De Familie Portengen
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
De familie Portengen Genealogie en geschiedenis van een Utrechts geslacht Jan Portengen Jan Portengen Digitale versie van het boek CIP-gegevens Koninklijke Bibliotheek Den Haag Portenge . J. De familie Portengen : genealogie en geschiedenis van een Utrechts geslacht / J. Portengen. - Delft : Eburon. III. Met lit. opgave. ISBN 90-5166-111-8 SISO902.5 UDC 929.52 Portengen Trefw. Portengen (geslacht) : genealogie. Familie Portengen 1 Een Utrechts geslacht Inhoudsopgave van het gehele boek Hoe en wat 3 Deel 4.1 Portengens uit Kortenhoef (tot generatie V) 68 Inleiding 3 Deel 4.2 Portengens uit Kortenhoef (Dirk) 107 Literatuur 5 Deel 4.3 Portengens uit Kortenhoef (Klaas) 141 Deel 1 Portengens uit Utrecht 6 Deel 4.4 Portengens uit Kortenhoef (Bruyn) 195 Deel 2 Portengens uit Portengen 53 Deel 4.5 Portengens uit Kortenhoef (Jacob) 252 Tussen Portaenge en Polane (dr J.A. Portengen) 53 In den beginne (Wim Portengen) 58 Deel 4.6 Portengens uit Kortenhoef (Overige) 323 Deel 3 Portengens uit Breukelen 61 Deel 5 Portengens uit Loenen 362 Deel 6 Portengens uit Amsterdam 367 Lijst van gezinshoofden 372 Naamlijst 375 Familie Portengen 2 Een Utrechts geslacht Hoe en wat Inleiding / Oudste bronnen Hoofdstuk Dit boek bevat zes hoofdstukken in overeenstem- ming met het overzicht op bladzijde 2. Hoofdstuk 4, Het dorp Portengen werd in 1217 al genoemd toen Bisschop Otto Portengens uit Kortenhoef, is gescheiden in vijf het convent van Oudewijk onder zijn bescherming nam: "demidium subhoofdstukken. mansum in Brittanien" (Oorkondeboek Utrecht dr. K. Heeringa blz. Sterretje Een gegeven, voorafgegaan door een sterretje bete- 110). Waarbij aangetekend werd dat "Brittanien" vertaald mag wor- kent dat er minder zekerheid is over de veronder- den als "Portengen". stelde relatie. Ook de inwoners van het dorp Parthengen of Pertengen werden al Gegevens Opgenomen zijn slechts de gegevens die ter inzage genoemd in de middeleeuwen. In de Requesten van de St. Pieter beschikbaar waren in de rijks en gemeentearchieven 1448 tot en met 1450 is er regelmatig sprake van een Frank, een en diverse publicaties. De mondeling of schriftelijk Gerrit en een Herman Janszoon. Reeds dan is het dorp verdeeld in verstrekte persoonlijke gegevens zijn globaal ver- een Noordeinde en Zuideinde. De oudste door mij gevonden ver- werkt in de genealogische schema's. melding van de familienaam is in het Buurtspraakboek van de stad Genealogie Het gebruikelijke nummersysteem is toegepast. Per Utrecht. In 1408 werd op bladzijde 102 ingeboekt Henric Gheryts deel in volgorde. De namen der gezinshoofden wor- soen van Bertengen. Daarna, in 1411 Bruninc Willam soen en den gevolgd door een getal tussen haakjes, een ver- Gheryt Francken soen van Bertengen die daarenboven tevens in het wijzing naar de pagina van de ouders. burgerboek ingeschreven werden. Gevolgd door Symon Henric Naamlijst Op de laatste bladzijde van ieder hoofdstuk is een Awels soen van Bertengen in 1412. Pas in 1497 komt de naam weer alfabetische naamlijst opgenomen. Een lijst van ge- voor; in de rekeningen van de eerste kameraar werd vermeld Willem zinshoofden is toegevoegd. Jans soen van Bertengen. In hetzelfde jaar werd eveneens inge- Jaartal Een jaartal achter een voor- of achternaam betreft schreven Jan Dircx soen van Bertangen. Tweehonderd jaar later be- een geboortejaar. kende voornamen in Kortenhoef! Wat de familienaam betreft, zoals < betekent kleiner (eerder) dan bekend, verbasterde de naam van het dorpje Bretagne (Brittanië) in > betekent groter (later) dan de loop der tijden tot Bertengen (Bartengen), Pertengen en tenslotte NN Een naam aangeduid met NN betekent dat de Portengen. En daarmee, zoals zich laat raden, ook de familienaam. naam/voornaam onbekend is. Portengens Mannen, vrouwen en kinderen die de naam (van) Portengen, Portenghe, Portenge en soortgelijke ver basteringen van de naam Bretagne gevoerd hebben of voeren. (...) Een getal tussen haakjes verwijst naar de bladzijde van het oorspronkelijke (gedrukte) boek Familie Portengen 3 Een Utrechts geslacht Naarden, Muiden, Vreeland, Loosdrecht, Loenen, Maarssen, Stamboom Abcoude, Baambrugge, Amsterdam, Diemen, Ankeveen, Hil- versum, Bussum. Om kort te gaan, van Leeuwarden tot Maas- De tot heden bekende gegevens over de familie Portengen zijn onder tricht en zelfs tot ver buiten de grenzen, Amerika, Canada en te verdelen naar een aantal stamvaders die geen aantoonbare fami- Oost-Indië. Godsdienst: Van oorsprong Reformatorisch, reeds lieband hebben, een relatie die er waarschijnlijk wel geweest is. vroeg een afsplitsing naar de Rooms-Katholieke kerk, daarna Terwijl een welgestelde Utrechtse familie Van Portengen in de loop verschillende richtingen. van de achttiende eeuw voorgoed van het stedelijk toneel verdween, 5 1697-1773 Stamvader Jan Cornelisz. Verspreidingsgebied: doken er elders in de provincie weer Portengens op. Met name in Loenen. Godsdienst: Reformatorisch. Ter Aa, Breukelen, Kortenhoef, Loenen en Weesp. Gezien de naam 6 1697-1758 Stamvader Dirk Dirks van Portengen. Versprei- en het beroep van Jacob Gijsberts van Portengen, lakenkoper te dingsgebied: Amsterdam, Weesp, Muiden, Haarlem. Gods- Breukelen, is het zeer waarschijnlijk dat we hier in ieder geval te dienst: Rooms-Katholiek en Luthers. maken hebben met rechtstreekse familie van de Utrechtse tak. Huy- bert Peters van Portengen, wiens verschijnen voor het eerst in Ter Aa geregistreerd werd, zou mogelijk een inwoner van het dorpje Tenslotte Portengen kunnen zijn. Jan Cornelis, eveneens afkomstig uit Breu- kelen, vestigde zich in Loenen. Ook hier is een relatie met de Waar de oorsprong van de familie Portengen ligt is nog steeds onze- Utrechtse familie zeer waarschijnlijk. Marten Jans, de stamvader ker. Wim Portengen toont in hoofdstuk 3 aan dat het dorp Portengen van de huidige Portengens, manifesteerde zich in Kortenhoef en ten- mogelijk gesticht is door geronselde pioniers uit Bretagne. Zeker is slotte verscheen Dirk Dirksz van Portengen in Weesp. Gezien het dat het familiewapen, de drie kepers al of niet met barensteel, in al- gebruik van de voornaam Dirk zijn beide laatstgenoemden waar- lerlei variëteiten voorkomt in die Franse landstreek. Zoals reeds uit schijnlijk dicht aan elkaar verwant. In chronologische volgorde naar bovenstaand overzicht blijkt, zijn alle nog levende Portengens of datum en plaats van het eerste en laatste levensteken der familie zijn Portenge's familie van elkaar. Althans zij die mij bekend zijn. Ze de geslachten als volgt onder te verdelen: hebben allen vrij recente gemeenschappelijke voorouders: Gerrit Dirkszoon Portengen, watermolenaar te Kortenhoef omstreeks 1780 1 1512-1733 Stamvader Roetert Cornelisz. Verspreidingsgebied: en Marretje Jacobsdochter Streefkerk. Zeist, Utrecht, Vianen, Culemburg, Amsterdam. Godsdienst Rooms-Katholiek, sommigen Reformatorisch. 2 1629-1737 Stamvader Huybert Peters van Portengen. Ver- spreidingsgebied: Portengen, Ter AA, Breukelen, Utrecht, Muiden, Amsterdam. Godsdienst: Reformatorisch. 3 1652-1727 Stamvader Jacob Gijsberts van Portengen. Ver- spreidingsgebied: Breukelen, Leerdam, Ter AA, Demmerik, Amsterdam. Godsdienst: Reformatorisch. 4 1659-heden Stamvader Marten Jansz. Verspreidingsgebied: Kortenhoef, Nederhorst den Berg, Weesp, Weesperkarspel, Familie Portengen 4 Een Utrechts geslacht Literatuur Genealogische en Heraldische bladen/ Maandblad voor geslacht, Nieuw licht op de gouden eeuw/ uitgave Centraal museum Utrecht/ wapen en zegelkunde onder redactie van jhr mr E.B.F.F. Wittert van bijdrage van Marten Jan Bok (blz 328 en 329 en Guido Jansen Hoogland/ jrg 1906 blz. 146 en 356; jrg 1908 blz. 166, 176, 186, (blz 330 tm 332). 192, 218, 222-225, 245, en 248; jrg 1910 blz. 203, 245 en 258-282. Vijf en dertig Utrechtse kunstenaars en hun werk voor het St. Kwartierstaten van Ned. katholieken/ W.J.F. Juten. Jobs gasthuis/ Marten Jan Bok 1984. De Navorscher/ jrg 1893 blz. 341; jrg 1895 blz. 150 en 439; jrg Diarium Litterarum OBC/ J. Bruggeman. 1896 blz 459; jrg 1897 blz. 151. Oud Holland, driemaandelijks tijdschrift voor Nederlandse Lijst van Civiele rechtszaken voor het hof van Utrecht/ F. Doe- kunstgeschiedenis/ jrg 1/2 1967 / W.L. vd Watering/ Oud Utrechtse leman/ RA Utrecht 1980. schilders, blz. 144-159. Index van personen aan wie door het hof van Utrecht octrooi is Schildersverenigingen te Utrecht/ mr. Ruller/ blz. 123. verleend om te testeren/ J.H.M. Putman/ drie delen/ over de perio- Oorkondeboek van het Sticht Utrecht/ dr. F. Ketner/ deel V de 1603 tot 1720. blz.350. Inventaris van de archieven der Oud Bisschoppelijke Clerezie/ J. Oorkondeboek Utrecht/ dr. K. Heeringa/ blz. 110. Bruggemans. Een land van steden, het spoor van de tijd/ G.H. Jansen. Molens in Noord-Holland/ inventarisatie van het Noord- Grafzerken in de provincie Utrecht/ mr. P.C. Bloys van Treslong Hollands molenbezit/ Meyer Pers BV 1981. Prins. Album Studiosorum Academiae Lugduno-Batavae/ Dr. J.E. Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de Kroon. provincie Utrecht/ mr. P.C. Bloys van Treslong Prins. Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de gevestigd te Utrecht. provincie Zuid-Holland/ mr P.C. Bloys van Treslong Prins. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden/ A.J. van der Aa Ons Voorgeslacht/ jrg 1973 blz. 110, 74. Amsterdamse emigranten/dr. J. Stellingwerff. Amsterdam 1975. De Nederlandsche Heraut/ tijdschrift op het gebied van geslacht, wapen en zegelkunde/ jrg 1892 blz. 54. De Wapen Heraut/ Maandblad onder redactie van D.G van Epen/ jrg 1898 blz. 119; jrg 1902 blz.