae’r yn Roazon (Rennes) lle yr oedd ystod lenyddol a gynrychiolir yn y Hemon a brawf. gyfrol swmpus a deniadol hon yn ymestyn o’r cyfnod Rhufeinig gan Mae blodeugerdd newydd o Y gohebydd oedd myfyriwr ifanc o’r gynnwys disgrifiad Iwl Cesar o lenyddiaeth Lydewig yn codi cwr y enw Dewi Watkin Powell – y frwydr y Rhufeiniaid yn erbyn y llen ar y driniaeth enbyd a Barnwr Watkin Powell wedi hynny. Veneti. Ceir cynrychiolaeth ddioddefodd y Llydawiaid ddiwedd “Yn ôl tystiolaeth a glywais gan Per sylweddol o lenyddiaeth o’r cyfnod yr Ail Ryfel Byd. Mae’r gyfrol Denez,” meddai Gwyn Griffiths, lle’r oedd hanes Cymru a Llydaw yn Saesneg – The Turn of the Ermine – “achosodd presenoldeb gohebydd gor­gyffwrdd, o blith gweithiau yn cynnwys cyfieithiadau o straeon ‘tramor’ gynnwrf mawr yn y llys, Gerallt Gymro a Sieffre o Fynwy, byrion gan awduron o Lydawiaid gwnaed galwadau ffôn brys i Baris, ymlaen i David Powel ac Edward sy’n disgrifio’n gignoeth y modd yr a’r canlyniad fu i Hemon yn y ‘Celtic’ Davies nes cyrraedd yr erlidiwyd gwladgarwyr oedd diwedd gael ei ryddhau heb ddim ugeinfed ganrif gyda darnau o waith gefnogol i’r iaith a’r diwylliant. gwaeth na cholli ei hawliau dinesig. Dyfnallt ac Ambrose Bebb. Awduron oedd eu hunain wedi eu Aeth i Iwerddon lle treuliodd h a r t ei t h i o m e w n c a r c h a r ­ weddill ei fywyd fel ysgolhaig uchel Dywed Gwyn Griffiths, sy’n byw wersylloedd ddiwedd y rhyfel, am ei barch.” ym Maesycoed, Pontypridd, iddo ddim mwy na’u bod yn caru eu gael gwahoddiad i lunio’r gyfrol hon gwlad. Cafodd y Llydawiaid gwladgarol gan gwmni Francis Boutle yn 2001 hynny a frwydrai i weld dysgu’r yn fuan wedi cyhoeddi ei gyfrol Golygwyd y gyfrol gan Jacqueline iaith yn yr ysgolion eu pardduo â Llydaw – Ei Llên a’i Llwybrau. Gibson, Llydawes sy’n byw yn chyhuddiadau o gydweithredu “Cytunais, ond yr oeddwn yn poeni Aberystwyth ac yn gweithio yng gyda’r Almaenwyr. Yn ei Ragair i’r nad oddwn yn gymwys i fynd i’r Ngholeg y Brifysgol, a Gwyn gyfrol mae’r llenor a’r cyhoeddwr afael â rhai agweddau o’r gwaith, Griffiths, awdur amryw lyfrau am Llydewig, Bernard Le Nail, yn ond un Sadwrn yr oeddwn yn rhoi Lydaw o Bontypridd. gresynu bod yr hyn wnaeth dyrnaid darlith mewn ysgol undydd ar o eithafwyr – amcangyfrifir bod tua L y d a w y m M h r i f y s g o l Heblaw darnau o storïau o waith 80 wedi cydweithio gyda’r Morgannwg,” meddai. awduron fel Fañch Elies (Abeozen), Almaenwyr ­ yn cael ei ddefnyddio Roperzh ar Mason, Per Denez a hyd y dydd heddiw, fel esgus dros “Un o’r darlithwyr eraill yn y Valère Depauw o Fflandrys mae’r erlid y Llydaweg. gynhadledd oedd Jacqueline Gibson, gyfrol yn cynnwys cyfieithiadau o o La Baule yn ne­ddwyrain Llydaw ddetholion o blith cyfres o lythyron Meddai Mr Le Nail: “Ar adeg pan ond ei theulu’n dod Treguier yn y wrth Lydawiaid a gyhoeddwyd yn oedd y mwyafrif o Ffrancwyr wedi gogledd, a gofynnais iddi a fyddai Baner ac Amserau Cymru gan ildio’i tynged i ddwylo Marshall ganddi ddiddordeb gydweithio ar gychwyn yn Rhagfyr 1945, a Petain, dewisodd nifer fawr o gyfrol o’r fath. Cytunodd ar pharhau’n ysbeidiol hyd ganol 1946. Lydawiaid, mor gynnar â 1940, fynd unwaith, ac er ei bod ar ganol i Loegr i barhau’r frwydr. Ddiwedd traethawd doethuriaeth, rhoddodd y Yr oedd y llythyrau bob un, ag 1940 Llydawiaid oedd 70 y cant o’r traethawd o’r neilltu.” eithrio un, yn tystio i gamdrin ac Gwrthsafiad er mai saith y cant o arteithio gan yr awdurdodau boblogaeth Ffrainc oedd y Cafwyd mymryn o ragflas o Ffrengig. Yn ogystal â’r llythyrau Llydawiaid.” gynnwys y gyfrol mewn darlith a clywodd y papur fod Roparz rhoddodd Gwyn Griffiths i Gylch Hemon, ysgolhaig a llenor Cododd Llydaw bron fel un gŵr yn Cadwgan yn Creigiau ddechrau disgleiriaf a phrif ysgogydd y erbyn yr Almaenwyr a’u gorfodi i 2005. mudiad diwylliannol Llydewig yn yr barhau i ymladd yn Llydaw, onide ugeinfed ganrif, ar brawf ar buasai wedi bod yn llawer anos i’r Mae The Turn of the Ermine yn gyhuddiad o gydweithio gyda’r Cynghreiriaid pan laniasant yn gyfrol hardd a swmpus, dros 500 o Almaenwyr a’i fod yn debyg o gael N or ma n d i y m 1 9 4 4 . O n d dudalennau. Fe’i cyhoeddir gan ei ddienyddio. anghofiwyd am y dewrder a’r gwmni Francis Boutle, 272 gwrhydri hwnnw wedi i’r brwydro Alexandra Park Road, Llundain N22 Gyda chymorth Rhys J. Davies, gŵr ddod i ben. Ac y mae cysgod yr 7BG, gwefan o Lanelli oedd yn Aelod Seneddol ensyniadau hynny yn drwm ar www.francisboutle.co.uk Llafur Westhoughton, cafodd Baner Lydaw hyd heddiw. Y pris yw £20. 16 Agor Ffatri a GWASANAETH Phencadlys Newydd CYMRAEG The Serious Food LLYFR FFÔN Company yn BT AR­LEIN Llantrisant Mae BT wedi lansio fersiwn Cafodd ffatri gynhyrchu a Cymraeg o wasanaeth ar­lein y Llyfr phencadlys newydd, 8,000 metr Ffôn, fel rhan o’i waith i ddatblygu sgwâr, The Serious Food Company gwasanaethau ar gyfer cwsmeriaid eu hagor yn swyddogol heddiw (12 Cymraeg. Ebrill 2006) gan Brif Weinidog Mae BT eisoes yn cynnig C y m r u , R h o d r i M o r g a n . gwasanaeth Cymraeg cynhwysfawr Datblygwyd y ffatri newydd i o’r Biwro Cymraeg ym Mangor, gan gynhyrchu amrywiaeth newydd y ychwanegu’r gallu i archebu band cwmni o bwdinau tra­phenigamp; o llydan yn ddiweddar. ganlyniad, bydd 60 o swyddi Yn awr, mewn ymateb i’r galw newydd yn cael eu creu yno eleni. gan gwsmeriaid, mae BT wedi “Mae’r Serious Food Company yn ychwanegu adnoddau Cymraeg ar ei enghraifft ragorol o gwmni bach, a Y Prif Weinidog yn Llantrisant beiriant chwilio busnes a phreswyl agorodd ym 1987, ac sydd wedi poblogaidd, sef y Llyfr Ffôn ar­lein tyfu’n gyson ers hynny”, dywedodd 20 mlynedd ddiwethaf bu’r cwmni (www. t h ep h o n eb o o k. b t . co m/ Prif Weinidog Cymru. “Mae’r ar ei dwf ac erbyn hyn ef yw un o cymraeg) ar gyfer siaradwyr b u d d s o d d i a d h w n m e w n gyflenwyr mwyaf y DU, ym maes Cymraeg. c y f l e u s t er a u n e w y d d y n g suddion ffrwythau a smwythion (100 Dywed od d Ann B ey non, Nghymoedd De Cymru yn dangos miliwn litr y flwyddyn). Mae traean cyfarwyddwraig Cymru BT: “Mae’r unwaith yn rhagor y mannau busnes y suddion ffres sy’n cael eu hyfed yn Llyfr Ffôn yn dal yn wasanaeth ardderchog sydd ar gael i fusnesau y DU, yn cael eu gwneud yn pwysig i’n cwsmeriaid. Mae’n arf arloesol. Rwyf yn llongyfarch y Llantrisant. Yn ddiweddar fe hanfodol ar gyfer cwsmeriaid busnes cwmni a’i 650 o weithwyr am y enillodd y cwmni yr ‘World Juice a phreswyl ac rydym o’r farn y dylai cyfraniad aruthrol y maent yn ei Innovation Award’ am yr ail waith, cwsmeriaid Cymraeg sydd am wneud i sector bwyd a diod ein yr unig gwmni yn y byd i wneud drafod eu busnes gyda ni fedru gwlad. Mae enw ardderchog i hynny. Mae arloesi yn rhan o’u gwneud hynny yn eu mamiaith. Gymru, mewn perthynas â diwylliant a hwy oedd y cwmni Mae’r Llyfr Ffôn ar­lein yn chynhyrchu bwyd ffres, blasus o cyntaf i wasgu orennau yn y DU a cynnwys yr holl wybodaeth yn y 170 safon uchel ac mae busnesau gwneud smwythion. rhifyn sy’n gwasanaethu’r Deyrnas llwyddiannus fel The Serious Food Yn 2001 fe arallgyfeiriodd y Unedig gyfan. O ganlyniad, mae Company yn ein cynorthwyo i cwmni ac ymuno â maes newydd ­ pobl yn gallu chwilio am wybodaeth hybu’r ddelwedd sydd gyda ni ­ sef cawl ffres, oer ­ wedi i sylfaenydd y leol a chenedlaethol. bod yn ddiwastraff, awyddus, cwmni, Mike Lord, sylweddoli bod Mae Llyfr Ffôn BT hefyd yn gwyrdd a glân!” masnach­gyfle yno. Erbyn heddiw cefnogi cymunedau Cymreig wrth R o e d d g a n y R h e o l w r ­ mae’r cwmni’n gwerthu mwy na gynnig fersiynau dwyieithog o’r Gyfarwyddwr, Andrew Lord, hyn chwe miliwn dogn ac mae’n fwriad Llyfrau Cymreig. Mae’r rhannau i’w ddweud “Roeddem yn dymuno ganddo ehangu’n sylweddol yn y dwyieithog yn cynnwys y rhagair, y gwneud ein hamrywiaeth newydd o dyfodol agos. clawr blaen, hysbysebion a bwdinau, sydd eisoes ar gael yn Yn 2005, fe roddodd y cwmni phenawdau categorïau. Waitrose, yng Nghymru ac roeddem gychwyn ar raglen datblygu ei Yn ogystal â chynnal Biwro ar yn hynod ffodus; daethom o hyd i frandiau ei hun ochr yn ochr â gyfer cwsmeriaid Cymraeg, mae BT ffatri ar garreg drws ein hunain, ar yr gwerthu cynhyrchion ei labelau ei yn darparu biliau Cymraeg ac yn union adeg yr oeddem am ehangu. hun. “Mae gan y tîm angerdd rhedeg gwasanaeth cyfeiriadur Mae safon uchel dros ben yn perthyn gwirioneddol. Mae bod yn berchen Cymraeg poblogaidd iawn ar 118 i’r pwdinau newydd, sy’n hynod ar ein brand ein hunain yn golygu y 404. Rhif y Biwro Cymraeg yw flasus a rhaid canmol y staff i’r gallwn reoli ein maes arloesi ein 0800 800 288. cymylau am sicrhau bod y gwaith hunain a’u cyflwyno i’r farchnad ein Hefyd mae BT wedi datblygu cynhyrchu ar fynd yn barod.” hunain hefyd. Gallwn wneud yr holl tudalen Gymra eg ar gyfer Mae gan The Serious Food benderfyniadau ynghylch darparu cwsmeriaid band llydan ar safle BT Company (Sunjuice gynt) bum ffatri cynnyrch y bydd ein cwsmeriaid Yahoo (http://www.btyahoo.com/ gynhyrchu a storio mewn warws yn detholgar yn eu gwerthfawrogi go cymru) sy’n darparu cymorth Llantrisant a depos dosbarthu yn iawn yn ein barn ni,” dywedodd technegol os bydd defnyddwyr yn Slough a Birmingham. Yn ystod yr Andrew Lord. wynebu problemau. 17 GILFACH GOCH LLYFRAU LLAFAR ar CD Gohebydd Lleol: Betsi Griffiths Mae Sain (Recordiau) Cyf. wedi cynhyrchu Llyfrau Llafar ar 9 o Gryno­ ddisgiau sy’n addas i bobl o bob oed a GENEDIGAETH MYND AG ANRHEGION I gallu. Croesawyd y casgliad gan rai Croeso i Zac mab i Yvonne a Simon RWMANIA. sy’n cael trafferthion gyda’u golwg ac Worgan, Etna Terrace. Dymuniadau Dros y Pasg aeth y Parch Ernie eraill gyda Dyslecsia. Mae rhai o’r gorau i'r teulu newydd. Banwell a fan llawn o nwyddau yn nofelau ar y Cwricwlwm Cenedlaethol, rhodd o'i eglwys yn y Gilfach i felly bydd Darlithwyr a Myfyrwyr yn PENBLWYDD HAPUS Gartref i Blant Amddifad yn gallu elwa o wrando arnynt, ac mae Dymuniadau gorau i ddwy chwaer Rwmania. Roedd yn ymuno a faniau mamau a Dysgwyr wedi croesawu’r yng nghyfraith sy'n dathlu eraill o rai o eglwysi Caerdydd. Bu CDs. Dyma’r teitlau a ryddhawyd : penblwyddi arbennig, sef Mrs merched ei gapel yn gweithio'n MARTHA, JAC A SIANCO (Caryl Minnie Evans yn 93 ar Mai 4ydd a galed ers misoedd yn gweu hetiau a Lewis) 4CD £12.98 Mrs Lorraine Bryant yn 91 ar Mai menig a dillad a gwnaeth sawl Llyfr y Flwyddyn 2005 a gyhoeddwyd 5ed. Llongyfarchiadau i'r ddwy gan mudiad roi cefnogaeth ariannol i gan Y Lolfa yn cael ei darllen yn ei obeithio y cant lawer penblwydd eto. dalu am y daith. Roedd yn cychwyn chyfanrwydd gan yr awdures. “Roedd Mae'r ddwy yn weithgar iawn yn y ar y daith Dydd Llun y Pasg a cyhoeddi’r nofel yn wych,” eglurodd Gymuned ac yn aelodau o'r dosbarth byddai wedi cyrraedd erbyn eu Pasg Caryl Lewis, “ond mae ei chael ar CD g w n i o . M r s B r y a n t y w yn Rwmania gan ei fod yn hwyrach yn rhoi’r cyfle i bawb ei mwynhau – yn hyfforddwraig y Dosbarth Cwiltio ac yn cael ei ddathlu eleni yn y enwedig disgyblion sy’n ei hastudio at mae wedi dysgu 'r genhedlaeth iau Dwyrain. Edrychwn ymlaen at ei eu harholiadau.” WILLIAM JONES (Talfyriad Basil sut i wneud cwiltiau Cymreig . weld ar ôl dod nôl a chael yr hanes Davies o glasur T. Rowland Hughes) ganddo. 4CD £12.98 MARW ATHRAWON Cyhoeddwyd gyntaf gan Gomer yn Roedd pawb yn flin i glywed yn ADNEWYDDU'R LLWYBRAU. 1944, a daeth y frawddeg “Cadw dy ystod yr wythnosau diweddaf am Mae'n dda i weld fod y gwaith o blydi chips” yn boblogaidd drwy’r farwolaeth dau o'r athrawon fu'n adnewyddu'r llwybrau o gwmpas wlad! Arwel Gruffydd sy’n darllen yn llafurio yn y cwm am flynyddoedd pen ucha'r cwm wedi dechrau Bydd hynod afaelgar am hynt a helynt y lawer. Bu farw Mr Norman Parsons yn braf i gael llwybrau diogel i chwarelwr o Sir Gaernarfon sy’n symud yn 98 mlwydd oed. gerdded heb orfod mynd trwy'r llaid i byllau glo’r De. Bu'n athro yn Ysgol Hendreforgan a mannau peryglus lle mae'r llwybr TE YN Y GRUG (Kate Roberts) CD­ dwbwl £9.50 am nifer fawr o flynyddoedd. Yna wedi diflannu oherwydd y beiciau Cyhoeddwyd Te yn y Grug, sef cyfrol o daeth y newydd am farwolaeth Miss modur. Rhaid i'r Llywodraeth wyth o straeon byrion gan Wasg Gee, Eirlys Davies a fu'n brifathrawes ar reoli'r beiciau gan fod pawb yn 1959. Darllenir yr holl straeon gan ysgol y Babanod Gilfach am ymhobman yn cwyno amdanynt a'r Bethan Dwyfor a Merfyn Pierce Jones. flynyddoedd lawer. Roedd hithau yn difrod sy'n cael ei wneud nid yn ei 90au. Mae pawb yn cofio'n unig yn ein cwm ni ond mewn annwyl iawn am y ddau. lleoedd megis Twyni Tywod gweithgareddau yn mynd ymlaen fel Cynffig. arfer. Mae dosbarth newydd wedi CAU YSGOL dechrau sef dosbarth gwneud Mae Cyngor Rhondda Cynon Taf ARDDANGOSFA car dia u da n na wdd C oleg am gau Ysgol Babanod Gilfach ond Cynhaliodd Cymdeithas Dyfrliw Morgannwg. mae llawer iawn o wrthwynebiad ac Gilfach Goch eu pedwaredd Mae grŵp yr amgylchedd yn mae'r rhieni a chyfeillion yr ysgol yn Arddangosfa yn y Ganolfan Dydd cyfarfod yn rheolaidd ac yn gwneud ymdrechu'n galed i gadw'r ysgol ar yn ystod wythnos olaf mis Ebrill ac llawer i wella yr amgylchedd drwy agor. roedd yn dda i weld cymaint o lanhau'r afon ac ati. Maent yn trefnu Mae nhw wedi trefnu gorymdaith luniau o safon mor uchel. Mae'r teithiau cerdded er mwyn i bobl fydd yn cychwyn wrth Ysgol Gymdeithas yn mynd o nerth i nerth sylweddoli 'r cyfoeth sydd ym myd Hendreforgan, lle mae'r Cyngor am ac edrychwn ymlaen yn eiddgar at y natur o'n cwmpas. Mae diwrnod i'r plant fynd , ac yn cerdded i fyny'r flwyddyn nesaf. wedi ei drefnu pan fydd camerâu cwm i Ysgol Gilfach er mwy i bawb arbennig yn y cwm i fonitro weld pa mor beryglus yw'r ffordd i Y GANOLFAN GYMUNEDOL cyflymder y ceir ac i wneud pobl yn gerdded. Mae nhw hefyd wedi Bydd rhaid aros tan y flwyddyn ymwybodol o'u cyflymdra. gwneud trefniadau i fynd a'u protest nesaf cyn fydd estyniad newydd yr Mae rhagor o arian wedi dod i i'r Cynulliad ym mis Mehefin. adeilad yn barod gan y bydd y Gronfa Cymunedau'n Gyntaf a gall gwaith yn cymryd 42 wythnos eto cymdeithasau wneud cais am grant i ' w o r f f e n o n d m a e ' r at ddibenion arbennig. 18 C 1 1 2 3 4 5 6 8 C R O E S A I R 7 8 L 9 10

Dyma gyfle arall i chi 11 12 11 13 ennill Tocyn Llyfrau. 13 14 Atebion i: Croesair Col 34, Pen Bryn Hendy, Yr Encil, 14 15 16 17 18 Meisgyn, 19 Pontyclun. CF72 8QX erbyn 22 Mai 2006 20 21 22 Ar Draws 1. Amddiffynfa, caer. (6) 5. Cyflaith (4) 23 24 9. Daear, gwlad (3) 10. Glendid, tegwch (9) 11. Prin, braidd (5) 13. Cyfrannu, uno (7) 24 25 26 14. Brodor o’r India neu America (6) 16. Cyrten, llen (6) I Lawr 15. Rhannau o bennod o’r Beibl (7) 20. Pacio (7) 2. Metel melyn gwerthfawr (3) 17. Ffordd gul (3) 22. Offeiriad sy’n perthyn i eglwys 3. Amser, adeg (5) 18. Neu ystafell (6) gadeiriol (5) 4. Rhwygo, cynhinio (6) 19. Anrhydeddu (6) 23. Heb ddim ar y traed (9) 5. Digaloni, gofidio (7) 20. Sydyn, cwta (4) 24. Mawr, blonegog (3) 6. Barclod, brat (5) 21. Gweddus, priodol (5) 25. Peri, achosi (4) 7. Cnoi cil (6) 22. Anifeiliaid anwes (5) 26. Ffigur neu lythyren yn dangos 8. Bregus, gwan (4) 24. Yn y man, yn fuan (3) pŵer neu wraidd maint (6) 12. Yn methu siarad (3) Atebion Mis Ebrill

UN NOS OLA LEUAD (Caradog I 2 CH W A R A E A TH A N 8 Prichard) CD £9.50 D W D N N D B John Ogwen a Maureen Rhys sy’n R E A L I T I 10 A N A M L darllen detholiad o’r nofel a rhai o W R O A P L O gerddi’r awdur o Fethesda. CH W E CH Y N A W A D Angen crefftwr lleol - STRAEON CYMRU CD­dwbwl £9.50 Y L M 13 A 14 R sy‛n cynnig gwasanaeth Awduron Straeon Cymru yw Esyllt Nest B R I TH O C R I M O G A U penigamp? Roberts ac Elena Morus. Recordiwyd L DD L L G nifer o’r chwedlau sef: Elidir a’r E D N 20 A C T T A R O Tylwyth Teg, Blodeuwedd, Olwen, Yn arbenigo mewn drysau, W O A E A S E Clustiau March, Merch y Llyn, Rhita Y N F Y D C A D N O E S lloriau, grisiau, ffenestri, Gawr, Gelert, Cantre’r Gwaelod, cabanau, ‘decking‛ Dinas Emrys a Dwynwen. N I E R A E A Y darllenwyr: Dewi Pws, Llion 24 C O E G S I A R A D U a ‘stafelloedd haul. Williams, Marged Esli, Catrin Fychan, Sian Beca. Troswyd 6 o lyfrau gan awduron Gosod ceginau, silffoedd, ifanc yng Nghyfres Pen Dafad. HOFF GERDDI CYMRU CD £9.50 ‘fascia‛ a ‘soffits‛. 50 o hoff gerddi’r Cymry’n cael eu Darllenir nhw ar y CDs gan actorion darllen gan Gerallt Lloyd Owen, Stuart profiadol. Pecyn 1 Bach y Nyth ­ Catrin Jones a Gwenno Ifan ynghyd â lleisiau Evans a Jibar ­ Angharad Llwyd; Rhowch alwad heddiw o’r Archif gan T. H. Parry Williams a Pecyn 2 Iawn Boi? ­ Caryl Lewis a am gyngor neu am bris Saunders Lewis. Cyhoeddwyd y gyfrol Ceri Grafu ­ Catrin Mara; Pecyn 3 cystadleuol! wreiddiol gan Gomer. Mewn Limbo ­ Robin Ceiriog a Sbinia ­ Cyfres PEN DAFAD – 3 pecyn dwbwl Dewi Snelson. Mwy o wybodaeth – Ffôn: 02920 890139 ­ 2 lyfr i bob un am £9.50 19 www.sainwales.com Sym: 07977 514833 YSGOL GYMRAEG Sioe Ffasiynau Cymdeithas GARTH OLWG Bydd y Gymdeithas Rhieni ac Gymraeg Athrawon yn cynnal Sioe Ffasiynau Priodas Miss Mahoney Plant yn neuadd yr ysgol am 6 o'r Llantrisant Ar Ddydd Sadwrn, Ebrill 7fed fe gloch Ddydd Mercher, Mai 10fed. briododd Miss Mahoney a Mr. Dewch yno i archebu gwisg ysgol Roedd y gymdeithas wedi mwynhau Rhodri Morris yng Nghapel y am brisiau rhesymol. diwrnod yn Abertawe ar ddiwedd Tabernacl, Efail Isaf. Ein mis Ebrill. Aeth nifer i weld yr dymuniadau gorau am hir oes o Noson i’r Mamau Amgueddfa Diwydiant a Môr hapusrwydd i chi'ch dau. Cynhelir noson i'r mamau yn y newydd ac i siopa yn y dref. Yna neuadd Ddydd Mercher, Mai 24ain aeth y criw draw i Mwmbwls a Ymweld â’r Criw Craff pan fydd cylle i fwynhau a phrynu. llawer yn anelu’n syth am siop hufen Ar Ddydd Mercher, Ebrill 26ain, Bydd amrywiaeth o stondinau yno iâ Joe’s. Roedd y tywydd yn aeth B1.6 i gwrdd â'r Criw Craff yn gan gynnwys colur a thlysau. fendigedig a chystal ag unrhyw Nhrefforest. Cafodd pob un ddiwrnod o haf. I gwblhau’r dydd brynhawn buddiol iawn yn ogystal â Pêl droed yr Urdd. cafwyd gwledd yng ngwesty’r Tŵr. llawer o fwynhad. Ar ddydd Iau Mawrth 27 buodd I orffen y tymor bydd y merched a bechgyn Garth Olwg yn gymdeithas yn cynnal Helfa Drysor Ymweliad â Phatagonia cystadlu ym mhencampwriaeth pêl­ ym mis Mehefin. Manylion pellach Ein dymuniadau gorau i Miss Catrin droed yr Urdd. Bu'r cystadlu'n frwd 01443 218077. Thomas a fydd yn ein gadael ni yn iawn wrth i'r bechgyn chwarae tair fuan i gynorthwyo mewn ysgol ym gem, colli dwy ac un gêm gyfartal. pedair gêm, ond er hyn cafodd y Mhatagonia am ddau fis. Pob lwc, Colli hefyd wnaeth y merched yn eu plant ddiwrnod wrth eu bodd. Miss Thomas!

Cornel y Plant

20