www.AD.nl AD AD www.AD.nl 8 Groene Hart GH DINSDAG 18 DECEMBER 2007 DINSDAG 18 DECEMBER 2007 GH Groene Hart 9

ELFSTEDENTOCHT 1963 Rein Verkade (elfde) was op z’n best op slecht ijs Bezoekers aan de slag met lichtkunst

GOUDA (www.goudabijkunstlicht.nl) de Het was ieder voor zich in het Friese Siberië Bezoekers aan de Goudse binnen- zelfgemaakte foto opzoeken en deze stad kunnen woensdag hun eigen vervolgens doorsturen, inclusief lichtkunst maken door te schilde- een zelf toegevoegde boodschap of MARK HILBERTS Tot nu toe richting Balk gaan. Na de Fluessen ren met lichtzwaarden en lightmar- kerstgroet. ,,Deze activiteit kost op weg naar kwam ik in de Het weer van vrijdag 18 januari 1963 kers. niets en op een heel gemakkelijke ond kerst 1962 viel de win- derde groep achter de kopgroep te De tocht der tochten De beelden die worden gemaakt manier en in korte tijd maakt ieder- ■ schaatsen, met een man of tien. Het OCHTEND kunnen direct of later thuis worden een zijn eigen lichtkunst,’’ aldus ter onverwacht steng in. Rein Verkade wordt zeventig In de barre van 18 januari 1963 o Al snel konden er toertoch- jaar geleden geboren in Koude- was 16 graden onder nul en mistig, Mist, –18 graden -10 opgeslagen en via de website doorge- Vaalburg. werd Rein Verkade (nu 70), uit Alphen als Westenwind kracht 3 6 ‘Rten gereden worden. Ik kerk aan de Rijn. Op jonge leeftijd sommige rijders waren al doodop. wedstrijdrijder elfde. Er startten 568 wedstrijdrijders, stuurd worden naar vrienden en fa- Marketing Gouda werkt samen was een schaatser die het niet van verhuist hij naar de Meije. Als het Maar liefst vier schaatsers uit mijn milie. Een zeer eigentijdse manier met het PIPS:lab bij de organisatie daarvan kregen er 57 een kruisje. Aan de toertocht Tussen en is het ijs bar slecht, MIDDAG techniek moest hebben. Op slecht even kan gaan Rein en zijn broers groep eindigden bij de eerste elf: il- o dus om digitale kerstgroeten te ver- van dit nieuwe onderdeel van Gou- deden 9294 rijders mee; 69 haalden de finish. er staan nauwelijks mensen langs de kant. Stuifsneeuw, -7 graden -9 ijs kwam ik het beste tot mijn recht. ’s winters het ijs op. Dat is daar, lustere namen als Henk Arends, Verkade rijdt met onder meer Arends, Ottema DokkumDokkum Noordoostenwind kracht 7 sturen vanuit je eigen stad, zegt I. da bij Kunstlicht. Het gaat om Am- vlakbij de Nieuwkoopse plassen, Henk Ottema, Fedde Veldstra. en Veldstra door een Siberisch landschap. (Dokkum)(Dokkum) 117474 kkmm Vaalburg van Marketing Gou- sterdamse stichting die zich richt op o „In de omgeving gingen we alle wed- genoeg. De samenwerking in de groep was Winnaar Reinier Paping is al uit zicht. ReinRein VVerkadeerkade vverliesterliest zzijnijn sstempelkaart,tempelkaart, AVOND -7 da/Gouda bij Kunstlicht. nieuwe kunstvormen (fotografie, in- strijden af. Bij ons in de buurt had je ■ Sportieve loopbaan: Verkade is goed, veel gepraat werd er niet, af en maarmaar oopp ddee ccontrolepostontrolepost wwordtordt eeenen Stuifsneeuw, -10 graden In de Waag kan iedereen met be- teractie, theater en muziek). volop goede schaatsers. Wie? De ne- vijftien jaar als het gezin naar toe wat. Ik kon me aardig handha- vervangendvervangend bbewijsjeewijsje uuitgeschreven.itgeschreven. Noordoostenwind kracht 7 hulp van lichtzwaarden een licht- ven Jan en Jan van der Hoorn, de Alphen verhuist, omdat pa een ven. Tussen Harlingen en Dokkum Franeker Bartlehiem HetHet laatstelaatste deeldeel naarnaar LLeeuwardeneeuwarden kunst schilderij maken. Na afloop ■ PIPS: lab is open van woensdag tot (Frjensjer) 129 km isis meermeer lopenlopen dandan sschaatsen.chaatsen. broers Hein en Jan Vermeulen, alle- baan krijgt in vogelpark Avifauna. reed ik zelfs even weg van de groep, kan de ‘lichtkunstenaar’ via de web- en met zaterdag van 17.00 tot 22.00 maal uit Ter Aar. De verklaring daar- Verkade voetbalt een paar jaar bij maar besloot toch weer op de rest te Een vrouw biedt de rijders site van Gouda bij kunstlicht uur tot en met zaterdag 5 januari. een warme drank aan; voor was simpel. Je hebt veel water ARC; als hij een bril moet dragen wachten. Tot Dokkum reden we sa- het blijkt punch, met alcohol. hier in de buurt, en die goede schaat- stapt hij over naar atletiekvereni- men, met een man of vijf, zes. Wel Verkade vreest de gevolgen, FinishFinish sers waren bijna allemaal tuinders. ging AAV 1936. Trainen doet hij ging Henk Arends er vandoor. Ik maar die blijven uit. LeeuwardenLeeuwarden (Ljouwert)(Ljouwert) 119999 kkmm De grootste straalt weer IJzersterk in de rug en in de winter die tijd vrijwel dagelijks, naast zijn dacht: die zien we ook wel weer te- TwaalfTwaalf minutenminuten ooverver vvijf.ijf. VVerkadeerkade kkomtomt aalsls nnummerummer 1111 tijd genoeg om te schaatsen. werk als timmerman. Als trainer rug, maar dat was niet zo. overover ddee ffinish,inish, oopp 4433 mminuteninuten vvanan ddee wwinnaarinnaar Donderdag, de dag voor de tocht, is hij nog actief bij AAV 1936. In dat noordelijke deel van de rou- Harlingen ReinierReinier Paping.Paping. NNaa eeenen mmedischedisch oonderzoeknderzoek ddrinktrinkt hhijij eeneen paarpaar kkoppenoppen kkoffie,offie, eenn ggaataat pperer bbusus nnaaraar LLeeuwarden.eeuwarden. ben ik naar gegaan met ■ te was het bar. Slecht ijs, en bijna (Harns) 116 km Hoogtepunt: De elfde plaats in NaNa dede prijsuitreikingprijsuitreiking rrijdtijdt VVerkadeerkade mmetet vverloofdeerloofde eenn zzwagerwager de trein. Later volgden mijn verloof- de barre Elfstedentocht van ’63, geen mensen langs de kant. Ik was De Elfstedentocht middenmidden iinn ddee nnachtacht tterugerug nnaaraar AAlphen.lphen. OOmm hhalfalf ttweewee lligtigt hhijij oopp bbed.ed. de en mijn zwager, met de auto. Bij deze winter 45 jaar geleden, alleen maar met het ijs en mezelf be- brengt de deelnemers familie van mijn verloofde vonden beschouwt Verkade als zijn zig. Na Dokkum, waar ik mijn stem- langs de elf plaatsen in we onderdak. Gespannen was ik sportieve hoogtepunt. Niet pelkaart verloor, werd de groep uit Friesland die ooit Start wel, maar niet bovenmatig. Hoewel elkaar getrokken na een demarrage stadsrechten hebben Leeuwarden (Ljouwert) oud-winnaar Jan van der Hoorn verkregen. ik nog nooit een tocht van 200 kilo- (Ter Aar, 1947) was de beste van Henk Ottema. Met de wind mee Rein Verkade komt op weg naar de start vast te staan in de file. Met tien minuten vertraging begint hij aan meter had gereden, voelde ik me er rijder uit het Groene Hart, maar naar Leeuwarden werd het ieder de wedstrijd. klaar voor. de onbekende Verkade. voor zich. Het laatste stuk van Oud- De voorspellingen waren dat het ■ Titel: Verkades’ meest aanspre- kerk naar de Grote Wielen, de finish- (Boalsert) 99 km zwaar zou worden. Koolhydraten- kende overwinning als hardloper plaats, was zeer moeilijk te berijden stapeling en zo, daar hadden we is de Nederlandse titel op de door opgewaaide sneeuw. De wind toen nog nooit van gehoord. Die 3000m steeple-chase in 1961. stond dwars op de sloten; het was (Snits) 22 km avond voor de tocht at ik gewoon ■ Privé: gehuwd, drie kinderen. het meer lopen dan schaatsen. Ik zie wat de pot schafte, boerenkool. ’s nog Anton Verhoeven daar languit IJlst Ochtends vroeg ontbeet ik met wat langs de kant liggen. Z’n ogen waren (Warkum) 86 km (Drylts)27 km brood en koffie en vervolgens zou fa- totaal bevroren. Maar ja, je reed milie mij naar de start brengen. ker, maar de baan was nog redelijk. maar gewoon door. Door de verkeersdrukte in en om Ik moest wel veel achterblijvers in- Het was nog steeds fel koud en Leeuwarden stonden we om half zes halen, meteen al. Het was bar koud winnaar Reinier Paping was al bijna (Hylpen) 79 km al vast. Nee, geen paniek, wel balen die dag, maar ik had daar weinig drie kwartier geleden over de finish Sloten natuurlijk. Toen ik aankwam bij de last van. Mijn kleding? Een lange on- gekomen. Toch stonden er nog veel (Sleat) 41 km startplaats om de kaart af te stempe- derbroek met een zeem er in. M’n mensen bij de Grote Wielen. Ik had Verkade rijdt het len liepen de eerste rijders al rich- moeder had in mijn hemd stukken veel van mijn krachten gevergd, Slotermeer op, ting de Zwette. Met tien minuten van celstofluiers genaaid, tegen de maar was niet totaal kapot. Vooral als de kopgroep al vertraging ging ik van start. Hoe zou kou. Verder had ik een groene wol- mijn rug had het zwaar te verduren Stavoren richting Balk rijdt. het gelopen zijn als dat niet was ge- len trui aan, en een dikke schaats- gehad. Na de finish onderzocht een (Starum) 66 km Het Elfstedenkruisje is in 1909 ontworpen voor de eerste Elfstedentocht. beurd? Misschien had ik dan wel broek. Ik droeg dunne sokken en dokter me. Ik mankeerde niets, heb Rein Verkade bereikt de derde groep, waarin ook Henk Arends, Het kruisje bestaat uit een medaille in mijn schaats krom gereden in een plastic zakjes om de voorvoet. Daar daar in die tent een paar koppen kof- Henk Ottema en Fedde Veldstra de vorm van het Maltezer kruis, scheur, of juist lang in de kopgroep overheen dikke geitenwollen sok- fie gedronken, en ben op de bus ge- rijden. Dit trio eindigt bij de eerste tien. in het midden is het wapen van de meegereden. ken. Een skibril was in die tijd niet stapt, die daar klaar stond om ons Rein Verkade (tweede man) in de tocht der tochten. provincie Friesland afgebeeld. Dat ik goed kon lopen, kwam goed gebruikelijk. naar Leeuwarden te brengen. Mid- æ © 131207 | HANS VAN KRALINGEN | FOTO: ANP van pas. De inhaalrace, op klomp- Door mijn late start reed ik veel den in de nacht, na de prijsuitrei- Vooral het noordelijk deel van de tocht was bar. Slecht ijs en vrijwel geen sokken, begon direct. Eenmaal op stukken alleen. Toen ik het Sloter- king reed mijn zwager me terug Al- mensen langs de kant. Rein Verkade (rechts, inmiddels zeventig jaar) Top 11 van 1963 het ijs, reden we twee uur in het don- meer opkwam zag ik de kopgroep al phen. Om half twee lag ik op bed.’’ kwam een kwartier na winnaar Reinier Paping binnen. FOTO ERIC TAAL De grootste kerstboom ter wereld gloeit wee : 120 lampjes en een fel Reinier Paping (Ommen) toplicht. De komende drie weken valt er weer te genieten van de 1 10.59 uur 366,8 meter hoge kerstmast, mede dankzij de steun van bijna dertien- Na de tocht ------honderd lezers van het AD. Jan Uitham (Noorderhogebrug) FOTO WILLIAM HOOGTEYLING 2 op 22 minuten. ------’s Middags kwam de burgemeester, met een fruitmand’ (Heerenveen) 3 op 24 minuten. Behoorlijk stijf klom Rein Verkade op 19 Het vorstverlet duurde die winter ------januari uit zijn bed. ,,Een warm bad heb dertien weken. Pas halverwege maart Albert Weijs (Blankenham) Acht en zes jaar celstraf ik wel verdiend,’’ dacht de Elfstedenrij- ging timmerman Verkade weer aan het 4 op 24 minuten. der die een uurtje of zes had geslapen. werk. En pakte de draad van het hardlo------voor moord op baby Mehak Dat betekende in die tijd nog een bezoek pen weer op. Te snel, bleek achteraf. ,,Ik Henk Ottema (Tolbert) aan het badhuis, want een douche stond raakte geblesseerd en viel van de ene in 5 op 34 minuten. DEN HAAG 41-jarige tante, beiden eveneens af- er in huize Verkade niet. ,,De beheerder, de andere blessure. ’’ ------Een 23-jarige vrouw van Indiase af- komstig uit India, mede verantwoor- normaal gesproken een man van weinig Na de winter van 1963 trainde Verkade Henk Arends (Goingahuizen) komst is door de Haagse rechtbank delijk voor de mishandelingen. De woorden, wilde alles van me weten. Dat nog twee jaar op de Jaap Edenbaan in 6 op 34 minuten. wegens moord op haar één jaar huisbediende werd veroordeeld tot ging zo maar door. ’s Middags kwam de Amsterdam bij Egbert van het Oever.’’ ------oude dochtertje veroordeeld tot drie jaar cel, de tante tot drie jaar en burgermeester op bezoek, met een fruit- Het jaar daarop lag er weer natuurijs Max Uitham (Noorderhogebrug) acht jaar celstraf. Haar man (25) negen maanden. De oom werd ge- mand.’’ en reed hij een paar wedstrijdjes. 7 op 35 minuten. kreeg voor mishandeling met de heel vrijgesproken van de mishande- De winter van 1963 was na de Elfste- Verkade, inmiddels getrouwd en vader ------dood tot gevolg zes jaar celstraf op- ling, maar kreeg voor mensenhan- dentocht nog lang niet afgelopen en de van drie kinderen, ziet zijn motivatie met Aad de Koning (Purmerend) gelegd. del een gevangenisstraf van twee uitnodigingen voor wedstrijden stroom- het uitblijven van strenge winters steeds 8 op 38 minuten. Het tweetal droeg volgens de jaar en drie maanden opgelegd. Met den binnen. De dinsdag na de tocht was verder afnemen en besluit in de zeventi------rechtbank de zwaarste verantwoor- deze vonnissen week de rechtbank er in Ter Aar een huldigingswedstrijd ger jaren zijn lidmaatschap en daarmee Piet Venema (Heerenveen) delijk voor de dood van het kind, dat af van de eis van het OM, dat de tan- waar de andere grote namen ook aanwe- zijn Elfstedencarrière te beëindigen. De 9 op 39 minuten. op 28 januari 2006 overleed. Het te als het kwade genius achter de zig waren. Voor Verkade had de organisa- tochten van 1985, 1986 en 1997 beleefde ------kind was daarvoor al wekenlang moord op het kind zag. Twee weken tie niets in de knip. Onkostenvergoe- hij voor de buis. Fedde Veldstra (Akkrum) mishandeld. ,,Niemand heeft de laat- geleden vielen tegen de tante en de ding? Niet nodig, jij woont toch vlakbij, Bij de reünies van Elfstedenrijders uit 10 op 42 minuten. ste maanden iets gedaan om het oom eisen van twintig en dertien kreeg Verkade te horen. ,,Uiteindelijk 1963 is Verkade steeds van de partij. ------weerloze kind te redden,’’ aldus rech- jaar. De moeder en de vader van het kon ik na een beetje praten toch tien Samen met andere rijders die geschiede- Rein Verkade (Alphen) ter mr. N. Verkleij. De rechtbank meisje hoorden twaalf en tien jaar te- Dinsdag na de Tocht: derde van links Verkade, vijfde van links Uitham en zesde van links Paping. gulden krijgen.’’ nis schreven, haalt hij herinneringen op. 11 op 43 minuten. hield een 26-jarige huisbediende en gen zich eisen.