Zmierzch Bogów Götterdämmerung
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ZMIERZCH BOGÓW GÖTTERDÄMMERUNG RICHARD WAGNER DYREKTOR NACZELNY FILHARMONII ŁÓDZKIEJ TOMASZ BĘBEN DYREKTOR ARTYSTYCZNY FILHARMONII ŁÓDZKIEJ LECH DZIERŻANOWSKI DYRYGENT I SZEF ORKIESTRY FILHARMONII ŁÓDZKIEJ DANIEL RAISKIN CHÓRMISTRZ I SZEF CHÓRU FILHARMONII ŁÓDZKIEJ DAWID BER DYREKTOR GENERALNY MET PETER GELB DYREKTOR MUZYCZNY MET JAMES LEVINE RICHARD WAGNER (1813–1883) PIERŚCIEŃ NIBELUNGA DER RING DES NIBELUNGEN UROCZYSTE WIDOWISKO SCENICZNE W TRZECH CZĘŚCIACH („DNIACH”) Z PROLOGIEM ZMIERZCH BOGÓW GÖTTERDÄMMERUNG TRZECI DZIEŃ UROCZYSTEGO WIDOWISKA SCENICZNEGO, W TRZECH AKTACH Z PROLOGIEM LIBRETTO: KOMPOZYTOR OSOBY REALIZATORZY SIEGFRIED TENOR REŻYSERIA ROBERT LEPAGE GUNTHER BARYTON WSPÓŁPRACA REŻYSERSKA NEILSON VIGNOLA HAGEN BAS DEKORACJE CARL FILLION ALBERICH BARYTON KOSTIUMY FRANÇOIS ST-AUBIN BRÜNNHILDE SOPRAN REŻYSERIA ŚWIATŁA ETIENNE BOUCHER WALTRAUTE MEZZOSOPRAN PROJEKCJE WIDEO LIONEL ARNOULD GUTRUNE SOPRAN TRZY NORNY SOPRAN, MEZZOSOPRAN I ALT OBSADA CÓRY RENU: SIEGFRIED JAY HUNTER MORRIS WOGLINDE SOPRAN GUNTHER IAIN PATERSON WELLGUNDE MEZZOSOPRAN HAGEN HANS-PETER KÖNIG FLOSSHILDE ALT ALBERICH ERIC OWENS MĘŻCZYŹNI, KOBIETY CHÓR BRÜNNHILDE DEBORAH VOIGT WALTRAUTE WALTRAUD MEIER MIEJSCE AKCJI GUTRUNE WENDY BRYN HARMER PROLOG: NA SKALE WALKIRII PIERWSZA NORNA MARIA RADNER AKT PIERWSZY: DWÓR GUNTHERA NAD RENEM DRUGA NORNA ELIZABETH BISHOP – SKAŁA WALKIRII TRZECIA NORNA HEIDI MELTON AKT DRUGI: PRZED DWOREM GUNTHERA WOGLINDE ERIN MORLEY – LESISTA OKOLICA NAD RENEM WELLGUNDE JENNIFER JOHNSON CANO AKT TRZECI: DWÓR GUNTHERA FLOSSHILDE TAMARA MUMFORD CZAS AKCJI CHÓR, ORKIESTRA THE METROPOLITAN OPERA LEGENDARNA PRZESZŁOŚĆ W NOWYM JORKU DYRYGENT FABIO LUISI PRAPREMIERA W BAYREUTH FESTSPIELHAUS TRANSMISJA PRZEDSTAWIENIA Z THE METROPOLITAN 17 SIERPNIA 1876 ROKU OPERA W NOWYM JORKU – 11 LUTEGO 2012 ROKU PREMIERA W THE METROPOLITAN OPERA W NOWYM JORKU PRZEDSTAWIENIE TRWA OKOŁO SZEŚCIU GODZIN 27 STYCZNIA 2012 ROKU (Z DWIEMA PRZERWAMI) PRZEDSTAWIENIE W JĘZYKU NIEMIECKIM Z NAPISAMI W JĘZYKACH POLSKIM I ANGIELSKIM STRESZCZENIE LIBRETTA Prolog dźwięk rogu Siegfrieda, Hagen wzywa go na brzeg, Nocą na skale Brünnhilde trzy Norny, córki Erdy, splatają a Gutrune częstuje czarodziejskim napojem. Siegfried nici przeznaczenia. Wspominają wydarzenia z przeszłości, podnosząc kielich, wznosi toast za Brünnhilde, ale kiedy to Wotan z gałęzi świętego drzewa zrobił włócznię, po wypiciu trunku natychmiast wyznaje miłość Gutrune. zbudował Walhallę, Alberich zaś skradł złoto córom Renu. Prosi Gunthera o jej rękę, w zamian obiecuje mu Brünn- Teraz zaś Wotan nakazał ściąć jesion, z którego została hilde. Postanawia sam przejść przez ogień, dzięki Tarnhel- wycięta jego włócznia, i drewno złożyć w pobliżu Walhalli. mowi przybierając postać Gunthera. Mężczyźni przysięgają Spalenie stosu będzie oznaczać koniec starego porządku. sobie braterstwo i wyruszają w drogę. Hagen pozostaje Nagle nici pękają. Norny nie zdołają poznać przyszłości, na straży zamku. znikają we wnętrzu ziemi. Walkiria Waltraute, przerażona zbliżającą się zagładą O świcie budzą się Siegfried i Brünnhilde. Brünnhilde Walhalli, przybywa do skały Brünnhilde, by prosić sio- rzuca na Siegfrieda chroniące zaklęcia i wysyła go w świat strę o pomoc: twierdzi, że aby ocalić bogów, Brünnhilde do bohaterskich czynów. Jako wyraz swojej miłości Sieg- powinna oddać pierścień córom Renu, jego prawowitym fried daje jej pierścień, który zabrał smokowi Fafnerowi, właścicielkom. Brünnhilde odmawia, twierdząc, że miłość ona zaś w zamian ofiarowuje mu konia Grane. Siegfried Siegfrieda jest dla niej ważniejsza niż los bogów. Waltraute wyrusza w podróż. jest zrozpaczona. Kiedy z oddali słychać róg Siegfrieda, Brünnhilde cieszy się z jego powrotu. Szczęście jednak Akt pierwszy szybko zamienia się w przerażenie, gdy staje przed nią We dworze Gibichungów nad brzegiem Renu Gunther dziwna postać, która twierdzi, że jest ona oblubienicą i Gutrune oraz ich przyrodni brat i doradca Hagen ubo- Gunthera i zdejmuje z jej ręki pierścień. lewają nad malejącym znaczeniem królewskiej rodziny. Hagen radzi, aby rodzeństwo wzmocniło władzę poprzez Akt drugi małżeństwa: żoną Gunthera powinna zostać Brünnhilde, Nocą śpiącemu Hagenowi, który jest synem Albericha, a mężem Gutrune – Siegfried. Ponieważ tylko największy ukazuje się jego ojciec. Nibelung mówi synowi, że po- bohater może przekroczyć ogień na skale Brünnhilde, winien zrobić wszystko, by odzyskać pierścień. O świcie Hagen proponuje śmiały plan: eliksir pomoże Siegfriedowi przybywa Siegfried. Hagen wzywa Gibichungów, by powi- zapomnieć o Brünnhilde i zakochać się w Gutrune; aby tali Gunthera, który zjawia się wraz z upokorzoną Brünn- zaś móc pojąć ją za żonę, obieca Brünnhilde Guntherowi hilde. Kiedy Brünnhilde widzi Siegfrieda, z furią oskarża i wtedy sam ją mu przyprowadzi. Kiedy z rzeki dobiega go o zdradę. Będąc wciąż pod wpływem eliksiru, Siegfried oświadcza jej, że ma zamiar poślubić Gutrune, ona walkirii, Hagen przebija Siegfrieda włócznią. Wstrząśnię- natomiast zostanie żoną Gunthera. Brünnhilde dostrzega temu Guntherowi wyjaśnia, że pomścił fałszywą przysięgę. pierścień na palcu Siegfrieda i domaga się wyjaśnienia, Siegfried umiera z imieniem Brünnhilde na ustach. kto mu go dał – poprzedniej nocy ktoś, najprawdopo- dobniej Gunther, zdjął go z jej palca. Oskarża Siegfrieda Gutrune budzi się z nocnego koszmaru i zastanawia się, o kradzież pierścienia, oświadcza też zebranym, że on co dzieje się z Siegfriedem. Kiedy myśliwi przynoszą jego jest jej mężem. Siegfried odrzuca oskarżenia Brünnhilde, ciało, oskarża Gunthera o morderstwo. Brat wyjaśnia, na włócznię Hagena przysięga, że nie zrobił nic złego że zbrodni dokonał Hagen, który teraz domaga się należ- i prowadzi Gutrune na uroczystość zaślubin. nego mu łupu. Mężczyźni walczą o pierścień i Gunther ginie. Gdy Hagen sięga po pierścień, martwy Siegfried Brünnhilde jest w stanie myśleć tylko o zemście. Hagen groźnie podnosi rękę, wywołując przerażenie wszystkich ofiaruje się zabić Siegfrieda, ale ona wyjaśnia mu, że Sieg- zgromadzonych. Nadchodzi Brünnhilde. Niezwykle spo- fried jest niepokonany: jedynym miejscem na jego ciele, kojna, rozkazuje zbudować stos pogrzebowy nad brzegiem którego nie chroni magia, są plecy – nigdy nie odwróci Renu. Oskarża bogów o śmierć Siegfrieda, zdejmuje z jego się do wroga. Gunther waha się, czy przystąpić do spisku, ręki pierścień i obiecuje zwrócić go córom Renu. Następnie ale w końcu decyduje się. podpala stos i sama też rzuca się w ogień. Rzeka występuje z brzegów. Hagen tonie, próbując pochwycić pierścień, Akt trzeci córy Renu z radością odzyskują swoje złoto. W oddali Siegfried zgubił trop podczas polowania. Na brzegu rzeki widać płonącą Walhallę, siedzibę bogów. spotyka trzy córy Renu, które proszą go, by zwrócił im pierścień. Siegfried początkowo zgadza się, ale gdy córy Renu mówią mu o przekleństwie Albericha, decyduje się zachować pierścień jako dowód swojej odwagi. Córy Renu przepowiadają mu rychłą śmierć i znikają, gdy pojawiają się Hagen, Gunther i inni myśliwi. Zachęcony przez Hagena, Siegfried opowiada o swojej młodości i życiu z Mimem, o tym, jak wykuł miecz Notung i o swojej walce ze smokiem. Hagen częstuje go winem zawierającym antidotum na eliksir. Pamięć wraca i Siegfried opisuje swo- ją drogę przez ogień i spotkanie z Brünnhilde. Słysząc imię NA PODSTAWIE MATERIAŁÓW THE METROPOLITAN OPERA W NOWYM JORKU ROBERT LEPAGE REŻYSER Reżyser teatralny i filmowy, scenograf, scenarzysta i aktor. Jedna interdyscyplinarnej grupy twórczej pod nazwą Ex Machina, rok później z najsławniejszych postaci kultury kanadyjskiej. Jego oryginalne insce- rozpoczął karierę reżysera filmowego i scenarzysty, od kilku lat jest nizacje, wykorzystujące najnowsze technologie, przyniosły mu mię- także reżyserem operowym (wyreżyserował m.in. Żywot rozpustnika dzynarodowe uznanie i liczne nagrody. W 1988 r. założył swój własny I. Strawińskiego w Opera de la Monnaie w Brukseli i operę 1984, zespół Robert Lepage Inc. (RLI), w latach 1989–1993 był dyrektorem której libretto oparte jest na powieści G. Orwella, skomponowaną artystycznym Théâtre Français w Narodowym Centrum Kultury przez L. Maazela i wykonaną w Covent Garden pod jego dyrekcją). w Ottawie, w 1992 r. jako pierwszy reżyser z Ameryki Północnej W Met wyreżyserował już przedstawienia Potępienia Fausta wyreżyserował sztukę Szekspira w Royal National Theatre w Londy- H. Berlioza, Złota Renu, Walkirii i Siegfrieda R. Wagnera. nie. Ważnym momentem w jego karierze stało się założenie w 1994 r. JAY HUNTER MORRIS SIEGFRIED (TENOR) Amerykański śpiewak partię Siegfrieda w Siegfriedzie i Zmierzchu J. Heggie. W Metropolitan Opera po raz pierwszy zaśpiewał w 2007 r. bogów R. Wagnera śpiewał już w Seattle Opera i San Francisco Opera. (Števa w Jenůfie L. Janáčka). Jest także ceniony jako aktor: za rolę Inne wagnerowskie role w jego repertuarze to: Walter w Śpiewakach no- Tony’ego w Lekcji śpiewu T. McNally’ego, którą zagrał m.in. na Broad- rymberskich (San Francisco Opera), Siegmund w Walkirii (Los Angeles wayu, został nominowany do nagrody za najlepszy debiut aktorski. Opera), Eryk w Holendrze tułaczu (Atlanta Opera) i Tristan w Tri- Śpiewa także partie: Samsona w Samsonie i Dalili C. Saint-Saënsa, stanie i Izoldzie (tę ostatnią po raz pierwszy wykonał zeszłego roku Cania w Pajacach R. Leoncavalla, Cavaradossiego w Tosce i Pinkertona w Welsh National Opera). Występował także w przedstawieniach oper w Madame Butterfly G. Pucciniego, Dymitra Samozwańca w Borysie współczesnych kompozytorów, m.in. w The Fly H. Shore’a, Tramwaju Godunowie M. Musorgskiego, Don José