Cronica1907-2007

1907 dattigl fi tg pacs documaints, avant e Igl chor viril siva digls onns dallas gheras ògl adegna Prefaziunpuspe do interrupziuns per mancanza da giubilescha cantadours. Igl giubileum da „100 onns Chor viril Surses“ è en punct La renaschientscha digl Chor viril Surses culminont ainten la veta da igl 1956 ò tignia anfi gnen adacò sain- mintga uniun. Per nous digl za interrupziuns graztga agl grondious Chor viril Surses è chel giubile- angaschamaint da blers cantadours, da um muteiv avonda per organi- suprastanzas angaschedas e da dirigents sar ena degna festa giubilara, da star curt valents e da renom. Zont els èn adegna salda e dar en tgit anavos an taimps passos, puspe stos fascinos dallas vouschs sonoras ma er da vurdar anavant e da planisar igls surmiranas ed els on glimo cun grond an- proxims pass. schign las nossas vouschs ed uscheia er pu- dia raccoltar arbaias musicalas. Igl dirigent La cronica preschainta resumescha igls actual Luzius Hassler è pir igl terz dirigent puncts culminonts da 100 onns chor viril ainfra igls davos quatter decennis, en ulte- Surses. Regurdientschas dallas numerou- riour mussamaint tgi cun vouschs sursetras sas festas da cant federalas, cantunalas e sa laschigl luvrar per cuntantientscha da districtualas, viadis digl chor, registraziuns dirigent e cantadour. da plattas gramofonicas e discs cumpacts, ma er las registraziuns per emissiuns alla La cronica, igls treis novs discs cumpacts televisiun igl 1970, 1983, 2005 e 2007 èn cumparias cugl de da festa, igl concert da a blers da nous anc an buna memorgia. gala e la festa populara duessan esser per- L’inauguraziun dalla bandiera digl chor detga digl passo e mademamaintg er segn igl 1969, festivo cun ena grondiousa festa da partenza pigl avigneir digl Chor viril dall’antiera populaziun sursetra è en oter Surses. Gio è fi xada ena collaboraziun cun punct culminont digl tschentaner passo. la giuventetna sursetra igls 10 da november Ma er evenimaints pi pac legrevels dattigl 2007 e gio ò igl chor s’annunztgia per la da liger. Siva dalla fundaziun digl chor igl festa federala 2008 cun en concert da festa

3 a Weinfelden. Igl Chor viril Surses vign er a parteir digl 2008 a dar regularmaintg igl Igl cant creescha Presies concert daf Pasca,aziun collaborar cun oters chors, solists ed instrumentalists per por- cuminanza scher uscheia er agl sies fi devel auditori Igl è igl desideri per cuminanza musica dad ot nivo cultivo. Ambassadour e solidaritad tgi ò tignia anse- dalla Rumantscheia vot igl chor esser er anavant cun repertori tradiziunal, nov, vast men en antier tschentaner igl e represchentativ. Igl schlantsch dalla nos- Chor viril Surses. Schibagn tgi sa festa giubilara duess er dasdar la passiun igl spiert digl taimp dad oz unt- da cantar digls noss giovens, pertge ena re- gescha pitost ferms lioms, obligaziuns li- giuvinaziun cuntinuanta è er pigl Chor viril ontas e preferescha gugent angaschamaints Surses igl nutrimaint d’existenza. Perchegl nunlionts, aint igl noss intern ed alla lunga appelescha agls noss giovens e ma lubesch cuntaintan desinteress ed indifferenza betg da midar levamaintg en’expressiun da P.A. igl carstgang. Lozza suandontamaintg: „Tot canta …. giuvnot, ist met? Vea a cantar tigl Chor vi- Indubitabel ègl, tgi igl Chor viril Surses ril Surses!“ serva er alla veta da convivenza. Cugl sies scazi da canzungs, igl sies lungatg e Concludond angraztga an nom digls con- cantadours e digl dirigent agl fi devel au- las vouschs sonoras dat el ad ena antiera ditori, agls cumponists e poets per lour regiun en‘identitad tot speziala. Vurdond stupentas ovras ed agl mang public, dona- anavos pò igl Chor viril Surses esser losch tours ed economia privata pigl remarcabel digl presto, chegl tgi monta pero er obliga- sustign fi nanzial. Agl noss concantadour ziun pigl futur. ed anteriour president Joachim Wasescha angraztga per la elaboraziun dalla cronica Stefan Engler, cunsiglier guvernativ, ed agl sarvetsch linguistic dalla Leia Ru- president digl comite da patrunadi mantscha per igl correctorat. Pauli Dosch, president

4 Cornica 1907- 1969 ...... 6 Der Gesang schafft 1907 - 1918 ...... 6 Cuntign 1924 - 1948 ...... 7 Gemeinschaft 1956 - 1969 ...... 9 Commembers 1956 ...... 12 Es ist die Sehnsucht nach Gemeinschaft und Zugehörigkeit, die auch den Chor viril Hans Ludwig Heinrichs ...... 15 Surses jetzt schon ein ganzes Jahrhundert Chor viril Surgôt ...... 17 zusammen gehalten hat. Wenngleich der Cronica ...... 17 Zeitgeist feste Bindungen und gemein- Las provas ...... 20 schaftliche Verpfl ichtungen eher meidet und dem Unverbindlichen den Vorzug gibt, Cornica 1969 - 2007 ...... 21 im Innersten und auf Dauer können Teil- 1969 - 1975 ...... 21 Commembers 1974 / 1975 ...... 33 nahmslosigkeit und Gleichgültigkeit den 1976 - 1991 ...... 34 Menschen aber nicht glücklich machen. Commembers 1990 / 1991 ...... 57 1992 -2006 ...... 59 Zweifellos dient auch der Chor viril Surses Commembers 2007 ...... 78 dem Zusammenleben. Mit seinem Lied- Dirigents 1924 - 2000 ...... 88 gut, der Sprache und der Stimmkraft ver- Vicedirigents 1956 - 2004 ...... 88 leiht er einer ganzen Region seine spezielle Suprastanzas siva digl 1956 ...... 90 Identität. Darauf kann der Chor viril Surses Commembers d‘onour ...... 92 zurückblickend stolz sein. Im gleichen Domber da comembers ...... 93 Masse bedeutet dies aber auch Verpfl ich- Derivanza digls cantadours ...... 93 Festas da cant siva digl 1956 ...... 94 tung für die Zukunft. Deutsche Kurzfassung ...... 96 Stefan Engler, Regierungsrat, Präsident des Patronatskomitees Pled fi nal digl cronist ...... 98

5 Cronist: Franz Capeder, tivadas. Igl passo vign preschanto an ena 1907-1969cronica tgi lascha reveiver e refl ureir im- 1907 - 1918 purtants evenimaints ed episodas. Noss taimp na sa catta betg liia tradiziu- nalmaintg ve digl taimp passo. El vo Er igl cronist digl chor viril Surses sa fun- atgnas veias. An particular sen tarragn digl dess gugent sen sieirs argumaints sur da la art, tar prosa e poesia, musica ni pitura sa fundaziun e sur digl operar da l‘uniung du- preschaintan novas furmas, las calas on rant igls amprems onns d‘existenza. Nossa apparentamaintg rot cun totta tradiziun. retschertga an chel risguard ò gia zont pi- E malgrad chesta constataziun boglia er tschen resultat. L‘amprema e suletta notiza igl origin da chest nov pansar ensacu ord sa catta ainten igl rapport da l‘Uniun da cant istorgia e tradiziun. Igl preschaint so rea- districtuala digl onn 1908. Igl president da lisar e dominar igls problems tgi sa preci- la numnada uniung, sign. H. Caviezel, Fili- piteschan sen el angal schi chels sa basan sour screiva tgi an Surses seia igl 1907 nia ed èn an en tschert gro aliias cun istorgia e fundo en chor viril da vallada. Chel chor tradiziun. A nous contemporans ègl adosso vegia dantant sa catto mengia pac verso per da dar agl traditional nova furma senachegl far part scu concurrent tar la festa cantuna- tg‘el vigna surpiglia digl taimp modern. la da cant digl onn 1908 a Coira. Tge svilup tg‘igl chor ò gia durant igls onns suandonts Uscheia survignan passo e preschaint re- n‘ans è betg reuschia d‘erueir. Gl‘è dantant laziun l‘egn cun loter, la distanza vign pi da suponer tgi er l‘existenza digl chor viril pitschna ed ins s‘accorscha an chel connex Surses seia davantada en‘unfrenda da la tgi mintga epoca da taimp crescha or digl ghera mondiala digl 1914/1918. passo, schi er cun tot oters auspezis. Gugent vessans fatg menziun digls funda- En fatg tgi mantigna anc adegna la punt tours digl chor, ma per mancanza da sieiras tranter passo e preschaint èn las numerou- indicaziuns desistignsa d‘ena tala. sas occurenzas giubilaras tgi vignan fes-

6 Sies successour è sto scol. Leza Scarpatetti, 1924 - 1948 1924-1948Cunter f.m. tgi ò dirigia igl chor anfi gnen igl Igl saveir tgi igls Sursetters disponan da vo- favrer 1932. Siva digl tschever rumantsch luminousas e sonoras vouschs virilas varo da chel onn demissionescha Scarpatetti ord intimo igls promotours digl cant da reuneir muteiv da differenzas nascheidas se durant puspe premuros cantadours ad en chor viril igl anviern. Chella anetga demissiung era Surses. Igl clom n‘è betg sto sainza resung. per l‘uniung zont fatala, essend tgi gl‘era Var 80 cantadours sa randevan igl anviern gio fatg l‘annunzia per la festa cantunala 1924/1925 a agl hotel da la Posta da cant a Tavo, tgi veva li chella premavei- tar las provas. Sot la direcziun da Gilla ra. Per betg lascher igl chor an ambarass sa Spinas canta igl gioven chor viril Surses metta puspe Gilla Spinas ainten la largia ed a la festa da cant a Tusang la premaveira ans gida or digl malesser. El na sa nuspiva 1925 cun splendit success la canzung „A la betg da cost e fadeia da neir or d‘Arosa per patria“, comp. da Rob. Cantieni. Durant igl ans instrueir, en sacrafeci tgi mareta spe- frataimp 1925 - 1932 anvidava igl chor vi- ciala menziun tiers rancunaschentscha ed ril da vallada sies conpatriots agl tschever angraztgamaint. Nossa producziun a Tavo, rumantsch, ena producziun da cant cun en la canzung „Sen viadi“ dad Uhlig, ò gia igl intermezzo hilaric. Tar chella occurenza sa predicat „fi tg bung“ cun tschapel d‘arbaias lascheva santeir igl nonamblidevel promo- d‘or. Anc remartgainsa tgi igl chor viril tour da la cultura surmirana, sign. pres. An- Surses veva er piglia activa part da la festa dreia Steier, an ena interessanta batterlada distr. da cant a Casti, igl 1931 sot la dire- numnada: „Tge tgi en tulang am ò rachin- cziun da Leza Scarpatetti. to“. Sot la batgetta digl prominent dirigent Per igl onn da cant 1932/1933 ègl reuschia sign. Gilla Spinas ò igl chor fl uria e fatg da gudagner sign. dr. vet. Paulin Simeon, grond progress. Deplorablamaintg bandu- Lantsch, scu dirigent. Gio igl favrer 1933 nga scol. Spinas igl onn 1929 Surses per sa sa produtgescha igl chor an en concert. render ad Arosa. Per igl onn da cant 1933/1934 sa dat igl chor per destign d‘anvidar igls cantadours

7 da Surses ad ena s‘antupada a , Dalla radunanza generala digl proxim per en de da cant. Chel è er nia exequia aton on igls cantadours gia da s‘occupar igls 29 d‘avregl 1934. A chesta occurenza puspe cun la demissiung digl dirigent, agl on fatg part igls chors virils: Riom, Sa- cal gl‘era ord muteivs personals betg ple louf, Savognin e Surses, scu er las scolas pussebel da star avant agl chor. Scu nov da Tinizong, Salouf e Savognin. Pigliond instructer vign elegia sign. Augustin Gado- igl conclus per soura numnada occurenza ò la, scol. a Salouf. Sot sia direcziun canta igl chor viril Surses piglia ancunter la mo- igl chor tar la festa da cant distr. a Lantsch ziun da tschantar cugl recavo da chel de en igl onn 1936 la canzung „Premaveira“ da fondo scu tschep per cumprar ena bandiera. Fehrmann. Igls onns 1936/38 èn stos per Nous constatagn dantant tgi chel bung pro- igl chor puspe onns da refl ux, essend tgi las pest è - scu anc blers oters - ia se scu fl our provas da cant nivan mal frequentadas. Sot da glatsch! Damaias ò la festa dad oz sias talas circumstanzas egl da tgapeir tgi igl rieischs gio ainten decennis passos. dirigent tgi porta la responsabladad per igl sector musical d‘en chor perda gost e pla- Igls onns 30 da chest tschentaner èn stos scheir da continuar sia lavour an sarvetsch en taimp da crisa economica ve da la cala da chel. Dirigent Gadola peglia cumgio ins sa ragorda cun snavour e disgost. Tgi digl chor igl favrer 1938. chel malesser vegia gia sia infl uenza sen la morala e sen la veta culturala an general Da la festa cantunala da cant a Son Mureza è fi tg tgapibel e tgi igl plascheir da cantar digl zarcladour 1938 n‘ò igl chor betg fatg veva sot talas circumstanzas sa sminuia part. Dantant ò el sa mantignia anavant ed è er d‘ancleir. Ord tals muteivs era la du- igl aton 1938 surpeglia sign. Andreia Au- monda d‘existenza digl chor anetgamaintg gustin, Vazerol la manageda. Igl chor sa acuta. Malgrad la generala depressiun ègl prepara per en concert e per la festa ru- tuttegna pussebel da tigneir igl chor an mantscha da la premaveira 1939. Cun chel- veta e da porscher da Glindasde-Pasca la sera igl chor ena epoca da sia activitad, en‘amparnevla seira familiara. essend tgi la ghera mondiala ò condiziuno chegl. 8 Gio igl onn siva da la conclusiung da la nova veta. Igl nov dirigent ò an curt taimp ghera sa rimnan igls cantadours1956-1969 puspe tar mess igl chor an strada, damaniera tgi da las provas da cant sot la direcziun da sign. Glindasde-Pasca digl onn 57 sa produtge- scol. Paulin Sonder, Salouf. La premaveira scha chel gio an en bagn paragea concert. 1947 sa participescha igl chor da vallada a Ve da chella renaschentscha ò igl anteri- la festa distr. da cant a Tusang e 1948 ad our president digl chor, noss concantadour ena tala da noss district a Lai/Planeiras. Teias Dosch, Tinizong nunamblidabels ma- Gio durant igl anviern 1947/48 sa mussa- rets. Durant 10 onns ò el presidia igl chor vigl gronda indifferentadad ainten igl fre- cun exemplarica premura e clera vista. An quentar igls exercezis damaniera tgi ena rancunaschentscha da sies marets è el nia pac frequentada radunanza generala digl nomino scu commember d‘onour. Sot la aton 1948 decida da sliier se per antant igl nova distingueida direcziun vo igl chor da chor da vallada e surdar la pitschna cassa success a success. Igl 1958 vainsa concuria per salva-guardia agl cres da Surses. a la festa da cant distr. a Tgazzas e 1959 a Lantsch, adegna cun fi tg bunga critica.

1956 - 1969 En zap pi grond ò igl chor sa lubia igl onn Damaias dorma igl chor viril Surses igl 1960 faschond scu concurrent part da la sên rosil anfi gnen igl onn 1956. Premuros festa federala da cant a Genevra. Causa da cantadours on puspe piglia l‘initiativa da la premura da la suprastanza da compilar la dasdar l‘uniung a nova veta. La convocada cassa digl chor, n‘è la dumonda fi nanziala radunanza è stada bagn frequentada. Igls betg stada impedimaint per chesta inter- initiants vevan gio presto lavour preparati- presa. Igl 1961 contribuescha igl chor viril va e Teias Dosch, Tinizong tg‘ò presidia la Surses cun sies cant a la festa rumantscha radunanza ò gio ans preschanto en dirigent a Vaz e 1962 cattainsa igl chor viril Surses ainten la persunga da sign. Theo Caliezi, tranter igls concurrents da la terza catego- Razegn. Sot sia initiativa e causa da la buna ria a la festa da cant cantunala a Samedan. viglia digls cantadours renescha igl chor a A Genevra scu a Samedan ò igl chor canto

9 canzungs componeidas aposta per chellas era penetro sur igls cunfegns da noss can- occurenzas numnadamaintg: „Canta er Te“ tung or. Uscheia anveidan igls cantadours da Paul Müller, text da Giatgen Uffer ed glarunes nous d‘ambeleir sia festa da cant „Igl scuder“ da Lavater, text da dr. G.P. cantunala cun ena canzung rumantscha. Sonder. Chegl è er davanto ed an madem viadi con- certescha igl chor a Turitg. A Glarunga era Dantant veva igl dirigent accepto ena plaz- er sign. Heinrichs preschaint, noua tgi el ò za ordvart noss cantung. La consequenza sez dirigia ena composiziung seia, cantada è stada tgi el ò quito sies sarvetsch gratuit da noss chor, pero ordvart la concurrenza. tar igl chor viril Surses. Igl destign ò di- 1966 santignsa igl chor tar la festa da cant rigia nossa suprastanza tar sign. inspecter distr. a Salouf e 1967 fi gurescha el tranter da scola G.D. Simeon, cun la supplica da igls pacs chors rumantschs a la festa fede- vuleir piglier an mang la batgetta da diri- rala a Luzern, cun la canzung „Igl cant“ gent. La dumonda è stada da success ed igl d‘Otto Kreis, text da P.A. Lozza. nov dirigent è nia ratschet digl chor cun entusiassem. Nous eran sotasfatgs d‘aveir Cun chella producziung culminanta ramet- catto en zont verso musicher e dirigent. Sot ta sign. insp. Simeon la batgetta da dirigent sia direcziun sa preschainta igl chor tar la agl chor. Muteivs da sanadad igl on sfur- festa distr. da cant a Bonaduz 1962 puspe zo lotiers. E puspe ègl gartagea da cattar cun ena canzung originala componeida da en zont valent dirigent, sign. prof. Gion Heinrichs „Sen la mar“, text da P. Alex. Giusep Derungs, Coira. Gio igl amprem Lozza. Sign. Heinrichs, en componist tu- onn da sies operar an Surses ò el gia igl destg, veva ainten chels onns passanto sias pensum d‘instrueir aint la canzung da paia vacanzas a Tinizong e sen intimaziung da per la festa cantunala a Domat 1968, cun noss pres. digl chor sa lascha el infl amar la canzung „Sper l‘Adria“ da Gotovac, text per noss cant ed ò deditgia agl chor varsa- rumantsch da G.P. Thöni. cantas composiziuns da valeta. I stò esser tgi igl chor viril Surses galdiva en nom tgi

10 Tant la critica da chella producziun scu er cooperar gido da mantigneir igl bel cant. las soura numnadas vevan tottas igl predi- Igl cant è en art, en ideal. El duess ludar igl cat „fi tg bung“ ed ancuranadas cun tscha- Totpussant, la patria e noss lungatg. Pos- pels d‘arbaias d‘or. Durant igl frataimp da sigl chegl davantar anc pi stediamaintg cun la fundaziung digl chor anfi gnen ossa on cor e persvasiung sot la nova bandiera tgi ò blers cantadours pudia piglier ancunter ena speranza la vigour da reuneir an noss chor rancunaschentscha per sia premura e per- anc blers cantadours surmirans, e possan severanza gnond els nominos scu veterans igls pleds da noss poet P. Alexander eir an seigl districtuals, cantunals ni federals. Ord vigour: „Tot canta… Carstgang ist met, vot muteiv da spaci n‘ans ègl betg pussebel da betg cantar?“ far nominativ tot igls veterans. Nous stuagn ans restranscher sen igls federals tgi èn: Stefan Sonder, Stefan Jäger, Chrest Bat- Uscheia fetta la cronica scretga da Franz Cape- taglia, Teias Sonder, tots da Salouf, Remi der. Ia va surpiglia igl text exact scu chegl tgi el Peterelli, Savognin, Franz Janutin, Marmo- è scretg ainten la cronica digl 1969 e less anc agiuntar chel cun la glista digls commembers rera, Gion Duno Simeon, Casti. digl chor tar la renaschientscha igl 1956 e cun dus fotografi as dallas festas federalas a Genev- An rancunaschientscha digls marets pigl ra e Lucerna scu er ena curta descripziun digl chor viril Surses e per exprimer sia an- cumponist tudestg Hans L. Heinrichs, tgi ans ò graztgevladad ò igl chor nomino scu di- regalo nunamblidablas cumposiziuns. rigents d‘onour: sign. Gilla Spinas, sign. Theo Caliezi e sign. G.D. Simeon. Con- cludond nossa cronica ègl nossa oligaziung d‘angraztger a tots chels tgi on an l‘egna ni l‘otra moda sa fatgs meritevels per igl chor viril Surses. Nous ans ragurdagn cun reverenza er da tots cantadours tgi èn gio ve ainten la perpetnadad ma tgi on tras sies

11 Uffer Georg...... Savognin CRenaschientschaommem Waseschab Tonaers da Masch ...... Savognin digl chor 1956 2. tenor (13) president: Teias Dosch, Tinizong Capeder Franz ...... Salouf vicepresident: Erwin Sonder, Salouf Carisch Tona ...... Riom actuar: Valantegn Caspar, Riom Collet Otto ...... Riom cassier: Pol Uffer, Savognin Degonda Carli ...... Tinizong Guetg Martegn ...... Savognin dirigent: Theo Caliezi, Razén Mareischen Lurintg ...... Riom vicedirigent: Franz Capeder, Salouf Plaz Isidor ...... Savognin Sonder Giatgen ...... Salouf Sonder Oscar ...... Salouf Commembers Sonder Stefan ...... Salouf Spinas Giatgen ...... Savognin 1. tenor (15) Uffer Not ...... Savognin Caspar Tina ...... Riom Uffer Pol ...... Savognin Dedual Georg ...... Tinizong Dedual Silvio ...... Parsonz Demarmels Anton jun...... Salouf 1. bass (12) Dosch-Dosch Sep ...... Tinizong Carisch Carla ...... Riom Janutin Franz ...... Casti Cott Gila ...... Tinizong Janutin Gaudenz ...... Riom Degonda Francestg ...... Savognin Mareischen Martin ...... Riom Demarmels Tona ...... Salouf Netzer Rudi ...... Savognin Dora Niclà ...... Savognin Peterelli Giatgen ...... Savognin Dosch Giatgen Pol ...... Tinizong Plaz Mitgel ...... Savognin Jegher Mario ...... Tinizong Schaniel Albert ...... Tinizong Lozza Alfons ...... Cunter Sonder Erwin ...... Salouf Netzer Durei ...... Savognin

12 Peterelli Remi ...... Savognin Demarmels Franz ...... Salouf Uffer Peder ...... Savognin Dosch Teias ...... Tinizong Uffer Peder ...... Tinizong Jegher Hans ...... Tinizong Kolb Franz ...... Parsonz 2. bass (15) Peterelli Franz ...... Savognin Battaglia Crest ...... Salouf Peterelli Remi, jun...... Savognin Caspar Valantegn ...... Riom Peterhans Robert ...... Savognin Dedual Johann ...... Tinizong Soliva Anton ...... Savognin Demarmels Augustin ...... Salouf Steier Martegn ...... Riom Demarmels Franz (Tgetg) ...... Salouf Uffer Bistiang ...... Savognin

Dalla festa federala a Genevra 1960 dumbrava igl chor 62 cantadours (18/15/16/13) e cun la canzung „Canta er Te“ obtigna el en fi tg bung resultat cun tschapel d‘arbaias d‘ôr.

13 Dalla festa federala a Lucerna 1967 è igl chor zappo se cun 54 cantadours e cun la canzung da patg „Igl cant“ obtigna el igl predicat „fi tg bung“ ed igl tschapel d‘arbaias d‘ôr.

14 festa districtuala da cant a Lumbrein igl HansHans Ludwig L. Heinrichs1975 vainsa musso agls Lumnezians tgi tgi è propi abel d‘interpretar chella canzung Heinrichs anfi gnen igl davos detagl! Er la canzung Ena veira schort tudestga „Mit fröhlichem Herzen“ veva el per igl noss chor scretg e deditgia agl noss chor. Chel ò can- è sto igl inscunter to ella digl concert digl 1965. Igl madem cugl cumponist onn è el sto preschaint alla festa cantunala tudestg Hans L. a Glarunga, noua tg‘igl noss chor ò canto Heinrichs. Igls cun grond success la sia cumposiziun „Sen onns sessanta la mar“. Ena canzung tg‘igl chor veva can- niva el cun la sia to sainza predicat ò el dirigia. Pigl Chor ce- famiglia a Tini- cilian Tinizong ò el cumponia „Igl anghel zong an vacanzas digl Signer“. La radunanza generala digl e s‘interessava 1964 ò numno el commember d‘onour, fi tg per musica, principalmaintg pigl cant. chegl tgi ò fatg ad el en immens plascheir. El ò fatg cunaschientscha cun Teias Dosch, Hans L. Heinrichs è naschia igls 25 mars tgi era da lez taimp president digl noss 1905 a Krefeld, noua tgi sies bab era musi- chor. Da chel contact vainsa d‘angraztger cist da baselgia. Gio cun 6 onns sunava el las magnifi cas cumposiziuns „Sen la mar“, clavazign e cun 10 orgel e violina. Pi tard „L‘oraziung d‘ena pelegrigna“ e „L‘orma ò el galdia en vast studi da musica. El è nia tgi reiva tar Dia“ cun texts da Pader Alex- pladia scu musicist da baselgia a Krefeld. ander Lozza, igls cals el ò interpreto an sia Dasper chella lavour ò el er anc dirigia musica an moda perfetga. Las canzungs gronds chors virils a Krefeld e conturn e èn deditgeidas agl noss chor e tuttegna è cumponia bleras canzungs, ma er ovras pi „L‘oraziung d‘ena pelegrigna“ neida can- vastas per solists, chor ed orchester. Hans tada l‘amprem‘eda digl Chor viril Lumne- L. Heinrichs è mort igls 8 da mars 1966. zia, chegl tgi ò lavanto malaviglia. Ma alla

15 16 teivs è‘l naschia igl Chor viril Surgôt. Chel ChorChor viril Surgôt virilò via anSurgôt sia veta da strousch 40 onns blers Dasper igl Chor viril Surses ò existia da- deis da suglegl, ma er da chels da sumbrei- vent digl 1932 anfi gnen igl 1970 en sagond va. Per mancanza da cantadours ò el stuia chor da vallada, igl Chor viril Surgôt, tgi pussar diversas gedas ma ò adegna puspe recrutava igls sies cantadours da Rona an- gia la forza da renescher. Cun la sia dispa- fi gnen Beiva. La mobilitad era da lez taimp riziun la premaveira 1970 ò Surses pers en anc pitschna, igls autos da posta faschevan crap or digl sies mosaic cultural. igls amprems pass, ed autos privats davigl quasi nigns. Uscheia era la pussebladad Cronica dad eir a prova anfi gnen giu Cunter per en cantadour da sessom la val impussebel. Ma 1932 / 17 d‘otgover la passiun pigl cant era cò, e per chels mu- Sen iniziativa da Cyrill Brenn, tgi è er sto igl amprem dirigent, on 22 cantadours da Surgôt fundo igl Chor viril Surgôt.

1933 / Glindesde-Pasca Igl chor delectescha igl auditori cugl amprem concert a Beiva.

1933 / 8 d‘otgover La radunanza, alla cala eran cumparias angal 5 commembers, decida da betg ant- schever cun las provas. Igl chor pôssa an- fi gnen igl aton 1938.

1938 / 1. da december Differents cantadours amprovan da lascher

17 renescher igl chor. Alla radunanza cumpa- 1952 / 1953 ran 29 cantadours. Scolast Paulin Sonder 35 cantadours da Salouf vign eligia scu dirigent e Gion Tumasch Cotti surpeglia igl presidi. 1953 / 1954

1939-1945 45 cantadours Cun l‘antschatta dalla ghera vign igl cant 1955 / 16 da schner puspe interrot. La radunanza decida da far registraziuns 1946 / 1. da december cugl Radio Rumantsch. Igls 16 da zarcla- La radunanza decida da cuntinuar sot la dour 1955 èn neidas registradas las sequen- batgetta da Paulin Sonder. tas canzungs: • La patria 1950 / 26 da november • Cante Rumantschs Essend tgi Paulin Sonder bandunga Mu- • Desideri per la patria legns meida la direcziun puspe tar Cyrill (cun solo da Sep Mark) Brenn, tgi magna igl chor anfi gnen igl • Crousch alva sen fons cotschen 1963. La radunanza decida er da tschartger • Rumantsch-Surmeir cantadours giu Sotgôt, pertge igl Chor viril • La premaveira aint igl gôt Surses era chel mument betg activ. Sen chel • La funtanga clom on divers cantadours da Salouf, Sa- • Mobilisaziun vognin e Tinizong ranfurzo igl Chor viril • Guardia da muntogna Surgôt anfi gnen alla renaschientscha digl Chor viril Surses igl 1956. Igl chor dombra 1956 / 1. da mars 41 cantadours. Igls cantadours decidan da betg far part alla festa da cant cantunala a Tavo causa da 1951 / 1952 mengia pacs cantadours. 40 cantadours

18 1960 / 6 da schaner 1968 / december Essend tg‘igl è pac interess decida la radu- Igl chor canta alla sepultura da Gion Tu- nanza da sistar igl chor per en onn. masch Cotti, anteriour president digl chor e padregn dalla bandiera. 1962 / 7 da schaner 1969/1970 Sot igl presidi da Gion Mareia Cotti cun- Igl chor canta sot la direcziun da Andreia tinuescha igl chor. L‘antrada pigl concert Augustin. La participaziun da cantadours è premavang vign fi xada sen 2.50 francs. pero debla. Cun en pitschen concert e seira hilarica agl hotel Solaria a Beiva igls 3 da 1963 matg 1970 vo la veta digl Chor viril Surgôt igls 11 da zarcladour ò igl radio registro las displaschevlamaintg per adegna a fegn. Igls sequentas canzungs: 14 da zarcladour 1988 vign sutaro agls Mu- • Canzung da premaveira legns igl premuro dirigent digl Chor viril • Igl samnader Surgôt Cyrill Brenn. Per dar ad el la davosa • Oraziun onour e scu rancunaschientscha per igl sies • Igl muntognard grond angaschamaint cantan igls anteriours • Mobilisaziun cantadours sot la direcziun da Paulin Son- • Rumantsch-Surmeir der la canzung „Sen fossa“. Chegl è oramai sto la davosa preschentaziun digls valents 1963 / 22 da december cantadours da Surgôt. Anc oz cantan divers Igls 6 cantadours preschaints decidan da aint igl Chor viril Surses. lascher durmeir puspe igl chor e deponer 2005 / 26 da matg cassa e musicalias alla canzleia circuitala. Igl anteriour e davos president digl Chor 1968 / 20 da november viril Surgôt, Tona Frank, ed igl actuar, Otto Poltera, tots dus anc activs aint igl noss chor, Cantadours premuros on clamo puspe ad surdattan la cassa cun 433.15 francs agl ena radunanza e decidia da cuntinuar cun Chor viril Surses. Musicalias e bandiera èn las provas sot la direcziun da Cyrill Brenn. deponeidas tar igl cumegn da Sur. 19 Scu para vevan igls cantadours da Rona Las provas siva prova en curs da posta tgi geva aval. Las provas nivan salvadas durant igl an- Chel niva magari utiliso digls pours tgi ve- viern la dumengia siva mezde agl hotel digl van dad eir a pavlar. Igls oters cantadours Liung a . Igls cantadours nivan per stavan anavos, cantavan anavant e turnavan gronda part a pe u cun tgaval e carotscha. a pe, igl solit pir aint ed aint per la notg.

Festa da cant districtuala a Lai 1948 cun igl dirigent Paulin Sonder.

20 Cronica 1969 - 2007 suramanga. La giuventetna è clamada da 1969-2007s‘angascher er sen chel camp per betg tgi „Tot canta... Carstgang ist met, vot betg vigna mengia met… cantar?“ Cun chels pleds da pader Alexan- Se Gulang! der Lozza sera Franz Capeder igl 1969 la Cronica digl Chor viril Surses. Nous ischan betg anc mets ed uscheia lessa ampruar da 1969 dessignier igl principal anfi gnen igl de 22 da zarcladour dad oz, noua tgi la fatscha digl noss chor inauguraziun dalla bandiera è pulit raplada ed igls tgavels èn nias alvs e rars.... Betg da smarvagler, el festivescha 26 d‘otgover igl anniversari da 100 onns! Scu ainten la veta umana, ò er el an chel lung taimp gia radunanza generala agl hotel Piz Mitgel periodas da suglegl, ma er da sumbreiva. Ma el ò gia la forza da survantscher tottas Inauguraziun dalla bandiera diffi cultads. Schibagn tgi las premissas per An occasiun dall‘inauguraziun dalla ban- surveiver èn aint igl noss taimp modern, diera nova, igls 22 da zarcladour 1969, ò cun tot las bleras pussebladads da recrea- scolast Franz Capeder, Salouf, scretg la ziun e passataimp, adegna pi disfavorev- cronica digl cor anfi gnen chel datum, e tgi las, antschavainsa igl sagond tschentaner è stampada all‘antschatta da chest codesch. cun optimissem e curasch. Nous vagn Ia less cuntinuar chella cun en amprem rap- anc adegna ena missiun impurtanta. Nous port dalla festa d‘inauguraziun. vagn, ansemen cun tots igls chors dalla val, En comite d‘organisaziun, sot igl presidi da da tgirar la cultura cantica, tgi ò adegna scolast secundar Mario Jegher, veva fatg gia ena gronda muntada ainten la nossa lavour minuztgousa per dar a chel de ena val. Igl fi per cuntinuar chella tradiziun è taimpra degna e nunamblidabla. Ena gron- anc adegna avant mang, ma las fatschas pi da part dalla populaziun da Surses è stada viglias ainten las uniuns peglian planget la clamada da collaborar.

21 Igl president digl Chor viril Surses da lez La madretscha è donna Marietta Businger- taimp, Giatgen Janutin da Riom, descrei- Dosch da Tinizong e padregn Peder 1969va la signifi caziun d‘ena bandiera cugls Spinatsch, president circuital, da Savognin. sequents pleds: „La bandiera è emblem En grond til, davent digl hotel Cresta an- d‘onour e dignitad, ma an sia pi gronda ver- fi gnen agl plaz a Grava, ò do l‘antschatta tet simbol d‘unitad e fi devladad agls bagns alla festa. culturals dalla nossa tera principalmaintg igl vigurous e nobel cant rumantsch.“ Sot igl motto „Surses, sen nossa cart‘angal Igl motiv dalla bandiera è nia stgaffi a da en strétg, ma strétg dad ôr“ ins ò pudia ob- professer Toni Nigg da Coira. La bandiera servar igls sequents maletgs: an neir ed alv cun ena tgi signifi tge- scha la voba da Surses, cun ena lyra, igl 1. cavaliers segn per la musica, e cun l‘inscripziun „19 2. tamburs Chor viril Surses 69“. 3. autoritads e hosps 4. mattas an costum 5. madretscha e padregn cun la bandiera 6. igls 11 chors participonts 7. musica da Tinizong 8. Banadetg Fontana, actours da Riom 9. explotaziun da mangan an val d‘Err, actours da Tinizong 10. musica da Savognin 11. la tgatscha e la pestga, catscheders e pastgeders da Rona 12. frar Giatgen Gianiel da Tinizong, scola da Tinizong Tge fola segl plaz da scola…. 13. la clav son Peder, scola da Sur 14. igl taimp da bronz, actours da Cunter

22 15. las violas da Faller, scolas da 33. la soldanella, scola da Riom Mulegns, Murmarera e Savognin 34. igls mastirants, scola manuala 16. cavalier Andreia da Murmarera, circuitala actours da Murmarera e Savognin 35. a colm, actours da Parsonz 17. las mintinadas, giuventetna da Sur e 36. all‘alva digl de, actours da Salouf capella Martegnas 37. igl tgavrer 18. berniers sur Set e Gelgia, actours da 38. saletschas, scola da Beiva Beiva 39. musica da Vaz 19. anviern e premaveira an cumbat, scola 40. turissem da Savognin 41. standartas e bandieras digls cumegns 20. caputschigns, scola da Salouf 21. calonda mars, scolas da Tinizong e Rona Igls organisatours vevan er ampusto en be- 22. Giovanni Segantini, actours da lezza de da stad uscheia tgi tot igls 2000 Savognin plazs da seser segl li da festa èn stos occu- 23. la genziana, scolas da Parsonz e Cunter pos. La festa ò catto grond resung er ainten 24. tera neira…, actours da Parsonz la pressa. Uscheia deditgescha igl Bündner 25. las medunzas, scola manuala circuitala Tagblatt ainten la gasetta digls 26 da zar- 26. la pesta a Del 1629-1635, cladour en‘antiera pagina a chel evenimaint. actours da Salouf An sies screiver d‘angraztg a madretscha e 27. musica da Lantsch padregn resumescha igl president la festa 28. noss hotels anveidan…, cugls pleds: „An chest onn da surpresas ed scola secundara circuitala evenimaints scientifi cs da fama mundiala, 29. paregl dad ier ed oz, actours da noua tg‘igl amprem carstgang posa pe sen Tinizong e Savognin la surfatscha dalla gligna, è er an noss tger 30. las fi lieras, scola secundara circuitala Surses ia an vigour en evenimaint da rela- 31. pugnieras e misirieras tiv gronda resonanza: l‘inauguraziun d‘ena 32. noss gôts, actours da Savognin e bandiera pigl „Chor viril Surses“, an sia Tinizong qualitad da festa populara surmirana, digls

23 22 da zarcladour 1969. Igl unanim giudezi an connex, confi rmo d‘ena nundumbrevla 1970 1follada 9 participanta, 7 0 ò s‘exprimia an pacas 30 da mars e 5 d‘avregl parolas: “Ena schi bela festa n‘ò Surses anc concert agl hotel Piz Mitgel ansemen cun mai via!“ „Las vouschs dalla Gelgia“ Possa la bandiera er agl avigneir esser segn d‘attaschedadad e d‘unitad! 12 d‘avregl Igl rendachint mossa tgi la bandiera ò cu- collaboraziun per l‘emissiun da televisiun sto 2‘460 francs, a prof. Nigg ègl paea 200 „Igl balcun tort, Turnier an Raezia“ francs pigl signet, igl til da festa ò custo 915 francs ed alla fi nala èn restos 8‘740 28 da matg francs. Er chegl en resultat fi tg plaschevel. registraziun da diversas canzungs an basel- gia da Nossadonna a Savognin

31 d‘otgover radunanza generala agl hotel Romana

L‘emissiun „Turnier an Raezia“ digl „Bal- cun tort“ vess stuia neir emessa direct igls 10 da matg digl casti Brandis a Maiavilla. Dantant è la nossa producziun neida regi- strada gio igls 12 d‘avregl an sala episco- pala a Coira e sessour vainsa gia dad eir or igl Fürstenwald e far a sa zuppar scu tg‘igl La madretscha dalla bandiera Marietta Busin- president screiva aint igl sies rapport. ger-Dosch ed igl padregn Peder Spinatsch cun la bandiera curt avant la benedicziun

24 Aint igl sies rapport annual pigl onn da cant 1969/70 screiva igl president 1971 Giatgen Janutin ainten l‘introduziun: 1 9 7 1 12 e 17 d‘avregl „Angal l‘istorgia, - schinavant scu tgi chel- concerts a Savognin e Salouf ansemen cugl la ò anc graztga da surveiver igls taimps bariton Otto Peter, Turitg - vign a rachintar digls amprems pass digl om sen la gligna, d‘en Jumbo-Jet, tgi con- 6 da zarcladour duca an en tratg 400 persungas d‘en con- tinent a l‘oter, ma er dalla criminalitad, tgi festa da cant engiadinesa a Samedan ò or da nign taimp catto sumeglia, da devi- aziuns sfurzadas d‘eroplans, tgi èn davan- 24/25 da fanadour tadas ena pestilenza mundiala, digls Tu- viadi da dus deis a Verona cun l‘opera pomaros, Guerillos, Kidnappers e Killers Aida e dall‘impotenza dallas autoritads civilas cunter la brutalitad e l‘ingisteia. 17 d‘otgover Nous vagn totta raschung da ponderar radunanza generala agl hotel Piz Mitgel e refl ectar an tge situaziun exquisita, tgi nous vivagn ainten las nossas vals paci- fi cas e quietas, noua tgi nous respiragn Viadi a Verona l‘aria pura fi ltrada digls noss gôts e dallas Sonda dumang, igls 24 da fanadour erigl nossas muntognas e bavagn l‘ava dallas schinavant. Dus cars dall‘interpresa da via- funtangas sorgentas dalla nossa pizza ed dis Engel da Coira eran pronts allas 06.30 abitagn ordvart igl turbulent tramblamaint per retschever la gronda raspada. Sur Gel- mundial. Schibagn tg‘igl prietsch digl gia e Maloja ischans rivos agl lai da Como product principal dalla nossa puraglia, la e da mezde vainsa gianto a Lecco. Anavant biestga, na cuntainta betg chest onn, rigia ègl ia sur Bergamo, Lai da Garda e cunter ainten la nossa val ni carascheia ni po- seira ischans rivos a Verona. Siva tschagna vradad; practicamaintg è tot tgi veiva an erigl reservo per nous plazs ainten l‘arena abundanza.“ 25 per galdeir l‘opera Aida da Giuseppe Verdi, Radunanza generala tgi ò fatg a tots gronda impressiun ainten La radunanza eligia Reto Capeder e Gion chella atmosfera singulara. Siva l‘opera Giatgen Steier scu vicedirigents per discar- vainsa anc gia da far igl viadi a Mantova, ger igl dirigent Gion Giusep Derungs tgi ò noua tgi ischan rivos pir la dumang allas da neir se da Coira per mintga prova. Igl 01.30 aint igl noss hotel. Gio allas 07.30 anteriour vicedirigent Franz Capeder stava erigl previa d‘ansolver ed allas 8 ischans betg ple a disposiziun. Igls vicedirigents partias sur Trento per rivar da mezde a surpeglian, siva instrucziun digl dirigent, 6 Bolzano, noua tg‘igl ò do giantar. Tras las provas cumplagnas. Scu tgi igl president vals Venost, Müstair e Nagiadegna ischans screiva aint igl sies rapport annual è chella rivos cuntaints e stanchels la seira allas 9 amprova gartageda per cuntantientscha da an Surses. Igls commembers on contribuia tottas parts. La tscherna da dus vicediri- 60 francs ve digls costs, igl rest ò surpiglia gents è sto egna dallas maseiras tg’ins veva la cassa. proponia agl noss stimo dirigent Gion Gi- usep Derungs, tgi veva siva digls concerts da Pasca, demissiuno nunspitgeidamaintg. Tenor igl sies manager stattan las bregias tgi vignan impundeidas an disproporziun cugl success tg’ins contanscha. Graztga allas bungas relaziuns tgi noss president Mario Jegher veva cugl dirigent ègl pero sto pussebel d’igl far reponderar igl sies conclus e scu tgi savagn ò el furtinada- maintg surpiglia anavant la direcziun digl noss chor.

26 gruppa da scolars, collaboro alla festa “50 1972 onns URS” cun la cantata digl noss diri- gent Gion Giusep1 Derungs 9 tenor 7 en text 2 23 e 29 d‘avregl d‘Albert Camen. La cantata ò gia en fi tg concerts a Savognin e Salouf ansemen cun bung resung ed igl è perfi gn nia exprimia igl chor cecilian Tinizong igl giaveisch da pudeir santeir ella durant en concert, chegl tgi n’è pero mai succe- 11 da matg dia. festa da cant districtuala a Casti cun la can- zung Jascha

4 da zarcladour collaboraziun alla festa 100 onns chor viril Salouf

9 da fanadour 50 onns URS a Savognin cun cantata da G. G. Derungs

8 d‘otgover radunanza generala agl hotel Piz Mitgel

50 onns URS Igls 9 da fanadour ò igl noss chor, ansemen cun igl Chor viril Alvra, cun commembers dalla musica instrumentala da Vaz ed ena

27 Radunanza generala Festa da cant federala a Turitg La radunanza ò da tractar ena dumonda Chella è stada per igl noss chor an tots gros 1digl 9 Chor 7 viril Alvra 3 per far ena maridag- fi tg plaschevla. Aint igl sies rapport annual lia. Chella dumonda dat occasiun ad ena descreiva president Mario Jegher uscheia. lunga ed intensiva discussiun cun diffe- “Punct culminont dalla tensiun saro bagn rentas propostas. Alla fi nala vign do suati- sto, cura tgi igls Sursetters èn antros ain- entscha alla dumonda cun la cundiziun tgi ten la baselgia digl Grossmünster, tgi cun tottas provas vignan salvadas a Savognin. tscheira seriousa e pass puso, oters cun en Chella preteisa n’è betg neida accepada ed lev surreir malign. La baselgia era fulanada uscheia restan tots dus chors separos anfi - cun auditours, per gronda part Grischuns gnen igl de dad oz. agl ester e nous vagn dastgea darveir igl 14avel concert cun la canzung “L’oraziung d’ena pelegrigna” da P. Alexander Lozza, cumponeida da H.L. Heinrichs. Igl diri- gent dumonda: “Vuseis tuts mei?” Ensatgi cloma: “Igl crap da batten stuez stumplar d’ena vart!”-. Tge blasfema ainten la basel- 1973 gia, noua tgi Ulrich Zwingli ò introduia la 23 e 28 d‘avregl refurma igl 1524! “Igl sanctuari da Ziteil ramplunga”, ea igl chor pareva da starsu- concerts a Savognin e Salouf an collabora- nar ainten baselgia scu la schluppatada ziun dalla famiglia Cajöri, Tusang d’en sfruschader da Salouf sen la crappa digl Toissa. E scu la beischa tschivla.... 26 e 27 da matg l’umbrella dalla vigletta sa sanestra.... ossa festa da cant federala a Turitg fò ella uraziun.... igl bariton amplanescha igl fol..... scu en vulcan tgi pareva da sa 20 d‘otgover stidar rompigl or da nov.... O Maria.... en radunanza generala agl hotel Piz Mitgel clamar surnatural piano – pp – rit. pp – di-

28 minuendo – fermata. (Turitges gez prest an a l‘Altai“, ena melodia populara russa schanuglias?) Applaus frenetic! cun text rumantsch da Jon Vonmoos ed Cura tgi ischan rivos a Savognin ans ò la en schinumno „4-Wochenchor“, digl qual musica instrumentala benevento – cura tgi ins veva survagnia la partitura pir en meis igls davos èn ias a tga veva igl cot – sch’ia avant la festa. dei betg manzignas – canto 3 gedas. Summa summarum: Gl’è sto ena bela fes- Conclusiun digls experts: „Der ganze Vortrag ta!” war (trotz dieser geringfügigen Einschrän- Alla festa a Turitg ins veva betg angal da kungen) in jeder Hinsicht eine hocherfreuliche Leistung: technisch und musikalisch überlegen, cantar la canzung da paia „L‘oraziung mit formendem Können gestaltet, und durchs d‘ena pelegrigna“, mabagn er egna tgi era Ganze wehte etwas Ueberirdisches, das diese perscretga per tots igls chors virils „Aröv „oraziung“ eben zu einem Gebet werden liess!“

Igl chor a Turitg.

29 11974 9 7 4 15 e 20 d‘avregl concerts a Savognin e Salouf an collabo- raziun da Carli Elvedi, bass, e Christian Cajöri, clavazign

2 da matg registraziun digl Radio Rumantsch da “Igl Auto” e “Ruada”

8 e 9 da zarcladour festa da cant cantunala a Tavo

12 d‘otgover radunanza generala agl hotel Piz Mitgel Fundaziun digl Chor viril Riom-Parsonz-Cunter Igls dus chors virils da Cunter e Parsonz Festa da cant a Tavo n‘existivan gio dad onns betg ple ed igl Da chella festa vainsa canto la cumposi- chor da Riom duvrava ranforz per exister ziun digl noss dirigent „Igl auto“ tenor la anavant. Uscheia è igl aton 1974 nia fundo poesia da Pader Alexander Lozza. Chella igl chor viril Riom-Parsonz-Cunter sot la cumposiziun interessanta cun grondas mi- direcziun digl noss concantadour Valan- dadas da ritmica ans ò fatschanto durant tegn Caspar. Chella fundaziun ò piglia da- tot anviern. Ma alla fi nala vainsa tuttegna vent agl noss chor divers cantadours tgi èn domino ella ed impressiuno igls experts ed betg stos pronts da cantar ainten tottas dus igls ascultatours digl radio. uniuns.

30 gleisch e la nossa producziun „L‘oraziun 1975 d‘ena pelegrigna“, tgi era gartageda an tots gros ò fatg plascheir1 a nous 9 ed ò 7impressi- 5 31 mars e 5 d‘avregl uno fi tg igl auditori ed er igls derscheders. Concerts a Savognin e Salouf an collabora- Els screivan an lour rapport: „Nus gratulein ziun da 4 instrumentalists per Vossa splendida prestaziun. Ella s‘auda denter las capoprestaziuns da Lumbrein.“ 11 da matg Igl camp da festa era agl our dalla visch- festa da cant sursilvana a Lumbrein nanca e la tribuna cun pareis da codgias sen treis mangs purschiva ena stupenta acusti- 7 da zarcladour ca. Siva igls pleds da bavagnaint ò igl chor registraziun dall’amprema platta fonografi - viril da Lumbrein canto la cantata da festa ca “Canta er Te” digl noss dirigent Gion Giusep Derungs cun en text da Toni Halter e raccolto en 22/23/24 d‘avost ferm applaus. viadi alla Val digl Ragn Aint igl rapport da festa digl Bündner Tag- blatt stat scretg tranter oter: „Eine glück- 2 da november liche Synthese von Text, Melodie und In- terpretation ist nach unserer Meinung dem radunanza generala agl hotel Piz Mitgel Chor viril Surses gelungen.“

Festa da cant Sursilvana a Lumbrein Igl ò franc duvro en po curasch per eir an Surselva ad ena festa districtuala e sa misi- rar cun chors da gronda tradiziun e classa scu la „Ligia Grischa“ ed igl „Chor viril Lumnezia“. En belezza de da premavei- ra vainsa pudia galdeir ainten la val dalla

31 La noss‘amprema platta fonografi ca Siva ena preparaziun minuziousa durant igl antier anviern era fi nalmaintg rivo igl de da registraziun. Tgi la registraziun da nov canzungs, per part talas agl cunfegn dallas nossas abilitads, è en grev pensum, ins ògl pudia sa persvader durant igl antier de ed ins è sto fi tg led, cura tgi producent e di- rigent èn fi nalmaintg stos cuntaints cun la nossa prestaziun. Platta e cassetta èn neidas produtgeidas dall‘interpresa Electromusic da Basilea cun signour Otto Aebi. La plat- ta è cumpareida igl davos otgover uscheia tgi da Nadal eran vandeidas prest tottas las 1000 plattas resp. cassettas. La vendita ò purto en retgav netto da bung 6000 francs.

32 CommembersCommembers 1974/1975 1. tenor (19) Dosch Tgasper Peterelli Ulis Arpagaus Gila Dosch Reto Schmid Giatgen Arpagaus Giatgen Fasciati Aldo Sonder Claudio Arpagaus Gionign Frank Tona Spinas Otmar Bergamin Pol Gadola Augustin Uffer Peder Capeder Aldo Janett Conrad Uffer Tgasper Capeder Francestg Jegher Rico Waldegg Sep Capeder Reto Savoldelli Pol Wasescha Tona Devonas Meltger Sonder Guido Willi Franz Fasciati Aldo Sonder Oscar Fasciati Nino Thomann Georg 2. bass (19) Janutin Gaudenz Thomann Niclo Baltermia Peder Lanz Rudi Uffer Not Battaglia Crest Plaz Mitgel Uffer Pol Brenn Georg Poltera Dolfi Wasescha Joachim Caspar Valantegn Poltera Franco Collet Peder Poltera Otto 1. bass (22) Demarmels Augustin Uffer Plasch Arpagaus Peder Demarmels Francestg Wasescha Baltermia Baltermia Mario Demarmels Tumasch Wasescha Tona da Masch Bergamin Gion Pol Devonas Alfred Capeder Stefan Dosch Teias 2. tenor (23) Collet Georg Frank August Arpagaus Mitgel Cott Gila Gianiel Marign Ballat Giatgen Decurtins Ludwig Huber Erich Capeder Franz Demarmels Giatgen Peder Luzio August Carisch Francestg Dosch Pius Margreth Georg Cola Baltermia Janett Gila Netzer Otto Collet Tona Jegher Mario Peterelli Franz Demarmels Giatgen Peder Lozza Niclo Spinatsch Peder Demarmels Gisep Netzer Rudi Steier Gion Giatgen

33 Viadi a Rüdesheim Siva dalla gronda lavour pigls concerts, per 1976 1la 9 festa da 7 cant a 6 Lumbrein e per la recep- 19 e 24 d‘avregl ziun dalla nossa amprema platta fonografi - concerts a Savognin e Salouf an collabora- ca „Canta er Te“ erigl neir‘oura per recrea- ziun dalla scola secundara Surses ziun. Venderde, igls 22 d‘avost ischans par- tias la dumang allas 4 (!) cun dus cars, e da 5 da matg mezde erans gio segl clutger da televisiun concert agl hotel Liung a Mulegns cun vista sur tot Stuttgart per ans ranfurzar per la cuntinuaziun digl viadi a Rüdesheim. 16 da matg Ainten dus differents hotels vainsa piglia festa districtuala da cant a Tusang cutier e la seira gia l‘occasiun d‘amprender a canoscher igl bung vegn dalla cuntrada 9 d‘otgover digl Ragn ainten la renumada Drosselgas- ambellia la radunanza annuala dalla Pro se. Da chell‘occasiun ègl nia fatg brava- Raetia a Savognin maintg adiever! La sonda dumang ischans ias cun la bartga segl Ragn, tras la Loreley, 31 d‘otgover anfi gnen Koblenz. Igls cars ans on allou- radunanza generala agl hotel Piz Mitgel ra manos a Heidelberg. Er ainten chel bel martgea universitar ègl betg sto lungurous 12 da december e la notg è pitost stada curta. La dumengia canto tar la radunanza generala dall’URS ischans partias sur Titisee, Gôt Neir e la ed a madem mument gratulo agl noss an- seira ischans rivos puspe cun bleras belas teriour dirigent Gion Duno Simeon pigl impressiuns an Surses. 70avel anniversari 16 da december mort dalla madretscha dalla bandiera Marietta Businger-Dosch da Tinizong

34 Concerts 1976 Radunanza dalla Pro Raetia L’amprem’eda vainsa fatg dus concerts La Pro Raetia, l’organisaziun tetgala dal- a Savognin agl hotel Piz Mitgel, egn igl las uniuns grischunas dalla Bassa, ò sal- sivamezde ed egn la seira da Pasca. Chel- vo la sia dieta annuala agl hotel Cresta a la novaziun è stada necessaria, pertge igls Savognin. La seira vainsa pudia purtar igl davos onns era igl sulet concert da Pasca- saleid musical cun varsaquantas canzungs seira frequento schi fi tg, tg‘igl era malam- rumantschas. Aint igl sies rapport annual pernevel per auditori e per cantadours. menziunescha igl president igl sequent:

Concert an Surgôt “Cunsiglier federal Ernst Brugger ò chel mu- ment er canto cun nous “Ma chara val”. Igls Per l’amprem’eda ans vainsa randia igls 5 sies collegas digl 2. tenor on pero sa resantia, da matg an Surgôt e delecto en grond au- tgi igl magistrat tigniva betg or las notas e ve- ditori ainten la bela sala digl hotel Liung a gia ansomma la tendenza da struclar (conse- Mulegns. A chel concert on collaboro Fadri quenza: tung malsober!). Betg smarvegl: Sain- Luzio, Rudi Lanz, Othmar Spinas e Mario za exercezis na vo chegl er betg tigl minister Jegher. d’economeia!!“

Marietta Businger-Dosch, madretscha dalla bandiera

35 alpin, L‘arada ed igl Triptichon. Agl noss 1977 dirigent Gion Giusep Derungs ègl reuschia 1 9 7 7 da stgaffeir en‘ovra da taimpra singulara, 12 da favrer tgi ò fatg grond impressiun e plascheir a antupada e concert ansemen cugl Chor nous cantadours scu er agl auditori. mixt Champfèr a

11 e 16 d‘avregl Festa da cant a Romanshorn Or digl rapport digl expert Emil Kern…. concerts a Savognin e Salouf an collabo- “Der Chor verfügt über ausgezeichnete, aber raziun da Helen Keller, sopran, e Meinrad auch intensiv geschulte Stimmen. Man war ge- Schütter, clavazign samthaft bis zum Schluss erheblich gestiegen, was nicht verwunderte, da man alle fünf Teile 13 da matg ohne neues Einstimmen durchsang. Trotz der concert agls Mulegns dadurch erreichten Höhe büsste der letzte pp Akkord nichts an Klangschönheit ein. Chor und 11/12 da zarcladour Chorleiter sei für diese Gabe der herzlichste Dank ausgesprochen.“ festa da cant cantunala a Romanshorn cugls „Maletgs da Segantini“

23 d‘otgover radunanza generala agl Piz Mitgel

Concerts Igl concerts on survagnia ena taimpra tot speziala cun la premaudiziun digls „Ma- letgs da Giovanni Segantini“. Igl poet indi- gen Peder Cadotsch descreiva igls tschintg maletgs Ave Maria segl lai, La pizza, Lai

36 Onn da cant 1977/1978 1978 La participaziun allas provas demossa tgi rigiva ena fi tg gronda1 disciplina, 9 7 tgi era 8 27 mars ed 1. d‘avregl garanta per igl success tg‘igl chor cuntan- concerts a Savognin e Salouf an collabo- schiva. Uscheia pudainsa constatar tgi 29 raziun dalla scola secundara e reala Surses cantadours, damai prest la mesadad, on sot la direcziun da Mario Jegher ed igl pia- mantgea nignas provas. La participaziun è nist Rudolf Reinhardt stada en toc sur 90%. 3 da matg concert agls Mulegns

29 da matg participaziun alla festa d’inauguraziun dal- la bandiera digl chor viril e chor-baselgia da Vaz cun la canzung “Igl return”

24 da zarcladour igl noss chor survign igl premi da radio e Igl chor viril Surses ratscheva igl „Premi televisiun rumantscha CRR radio e televisiun CRR“ La Cumminanza da radio e televisiun ru- 12/13 e 14 d‘avost mantscha CRR, tgi niva da lez taimp tga- munada da dr. Stefan Sonder, Coira ò a ca- viadi a Bulle schung dalla radunanza generala agl hotel Piz Mitgel a Savognin surdo a noss‘uniun 29 d‘otgover igl „Premi radio e televisiun CRR“. Scolast radunanza generala agl Piz Mitgel secundar Faust Signorell ò tignia la lauda- tio e remartgea scu fi niziun:

37 „Sfi gliond igl protocol dalla radunanza per rivar ainten la val dalla Simmen. Sur generala dalla CRR digl onn passo vaia igl pass digl Jaun ischans rivos la seira a catto la mutivaziun per igl „Premi radio Bulle, la capitala dalla Gruyère. La dumen- e televisiun CRR“: el monta ena rancuna- gia vainsa pudia amprender a canoscher schientscha a persungas u organisaziuns la cuntrada digl Lai Leman. Da Lausanne tgi seian sa fatgas meritevlas per lungatg ischans passos tras las vegnas digl Lavaux e cultura rumantscha. ed a Chexbres vainsa visito igl schler da vegn dalla vischnanca. Chel bung vegn alv Ia va santia anim e plascheir da dastger ò unschia las gulas e bagnspert èn resuna- preschantar a Vous, stimada radunanza, das las nossas canzungs rumantschas. A varsaquants tratgs tgi cumprovan igls ma- Villeneuve ògl do giantar. Nign tgi crei tgi rets tgi tant igl chor viril Surses scu sies prest la mesadad digl chor ò risco da magler dirigent Gion Giusep Derungs on per la pesch! E scu tgi chels fi lets da pertga on veta culturala rumantscha. gusto cun en bung got vegn alv! Er cò è nia Ia az gratulesch cordialmaintg parsiva ed canto da gost. Sur igl Pillon ischans rivos a exprim igl giaveisch sincer: Veiva, crescha, Gstaad e la seira returnos a Bulle. Igl glin- fl urescha - Chor viril Surses cun ties diri- desde dumang vainsa anc visito la cascha- gent Gion Giusep Derungs.“ reia e la vischnanca da Gruyère e siva gian- tar ans mess sen veia cunter tgesa. Viada an Svizra franzosa Igl viadi d‘avant treis onns an Tera Tudest- ga veva para fatg gost dad eir a far novas scuvertas. Chest‘eda è Bulle alla Gruyère sto la destinaziun. Bagnmarvegl ischans partias da Surses e sur igl Alpsoura, Furka e Grimsel ischans rivos per giantar a Brienz. Siva ena stupenta platta bernesa ischans passos igl Lai da Brienz e chel da Thun

38 Concerts agl casti da Riom 1979 Sen dumonda dalla Pro Segantini cugl admi- nistratour Max Wullimann1979 ed igl president 16 e 21 d‘avregl Peder Spinatsch, igl noss commember activ concerts a Savognin e Salouf an collabora- e grond amatour digl mond dall‘opera, ed er ziun digls tenors Ernst A. Steinhoff a Sa- per porscher ensatge agl giast da stad, vain- vognin e Beat Spörri a Salouf e digl pianist sa, ansemen cun la sopranista Maria Hele- Rudolf Reinhardt nita Olivares, igl tenor Ernst A. Steinhoff, 18/19 da matg tgi posseda en‘abitaziun da vacanzas a Sa- vognin, ed igl pianist Erich Wiedl purschia registraziun dalla sagonda platta fonografi - en concert da musica d‘opras bagn gartagea ca “Mond alpin” agl casti da Riom. Igl è sto per nous ed er 21/22 da fanadour pigls auditours en evenimaint singular ainten concerts agl casti da Riom chellas miraglias maiestousas, tgi rachintan en‘istorgia da radond 750 onns. Igl retgav è 28 d‘otgover ia an favour dalla renovaziun digl casti. radunanza generala agl hotel Piz Mitgel cun premaudiziun da “Mond alpin”

39 11980 9 8 0 7 e 12 d‘avregl 14/15 da zarcladour concerts a Savognin e Salouf an collabo- festa cantunala da cant a Mustér raziun dalla scola secundara Surses e da giovens instrumentalists 29 da zarcladour festa commemorativa a per igl 3 da matg noss poet pader Alexander Lozza concert communabel cugl chor viril Coira ed en quartet dalla Brass Band GR agl tea- 26 d‘otgover ter digl martgea a Coira radunanza generala agl hotel Piz Mitgel

Or digl rapport annual da Mario Jegher, president. 40 1981 1 9 8 1 20 e 25 d‘avregl 50 onns “Cor mixt Champfèr” concerts a Savognin e Salouf an collabora- Chel concert ò gia li ainten la bela sala poli- ziun d’en quartet dalla “ Brass Band Gri- valenta a Champfèr. Igl noss chor ò canto 9 schun” canzungs. Siva concert ischans anc stos dei ansemen cugls giubilars. La davosa farma- 2 da matg da vainsa fatg alla Veduta tar igl noss con- cantadour ed ustier Tona Frank. Lò vainsa collaboraziun ve digl concert giubilar digl lasche resunar anc dei las nossas canzungs chor masdo da Champfèr e scu tgi igl actuar screiva tschivlavan gio igls utschels, cura tgi ans vevan mess sen 14 da zarcladour veia cunter tgesa...... “60 onns URS”, festa commemorativa a Lantsch

31 d‘otgover radunanza generala agl hotel Piz Mitgel

41 Festa da cant federala a Basilea 1982 A chella festa èn sa participos betg manc 1982 da 16‘000 cantadouras e cantadours 12 e 17 d‘avregl dall’antiera Svizra. Cun la cumposiziun digl concerts a Savognin e Salouf an collabo- noss stimo dirigent Gion Giusep Derungs, raziun dalla scola primara da Savognin, tenor ena poesia digl noss concantadour igl tenor Gion Capeder ed igl pianist Chri- Mario Jegher “Idil da stad”, ischans ans stoph Demarmels preschentos agls experts aint igl “Münster” e scu chegl tg’igl rapport testifi tgescha er 6 da zarcladour pudia persvader. Siva dalla nossa producziun avertura museum regiunal. Igl noss chor ischans ans randias ainten la gronda sala porscha igl saleid musical, represchentond dalla Mustermesse tigl concert digls chors la cultura cantica ainten la nossa val grischuns. Sot la batgetta d‘Albert Decur- tins on betg manc da 400 cantadours pudia 12 e 13 da zarcladour delectar igl auditori. Collaboro on pinavant festa da cant federala a Basilea igls chors virils unias tudestgs, igls chors masdos scu er igl chor dalla scola media 31 d‘otgover da Tavo sot la direcziun da Curò Mani. Er radunanza generala agl hotel Piz Mitgel schi vagn betg pudia tadlar las singulas pro- ducziuns digls chors grischuns vainsa tuttenga piglia a tga bleras bungas e belas impressiuns da chella festa....

42 Radunanza generala Igl protocol relata tg’igl domber da com- 1983 members activs durant igl onn da cant sca- 1 9 8 3 4 d‘avregl dut seia sto 63 e tgi chels cantadours ve- concerts a Savognin e Riom an collabora- gian absolvia 20 provas per preparar igls ziun da Paul Steiner, tenor, accumpagnea concerts da Pasca e per la participaziun alla agl clavazign da Christoph Demarmels festa federala a Basilea. La frequentaziun dallas provas e stada 90.7% e tigl 1. tenor 30 d‘avregl perfi gn 93.1%. 16 cantadours on mantgea mort da Theo Caliezi, dirigent d’onour. nignas, e 37 angal ena prova. Durant igl onn ègl er nia fatg ena retschertga 14 da matg per eventualmaintg spustar las provas sen concert an baselgia da son Giagl a Beiva en oter de. La gronda part ò pero giavischia ansemen cugl Coro misto da restar tigl vigl, vot deir tar la dumengia seira. Igl noss stimo dirigent Gion Giusep 5 da zarcladour Derungs ò cumplania igl sies 15avel onn festa da cant districtuala a Riom d’activitad ainten la nossa uniun. 28 d‘avost inauguraziun digl spital nov noua tgi pur- schagn igl saleid musical segl plaz da festa davant la posta

9 d‘otgover radunanza generala agl hotel Piz Mitgel

1. da december sepultura digl noss dirigent d’onour Gila Spinas a Coira

43 Sepultura da Theo Caliezi Festa da cant districtuala a Riom Igl davos de d’avregl Igl tetel ainten la Pagina da Surmeir “O, vainsa ans randia a tge bela festa!” exprima l‘impressiun da Razén per piglier pi- tots participants. Siva ena lunga perioda da tigot da noss amprem treid’ora vevan chels da Riom ampusto en dirigent d’onour. belezza de da stad cun en numerous dom- Dantant igl Requiem ber da visitaders. Nous vagn canto “Las an la baselgia da Nos- dus fossas” da Hegar, cun ena translaziun sadonna vainsa canto da Mario Jegher, ed igl expert screiva scu per el la “Baselgia fi niziun digl sies rapport: “So wurde die viglia da Lantsch“. hervorragende Leistung des Chor viril Theo Caliezi è sto igl amprem dirigent siva Surses durch das Einfangen der verschie- la renaschientscha igl 1956. El ò dirigia igl denen Stimmungen wie Grösse und Kraft, chor anfi gnen igl 1962, noua tgi muteivs schwebende Lyrik und Nachdenklichkeit professiunals igl on clamo giu la Bassa. zum Erlebnis.” En’organisaziun perfetga, sot igl presidi digl noss tger concantadour Valantegn Caspar, ò er contribuia agl Concerts premavangs grond success. Cugls concerts da chest onn rompa igl chor “Igl carstgang propona, ma Dia dispona!” ena lunga tradiziun. Riom ò survagnia ena Er cò gudogna chel proverbi sia cumplagna nova e gronda sala da gimnastica cun ena valeta, pertge gio da Numnasontga vainsa bunga acustica. Risguardond chella nova gia la tresta obligaziun d’accumpagner igl situaziun decida igl chor da far en concert noss valerous bassist Valantegn sen igl sies da Glindesde-Pasca siva mezde a Savognin davos viadi agl santieri da Riom. e la seira a Riom. Er sch’igls concantadours da Salouf èn betg stos entusiasmos da chel fatg, on els accepto la nova situaziun.

44 An memorgia digl noss dirigent d’onour Gila Spinas 1984 Igl amprem december on ena rotscha canta- 1 9 8 4 23 d‘avregl dours randia la davosa onour agl noss diri- concerts an sala polivalenta a Riom gent d’onour Gila Spinas ainten la catedrala a Coira cun la canzung “La baselgia viglia 24 da fanadour da Lantsch”. Gila Spinas è sto igl amprem dirigent siva dall’amprema ghera mundia- demissiun digl noss stimo dirigent Gion la digl 1924 anfi gnen igl 1929, cura tgi el Giusep Derungs ò banduno Surses per sa render ad Arosa. Igl favrer 1932, ainten mez las preparativas 15 da fanadour per la festa da cant cantunala a Tavo, demis- terza represchentaziun da “Benedetg Fon- siunescha igl dirigent Leza Scarpatetti per tana” agl casti da Riom principalmaintg muteiv da differenzas nascheidas durant igl per igls noss giasts. Ma igl interess è sto anviern. Per betg lascher igl chor an amba- fi tg pitschen! rass sa daclera Gila Spinas pront da neir or d’Arosa per far igls exercezis basignevels. 27 d‘otgover Cun la canzung “Sen viadi” da Theodor radunanza generala agl hotel Piz Mitgel Uhlig contanscha igl chor igl predicat fi tg bung cun tschapel d’arbaias d’ôr. 23 da december Curò Mani vign eligia scu nov dirigent digl Chor viril Surses

Concerts premavangs La voluminousa cantata da Benedetg Fon- tana digl ancunaschaint cumponist Duri Igl chor cun Gila Spinas a Tavo. Sialm stat chesta premaveira agl center

45 digls noss concerts. Igl poet sursilvan, Demissiun digl noss dirigent ser Gion Cadieli, è nia inspiro scu gioven An sia brev digls student da screiver la ballada an occasi- 24 fanadour 1984 un dalla festa centenara dalla Tgalavagna dat prof. Gion a Coira igl 1899. La poesia è divideida Giusep Derungs an treis parts: Comiau, Battaglia e Sem- ancunaschaint pervivas. Per chella grond’ovra vainsa er la sia demissiun stuia angascher solists, uscheia la sopra- sen d’aton 1985, nista Susanna Wyss, igl ancunachaint ba- causa tgi el è eli- riton sursilvan Armin Caduff, igl pianist gia scu nov diri- Christoph Demarmels, tgi ò gio coopero gent dalla Ligia cun distincziun ad oters concerts digl noss Grischa. An sies chor, igls trumbettists Raimund Alig e screiver menziu- Walter Villiger, Vincent Derungs cugl nescha el tranter oter igl sequent. “Schi schomber e Pius Jörg cun la tschinella. bein sco jeu selegrel da suprender quella Noua vessigl nova incarica, aschia deploreschel jeu era bagn do en li da l’autra vart da stuer demissiunar sco di- pi adequat tgi rigent dil Chor viril Surses sin d’atun 1985, Riom per ma- numnadamain gest suenter nies concert a nar se chella caschun dall’Olma a S. Gagl. Da star avon cantata, igl li, el medem mument ad omisdus chors savess noua tgi Bene- jeu buca responsar. E sch’ei trai ussa mei, detg Fontana suenter in triep onns d’activitad en Surses, veva vivia agl vers la Surselva, supplicheschel jeu Vus casti Raetia per Vossa capientscha”. A nous resta navot Ampla. oter tgi d’acceptar chel fatg, angraztgond a Gion Giusep per tot chegl tgi el ò do agl noss chor e digl giavischeir cumplagna sa- tisfacziun an sies nov operar. 46 1985 vignan er salvadas tottas provas an 1985 sala Grava. Uscheia vo a fegn la hospitali- tad digl hotel Piz1 Mitgel, 9 noua tg’igl 8 chor 5 8 e 13 d‘avregl veva adegna fatg prova e concerto siva dal- concerts a Savognin e Riom an collabo- la renaschientscha igl 1956. D’ena manie- raziun digl quartet da clarinettas “Rondo” ra ins bandunga vess chella bela sala cun dalla Nagiadegna-Bassa en’excellenta acustica, ma da l’oter mang porschan las novas localitads daple plaz, 13 d‘otgover ena miglra illuminaziun ed èn disponiblas concert alla sala digl teater a Son Giagl sur onn. sen invitaziun dalla regenza digl Grischun, giast a l‘OLMA Locals da prova 19 d‘otgover Cun la renaschientscha digl chor igl 1956 festa da cumgio per igl noss dirigent Gion meida er igl local da prova. Chel era sto an- Giusep Derungs fi gnen ossa agl hotel dalla posta a Cunter, ma per muteivs da mancanza da persunal 31 d‘otgover ed er perveia digls gronds costs da scal- radunanza generala agl hotel Piz Mitgel dar la sala erigl agl proprietari e concan- tadour, Tona Arpagaus, betg ple pussebel da metter a disposiziun igl local. Giatgen Concerts premavangs Spinas digl hotel Piz Mitgel è nia ancunter Per l’amprem’eda pudainsa concertar agl giaveisch ed anfi gnen tg’igl cumegn ainten la sala nova da Grava. Nous vagn da Savognin ò biagia la sala Grava igl onn er betg ple basigns da far en sagond con- 1984/85 èn provas e concerts stos an sala cert igl sivamezde, pertge la sala gronda ò gronda digl hotel, ena sala cun ena fi tg tgunschamaintg plazs avonda per tot igls bunga acustica. Gio igl concert dalla pre- interessos digl noss cant. Davent digl aton maveira 1985 e tottas provas siva digl onn

47 da cant 1985/86 vainsa fatg an sala Grava. nas u marusas eran anvidos an sala bagn Anfi gnen igl 1962 nivan las provas salva- decorada digl hotel Piz Mitgel. Sot la dire- das la dumengia siva mezde. Cun la mi- cziun da vicedirigent Reto Capeder derva dada da direcziun da Theo Caliezi a Gion igl chor la seirada cun dus canzungs. Igl Duno Simeon igl 1962 ins ò antschet a far parsoura, Joachim Wasescha, ò alloura re- las provas la dumengia seira. capitulo las staziuns impurtantas digl chor sot la direcziun digl dirigent partent. Scu segn d’attaschedadad ed angraztgevladad ò igl chor decidia unanim da nominar Gion Giusep Derungs dirigent d’onour digl noss chor. Ena grafi ca da Savognin duess regur- dar el allas bleras ouras tgi el ò passanto ansemen cun nous. Durant chellas ò el in- struia passa 100 canzungs e mano igl chor da success a success. El ò gia plascheir digl regal tgi ò per el en’impurtanza particulara, pertge igls davos 18 onns on blers bels eve- Sala digl hotel dalla posta a Cunter nimaints e bleras amiceztgas anritgia la sia veta. El angraztga agls cantadours per igl Festa d’adia per Gion Giusep Derungs angaschamaint exemplaric ed intimescha Cugl ordvart bel concert all’OLMA a Son tots da star segl post e sustigneir solidaric Giagl, davant ena culissa da radond 500 igl sies successour Curò Mani. Sot la bat- auditours, terminescha igl noss fi tg stimo getta da Gion Giatgen Steier, cun las dus dirigent Gion Giusep Derungs la sia activi- canzungs “Serenada”, egna dallas belas tad pigl noss chor. Per angraztger per la sia cumposiziuns digl dirigent, ed “Angraz- immensa lavour an favour dalla noss’uniun tgamaint”, sera igl chor la part uffi ziala ed i durant igls 18 onns passos organisescha suonda ena stupenta tschagna. Cun musica igl chor ena festa da cumgio, noua tgi el da solt an legra cumpagneia peglia la festa e sia famiglia e tots cantadours cun don- la sia fegn pir cunter la dumang. 48 mument er expert ed uscheia ègl sa do tgi 1986 vagn gia da spitgier dei sen el davos basel- gia per eir a far prova...1 Ma 9 scu tgi 8 igl rap- 6 31 mars e 5 d‘avregl port digl expert testifi tgescha ègl tuttegna concerts a Savognin e Riom an collabora- gartagea. ziun da Claudio Steier, clavazign, Ulrica Chels tgi eran restos anavos on galdia ena Vital, mezzosopran, Reto Capeder, tenor e bela seira a Scuol ma on aint per la notg Rudi Netzer, bariton stuia eir anfi gnen Samignung, noua tgi era reservo igl hotel. Avant tgi eir a letg vainsa 25 da matg anc fatg marenda ed ena tarmenta cantada saleid musical a caschung dall’inauguraziun ed ia ma regord tg‘igl era bagn da bever dalla cola circuitala anc avonda, ma igl pang era fi tto e prubabel er la polpa! 14/15 da zarcladour La dumang ischans returnos a Scuol festa da cant cantunala a Scuol e piglia part alla festa. Scu blers oters chors vainsa er 25 d‘otgover nous anc canto radunanza generala agl hotel Piz Mitgel diversas can- zungs dasper igl „bügl grand“, Festa da cant cantunala a Scuol davant la culis- Per pudeir galdeir la festa e principalmaintg sa dallas belas igl program dalla seira era igl chor sa deci- tgesas engiadi- dia da piglier part la sonda e la dumengia. nesas. Alla fi nala vevan divers cantadours gia da returnar gio la sonda per muteivs da lavour ed oters. Nous vagn canto an baselgia re- furmada. Igl noss dirigent era a madem

49 1987 Concerts 1 9 8 7 Igl onn da cant 1986/1987 stava sot igl amprem da mars motto „cantagn da cor.... pigl cor!“ Nous canto agl spital a caschung dalla dumengia ischan nias siva a chel anveid e vagn gia digls malsangs en bel anviern, noua tgi vagn preparo igls concerts premavangs e la produczun per la 20 e 25 avregl festa da cant districtuala a Razén. Aint igl concerts a Savognin e Riom an collabora- program da concert fi guravan er diversas ziun da Alvin Muoth, bass, accumpagnea canzungs digl noss cumponist indigen e da Claudio Steier agl clavazign dirigent d‘onour digl noss chor, Gion Duno Simeon, agl qual i vagn pudia gratular du- 3 da matg rant igl concert per igl sies 80avel anniver- canto da cumegn grond sari, tgi el ò pudia festivar an cumplagna sanadad corporala e spirtala. Gion Duno 26 da matg ò cumponia bleras belas canzungs melo- festa da cant districtuala a Razén cun la diousas, tgi vignan cantadas savens e cun canzung, „Tera desiderada“ plascheir digls noss chors.

2 da zarcladour Festa da cant a Razén Or digl rapport digl expert Werner Tschalèr…. registro an sala Grava pigl Radio Ru- “So war diese Begegnung mit einem wirklichen mantsch las treis canzungs: Imni a Surmeir, Meisterwerk ein echter Höhepunkt, - und Ab- Amabla surpraisa e Chasper chatscheder schluss eines schönen und in allen Belangen gelungenen Sängerfestes!“ Numnasontga radunanza generala agl hotel Arlos

50 Concert ainten la sala 1988 da congress a Tavo Aint igl sies rapport1988 titulescha la Pagina da 10 da schaner Surmeir igl concert cun “Charme franzos, prova agl hotel Piz Mitgel e sessour “ma- cor taliang e forza grischuna”. Igl chor viril renda” da Tavo represchentava la regiun tudestga, 12 da mars l’italianità era represchentada digl chor masdo “Vos da Locarno”, “La Vilanelle de igl noss chor represchainta la Rumant- Montagny”, er en chor masdo, niva se digl scheia ad en concert ainten la Sala da con- cantun Friburg, e nous eran per la Ruman- gress a Tavo tscheia. An tot eran passa 150 cantadouras 4 e 9 d‘avregl e cantadours, tgi on interpreto 24 canzungs concerts a Savognin e Riom an collabora- aint igls differents lungatgs svizzers. Siva ziun digl “Coro Casamai” concert vainsa gia occasiun da star ansemen agl nobel hotel Belvedère, tgi è schiglio re- 4 e 5 da zarcladour servo agls pussants da chest mond. concert a Poschiavo e viadi a La Gatta

2 e 3 da fanadour Concert a Poschiavo e viadi a La Gatta collaboraziun all’inauguraziun dalla ban- La collaboraziun digl Coro Casami agls diera digl chor viril Riom/Parsonz/Cunter noss concerts premavangs ò pussibilito da dar er en concert a Poschiavo. Aint igl hotel 21 da settember Croce Bianca vainsa survagnia en bel cu- la regenza digl cantun Grischun è giast dal- tier e la seira vainsa concerto ansemen cugl las instanzas digl noss cirquit. Nous pur- Coro Casamai ainten la sala da gimnastica schagn en saleid musical digl center da scola, tgi era betg digl tot 16 d‘otgover amplaneida. La seirada è stada organisada radunanza generala agl hotel Piz Mitgel dalla Pro Grigione italiano, e chell’uniun ò

51 anvido igls dus chors siva concert ad ena stecher in La Gatta wird in die Annalen stupenta marenda, noua tgi vagn galdia unseres Chores eingehen, und die Stun- anc dei la bunga cumpagneia. Aint igl noss den, die wir bei Ihnen verbringen durften, hotel era anc nozzas e nous vagn canto en werden jedem Sänger in guter Erinnerung pêr canzungs per far plascheir agl spusale- bleiben”. zi e giavischier blera furtegna. Chegl ò an mintga cass plaschia bagn agl spous, pertge la dumang d’ansolver era el anc cugls can- tadours tgi vevan amblido dad eir a letg... Vers mezde ans ò signour Rino Triacca retschet a Campascio ed ans mano segl sies bagn a La Gatta an Vuclegna. Siva d’aveir preschento igl travagl anturn chella clostra viglia ans ò el anvido a giantar. El ans ò laschea sarveir chels excellents pizochels fatgs cun fregna neira, belas plattas cun tgern freida e caschiel e naturalmaintg vainsa pudia gustar ena tropa vegns Vucle- gna e Chianti. Custo ò tot ansemen navot, la nossa paia èn stadas nundumbrevlas can- zungs rumantschas e taliangras, ed ins veva l’impressiun tgi chellas eran per signour Triacca ple tgi raps! Tard igl siva mezde vainsa banduno La Gatta e cun ena far- mada agl Grotto Ghighi sot Castasenga ed agl hotel Solaria ischans turnos stanchels e cuntaints an patria. An sia brev d’angraztg screiva igl president igl sequent: “Der Ab-

52 Radunanza generala 1989 I vign patto se la dumonda da cumprar en’unifurma. Siva1 da diversas 9 8examina- 9 8 da schaner ziuns davart la suprastanza decida igl chor curta prova e tschagna agl hotel Piz Mitgel igls 10 december, cun 22 cunter 26 vouschs da betg s‘unifurmar. 27 da mars ed 1. d‘avregl Igl chor dombra 57 commembers activs, concerts a Savognin e Riom an collabora- 10 amprems tenor, 16 sagonds tenor, 17 ziun da Susanne Wyss, sopran, Gion Jäger amprems bass e 14 sagonds bass. La par- e Rudi Netzer, bariton e Christoph Demar- ticipaziun allas provas è stada 89.4%, 16 mels, clavazign cantadours on mantgea nignas provas.

7 da matg nous vagn canto en pêr canzungs da cu- megn grond

3 da settember organisaziun dalla radunanza generala digls veterans cantunals

29 d‘otgover radunanza generala agl hotel Piz Mitgel

53 11990 9 9 0 14 da schaner tschagna communabla agl hotel Piz Mitgel

16 e 21 d‘avregl concerts a Savognin e Riom an collabora- ziun digl Chor maschado Donat ed igl Cer- chel musical Sursilvan

5 da matg concert a Donat

20 da matg festa da cant districtuala a Savognin

17-19 d‘avost viadi a Colmar/Elsass.

21 d‘otgover radunanza generala agl hotel Piz Mitgel

Igl chor a Colmar.

54 Festa da cant districtuala a Savognin Sot igl presidi da Romano Plaz ò igl chor viril baselgia Savognin gia l‘onour d‘organisar e manar tras la 18avla festa da cant districtuala Alvra-Valragn-Moesa. En belezza de da premaveira ò retschet 31 chors cun radond 1200 cantadouras e can- tadours digl Grischun central. Deplorabla- maintg era la Mesolcina betg represchen- tada. La zona da silenzi è stada an sala Grava. Per igl travagl d‘ustareia ins veva plazzo ena tenda segl plaz davant scola. La festa da cant è stada en success cumplagn or da vista musicala ed organisatorica. Chegl testifi tgeschan igls rapports digls dus derscheders Gion Giusep Derungs e Luzius Hassler scu er digl president digl district da cant Gliezi Antoni Margreth. En cantadour tgi ò visito tot las festas da cant siva igl onn 1927 ò detg: „Gl‘è sto ena festa grondiousa!“

55 Festa da cant federala a Lucerna 1991 Egna dallas grondas occurentschas igl onn 1991 digl anniversari da 700 onns dalla Svizra saro 27 da schaner bagn stada la festa da cant federala a Lucer- tschagna agl hotel Piz Mitgel na. Radond 550 chors cun 20‘000 cantadou- ras e cantadours on do l’onour agl cantun da 1. e 6 d‘avregl Lucerna, noua tg‘igl è nia canto a Lucerna, concerts a Savognin e Riom an collabora- Willisau, Sursee, Entlebuch e Hochdorf. ziun da Christoph Demarmels, clavazign, Cun concentrar tot ainten en sulet martgea e digls “Zauberberg-Singers”, accumpa- ins veva fatg schletas experientschas tar la gneas agl clavazign da Curò Mani davosa festa federala a Basilea. Cun parteir se an 5 lis ègl gartagea da dar alla festa ena 2 da matg taimpra pi intima. Nous vagn canto ainten purto igl saleid musical agl cumegn grond l’aula dalla scola professiunala digl bel e simpatic martgeet da Willisau la part nr. 8 or 25 e 26 da matg digl oratori “Taimp ed Eternitad” da Xaver festa da cant federala a Lucerna/Willisau Schnyder von Wartensee, accumpagneas agl clavazign da Christoph Demarmels. Tranter Numnasontga igls 40 chors tgi on survagnia igl pi ot pre- dicat pussebel, en “excellent”, eran er nous! radunanza generala agl hotel Pianta Siva la nossa producziun davant igls der- scheders vainsa anc canto aint igl martgea vigl, davant en auditori fi tg interesso, en pêr canzungs rumantschas. Willisau, en martgea cun l’infrastructura basignevla per manar tras ena tala festa, cun ena populaziun gen- tila, tgi ò ratschet la rotscha cantadouras e cantadours cun gronda cordialitad ò fatg tot Cumegn grond a Grava. igl pussebel per igl noss bagnstar. 56 CommembersCommembers 1990/1991 1. tenor (12) Janett Conrad Sonder Toni Arpagaus Giatgen Janutin Giatgen Spinas Peter Arpagaus Gila Janutin Hans Wasescha David Arpagaus Gion Poltera Franco Capeder Aldo Schneider Hugo 2. bass (14) Capeder Roland Sonder Oscar Baltermia Peder Antona Cola Dosch Wasescha Joachim Barandun Arthur Devonas Meltger Brenn Georg Kolb Meinrad 1. bass (18) Caspar Tona Plaz Mitgel Battaglia Silvio Demarmels Augustin Poltera Otto Camenisch Beni Demarmels Franz Antona Schaniel Mateias Carisch Adrian Dosch Maurus Wasescha Romeo Catregn Carla Gianiel Marign Cola Gion Giger Christian 2. tenor (16) Collet Rudi Margreth Georg Caspar Alfons Collet Tona Netzer Otmar Demarmels Peder Cott Gila Plaz Heini Demarmels René Decurtins Ludwig Poltera Meinrad Demarmels Stefan Janutin Gaudenz Wasescha Armando Dosch Reto Jegher Mario Fasciati Aldo Lozza Martegn Fink Herbert Lozza Niclo Frank Tona Netzer Rudi Jäger Othmar Sonder Gion

57 Commembers

Igl chor davant baselgia a Willisau.

58 èn stos dus gedas a Savognin da Glindes- 1992 de-Pasca e dus emdas pi tard ainten la baselgia dalla Sontga1 Crousch 9 a Coira. 9 Igl 2 30 d‘avregl chor nr. 8 da chell’ovra vevans gio canto dus concerts a Savognin ed egn a Coira digls concerts 1991 ed alla festa da cant a igls 3 da matg an collaboraziun da Georg Lucerna. A Peder Cadotsch, tgi veva fatg Fluor e Paul Steiner, tenors, Rico Peterelli, ena stupenta traducziun dall’antiera ovra, bariton, Alvin Muoth, bass ed en orchester è nia angraztgea publicamaintg durant igl ad hoc concert dalla seira a Savognin e surdo ena tganta grischuna cun dedicaziun e bons 11 da settember da viadi, er an rancunaschientscha per las igl chor canta a caschung dalla radunanza bleras traducziuns tgi el veva fatg adegna da delegos svizra digls postenents an sala puspe per igl noss chor. Siva digl concert a Grava Coira on igls cantadours survagnia la bagn miritada paia per tot las fadeias an furma 25 d‘otgover d’ena stupenta tschagna agl hotel Stern. radunanza generala agl hotel Piz Mitgel

Concerts 1992 Igls concerts premavangs cun l’ovra “Taimp ed eternitad” da Xaver Schnyder von Wartensee (naschia 1786), ansemen cun solists ed orchester, on gia grond success ed ena fi tg bunga critica. Er agls cantadours ò chella musica plaschia ord- vart bagn ed els èn adegna stos cun corp ed olma ve dall’instrucziun. Igls concerts

59 Radunanza da delegos svizra 1993digls postenents 1993 Digls 10 – 12 settember on passa 200 de- 12 e 17 d‘avregl legos e giasts salvo la 89avla radunanza an concerts a Savognin e Riom an collabora- sala Grava a Savognin. Tranter igls giasts ziun da Domenic Janett, clarinetta e Curdin era er igl directour general Jean-Noël Rey Janett, clavazign dalla parteida. La restructuraziun dalla posta veva gio antschet e chella nova situa- 12/13 da zarcladour ziun cun grondas consequenzas è er sto en grond tema. Digl banchet dalla davosa sei- festa cantunala da cant a Flem cun la can- ra vainsa pudia zappar se e purtar igl saleid zung “Ave Maria segl lai” digl noss diri- musical rumantsch, chegl tgi ò fatg grond gent Curò Mani plascheir a delegadas e delegos dall‘antiera Svizra. 17 - 19 da settember Comptoir Suisse a Lausanne

31 d‘otgover radunanza generala agl hotel Solaria, Bivio

Hotel Liung a Mulegns.

60 Comptoir Suisse a Lausanne Sot igl motto “Les saluent la Ro- 1994 mandie” era igl Grischun giast digl Comp- 1 9 9 4 4 e 9 d‘avregl toir Suisse 1993 aint igl Palais de Beaulieu concerts a Savognin e Riom an collabora- a Lausanne. La seira da gala, sonda igls ziun da Alvin Muoth, bass e Massimiliano 18 da settember, ò igl noss chor, ansemen Perin, clavazign cugl Vokalensemble Schams-Heinzenberg- Domleschg, gia l’onour da represchentar 5 da zarcladour igl Grischun central. Nous vagn canto la cumposiziun digl noss dirigent Curò Mani festa da cant districtuala ad “Ave Maria segl lai” cun accumpagnamaint da Domenic Janett alla clarinetta. La seira- 16 d‘otgover da è neida emessa live da tots treis canals scuntrada rumantscha a Donat, canto digl svizers da televisiun. Er schi la prestaziun Act fi nal davart la tecnica dalla televisiun n’è betg stada perfetga tar la nossa producziun, la 30 d‘otgover clarinetta ins santiva or mengia fi tg, vain- radunanza generala agl hotel Steila, Tini- sa tuttegna pudia galdeir treis bels deis an zong bunga cumpagneia tar igls noss cumpatri- ots da glianga franzosa.

Scuntrada rumantscha a Donat.

61 1995-19961995 1996 17, 21 e 22 d‘avregl 8 e 13 d‘avregl concerts ansemen cugl Chor viril Alvra a concerts a Savognin e Riom an collabo- Savognin, igls 21 d‘avregl a Coira ed igls raziun da Gion Jäger, bariton e Paul Cha- 22 d‘avregl a Lai. Solists èn stos igls dus loupka, clavazign dirigents Alvin Muoth, bass e Curò Mani, clavazign 27 d‘otgover radunanza generala agl hotel Posta-Liun a 29 d‘otgover Mulegns radunanza generala all’ustareia Alpina, Sa- louf 22 da november nous cantagn per la festa da giubileum 75 onns URS

62 1997 1997-19981998 31 da mars e 5 d‘avregl 13 e 18 d‘avregl concerts a Savognin e Riom an collabora- concerts a Savognin e Riom an collaborazi- ziun dalla scola secundara e reala Surses un d’en quartet dobel dalla scola cantunala cugls dirigents Pius Camen e Mario Jegher (concert Savognin), Christoph Demarmels, clavazign e Chasper-Curò Mani, ghitarra 4 da matg (concert Riom) cumegn grond a Savognin 21 da zarcladour 8 da zarcladour festa da cant cantunala Glarunga a Ennenda festa da cant districtuala a Lai cun la can- zung „Scuder, scudagn nous“ 11 d‘otgover radunanza generala agl restorant Dafora a 30 da november Cunter radunanza generala an sala Grava Savognin

Igls experts screi- van….. “Der Chor viril Surses erhielt für sei- nen Beitrag verdien- termassen grossen Beifall. Routine und Singfreude, gepaart mit ausgereifter Mu- Per la nossa canzung da sikalität, ergaben paia „La pasturetta“ on eine eindrückliche igls derscheders conce- Leistung.“ dia en „Excellent“

63 igl 1983 dalla Ligia Grischa. Ins vess gu- 1999 gent fatg las preschentaziuns agl casti da 1999 Riom, ma las relaziuns da spazi èn de- 5 e 10 d‘avregl plorablamaintg betg suffi ziaintas per 125 concerts a Savognin persungas participadas. Uscheia èn tottas dus preschentaziuns an sala Grava a Sa- 20 da zarcladour vognin. L’ovra è scretga per chor viril, festa da cant cantunala a Samedan per chor d’unfants, per chor masdo e so- lists. L’antiera ovra vign accumpagneda 31 d‘otgover digl orchester “Glarner Musikkollegium”. radunanza generala agl restorant Taratsch, Igls preparamaints èn stos fi tg gronds scu Riom er igl angaschamaint davart igl dirigent ed igls cantadours. La musica, per part 5 da december ancunaschainta, plascheva ordvart bagn battesim dalla CD Banadetg Fontana agl ed uscheia vainsa pudia preschentar ella hotel Piz Mitgel cun grond success digls dus concerts. Per tgi resta betg angal tar las dus preschenta- ziuns, ins ègl sto dall’idea da metter tot sen Igls gis festivs dalla Tgalavagna ena registraziun durant igl concert digls 5 Per commemorar 500 onns ghera dalla d‘avregl. Igls responsabels da Radio Ru- Tgalavagna cugl manader Banadetg Fon- mantsch on taxo igl resultat per fi tg bung tana ò igl circuit da Surses previa diversas ed uscheia èn neidas produtgeidas 1000 activitads durant la stad 1999. Er nous CD’s tgi on catto bunga accoglientscha e ischan dalla parteida cun igls gis festivs laschan tigneir an memorgia chella gronda dalla Tgalavagna digl cumponist engia- prestaziun digl noss chor e digls collabo- dines Otto Barblan. Chell’ovra è neida ratours. scretga avant 100 onns pigl giubileum da Las preschentaziuns on caschuno expensas 400 onns. Durant igls 100 onns passos è da radond 75‘000 francs. l’ovra neida cantada angal ena suletta geda

64 Festa da cant cantunala a Samedan cun “Banadetg Fontana era sto fi tg cargea Igl onn da cant 1998/99 è sto lung ed am- e la canzung era betg anc digl tottafatg plania cun gronda lavour. Tiers igls con- madeira, cura tgi ischans ans preschentos certs cugl gi festiv “Banadetg Fontana” agls experts ainten l’aula dall’Academia stava an tavla er anc la festa cantunala a engiadinaisa. Er igl duevel cletg ò mantgea Samedan. Per chella veva igl noss dirigent chel de ed uscheia vainsa stuia esser cun- tscharnia la canzung nunancunaschainta taints cugl sagond migler predicat en “fi tg e pretensiousa “La mort da Flandra” digl bung”. cumponist Philipp Mohler cun ena transla- ziun da Mario Jegher. Igl program annual

65 Concerts premaveira 2000 2000 Chels èn igls davos sot la direcziun da noss 2000 tger Curò Mani. El veva gio igl onn pas- 23 e 29 d‘avregl so giavischia da sa retrer siva igls concerts davos concerts cun Curò Mani an baselgia premavangs, per aveir daple taimp per la son Martegn sia famiglia, per las sias cumposiziuns, per musica da teater e musical. An sies pled 7 da matg d’avertura digls concerts descreiva igl pre- canto da cumegn grond sident Peder Antona Baltermia igl esser da Curò scu suonda: “Per nous èn igls concerts 21 da matg da chest onn ensatge spezial. Chest’eda festa da cant districtuala a Bonaduz forsa manc perveia digl program, schibagn tgi er chel è tottaveia plaschevel. Na, spe- 3 e 4 da zarcladour zial perchegl tg‘igl è igl davos concert sot festa da cant federala a Sion la direcziun digl noss dirigent Curò Mani. Igl sucessour è gio tscharnia ed uscheia la 22 d‘otgover cuntinuitad garanteida, ed ins pudess, siva la midada, eir ve spertamaintg puspe tigl radunanza generala agl hotel Guidon a Beiva mintgade. Ma schi spert lainsa e giagn betg ve tigl travagl da mintgade. Pertge chegl tgi 26 da november igl noss stimo Curò Mani ò do igls davos 15 mort digl noss dirigent d‘onour Gion Duno onns agl Chor viril Surses è fi tg bler. Bler, Simeon cun la sia cumpetenza musicala tgi el ò mess a disposiziun alla noss‘uniun, seia chegl scu dirigent u scu cumponist dallas sias ovras schi tipicas. Bler, er scu cars-tgang adegna cun en surreir sen fatscha, adegna cun ena tenuta positiva, ed adegna antupond l’oter

66 scu amei. Bler, er scu persunga averta cun Festa districtuala a Bonaduz en spiert alert pront da star ve dalla tradi- Nous vagn canto „Geografi a surmirana“ ziun, noua tgi vala la pagna da mantigneir cun rapport pero sainza predicat. Tgi la ensatge, pero er adegna cun la voluntad e canzung ò plaschia er agls experts testifi - la prontadad da sa darveir anvers ensatge tgescha la resumaziun digl protocol. nov. Igl sies liom gist er cun la generaziun giovna è sto exemplaric e saro betg igl da- Festa federala da cant a Sion vos igl muteiv, tgi vagn relativamaintg blers Igl viadi a Sion vainsa fatg ansemen cun giovens ainten las nossas retschas. blers oters chors grischuns cugl tren sur Ainten egna dallas davosas provas ò Curò igl Alpsoura e tras igl Furka anfi gnen alla Mani detg: “Nous vessan dad esser an- capitala Sion. La davosa geda sot la di- graztgevels da pudeir far schi bela musi- recziun da Curò Mani vainsa canto la sia ca!” Chegl descreiva la sia relaziun tar la cumposiziun „Geografi a surmirana“ e re- musica an ena moda tgi dovra nign com- tschet igl predicat maximal, en excellent. mentar. E nous, tger Curò, ischans fi tg an- Igl noss cutier era se ainten las muntognas, graztgevels tgi vagn dastgea far cun Tè schi numnadamaintg ad Anzère ainten la tga bela musica. digls battasendas cugl comfort tg‘ins pò Cun chests concerts da chest onn, tgi èn s‘imaginar! naturalmaintg deditgias a Tè, sperainsa da saveir at dar en degn cumgio, er davant Radunanza generala en fi devel pu- Alla radunanza peglian part er igl dirigent blicum tgi ò partent Curò Mani ed igl nov eligia Luzius accumpagnea Hassler. Tè e nous du- Per igl sies grond angaschamaint durant igls rant chels 15 15 onns passos surdat igl chor a Curò Mani onns.” la commembranza scu dirigent d’onour. Curò angraztga per chella grond’onour e surdat a mintga cantadour ena DC da regur-

67 dientscha. Sessour vign benevento Luzius Hassler. El sa preschainta curtamaintg ed exprima igl sies plascheir da pudeir antsche- ver bagnspert cun las provas. Pinavant eligia la radunanza Pauli Dosch scu nov president e successour da Peder Antona Baltermia, tgi ò tgamino igl noss chor durant igls davos otg onns.

Sponsors La frequentaziun agls noss concerts annu- als, e cunchegl er las antradas, èn igls da- vos onns adegna neidas pi pitschnas, e las expensas per direcziun, solists ed igl antier menaschi digl chor èn carscheidas, uscheia tgi las fi nanzas riscan da perder igl equili- ber. Per evitar chegl è la suprastanza eida novas veias e tschartgea e catto sponsors. L’interpresa Antic Renova Art da signour Gion Duno Simeon, dirigent d‘onour Fredy von Büren è sponsor principal cun Igls 2 da december vainsa accumpagnea igl ena contribuziun annuala da 2‘000 francs e noss dirigent d‘onour Gion Duno Simeon las quatter interpresas Caspar Haustechnik segl sies davos viadi agl santieri da Lantsch AG, Tinizong, l’interpresa Stefan Demar- ed igl randia la davos‘onour cun ena can- mels, transports, Salouf, igl affari da geis zung davant sia bara. Gion Duno ò dirigia Devonas AG Salouf e la Poltera Holzbau igl noss chor igls onns 1962 – 1967. Sot la AG, Tinizong contribueschan annualmaintg sia batgetta viseta igl chor 1965 scu giast 500 francs. Tots quatter co-sponsors èn er ena festa da cant cantunala a Glarunga cun fi devels commembers activs digl noss chor. la canzung „Sen la mar“ da Heinrichs, tgi Angraztg fi tg per chella generousadad! 68 era digl reminent er preschaint, ed igl 2001 onn 1967 la festa 2 0 0 1 19 da favrer da cant federala sepultura digl padregn dalla bandiera Peder a Lucerna cun la Spinatsch canzung „Igl cant“ d‘Otto Kreis e text 15 e 21 d‘avregl da P. A. Lozza. concerts a Savognin e Riom an collabo- Gion Duno n‘è betg raziun da Andrea Kuratle, pianist, Ulrich angal sto en bung Amacher, tenor e Rico Peterelli, bariton dirigent, na, el è er sto en cumponist fi tg capabel. Las sias canzungs melodiousas 21 d‘otgover vignan cantadas savens digls chors surmi- radunanza generala all‘ustareia Alpina, Sa- rans ed oters, e differentas da chellas èn louf davantadas popularas e vignan cantadas adegna puspe. 16 da november prietsch da rancunaschientscha per igl noss dirigent

Peder Spinatsch, padregn dalla bandiera.

69 Prietsch da rancunaschientscha per igl 2002noss dirigent 2002 Igl cantun Grischun surdat mintg‘onn pre- 16 da mars mis culturals. Chest onn ò igl noss dirigent seira culturala a Riom Luzius Hassler dastgea piglier ancunter igl premi da rancunaschientscha per las sias 31 da mars e 6 d‘avregl grondas prestaziuns scu dirigent e pedagog concerts a Savognin e Riom an collaborazi- da musica, scu er igl sies angaschi extraor- un da Rilana Cadruvi, alt, Ulrich Amacher, dinari pigl cant aint igl Grischun. Cordiala tenor e Andrea Kuratle, pianist gratulaziun! 1. da zarcladour concert da gala a Clostra tgi organisescha la festa da cant districtuala Portenza/Tavo 20 da zarcladour mort da Peder Cadotsch, poet e commem- ber d‘onour 20 d‘otgover radunanza generala agl restorant Dafora, Cunter

Seira culturala a Riom Igl Radio Rumantsch vo mintg’onn sen turnea per esser pi manevel agl sies audi- tori. Ansemen cun l’Uniun rumantscha da Surmeir on els gia igl giaveisch da sa pre- schentar er ainten la nossa regiun per star

70 da cumpagneia. Tranter otras furmaziuns Suraua. Nous scu er igl chor dalla Lumne- vainsa er nous ans preschento cun diversas zia, vagn fatg igl noss dueir an urden ed canzungs. Igl Radio Rumantsch registre- incanto en numerous auditori. Siva concert scha diversas producziuns da cant e mu- ischans stos anvidos ainten la tenda da fes- sica, fò intervistas cun diversas persungas ta per dustar fom e seid. Pir aint per la notg ed emetta chellas ainten l’emissiun “Artg ans vainsa mess sen veia cunter Surses. musical” en’emda pi tard. An memorgia da Peder Cadotsch Concert da gala a Clostra Curt siva d‘aveir L‘Uniun cantunala da cant festivescha igl cumplania igl sies anniversari da 150 onns. An chel connex 80avel anniver- vignan organisos ainten tots 6 districts da sari bandunga igl cant concerts da gala la sonda seira, e la noss commember dumengia on li las festas da cant. Per igls d‘onour Peder Ca- concerts da gala duessan betg zappar se dotsch igl terrester. chors indigens, mabagn chors dad otras re- El è sto en grond giuns. Uscheia vagn nous gia l‘onour dad veneratour digl noss eir la sonda a Clostra e concertar an basel- chor e mantgantava gia catolica ansemen cugl Chor mischedau strousch en concert. Bleras dallas sias poe- sias èn neidas messas an musica da divers cumponists ed èn neidas cantadas gugent da blers chors. El ò er fatg bleras transla- ziuns da canzungs ed er ovras pi grondas ed ans purschiva er adegna gist igls fi gls cun las notas tgi vasevan or scu stampo. Per la sia gronda lavour ò igl chor a caschung digls concerts digl 1992 angraztgea ad el publicamaintg ed igl surdo en present.

71 Radunanza generala Festa da cant a Riom Igl president preschainta las dus differen- Siva exact 20 onns ò igl chor dallas treis 2003tas gravattas cugl signet digl chor an calour vischnancas Riom, Parsonz e Cunter pus- cotschen/stgeir per concerts ed otras festas, pe gia igl curasch d‘organisar ena festa ed an greisch per sepulturas. da cant. E scu tgi els on fatg chegl! Gio la sonda seira ò igl Chor viril Lumnezia pur- schia en concert da gala ad en grond audi- tori. Alla festa la dumengia on piglia part 32 chors, e da chels 15 da Surmeir. Betg manc da 900 cantadouras e cantadours on do l‘onour agl organisatour. Chels da Riom on musso eneda daple tgi els possedan l‘infrastructura ed igl saveir per organisar ena festa pi gronda. Bravo!

2003 20 e 26 d‘avregl concerts a Savognin e Riom an collabora- ziun digl Trio Bravuegn 18 da matg 22avla festa da cant districtuala a Riom 26 d‘otgover radunanza generala all‘ustareia Paulin, Savognin

72 2004 2004-20052005 11 e 17 d‘avregl 19 da mars concerts a Savognin e Riom an collabora- „Raiffeisen-Festival“, rundas localas a ziun cun la gruppa „Crambambuli“ dalla Lantsch ed a Vella e fi nal a Turitg Surselva 27 da mars e 2 d‘avregl 2 da matg concerts a Savognin e Salouf an collabo- nous ischan anvidos ad Aarau per cantar en raziun da Maria Capeder, clavazign, Anita pêr canzungs rumantschas dallas festivi- Hassler, cello e Curò Mani, clavazign tads „40 Jahre Schweizerischer Musikrat“. 28 da matg 5 da settember igl Chor viril Alvra festivescha igl anni- radunanza generala agl hotel da Sport, Salouf versari da 100 onns. Nous ischan anvidos a tschagna a Lai e gratulagn cun treis can- zungs rumantschas.

30 da zarcladour – 2 da fanadour concert a Basilea cumbino cun en viadi digl chor

9 d‘otgover radunanza generala agl hotel Piz d‘Err, Tinizong

Concert ad Aarau.

73 ziun directa per igl fi nal ògl betg tanschia. Tgi igl Chor viril Surses ò tuttegna pudia piglier part agl grond fi nal a Turitg è sto d’angraztger alla «Wildcard», ena rancu- naschientscha dalla giuria digl Festival da Chors per las prestaziuns ainten las prerun- das. Cun grond plascheir e cun persvasiun ò igl Chor viril Surses dastgea preschentar igls 29 da matg 2005 igl cant viril a ca- schung digl fi nal aTuritg. Igl applaus agl li, Raiffeisen Festival da Chors 2005 igl resung ainten las medias scu er mellas Igl 2004 ò igl Chor viril Surses decidia d’adherents agl telefon on testifi tgia agl da sa participar agl Raiffeisen Festival da Chor viril Surses tg’el totga tar igls chors Chors 2005 cun las canzungs „Surses“ favorits dalla Svizra Rumantscha. Tgi igl (Curo Mani, P. A. Lozza), „Misteil“ (Gion Chor d’unfants Cuschnaus (Val Lumnezia) Duno Simeon, Gion Not Spegnas), „La ò catto la pi gronda accoglientscha è sto baselgia viglia da Lantsch“ (Ernst Broe- da spitgier ed è er nia rancunaschia da tot chin, P.A. Lozza), „La tgavalgeda digls igls concantadours. Agl Chor viril Surses Tscherkens“ (Wilhelm Heinrichs, Erich restan la fi nala treis tgossas: Schol) ed „Il bandito“ or da l’opera Ernani 1. Igl fatg, tgi agl futur vignigl ad esser da Giuseppe Verdi. Dantant tgi igl chor ò indispensabel da cantar daple ordafora, supero l’amprema runda locala a Lantsch surtot per concurrenzas e festas da cant cun cant solid e sustign dalla populaziun 2. Igl publicum ò adegna dretg, igls experts locala, ò la runda regiunala a Vella musso, er, ed anc daple igls adherents e confa- tgi per gudagner en tal festival cun giudi- miliars… caziun publica dovrigl daple tgi vouschs 3. Belezza seiras da cant an salas poliva- sonoras. Numnadamaintg elemaints emo- lentas fullanadas ziunals e blers adherents. Per la qualifi ca-

74 Concert a Basilea e viadi digl chor galdia en stupent apero. Er las tscharieschas En contact digl noss concantadour Plasch madeiras giu dalla planta gustavan stupent. Antona Uffer ò pussibilito la scuntrada Chel om ans ò er anc mano tras la sia vegna cugl „Polizeimännerchor beider Basel“ e e rachinto bleras tgossas dall‘istorgia digl la participaziun, ansemen cun en chor viril vegn. Ainten ena vischnanchetta da l‘oter da Canada, agl concert da giubileum per igl mang digl cunfegn ans è nia sarvia en bung anniversari da 80 onns digl chor. Nous vagn giantar avant da cuntinuar igl viadi tras chel- nizigia chell‘occasiun per far er en bel viadi. la belezza cuntrada tgi vagn pudia galdeir La gievgia avant mezde ischans partias da cun en bel suglegl. La seira è stada a dispo- Surses e gio la seira è‘l sto igl concert. La siziun libra. La sonda dumang vainsa visi- baselgia da Son Peder era fullanada, cura to igl stadion da ballape „igl Joggeli“ e gia tgi nous vagn do antschatta cun la canzung occasiun da veir er las „catacombas“, noua „Surses“ da Curò Mani. Siva nous èn zappos tgi igls giuieders sa preparan, da tschantar se igls cantadours digl „Edmonton Swiss aint igl stadion segls miglers plazs, ed er via Men‘s Choir“ an smoking cun lour dirigenta noua tgi vign sarvia igl champagner agls e canto canzungs an divers lungatgs, perfi gn VIP‘s durant la pôssa. Ena viseta fi tg inte- la rumantscha „Cant digl suglegl“ da Harry ressanta. Aint igl madem cumplex sa catta er Bläsi. Scu terz chor on igls giubilars delec- ena tgesa d‘attempos e chels vainsa delecto to igl auditori e scu fi niziun on igls chors cun en matg canzungs rumantschas avant unias anc purto treis canzungs an tudestg e tgi ans render rumantsch. Siva igl concert ans vainsa scun- cunter tgesa tro agl hotel Plaza ad en stupent apero e gia cun bleras be- l‘occasiun d‘amprender a canoscher las Ca- las antupadas nadesas ed igls Canades cun rieischs sviz- e regurdien- ras. Igl venderde è sto reservo per en viadi tschas. divertend ainten la cuntrada digl Gôt neir. Strousch davent da Basilea vainsa gio farmo segl bagn d‘en fautour digl chor giubilont e

75 Sponsors Igls sponsors Freddy von Büren e Meltger 2006 2006Devonas desistan da prolungar igl contract. 22 d‘avregl Scu nov sponsor principal ins ò savia gu- concert an sala Grava an collaboraziun digl dagner Pietro Peduzzi, e scu nov sponsor Chor mischedau Rueun/Siat l‘interpresa Battaglia tgi sustignan igl noss chor durant igls proxims tschintg onns. An- 6 da matg graztg fi tg! concert an sala polivalenta a Rueun

10 da zarcladour nous cantagn en pêr canzungs aint igl lu- vratori digl noss sponsor Meinrad Poltera a caschung digl de dallas portas avertas

18 da zarcladour festa da cant cantunala a Coira

8 d‘otgover radunanza generala all‘ustareia dalla Punt a Savognin

11 da november lotto an sala Grava

76 Festa da cant cantunala Lotto an sala Grava Tar la festa da cant cantunala a Coira vain- Per fi nanztgier las festivitads per igls 100 sa canto „La planta tgi penda“, ena cum- onns digl chor ègl nia decidia da manar posiziun pretensiousa da Giusep Maissen tras en lotto. Ena gronda raspada ò do sua- cun text da pader Alexander. Igls experts tientscha alla noss‘invitaziun uscheia tgi relatan d‘ena producziun impressiunonta e la seirada è stada en grond success an tots concedan en „excellent“. gros. L‘antiera organisaziun, tgi ò funcziu- no an moda perfetga, ò gia igl noss actuar Maurus Cotti. Tot igls cantadours èn stos angascheas an ena moda u l‘otra, uscheia tgi vagn pudia redutgier las sorteidas ad en minimum.

77 Commembers igl onn giubilar Commemberstotal 55 cantadours, dirigent: Luzius Hassler

78 79 Commembers1. Tenor

(da sanester) Dino Rogantini, Plasch Antona Uffer, Florian Schaniel, Dosch Cola, Sandro Bellini, Gion Francestg Schaniel, Tarcisi Demarmels, Romeo Wasescha, Otto Poltera, Gianign Arpagaus, Roland Capeder, mantga Meltger Devonas (sistia) 80 2. Tenor

(da sanester) Marcel Poltera, Armon Sonder, Leo Thomann, René Demarmels, Aldo Fasciati, Domenic Sonder, Othmar Jäger, Corsin Demarmels, Joachim Wasescha, Hans Janutin, Sandro Demarmels, Angelo Vinzens, mantga Roger Demarmels (sistia) 81 Commembers1. Bass

(da sanester) Filip Dosch, Armando Janett, Niclo Lozza, Gaudenz Janutin, Sep Schaniel, Mario Jegher, Gion Sonder, Alexander Cola, Gian Sonder, Martin Lozza, David Wasescha, Rudi Netzer, Toni Sonder, Pauli Dosch, president, mantga Georg Brenn (malsogna) 82 2. Bass

(da sanester) Maurus Cotti, Tona Caspar, Peder Antona Baltermia, Meinrad Poltera, Franz Antona Demarmels, Maurus Dosch, Tona Frank, Rudi Collet, Martegn Caspar, Georg Margreth, Christian Giger, Giancarlo Lozza, Rinaldo Luzio, mantgan Peder Collet (discletg), Dario Janett (sistia) 83 CommembersDirigents e vizedirigents

Igl dirigent Luzius Hassler fl anco digls dus vicedirigents Rudi Collet, sanester, e Romeo Wasescha.

Igls presidents anc activs, da sanester, Mario Jegher 1970 – 1980, Peder Antona Baltermia 1992 – 2000, Pauli Dosch, siva digl 2000, Joachim Wasescha 1980 – 1992.

84 Suprastanza

La suprastanza igl onn giubilar, da sanester, Filip Dosch, cassier, Maurus Cotti, actuar, Pauli Dosch, president, Armando Janett, assessour e Domenic Sonder, vicepresident.

85 CommembersComite d‘organisaziun

Igl comite d’organisaziun, da sanester, Maurus Dosch, responsabel per la strategia da vendita e la communicaziun, Joachim Wasescha, cronica, Rudi Collet, disc cumpact, Luzius Hassler, musica, Maurus Cotti, lotto, Filip Dosch, fi nanzas, Armando Janett, giuventetna, Pauli Dosch, president, Romeo Wasescha, festa populara, Domenic Sonder, concerts. 86 87 CommembersDirigents Gion Giusep Derungs 1924 - 1929 Gila Spinas Igl onn 1967 surpeglia 1930 - 1932 Leza Scarpatetti Gion Giusep Derungs 1932 - 1935 Paulin Simeon, dr. vet. igl chor da Gion Duno 1935 - 1938 Augustin Gadola Simeon e dirigia chel 1938 - 1939 Andreia Augustin anfi gnen tigl concert 1956 - 1962 Theo Caliezi, all‘OLMA igl aton dirigent d‘onour 1985. Sot sia direcziun 1962 - 1967 Gion Duno Simeon decisa ò igl chor fatg dirigent d‘onour grond progress, ed ò dastgea preschentar 1967 - 1985 Gion Giusep Derungs, diversas ovras an premaudiziun. Uscheia dirigent d’onour vainsa canto digl concert 1974 ed alla fe- 1985 - 2000 Curò Mani, sta cantunala a Tavo „Igl auto“ cun text da dirigent d‘onour Pader Alexander. Digl concert da 1977 2000 Luzius Hassler ins ògl santia per l‘amprema geda igls „Maletgs da Giovanni Segantini“, tenor texts da Peder Cadotsch ed alla festa fede- rala a Basilea igl 1972 vainsa canto „Idil Vicedirigents da stad“ cugl text da Mario Jegher. Sot la 1956 - 1971 Franz Capeder sia direcziun èn er neidas edeidas las dus 1971 - 1990 Reto Capeder e plattas fonografi cas „Canta er te“ e „Mond Gion Giatgen Steier alpin“, e fatg diversas registraziuns per igl 1990 - 2003 Stefan Demarmels radio rumantsch. Scu culminaziun digl sies 1990 - 2004 Rudi Netzer operar an Surses vala franc l‘instrucziun e 2004 Romeo Wasescha preschentaziun dall‘ovra voluminousa da 2004 Rudi Collet Duri Sialm „Banadetg Fontana“, tgi vagn canto igl 1984 cun grond success a Riom.

88 Gion Giusep Derungs è sto en dirigent cun direcziun da Curò, tgi era differenta ed er ena strantga disciplina tgi pretendeva bler betg schi strantga scu chella digl sies an- digls sies cantadours, ma tgi dava er bler. tecessour, vo igl chor anavant sen la veia El era er en excellent cantadour e posse- da success. Igl chor peglia part allas festas deva en‘udeida fenomenala tgi santiva da cant federalas da Lucerna/Willisau ed a mintga tung fallo. Igl chor n‘igl ò betg la- Sion e turna tottas dus gedas a tgesa cun schea parteir gugent, ma ò da l‘oter mang en „excellent“. Er allas festas cantunalas er gia tgapientscha pigl sies giaveisch da da Scuol e Flem vainsa obtignia igl predi- turnar an sia strètga patria e surpiglier igl cat maximal ed a Samedan en „fi tg bung“. valent chor „Ligia Grischa“. Scu segn L‘ovra voluminousa „Taimp ed eternitad“ d‘angraztgevladad per igl sies distinguia cun orchester e solists vainsa mano se operar durant 18 onns vign el numno diri- cun grond success 1992 a Savognin ed a gent d‘onour digl chor viril Surses. Coira ed igl onn commemorativ 500 onns ghera alla Tgalavagna vainsa preschento „Banadetg Fontana“ dad Otto Barblan, Curò Mani mademamaintg cun orchester e solists ed Igl aton 1985 surpeglia en chor d‘unfants, en‘ovra tgi ò plaschia igl musicist da Tavo ordvart bagn a cantadours ed auditours. la direcziun digl noss Dallas sias atgnas cumposiziuns, ia pains chor. Curò Mani era cò a „Chasper chatscheder“, „Ave Maria gio ancunaschaint scu segl lai“, „Geografi a surmirana“ e „Surses“ manader digls „Zau- vainsa canto diversas an premaudiziun. berberg-Singers“ e digl Cun la sia cumpetenza musicala, ma er scu chor da voluntaris dalla carstgang cun ena tenuta positiva, tgi scun- scola media da Tavo, cun igl qual el veva trava igl concarstgang scu amei, ò Curò gudagnea igl 1982 igl amprem prietsch Mani ple tgi mirito la nomina scu dirigent dalla concurrentscha „l‘étoile d‘or“ dal- d‘onour digl Chor viril Surses. la televisiun dalla Svizra franzosa. Sot la

89 e tgi niro francamaintg er a plascheir agl Luzius Hassler auditori. La sia forza d‘interpretar igls texts Commembersdallas canzungs, da veir chels an maletgs, Cun l‘antschatta digl onn da cant 2000/2001 an spezial tar las dus cantatas „Igl paster surpeglia Luzius Hass- pitschen“ e „Mosaic sursetter“, fò adegna ler, scolast da musica puspe surstar, e schi nous cantadours nign alla scola cantunala a er d‘exequeir scu giavischia, alloura gar- Coira, la direcziun digl tegigl perfranc! Speragn tgi possan cantar noss chor. Cun la sia anc dei sot sia direcziun distingueida! moda d‘instrucziun e cugl sies esser simpel e bagnvulent, ò el da- lunga gudagnea la simpateia da nous canta- Igls commembers da dours. Dasper igls concerts cun en program distinguia lessa numnar scu puncts culmi- suprastanza siva nonts anfi gnen oss igl concert da gala a digl 1956 Clostra igl 2002 an connex cugl giubileum „150 onns uniun cantunala da cant“, la par- Avant igl 1956 èn las indicaziuns dallas ticipaziun ad Aarau agl giubileum „40 onns suprastanzas fi tg manglousas uscheia tg’ia Schweizerischer Musikrat“ ed igl 2005 igl desist dallas numnar. „Raiffeisen Festival da chors“, noua tgi ischan rivos anfi gnen agl fi nal a Turitg, tgi è nia emess live da la televisiun, ed igl con- cert a Basilea cugl Polizeimännerchor ed en chor viril canades. Alla festa cantunala a Coira igl 2006 vainsa retschet igl predicat excellent cun „La planta tgi penda“. Pigl an- niversari da 100 onns ò el cumpilo en pro- gram variont tgi fatschainta igls cantadours Teias Dosch Giatgen Janutin president 1956-1967 president 1967-1970 90 Presidents: 1968 - 1972 Gion Giatgen Steier, 1956 - 1967 Teias Dosch, Tinizong Savognin 1967 - 1970 Giatgen Janutin, Riom 1972 - 1976 Joachim Wasescha, 1970 - 1980 Mario Jegher, Tinizong Savognin 1980 - 1992 Joachim Wasescha, 1976 - 1986 Gionign Arpagaus, Savognin Savognin 1992 - 2000 Peder Antona Baltermia, 1986 - 2002 Tona Caspar, Riom Salouf 2002 Maurus Cotti, Sur 2000 Pauli Dosch, Tinizong Cassiers: Vicepresidents: 1956 - 1968 Pol Uffer, Savognin 1956 - 1960 Erwin Sonder, Salouf 1968 - 1970 Gila Cott, Tinizong 1960 - 1970 Augustin Demarmels, 1970 - 1976 Alfred Devonas, Salouf Salouf 1976 - 1980 Joachim Wasescha, 1970 - 1976 Tona Collet, Riom Savognin 1976 - 1980 Pol Dosch, Cunter 1980 - 1981 Tona Mark, Sur 1980 - 1984 Mario Jegher, Tinizong 1981 - 1994 Giatgen Janutin, Marmorera 1984 - 1990 Stefan Demarmels, Salouf 1994 - 2000 Martin Lozza, Marmorera 1990 - 1992 Peder Antona Baltermia, 2000 Filip Dosch, Cunter Salouf 1992 - 2002 Othmar Jäger, Beiva Assesours: 2002 - 2004 Rudi Collet, Riom 1976 - 1986 Tona Frank, Rona 2004 Domenic Sonder, Salouf 1986 - 1992 Othmar Jäger, Beiva 1992 - 2000 Gila Arpagaus, Savognin Actuars: 2000 - 2004 Flavio Spinas, Sur 1956 - 1966 Valantegn Caspar, Riom 2004 Armando Janett, Tinizong 1966 - 1968 Gion Mareia Cotti, Sur

91 La radunanza generala digls 8 otgover Igls noss commem- 2006 porscha la commembranza d’onour Commembersagls treis cantadours tgi cantan sainza in- bers d‘onour terrupziun siva dalla renaschientscha igl Durant la prova digls 18 avregl 1959 1956: vignan igls suandonts fi devels commem- bers “vigls” eligias cun acclamaziun scu • Gaudenz Janutin commembers d‘onour: • Mario Jegher • Rudi Netzer • scol. Giatgen Sonder, Salouf • Tina Caspar, Riom • Peder Janett, Tinizong • Masch Wasescha, Savognin

Igls proxims onns suondan:

• Pol Uffer, cassier 1956 – 1968 • Theo Caliezi, dirigent 1956 – 1962 • Gion Duno Simeon, dirigent 1962 – 1967 • Teias Dosch, president 1956 –1967 • Peder Cadotsch, poet • Gion Giusep Derungs, 1967 - 1985 dirigent • Curò Mani, dirigent 1985 – 2000

(da sanester) Mario Jegher, Gaudenz Janutin, Rudi Netzer

92 Domber da Derivanza digls commembers cantadours 1956 ...... 55 1990 ...... 58 1960 ...... 62 1991 ...... 60 2006/07 1965 ...... 58 1992 ...... 60 Beiva ...... 3 1967 ...... 54 1993 ...... 56 Casti ...... 3 1968 ...... 60 1994 ...... 55 Coira ...... 2 1969 ...... 60 1995 ...... 56 Cunter ...... 2 1972 ...... 78 1996 ...... 59 Marmorera ...... 2 1973 ...... 70 1997 ...... 55 Mulegns ...... 1 1974 ...... 75 1998 ...... 56 Parsonz ...... 2 1975 ...... 83 1999 ...... 56 Riom ...... 6 1976 ...... 85 2000 ...... 55 Rona ...... 3 1977 ...... 78 2001 ...... 53 Roten/Rodels ....1 1978 ...... 67 2002 ...... 50 Salouf ...... 12 1979 ...... 70 2003 ...... 49 Savognin ...... 6 1980 ...... 63 2004 ...... 50 Scharans ...... 1 1981 ...... 64 2005 ...... 53 Tinizong ...... 11 1982 ...... 63 2006 ...... 55 Media da vigliadetna 49,5 1983 ...... 64 1984 ...... 65 1985 ...... 63 1986 ...... 62 1987 ...... 58 1988 ...... 57 1989 ...... 57

93 FestasFestas da cant siva dallada cant renaschientscha 1956

canzung da paia 1958 festa districtuala a Tgazzas/Cazis 1958 festa districtuala a Lantsch 1960 festa federala a Genevra Canta er Te 1961 festa districtuala ad Andeer 1962 festa cantunala a Samedan 1965 festa cantunala a Glarunga Sen la mar 1966 festa districtuala a Salouf L‘orma tgi reiva tar Dia 1967 festa federala a Lucerna Igl cant 1968 festa cantunala a Domat Sper l‘Adria 1969 festa districtuala a Roveredo L‘orma tgi reiva tar Dia 1971 festa districtuala a Samedan L‘oraziung d‘ena pelegrigna 1972 festa districtuala a Casti Jascha 1973 festa federala a Turitg L‘oraziung d‘ena pelegrigna 1974 festa cantunala a Tavo Igl auto 1975 festa districtuala a Lumbrein L‘oraziung d‘ena pelegrigna

94 1976 festa districtuala a Tusang Natascha 1980 festa cantunala a Mustér Return 1982 festa federala a Basilea Idil da stad 1983 festa districtuala a Riom Las dus fossas 1986 festa cantunala a Scuol La pasturetta 1987 festa districtuala a Razén Tera desiderada 1990 festa districtuala a Savognin Mobilisaziun 1991 festa federala a Lucerna/Willisau Taimp ed eternitad 1993 festa cantunala a Flem Ave Maria segl lai 1994 festa districtuala ad Andeer Igl himni puril 1997 festa districtuala a Lai Scuder scudagn nous 1998 festa cantunala a Ennenda/Glarunga La pasturetta 1999 festa cantunala a Samedan La mort da Flandra 2000 festa districtuala a Bonaduz Geografi a Surmirana 2000 festa da cant federala a Sion Geografi a Surmirana 2003 festa districtuala a Riom Rodaias 2006 festa cantunala a Coira La planta tgi penda

95 Singen auf ein Minimum gesunken war. Chor viril Surses Es erstaunt nicht, dass der Probenbesuch Chronik schlecht war und somit auch für den Diri- 1907 - 2007 genten keine guten Voraussetzungen für er- folgreiches Arbeiten vorherrschten. Paulin Simeon verliess den Chor bereits 1935 und Über die Gründung des Chor viril Surses sein Nachfolger Augustin Gadola, Lehrer in gibt es keine Dokumente. Einzig eine Notiz Salouf, leitete den Chor bis 1938 und über- im Jahresbericht von 1908 des Bezirksge- gab ihn an Andreia Augustin von Vazerol. sangvereins sagt, dass im Oberhalbstein im Mit dem Ausbruch des zweiten Weltkrieges vergangenen Jahr ein Talverein gegründet wurden die Aktivitäten eingestellt. Bereits wurde. Über die ersten Schritte des jungen ein Jahr nach Kriegsende wurde unter der Vereins ist nichts bekannt. Während des Leitung von Lehrer Paulin Sonder, Salouf, ersten Weltkrieges wurden die Aktivitäten wieder geprobt. Die Disziplin und der Pro- aus nahe liegenden Gründen eingestellt, benbesuch waren unbefriedigend und so um im Jahre 1924 die Arbeit wieder auf- beschloss die Generalversammlung von zunehmen. Gegen 80 Sänger trafen sich im 1948 den Chor vorübergehend aufzulösen Winter am Sonntagnachmittag im Posthotel und die Kasse dem Kreisamt zu übergeben. in Cunter zur Probe unter der Leitung von Man muss sich vorstellen, dass es zu die- Lehrer Gila Spinas. 1929 übernahm der Di- ser Zeit praktisch keine Autos gab, sodass rigent eine Lehrerestelle in Arosa und Leh- der Probenbesuch am Sonntagnachmittag rer Leza Scarpatetti aus Cunter wurde sein in Cunter in den meisten Fällen mit einem Nachfolger. Bereits 1932 trat er zurück und wackeren Fussmarsch verbunden war oder Dr. vet. Paulin Simeon aus Lantsch über- dass im besten Fall ein Pferdegespann zur nahm den Dirigentenstab. In den Dreissi- Verfügung stand. gerjahren herrschte eine wirtschaftliche Krise und da war es nicht verwunderlich, 1956 haben begeisterte Sänger, mit an der dass die Freude und die Motivation zum Spitze Posthalter Teias Dosch aus Tini-

96 zong, die Initiative zur Wiederbelebung er- „Canta er Te“ und „Mond alpin“ entstan- griffen. 55 Sänger haben unter der Leitung den unter seiner Leitung. Der Chor hatte von Theo Caliezi, Rhäzüns, während des auch das grosse Glück einige seiner Kom- Winters geprobt und sind im Frühling zum positionen als erster aufführen zu dürfen. ersten Mal mit einem Konzert aufgetreten. „Igl auto“ mit Text von P. Alexander Lozza, Der Präsident Teias Dosch verstand es, zu- „Maletgs da Giovanni Segantini“ nach den sammen mit dem sehr fähigen Dirigenten, Gedichten von Peder Cadotsch und „Idil da die Sänger zu motivieren und so eilte der stad“ mit Worten von Mario Jegher waren Chor von Erfolg zu Erfolg und hatte bald ei- wohl die eindrücklichsten Werke. Unter nen klangvollen Namen im Bündner Chor- Derungs Leitung besuchte der Chor mit verband. Der Dirigent hatte 1962 eine Leh- maximalem Erfolg die Eidgenössischen rerstelle im Zugerland angenommen und Sängerfeste von Zürich und Basel sowie musste deswegen die Leitung aufgeben. die Kantonalen von Domat/Ems, Davos Aber auch unter der Leitung von Schul- und Disentis/Mustér. inspektor Gion Duno Simeon blieb der Curò Mani, Musiklehrer an der Mittelschu- Chor auf der Erfolgstrasse und erntete als le in Davos übernahm im Herbst 1985 den Höhepunkt am Eidgenössischen Sängerfest Dirigentenstab. Auch unter seiner umsich- 1967 in Luzern ein „sehr gut“ und den gol- tigen Leitung eilte der Chor von Erfolg zu denen Lorbeerkranz. Aus gesundheitlichen Erfolg. Er wagte sich auch an schwierigere Gründen musste Simeon die Leitung noch Aufgaben wie „Zeit und Ewigkeit“ von im selben Jahr abgeben. Sein Nachfolger Xaver Schnyder von Wartensee und „Ba- Gion Giusep Derungs, Musiklehrer an der nadetg Fontana“ von Otto Barblan, beides Kantonsschule in , leitete den Chor Aufführungen mit Orchester und Solisten. bis 1985. Unter seiner vorzüglichen Lei- Wir durften auch einige seiner Komposi- tung machte der Chor grosse Fortschritte tionen in Erstaufführung bringen und vor und wagte sich auch an anspruchsvollere allem „Geografi a Surmirana“ und „Surses“ Werke wie „Banadetg Fontana“ von Duri avancierten zu wahren Hits. Unter seiner Sialm. Auch die beiden Langspielplatten Leitung nahm der Chor an den Eidgenös-

97 sischen Sängerfesten von Luzern/Willisau seiner kameradschaftlichen aber zielstrebi- und Sitten sowie an den Kantonalen von gen Leitung hat er den Respekt und die Be- ChronikScuol, Flims und Samedan teil und ernte- geisterung der Sänger erlangt. Im Frühling te dabei überall grossen Erfolg. Im Jahre 2006 haben wir das Kantonale Gesangsfest 2000 gab Curò die Leitung ab, um mehr in Chur besucht und mit der schwierigen Zeit für persönliche Muse und vor allem Komposition „La planta tgi penda“ von fürs Komponieren zu haben. Giusep Maissen mit einem Text von P. Nach dem Wiedererwachen im Jahre 1956 Alexander Lozza ein „vorzüglich“ erhalten. hatte der Chor viril Surses das grosse Glück Für das Jubiläumsjahr hat er ein abwechs- über sehr fähige Dirigenten zu verfügen. In lungsreiches Programm zusammengestellt, Würdigung der grossen Verdienste wurden das den Sängern gefällt und sicher auch die Theo Caliezi, Gion Duno Simeon, Gion Zuhörer begeistern wird. Giusep Derungs und Curò Mani zu Ehren- Mit dem Jubiläumskonzert und den Fest- dirigenten ernannt. Sie alle haben, zusam- lichkeiten vom 9. und 10. Juni 2007 be- men mit den Präsidenten und den Vorstän- ginnen wir mit Zuversicht das zweite den, den Chor mit grosser Umsicht geleitet Jahrhundert und wir hoffen, dass wir auch und musikalisch auf eine sehr hohe Stufe die junge Generation für den Männerchor- gebracht, die in weiten Kreisen anerkannt gesang, der in unserer Gegend eine grosse wird. Tradition hat, begeistern können. Nun lag es an dem neuen Dirigenten Lu- zius Hassler, Musiklehrer an der Kan- tonsschule und neu an der Pädagogischen Hochschule Graubünden in Chur, diese Leistungsfähigkeit zu bewahren. Das ist ihm in den letzten sechs Jahren ohne Ein- schränkung gelungen. Er hat die Stimmen gezielt weiter geschult, einstudiertes Lied- gut vertieft interpretiert und so eine weitere Stufe auf der Erfolgsleiter erklommen. Mit 98 Pled fi nal digl cronist La lavour da cumpilar la cronica digl Chor tinuitad d’ena lunga tradiziun an nossa val. viril Surses davent digl 1969 è stadaPled ena Perchegl è l’admuniziun fi danal pader Alexan- bel’incumbenza. Igl fatg tgi protocols e do- der Lozza anc adegna actuala: “ Tot canta... cumaints èn bagn archivos ò facilito gron- carstgang ist met, vot betg cantar?“ damaintg la lavour. Ia less cò angraztger agls actuars pigl bung rughel scu er a tots Joachim Wasescha chels tgi am on sustignia durant chella la- mars 2007 vour. Ia va pudia am persvader dalla gron- da lavour culturala tg’igl Chor viril Surses o presto cun sies respunsabels e cantadours durant chels prest curanta onns. Er sch’igl chor festivescha chest onn igl anniversari patriarcal da 100 onns el betg anc stanchel. Las activitads digls davos onns demossan tgi el è purtader da tradiziun ma è da l’oter mang er avert per tgossas innovativas. Ain- ten noss taimp spert e modern, cun pusse- bladads da passataimp multifaras, n’egl betg ple lev d’entusiasmar cantadours gio- vens pigl cant. E tuttegna egl igls davos onns adegna puspe gartagea, graztga ad en grond angaschamaint digls respunsabels, da rinforzar igl chor cun vouschs giovnas. Gist chels on la bela missiun ed er igl pi tgunsch la pussebladad da purtar anavant chel fi tar cumarats e pruar da gudagner tals pigl bel ideal digl cant per garanteir la con

99 Cun sustign da / mit Unterstützung von: Promoziun da la cultura, Chantun Grischun; Stiftung Jacques Bischofberger; Migros-Kul- turprozent; Circuit Surses; ERNST GÖHNER STIFTUNG, ZUG; Stiftung Dr. M.O. Win- terhalter; Otto Gamma-Stiftung; Graubündner Kantonalbank; ewz Die Energie; QUARTA LINGUA; Stiftung Stavros S. Niarchos; Cumegns da Surses: Tinizong-Rona, Riom-Par- sonz, Bivio, Marmorera, Cunter, Savognin, Sur, Mulegns, Salouf; Lia Rumantscha; Uni- un rumantscha da Surmeir; Mazlaria Peduzzi, Savognin; Savognin Bergbahnen AG; Post- Auto Graubünden; Willi Muntwyler-Stiftung, St. Moritz; Jubiläumsstiftung der Zürich Ver- sicherungsgruppe; Raiffeisenbanken Albula und Mittelbünden; Öffentliche Krankenkasse, Savognin; Fondation SUISA Stiftung; Battaglia Bau AG, Savognin; Caspar Haustechnik AG, Tinizong; Poltera Holzbau AG, Tinizong; Stefan Demarmels Transports, Salouf; Coop Ostschweiz-Ticino; EMS Chemie AG; Radio e Televisiun Rumantscha; Pagina da Surmeir. www.chorvirilsurses.ch

© 2007, Chor viril Surses; desegn: tipic.ch; text: Joachim Wasescha; logo: Patricia Jegher