tafod e ái www.tafelai.net l Mawrth 2004 Pris 60c Rhif 185

Bechgyn Pêl­droed i ferched, Blaenau Morgannwg Brecwast Lansiodd sgwad rygbi Cymru Brecwast Drwy’r Dydd Prydain, Cancer Research UK sy’n digwydd trwy gydol Mis Mawrth. Neges Cancer Research UK Cymru yw bod brecwast iachus llawn ffrwythau a grawnfwydydd, yn ddechrau da i’r dydd. Mae hefyd yn gyfle da i gael rhai o’r 5 cyfran o ffrwythau a llysiau a argymhellwyd eu bwyta pob dydd. Mae Dawn Williams, Swyddog Codi Arian Cymunedol Cancer Research UK Cymru yn dweud, “Mae tua treian o achosion cancr yn gysylltiedig â Mae pêl-droed wedi mynd yn deiet. Mae ymchwil yn dangos bod boblogaidd iawn ymhlith merched yr BEIRDD YN CYSTADLU bwyta’n iach yn medru lleihau eich ardal erbyn hyn a chyn y Nadolig Daeth dros 500 o gyfansoddiadau i tebygrwydd o ddatblygu cancr. cynhaliwyd cystadleuaeth pêl-droed i Gystadleuaeth Iolo Morganwg i feirdd “Mae Cancer Research UK wrth ei ferched yr Urdd. Daeth 7 tîm o wahanol ysgolion gyfun yr ardal. Tasg enfawr i, fodd bod Sgwad Rygbi Genedlaethol ysgolion yr Blaenau Morgannwg i Ifan Roberts, y beirniad eleni, oedd Cymru yn cefnogi Brecwast Drwy’r gystadlu am y tlws a’r fraint o cloriannu’r cyfan. Dydd Mwyaf Cymru a gobeithiwn bydd gynrychioli’r sir yn y rowndiau terfynol Llongyfarchiadau i bawb a gymerodd mwy o bobl yn ymrwymo i’r yn Aberystwyth. rhan a diolch arbennig i’r beirniad, Ifan digwyddiad yma i helpu hyrwyddo Er bod pawb wedi dod i fwynhau’r Roberts, ac i Rhys Dafis am drefnu’r bywyd iachus.” awyrgylch, roedd y cystadlu yn frwd a gystadleuaeth. Bydd yr arian a godir gan Brecwast chaled! Erbyn i gemau olaf y rownd Drwy’r Dydd Mwyaf Cymru yn mynd gyntaf nesau, nid oedd hi’n amlwg pa tuag at raglen Cancer Research UK o ddau dîm fyddai’n mynd drwodd i’r RALI RYNG­GOLEGOL wyddoniaeth arloesol gan gynnwys cit rownd derfynol, gan fod 3 tîm yn agos MYNNWN ADDYSG diagnostig, triniaeth, dynodi pam a sut iawn ar frig y gynghrair, Coed y mae cancr yn datblygu a dulliau ataliad. Dderwen, Pont Siôn Norton a Santes GYMRAEG! I gefnogi mae croeso i chi gofrestru ar Tudful. Mis Mawrth 2004 y we ar www.cancerresearchuk.org/ Ond doedd dal ddim gwahaniaeth Nos Fawrth y 9fed a l l d a y b r e a k f a s t , e b o s t i o rhwng Santes Tudful a Pont Siôn Myfyrwyr yn campio [email protected], galw ein Norton ar ddiwedd y gynghrair. Felly tu fas i’r Cynulliad. doedd dim dewis arall ond cael gêm llinell gyswllt ar 08701 602040 neu Pawb yno erbyn 6yh. ailchwarae rhwng y ddwy ysgol. Roedd galwch Dawn Williams ar 02920 Cofiwch wisgo’n gynnes! 224386. y tensiwn yn amlwg ar wynebau pawb, nid yn unig y chwaraewyr ond hefyd ar Dydd Mercher y 10fed wynebau’r athrawon a’r dorf o’r Rali 10:30 ysgolion eraill, a oedd yn ddigon Gorymdeithio o’r Eglwys caredig i aros i cefnogi’r rownd Norwyaidd i’r Cynulliad. derfynol. Bydd cannoedd o fyfyrwyr yn Ar ôl gêm gyffrous, Ysgol Pont Siôn bresennol. Norton aeth ymlaen i wynebu Ysgol Rhys Coed y Dderwen yn y rownd derfynol. Dewch i gefnogi ein safiad Williams, Unwaith eto, mi roedd hi’n gêm agos a dros Goleg Ffederal Cymraeg Caerdydd, chyffrous, ond Coed y Dderwen aeth â Croeso mawr i bawb gyda'r hi yn y diwedd, wrth guro 2 gôl i 0. o bob oed. melon a Pob lwc i Ysgol Coed y Dderwen yn y Dwayne Mae’n Argyfwng Peel, gystadleuaeth gene dlaethol yn ar Addysg Gymraeg! Lanelli Aberystwyth ar Fai 24ain. tafod elái CLWB Y DWRLYN Cangen y Garth GOLYGYDD Penri Williams ‘BRETHYN CARTREF’ 029 20890040 Bowlio Deg Nos Fercher Mawrth 10 fed LLUNIAU Nos Fercher 31 Mawrth D. J. Davies 8.00 p.m. 01443 671327 am 6.30pm HYSBYSEBION yn yn Neuadd y David Knight 029 20891353 DOSBARTHU Pentyrch John James 01443 205196 Manylion: 029 20890040 TRYSORYDD Elgan Lloyd 029 20842115 CYHOEDDUSRWYDD CYLCH Taith y Ffilm Colin Williams CADWGAN 029 20890979 Dal: Yma/Nawr Cyhoeddir y rhifyn nesaf Y Traddodiad barddol yng Nghymru Allan James ar 29 Mawrth 2004 Diwylliant Gwerin Erthyglau a straeon 13 Ebrill ­ Coliseum, Aberdar Morgannwg i gyrraedd erbyn 14 Ebrill ­ Coed Duon 18 Mawrth 2004 8.00pm, Nos Wener Tþ ar osod Y Golygydd 7 Mai 2004 Hendre 4 Pantbach ym Mhontypridd Neuadd y Pentref, Pentyrch CF15 9TG Telerau rhesymol am dþ Gyda chymorth yr academi Ffôn: 029 20890040 modern, dwy stafell wely, wedi'i dodrefnu. O fis Ebrill Tafod Elái ar y wê hyd ddiwedd y flwyddyn. http://www.tafelai.net CLWB Y BONT Ffoniwch 01443 405837 e-bost gyda'r nos am fwy o [email protected] wybodaeth. Clwb Yoga bob nos Lun Argraffwyr: Gwasg Clwb Jazz, Nos Fercher cyntaf bob Morgannwg mis. Dewch ag offeryn i gymryd rhan Uned 27, Ystad yn y sesiwn jamio. Ddiwydiannol Nos Sadwrn 6 Mawrth, Disgo am Mynachlog Nedd ddim. Castell Nedd SA10 7DR

Ffôn: 01792 815152 Dydd Sul 7 Mawrth ­ RYGBI Ffrainc v Cymru (3.00) yn fyw ar sgrin fawr. www.cwlwm.com Gwin a baguettes dros y bar. Gwybodaeth am holl weithgareddau Cymraeg yr ardal. Nos Iau 18 Mawrth, Ffilm Gymraeg yn yr ystafell gefn.

Sadwrn 20 ­ RYGBI ­ Lloegr v Cymru (4.00) ar y sgrin fawr. Dewch i weld Cymru a Shane Williams yn codi ofn ar Bencampwyr y Byd unwaith eto.

Sadwrn 27 ­ RYGBI ­ Cymru v Yr Eidal (2.00) Rhaid ein bod ni’n ennill www.mentrau-iaith.com www.bwrdd-yr-iaith.org.uk hon? Hwyl fawr Hansen. 2 A PHENTRE’R EGLWYS PONTYPRIDD Gohebydd Lleol: Meima Morse Gohebydd Lleol: Jayne Rees

Gwnewch y Pethau Bychain Rhuthr Unffordd Llongyfarchiadau!! Erbyn nawr, mae’r addunedau a Mae sôn ar led na fyddwn yn medru Pob lwc i Bethan Reynolds o wnaethpwyd ddechrau’r flwyddyn codi llaw a chyfarch ein gilydd wrth a Huw Roberts o Fangor siwr o fod ar fynd yn angof. Dyma deithio cyn bo hir yn yr ardal hon. ar eu dyweddiad tra ar wyliau ym ni nawr yng nghyfnod dathlu Gðyl Y rheswm am hyn yw y byddwn yn Mecsico. ein nawddsant ac yn atgoffa’n teithio wrth gwt ein gilydd gyda Priodas dda i Sian Wilcox, Lan hunain am ei gyngor ef,- “Gwnewch threfniant yr “one way system”. Close ac Andrew Crawley, y pethau bychain”. Mae’n syfrdanol Mae sawl rheswm dros groesawu Pontypridd y mis yma yng Ngwesty ein bod y n medr u cofio newid fel hwn. Y perygl yw y gall y Coed y Mwstwr. argymhelliad un person dros gyfnod trigolion ddioddef o’r bendro gyda’r Croeso i wyr bach cyntaf Gwen a o bymtheg canrif ac yn anghofio holl ruthr unffordd! Gwyn Griffiths, . Cafodd adduned bersonol dros gyfnod o Daniel ei eni ym mis Ionawr i Ffion ychydig wythnosau! Efallai mai Capel Salem: ac Andrew yng Nghaerdydd. dyma un o’r nodweddion sy’n cyfrif Llongyfarchiadau cynnes iawn i am ddyrchafiad Dewi i safle sant - Megan Cutts, cyntaf-anedig ein Cydymdeimlad dosbarthu cynghorion hawdd eu gweinidog a Lynn. Mae hi bellach Estynwn ein cydymdeimlad â Meinir gweithredu! Un “peth bach” newydd groesi trothwy ei Heulyn a'r teulu, Bronwydd , Heol ychwanegol a fyddai’n amhrisiadwy phen-blwydd yn un ar hugain oed. Tyfica. Bu farw mam Meinir, Mrs. fyddai derbyn ambell i bwt bach am Estynnwn ein dymuniadau gorau Margaret Roberts, Synod Inn ym ein hardal eang i’w gynnwys yn y gan ddymuno pob bendith iddi trwy Mis Chwefror. Tafod. Dyma ‘r cyfeiriad - Talrynn, gydol ei bywyd. Newyddion 39 Heol yr Eglwys a’r cyfeiriad wê gwirioneddol dda yw deall hefyd fod Adios a Chroeso – [email protected] y meddygon yn bles am gyflwr Tra bod Jayne Rees yn mwynhau Byddai ychydig o hanes y dathlu gwellad ei Mam. antur fawr yr Andes ym Mhatagonia uchod yn dderbyniol dros ben. Newyddion da hefyd sydd i’w fe fydd Gina Miles , Graigwen yn gynnig am Mrs Gwyneth Hughes gyfrifol am newyddion Pontypridd Merched y Wawr sydd ‘nol yn ein plith, -cyn sionced am y naw mis nesa'. Felly os oes pwt Diolch i Gangen Merched y Wawr ac mor llawn ei brwdfrydedd ag o ddiddordeb i'r golofn hon gennych Tanysguboriau am eu mewnbwn erioed,- wedi ei llawdriniaeth hi. cysylltwch a Gina 01443 491288. nhw. Gan fod cymaint o aelodau’r Mae pethau’n edrych yn fwy Gangen yn drigolion o’r ardal hon addawol ar Mrs Betty Tilling erbyn neu/ac yn aelodau o’r Gymdeithas hyn wedi anffawd yn dilyn ei yn Salem mae’n dderbyniol i llawdriniaeth gyntaf. Gobeithio gynnwys ‘ychydig o newyddion y bydd dymuniadau da’r aelodau’n gangen hon yma. Mae wedi bod yn gyfrwng ysbrydoliaeth iddi hi fel y dymor buddiol ac amrywiol. mae hithau wedi ysbrydoli cymaint Cafwyd noson hwylus a chofiadwy eraill yn ei thro. yng Ngwesty’r Arth, yn Llongyfarchiadau gwresog i Dr lle ers tro bellach erbyn y noson o dan wahoddiad Cangen Merched y John Murphy, gwr Nia a mab yng hon! Edrychir ymlaen yn eiddgar ac Wawr y Garth. Estynnwyd y croeso nghyfraith Chris a Colin Jones, ar ei mae croeso cynnes iawn i chi oll i ar y noson gan Mrs Eifiona Hewitt ddyrchafiad i fod yn Gofrestrydd yn ymuno â ni. gyda Mrs Margaret Roberts a’r gofal ysbyty Nottingham. Dyma Noswaith a fu’n llwyddiannus dros am y cystadlaethau. Rhaid yw newyddion calonnog yn wir a ben oedd noswaith y ddeialog a’r cofnodi fod y “dysgwyr” wedi dymunir y gorau posibl i John ac i chwarae rôl. Rhyfedd oedd gweld derbyn canmoliaeth arbennig am Nia dros y sialens newydd hon yn eu aelodau’n troi’n actorion addawol safon uchel eu cyfraniad. bywyd. fel cigyddion, meddygon neu Cafwyd noson llawn ysbrydoliaeth Ein Gweinidog, y Parchedig Peter ddarpar ferched yng nghyfraith! arall gydag anerchiad gan y Cutts fydd a gofal y Suliau trwy Gðr gwadd y Gymdeithas am fis Parchedig Chris. Burr. Bu’n sôn am gydol fis Mawrth. Mawrth yw Mr Heulyn Rees. ei brofiad ar “Welsh in a Week” a Gobeithir y bydd yn disgrifio’i gofynnodd am wahoddiad arall i Y Gymdeithas. brofiadau a’i ddyletswyddau yn ei ddychwelyd i’r Gymdeithas ymhen Cynhelir Noson Ddathlu Gðyl waith gyda’r Urdd. Bydd croeso deunaw mis er mwyn gosod targed Ddewi’r capel ar Fawrth y cyntaf. cynnes iawn i Heulyn . iddo fe’i hunan. Ni ellir ond Disgwylir eitemau gan bartion ac edmygu a gwerthfawrogi agweddau unawdwyr o’r Gymdeithas. Mae’n positif fel hyn. debyg fod ymarferion wedi cymryd 3 Ysgol Gynradd YSGOL GYNRADD CREIGIAU Gymraeg Daeth P.C. Siân Jones i Dosbarth 1, doedd neb yn cwyno. Roedd pawb Llantrisant 2, 3, 6 a’r Feithrin. Aeth wedi mwynhau y trip. dosbarthiadau’r Babanod ar y beic modur ac i mewn i’r car a chwarae Aeth criw o blant i chwarae pêl- Adran yr Urdd efo’r seiren. Siaradodd P.C. Jones rwyd yn Ysgol Gynradd Radur. Cafwyd dau gyfarfod hwyliog o’r am ei dillad a gadael i rai plant Roedden nhw’n gyffrous iawn cyn Adran yn ystod y mis diwethaf. Ar wisgo dillad heddlu. Cafodd bawb mynd a chafon nhw lawer o hwyl yn Ionawr y 29ain daeth Hywel o hwyl. Bu Dosbarth 6 yn gwylio enwedig ar ôl ennill o saith gôl i Ganolfan yr Urdd i gynnal gweithdy fideo am P.C. James James a oedd ddwy. drama, ac ar Chwefror y 12fed, yn heddwas yn Oes Fictoria ar ôl cafodd y plant sbri wrth gystadlu yn iddi dangos y wisg a’r offer modern. ein fersiwn ni o “Siôn a Siân”! Pob lwc i Miss Griffin. Mae hi yn Dathlu Cwis Llyfrau gadael yr ysgol am ychydig ond Ar y 3ydd o Chwefror fe aeth dau Mewn bydd hi’n dod nôl ar ôl iddi gael ei dîm o’r ysgol i gystadlu yn y Cwis babi. POB LWC. Gobeithio bydd Llyfrau Cymraeg yn Nhonyrefail. Steil hi’n dod nôl yn saff ac yn hapus. Aelodau’r tîm dan 10 oedd Elliot, Siôn, Heti a Sophie ac yn y tîm dan Daeth Mrs Carbis i Ddosbarth 6 i’n 12 roedd Mari, Carys, Jack a Calum. Mae Menter Caerdydd wedi trefnu helpu ni i adeiladu pontydd. Roedd Llongyfarchiadau mawr i’r tîm dan cyfres o ddigwyddiadau i ddathlu Gðyl yn rhaid codi’r pontydd o fewn 10 a lwyddodd i gyrraedd y rownd Dewi. amser penodol felly roedd pob grðp nesaf a llongyfarchiadau hefyd i’r wrthi fel lladd nadredd. Cawsom Dydd Gwyl Dewi, Mawrth y 1af tîm dan 12 am ddod yn ail agos. gystadleuaeth i weld pontydd pwy 1000-1200 – Tesco Extra. oedd yn dal y mwyaf o focsys 1400-1600 – Asda, Bae Caerdydd Eisteddfod Ysgol Kleenex. Grðp Aled, Alys, Rhidian Fe fydd Menter Caerdydd yn dosbarthu Ar Ddydd Gwener y 13eg o balwns a phosteri Gwyl Ddewi. a Steffan enillodd. Bu Dosbarth 4 Chwefror daeth Mrs Beti Treharne a hefyd yn gweithio gyda Mrs Carbis. Mrs Pat Edmunds atom i feirniadu Noson Gwyl Ddewi yn y Mochyn yn ein heisteddfod ysgol. Bu nifer Du. Aeth dau dîm Cwis Llyfrau i helaeth o blant yn cystadlu ar y Dewch i ddathlu Dydd Gwyl Dewi!! Gaerdydd i gymryd rhan yng cystadlaethau llwyfan yn ogystal â’r Cawl am ddim ac adloniant gan CF1. nghystadleuaeth y Cwis Llyfrau. 7.30yh. Mynediad yn rhad ac am ddim. tasgau ysgrifenedig. Bydd pawb Rhaid eu bod wedi cael hwyl dda enillodd y wobr gyntaf ac ail yn arni gan fod y ddau dîm wedi Nos Fawrth, Mawrth yr 2il cynrychioli’r ysgol yn eisteddfod llwyddo i fynd ymlaen i’r rownd Noson Gymdeithasol i Ddysgwyr ym gylch yr Urdd. Diolch yn fawr i’r nesaf, diolch yn fawr i Mrs Hardy. Mwyty Indiaidd y Cinnamon Tree, beirniaid am eu gwaith caled a da P o n t c a n na , y n g n g h w m ni ’ r iawn i bawb fu’n cystadlu - yn Ddarlledwraig Siân Thomas. £15. Aeth Dosbarth 6 i Gastell Cyfarthfa enwedig i Danielle Harvey a gipiodd 7.30yh. Mae pryd Indiaidd 3 cwrs yn ym Merthyr Tudful, y ffwrneisi y gadair am y gerdd orau ar gyfer gynwysiedig yn y pris. haearn a bwthyn Joseff Parry. disgyblion Blwyddyn 6. Dysgodd pawb lawer iawn, diolch i Nos Fercher, Mawrth, y 3ydd Mr Morgan. Roedden ni’n lwcus i ‘Syth o’r Nyth’ Cynhyrchiad newydd Croeso a ffarwel. gael bod y cyntaf i ymweld ag gan Janet Aethwy a Llio Silyn. Croeso i Ms Claire Lewis sydd wedi arddangosfa i ddathlu campwaith Neuadd Llanofer. 8yh. Tocynnau £5. dod atom dros dro fel ysgrifenyddes Richard Trevithick ddau gan yr ysgol, tra bod Mrs Krieger ar mlynedd yn ôl. Yn anffodus, fe Nos Iau, Mawrth y 4ydd gyfnod mamolaeth. Ond yn ‘Beirdd mewn Bar’ Noson yng nhwmni wlychodd pawb yn domen yn y anffodus bydd rhaid ffarwelio ag un Ceri Wyn Jones, Tudur Dylan ac Emyr prynhawn yn y glaw mawr ond aelod o staff ar ddiwedd tymor y Davies. Clwb y Cameo, Pontcanna. 8yh. gwanwyn. Llongyfarchiadau a Tocynnau £5. dymuniadau gorau i Mrs Delyth i’r ysgol ar ôl damwain ar ei feic Williams (Dosbarth 3) sydd wedi’i Dydd Gwener, Mawrth y 5ed modur. Diwrnod Meithrin Gwyl Ddewi phenodi’n bennaeth ar Adran y 10.30 -12.30 neu 1.30–3.30 Babanod yn Ysgol St Baruc yn Y Llongyfarchiadau Diwrnod o adloniant i blant Meithrin Bari. Bydd yn chwith iawn gennym Llongyfarchiadau mawr i staff a yng nghwmni Martyn Geraint a Nia, o ar ei hôl. phlant yr ysgol sydd wedi llwyddo i Ribidires yn Neuadd Llanofer, ennill gwobr “Marc Safon Treganna. Croeso nôl Asiantaeth y Sgiliau Sylfaenol” am Croeso nôl hefyd i Mr Lyndon Price safonau uchel mewn iaith a Am fanylion am y gweithgareddau ein gofalwr, sydd wedi dychwelyd mathemateg. uchod, cysylltwch â Swyddfa’r Fenter ar 029 20 56 56 58. 4 Si­Lwli yn Ehangu EFAIL ISAF

Gohebydd Lleol: Loreen Williams Mae'r daith o Gilgerran i Gaerdydd wedi bod yn un cyffrous i Nia Bowen, ac yn un prysur a dweud y Llongyfarchion harweinydd oedd Llinos Swain, lleiaf. Llongyfarchiadau gwresog i Eleri Carys, merch Llinos oedd y Ym 1994 dilynodd y chwaer Morrison, merch hynaf John a Pat delynores a pherfformiodd y ddwy anturus yma gwrs nyrsio am dair Edmunds, Pen y Waun ar ennill gadwyn o alawon gwerin ar y delyn blynedd yn ysbyty'r Heath, ac fel gradd M.A, mewn Addysg yn a'r ffidil. Cafwyd eitemau unigol gan llawer o'i chyfoedion ymgartrefodd ddiweddar. Bu Eleri'n gweithio'n Llinos, Bethan Geraint a Carol Penri yn y brifddinas wedi hynny. ddyfal yn ei hamser sbar i gyflawni'r ac Avril Pickard fu'n cyfeilio ar y Cymraeg oedd iaith yr aelwyd, ac er dasg yn ogystal â dysgu dosbarth o piano. Roedd y gynulleidfa'n gynnes nad oedd gan Nia unrhyw awydd i blant ifanc pob dydd yn Ysgol a gwerthfawrogol a chawsom wledd ddilyn gyrfaoedd ei rhieni ym myd Gymraeg Sant Curig yn Y Barri. o deisennau gyda phaned cyn troi addysg, daeth tro ar fyd ym 2002 am adre. pan brynodd feithrinfa Si-lwli ar Merched y Garth. Heol Romily yn Nhreganna. Bu aelodau Côr Merched y Garth yn Y TABERNACL. cynnal cyngerdd yng Nghapel y Salaam a Shalom Er bod yna gynnydd aruthrol ym Tabernacl Porthcawl ar Nos Wener, Trefnwyd Bore Coffi gan Jen mhoblogrwydd addysg Gymraeg yn 30ain o Ionawr i ddiddanu aelodau MacDonald a'i chyd-aelodau yn Y Ne Cymru, syndod yw hi felly i Cymdeithas Gymraeg y dref. Creigiau a Phentyrch i gefnogi ddarganfod mai dim ond dwy Cyflwynwyd yr eitemau gan Glenys ymdrech yr eglwys i godi arian at feithrinfa Gymraeg sydd yn bodoli Roberts a'n hyfforddwraig a'n Gronfa Cymorth Cristnogol Salaam yng Nghaerdydd. Mae hyn fodd a Shalom. Ymdrech arbennig gan bynnag ar fin newid wrth i Nia fwrw Cymorth Cristnogol yw Salaam a ymlaen ag agor Si-lwli arall yn yr Shalom i leddfu'r dioddefaint yn Eglwys Newydd. "Yn anffodus dairieithog. "Mae tua hanner y plant Nhiroedd y Meddiant. Bu Bore dwi'n gorfod troi plant i ffwrdd ar yn hanu o Gartrefi di-Gymraeg, a Mercher, Chwefror 11ed yn hyn o bryd oherwydd prinder lle" braf oedd clywed yn ddiweddar gan llwyddiant arbennig yng nghartref medd Nia "felly pan ddaeth y cyfle i un athrawes bod plant a fu'n Jen a chodwyd dros £500 tuag at y mi brynu'r lleoliad yn yr Eglwys mynychu Si-lwli'n chwarae yn y gronfa. Newydd mi neidiais ar y cyfle." Gymraeg ar iard yn gyfforddus ac yn hwylus i'r to bach ifanc. Cyngerdd. Teg yw dweud taw nid Nia yw'r Trefnir Cyngerdd gan Gorau'r unig un prysur yn Si-lwli. Mae'r Mi fydd y feithrinfa yn yr Eglwys Pentref yn y Capel ar Nos Sul Ebrill plant yn derbyn sylw a gofal unigol Newydd yn estyniad o'r hyn sydd yn 25ain i gefnogi ymdrech Salaam a gyda'r staff brwdfrydig o wyth y digwydd yn Nhreganna. Y gobaith Shalom, Gobeithio y bydd bore tan chwech y nos. Yn ôl Nia, yw bydd modd i rhieni sy'n teithio cefnogaeth deilwng i'r noson. "mae'r plant yn dysgu drwy o'r cymoedd a'r gororau i'r ddinas i chwarae, ac mae chwarae'n fodd i weithio yn medru defnyddio'r Teulu Twm. ddatblygu amryw o sgiliau yn hwylustod yma gan ei bod mor agos Ar Nos Sul, Chwefror 1af bu'r ogystal â hunan hyder." Mae'r plant i'r A470, ynghyd â'r rhieni yna sy'n Parchedig Allan Pickard yn sgwrsio yn cael eu gosod mewn grwpiau sy'n chwilio am feithrinfa Gymraeg yng gydag aelodau Teulu Twm am ei gweddu darblygiad pob unigolyn. Nghaerdydd. Mae yna son hefyd am brofiadau yn y Dwyrain Canol. Mae'r gweithgareddau'n amrywio o fws i gludo plant rhwng Cafodd oedolion yr eglwys arlunio, darllen a gwrando a storïau, meithrinfeydd ysgolion a Si-lwli wahoddiad i ymuno â'r ieuenetid y chwarae dychmygol a chanu, Eglwys Newydd. Mae'n galonogol tro hwn a syfrdanwyd pawb gan yr ynghyd a mynd ar dripiau a gwylio felly i weld y ddarpariaeth yma'n hyn a brofodd Allan yn ystod ei Planed Plant Bach. Yn ystod y ymestyn i ardal arall o Gaerdydd, a ymweliad â'r Dwyrain Canol. flwyddyn diwethaf maent wedi bod i phwy a ðyr, rhyw ddydd efallai Sw Bryste, Fferm, Sain Ffagan a cawn weld meithrinfa Gymraeg ym Trefn yr Oedfaon ar gyfer Mis mynd i'r theatre. mhob rhan o'r brifddinas. Mawrth Mawrth 7fed Gwasanaeth Cymun o Prif nod yr holl weithgareddau yma Am rhagor o fanylion cysylltwch â dan ofal Y Gweinidog fodd bynnag yw paratoi'r plant Nia Bowen, Si-lwli, 24 Park Road, Mawrth 14ed Y Parchedig Eirian gogyfer â'r ysgol ynghyd a dysgu'r Yr Eglwys Newydd, Caerdydd, Rees. Gymraeg iddynt. Rhyfeddwyd Nia CF14 7BD, neu ffoniwch 029 20 Mawrth 21 Mr Gareth Hopkins, gyda gallu'r plant i ddeall yr iaith o 626 720. Ystalyfera. fewn dim o amser, ac mae yna un o Mawrth 28ain Y Parchedig Catrin fewn y cwmni sydd yn barod yn Roberts, Caerdydd. 5 YSGOL GYNRADD GYMRAEG Cymdeithas Carnhuanawc

EVAN JAMES Iaf Mawrth www.ysgolevanjames.co.uk Gorymdaith Dydd Gðyl AROLWG A MARC SAFON enwau llyfrau ac awduron, Dewi Yn ystod y tymor diwethaf cafwyd h w i a n g e r d d i a d a r n a u o arolwg llwyddiannus yn yr ysgol. farddoniaeth. Bydd stondin lyfrau Pam Gorymdaith Dydd Gwyl Dewi? Cyhoeddodd y tîm arolygu bod pob gan Siop Y Bont yn yr ysgol am Drwy'r Byd i gyd gwelir pobl yn ymuno gyda'i gilydd i ddathlu diwrnod eu pwnc yn ‘dda iawn’ neu yn dridiau, o Fawrth y 3ydd. tan Fawrth nawdd sant. Nid oes esiampl gwell na'r ‘dda’ a llwyddodd yr ysgol hefyd i y 5ed. Diolch i Mr Daniels am Gwyddelod ar Ddydd Gðyl Sant Padrig; dderbyn Marc Safon yr Asiantaeth drefnu. boed yn Nulyn, Birmingham neu Sgiliau Sylfaenol. Chicago . Ein bwriad yw creu achlysur EISTEDDFOD YR YSGOL i ddathlu ein nawdd sant a fydd yn creu PANTOMEIM Bydd Eisteddfod yr ysgol Ddydd yr un cynnwrf a syniad o wladgarwch ac Aeth plant dosbarthiadau 5-13 i Gwener Chwefror 27ain. a’r y mae Dydd Gðyl Sant Padrig yn ei roi weld y pantomeim “Pwy Laddodd beirniad fydd Dafydd Idris Edwards; i Iwerddon. Wili Gwylliaid?” yn y Miwni a a bydd Eisteddfod Gylch Yr Urdd i Pryd a Lle? mwynhau’n fawr. ysgolion lleol Ddydd Gwener Fe fydd yr orymdaith yn gadael Gerddi Mawrth 5ed. Pob lwc i bawb yn yr Soffia, ar bwys tafarn Y Mochyn Du am ddau o'r gloch ar y 1af o Fawrth, ac fe TELEDU A RADIO eisteddfodau. fydd y llwybr yn mynd drwy Heol y Daeth Cwmni Teledu Elidir ar gais Gadeirlan, yn troi i Heol Bontfaen y ESIS i’r ysgol i ddewis disgyblion i ‘PICNIC TEDI BERS’ Dwyrain, dros y bont, heibio'r Castell yn gymryd rhan mewn fideo ar gyfer Cafodd plant y dosbarthiadau derbyn dilyn yr heol tuag at y Ganolfan d y s g w y r C y m r a e g . lawer o hwyl yn eu ‘picnic Tedi Ddinesig yna troi i'r dde gan orffen yn Llongyfarchiadau i Carwyn Geraint Bers’ yn yr ysgol. ardal Neuadd y Ddinas a'r Amgueddfa Rees a Rebecca Milward ar gael eu Genedlaethol. Dylai gymryd tua thri dewis. CWRS PÊL-DROED OGWR chwarter awr. Ymunwch tu ôl i Faner Cafodd côr yr ysgol ei ddewis i Aeth plant o Flynyddoedd 5 a 6 i Cymdeithas Carnhuanawc. d d y s g u ’ r s i o e g e r d d Ogwr ar gwrs pêl-droed am dridiau i ‘Gabriel’ (geiriau gan Hywel gael eu hyfforddi gan gyn- 12 Mawrth Gwynfryn a cherddoriaeth gan chwaraewr Yr Alban Tommy Darlith Carnhuanawc Geraint Cynan) a bydd y côr yn Hutchison. Cafodd y plant mynd i Ganolfan BBC Cymru yn dystysgrifau. Diolch i Terry Brown ‘Owain Glyndwr – Seneddwr a Llandaf ym mis Mawrth i recordio’r am gludo’r plant mewn bws, i Mrs Diplomydd’ sioe ar gyfer Radio Cymru. Diolch i Beryl Edwards am ofalu amdanynt Y Parch. Geraint ap Iorwerth Miss Jones am ei gwaith gyda’r côr. ar y bws ac i Mr Tomos am roi’r Canolfan y Celfyddydau Chapter , cyfle i’r plant fynd ar y cwrs. Caerdydd , 7.30.pm SIOE DIOGELWCH Y FFORDD Ar Ionawr yr 28ain. perfformiwyd CHWARAEON Gwibdaith Haf i Ddwyrain Lloegr 2004 sioe ‘Diogelwch Y Ffordd’ i blant Aeth dau o dimau o’r ysgol i dosbarthiadau Cyfnod Allweddol 2. Gystadleuaeth Pêl-rwyd Yr Urdd Bore dydd Gwener Gorffennaf 16fed, a Dysgodd y disgyblion sut i groesi’r yng Nghanolfan Hamdden Rhydycar dychwelyd nos Sul , Gorffennaf 18fed ffordd yn ddiogel. ym Merthyr. Bu bron i’r tîm ‘A’ gyrraedd y rownd gynderfynol ar ôl Byddwn yn aros dwy noson yn yr ardal ac yn ymweld â chofeb y Dywysoges TYSTYSGRIF “I SHINE” ennill pedair o’u pum gêm. Gwenllian yn Sempringham, ac wedyn Aeth y prifathro Mr. Jones a Mr. Sixhills (man claddu Y Dywysoges Tomos a thair o ferched dosbarth 13 Canlyniadau tîm rygbi’r ysgol: Gwladus, merch y Tywysog Dafydd, - Sali Bayliss, Sioned Davies a Ionawr 16eg.: Colli 49-21 yn erbyn brawd y Tywysog Llewelyn) a llefydd Sophie Wheeler Davies – i dderbyn Ysgol . eraill o diddordeb. tystysgrif “ I Shine ” gan Aelod Y Ionawr 23ain.: Ennill 35-10 yn Cynulliad Jane Davidson. Gwnaeth erbyn Ysgol Maesycoed. Wrth rheswm bydd digon o amser am grðp o’r dosbarth gymryd rhan ym Chwefror 6ed.: Ennill 42-7 yn erbyn dipyn ‘o sbort a sbri’!! Bydd mwy o mhrosiect Technoleg Gwybodaeth A Ysgol . fanylion maes o law ond os oes Chyfathrebu De Cymru gyda diddordeb gennych cysylltwch cyn gynted â bo modd. thalaith New South yn LLONGYFARCHIADAU Awstralia. Llongyfarchiadau i gyn-ddirprwy’r Tâl Aelodaeth 2004. £5.00 [Teulu] neu ysgol, Jayne Rees, ar gael ei dewis i £2.50 [unigolyn] TASG NODDEDIG fynd i ddysgu Cymraeg i blant ac Trysorydd : Hywel Davies 4 Forest Oak Bydd tasg noddedig eleni yn oedolion ym Mhatagonia am Close Cyncoed Caerdydd CF236QN gysylltiedig â Diwrnod Y Llyfr. gyfnod. Dymuniadau gorau oddi Bydd holl blant yr ysgol yn dysgu wrth staff a phlant yr ysgol. Alan Jobbins, Ysgrifennydd, 029 20 623275 6

Gohebydd Lleol: D.J. Davies

GWELLHAD BUAN Dymunwn wellhad buan i Miss Marion Llewelyn sydd wedi bod yn anhwylus yn ystod y misoedd diwethaf, er hyn i gyd mae wedi bod yn ofalus iawn i’w brawd sydd yng nghartref Gelliseren ag yntau wedi bod i fewn yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn ddiweddar. Hefyd yng Nghartref Gelliseren mae Kwiks y Ton ar ei newydd wedd Mrs Cassie Entwhistle hithau heb fod yn gant y cant yn ddiweddar. Aelodau Ainon oedd y tri hyd i’r achos gau ddegawd neu fwy yn ôl. Dymuniadau gorau iddynt a llwyr iachâd. Mae yn hyfryd gweld Miss Betty Gohebydd Lleol: Betsi Griffiths Prosser yn well ar ôl y cwymp gafodd yn ddiweddar a thorri ei braich.

DOSBARTH HANES DATHLU CHWARTER CANRIF dathlu ei phenblwydd yn 90 oed. Mae gan Mr Walter Jones Ddosbarth Mae Cymdeithas y Spartans yn Cafwyd parti i ddathlu'r achlysur yn Hanes yn Ysgol Uwchradd Tonyrefail edrych ymlaen at deithio i Ffrainc y Dosbarth Dawnsio yn y Ganolfan ac mae yn boblogaidd iawn gan ei eleni dros ðyl Banc Awst i Gymunedol. Mae tair o'r aelodau ddisgyblion. Mae’n hyfryd gweld Montsoreau pentref ar lan afon Loire wedi dathlu eu penblwydd yn 90 oed Walter yn ôl ar ei draed yn sicr ar y oherwydd dyma fydd y 25ed a Mrs Annie Jenkins yn 95oed ac ddaear eto, ac yn cerdded y bryniau o cyfarfod. Mae llawer o newid wedi maent yn dal i ddawnsio! amgylch y Ton a chyda Clwb Cerdded bod yn ystod y chwarter canrif, ac Llantrisant. Cafodd driniaeth mae'n dda i weld cymaint o bobl CYNLLUN CHWARAE lawfeddygol yn yr ysbyty a niweidio ifanc yn ymddiddori ond bydd Mae'n wyliau Hanner Tymor a dim ei droed ar un o’i deithiau. Mae ei llawer o gyfeillion yn adnewyddu eu llawer o blant ar hyd y lle. Mae blant yn ôl yng Nghymru Ceri a’r cyfeillgarwch am y 25ed tro! Bydd nhw'n mwynhau eu hunain yn y teulu ym Mro Gðyr a Siân a’i chymar yr ymweliad eleni yn parhau am Cynllun Chwarae yn y Ganolfan yn yng Nghwm Tawe. Pob bendith i’r ddiwrnod yn ychwanegol er mwyn y Hendreforgan. Llyfrau a Storiau teulu i gyd. dathliadau. Mae'r trefniadau teithio yw'r thema i'r rhai dan lleg a bu SIOPA YN Y TON wedi gwneud yn barod a nawr mae gwahanol bobl yn ymweld â’r Mae archfarchnad Kwik Save yn y rhaid meddwl am anrhegion. cynllun ac yn darllen storïau ac yn Ton wedi cael ei ail drefnu tu fewn a Trefnwyd Noson Codi Arian yn y gwneud gweithgareddau. 'Mother llawer fwy o nwyddau ar gael a llawer Fferm Bysgod Nos Sadwrn Mawrth Goose' oedd un stori er mwyn fwy o le a mwy o silffoedd. Mae’n 20ed. paratoi ar gyfer y pantomeim a hyfryd siopa yno erbyn hyn a’i weld berfformir yn Neuadd yr Eglwys gan ar ei newydd wedd. ARDDANGOSFA Gymdeithas Ddrama Gilfach a Ymwelodd y dosbarth Cwiltio â Chymdeithas Ddr ama Sant SAFLE’R GWAITH GLO Sain Ffagan yn ddiweddar i weld Barnabas. Mae'r ddwy Gymdeithas Mae’n edrych fod safle’r pwll glo Arddangosfa o Gwiltiau Cyfoes gan wedi gweithio'n galed drwy'r gaeaf Coedlai wedi ei orffen ers tipyn o Gwiltwyr Morgannwg. Roedd pawb gyda llawer o blant yn y cast. amser, ond does dim byd wedi yn edmygu' r cynl luniau a' r gwaith Addurno'r ardal sglefrolio a graffiti digwydd yno ar ôl y gwaith tacluso i cywrain oedd i'w weld, gyda llawer oedd gwaith y rhai 11-14. Daeth Mr orffen. Disgwyl roeddwn fyddai yna o' r cwiltiau wedi cymeryd Harry John Arlunydd Graffiti i unedau yn cael eu hadeiladu ar gyfer blynyddoedd i'w gwneud. gynllunio ac i hyfforddi'r bobl ifanc. creu gwaeth ir ardal. Gobeithio daw Diolch i Julie Kelly swyddog Llongyfarchiadau i staff a rhywbeth heb fod yn hir neu fydd y datblygu'r Celfyddydau am noddi'r Gwirfoddolwyr y Ganolfan am yr safle yn tyfu’n wyllt. daith. holl waith buddiol sy'n cael ei wneud gyda'r plant ar hyd y PRIODAS AUR YN 90 OED flwyddyn. Dymuniadau gorau i Mr a Mrs D J Davies sy’n dathlu eu priodas aur ym Llongyfarchiadau i Mrs Gwen mis Mawrth. Langmeade Heol Abercerdin fu'n 7 CYSTADLEUAETH IOLO MORGANWG 2004

BEIRNIADAETH Cafodd sawl un drafferth wrth deipio'r gair IFAN ROBERTS "miliwnydd" - weithiau yn y teitl ei hunan! Ni fydd cyhoeddi ambell gerdd mewn inc du ar bapur Sylwadau cyffredinol gwyn yn Tafod Elái yn gwneud gwir gyfiawnder â'r Y newydd mwyaf syfrdanol sydd gen i i'w gyhoeddi yw bod gennym 560 o feirdd ifanc yn ardal papur Bro Tafod Elái eleni. cynnyrch amryliw a dderbyniwyd gan ambell Diolch i bob un ohonoch sydd wedi anfon gwaith i'r ymgeisydd. gystadleuaeth hon ym mlwyddyn 2004 ac i'r rhai sydd wedi Gyda'r fath nifer o gystadleuwyr, mae'n amhosibl enwi eich annog i gystadlu. pawb, ond teg nodi i mi droi yn ôl sawl tro at y rhai Diolch yn benodol i athrawon yn ysgolion Plasmawr, canlynol cyn dewis yr enillwyr am eleni: Glantaf, Rhydfelen a Llanhari am fod yn hwb ychwanegol i'r Joshua Nadimi (Ll), Paige Morgan (Rh), Andrew Ross creu, drwy osod y tasgau fel gwaith dosbarth neu waith cartref (Rh), Ashley Thomas (Rh), Llyr Dafydd Rhisiart (P), ac am ofalu bod y gwaith yn cyrraedd y trefnydd, Rhys Dafis. Llinos Jones (G), Ffion O'Brien (G), Angharad Doull (G) Mae'r cydbwysedd ymgeiswyr rhwng ysgol ac ysgol yn Gwenfair Hawkins (G) Rebecca Cartwright (G) Hannah amrywio o oedran i oedran ac efallai y dylwn fel beirniad fod Goddard (G) Sarah Davies (G), Nia Balten (G) Steffan yn ddiolchgar nad yw pob ysgol wedi bod mor ddiwyd â'i gilydd ym mhob categori neu byddwn wedi fy nghladdu dan Glynn (G). dirlithriad o gerddi! Yn y diwedd, rhaid oedd gwobrwyo am y syniad Cyflwynwyd gwaith diddorol, amrywiol a lliwgar gennych - mwyaf gwreiddiol o'u plith - sef cerdd o eiddo Llinos rhai mewn llawysgrifen, weithiau gyda lluniau wedi eu paentio Jones, Ysgol Glantâf. Hi sy'n ennill eleni ond dalied y â llaw; darparwyd rhai cerddi drwy waith cyfrifiadurol gydag lleill ati, fe ddaw eu cyfle hwythau. ymylon patrymog iddyn nhw. Yr oedd ambell un ohonoch wedi ychwanegu llun o'r gwrthrychau dan sylw fel bod eich Canlyniad: cerdd yn edrych yn debyg i dudalen liwgar o'r cyfrolau 1a f: Llinos Jones, (Glantâf) deniadol sydd bellach yn eich cyflwyno i farddoniaeth. Cydradd 2a il : Llyr Dafydd Rhisiart (Plasmawr) a Joshua Mentrodd un neu ddau ymgeisydd hefyd osod eu gwaith ar Nadimi (Llanhari) glytwaith o frethynau neu ar gefndir o bapur lliwgar. Diolch ydd am bob ymdrech a anfonwyd gennych - rwyf wedi darllen pob Cydradd 3 : Steffan Glynn (Glantaf) a Ffion O'Brien un. (Glantaf) Yr wyf, am y tro, wedi di-ystyrru mân frychau sillafu neu deipio yn yr holl waith - a'r mwyaf cyffredin yw bod Petawn i’n Filiwnydd cyfrifiaduron yn mynnu rhoi "I" fawr wrth brintio y gair "i". [Nes daw Bill Gates â'i raglenni i siarad Cymraeg cyn hir, Yn eistedd yn nerfus ar gadair `Who Wants to be a Millionaire' gofynnwch i rywun fynd at eich cyfrifiadur i symud yr opsiwn Meddyliais petawn i'n filiwnydd beth a wnaf. "Auto correct" sy'n mynnu cywiro'r "i" fach a'i throi'n "I" fawr Wrth gwrs prynu car cyflym, cds a'r fidios diweddaraf, bob gafael!] Tþ enfawr, awyren a beic modur drud a chyflym. Cefais bleser a hwyl wrth ddarllen pob un o'ch cynigion - diolch unwaith eto i chi gyd. Os nad ydych wedi eich dewis Yn sydyn teimlais yn euog wrth feddwl am y peth , gen i y flwyddyn hon, peidiwch â rhoi'r gorau i ysgrifennu! Fi fy hun yn prynu a phrynu nes fy mod wedi blino'n lan Mae'n werth i chi fynegi eich syniadau fel hyn, pe baech chi A phlant yng nghwledydd tlawd yn lwcus i gael dropyn o ddwr ddim ond yn gwneud hynny unwaith bob blwyddyn ar gyfer y i'w yfed. gystadleuaeth! Neidiais mewn braw pan glywais BLWYDDYN 7 'You are now playing for one million pounds' "Petawn i'n filiwnydd" Crynais fel jeli yn fy esgidiau Roeddwn cwestiwn i ffwrdd o ennill un miliwn o bunnoedd!

Derbyniwyd 104 o gerddi yn cynnig syniadau ar y testun Roedd y cwestiwn yn anodd, hwn. Rhai'n egluro iddyn nhw ennill y loteri, eraill yn Daeth y cwestiwn fel gelyn cas allan o geg Chris Tarrant derbyn bod yr arian wedi cyrraedd o rywle a'u bod am ei Y cwestiwn oedd pa aelod o'r Beatles gafodd ei saethu ? wario ar bob math o bethau, ac un yn dychmygu ei fod yn ennill y miliwn drwy ateb pob cwestiwn yn gywir ar gwis Roeddwn i yn arbennig ar gwestiynau pop, Chris Tarrant. (Ond dim bandiau dros 40 mlynedd yn ôl!) Mae rhai am gael cerbydau crand a chyflym, Cofiais fy nhaid yn adrodd stori'r grðp imi mordeithio i wledydd twym, byw mewn palasau, priodi Roedd yr enw fel petai ar goll yn fy meddwl. partner pert a golygus. Breuddwyd un yw peidio gorfod ysgrifennu barddoniaeth ar gyfer y gystadleuaeth hon! Cofiais ei fod yn debyg i lemwn, meddyliais Paul Lemwn, Joe Lemwn neu John Lennon Mae pawb bron, chwarae teg, wedi cofio rhoi anrheg Dyna'r unig enwau y gallwn eu cofio arbennig i rai o'r teulu neu ffrind a'r rhai mwyaf Felly fe wnes i ei riscio meddylgar yn cofio am rai sy'n byw dan amgylchiadau llai ffodus yn y byd. Ambell un hefyd yn dweud eu bod Meddyliais fy mod wedi colli yn arw yn barod yn ddigon hapus eu byd am fod ganddyn nhw Nes sylweddolais fy mod wedi ennill. deulu a chysuron. Mae un yn addo peidio mynychu Roeddwn i yn FILIWNYDD. McDonalds byth mwy gan nodi ei fwriad i gael ei enw ei Llinos Jones hunan ar dai bwyta 5 seren! Ysgol Gyfun Glantaf 8 BLWYDDYN 8 & 9 A dyma restr o'r rhai y bu'n rhaid eu darllen sawl tro "Ffair Cist Car" cyn penderfynu pwy oedd am gael y gwobrau am eleni: Rhys Edwards (Ll) "Y Dyn Eira" (Rh) Tamar Williams Wel, dyma beth oedd amrywiaeth! 308 cerdd mor (G) Catrin Treharne (G) Mia James (Ll) Heledd Watts amrywiol â'r cynnyrch oedd ar werth ar y stondinau a'r (P) Carys Angharad Huws (P) Owain Griffiths (P) Emyr bobl oedd yn ymweld â'r ffeiriau. Mae'n amlwg hefyd Honeybun (P) Mirain Dafydd (P) Ffion Risiart (P). bod gwynt y stondinau byrger, hufen iâ a chandi fflos yn Maen nhw i gyd yn sobor o glos at ei gilydd - gallech rhan annatod o lawer ffair. Ond roedd rhywun arall wedi ddweud mai dim ond trwch blewyn un o'r tedi bêrs ar y gweld stondin bara brith a phice mân ynghanol y cyfan! stondin sydd rhyngddyn nhw a'i gilydd. Gan fod cymaint Rhaid cyhoeddi hefyd bod y gair "jwnc" bellach yn wedi cystadlu rwyf yn credu ei bod yn werth nodi pwy rhan o'r iaith Gymraeg - i'w ychwanegu at eirfa megis sydd wedi dod i'r 4 safle uchaf am eleni: "sothach, sbwriel, rwtsh a tat". Mae rhai wedi mynd yno i gynnal stondin a gwario ychydig wedyn ar drysor Canlyniad: newydd neu roi'r arian at achosion da. Cwsmeriaid yw 1a f: Mia James, (Llanhari) eraill o'r beirdd ac yn sylwi ar bob math o gymeriadau a Cydradd 2ai l: Ffion Rhisiart ( Plasmawr) a Heledd Watts digwyddiadau o'u cwmpas. Nid yw'n anghyffredin (Plasmawr) ychwaith i'r beirdd hyn ein rhybuddio bod Cydradd 3y dd Tamar Williams (Glantaf) a Mirain drwgweithredwyr yn mynychu rhai ffeiriau - naill ai i Dafydd (Plasmawr) werthu nwyddau ffug neu i geisio lladrata oddi ar Cydradd 4y dd: Carys Johnson (Rhydfelen) Emyr stondinau. Felly, byddwch wyliadwrus ar ei ymweliad Honeybun (Plasmawr) ac Owain Griffiths (Plasmawr) nesaf. Rhestrwyd amrywiaeth ryfeddol o gerbydau, gan gynnwys un car Plymouth Americanaidd ac y mae sawl un wedi gweld cefnau agored y ceir fel safnau bygythiol crocodeiliau neu ddeinosoriaid. Mae eraill yn hiraethu Ffair Cist Car wrth ffarwelio â'u hoff degan neu grair teuluol ac yna'n ei brynu'n ôl cyn diwedd y ffair. Un yn gweld y cwsmeriaid "Ond, dwi ddim eisie dod, o's rhaid i fi ddod?" fel "haid o wenyn yn nofio mewn nectar nwydus" tra un "Do's dim dewis `da ti , mae'n rhaid i ti ddod," arall yn eu disgrifio fel "morladron yn edrych am aur". Pam? Pam? Pwys o ham! Mae pawb wedi cael hwyl arni - ond alla i byth â rhoi Ble? Ble? Pwys o de! gwobr i 308! Digon yw dweud fy mod wedi cael pleser arbennig wrth ddarllen gwaith y canlynol: Gwgu yng nghefn y Micra glaswyrdd, Rachel Wood (Ll) Daniel Rees (Ll) Geraint Lewis (Rh) A'r weipers yn sychu'r glaw a'm dagrau i. Owen Davies (Rh) Elfed (Rh) Kathryn Mundy (G) Mam a Dad mor gyffrous a mwnciod mewn te parti Daniel Reed (G) Enid Evans (G) Rebecca Delyth Pennar A minnau'n clecian fy mysedd ac yn ysu i ddiflannu'n Ilwyr. (G) Sion Davies (G) William Jones (G) Rory O'Kane (G) Gruffydd John (G) Carys Lloyd (G) Gwenan Evans (Ll) Does dim lle i fy nhraed a mae fy nghefn yn grwm, Lewis Cole (P) Tanwen M. Rolph (P) Iona Evans (P) Y car fel tin sardins yn llawn dop o'r llawr i'r to, Eleri Tudor (Ll) Carys Johnson (Rh) "Bella Pasta" (P) Bocsys o rwtsh di-ri, bagiau o drugareddau di werth Abigail Godfrey (dim enw ysgol). O hen deganau meddal i domenni o storiau plentynnaidd. Cyrraedd iard yr ysgol yn benisel a fflat fel crempog, Crychu fy aeliau a phwdu yn y pyllau mwdlyd. Mam yn pentyrru popeth ar y bwrdd picnic coch A Dad yn jamio'i fysedd wrth agor ei ymbarel golff.

Llusgo fy nhraed rhwng y mor o stondinau diflas, Txtio fy ffrindiau "V'n joio mas draw - o ie!" Pam? Pam? Pwys o ham! Ble ? Ble ? Pwys o de!

Yn y pwll o dan fy nhraed gwelaf Tigger yn boddi A Sali Mali yn wlyb domen dail, Smot a Gorila wedi colli eu lliwie Ac Alffi a Lili Mei yn ddagrau o dan y bwrdd picnic coch! Llinos Jones Mia James Penliniaf i lawr a'u cwtsio nhw'n dynn, Ffrindiau ers talwm yn drysor i mi. Gwasgaf fy atgofion mewn i'r sedd gefn yn dyner A'r Micra yn llawn o fy mhlentyndod melys yn enfys i gyd.

Mia James Ysgol Gyfun Llanhari 9 CYSTADLEUAETH IOLO MORGANWG 2004

BLWYDDYN 10 & 11 Breuddwyd "Breuddwyd" Dihangfa o ddrygioni'r Diafol , Anfonwyd 131 o gerddi i'r adran hon eleni - llawer Llewyrch yn llechu ar y gorwel, ohonyn nhw'n rhai oedd yn dangos dychymyg neu A llaw rychiog, flinedig, ddyhead, eraill yn gofnod o freuddwyd neu hunllef o Yn estyn yn ofer, fewn eu profiad. Fel baban am fwyd. Gan rai, cawsom hanes y freuddwyd yn llythrennol, sef disgrifiad dychmygol neu real digon diddorol o'r byd Cerdded y tiroedd rhyfedd hwnnw yr awn iddo tra'n cysgu. I eraill, eu fel Pererindotwyr di-amcan, gobaith am weld amgenach neu decach byd sy'n cael ei Mae traed y ffoaduriaid yn llusgo, llusgo. gyflwyno. Mae gan sawl un y ddawn i fynegi ei hunan yn Plant amddifad ar goll mewn gwlad synhwyrus ac mewn arddull digon aeddfed. a rwygwyd gan ryfel. Fel y cyfeiriais yn y sylwadau cyffredinol, nid oeddwn am gosbi mân frychau mewn cerddi. Ond fe'i cefais yn Yn Irac, anodd iawn gydag un ymgeisydd fyddai wedi bod yn Fe gaewyd drws cyfiawnder, uwch o lawer yn y dyfarniad terfynol pe bai wedi gofyn i heb glicied rywun gywiro ei chyson gam-dreigliadau. na chlec na chlap. Dyma'r rhai ddaeth yn ddigon agos at y brig i mi orfod eu Caewyd y at obaith darllen trosodd a throsodd i ddewis enillydd: gan ein hanwybyddiaeth. Jake Thomas (Rh) Laura Walbeoff (P) Ffion Williams Gadawyd y dioddefwyr i grwydro (P) Bethan Henderson (Ll) Ffion Williams (Ll) Kate eu hanial dir. Watkins (Rh) Bethan Davies (Rh) Jessica Stagg (Rh) Laura Jones (Rh) Gwenllian (P) Elinor Angharad Hwylio ar ddyfroedd twyllodrus, Snavsill (P) Dafydd Islwyn Pritchard (P) Ffion Melangell y mae'r llong sy'n cario'n ffawd. Rolph (P) Môr anniddig uwchlaw addewidion, fydd yn sychu, Dyma fel mae nhw'n sefyll: heb feithriniaeth a chadwraeth. Canlyniad: 1a f: Ffion Melangell Rolph (Plasmawr) Mae angen goleuni, 2a il : Bethan Davies (Rhydfelen) Mae angen Arweinydd, Cydradd 3y dd: Jessica Stagg (Rhydfelen) a Dafydd fel seren Islwyn Pritchard (Plasmawr) yn nhywyllwch ein awr anoddaf. Wnaiff byw mewn breuddwyd ddim lles i'r byd.

Gandhi geisiodd ddatgloi cadwynau trwm cyfalafiaeth, Ond ni all un dyn wneud gwyrthiau heb gryfder caethweision.

Dinistrwyd pob rhagfarn dan haul, Fe'u chwalwyd yn deilchion, a'u chwythu i ebargofiant. Pam felly mai breuddwyd o hyd yw i'r bachgen yn Sudan, dderbyn breintiau'r cyfreithiwr o Efrog Newydd?

Heb gydweithredriad cyd-ddyn, bydd ein ras yn troi'n ymdaith ysglafaethwyr, Heb ddirnadaeth geiriau, Byddwn ddall i'r goriad yn y clo.

Rhaid adfer ein sefyllfa, a chynnig llaw i droi'r goriad, Ffion Melangell Rolph gwireddu'r freuddwyd, a gyrru ymlaen at orwelion gwell.

Ffion Melangell Rolph Ysgol Gyfun Plasmawr 10 BLWYDDYN 12 "Awydd" ganddo ennill am mai "yr un un person fydd yn ennill 'leni". Wel, does gen i ddim syniad pwy enillodd y Dim ond 17 ymgeisiodd yn yr adran hon. Ond nid wrth llynedd, ond mae Gethin Aled Jones (Glantaf) yn iawn niferoedd y mae mesur a phwyso ansawdd - mae rhai nad fe sy'n ennill - cydradd drydydd fydd e, gan rannu'r derbyniol iawn a llawn addewid yn eu plith. Yn safle ar y podiwm gyda'i gyd-ddisgybl Steffan Jones ddiddorol iawn, ymhlith cerddi'r categori hwn y cawn y (Glantaf)! Fe benderfynodd Steffan aralleirio'r Anthem fflachiadau o ddireidi a hiwmor oedd yn brin iawn yn yr Genedlaethol yn wamal ddigon gan gynnwys y cytgan oedrannau iau. Mae un sinig sydd ymhlith y goreuon yn "Banc, banc, pleidiol wyf i'm banc". disgrifio ei gerdd fel "despret atempt" a bod llai o siawns Mae'r ail wobr yn mynd i Huw Wilcox (Rhydfelen) sy'n myfyrio dros y cwestiwn "a yw awydd yn newid?". Wrth olrhain beth yw awydd arddegwyr, ugeinwyr, y AWYDD canol oed a'r oedrannus, prin bod raid iddo ateb ei gwestiwn eu hunan ar y diwedd. Ar hir brynhawn o hafaidd haul Ond y gerdd sy'n gafael o'u plith yw un o eiddo Ffion ar wely plu Rees (Rhydfelen) - mae'n chwaraeus a dwys am yn ail. fel nefol nyth, Ar un funud mae'n cael awydd "am briodas frys 'da daeth awydd Cruise, 'da Gruffudd neu 'da Mathew Rhys. Ond cwsg i deithio `mhell, ddaw ataf cyn un gwr a chlustog plu heb swn na stwr." i briodi, Yna daw awydd arall i weld "byd heb Bush na'r tancs a'u ac i gysgu am byth. rhu" a rhaid ystyried pa awydd yw'r pwysicaf. Ffion sy'n ennill y wobr gyntaf felly. Tra'n synfyfyrio ar fy ngwely plu ar hir brynhawn o hafaidd haul Canlyniad: Daeth awydd 1a f: Ffion Rees (Rhydfelen) am briodas frys `da Cruise, `da Gruffudd 2a il : Huw Wilcox (Rhydfelen) neu `da Mathew Rhys. Cydradd 3y dd: Steffan Jones (Glantâf) a Gethin Aled Ond cwsg ddaw ataf cyn un gðr Jones (Glantâf) a chlustog plu heb sðn na stwr.

Rhwng breuddwyd fach am hwn a hon DATHLU DIWYGIAD A throi a throsi mewn nirfana plu, Daw sawr yr haf trwy ffenest fach Ar ddydd Mercher Chwefror 25, yng Nghynulliad A gwres yr haul a chof a fu. Cenedlaethol Cymru, lansiwyd nifer o adnoddau pwysig i ddathlu canmlwyddiant Diwygiad 1904. Wrth synfyfyrio ar fy ngwely plu O ganlyniad i Ddiwygiad 1904 daeth 100,000 o bobl yn A chlywed drudwy fach a'i thyner gân, Gristnogion, ganed yr enwad Pentecostalaidd, sydd Daw awydd newydd gwell i'm hymgom i heddiw yn niferu 115 o filiynau, sefydlwyd eglwys Am fyd heb Bush a'r tancs a'u rhu. mwyaf y byd yn Ne Korea, sydd heddiw yn niferu dros 1 miliwn o aelodau a chafwyd effaith ddwys ar fywyd A chyn i'm godi ar brynhawn o hafaidd haul cymdeithasol Cymru. Rhaid i'm ystyried prun yw'r gorau i'w gael, Cyhoeddwyd dau lyfr a ffilm gan CWR, yn portreadu A'i priodas frys, y ffrog ar ffws deffroad crefyddol 1904. ‘A Diary of Revival’: DVD a neu byd heb Blair, Saddam a Bush? VHS, ysgrifennwyd ac ymchwiliwyd gan Kevin Adams, adroddir gan Selwyn Hughes . ‘A Diary of Revival’ llyfr Ffion Rees clawr meddal gan Kevin Adams. ‘A Pictorial History of Ysgol Gyfun Rhydfelen Revival’ llyfr clawr caled gan Kevin Adams ac Emyr Jones. Dywedodd Kevin Adams: “Dyma gyfle gwych i ddathlu. Adnewyddwyd cenedl yn 1904, ac f’effeithiwyd unigolion a chymdeithas. Rydym wedi anghofio dylanwad y diwygiad ar ddiwylliant Cymru, gan gynnwys llenyddiaeth cerddoriaeth ac addysg. Gweddnewidiwyd bywydau y werin bobl gan Diwygiad 1904, heb sôn am effaith byd eang dwys. Felly mae gennym rhesymau diri i ddathlu’r canmlwyddiant.” Wrth sôn am ddylanwad Evan Roberts, arweinydd y Diwygiad, dywedodd Kevin Adams: “Fe oedd yr arweinydd crefyddol Cristnogol cyntaf yn yr ugeinfed ganrif, yn pwysleisio doniau ysbrydol mwy na pregethu. Deallodd hefyd pwysigrwydd y cyfryngau, gan creu perthynas agos gyda’r Western Mail. Yn ei ddydd, roedd e’n rhyw fath o David Beckham ysbrydol.”

Ffion Rees 11 at y cynlluniau eleni ac hefyd dros mentrauiaith.com, prosiect Brwydr y MENTER gyfnod mwy na blwyddyn er mwyn ei Bandiau, hyfforddiant i staff y mentrau, IAITH gwneud hi’n haws i ni gynllunio a trefnu darpariaeth Gymraeg Microsoft chynnig gwaith cyson i’n staff ac i chi Office a nifer o brosiectau penodol ddibynnu ar y gwasanaeth. eraill. Y maent yn llawer iawn mwy na ar waith yn gwasanaeth noddi a bancio i’r mentrau a Rhondda Cofiwch does dim rhaid i ni gynnal y chyrff Cymraeg eraill. Cynon Taf gwasanaethau hyn, does dim gwarant bod yr arian yn mynd i barhau ac fe BRWYDR Y BANDIAU fydd pwysau arnom i gau gwasanaethau 01443 226386 nad ydynt yn talu eu ffordd. Er Ydyn. Rydym yn chwilio am fandiau gwybodaeth y mae angen i glwb carco ifanc Cymraeg newydd felly os ydych www.menteriaith.org ddenu 15 o blant pris llawn y noson – chi a diddordeb mewn dechrau grðp pob noson – er mwyn talu eu ffordd. rhowch wybod i ni achos fe fydd Rydych chi’n gwybod os ydy’ch clwb cystadleuaeth newydd sbon ar y gweill C Y N L L U N I A U C H W A R A E ’ R chi yn gynaladwy ai beidio. mewn cydweithrediad â C2 Radio GWYLIAU Cymru a fydd yn arwain at gytundeb Os hoffech chi helpu i sicrhau bod recordio, perfformiad ac efallai fideo i Rydym yn gobeithio cynnal ein gwasanaethau fel hyn gennym o hyd – sawl grðp llwyddiannus. Mae’n debyg Cynlluniau Chwarae arferol unwaith siaradwch ag arweinwyr eich clwb, neu y bydd Ian Saunders o Fenter Merthyr eto’r Pasg yma yn Rhydfelen, Llanhari, ffonio 01443 226386 – dewch ymlaen yn arwain y trefniadau yn y cymoedd a Bronllwyn. Ffoniwch ein i’n helpu ni drefnu’r gwasanaethau. mewn cydweithrediad gyda ein swyddfa yn Llantrisant ar 01443 226386 Rydym yn gobeithio gwneud, rydym yn swyddogion ieuenctid Amy Davies a er mwyn cadarnhau lle i’ch plentyn. gobeithio llwyddo ond does dim Vicky Pugh. Rhowch alwad i Ian ar Mae’r gwasanaethau yn rhedeg rhwng sicrwydd o gwbl. 01685 722176 neu Amy Davies ar 8.30am a 5.30pm bob dydd o’r gwyliau 01685 882299 i gofrestru eich am bris o £12.50 y plentyn y diwrnod. DYMUNIADAU GORAU I HELEN diddordeb ac fe gewch gyfle i Cafwyd nofio, Castell Neidio, Rasys DAVIES berfformio. Crempog, Twmpathau a pherfformiad gan y grðp Dragonfall yn ystod Y mae Helen Davies, Cydlynydd PARTI PONTY YN DOD UNWAITH cynlluniau hanner tymor y gwanwyn yn Gwasanaethau Plant, yn ein gadael ni i ETO ogystal â’r Celf a Chrefft, Chwaraeon a weithio gyda Menter Iaith Caerdydd. gemau bwrdd arferol. Bargen os fuodd Mae hi wedi gweithio yn galed i godi Dyddiad Parti Ponty eleni ydy dydd na un erioed. safonau ein gwasanaethau ni gan Sadwrn 3ydd Gorffennaf 2004. Rydym weithio yn agos gydag Arolygaeth yn gobeithio y bydd Radio Cymru gyda CLYBIAU CARCO AR ÔL YSGOL Safonau Gofal Cymru ac fe fydd colled ni unwaith eto yn ogystal â S4C, Yr ar ei hol. Diolch yn fawr iddi hi am ei Urdd, Mudiad Ysgolion Meithrin a Rydym yn ymdrechu o hyd i ddod â gwaith a phob dymuniad da iddi hi yng llawer iawn mwy. Bydd cyfle i’n drama a chwaraeon o safon i’r Nghaerdydd. Dros dro y mae Hannah bandiau lleol berfformio yn y parc neu gwasanaethau hyn. Wrth gwrs y mae Bevan – ein Cydlynydd Cynorthwyol – yng Nghlwb y Bont ac rydym yn staff bob dydd y clybiau yn gwneud yn c ymryd ymla e n y gwaith gobeithio elwa o brosiect Brwydr y gweithgareddau fel hyn ond rydym yn ychwanegol. Bandiau gan weld mwy o fandiau yn credu bod modd gwahodd arbenigwyr i dod ymlaen eleni. Rydym am ddarparu mewn i sefydlu gweithgareddau o’r Wedi colli gwasanaethau personél atodiad unwaith eto ym mhapur newydd safon uchaf a fydd yn apelio i fechgyn a Rhian James ym mis Ionawr a nawr Y Cymro a byddwn yn gallu cadarnhau merched sydd yn amlwg am gymryd gwasanaethau trefnu Helen Davies ym dyddiadau cynnig deunydd at hyn yn rhan o ddifrif yn y math yma o mis Chwefror, heb arian i benodi fuan iawn. Os ydych chi am helpu i ni weithgareddau. olynwyr iddynt, fe gewch weld bod drefnu Parti Gorau’r Ganrif – wel, cynnal y lefel o wasanaeth rydym wedi newydd ddechrau y mae’r Ganrif ond Mae’r clybiau ar agor yn eu safleoedd gwneud yn ystod y blynyddoedd ydy? – rhowch alwad ar 01443 226386 arferol o 3.30pm hyd at 5.50pm am diwethaf yn mynd i fod yn anodd iawn. ddim ond £4.20 y sesiwn. Cewch drefnu Os ydych chi eisiau i’ch fenter chi OFFER CYFIEITHU AR GAEL lle i’ch plentyn drwy gysylltu ag lwyddo – dewch ymlaen i helpu. arweinydd eich clwb yn yr ysgol ar adeg Y mae gan fentrau Morgannwg Gwent y clwb neu ffonio 01443 226386 os oes CEFNOGAETH BWRDD YR IAITH offer cyfieithu i’w llogi allan i problem. gyfieithwyr neu gyrff mawr ac i fenthyg Ble byddem heb gefnogaeth Bwrdd yr yn rhad ac am ddim i gyrff cymunedol DYFODOL Y GWASANAETHAU Iaith dwedwch? Braf ydy diolch iddyn bach a gwirfoddol. Rydym hefyd yn PLANT nhw am eu cefnogaeth ariannol am y gallu awgrymu nifer o gyfieithwyr flwyddyn 2004/05 sy’n meddwl bod 4 addas i ddefnyddio’r offer a gwneud Flwyddyn yn ôl bu trafodaeth gyda swydd craidd y Fenter yn ddiogel am tipyn o gyfieithu ar bapur ein hunain. Er Chyngor ac fe fu flwyddyn arall – rydym mewn mwyn trefnu defnydd o’r offer ffoniwch nifer ohonoch yn ddigon caredig i bodolaeth ac yn gallu ail adeiladu ar sail ein swyddfa yn Aberdâr 01685 877183 gysylltu â’r Cyngor er mwyn datgan cefnogaeth gyson Bwrdd yr Iaith. Dylid neu cysylltwch ag unrhyw swyddfa am eich cefnogaeth i’n cynlluniau. Cafwyd nodi hefyd y gefnogaeth ymarferol y waith cyfieithu bychan. cefnogaeth ganddynt am flwyddyn yn mae’r Bwrdd yn darparu nawr trwy unig yn sgîl y trafodaethau hynny. gynlluniau Iaith / Gwaith, deunyddiau Rydym mewn trafodaethau eto nawr hyrwyddo megis calendrau a chardiau eleni yn y gobaith o sicrhau cefnogaeth S a n t e s D w y n w e n , g w e f a n 12 CYMUNEDAU YN GYNTAF – YN OLAF hyn o beth. Os oes gyda chi ddiddordeb mwynhau eu clywed. Mae criw mawr rhowch alwad ar 01443 226386 i yn cyfarfod yn Tþ Teifi ym Ar hyn o bryd y mae’n ymddangos taw gofrestru eich diddordeb. Rydym wedi hefyd ac, er nad ydynt yn canu, y mae Cymunedau Yn Olaf fyddai’n enw mwy cysylltu â Chyngor Rhondda Cynon Taf digon o siarad yno hefyd. Mae sesiynau addas ar y cynllun yma gan fod y gan ofyn iddynt fabwysiadu’r nod yn eraill yn Aberdâr, Aberpennar, Cynulliad heb gadarnhau hyd yma ffurfiol a gweithio gyda ni yn y Penrhiwceibr, Pontypridd a Llantrisant unrhyw arian am y flwyddyn nesaf sy’n gymuned er mwyn cyflawni’r gwaith. ar hyn o bryd felly os ydych chi eisiau dechrau ar 1af Ebrill 2004. Mae hyn yn cadarnhau’r manylion ffoniwch 01443 effeithio ar dros 60 o staff yn Rhondda ANGEN MWY O DDYSGWYR AC 226386 Cynon Taf gan gynnwys rhai o staff y YSGOLION CYMRAEG Fenter. Y mae’n eironig braidd bod y SIARADWCH GYMRAEG BOB TRO Cynulliad yn cadw pawb i aros tra bod Yn ymarferol y mae angen mwy o bobl i pwyslais mawr ar degwch i staff a ddysgu’r Gymraeg a mwy o ysgolion Holl bwynt y gweithgarwch yma i gyd chynllunio ymlaen llaw a rhaglenni neu unedau Cymraeg. Mae rhieni dros ydy i roi cyfle i chi a’ch teuluoedd rheoli ansawdd yn cael eu hyrwyddo o Addysg Gymraeg wedi galw am fwy o siarad Cymraeg. Mae Deddf Iaith yn bob cyfeiriad. Annwyl Gynulliad – beth ysgolion Cymraeg. Mae UCAC wedi rhoi hawl i chi wneud hynny gyda phob ydy’r broblem? gofyn am fwy o ysgolion Cymraeg. Mae corff cyhoeddus, mae Microsoft Office rhieni plant sydd wedi methu cael lle nawr ar gael yn y Gymraeg, mae pob Er hynny y mae partneriaeth y Fenter mewn ysgolion orlawn Cymraeg yn math o rwydweithiau ar gael i chi gyda’r prosiect yma wedi bod yn gofyn am fwy o ysgolion Cymraeg. Mae fanteisio arnynt. Gwnewch hynny os llwyddiant mawr gyda nifer o gylchoedd hyd yn oed ysgolion Saesneg y Sir – gwelwch yn dda. Os nad ydych chi’n meithrin newydd agor ac eraill wedi eu sydd yn aml yn hanner gwag ac yn colli dewis siarad Cymraeg pwy fydd? datblygu, cyfres o foreau coffi newydd, arian mawr i’r Sir - yn gofyn am unedau datblygiad prosiectau penodol rhwng Cymraeg o fewn eu hysgolion er mwyn STEFFAN WEBB genhedlaethol a chymunedol trwy gwneud eu hysgolion yn fwy hyfyw. MENTER IAITH ardaloedd Cymunedau Yn Gyntaf. Ond eto i gyd nid oes yr un ysgol Mae’r prosiect hefyd wedi sicrhau arian newydd ychwanegol ar y ffordd i mi at wasanaethau plant y fenter ym wybod amdano. Os ydych chi’n gwybod Mhontypridd, Cwm Cynon a’r yn well hoffwn glywed ganddo’ch. Os am Rhondda. BOREAU COFFI SWNLLYD Y DIWNIWR SIMON BROOKS GOLYGYDD RHONDDA BARN YN Y CWLWM BUSNES PIANO Maen nhw’n canu! Mae bore coffi Simon Brooks fydd siaradwr nesaf y yn cael ei gynnal yng Cysyllter â gyfres bresennol o nosweithiau Cwlwm nghapel newydd Salem ac y mae cynulleidfa o tua 20 sy’n gallu canu ac Hefin Tomos Busnes yn eu cyfarfod am 6.15pm ar 16 Llys Teilo Sant, nos Fawrth 23ain Mawrth 2004. Mae yn mynnu gwneud yn union hynny ar lluniaeth ysgafn ar gael o 6pm ymlaen ddiwedd pob sesiwn. Bydd y rhai Y Rhath ym Mharc Navigation, Abercynon ac y ohonoch sy’n fy adnabod i yn dda yn CAERDYDD mae dechrau a diwedd y noson yn gyfle gwybod nid yw canu yn un o’m Ffôn: 029 20484816 da iawn i rwyd weithio yn anffurfiol. rhinweddau – o gwbl – ond dwi yn Rwy’n siðr y bydd llawer eisiau dod i glywed Simon Brooks nid yn unig oherwydd ei waith fel golygydd un o Gwyliau Bythgofiadwy! brif gylchgronau’r Gymraeg ond hefyd oherwydd ei gysylltiad â mudiad Cymuned.

IAITH PAWB YN RHONDDA P A T A G O N I A CYNON TAF Hydref 2004 Efallai i chi gofio i’r Cynulliad gyhoeddi dogfen bolisi llynedd o’r enw Iaith Pawb a oedd yn cynnwys y nod o gynyddu niferoedd siaradwyr y Am fanylion pellach cysylltwch ag Gymraeg gan 5 pwynt canran erbyn y cyfrifiad nesaf. Dylen ni ddiolch i’r Ann­Marie a Tito Lewis, 87 Tal­y­coed, Yr gwleidyddion a wnaeth ddarparu’r ddogfen bolisi hon. Ein gwaith ni ydy Hendy, Pontarddulais, Abertawe, SA4 0XR. gweithredu’r cynllun. Os ydym am weithredu hyn y mae rhaid i ni wneud rhywbeth – mwy na sy’n digwydd ar hyn o bryd. Yn amlwg y mae’r Fenter 01792 – 881155 yn awyddus iawn i weld cyrff cyhoeddus a gwirfoddol yn cydweithio er mwyn cyrraedd y nod ac rydym yn e­bost: [email protected] ystyried partneriaethau a all helpu yn 13 Ysgol Gyfun Rhydfelen FFYNNON TAF NANTGARW yn A GWAELOD Y GARTH Marks and Spencer’s Gohebydd Lleol: Martin Huws Nid yw pob gwers Saesneg yn anniddorol yn ôl disgyblion Bl. 10 Ysgol Gyfun Rhydfelen. Cafodd y BRWYDR AR BEN? Roedd Pui Shan Chan, 27 oed, Ffordd disgyblion hyn wahoddiad i M&S Mae’n debyg fod brwydr chwarter- yr Afon, wedi gwrthod rhoi Queen Street i flasu ei bwydydd canrif i gael ffordd osgoi i Ffynnon gwybodaeth am yrrwr yr honnwyd ‘Count on Us’ fel rhan o’u gwaith Taf ar ben. iddo gyflawni trosedd moduro. Saesneg. “Syniad y disgyblion oedd Cyngor Rhondda Cynon Taf sy wedi Nodwyd tri phwynt cosbi ar ei hyn yn y lle cyntaf ac maent wedi bod cytuno i dalu am gwblhau’r ffordd fel drwydded a bu raid iddo dalu costau o yn gyffrous iawn am yr holl beth”, y gall lorïau cwmni Rhys Davies adael £35. meddai Nicola Williams eu hathrawes y pentre heibio’r orsaf yn lle ar hyd Saesneg a threfnydd y daith. Heol Caerdydd. MARW LEN WATKINS Trefnwyd taith iddynt o gwmpas y “Hwn yw’r newyddion gorau i’r Ar Chwefror 1, ar ôl cystudd hir, bu siop a chafodd y disgyblion y cyfle i pentre ers degawdau,” meddai’r farw Len Watkins, gynt o Rydhelyg, flasu amrediad o seigiau iach. Cynghorydd Adrian Hobson. “Bydd Nantgarw, gðr y ddiweddar Audrey, Roeddynt wrth eu bodd “Fe fyddaf yn Heol Caerdydd yn saffach oherwydd tad Carl, Kevin, Jayne, Paul a Lisa. sicr yn gofyn i fy mam i brynu’r bwyd bydd llai o lygredd a sðn.” Roedd y gwasanaeth ar Chwefror 10 ‘Count on Us’. Roedd yn flasus dros Ond dyw pob ymgyrchydd ddim yn yn Nhþ Hebrwng Basil Jenkins cyn y ben – lot well na chinio ysgol!” dathlu. Pan gyhoeddwyd y byddai’r traddodiant ym Mynwent Tþ Rhiw, meddai Rhys Broadley, 15 o Tonteg. ffordd osgoi yn cael ei chodi ychydig Ffynnon Taf. Cydymdeimlwn â’r Roedd pennaeth yr Adran Saesneg, o flynyddoedd yn ôl roedd dathlu teulu. Jennifer Evans, wedi ei phlesio’n lan mawr ond daeth y gwaith i ben gyda brwdfrydedd y disgyblion a oherwydd prinder arian. GWAHARDD GYRRWR dywedodd “Mae’n gyffrous i weld Yn Llys Ynadon Pontypridd cafodd gweithgareddau traws-gwricwlaidd MARW SHEENA JAMES dyn lleol ddirwy o £200 a’i wahardd o’r fath hyn gyda chydweithrediad Mae marwolaeth Sheena James yn 45 rhag gyrru am ddau fis. Roedd Derek c w m n ï a u m e g i s M & S ” . oed wedi siglo teulu, ffrindiau, Bryant, 34 oed, Heol Caerdydd, Ychwanegodd “Llongyfarchiadau cydweithwyr a chymuned. Bydd Ffynnon Taf, heb drwydded yrru ac yn mawr i bawb yn y dosbarth”. bwlch mawr ar ei hôl. gyrru heb yswiriant. Dywedodd cynrychiolydd o M&S Bu farw cynorthwywraig ddysgu “Mae’n hyfryd cwrdd â phobl ifanc Ysgol Gynradd Gwaelod-y-garth yn MARW HANNAH SALATHIEL sy’n dangos cymaint o ddiddordeb yr ysbyty ar Ionawr 24. Hi oedd mam Ar Chwefror 11, yn dawel yn Ysbyty mewn bwyta’n iach ac fel cwmni Rhodri a Sian, merch Arthur a’r Brenhinol Morgannwg, Llantrisant, bu rydym yn croesawu ymweliadau o ddiweddar Margaret. Cydymdeimlwn farw Hannah Salathiel, mam Carmen, ysgolion a mudiadau eraill yn y â’r teulu. Roedd y gwasanaeth ar John, Christine, Elaine a Linda, a gymuned”. Chwefror 3 yn Eglwys yr Atgyfodiad, chwaer Eddie. Roedd yr angladd ar Grand Avenue, Trelai, ac Amlosgfa Chwefror 23 yn Amlosgfa Glyntaf, Bryndrain, Caerdydd. Cafodd Pontypridd. Cydymdeimlwn â’r teulu. cyfraniadau eu danfon at Ganolfan PENTYRCH Marie Curie, Penarth. DIGWYDDIADAU CAPEL BETHLEHEM, Gwaelod- TWRIO I HANES NANTGARW y-garth, 10.30am. Mawrth 7: Roedd yr arbenigwr Jim Lloyd yn sôn Gwasanaeth Gðyl Ddewi’r Plant cyn Merched y Wawr am hanes Crochendy Nantgarw ar Cwrdd Eglwys; Mawrth 14: Y Cafwyd sgwrs ddiddorol iawn gan raglen S4C Twrio ar Chwefror 27. Parchedig Lona Roberts; Mawrth 21: Gillian Green am ei gwaith gyda Live Dau Sais mentrus ddechreuodd y Y Gweinidog; Mawrth 28: Y Music Now yng nghyfarfod mis busnes yn y bedwaredd ganrif ar Gweinidog. Chwefror o Ganegn y Garth. bymtheg. Pan gyrhaeddodd William Billingsley, addurnwr porslen o CYLCH MEITHRIN Ffynnon Taf, Gweithio i’r Urdd Derby, Nantgarw yn 1813 roedd 9.30-12, dydd Llun tan ddydd Dymuniadau gorau i Hywel Roberts, ganddo £250 i agor ei fusnes. Gwener. Taliadau: £4.75 y sesiwn. Ti Cefn Bychan, sy wedi cael swydd fel Cytunodd â ffermwr lleol i rentu Tþ a Fi, 1.15-2.30 bob dydd Mawrth. Swyddog Cynorthwyol Morgannwg Nantgarw. Wedyn, gyda’i fab-yng- Taliadau: £1.50 y sesiwn. Ganol i Urdd Gobaith Cymru. nghyfraith, Samuel Walker, aeth ati i baratoi’r odyn gynta i danio’r porslen CYMDEITHAS ARDDWROL Gohebydd Pentyrch y tu mewn i’r tþ. Ffynnon Taf a’r Cylch: ddydd Diolch yn fawr iawn i Bethan Griffith Mawrth cynta’r mis, Clwb Cyn- sydd wedi bod yn ohebydd y pentref DIRWY O £150 Aelodau’r Lluoedd Arfog, Glan-y- am rai blynyddoedd. Dymuniadau Yn Llys Ynadon Pontypridd cafodd Llyn. Manylion oddi wrth Mrs gorau iddi yn ei swydd gyda Chwmni dyn o Waelod-y-garth ddirwy o £150. Toghill, 029 20 810241. Cyhoeddi Drake. 14 YSGOL GYFUN LLANHARI Yn ôl i Annwn. Yn wreiddiol nid oeddwn yn disgwyl perfformio mewn sioe gerdd yn y flwyddyn 2003, ar ôl ein sioe gerdd "Hen Wlad fy Nhadau" y flwyddyn cynt. Ond, ar ôl perswadio'r athrawon drama yn barhaol, am ychydig, crëwyd y ddrama ”Yn ôl i Annwn". Yn 1996 ysgrifennwyd sgript "Culhwch ac Olwen" ar gyfer yr Blwyddyn 9 yn cyd weithio gyda ysgol, a seiliwyd ”Yn ôl i Annwn" aelodau o DARA a CITB. ar y sgript yma. Ail ysgrifennwyd y Ar ddydd Gwener Ionawr 9ed fe fu sgript gan Mrs Lowri Cynan a Miss aelodau o DARA sef Defence Manon Edwards, gyda addasiadau Aviation Repair Agency a CITB sef modern a mwy cyfoes er mwyn Construction Industry Training ennyn mwy o ddiddordeb at y Board yn gweithio gyda phob Mabinogion, ac at y sioe. disgybl o flwyddyn naw yn ystod y Cyfansoddwyd y gerddoriaeth gan dydd. Roedd CITB wedi rhoi brîff i'r Mr Geraint Cynan. Treuliwyd dau disgyblion i adeiladu pontydd allan fis yn ymarfer yn ddwys ac yn o bapur, ac ar gyfer y disgyblion drwyadl at y sioe, ymarfer y oedd yn gweithio gyda DARA buont ddeialog,ymarfer y caneuon a'r yn amseru sawl eiliad oedd peli bach dawnsfeydd er mwyn perfformio'r yn cymeryd i rowlio lawr pibelli sioe ar yr l6eg, l7eg a l8ed o Ragfyr. bach. Roedd y disgyblion wedi cael Perfformiwyd y sioe bump gwaith. I cymorth gan Dave a Craig o CITB, Flwyddyn 7 a Blwyddyn 8 yn y Dave Stabler o DARA a hefyd roedd bore a bu tri pherfformiad yn y nos. Mrs Angela Parry o PAB yma yn Roedd perfformiadau'r sioe yn wych edrych dros bethau. Cafodd y a chafodd y cast ymateb gwych disgyblion i gyd lawer o hwyl ar y oddi wrth y gynulleidfa ar ôl pob dydd. perfformiad. "Yn ôl i Annwn" oedd y sioe olaf Cerddorfa Genedlaethol Cymru. y byddaf yn perfformio ynddi yn yr Llongyfarchiadau i Lowri Morgan, ysgol, fel aelod o'r chweched Cwm Ogwr sydd wedi cael ei dosbarth, ac `roeddwn yn falch o fod derbyn yn aelod o Gerddorfa yn rhan o'r sioe anhygoel yma. Ar Genedlaethol Cymru ar y delyn. ran y cast i gyd hoffwn ddiolch I'r Bydd y gerddorfa yn mynd ar daith athrawon am eu gwaith called a’u o amgylch Cymru ac yn perfformio hymroddiad at y sioe. yn yr Eisteddfod Genedlaethol yng Blwyddyn 9 yn adeiladu pontydd Lowri Dawe Bl 13. Nghasnewydd. Mae Lowri yn aelod o Flwyddyn 12 yn Ysgol Gyfun Parti Nadolig yr Ysgol Feithrin. Llanhari.. Ar Ragfyr 16 fe drefnodd merched Llongyfarchiadau iddi hefyd am Blwyddyn 10 y grðp Gofal Plant ennill anrhydedd yn ei arholiad barti Nadolig ar gyfer plant bach yr gradd 7 telyn. Ysgol Feithrin Gymraeg yn y pentref. Mae disgyblion sy'n dilyn y cwrs wedi cael cysylltiad gyda'r plant yn yr Ysgol Feithrin ers nifer o flynyddoedd ac mae'r disgyblion yn ymweld â’r cylch un waith bob wythnos. Roedd y plant wrth eu bodd yn derbyn anrheg oddi wrth Siôn Corn, chwarae gyda balwns a bwyta'r cacennau a bisgedi lliwgar a baratowyd ar eu cyfer gan y merched. Lowri Morgan Parti’r Ysgol Feithrin 15 YSGOL A wnaethoch chi golli'r Canlyniadau ddrama afaelgar 'na ar Pêl­rwyd GARTH OLWG Radio Cymru? Ysgolion Cynradd Dathlu Gðyl Dewi. Yn ogystal â'r gweithgareddau Neu a hoffech glywed drosoch eich Bro Morgannwg arferol sydd ynghlwm â dathlu Gðyl hunain ryw gyfweliad pwysig ar Dewi fe fydd côr yr ysgol yn ymuno Llinyn Mesur? Ar yr ail ar hugain o fis Ionawr, â Chôr Meibion Llantrisant yng Neu oes gennych awydd i wrando 2004, cafodd twrnament Pel Rwyd Nghanolfan Hamdden Llanilltud eto ar hen ffefryn o gân o raglen Ar Bro Morgannwg Ganol ei chynnal Faerdre, ar Nos Sadwrn Chwefror Eich Cais? yng N gh anol f an H amd den 28ain am 7.30 o'r gloch. Wel, mae modd gwneud y cyfan Penybont. Roedd 16 tim yn cystadlu Tocynnau £5 - ar gael ar y rhifau bellach, achos mae safle "Radio-ar- am yr anrhydedd i cynrychioli Bro ffôn canlynol 01443 205831 neu alw" arlein bellach yn fyw ar gyfer Morgannwg Ganol yn y rowndiau 01443 202744 neu 01443 208147. Radio Cymru. terfynol yn Aberystwyth ar yr 24ain Drwy'r safle hwn y mae modd o Ebrill sef ysgolion Pencoed, Pêl-rwvd. defnyddio eich cyfrifiadur personol Trelales, Llwyncrwn, Tonyrefail Longyfarchiadau i’r merched ar eu er mwyn gwrando ar 35 o raglenni Primary, Cynwyd Sant, Bro Ogwr llwyddiannau diweddar, ennill dwy rheolaidd Radio Cymru ar eich A, Cwm Garw, Bro Ogwr B, gêm a cholli un yn nhwrnament pêl- cais. http://www.bbc.co.uk/radio/ Llantrisant, , Tonyrefail rwyd yr Urdd ym Mhenybont ar Mai aod/radiocymru.shtml GG, Dolau, Bronllwyn, B, 22, ac yna ennill dwy gêm yn erbyn Bydd y rhaglenni wythnosol yn Ynyswen A, Bodringallt Llanilltud Faerdre 11-0 a 5-0 aros ar y safle am wythnos tan i'r Ar ddiwedd y dydd, pencampwyr wythnos yn ddiweddarach. rhifyn nesaf eu disodli. Bydd llynedd, Ysgol Gynradd Gymraeg rhaglenni dyddiol yn aros am Bro Ogwr ac Ysgol Gynradd Cwis Llyfrau. ddiwrnod, ac eithrio ar ddydd Llwyncrwn ddaeth i’r brïg a Cystadleuaeth Sirol yn Nhonyrefail Gwener, pryd y byddan nhw'n aros chyrraedd y rownd derfynol. Ysgol ym Mis Chwefror. dros y penwythnos tan ddydd Llun. Gynradd Gymraeg Bro Ogwr oedd Ar Chwefror 3ydd aeth y timau Y gwasanaeth newydd hwn yw'r yn fuddugol yn y rownd derfynol. Fe Cwis Llyfrau i gystadlu yn ychwanegiad diweddaraf i BBC gawn weld a fyddant yn gallu ennill Nhonyrefail. Aelodau’r tîm dan 12 Cymru'r Byd, gwasanaeth arlein am y trydydd gwaith yn olynnol y oed Eiri Siôn, Stephanie Jenkins, Cymraeg BBC, sydd ar gael ar y flwyddyn nesaf!! Rebecca Cumpston a Danielle cyfeiriad: Llongyfarchiadau i Ysgol Gynradd Williams, tra bu Daniel May, http://www.bbc.co.uk/cymru/ Gymraeg Bro Ogwr a fydd yn Nicholas James, Harriot Mather, Meddai Grahame Davies, uwch- cynrychioli’r sir yn Aberystwyth yn Carys Raison, Ben Jones a Hannah gynhyrchydd Cymru'r Byd: "Eisoes y rowndiau terfynol. Hughes yn rhan o'r tîm dan 10 oed. rydym wedi derbyn sawl neges yn Diolch yn fawr iddyn nhw am eu gwerthfawrogi'r gwasanaeth newydd gwaith caled a’u brwdfrydedd. hwn. Mae'n rhoi cyfle i bobl wrando ar raglenni Radio Cymru ar amser o wybodaeth am hyn. sy'n gyfleus iddyn nhw, a hynny o Os oes teledu digidol ntl neu Diwrnod Môr Ladron. Telewest, fe gewch y newyddion, y Yn dilyn wythnos o waith iaith yn unrhyw le yn y byd." Dywedodd fod gwasanaethau tywydd a chwaraeon i gyd yn seiliedig ar y llyfr `Iorwerth a'r Môr- Gymraeg ar ffurf gwasanaeth testun. Ladron', mwynhaodd plant Cymraeg BBC Cymru yn dechrau ymddangos ar nifer o wahanol Ceir y manylion yma: http:// blwyddyn 2 ddiwrnod môr-ladron ar ddulliau newydd o ddarlledu. w w w . b b c . c o . u k / c y m r u / Chwefror y 6ed. Bu'n ddiwrnod gwasanaethau/testun.shtml llawn bwrlwm a hwyl gyda'r plant Ceir y storïau newyddion Cymraeg diweddaraf ar ffurf testun ar ffonau Ac mae Radio Cymru bellach ar yn ymdrin â gweithgareddau mapio, gael, nid yn unig ar y radio ac ar y negeseuon mewn potel, cyfansoddi symudol drwy ddefnyddio'r gwasanaeth WAP. Ewch i wê, ond hefyd trwy Ewrop ar deledu `rap' y môrladron, yn ogystal ag lloeren, ar sianel 904. Hefyd, os oes ennill darnau o aur o'r gist yn http://www.bbc.co.uk/cymru/ gwasanaethau/wap.shtml am fwy gennych wasanaeth Freeview, mae hytrach na sêr o'r bocs! Bu'r Radio Cymru ar gael ar sianel dosbarth yn fôr o liw, gyda phob un 90. Ac ar wasanaeth cêbl digidol wedi gwisgo'n addas - hyd yr oed Rhannwyd yn ddau gyfnod - Plant ntl mae Radio Cymru ar sianel 897. Mrs Widgery a Mrs Owens! Dan 5 a Chyfnod Allweddol 1, 6-7 "Mae'r chwyldro technolegol yn o'gloch, plant Cyfnod Allweddol 2, cynnig nifer helaeth o gyfleoedd i'r Disgo'r Gwanwyn. 7.15-8.15 o'r gloch. Diolch yn iaith Gymraeg, ac mae'n galonogol Ar Nos lau - Chwefror y 5ed, fawr i'r rhieni, ac i Mrs Siân Hale, iawn i weld bod modd derbyn cynrychiolydd yr athrawon ar mwynhaodd nifer fawr o blant yr gwasanaeth Cymraeg mewn cynifer bwyllgor y Gymdeithas Rhieni ac ysgol, ddisgo yn Neuadd yr Ysgol, o ddulliau newydd," meddai wedi ei drefnu gan bwyllgor y Athrawon, am eich cefnogaeth. Grahame Davies. Gymdeithas Rhieni ac Athrawon. 16 www.urdd.org Tîm Pêl­droed i ferched, Bro Morgannwg

Ar ddydd Iau y 4ydd o Ragfyr, daeth 11 tîm o wahanol ysgolion yr ardal i gystadlu am y tlws a’r fraint o gynrychioli’r sir yn y rowndiau Tîm terfynol pêl-droed i ferched yr Urdd Ysgol Tonyrefail yn Aberystwyth. Er bod pawb wedi dod i fwynhau’r awyrgylch, roedd y cystadlu yn frwd a chaled! Daeth dau dîm i’r brig o’r ddau grwp rhagbrofol, Ysgol Garth Olwg o’r un grwp ac Ysgol Llwyncelyn o’r grwp arall. Yn y rownd derfynol, mi roedd hi’n gêm agos iawn hyd at y diwedd, yna daeth ysgol Llwyncelyn i’r brig Tîm wrth guro 3 gôl i 1. Ysgol Llantrisant Pob lwc i Ysgol Llwyncelyn a fydd yn cynrychioli Bro Morgannwg yn y rowndiau terfynol a fydd yn cael eu cynnal ar 24ain o Fai.

Trawsgwlad Eisteddfodau’r Urdd Rhanbarthol Taf Elái Eisteddfod Cylch Ogwr Eisteddfod Cylch Rhondda Dydd Iau 26ain o Fawrth 2004 Dydd Gwener 5ed o Fawrth 2004 C y n h a l i w y d c y s t a d l a e t h a u Neuadd Maesteg Ysgol Gyfun Treorci trawsgwlad yr Urdd ar 16 Ionawr. 2.00 – 7.00 4.00 – 8.00 Dyma’r canlyniadau:- Furflenni Cystadlu i mewn erbyn Ffurflenni Cystadlu i mewn erbyn Bechgyn Bl. 5 1af Joshua Llywelyn 23/02/04 02/03/04 Gwaun Celyn 2il Jake Delve Dolau 3ydd Ruairidr Lewis Maes y Bryn Eisteddfod Offerynnol a Cherdd Dant Eisteddfod Offerynnol a Cherdd Dant Tîm 1af Gwaun Celyn 2il Cynradd Cynradd Sir Bro Morgannwg Sir Bro Morgannwg Maesybryn 3ydd Maes y Coed. Dydd Gwener 12fed o fawrth Dydd Gwener 12fed o Fawrth 2004 Merched Bl. 5 1af Rachel Nicolas- Ysgol Gyfun Llanhari Ysgol Gyfun Llanhari Jones Gwaun Celyn 2il Alise Rees 4.00 – 8.00 4.00 – 8.00 Garth Olwg 2il Sarah Phillips Gwaun Celyn Tim 1af Gwaun Celyn E i s te d d fo d S ir Cy n ra d d Br o E i s te d d fo d S ir Cy n ra d d Br o 2il Garth Olwg 3ydd Coed y Lan. Morgannwg Morgannwg Bechgyn Bl. 6 1af Ethan Jones Dydd Sadwrn 20fed o Fawrth 2004 Dydd Sadwrn 20fed o Fawrth 2004 Gwaun Celyn 2il Adam Lewis Parc & Dare Parc &Dare Llantrisant 3ydd Dewi Kingsbury 9.00 – 2.00 9.00 – 2.00 Coed y Lan. Tîm 1af Garth Olwg 2il Eisteddfod Sir Uwchradd Bro Eisteddfod Sir Uwchradd Bro Gwaun Celyn 3ydd Maesybryn. Morgannwg Morgannwg Merched Bl. 6 1af Nicole Price Dydd Mercher, 24ain o Fawrth 2004 Dydd Mercher 24ain o Fawrth 2004 Heol y Celyn 2il Brydie Jones Dolau Ysgol Gyfun Llanhari Ysgol Gyfun Llanhari 3ydd Emma Garnett Gwaun Celyn 4.00 – 8.00 4.00 – 8.00 Tîm 1af Maesybryn 2il Castellau 2il Evan James Ysgrifennydd Cylch Ogwr Ysgrifennydd Cylch Rhondda Tegwen Ellis – Ysgol Gynradd Cynwyd Sian Bruce – Ysgol Gynradd Ynyswen, Sant, Pen yr Ysgol, Maesteg. CF32 8LU Ynyswen Road, Treorci, CF42 6ED 17 GWEITHDAI CYFRWNG CYMRAEG

Braf oedd gweld rhai o ddysgwyr profiadol a chyn-ddysgwyr Morgannwg yn mynychu ysgol un- dydd wahanol ym mis Ionawr eleni. Ar ôl blynyddoedd o bwyso am ddarpariaeth ôl-16 cyfrwng Cymraeg, o'r diwedd, trefnwyd pedwar gweithdy yng Nghanolfan Addysg Barhaol Tþ Catrin, Pontypridd. Pa ffordd well o ddathlu Dydd Gðyl Santes Dwynwen? Daeth deugain o Gymry Cymraeg yr ardal at ei gilydd ar y p'nawn Sul i fanteisio ar weithdy celf dan ofal Anthony Evans, gweithdy hanes lleol yng ngofal Walter Jones a sesiwn ar ieithyddiaeth yn nwylo medrus John Thomas Evans. Yn anffodus, ni ellid cynnal y gweithdy canu gwerin y tro hwn gan fod tannau y bythol swynol Heather Jones, yn dioddef o effaith y ffliw aflwydd sydd o gwmpas. Bu'r adwaith i'r tri gweithgaredd yn ffafriol dros ben. Y bwriad yw cynnal digwyddiad(au) cyffelyb yn y dyfodol, yn ystod Wythnos Addysg Oedolion 15-21 Mai a bod yn fanwl. Bydd hyn yn ddibynnol ar gymorthdal oddi wrth NIACE Cymru a hefyd ar ymateb y gymuned Gymraeg. A oes yna alw am gyrsiau cyfrwng Cymraeg o du'r BARA CAWS gymuned honno neu a yw bywydau CWLWM BUSNES Y Cymry Cymraeg yn rhy brysur CYMOEDD yn cyflwyno rhwng yr Urdd, yr Ysgol Feithrin, y capel, y côr ...... ? ‘AR Y LEIN’ Nos Wener, 5 Mawrth 2004 Os oes gennych ddiddordeb a gan Gwyneth Glyn Noson Fusnesa chithau'n byw o fewn cyrraedd yna Noson o Adloniant cysylltwch â Colin Williams, Tþ Mae Daniel yn ffau’r llewod a’i Catrin, 1 Stâd Ddiwydiannol i ddathlu Gðyl Ddewi ffawd yn nwylo Seicic ffug o Maritime, Maesycoed, Pontypridd, Clwb y Bont, Ddeiniolen. All pethau fod yn CF37 1NY (Ffôn: 01443 402867 Pontypridd aweth? Wel mae ‘na fater bach o ebost: i.colin.williams@rhondda- ddyled o dri chan miliwn . . . cynon-taff.gov.uk) Nos Fawrth, 23 Mawrth 2004 Beth am awgrymu'r maes neu'r Simon Brooks Actorion: pwnc sydd yn apelio atoch? Hefyd “Cylchgronnau: Peiriant Rhodri Meilyr a cynigiwch amser a lleoliad fyddai'n cynnal bywyd byd Cymraeg?” Tammi Gwyn eich denu. Os ceir ymateb ffafriol, y Parc Navigation, nod yw cynnal dosbarthiadau Abercynon. 6:00yh. rheolaidd yn rhan o ddarpariaeth Nos Wener a Nos Sadwrn, brif-ffrwd adran Addysg Barhaol 19 a 20 Mawrth Am fwy o fanylion, cysylltwch â Rhondda Cynon Taf ym mis Medi yng Nghanolfan Chapter, Glesni Roberts: 01685 882299 neu Ionawr. Gobeithir arbrofi gyda Caerdydd. rhwydwaith fideo gynadledda 029 20304400 ysgolion dwyieithog y sir. 18 Felly, beth amdani? 1 2 1 3 2 4 3 5 4 6 5 7 C 6 C R O E S A I R 10 7 L 8 9 Llongyfarchiadau i Siân Webb, Llwynfen Road, Pontyclun ar 14 15 ennill croesair mis Chwefror Dyma gyfle arall i chi 10 17 11 18 12 13 ennill Tocyn Llyfrau. 14 Atebion i: Croesair Col 34, Pen Bryn Hendy, Yr Encil, 15 16 Meisgyn, Pontyclun. CF72 8QX 26 27 17 18 28 29 erbyn 16 Mawrth 2004 19 20 21 AR DRAWS 6. Crynhoi o amgylch y canol (12) 32 8. Gwlybwr gloyw a roir ar baent (7) 9. Tâl, enillion (5) 33 22 10. Had yn cynnwys starts (4) 12. Selog, brwdfrydig (6) 34 35 14. Defnyddio crib (5) 15. Gwneud y tro, llwyddo (6) 16. Bryn, rhiw (4) 19. Oriawr (5) 21. Ddim yn ddoniol (7) CREIGIAU 22. Tosturi, trugaredd (12) Gohebydd Lleol: Nia Williams I LAWR 1. Araith fer (8) Piano Roedd y neuadd yn orlawn gyda nifer 2. Canlyn, dilyn (5) Llongyfarchiadau i Geraint Herbert ar fawr yn gorfod sefyll ar eu traed yng 3. Archwiliad cyfreithiol, prawf (5) basio gradd 5 piano gyda anrhydedd. nghefn y neuadd. O leiaf, roedd na 4. Torri cnu (7) wydraid o win a mins peis i'w cynnal 5. Basn (4) Llydaw nhw! Fel arfer, byddai'r elw (drwy 6. Llywiwr drama (10) Cafwyd blas Llydewig i noson Cylch gasgliad ar y diwedd) yn mynd at 7. Arfer (10) Cadwgan yn Ysgol Creigiau ym mis elusen plant ond eleni penderfynodd 11. Cerrig mân (3) Chwefror. Trefnwyd y noson gan pwyllgor y côr gefnogi ymgyrch 12. Meddai (3) Glwb y Dwrlyn a’r gðr gwadd oedd adnewyddu Neuadd yr Eglwys sydd 13. Defnydd i liwio muriau (8) Gwyn Griffiths, Pontypridd. Bu’n yn rhan bwysig o'r adnoddau ar gyfer 14. Wyneb caled bara (7) olrhain argraffiadau awduron yn y gymuned. Codwyd swm ardderchog 17 Tþ haf (5) Llydaw o ddyddiau Cesar i Sant Illtud o dros £300 ar y noson. 18. Celwyddog, twyllodrus (5) ac hyd heddiw. Ar 31 Rhag cynhaliwyd parti i 20. Brenin yr adar (4) ddathlu Nos Galan yn Neuadd yr CANTORION CREIGIAU Eglwys. Cafwyd gwledd o fwyd wedi ATEBION MIS CHWEFROR Mae’r côr wedi cael cefnogaeth yr ei baratoi gan Farthings o'r Bontfaen a ardal ar gyfer nifer o ddigwyddiadau disco gan `Twilight Disco'. Cawsom yn ddiweddar. gyfle i groesawu ffrindiau a A N RH Y D E DD 5 A C Ar 5 Rhag cynhaliwyd Cyngerdd yn chefnogwyr y côr. Noson i'w chofio! 6 O S U H A N F O D Neuadd y Pentre, Pentyrch i godi arian Diolch i aelodau ac i ffrindiau a S G U T O R E 9 W 10 R at Neuadd yr Eglwys, Creigiau. Roedd weithiodd mor galed o flaen llaw, yn I A O E R F E L O G y neuadd yn llawn gyda chynulleidfa ystod ac ar ôl y parti i sicrhau noson P A N N A S 12 I 13 L N hwyliog dros ben. Roedd maint y lwyddiannus. O D C C C O LL E D I G gynulleidfa yn deyrnged i waith caled Rhoddwyd cyngerdd yn Neuadd N 14 A D E N G A D U W pwyllgor yr eglwys ac i Janet Jones yn Goffa, Llysfaen i’r Inner Wheel ym C A S I N E B M I 23 C I arbennig. Cafwyd cymysgedd o mis Ionawr ac mae pawb yn edrych 18 R R I LL U G O E R adloniant yn ôl yr arfer. Codwyd dros ymlaen at y taith i Iwerddon ym mis C A M B Y LL A U L £800 ar y noson. Chwefror. 21 B O 22 T 23 O E D I A D Ar 21 Rhag bu noson o garolau a C E D E N U S I I darlleniadau yn Neuadd yr Eglwys, Creigiau. 26 DD N C I L G A N T 19 Cyhoeddi Beibl Cymraeg Newydd

Ar achlysur daucanmlwyddiant sefydlu Cymdeithas y Beibl, cyhoeddir argraffiad diwygiedig o’r Beibl Cymraeg Newydd (1988). Mae’r argraffiad hwn yn adlewyrchu datblygiadau ym myd ysgolheictod oddi ar 1988 ac mae’n ffrwyth gwaith ysgolheigion beiblaidd mwyaf disglair Cymru. Am fanylion pellach am y testun diwygiedig gweler www.beiblcymraeg.com. Bydd y Beibl Cymraeg Newydd ar gael yn eich siop lyfrau leol ar Gðyl Ddewi 2004 am £15.95 gyda rhwymiad clawr caled safonol.

Safle gwe newydd www.gobaith.org

Lliwiwch Faner y Ddraig Goch

20