DOCSLIB.ORG

Filologiya Məsələləri, № 3, 2020

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Filologiya Məsələləri, № 3, 2020 Filologiya məsələləri, № 3, 2020 AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI M. FÜZULİ adına ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU FİLOLOGİYA MƏSƏLƏLƏRİ № 3 Toplu Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən rəsmi qeydiy- yata alınmışdır (Filologiya elmləri bölməsi, №13). Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi Mətbu nəşrlərin reyestrinə daxil edilmişdir. Reyestr №3222. «Елм вя тящсил» Бакы – 2020 1 Filologiya məsələləri, № 3, 2020 РЕДАКСИЙА ЩЕЙЯТИ: академик Иса Щябиббяйли, академик Теймур Кяримли, akademik Мющсцн Наьысойлу, akademik Низами Ъяфяров, АМЕА-нын мцхbир цзвц, ф.ü.е.д., проф. Ябцлфяз Гулийев, ф.ü.е.д., проф. Вилайят Ялийев, ф.ü.е.д., проф. Fəxrəddin Veysəlli, ф.ü.е.д., проф. Гязянфяр Казымов, ф.ü.е.д., проф. Рцфят Рцстямов, ф.ü.е.д., проф. Əsgər Rəsulov, ф.ü.е.д., проф. Надир Мяммядли, ф.ü.е.д., проф. Ябцлфяз Ряъябли, ф.ü.е.д., проф. İsmayıl Məmmədli, ф.ü.е.д., проф. Мясуд Мащмудов, ф.ü.е.д., проф. Nizami Xudiyev, ф.ü.е.д., проф. Həbib Zərbəli- yev, ф.ü.е.д., проф. İlham Tahirov, ф.ü.е.д., проф. Tofiq Hacıyev, ф.ü.е.д., проф. Se- vil Mehdiyeva, ф.ü.е.д., проф. Buludxan Xəlilov, ф.ü.е.д., ф.ü.е.д., проф. Мцбариз Йусифов, ф.ü.е.д., проф. Гязянфяр Пашайев, ф.ü.е.д., проф. Ъялил Наьыйев, ф.ü.е д., prof. Камиля Вялийева, ф.ü.е.д., prof. Азадя Мусайева, ф.ü.e.d. Paşa Kərimov, f.ü.f.d., dos. Нязакят Мяммядли Redaktor: академик Теймур Кяримли Buraxılışa məsul: filologiya elmləri doktoru, professor Надир Мяммядли Филолоэийа мясяляляри. Бакы, 2020, № 3 ISSN 2224-9257 © ”Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2020 www. filologiyameseleleri.net 2 Filologiya məsələləri, № 3, 2020 DİLÇİLİK İSMAYIL TEMİROĞLU Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent BDU Zahid Xəlilov küçəsi [email protected] DİLİN LEKSİK-SEMANTİK QURULUŞUNUN ƏSAS CƏHƏTLƏRİ VƏ MƏNA DƏYİŞMƏLƏRİ HAQQINDA Nəzəri dilçilikdə semantika (xüsusilə leksik semantika) sahəsində aparılmış tədqiqatlarda söz və onun mənası, mənanın məntiqi-linqvistik mahiyyəti, məna də- yişmələrinə təsir edən amillər və s. barədə müxtəlif, bəzən bir-birinə zidd olan fikir- lərə rast gəlinir. Məqalədə bu fikirlər ümumiləşdirilmiş, sistemləşdirilərək konkret mövqelərə münasibət bildirilmiş, araşdırmaların gələcək istiqamətlərinin müəyyən- ləşdirilməsinə cəhd edilmişdir. Мцасир дюврцмцздя мяна проблеми дилчиликля йанашы пийази мянтигин, мянтиги семантиканын да обйекти кими юйрянилир. Чох заман бу сащялярин гянаят вя анлайышлары механики олараг дилчилийя кючцрцлцр вя бу да юз нювбясиндя «мяна» анлайышынын дил статусуну кюлэя алтына алыр, онун реал мянзярясини гейри-мцяййян щала салыр. Буна эюря дя «мяна» анлайышынын дилчилийин пайына дцшян щиссяси конкрет шякилдя, хцсуси анлайышларла дягигляшдирилмиş, онун юзцнямяхсуслуьу müəyyənləşдирилмişдир. Мяна дяйишмяляри нязяриййясинин сонракы инкишафында, тякмилляшмясиндя халис дил, onun тарихи вя сосиал сябябляри мяна дяйишмясинин ясасы щесаб едиliр. Дилдахили сябяблярдян йаранан мяна дяйишмяляри сюзцн мцхтялиф синтактик мцщитлярдя ишлянмясиндян асылы олур; тарихи сябябляр о заман щялледиъи рол ойнайыр ки, предмет дяйишир, ад олдуьу кими галыр. Сосиал сябяб дейяркян мцяййян сюзцн бу вя йа диэяр сосиал групдан башга групун дилиня кечмясиля йаранан мяна дяйишмяляри нязярдя тутулур. Мяна дяйишмяляри просеси тямиз дил кюкляри иля изащ olunur. Açar sözlər: söz, sistem, struktur, semantika, kontekst, nəzəri. Сюз мцяййян фонетик сяслянмя иля мцяййян мянанын диалектик вящдятин- дян ибарят тарихи анлайышдыр. Бу вя йа диэяр мяна йалныз мцяййян сяс габыьында мювъуд олдуьу кими дил вя нитг факты ола биляъяк мянасыз фонетик бирляшмя дя 3 Filologiya məsələləri, № 3, 2020 йохдур. Беля бир зяруриййят сюзцн вящдятдя олан мцхтялиф тяряфляринин (сяслянмя – мяна) айры-айрылыгда мцстягил инкишафына, дяйишмясиня мане олмур. Сюзцн ян чох дяйишмяйя мейл едян вя яксяр щалда дилдахили тяляблярля идаря олунан мяна тяряфи форма тяряфинин сабитлийи иля мцшайият олунур, йени мязмун ифадя едян сюзцн цмуми хассяси щяр дяфя йени фонетик габыьын мейдана чыхмасы ещтийаъыны арадан эютцрцр. Сюз дилин ясас ващиди кими бир нечя мцщцм компонентлярин йыьымыдыр. Щяр шейдян яввял сюз зярури олараг защири сяс формасынын вя дахили форманын – мянанын вящдятидир. Бу ясас компонентляр сюзцн бцтцн дилляр цчцн универсал олан мащиййятини тяшкил едир. Щяр ъцр сяс комплекси мцяййян фонетик яламятя вя эюркямя малик олса да, мянасыз сюз ола билмядийи кими, мяна да йалныз мцяййян сяс формасында цмуми дил факты кими реалдыр. Бу диалектик бирлик дилчилийин бцтцн дюврляриндя сюз нязяриййясинин ясасында дайанмышдыр. Дил щаггында елмин мцхтялиф инкишаф дюврляриндя айры-айры мяктяб вя ъяря- йанларын бцтювлцкдя диля йанашма йюнцндя фяргляр müşahidə olunsa da, «мяна» анлайышы məntiqi-linqvistik problem kimi щямишя диггят мяркязиндя олуб. Щятта мянаны лингвистик феномен кими шцбщя алтына алан, ону дилчилик арашдырмала- рындан кянарда тясяввцр едянляр беля, истяр-истямяз долайысы иля мяна анлайышына тохунмадан, юз нязяри мцлащизяляриндя она башга адла олса да, цз тутмадан кечиня билмямишляр. Доьрудан да, мяна бир нюв дилин юзц, ъювщяридир, дилин мцхтялиф функсийаларындан данышмаг вя онун мязмун планына тохунмамаг, йахуд ону инкар етмяк мцмкцн дейилдир. Мцасир дюврцмцздя мяна проблеми дилчиликля йанашы пийази мянтигин, мянтиги семантиканын да обйекти кими юйрянилир. Чох заман бу сащялярин гянаят вя анлайышлары механики олараг дилчилийя кючцрцлцр вя бу да юз нювбясиндя «мяна» анлайышынын дил статусуну кюлэя алтына алыр, онун реал мянзярясини гейри-мцяййян щала салыр. Буна эюря дя «мяна» анлайышынын дилчилийин пайына дцшян щиссяси конкрет шякилдя, хцсуси анлайышларла дягигляшдирилмяли, онун юзцнямяхсуслуьу dəqiq шякилдя мцяййянляшдирилмялидир. Морис вя Карнап семантиканын обйектини беля мцяй- йянляшдирир: Семантика ишаря вя онун десигнаты (ишарялянян) арасындакы мцнасибятля мяшьул олур. Морис йазыр ки, ишарянин десигнаты ишарянин юзцня эюря нязяря эяляндир. Десигнат обйект дейил, обйектляр типи, йахуд обйектляр синфидир. Формал семантиканын tədqiqat обйектиндя вя анлайышларындакы мювъуд гейри-мцяййянлийи, bəzən müşahidə olunan зиддиййяти Р.С.Сталнейкер шярщ едяряк йазыр: Formal semantika danışanın məqsədini nəzərə almadan cümlələrin həqiqilik (dürüstlük) şəraitini təsvir edir. Dildən insanlar müxtəlif məqsədlər, xüsusilə propo- zisiyaların ifadəsində istifadə edir. Bu halda propozisiyanın özü abstrakt mahiyyət olub, həqiqiliyə (doğruluğa) şərait yaradır. Semantika dilin yalnız bu aspektini öyrə- nir” (1, 420).Məna проблеминин мцхтялиф аспектляри арашдырыларкян обйектив алямля, мцяййян инсан коллективинин тяърцбясиля баьлы гейри-дил семантикасы вя сырф дил семантикасы фярглянир; гейри-дил семантикасы мцяййян дил формасындан кянарда 4 Filologiya məsələləri, № 3, 2020 мювъуддур, дил семантикасы ися эюстярянля эюстярилянин вящдятидир вя бу вящдятсиз дил мянасындан данышмаг олмаз. Мялумдур ки, щяр бир дилин системи ийерархик мцнасибятдя олан мцхтялиф хассяли лайлардан тяшкил олунмуш мцряккяб структурдур. Бу лайларын щяр бири юз функсийасы, мащиййяти иля бир-бириндян фярглянся дя, цмуми бир апарыъы хяття хидмят етмя бахымындан бир бцтювцн (дилин) щиссяляри, ващид системин йарымсистемляри кими фяалиййят эюстярир. Дил лайлары бир чох яламятляря эюря бир-бириндян фярглянир. Лакин онларын оппозисийасында ясас яламят лайларын ващидляринин мянайа малик олуб- олмамасыдыр. Бу ъящятдян дилин сяс гурулушу (фонетикасы) галан лайлара (лексика, морфолоэийа, синтаксис) гаршы дурур, биртяряфли дил ващиди кими йалныз сяслянмядян (форма) ибарят олан фонем, икитяряфли (форма вя мязмун) ващидляря (сюз, морфем, ъцмля) гаршы дурур, онлардан кюклц сурятдя фярглянир. Юзлцйцндя сюз лингвистик анлайыш кими олдугъа мцряккяб феномендир вя онун бцтцн яламятлярини ещтива едян дефинисийа чох чятиндир. Тяяъъцблц дейилдир ки, индийядяк дилчиликдя сюзцн щамынын гябул етдийи цмуми тярифи йохдур. Бцтювлцкдя обйектив алямля, тяфяккцр просеси иля баьлы олан сюз проблеми, онун лингвистик мащиййяти юз елми щялли цчцн бир-бириля цзви сурятдя баьлы олан, бир-бирини тамамлайан, билаваситя сюзцн мцряккяб, чохъящятли реаллыьыны мцяййянляшдиря билян бязи кардинал мясялялярин айдынлашдырылмасына мющтаъдыр: дилин ишарявилийи, айрыъа сюз анлайышы, дил вя нитг, сюзцн мяна типолоэийасы, дил вя тяфяккцр, сюз вя контекст, мяна дяйишмяляри вя с. Мцасир дилчиликдя лексик семантиканын цмуми нязяри проблемляри иля йанашы конкрет диллярин лцьят тяркибинин мцяййян сащяляри иля баьлы арашдырмалар (емприк семасиолоэийа) да хцсуси йер тутур. Емпирик семасиолоэийада цмуми нязяри мцлащизялярин дцзэцнлцйц йохланылыр вя йени нязяри цмумиляшдирмяляр цчцн материаллар щазырланыр. Бязи тядгигатларда нязяри вя емпирик дилчилик бир-бириня гаршы гойулур, нязяри арашдырмаларын ролу йерсиз шиширдилир. А.М.Кузнетсов бу мясяляйя щаглы етираз едяряк йазыр: “İstənilən çılpaq nə- zəriləşdirilmiş faktlar və hay-küylü terminlər, eləcə də faktların interpretasiyasız üz- dən sadəcə təsviri dilçilik elminin inkişafına xidmət edə bilməz, buna görə də linq- vistikanı nəzəri və empirik (fizikada olduğu kimi, nəzəri və eksperimental) hissələrə ayırmaq olmaz” (2, 4). Доьрудан да, бу шякилдя гаршылашдырма дилин башга йарусларында, бялкя дя, мцмкцндцр, ващидляринин сонсузлуьу вя бу сонсузлугдан доьан гануна- уйьунлуьун мцхтялифлийи лексик-семантик йарусда яксиня лцьят тяркибини парчала- маьы, ону микросистемляря айырыб юйрянмяйи, алынан нятиъяляри цмумиляшдирмяйи тяляб едир. Яняняви олараг лцьят тяркибинин доьма сюзляр, алынма сюзляр, ядяби дил сюзляри, диалект сюзляри, неолоэизмляр, архаизмляр, омонимляр, антонимляр, синонимляр вя с. бюлцнмяси дя мящз щямин гянаятин нятиъясидир. Бу чятинлийин гаршысыны алмаг цчцн
Load more

Recommended publications
  • Authority, Knowledge and Practice in Unani Tibb in India, C. 1890
    Authority, Knowledge and Practice in UnaniTibb in India, c. 1890 -1930 Guy Nicolas Anthony Attewell Dissertation submitted in partial fulfilment for the degree of Doctor of Philosophy, School of Oriental and African Studies, University of London ProQuest Number: 10673235 All rights reserved INFORMATION TO ALL USERS The quality of this reproduction is dependent upon the quality of the copy submitted. In the unlikely event that the author did not send a com plete manuscript and there are missing pages, these will be noted. Also, if material had to be removed, a note will indicate the deletion. uest ProQuest 10673235 Published by ProQuest LLC(2017). Copyright of the Dissertation is held by the Author. All rights reserved. This work is protected against unauthorized copying under Title 17, United States C ode Microform Edition © ProQuest LLC. ProQuest LLC. 789 East Eisenhower Parkway P.O. Box 1346 Ann Arbor, Ml 48106- 1346 Abstract This thesis breaks away from the prevailing notion of unanitibb as a ‘system’ of medicine by drawing attention to some key arenas in which unani practice was reinvented in the early twentieth century. Specialist and non-specialist media have projected unani tibb as a seamless continuation of Galenic and later West Asian ‘Islamic’ elaborations. In this thesis unani Jibb in early twentieth-century India is understood as a loosely conjoined set of healing practices which all drew, to various extents, on the understanding of the body as a site for the interplay of elemental forces, processes and fluids (humours). The thesis shows that in early twentieth-century unani ///)/; the boundaries between humoral, moral, religious and biomedical ideas were porous, fracturing the realities of unani practice beyond interpretations of suffering derived from a solely humoral perspective.
    [Show full text]
  • 1 YUSİF MİRBABA OĞLU VEZİROV-ÇEMENZEMİNLİ∗ Muhammet
    AKADEMİK BAKIŞ DERG İSİ Sayı: 37 Temmuz – Ağustos 2013 Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız – Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat – KIRGIZİSTAN http:// www.akademikbakis.org ∗ YUS İF M İRBABA O ĞLU VEZ İROV-ÇEMENZEM İNL İ∗∗ ∗∗∗∗ Muhammet KEMALO ĞLU ∗∗∗∗ Öz XX. asrın ba şlarında Azerbaycan'ın içtimai ve siyasi hayatında şöhret bulmu ş ve Azerbaycan realist edebiyatı konusunda yazdı ğı eserleri ile büyük hizmetler vermi ş nadir yazarlardan birisi hiç şüphesiz Yusuf Vezir Çemenzeminli’dir. Vezirov ailesinin soyu, 18. asrın Karaba ğ Hükümdarı İbrahimhali Han'ın nüfuzlu vezirlerinden biri olan Mirza Alimehmeda ğa'ya dayanır. Yusuf Vezir, 12 Eylül 1887'de Şuşa'da dünyaya gelir. Y. V. Çemenzeminli’nin faaliyet alanı çok geni şti. O, yazar, ele ştirici, folklor şünas, tarihçi, etnograf ve b. gibi kültür tarihimizde kendine konum kazanmıştır. Bu çalı şma, Yusuf Vezir'in bir portresini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Yusuf Vezir Çemenzeminli, Tarihçi, Etnograf, Azerbaycan Edebiyatı, Ele ştirmen YOUSIF VEZIR CHAMANZAMINLI Abstract In the early part of the 20th century social and political life of Azerbaijan and Azerbaijan realist literature works written about found fame with the major services provided one of the rare authors undoubtedly Yusuf Vezir Çemenzeminli’s. Y. v. Çemenzeminli was working in many different areas. He is the author, critic, historian, ethnographer, and has earned its position as the cultural history of b. This study aims to put a portrait of Yusuf Vezir. Key World: Yusuf Vezir Çemenzeminli Historian, Ethnographer, Azerbaijan Literature, Critic ∗ (12 Eylül 1887, Şuşa -1942-1943, Gorki vilayeti, Rusya) (Yazar, Edebiyatçı) Az ərb.
    [Show full text]
  • Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi
    Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi International Journal of Turkish World Scientific Researches i Cilt /Volume 2, Sayı/Issue: 1, Haziran/June 2021 Ankara Turkuaz Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi Turquoise International Journal of Turkish World Scientific Researches Yılda iki sayı olarak yayınlanan uluslararası hakemli bilimsel-akademik e-dergidir. Cilt: 2, Sayı: 1 – Haziran 2021 Volume: 2, Issue: 1 - June 2021 ANKARA Eğitim ve Bilim Politikaları Araştırma Derneği ii Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi International Journal of Turkish World Scientific Researches Turkuaz Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi Turquoise International Journal of Turkish World Scientific Research e-İSSN: 2717-8609 TURKUAZ Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi’nin Dizinlendiği veritabanları: ASOS İndex SAHİBİ: Eğitim ve Bilim Politikaları Araştırma Derneği Hacı Bayram Mah., Çankırı Caddesi, No: 45/438, YIBA Çarşısı, Ulus, Altındağ-ANKARA, E-Posta: [email protected] Dergi Editörü: Doç. Dr. Refik TURAN, Aksaray Üniversitesi Editör Yardımcısı: Mehmet ÖZKAYA, Aksaray Üniversitesi DANIŞMA KURULU Prof. Dr. Ali Sinan BİLGİLİ, Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Türkiye Prof. Dr. F. Sema BARUTÇU ÖZÖNDER, Ankara Üniversitesi, DTCF, Türkiye Prof. Dr. Hayati AKYOL, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Türkiye Prof. Dr. Nuri KÖSTÜKLÜ, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Türkiye Prof. Dr. Yagub MAHMUDOV, Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Tarih Enstitüsü Direktörü, Azerbaycan BİLİM KURULU Prof. Dr. Ahtem CELİLOV, Kırım İşletme Enstitüsü, Ekonomi ve İşletme Fakültesi, Simferopol, Kırım, Ukrayna. Prof. Dr. Arife Figen ERSOY, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkiye. Prof. Dr. Arshi KHAN, Aligarh Muslim Universitesi, Siyasal Bilimler Bölümü, Aligarh, Hindistan. Prof. Dr. Asem NAUŞABAYEVA HEKİMOĞLU, Bitlis Eren Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Türkiye.
    [Show full text]
  • History of Azerbaijan (Textbook)
    DILGAM ISMAILOV HISTORY OF AZERBAIJAN (TEXTBOOK) Azerbaijan Architecture and Construction University Methodological Council of the meeting dated July 7, 2017, was published at the direction of № 6 BAKU - 2017 Dilgam Yunis Ismailov. History of Azerbaijan, AzMİU NPM, Baku, 2017, p.p.352 Referents: Anar Jamal Iskenderov Konul Ramiq Aliyeva All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form by any means. Electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage and retrieval system, without permission in writing from the copyright owner. In Azerbaijan University of Architecture and Construction, the book “History of Azerbaijan” is written on the basis of a syllabus covering all topics of the subject. Author paid special attention to the current events when analyzing the different periods of Azerbaijan. This book can be used by other high schools that also teach “History of Azerbaijan” in English to bachelor students, master students, teachers, as well as to the independent learners of our country’s history. 2 © Dilgam Ismailov, 2017 TABLE OF CONTENTS Foreword…………………………………….……… 9 I Theme. Introduction to the history of Azerbaijan 10 II Theme: The Primitive Society in Azerbaijan…. 18 1.The Initial Residential Dwellings……….............… 18 2.The Stone Age in Azerbaijan……………………… 19 3.The Copper, Bronze and Iron Ages in Azerbaijan… 23 4.The Collapse of the Primitive Communal System in Azerbaijan………………………………………….... 28 III Theme: The Ancient and Early States in Azer- baijan. The Atropatena and Albanian Kingdoms.. 30 1.The First Tribal Alliances and Initial Public Institutions in Azerbaijan……………………………. 30 2.The Kingdom of Manna…………………………… 34 3.The Atropatena and Albanian Kingdoms………….
    [Show full text]
  • Shah Ismail Khatai, XVI Century
    Azerbaijani Literature Development and project management: Ph.D of Philology, associate prof. Shamil Sadig Consulting: Vagif Bahmanli Publishing: Mushfig KHAN Translation: Konul Nasibova Editor of Azerbaijani version: Nargiz Jabbarli Editor of English version: Jahid Huseynov Coordination: Rovshan Yerfi, Jalala Aliyeva Design and graphics: Teymur Farzi Art: Vasif Saftarov These publications were printed by “KHAN” publishing house in the framework of “Introducing Our Writers to the World” project of the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Azerbaijan on the occasion of "European Games 2015". The reference is necessary in case of extraction and replacement in e-resources. The translated literary pieces of writers were extracted from “Modern Azerbaijani Prose” and “Azerbaijani Prose Anthology” publications. ISBN: 9 7 8 - 9 9 5 2 - 4 0 5 - 7 7 - 4 © The Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Azerbaijan / 2015 © “KHAN” PUBLISHING HOUSE / 2015 Uffizi Gallery museum in Florence, Italy. Uffizi Gallery museum in Florence, unknown Venetian artist. The original rendering is kept in the artist. The original rendering unknown Venetian Shah Ismail Khatai, XVI century. Medieval European rendering by an rendering Medieval European Shah Ismail Khatai, XVI century. Shah Ismail Khatai hah Ismail Khatai is the founder of SSafavids, first shah, classical poet of Azerbaijan. Azerbajani Turkish was declared state language first time in the history during the reign of Shah Ismail. He wrote his poems with psendonym of “Khatai”. Shah Ismail was born on June 23, 1487 in Ardabil in the family of religious-political figure, head of sect. He is from Safavids dynasty. His grandfather Sheykh Juneyd and father Sheykh Heydar were rulers.
    [Show full text]
  • Melacak Titik Temu Ajaran Dua Tarekat (Sy惟iliyah Dan
    Naskah Maw±hib Rabb al-Falaq: Melacak Titik Temu Ajaran Dua Tarekat (Sy±©iliyah dan Naqsyabandiyah) di Minangkabau Syofyan Hadi Institut Agama Islam Negeri (IAIN) Imam Bonjol Padang [email protected] Maw±hib rabb al-falaq bi-syarh qa¡³dah binti al-milaq is the book of Sufism and the teaching of Naqsyabandiyah school of thought. This book showed us there was any dialogical process of the Sufism development in Indonesia. On this scripts, it was found the turning point of the teachings of both Naqsyabandiyah developed by Syekh Ism±’il al-Kh±lidi al- Minangkabawi and the teaching of Sy±©³liyah order. That turning point occurs in some aspects of teachings, such as the rabitah concept, mursyid of kamil mukammil, the concept of ma’rifah, the firmness in holding Shari’a, views on Wali Allah. The author, Syekh Ism±’³l was the follower of the teaching of the Sy±©³liyah order, besides he was also recognized as he central figure of Naqsyabandiyah order in Archipelago. Keywords: maw±hib, turning point of the teaching, Naqsyabandiyah, Sy±©³liyah. Naskah Maw±hib rabb al-falaq bi-syarh qa¡³dah binti al-milaq adalah sebuah kitab yang kandungannya membicarakan tasawuf dan ajaran tarekat Naqsyabandiyah. Naskah ini memberikan bukti proses dialogis perkembangan tasawuf di Indonesia. Dalam naskah ini ditemukan terjadinya titik temu ajaran tarekat Naqsyabandiyah yang dikembangkan oleh Syekh Ism±’il al-Kh±lidi al-Minagkabawi dengan ajaran tarekat Sy±©³liyah. Titik temu tersebut terjadi pada beberapa aspek ajaran, seperti konsep r±bi¯ah, konsep mursyid yang kamil mukammil, konsep ma’rifah, keteguhan dalam memegang syari’at, pandangan terhadap waliyullah.
    [Show full text]
  • Haddithu 'An Bani Isra'ila Wa-Ia Haraja a Study of an Early Tradition
    Haddithu 'an bani isra'ila wa-Ia haraja A Study of an early tradition This widely current tradition was variously interpreted by Muslim scholars. They differed in their opinions about the significance of the words of this hadith, its intent and its implications. The core of the discussion lay in fact in the problem whether it was lawful to turn to Jewish and Christian sources for guidance, to study Jewish and Christian compilations and to incorporate certain aspects from them into the Muslim cultural tradition and belief. Scru- tiny of some of these discussions may help to elucidate the tendencies of the various religious groups in Islam and assist us in gaining a deeper insight into the attitudes of Muslim scholars. I The tradition Haddithu 'an bani isra'il was considered by Goldziher as one which is opposed to the trend of Muslim orthodox scholars who watched with reluctance the influence of Jewish Aggada and of Christian legends on Muslim tradition.1 The transmission of this hadith, says Goldziher, serves as evidence of the controversy among the scholars of the second century about the trans- mission of Jewish lore. The earliest source in which this tradition is recorded is the Risala of al-Shafi'i (d. 204).2 This tradition is also reported in the Jami' of Ma'mar b. Rashid (d. 154),3 and in 'Abd al-Razzaq's Musannafwith the following isnad: 'Abd al-Razzaq > aI-Auza'I4 > Hassan b. 'AtiyyaS > Abu Kabsha6 > 'Abdallah b. 'Amr b. aI- 'As. The Prophet said: "Transmit on my authority, be it even one verse (from the Qur'an), narrate (traditions) concerning the Children of Israel and there 1 Muhammedanische Studien (Halle, 1890), II, 137, note 3; and see G.
    [Show full text]
  • Yusuf Mirbaba Oğlu Vezirov-Çemenli
    AKADEMİK BAKIŞ DERG İSİ Sayı: 37 Temmuz – Ağustos 2013 Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız – Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat – KIRGIZİSTAN http:// www.akademikbakis.org ∗ YUS İF M İRBABA O ĞLU VEZ İROV-ÇEMENZEM İNL İ∗∗ ∗∗∗∗ Muhammet KEMALO ĞLU ∗∗∗∗ Öz XX. asrın ba şlarında Azerbaycan'ın içtimai ve siyasi hayatında şöhret bulmu ş ve Azerbaycan realist edebiyatı konusunda yazdı ğı eserleri ile büyük hizmetler vermi ş nadir yazarlardan birisi hiç şüphesiz Yusuf Vezir Çemenzeminli’dir. Vezirov ailesinin soyu, 18. asrın Karaba ğ Hükümdarı İbrahimhali Han'ın nüfuzlu vezirlerinden biri olan Mirza Alimehmeda ğa'ya dayanır. Yusuf Vezir, 12 Eylül 1887'de Şuşa'da dünyaya gelir. Y. V. Çemenzeminli’nin faaliyet alanı çok geni şti. O, yazar, ele ştirici, folklor şünas, tarihçi, etnograf ve b. gibi kültür tarihimizde kendine konum kazanmıştır. Bu çalı şma, Yusuf Vezir'in bir portresini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Yusuf Vezir Çemenzeminli, Tarihçi, Etnograf, Azerbaycan Edebiyatı, Ele ştirmen YOUSIF VEZIR CHAMANZAMINLI Abstract In the early part of the 20th century social and political life of Azerbaijan and Azerbaijan realist literature works written about found fame with the major services provided one of the rare authors undoubtedly Yusuf Vezir Çemenzeminli’s. Y. v. Çemenzeminli was working in many different areas. He is the author, critic, historian, ethnographer, and has earned its position as the cultural history of b. This study aims to put a portrait of Yusuf Vezir. Key World: Yusuf Vezir Çemenzeminli Historian, Ethnographer, Azerbaijan Literature, Critic ∗ (12 Eylül 1887, Şuşa -1942-1943, Gorki vilayeti, Rusya) (Yazar, Edebiyatçı) Az ərb.
    [Show full text]
  • Tasawuf Dalam KesusasteAn Indonesia Dan Azerbaijan: Soal-Soal Tipologi
    Hubungan Habib Zarbaliyev doktor ilmu bahasa, profesor; Zaman Askerli doktor ilmu bahasa, profesor TASAWUF DALAM KESUSASTEAN INDONESIA DAN AZERBAIJAN: SOAL-SOAL TIPOLOGI asawuf yang tersebar di seluruh dunia Muslimin mandang Cinta sebagai dasar terciptanya seluruh alam sebagai ajaran sastra, filsafat, keagamaan-ideo- semesta hingga melahirkan syairnya yang berjudul Tlogis memiliki sifat-sifat khas yang disesuaikan “Khosrow dan Syirin”: dengan kondisi sosial-politik dan spiritual-keagamaan di setiap negeri dan setiap masyarakat Muslim, tetapi Eşqdir mehrabı uca göylərin, semua sifat sufisme ini terikat pada kesamaan tipologis Eşqsiz, ey dünya, nədir dəyərin?! tertentu. Sebagai contoh kekhususan dari kesamaan- Eşqin qulu ol ki, doğru yol budur, kesamaan tersebut adalah pertapaan, pandang bahwa Ariflər yanında, bil, eşq uludur. alam sebagai material yang fana, pembersihan jiwa, Bu dünya eşqdir, qalan fırıldaq, pembersihan dan penyempurnaan moral-rohani, ke- Eşqdən başqa şey – boş bir oyuncaq. mutlakan ditempuh demi mencapainya tingkat-tingkat Eşqsiz bu dünya soyuq məzardır, yang tertentu dalam mendekatkan diri kepada Allah. Ancaq eşq evində rahatlıq vardır. Tetapi konsepsi ajaran sufisme dan golongan-golongan Göylər yaransaydı eşqdən azad, kebathinan itu sendiri adalah pengenalan, kedekatan, Düşün, olardımı Yer üzü azad?! [Nizami 2004, 50] dan berujung pada tingkat kepasrahan diri kepada Allah. Beragam cara untuk mengenal dan mendekat Penyair Azerbaijan, Syah Ismail Khatai, memandang kepada Allah ini justru yang membedakan antara go- Cinta sebagai cara peninggian rohani. Dalam salah satu longan sufi yang satu dengan yang lain. Salah satu dari puisinya, Cinta digambarkan sebagai simbol langsung beragam cara tersebut – yang merupakan cara utama manifestasi kepada Allah. Protagonis liriknya mengang- – adalah cinta ketuhanan, cinta kepada Robb-Nya. Baik gap bahwa Cinta adalah sifat terbaik yang ada dalam dalam karya-karya Hamzah Fansuri maupun penyair- diri manusia.
    [Show full text]
  • Dil Və Ədəbiyyat Language and Lıterature Языкилиtераtура
    ISSN 2518-7538 AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ DİL VƏ ƏDƏBİYYAT LANGUAGE AND LITERATURE ЯЗЫКИЛИTЕРАTУРА X CİLD, № 1, 2020 VOL X, № 1, 2020 ТОМ X, № 1, 2020 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Rəyasət Heyətinin 30 aprel 2010-cu il tarixli iclasında (protokol № 10 R) dövri elmi nəşr kimi təsdiq edilmişdir. Dil və Ədəbiyyat Baş redaktor fil.e.d., prof.Zeynalova Sevinc – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı Baş redaktorun müavini fil.e.d., prof.Əliyeva Həmidə – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı Məsul katib fil.f.d., dos.Allahverdiyeva Aytən– Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı Korrektor Aslanova Xatirə – Elm Ģöbəsi, Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı REDAKSİYA HEYƏTİ: 1. fil.e.d., prof.Abdullayev Sərxan – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 2. fil.f.d.,dos.Əhmədov Fazil – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 3. fil.e.d., prof.Məmmədov Azad – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 4. fil.f.d., dos.Həsənov Seyfəl – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 5. fil.e.d., prof.Xəlilli Şahin – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 6. fil.f.d., dos.İbrahim Ülfət – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 7. fil.f.d., dos.Qəribova Jalə – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 8. fil.e.d.Sadıqova Gülnarə – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 9. fil.e.d., prof.Vəliyeva Nigar – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 10. fil.e.d., prof.Cahangirov Fikrət –Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 11. fil.f.d., dos. İmanova Sevda – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 12. fil.e.d., prof.Cəfərova Leyla – Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan, Bakı 13. fil.e.d., prof.Mahmudov Məsud – Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA), Azərbaycan, Bakı 14.
    [Show full text]
  • Culture of Azerbaijan
    Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan P R E S I D E N T I A L L I B R A R Y CULTURE OF AZERBAIJAN CONTENTS I. GENERAL INFORMATION............................................................................................................. 3 II. MATERIAL CULTURE ................................................................................................................... 5 III. MUSIC, NATIONAL MUSIC INSTRUMENTS .......................................................................... 7 Musical instruments ............................................................................................................................... 7 Performing Arts ....................................................................................................................................... 9 Percussion instruments ........................................................................................................................... 9 Wind instruments .................................................................................................................................. 12 Mugham as a national music of Azerbaijan ...................................................................................... 25 IV. FOLKLORE SONGS ..................................................................................................................... 26 Ashiqs of Azerbaijan ............................................................................................................................ 27 V. THEATRE,
    [Show full text]
  • Theoretical & Applied Science
    ISRA (India) = 4.971 SIS (USA) = 0.912 ICV (Poland) = 6.630 ISI (Dubai, UAE) = 0.829 РИНЦ (Russia) = 0.126 PIF (India) = 1.940 Impact Factor: GIF (Australia) = 0.564 ESJI (KZ) = 8.997 IBI (India) = 4.260 JIF = 1.500 SJIF (Morocco) = 5.667 OAJI (USA) = 0.350 QR – Issue QR – Article SOI: 1.1/TAS DOI: 10.15863/TAS International Scientific Journal Theoretical & Applied Science p-ISSN: 2308-4944 (print) e-ISSN: 2409-0085 (online) Year: 2021 Issue: 01 Volume: 93 Published: 20.01.2021 http://T-Science.org Aygun Farajova Ganja State University The Teacher at the Department of Azerbaijan and world literature [email protected] WORTHY ALLY OF GREAT SABIR Abstract: It is known that the literary school of Sabir mainly experienced its highest period of ten years from 1906 to 1916, and the most talented followers of this school were brought up. The followers of this school were happy to communicate with such a great artist as Sabir, learn from him and benefit from him, which was also the lot of Ali Nazmi. Key words: Sabir literary school, literary school «Molla Nasraddin», Jalil Mammadguluzade, Ali Nazmi, MA Sabir «Temeyi-nahar», «Gulibiyabani», «Brother is riding a horse on the river», Zangezur, national unity, satirical a type. Language: English Citation: Farajova, A. (2021). Worthy ally of Great Sabir. ISJ Theoretical & Applied Science, 01 (93), 132-135. Soi: http://s-o-i.org/1.1/TAS-01-93-23 Doi: https://dx.doi.org/10.15863/TAS.2021.01.93.23 Scopus ASCC: 1208. Introduction Therefore, Ali Nazmi wrote his response satire calling Jalil Mammadguluzade explained in detail Ali on its author Sabir, who actually used the signature he Nazmi's discovery of the "secret key" to the "spell of used in his satire.
    [Show full text]