Inwentaryzacja Przyrodnicza Planowanego Użytku

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku

ekologicznego „Piaski”

Kielce 2019

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Opracowanie zostało wykonane przez :

dr Alojzy Przemyski inwentaryzacja szaty roślinnej, Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski autor tekstu, autor map

mgr Aleksandra Chmaruk inwentaryzacja szaty roślinnej, Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski autor tekstu, prace redakcyjne

mgr Jan Starus inwentaryzacja szaty roślinnej, Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski opracowanie GIS i informatyczne dr Dariusz Wojdan autor tekstu, prace redakcyjne Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski

mgr Joanna Przybylska inwentaryzacja faunistyczna, autor Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody tekstu, autor map inwentaryzacja faunistyczna, autor Roman Maniarski Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody tekstu, autor map inwentaryzacja faunistyczna, autor lek. wet. Mariusz Gwardjan Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody tekstu, autor map Konsultacje lichenologiczne oraz identyfikacja gatunków: dr Anna Łubek Konsultacje mikologiczne oraz identyfikacja gatunków: prof. Janusz Łuszczyński Konsultacje briologiczne oraz identyfikacja gatunków: dr Tomasz Paciorek

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Spis treści

1. Przedmiot i formalna podstawa opracowania ...... 7 2. Podstawowe informacje o obszarze ...... 8 2.1. Lokalizacja ...... 8 2.2. Formy ochrony przyrody ...... 9 2.3. Analiza dostępnych materiałów ...... 10 3. Inwentaryzacja szaty roślinnej i grzybów ...... 11 3.1. Metodyka badań ...... 11 3.2. Zbiorowiska roślinne ...... 12 3.3. Flora ...... 15 3.4. Mszaki ...... 21 3.5. Grzyby ...... 23 3.6. Grzyby zlichenizowane (porosty) ...... 24 4. Inwentaryzacja fauny ...... 26 4.1. Metodyka badań ...... 26 4.2. Ssaki ...... 28 4.3. Ptaki ...... 29 4.4. Płazy i gady ...... 30 4.5. Ryby ...... 34 4.6. Bezkręgowce ...... 34 5. Podsumowanie ...... 41 5.1. Waloryzacja terenu badań ...... 41 5.2. Zagrożenia ...... 45 5.3. Działania ochronne ...... 46 6. Literatura ...... 47 7. Załączniki ...... 52

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

1. Przedmiot i formalna podstawa opracowania

Podstawę do realizacji opracowania stanowi umowa nr W/U- WB/460/UKŚ/27/UM/532/2019 dnia 05.03.2019 r. zawartej pomiędzy Gminą Kielce reprezentowaną przez Bogdana Wentę – Prezydenta Miasta Kielce, a dr Alojzym Przemyskim prowadzącym firmę Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski z siedzibą przy ul. Rajska 4, 28-340 Sędziszów, NIP 656-149-48-18. Przedmiotem umowy jest Wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej wybranych, cennych przyrodniczo terenów miasta Kielce. Obszary, które zostaną objęte inwentaryzacją to: 1) Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Grabina-Dalnia wraz z terenem przyległym; 2) Użytek ekologiczny „Glinianki” wraz z terenem przyległym; 3) Obszar stanowiska dokumentacyjnego obejmującego wzniesienie Góry Słonecznej (Psie Górki) wraz z terenem przyległym; 4) Obszar obejmujący stanowisko dokumentacyjne zlokalizowane u podnóża Góry Hałasa wraz z terenem przyległym; 5) Planowany użytek ekologiczny ”Piaski”; 6) Teren należący do Pasma Grzbietu Szydłówkowskiego.

Finalne opracowanie składa się z 6 opracowań, wykonanych osobno dla każdego z ww. obszarów. W zakres każdego dokumentu wchodzi: - lokalizacja i podstawowe informacje o obszarze, - analiza danych literaturowych, kartograficznych i historycznych oraz dostępnych publikacji, - zestawienie list zwierząt, roślin i grzybów stwierdzonych na obszarach badań, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych, rzadkich, zagrożonych i inwazyjnych wraz z ich lokalizacją i określeniem lokalnych zasobów populacji, - przedstawienie zasięgu zbiorowisk (mapa roślinności rzeczywistej), - metodyka badań, - mapy tematyczne, - dokumentacja fotograficzna z pozycjonowaniem geograficznym.

Niniejsze opracowanie stanowi inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

2. Podstawowe informacje o obszarze

2.1. Lokalizacja Pod względem administracyjnym teren badań stanowiący planowany użytek ekologiczny „Piaski” położony jest w województwie świętokrzyskim, w północnej części miasta Kielce. Posiada powierzchnię ok. 3,84 ha. Od zachodniej strony graniczy z torami kolejowymi i Kieleckim Parkiem Technologicznym. Regionalizacja geobotaniczna (Matuszkiewicz 2008) lokalizuje omawiany obszar w Dziale Wyżyn Południowopolskich, Krainie Gór Świętokrzyskich, częściowo w Okręgu Kielecko-Chęcińskim, Podokręgu Kieleckim, a częściowo w Okręgu Gór Świętokrzyskich Właściwych, Podokręgu Kostomłockim. Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski (Kondracki 2009) oraz regionalizacją wg Solona (Solon et al. 2018) obszar ten znajduje się w mezoregionie Góry Świętokrzyskie, makroregionie Wyżyna Kielecka, w podprowincji Wyżyna Małopolska. Lokalizację przedmiotowego terenu badań na tle miasta Kielce przedstawia rycina nr 1.

Ryc. 1. Lokalizacja i granice terenu badań

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

2.2. Formy ochrony przyrody Przedmiotowy teren badań stanowi planowany użytek ekologiczny „Piaski”. Występują tam zadrzewienia oraz niewielki zbiornik wodny. Z tym terenem związana jest specyficzna fauna i flora. Obszar ten zlokalizowany jest w sąsiedztwie torów kolejowych (fot. 1). Ponadto obszar inwentaryzacji nie znajduje się w granicach powierzchniowych form ochrony przyrody. Brak na przedmiotowym terenie istniejących użytków ekologicznych, stanowisk dokumentacyjnych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, pomników przyrody czy obszarów Natura 2000. Bezpośrednio do wspomnianego terenu od północnej strony przylega Podkielecki Obszar Chronionego Krajobrazu. Od planowanego użytku ekologicznego z innych form ochrony przyrody najbliżej położony jest obszar Natura 2000 Ostoja Wierzejska PLH260035, która oddalona jest o ok. 950 m na północny wschód oraz rezerwat przyrody Sufraganiec w odległości 1,1 km na północny zachód.

Fot. 1. Widok z lotu ptaka na planowany użytek ekologiczny „Piaski”

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

2.3. Analiza dostępnych materiałów Przed przystąpieniem do badań terenowych dokonano wstępnego przeglądu dostępnych danych literaturowych, kartograficznych, historycznych, a także publikacji. Natrafiono na dane publikowane jak i niepublikowane. W trakcie opracowywania dokumentu również analizowano literaturę i oceniano jej przydatność przy niniejszym dokumencie. Część informacji wykorzystano do tworzenia poszczególnych list florystycznych bądź faunistycznych a niektóre materiały mają charakter historyczny i porównawczy. Poniższa tabela (Tab. 1) prezentuje wykaz materiałów dotyczących planowanego użytku ekologicznego „Piaski”.

Tab. 1. Analiza przydatności dostępnej literatury przedmiotowego terenu Lp. Dane bibliograficzne Komentarz 1. Borowiecka J. 1984. Rośliny naczyniowe Praca magisterska zawierająca notowania obrębu leśnego Kielce. Zakład Botaniki florystyczne z badanego terenu. Instytutu Biologii WSP w Kielcach, Kielce (npbl) 2. Drymmer K. 1890. Rośliny najbliższych okolic Pierwsza publikacja florystyczna z terenu Kielc. Pam. Fizjogr. T. 10 Kielc. Posiada wartość porównawczą ze stanem obecnym. 3. Gwardjan M., Przybylska J., Maniarski R. Aktualne dane o gatunkach ważek 2015. Ważki (Odonata) Kielc. Naturalia 4: 90- zasiedlających zbiornik wodny. Badania 107 prowadzono w latach 2008-2015, stwierdzono 15 gatunków, w tym taksony rzadkie i chronione. 4. Maciejczak B. 1988. Flora synantropijna Informacje o rozmieszczeniu gatunków Kielc, Skarżyska-Kamiennej i Starachowic. roślin naczyniowych w Kielcach. Kieleckie Towarzystwo Naukowe. Kielce 5. Maciejczak B., Rostański K. 1994. Informacja o występowaniu gatunku Rozmieszczenie gatunków z rodzaju wiesiołka dwuletniego Oenothera biennis Oenothera (Onagraceae) na Kielecczyźnie. na badanym terenie Fragm. Flor. Geobot. Ser. Polonica 1: 77-85 6. Szulczewska B., Wałdykowski P., Cieszewska Kompleksowe opracowanie A., Giedych R. (red.). 2012. Opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Kielce ekofizjograficzne wykonane na potrzeby zaktualizowane w 2012 r. w formie tekstu Studium uwarunkowań i kierunków i załączników mapowych. Charakteryzuje zagospodarowania przestrzennego miasta m.in. środowisko przyrodnicze, Kielce – aktualizacja 2012. SGGW, Katedra kulturowe, formy ochrony przyrody. Architektury Krajobrazu, Warszawa: http://www.um.kielce.pl/ekofizjografia-2012/

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

3. Inwentaryzacja szaty roślinnej i grzybów

3.1. Metodyka badań Badania florystyczno-fitosocjologiczne pod potrzeby niniejszego opracowania prowadzono w 2019 r. w sezonie wegetacyjnym od kwietnia do października włącznie. W trakcie penetracji terenowych dokonano spisu gatunków roślin naczyniowych, zwracając przy tym szczególną uwagę na gatunki rzadkie, chronione i zagrożone oraz typy zbiorowisk roślinnych z uwzględnieniem siedlisk chronionych i zamieszczonych w Załączniku 1 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 2014 r., poz. 1713). Okazy do gatunku oznaczano za pomocą lupy (głównie u mszaków). Natomiast niektóre okazy porostów czy grzybów należało zbadać pod mikroskopem i/bądź wybarwiać związkami chemicznymi. Posługiwano się ponadto odpowiednimi kluczami do oznaczania gatunków. Wykonano dokumentację fotograficzną, która została zamieszczona w niniejszym dokumencie. Wykorzystano również dane z prywatnych zasobów autorów. Dodatkowo przeanalizowano dostępne materiały literaturowe, publikowane jak i niepublikowane. We wstępnym etapie prac wykorzystano topograficzne mapy analogowe, natomiast w trakcie trwania prac zastosowano przelot bezzałogowym statkiem powietrznym (dron DJI Mavic 2 Pro) nad analizowanym obszarem oraz przy użyciu oprogramowania Pix4Dmapper wygenerowano aktualną ortofotomapę. Do wyznaczania dokładnych granic poszczególnych zbiorowisk roślinnych i lokalizacji gatunków chronionych i zagrożonych posłużył odbiornik GPS wbudowany w urządzenie typu palmtop, gdzie bezpośrednio wprowadzano dane. Prace kameralne polegały na przeniesieniu niektórych danych analogowych na podkłady cyfrowe oraz uzupełnieniu danych zebranych w terenie. Do wykonania map tematycznych wykorzystano oprogramowanie firmy ESRI, ArcGIS 10.2. Nazewnictwo przyjęto według poniższych opracowań: Zbiorowiska roślinne – Matuszkiewicz (2008); Rośliny naczyniowe – Mirek i in. (2002); Mszaki – Szweykowski (2006), Ochyra i in. (2003);

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Grzyby – Wojewoda (2003); Chmiel (2006), pomocniczo strona internetowa www.indexfungorum.org przy określaniu synonimów; Grzyby zlichenizowane (porosty) – Fałtynowicz (2003), pomocniczo strona internetowa www.gbif.org przy określaniu synonimów. Uwzględniono następujące akty prawne:  Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. U. UE 15/t. 2, L206/7).  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia, jako obszary Natura 2000 (Dz. U. 2014, poz. 1713).  Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. 2014 poz. 1408).  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014 poz. 1409).  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz. U. 2011 nr 210 poz. 1260).

3.2. Zbiorowiska roślinne W dostępnych materiałach nie napotkano na informacje fitosocjologiczne z badanego obszaru. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, iż nie znajdują się tu żadne formy ochrony przyrody. W związku z tym opis zbiorowisk roślinnych opiera się na obserwacjach terenowych przeprowadzonych w 2019 r. Na znacznej części analizowanego terenu występują zbiorowiska leśne, często tworząc mozaikę. Wykształcają się zbiorowiska należące zarówno do klasy Vaccinio-Piceetea jak i Querco-Fagetea. Wyróżniamy tu m.in. zbiorowiska roślinne śródlądowy bór wilgotny Molinio-Pinetum i suboceaniczny bór świeży Leucobryo-Pinetum, które należą do grupy borów sosnowych na glebach mineralnych ze związku Dicrano-Pinion. Wykształciły się w północnej i południowej części terenu badań. W drzewostanie rolę dominanta spełnia sosna zwyczajna Pinus sylvestris. W borze wilgotnym obecna jest obficie kępkowa trawa trzęślica

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

modra Molinia caerulea wykazująca niekiedy bardzo ekspansywny charakter. W warstwie podrostu pojawia się kruszyna pospolita Frangula alnus. W borze świeżym w runie stwierdza się kostrzewę owczą Festuca ovina, siódmaczek leśny Trientalis europea oraz charakterystyczny mech bielistkę siwą Leucobryum glaucum. W centralnej części obszaru znajduje się kontynentalny bór mieszany Querco roboris-Pinetum w którym duży udział ma dąb szypułkowy Quercus robur (fot. 2). W runie zaznacza się charakterystyczny udział gatunków borowych oraz mezotroficznych gatunków lasów liściastych. Wśród takich gatunków jak: borówka czarna Vaccinium myrtillus i borówka brusznica V. vitis-idaea, perłówka zwisła Melica nutans, kopytnik pospolity Asarum europaeum, zawilec gajowy Anemone nemorosa czy konwalia majowa Convallaria majalis, pojawia się również niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora – gatunek inwazyjny. Na przedmiotowym obszarze badań w południowej i centralnej części występują ponadto zadrzewienia łęgowe Fraxino- Alnetum. Drzewostan tworzą olsza czarna Alnus glutinosa, z domieszką jesiona wyniosłego Fraxinus excelsior i topoli osiki Populus tremula. Zaobserwowano również w północno- zachodniej części juwenilne zadrzewienia topoli na siedlisku grądowym Tilio-Carpinetum. Z drzew pojawia się topola czarna Populus nigra i osika P. tremula, natomiast w runie obecne są gatunki charakterystyczne dla grądów.

Fot. 2. Kontynentalny bór mieszany Querco roboris-Pinetum, fot. A. Przemyski

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Występują również zbiorowiska wodne, które reprezentowane są przez fitocenozy z klasy Potametea. W zbiorniku obserwowano zespół Potametum natantis z rdestnicą pływającą Potamogeton natans. Z roślin wodnych stwierdzane były ponadto rzęsa drobna Lemna minor i trójrowkowa L. trisulca, żabiściek pływający Hydrocharis morsus-ranae, włosienicznik krążkolistny Batrachium circinatum i inne. Roślinność nadbrzeżną tworzą zbiorowiska ze związku Phragmition z udziałem pałki wąskolistnej Typha angustifolia (Typhetum angustifoliae) i szerokolistnej T. latifolia (Typhetum latifoliae) (fot. 3), jeżogłówki gałęzistej Sparganium erectum (Sparganietum erecti), manny mielec Glyceria maxima (Glycerietum maximae), trzciny pospolitej Phragmites australis (Phragmitetum australis). Dodatkowo ze związku Calthion wyróżnić można zespół z dominacją sitowia leśnego Scirpus sylvaticus (Scirpetum silvatici) należący do grupy mokrych łąk, częściowo zabagnionych.

Fot. 3. Zespół pałki wąskolistnej Typhetum angustifoliae i szerokolistnej Typhetum latifoliae wokół zbiornika wodnego, fot. A. Przemyski

Z siedlisk nieleśnych stwierdzono niewielki płat łąki trzęślicowej Molinion (fot. 4) zarastającej przez drzewa i krzewy. Preferuje zmiennowilgotne podłoże. Łąkę tworzą trzęślica modra Molinia caerulea, czarcikęs łąkowy Succisa pratensis, bukwica zwyczajna Betonica officinalis i gatunki z rodzaju ostrożeń Cirsium spp. Część roślin tam stwierdzonych stanowi potencjalną bazę pokarmową dla gąsienic chronionych motyli, np. dla przeplatki aurinii Euphydryas aurinia. Ponadto stwierdzono tu również gatunki objęte ochroną ścisłą, tj. mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus i goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe. Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) zgodnie z Załącznikiem 1 Rozporządzenia (Dz.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

U. 2014, poz. 1713) zaliczane są do siedlisk przyrodniczych 6410, jednak ze względu na fizjonomię na inwentaryzowanym terenie nie można ich zaliczyć do tzw. „naturowych”.

Fot. 4. Fragment łąki trzęślicowej Molinion zarastający przez drzewa i krzewy na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski”, fot. J. Przybylska

W północno-wschodniej części inwentaryzowanego terenu badań znajdują się zarastające ugory i odłogi z szeregiem gatunków jednoliściennych, głównie trzcinnikiem piaskowym Calamagrostis epigejos, a także różne gatunki z rodzaju nawłoć Solidago spp. Dodatkowo pod linią energetyczną wykształciły się zbiorowiska porębowe z klasy Epilobietea angustifolii. Asocjacje te inicjują wtórną sukcesję lasu po wycięciu drzewostanu. Na analizowanym terenie licznie pojawia się trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigejos, wrotycz pospolity Tanacetum vulgare, bylica pospolita Artemisia vulgaris oraz podrosty drzew. Obecne są jeżyny Rubus spp. i gatunki zarówno cienioznośne jak i światłożądne, np. rzepik pospolity Agrimonia eupatoria, pyleniec pospolity Berteroa incana, stokłosa bezostna Bromus inermis, przytulinka wiosenna Cruciata glabra.

3.3. Flora Historię badań flory Kielc i najbliższych okolic zapoczątkował z końcem XIX wieku K. Drymmer (1890) dokonując spisu gatunków na różnych stanowiskach miasta. Obecnie dzieło to ma wartość porównawczą. Na inwentaryzowanym obszarze badań nie znajdują się żadne formy ochrony przyrody, co dodatkowo zawęża uzupełninie inwentaryzacji o dane pochodzące z innych źródeł niż badania terenowe. W przeanalizowanej literaturze napotkano notowania

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

florystyczne, które z dużym prawdopodobieństwem można przypisać do terenu planowanego użytku ekologicznego „Piaski”. Były to zarówno dane publikowane (Maciejczak 1988, Maciejczak i Rostański 1994) jak i niepublikowane (Borowiecka 1984). Flora przedmiotowego obszaru wynosi 325 gatunków roślin naczyniowych uwzględniając penetracje terenowe przeprowadzone w 2019 r. oraz kwerendę danych literaturowych. Przynależność do poszczególnych grup ekologicznych określono przy pomocy „Przewodnika do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski” (Matuszkiewicz 2008), bądź pomocniczo przy użyciu „Ekologicznych liczb wskaźnikowych roślin naczyniowych Polski” (Zarzycki i in. 2002). Flora badanego obszaru przynależy do 10 grup siedliskowych. Największy, lecz nie dominujący udział mają gatunki synantropijne (26%). Są to rośliny, które przystosowały się do życia w środowisku przekształconym przez ludzi. Wyróżnić tu można np. łopian pajęczynowaty Arctium tomentosum, glistnik jaskółcze ziele Chelidonium majus, wrotycz pospolity Tanacetum vulgare, przytulia czepna Galium aparine, tasznik pospolity Capsella bursa-pastoris, perz właściwy Elymus repens, szarota leśna Gnaphalium sylvaticum, nostrzyk biały Melilotus alba. Drzewa i krzewy należące do gatunków synantropijnych na badanym terenie to w większości gatunki obce: kasztanowiec pospolity Aesculus hippocastanum, orzech włoski Juglans regia, czeremcha amerykańska Padus serotina, dąb czerwony Quercus rubra, robinia akacjowa Robinia pseudoacacia, róża pomarszczona Rosa rugosa oraz rodzime brzoza brodawkowata Betula pendula, topola osika Populus tremula i bez czarny Sambucus nigra. Podobny udział mają gatunki łąkowe (24%), np. drżączka średnia Briza media, grzebienica pospolita Cynosurus cristatus, rzeżucha łąkowa Cardamine pratensis, krwawnica pospolita Lythrum salicaria, pięciornik rozłogowy Potentilla reptans, przywrotnik pasterski Alchemilla monticola, kłosówka wełnista Holcus lanatus, firletka poszarpana Lychnis flos-cuculi oraz gatunki leśno-zaroślowe (24%), np. wietlica samicza Athyrium filix-femina, dąbrówka rozłogowa Ajuga reptans, gajowiec żółty Galeobdolon luteum, perłówka zwisła Melica nutans, trzcinnik leśny Calamagrostis arundinacea, trędownik bulwiasty Scrophularia nodosa, pszeniec zwyczajny Melampyrum pratense. Z racji na zbiornik wodny pojawiają się gatunki podmokłych siedlisk (np. fiołek błotny Viola palustris, sit członowaty Juncus articulatus, gwiazdnica bagienna Stellaria uliginosa, mięta nadwodna Mentha aquatica), a także gatunki typowo wodne (np. rdest ziemnowodny Polygonum amphibium, rzęśl długoszyjkową Callitriche cophocarpa, moczarkę kanadyjską Elodea canadensis,

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

włosienicznik krążkolistny Batrachium circinatum, rdestnica połyskująca Potamogeton lucens i pływająca P. natans). Ryc. 2 przedstawia liczbowy udział grup siedliskowych we florze obszaru inwentaryzacji, natomiast tabela stanowiąca załącznik nr 3 do niniejszego dokumentu przedstawia pełny wykaz roślin naczyniowych notowanych z przedmiotowego terenu badań.

Grupy ekologiczne 100 90 80 70 60

50 Ilość 40 30 20 10 0 S Ł L SziB K MiP N Pia W T Nie Grupa

Ryc. 2. Liczbowy udział grup siedliskowych we florze obszaru inwentaryzacji Grupa siedliskowa: S - gatunki synantropijne, Ł - gatunki łąkowe, L - gatunki leśno–zaroślowe, Sz i B - gatunki szuwarowe i bagienne, K - gatunki muraw kserotermicznych i ciepłolubnych zbiorowisk okrajkowych, M i P - gatunki ubogich muraw i psiar, N - gatunki nadwodne i siedlisk okresowo zalewanych (mulistych), Pia - gatunki muraw napiaskowych, W - gatunki wodne, T - gatunki torfowiskowe, Nie – gatunki o nieustalonej przynależności fitosocjologicznej.

Z cenniejszych roślin zasługujących na uwagę wymienić należy objęte ścisłą ochroną gatunkową (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014 poz. 1409):  goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe - gatunek dodatkowo zagrożony w skali kraju (Kaźmierczakowa i in. 2016) i w skali regionu z kategorią VU – narażony (Bróż, Przemyski 2009) (fot. 5); stwierdzony na łące trzęślicowej;  mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus - gatunek dodatkowo bliski zagrożenia w skali kraju (Kaźmierczakowa i in. 2016) z kategorią NT i w skali regionu z kategorią VU – narażony (Bróż, Przemyski 2009); stwierdzony na łące trzęślicowej (fot. 6);

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 5. Goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe, fot. J. Przybylska

Fot. 6. Mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus, fot. J. Przybylska

Dodatkowo zgodnie z regionalną listą (Bróż, Przemyski 2009) z kategorią LC o niewielkim stopniu zagrożenia żabiściek pływający Hydrocharis morsus-ranae, zaobserwowany w zbiorniku wodnym. Gatunki zamieszczone są na mapie stanowiącej załącznik nr 1 do niniejszego opracowania. Na omawianym terenie nie stwierdzono gatunków inwazyjnych zamieszczonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz. U. 2011 nr 210 poz. 1260). Występują natomiast gatunki stanowiące obcy składnik rodzimej flory, które uważane są za zadomowione i/bądź inwazyjne (Tokarska-Guzik i in. 2012). Tabela nr 2 przedstawia wykaz obcych gatunków, zadomowionych jak i inwazyjnych, odnotowanych z terenu badań. Czerwoną czcionką wyszczególniono 18 gatunków inwazyjnych, które mogą stanowić zagrożenie dla szaty roślinnej analizowanego obszaru inwentaryzacji, np. czeremcha amerykańska Padus serotina, nawłoć późna Solidago gigantea, dąb czerwony Quercus rubra, niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora (fot. 7), który bardzo łatwo rozprzestrzenia się w lasach, rozsiewając się autochorycznie. Nasiona wyrzucane są na znaczną odległość, dzięki wysokiemu ciśnieniu w dojrzałym owocu. Dla 19 gatunków przypisano status zadomowiony, natomiast dla jednego – wiesiołek dwuletni Oenothera biennis – ustalenie statusu wymaga dalszych badań.

Tab. 2. Wykaz gatunków obcych rodzimej florze z zaznaczeniem (czerwona czcionka) gatunków inwazyjnych na terenie badań Gatunki obce (wg Tokarska- Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Guzik i in. 2012) 1. Acer negundo Klon jesionolistny (Jesioklon) zadomowiony, inwazyjny (IV) 2. Acorus calamus Tatarak zwyczajny zadomowiony 3. Aesculus hippocastanum Kasztanowiec pospolity zadomowiony 4. Armoracia rusticana Chrzan pospolity zadomowiony 5. Aster novi-belgii Aster nowobelgijski zadomowiony, inwazyjny (IV) 6. Bidens frondosa Uczep amerykański zadomowiony, inwazyjny (III) 7. Capsella bursa-pastoris Tasznik pospolity zadomowiony 8. Chamomilla suaveolens Rumianek bezpromieniowy zadomowiony Konyza (Przymiotno) zadomowiony, inwazyjny, 9. Conyza canadensis kanadyjska chwast (I) 10. Descurainia sophia Stulicha psia zadomowiony zadomowiony, inwazyjny, 11. Echinochloa crus-galli Chwastnica jednostronna chwast (I) 12. Elodea canadensis Moczarka kanadyjska zadomowiony, inwazyjny (IV) 13. Erigeron annuus Przymiotno białe zadomowiony, inwazyjny (II) 14. Impatiens parviflora Niecierpek drobnokwiatowy zadomowiony, inwazyjny (IV) 15. Juglans regia Orzech włoski zadomowiony, inwazyjny (II) 16. Juncus tenuis Sit chudy zadomowiony, inwazyjny (I) 17. Lactuca serriola Sałata kompasowa zadomowiony 18. Lamium album Jasnota biała zadomowiony 19. Leonurus cardiaca Serdecznik pospolity zadomowiony Matricaria maritima Maruna nadmorska 20. zadomowiony subsp. inodora bezwonna 21. Medicago sativa Lucerna siewna zadomowiony Lucerna pośrednia (L. 22. Medicago xvaria zadomowiony piaskowa) 23. Melandrium album Bniec biały zadomowiony

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Gatunki obce (wg Tokarska- Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Guzik i in. 2012) 24. Myosotis arvensis Niezapominajka polna zadomowiony Oenothera biennis L. s. ustalenie statusu wymaga 25. Wiesiołek dwuletni str. dalszych badań 26. Padus serotina Czeremcha amerykańska zadomowiony, inwazyjny (IV) 27. Papaver rhoeas Mak polny zadomowiony 28. Parthenocissus inserta Winobluszcz zaroślowy zadomowiony, inwazyjny (II) 29. Pastinaca sativa s. str. Pasternak zwyczajny zadomowiony 30. Pyrus communis Grusza pospolita zadomowiony 31. Quercus rubra Dąb czerwony zadomowiony, inwazyjny (IV) Robinia (Grochodrzew) 32. Robinia pseudoacacia zadomowiony, inwazyjny (IV) akacjowa 33. Rosa rugosa Róża pomarszczona zadomowiony, inwazyjny 34. Senecio vulgaris Starzec zwyczajny zadomowiony 35. Solidago canadensis Nawłoć kanadyjska zadomowiony, inwazyjny (IV) 36. Solidago gigantea Nawłoć późna (N. olbrzymia) zadomowiony, inwazyjny (IV) 37. Spergula arvensis Sporek polny zadomowiony zadomowiony inwazyjny chwast 38. Veronica persica Przetacznik perski (I)

Fot. 7. Niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora, fot. J. Starus

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

3.4. Mszaki W literaturze nie napotkano szczegółowych informacji o mszakach z analizowanego obszaru badań. Poniższe notowania są wynikiem penetracji terenowych przeprowadzonych w 2019 r. Na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski” stwierdzono występowanie 12 gatunków mchów Bryophyta. Obecne były zarówno na ziemi (np. żurawiec falisty Atrichum undulatum, krągłolist macierzankowy Rhizomnium punctatum), jak i na drewnie, również murszejącym, np. łukowiec śląski Herzogiella seligeri czy czteroząb przezroczysty Tetraphis pellucida. Wśród nich 3 gatunki objęte są częściową ochroną gatunkową zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014 poz. 1409). Mimo, iż objęte ochroną prawną wszystkie są pospolite na terenie Polski. Należą do nich:  mokradłoszka zaostrzona Calliergonella cuspidata preferująca glebę, stwierdzona w wilgotniejszych terenach w zachodniej części obszaru badań,  drabik drzewkowaty Climacium dendroides obserwowany w pobliżu zbiornika wodnego, rośnie w skupiskach. Kształtem przypomina drzewo (fot. 8),  bielistka siwa Leucobryum glaucum stwierdzona w południowej części terenu w borze świeżym Leucobryo-Pinetum. Tworzy sinozielone poduszkowate darnie.

Nie stwierdzono gatunków objętych ochroną ścisłą ani zamieszczonych w Załączniku 3 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 2014 r., poz. 1713). Poniższa tabela (tab. 3) przedstawia listę zaobserwowanych mchów Bryophyta na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski” z zaznaczeniem statusu prawnego.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 8. Drabik drzewkowaty Climacium dendroides, fot. A. Chmaruk

Tab. 3. Lista mchów przedmiotowego terenu badań Status Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska prawny Mchy Bryophyta 1. Atrichum undulatum (Hedw.) P.Beauv. Żurawiec falisty 2. Calliergonella cuspidata (Hedw.) Loeske Mokradłoszka zaostrzona Ocz Climacium dendroides (Hedw.) F.Weber 3. Drabik drzewkowaty Ocz & D.Mohr 4. Dicranella heteromalla (Hedw.) Schimp. Widłoząbek włoskowy 5. Herzogiella seligeri (Brid.) Z.Iwats. Łukowiec śląski 6. Hypnum cupressiforme Hedw. Rokiet cyprysowy 7. Leucobryum glaucum (Hedw.) Ångstr. Bielistka siwa Ocz 8. Oxyrrhynchium hians (Hedw.) Loeske Dzióbek rozwarty Plagiomnium affine (Blandow ex Funck) 9. Płaskomerzyk pokrewny T.J.Kop. Plagiomnium undulatum (Hedw.) 10. Płaskomerzyk falisty T.J.Kop. 11. Rhizomnium punctatum (Hedw.) T.J.Kop. Krągłolist macierzankowy 12. Tetraphis pellucida Hedw. Czteroząb przezroczysty Objaśnienia skrótów użytych w tabeli: Status prawny (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014 poz. 1409): Ocz - ochrona częściowa.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

3.5. Grzyby Mykobiota na analizowanym terenie badań jest rezultatem tegorocznych penetracji. Nie natrafiono w literaturze na szczegółowe informacje dotyczące grzybów w tego terenu. Na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski” stwierdzono grzyby wielkoowocnikowe Macromycetes zarówno rosnące na drzewach jak i na ziemi. Z grzybów nadrzewnych wymienić należy czyreń ogniowy Phellinus igniarius - na korze wierzby kruchej Salix fragilis (fot. 9) oraz szaroporka podpalana Bjerkandera adusta (na zbutwiałym pniu). Dodatkowo na oderwanym konarze drzewa znajdował się wrośniak garbaty Trametes gibbosa. Na ziemi rosły monetnica maślana Rhodocollybia butyracea var. asema, monetnica plamista Rhodocollybia maculata, natomiast bliżej zbiornika wodnego krowiak podwinięty Paxillus involutus (fot. 10). Wszystkie grzyby należą do typu podstawczaków Basidiomycota. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. 2014 poz. 1408) wśród zaobserwowanych owocników żaden z powyższych gatunków nie jest objęty ochroną prawną.

Fot. 9. Czyreń ogniowy Phellinus igniarius na korze wierzby kruchej Salix fragilis, fot. A. Chmaruk

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 10. Krowiak podwinięty Paxillus involutus, fot. A. Chmaruk

3.6. Grzyby zlichenizowane (porosty) W dostępnej literaturze nie natrafiono na informacje dotyczące porostów z przedmiotowego terenu badań. Publikacje Łubek (2009, 2010), Toborowicz (1976) odnoszą się do północnej części Kielc, jednakże tych danych nie można zaadoptować pod potrzeby niniejszego opracowania. W trakcie inwentaryzacji terenu badań stwierdzono występowanie 5 gatunków grzybów zlichenizowanych. Nie są to gatunki objęte ochroną prawną wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. 2014 poz. 1408). Wszystkie stwierdzane były na korze drzew, zarówno liściastych jak i iglastych. Często się zdarza, że na jednym drzewie, bądź nawet gałęzi występuje więcej niż jeden porost, np. pospolicie występujące złotorost ścienny Xanthoria parietina i obrost drobny Physcia tenella (fot 11). Ponadto stwierdzono pustułkę pęcherzykowatą Hypogymnia physodes, jaskrawiec obojętny Caloplaca holocarpa (=Caloplaca pyracea) i gatunki z rodzaju liszajec Lepraria spp.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 11. Złotorost ścienny Xanthoria parietina i fragmentarycznie obrost drobny Physcia tenella, fot. A. Chmaruk

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

4. Inwentaryzacja fauny

4.1. Metodyka badań Inwentaryzację terenową obszaru poprzedzono analizą literatury faunistycznej i kwerendą danych niepublikowanych, zgromadzonych w Kartotece Przyrodniczej Towarzystwa Badań i Ochrony Przyrody oraz wyników programu badawczego „Ptaki Kielc”, realizowanego w latach 2003-2008. Pozwoliło to na wybór odpowiednich terminów i metod badań terenowych, które ukierunkowane były na rozpoznanie składu gatunkowego, rozmieszczenia i liczebności zwierząt. Szczególną uwagę zwracano na gatunki rzadkie w skali kraju i/lub regionu, zagrożone, oraz objęte ochroną. Ponadto notowano pospolite gatunki z wybranych grup bezkręgowców i kręgowców, dla uzyskania pełniejszej charakterystyki fauny badanego obszaru. Uwzględniono następujące akty prawne i opracowania:  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2016, poz. 2183);  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych (Dz. U. Nr 45, poz. 433 ze zm.);  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (tekst jednolity: Dz. U. 2014 poz. 1713);  Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. WE L 103 z 25.04.1979) – „Dyrektywa Siedliskowa”; w Załączniku I Dyrektywy wymieniono typy siedlisk, a w Załączniku II –gatunki roślin i zwierząt, będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia Specjalnych Obszarów Ochrony, w Załączniku IV wymieniono gatunki, które wymagają ochrony ścisłej;  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz. Urz. WE L 20 z 26.01.2010) – „Dyrektywa Ptasia”; w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej wymienione są gatunki ptaków, które powinny zostać objęte szczególnymi środkami ochronnymi, obejmującymi także ochronę ich siedlisk, mającymi na celu zapewnienie przetrwania i rozrodu tych gatunków w miejscach ich występowania;

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

 Głowaciński Z. (red.). 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Tom 1 – Kręgowce. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa;  Głowaciński Z., Nowacki J. (red.). 2004. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Tom II – Bezkręgowce. IOP PAN, Kraków, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego, Poznań;  Głowaciński Z. (red.). 2002. Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. IOP PAN, Kraków. Kontrole terenowe wykonywano w okresie od kwietnia do września 2019 r.; łącznie wykonano 12 kontroli, trwających od 1 do 3 godzin. Daty kontroli terenowych: 1, 7 i 29.04, 20 i 30.05, 9 i 23.06, 20 i 22.07, 11.08, 8 i 9.09.2019 r. Pod kątem owadów lądowych na transektach prowadzono obserwacje wizualne, nasłuchy, przeszukiwano dogodne mikrosiedliska (ściółka, pryzmy kamieni, martwe drzewa, próchnowiska), przeczesywano roślinność i prowadzono odłowy za pomocą siatki entomologicznej. Do badań chrząszczy epigeicznych zastosowano żywołowne pułapki glebowe. Ślimaków poszukiwano metodą „na upatrzonego”, przeglądając roślinność, ściółkę i wierzchnią warstwę gleby na stanowiskach o powierzchni ok. 1 m2, rozmieszczonych równomiernie na badanym terenie. W zbiorniku i cieku wodnym pobierano próby roślinności i osadów dennych, w których poszukiwano bezkręgowców wodnych. Malakofaunę identyfikowano przeglądając próby ściółki za pomocą lupy oraz, w przypadku mniejszych ślimaków – przenośnego binokularu. Stosowano wyłącznie metody przeżyciowe, dlatego też w przypadku par/grup gatunków bezkręgowców, których pewne oznaczenie wymagałoby uśmiercania schwytanych osobników, w zestawieniu podawano oznaczenie do rodzaju z odpowiednią adnotacją. Skład gatunkowy ichtiofauny ustalano prowadząc obserwacje i wywiady z użytkującymi zbiornik wędkarzami, wykonywano także odłowy czerpakiem herpetologicznym i podrywką wędkarską. W potencjalnych siedliskach rozrodu płazów (zbiornik i zastoiska wody w strumieniu) prowadzono obserwacje, nasłuchy i odłowy czerpakiem herpetologicznym. Pierwsze kontrole wykonano wczesną wiosną (aktywność godowa), kolejne latem (obecność larw). Odłowione osobniki oznaczano do gatunku i wypuszczano w miejscu złowienia. Ponadto podczas kontroli ukierunkowanych na inne grupy fauny notowano obserwacje płazów w siedliskach lądowych, sprawdzano także drogi i ścieżki pod kątem obecności martwych osobników. Obserwacje gadów prowadzono we wszystkich typach siedlisk, szczególną uwagę poświęcając miejscom nasłonecznionym, takim jak przecinki leśne, brzegi zbiornika i przydroża. Penetrowano dogodne mikrosiedliska – pryzmy

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

kamieni, pnie, próchnowiska, szczeliny pod korą. Dla ustalenia składu gatunkowego i liczebności ptaków lęgowych w okresie od kwietnia do czerwca sześciokrotnie wykonano kontrole badanego obszaru oraz w okresie lipiec-sierpień kontrole uzupełniające. Prowadzono obserwacje wizualne z wykorzystaniem lornetek o parametrach 10x50 i nasłuchy. Na mapach w skali 1:2000 notowano stanowiska i kategorie lęgowości, na podstawie których sporządzono mapy gatunkowe. Za lęgowe uznano gatunki stwierdzone w kategorii „gniazdowanie pewne” (ptaki z pokarmem lub odchodami piskląt, znalezione gniazdo lub nielotne młode poza gniazdem) oraz w kategorii „gniazdowanie możliwe” lub „gniazdowanie prawdopodobne”, jeśli gatunek stwierdzono na danym stanowisku co najmniej dwukrotnie. Dla gatunków o aktywności zmierzchowo-nocnej prowadzono obserwacje i nasłuchy podczas kontroli wieczornych. Inwentaryzacja ssaków prowadzona była podczas kontroli dziennych i obejmowała obserwacje wizualne, nasłuchy, tropienie, badania śmiertelności na drogach i wyszukiwanie nor. Rejestrowano ślady obecności ssaków (tropy, odchody, ślady żerowania). Podczas inwentaryzacji wykonywano dokumentację fotograficzną, a stanowiska rzadkich gatunków rejestrowano za pomocą odbiornika GPS. W niniejszym opracowaniu tekstowym omówiono faunę badanego obszaru, wskazano gatunki charakterystyczne, cenne przyrodniczo oraz gatunki obce inwazyjne. Do opracowania dołączono tabelę z wykazem wszystkich stwierdzonych gatunków oraz mapę rozmieszczenia gatunków rzadkich, zagrożonych i objętych ochroną, wraz z wektorowymi warstwami tematycznymi w formacie shapefile.

4.2. Ssaki Na badanym obszarze odnotowano jak dotąd osiem gatunków ssaków, z których dwa objęte są ochroną częściową. Kret europejski Talpa europaea jest rozpowszechniony w całym kraju (Atlas Ssaków... 2019), zamieszkuje tereny otwarte, lasy, parki i ogrody, wszędzie tam gdzie jest w stanie budować podziemne korytarze (Serafiński 1972). Liczne kopce kretów znajdowano w różnych częściach obszaru. Wiewiórka pospolita Sciurus vulgaris jest spotykana w całej Polsce (Atlas Ssaków... 2019), w lasach, parkach miejskich, zadrzewieniach śródpolnych i sadach (Serafiński 1972). Na badanym obszarze obserwowano pojedyncze osobniki (fot. 12).

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 12. Wiewiórka pospolita Sciurus vulgaris w południowej części badanego obszaru, fot. R. Maniarski

4.3. Ptaki W trakcie badań w 2019 r. stwierdzono tu 19 gatunków ptaków lęgowych (tab. 4), przy czym część terytoriów obejmowała fragmenty inwentaryzowanego obszaru i przyległego kompleksu leśnego. Obserwowano także kolejnych kilkanaście gatunków, gniazdujących poza omawianym terenem i zalatujących tu w poszukiwaniu pokarmu i wody. Ze względu na strukturę siedlisk, spośród gatunków lęgowych najliczniej występowały ptaki związane z zadrzewieniami, zarówno zwartymi lasami, jak i zbiorowiskami okrajkowymi.

Tab. 4. Lęgowe gatunki ptaków stwierdzone w 2019 r. na obszarze planowanego użytku ekologicznego „Piaski” Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Liczba par/samców 1. Phylloscopus trochilus (Linnaeus, 1758) Piecuszek 3 2. Sylvia atricapilla (Linnaeus, 1758) Kapturka 3 3. Fringilla coelebs Linnaeus, 1758 Zięba 2 4. Turdus merula Linnaeus, 1758 Kos 2 5. Aegithalos caudatus (Linnaeus, 1758) Raniuszek 1 6. Cyanistes caeruleus (Linnaeus, 1758) Modraszka 1 7. Dendrocopos major (Linnaeus, 1758) Dzięcioł duży 1 8. Erithacus rubecula (Linnaeus, 1758) Rudzik 1 9. Garrulus glandarius (Linnaeus, 1758) Sójka 1 10. Lanius collurio Linneaus, 1758 Gąsiorek 1 11. Oriolus oriolus (Linnaeus, 1758) Wilga 1 12. Parus major Linnaeus, 1758 Bogatka 1 13. Periparus ater (Linnaeus, 1758) Sosnówka 1

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Liczba par/samców 14. Phasianus colchicus Linnaeus, 1758 Bażant 1 15. Phylloscopus collybita (Vieillot, 1817) Pierwiosnek 1 16. Phylloscopus sibilatrix (Bechstein, 1793) Świstunka leśna 1 17. Poecile montanus (Conrad, 1827) Czarnogłówka 1 18. Sylvia communis (Latham, 1787) Cierniówka 1 19. Turdus philomelos Brehm, 1831 Śpiewak 1

Stwierdzone gatunki należą do licznie lub średnio licznie lęgowych w Regionie Świętokrzyskim (Chmielewski i in. 2005). Średnio licznie lęgowym gatunkiem w regionie jest także gąsiorek, wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Jedna para gniazdowała na łące w północno-wschodniej części obszaru. Ze względu na niewielką powierzchnię zbiornik nie stanowi atrakcyjnego miejsca lęgów dla ptaków wodno-błotnych. W ubiegłych latach w sezonie lęgowym notowano tu kokoszkę Gallinula chloropus, jednak bez potwierdzenia gniazdowania (Kartoteka Przyrodnicza TBOP). Regularnie na zbiorniku zatrzymują się krzyżówki Anas platyrhynchos i czaple siwe Ardea cinerea, wyjątkowo obserwowano także rzadki w Górach Świętokrzyskich gatunek – czaplę białą Ardea alba. W sezonie lęgowym na badanym obszarze obserwowano dwa gatunki ptaków szponiastych, gniazdujące poza omawianym terenem i wykorzystujące je jako miejsce polowania: myszołowa Buteo buteo i krogulca Accipiter nisus.

4.4. Płazy i gady Obszar nie był jak dotąd badany pod kątem składu gatunkowego płazów. W 2019 r. na terenie planowanego użytku ekologicznego potwierdzono rozród czterech gatunków płazów, kolejny gatunek spotykany był w siedliskach lądowych. Traszka górska Ichthyosaura alpestris objęta jest ochroną ścisłą, występuje głównie w Karpatach i Sudetach, a jej populacja w Górach Świętokrzyskich ma charakter wyspowy. Do rozrodu przystępuje w różnego rodzaju wodach stojących, czasem nawet w niewielkich, okresowych zbiornikach (Głowaciński, Sura 2018). Wcześniejsze dane wskazywały na występowanie gatunku w kompleksach leśnych na północ od Kielc (Kartoteka Przyrodnicza TBOP). W 2019 r. potwierdzono jego rozród w zbiorniku na terenie planowanego użytku ekologicznego (fot. 13).

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 13. Larwa traszki górskiej Ichthyosaura alpestris ze zbiornika wodnego w planowanym użytku ekologicznym „Piaski”, fot. R. Maniarski

Traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris, gatunek objęty ochroną częściową, jest rozpowszechniona w kraju; poza obszarami górskimi jest to najczęściej spotykany gatunek traszki. Do rozrodu przystępuje w różnych rodzajach zbiorników wodnych – od niewielkich oczek po żwirownie i jeziora (Głowaciński, Sura 2018). Osobniki dorosłe i larwy traszek zwyczajnych odławiano w zbiorniku (fot. 14).

Fot. 14. Samiec traszki zwyczajnej Lissotriton vulgaris na brzegu zbiornika wodnego w planowanym użytku ekologicznym „Piaski”, fot. J. Przybylska

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Do rozrodu w zbiorniku przystępują także będące pod częściową ochroną ropuchy szare Bufo bufo. Gatunek ten należy do najpospolitszych płazów i jest rozpowszechniony w Polsce. Większość życia spędza w zróżnicowanych siedliskach lądowych, a do godów przystępuje w głębszych zbiornikach (Głowaciński, Sura 2018). Zbiornik wykorzystywany jest jako miejsce rozrodu przez żaby z grupy zielonych Pelophylax esculentus complex (fot. 15). Tworzą ją dwa gatunki: żaba śmieszka Pelophylax ridibundus i żaba jeziorkowa Pelophylax lessonae oraz ich naturalny mieszaniec – żaba wodna Pelophylax esculentus (status: ochrona częściowa). Żaby zielone są rozpowszechnione w kraju i zasiedlają zróżnicowane zbiorniki oraz cieki wodne. Znaczną część aktywnego życia spędzają w wodzie, przy czym żaba jeziorkowa zimuje na lądzie, żaba śmieszka – w wodzie, a żaba wodna może zimować zarówno na dnie zbiorników, jak i w kryjówkach lądowych (Głowaciński, Sura 2018). W siedliskach lądowych badanego obszaru spotykane są także żaby trawne Rana temporaria, również objęte ochroną częściową. Jest to jeden z najpospolitszych krajowych płazów o szerokim spektrum zajmowanych siedlisk (Głowaciński, Sura 2008).

Fot. 15. Żaba z grupy zielonych Pelophylax esculentus complex na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski”, fot. R. Maniarski

W granicach badanego obszaru stwierdzono występowanie pięciu gatunków z gromady gady, a więc prawie wszystkich rodzimych gatunków odnotowanych jak dotąd na Wyżynie Małopolskiej. W suchych, nasłonecznionych miejscach spotykano jaszczurki zwinki Lacerta agilis. Gatunek ten występuje na obszarze całego kraju, w części nizinnej jest to najczęściej spotykany gad. Preferuje siedliska suche i nasłonecznione – lasy z licznymi polanami,

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

wrzosowiska, łąki i przydroża (Głowaciński, Sura 2018). Ponadto w zbiorowiskach szuwarowych na brzegu zbiornika i na łące w północno-wschodniej części stwierdzano pojedyncze jaszczurki żyworodne Zootoca vivipara. Jaszczurka żyworodna jest szeroko rozpowszechniona w Polsce, wraz z jaszczurką zwinką należy do najczęściej spotykanych gatunków gadów. Zamieszkuje zwykle wilgotniejsze siedliska – obrzeża lasów, torfowiska i podmokłe łąki (Głowaciński, Sura 2018). Trzecim gatunkiem jaszczurki stwierdzonym na badanym terenie jest padalec zwyczajny Anguis fragilis. Zasiedla on wilgotne lasy liściaste i mieszane, ich obrzeża oraz łąki i polany leśne i jest rozpowszechniony na terenie kraju (Głowaciński, Sura 2018). Na brzegach zbiornika obserwowano polujące zaskrońce zwyczajne Natrix natrix, spotykany na obszarze całego kraju gatunek związany z siedliskami podmokłymi i wodnymi (Głowaciński, Sura 2018). Na skraju lasu przy drodze obserwowano żmiję zygzakowatą Vipera berus (fot. 16) – gatunek eurytopowy, zasiedlający zarówno tereny podmokłe, jak i suche, lasy, łąki, torfowiska i miedze śródpolne, rozpowszechniony w całym kraju (Głowaciński, Sura 2018). Wszystkie wymienione gatunki objęte są ochroną częściową, a jaszczurka zwinka ujęta jest w Załączniku IV Dyrektywy Siedliskowej.

Fot. 16. Żmija zygzakowata Vipera berus na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski”, fot. R. Maniarski

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

4.5. Ryby Jedynym gatunkiem stwierdzonym w zbiorniku wodnym w obrębie planowanego użytku jest karaś srebrzysty Carassius gibelio (fot. 17). Jest to obcy gatunek inwazyjny, który pojawił się w Polsce na początku XX wieku. Wykazuje bardzo dużą odporność na niekorzystne warunki środowiska, w tym wahania temperatury i deficyty tlenu, dlatego też często jest jedynym gatunkiem zasiedlającym okresowo wysychające zbiorniki (Brylińska 2000). Prawdopodobnie w opisywanym zbiorniku jest jedynym przedstawicielem ichtiofauny – w 2019 r. obserwowano tu bardzo niski poziom wody, co przy wysokich temperaturach i niskim stężeniu tlenu rozpuszczonego może ograniczać występowanie rodzimych gatunków ryb. Do zbiornika karaś mógł być wprowadzony celowo (jest to miejsce, w którym wędkarze łowią karasie na tzw. „żywce”) lub przypadkowo, np. przez ptaki wodne. Jako ryba wszystkożerna może ograniczać liczebność larw ważek i płazów.

Fot. 17. Karaś srebrzysty Carassius gibelio ze zbiornika wodnego w planowanym użytku ekologicznym „Piaski”, fot. J. Przybylska

4.6. Bezkręgowce Biorąc pod uwagę dane literaturowe i wyniki inwentaryzacji terenowej z 2019 r., na badanym terenie odnotowano 142 gatunki bezkręgowców (21 gatunków chrząszczy Coleoptera, 3 – muchówek Diptera, 8 – błonkoskrzydłych Hymenoptera, 11 – pluskwiaków Hemiptera, 45 – motyli Lepidoptera, 17 – ważek Odonata, 9 – prostoskrzydłych Orthoptera, 20 – mięczaków Mollusca, 6 – pajęczaków Arachnida, 1 – skoczogonka Collembola i 1 –

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

pijawki Hirudinea). Stwierdzano tu gatunki wodne, związane ze zbiornikiem i strumieniem, szuwarowe, zasiedlające brzegi zbiornika oraz wilgotną łąkę przy strumieniu, a także gatunki związane z lasami i zaroślami oraz gatunki synantropijne. Pełny wykaz taksonów znajduje się w załączonej tabeli. Poniżej omówiono gatunki cenne przyrodniczo – rzadkie, zagrożone i podlegające ochronie prawnej. Trzmiel kamiennik Bombus lapidarius – gatunek objęty częściową ochroną, rozpowszechniony i pospolity w kraju (Pawlikowski 2008). Gniazda zakłada w norach gryzoni, starych murach i skrzynkach dla ptaków; spotykany jest w otwartym krajobrazie rolniczym (Banaszak 1993). W sezonie wegetacyjnym 2019 r. pojedyncze osobniki obserwowane w różnych częściach badanego obszaru. Trzmiel rudy Bombus pascuorum – gatunek objęty częściową ochroną, rozpowszechniony i bardzo pospolity w kraju (Pawlikowski 2008). Związany jest z zaroślami, gniazda zakłada pod krzewami i drzewami, w drewnianych budynkach, pod suchymi liśćmi i w wypróchniałych pniach (Banaszak 1993). W sezonie wegetacyjnym 2019 r. na badanym terenie obserwowano pojedyncze osobniki. Trzmiel leśny Bombus pratorum – gatunek objęty częściową ochroną, rozpowszechniony i pospolity w kraju. Preferuje bory mieszane, gniazda zakłada pod ziemią lub nad jej powierzchnią, np. w opuszczonych gniazdach ptaków (Pawlikowski 2008). W sezonie wegetacyjnym 2019 r. na badanym terenie obserwowano pojedyncze osobniki. Trzmiel ziemny Bombus terrestris – gatunek objęty częściową ochroną, rozpowszechniony i pospolity w kraju (Pawlikowski 2008). Gniazda zakłada w ziemi, w opuszczonych norach gryzoni; zasiedla tereny otwarte, łąki, plantacje lucerny i koniczyny (Banaszak 1993). W sezonie wegetacyjnym 2019 r. pojedyncze osobniki obserwowane w różnych częściach badanego obszaru. Mrówka rudnica Formica rufa – leśny gatunek, budujący obszerne mrowiska zwykle w miejscach nasłonecznionych – przy przecinkach, drogach i polanach, rozpowszechniony w całej Polsce (Czechowski i in. 2002). Objęty jest ochroną częściową i zamieszczony na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (kategoria NT – bliski zagrożenia). Mrowiska zlokalizowane były na skraju lasu, przy drodze wzdłuż torów kolejowych. Czerwończyk nieparek Lycaena dispar – gatunek motyla objęty ścisłą ochroną, zamieszczony w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, ujęty w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt z kategorią LR (gatunek niższego ryzyka) oraz na Czerwonej liście zwierząt ginących i

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

zagrożonych w Polsce (kategoria LC – niższego ryzyka – najmniejszej troski). Zasiedla wilgotne i podmokłe łąki, brzegi cieków i zbiorników wodnych z roślinami żywicielskimi gąsienic – różnymi gatunkami szczawiu Rumex spp. (Sielezniew, Dziekańska 2010). Na badanym terenie spotykany w północno-wschodniej części – na wilgotnej łące i w zbiorowiskach szuwarowych w korycie strumienia (fot. 18).

Fot. 18. Samiec czerwończyka nieparka Lycaena dispar na łące przy strumieniu w planowanym użytku ekologicznym „Piaski”, fot. R. Maniarski

Mieniak strużnik Apatura ilia – motyl ujęty na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (kategoria LC – niższego ryzyka – najmniejszej troski). Gatunek spotykany w całym kraju w lasach liściastych i mieszanych, szczególnie w pobliżu zbiorników wodnych. Roślinami żywicielskimi są topole – osika Populus tremula i t. czarna P. nigra, rzadziej wierzba iwa Salix caprea (Sielezniew, Dziekańska 2010). Gatunek spotykany w pobliżu zbiornika; w zbiorowiskach leśnych występują preferowane przez niego gatunki drzew. Zalotka większa Leucorrhinia pectoralis – gatunek objęty ochroną ścisłą, zamieszczony w Załącznikach II i IV Dyrektywy Siedliskowej. W skali kraju rozpowszechniony, związany z różnego rodzaju wodami stojącymi o niskiej lub umiarkowanej żyzności wody (Bernard i in. 2009). Nad badanym zbiornikiem obserwowany w 2015 r. (Gwardjan i in. 2015). Pomimo poszukiwań w sezonie 2019 nie udało się zaobserwować tu zalotki większej, co może wskazywać na zanik lokalnej populacji, być może związany z wyjątkowo niskim poziomem wody notowanym w ostatnich latach, a co za tym idzie – zwiększeniem temperatury w okresie wegetacyjnym i wzrostem żyzności wody.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Świerszcz polny Gryllus campestris – gatunek zamieszczony na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (kategoria NT – bliski zagrożenia). W Polsce gatunek pospolity, ale z wyraźnym trendem spadkowym, spowodowanym prawdopodobnie stosowaniem insektycydów w rolnictwie. Zasiedla suche, nasłonecznione tereny z niską roślinnością (Bellmann 2009). Nawołujące samce stwierdzano na skraju lasu, przy drodze wzdłuż nasypu kolejowego. Długoskrzydlak sierposz Phaneroptera falcata – gatunek zamieszczony na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (kategoria NT – bliski zagrożenia). Gatunek ekspansywny; od lat 90. XX w. rozprzestrzenił się ze wschodniej Polski praktycznie na obszar całego kraju. Wykazuje preferencję do suchych, otwartych siedlisk, jednak w ostatnich latach spotykany jest także w innych biotopach (Żurawlew i in. 2017). Pojedyncze osobniki obserwowano na zarastających łąkach w północnej części obszaru (fot. 19).

Fot. 19. Długoskrzydlak sierposz Phaneroptera falcata na łące na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski”, fot. J. Przybylska

Pijawka lekarska Hirudo medicinalis zasiedla różnego typu zbiorniki wodne i niewielkie, wolno płynące cieki; jest szeroko rozprzestrzeniona na niżu Polski, lecz na ogół nieliczna (Głowaciński, Nowacki 2004). Gatunek ten objęty jest ochroną ścisłą, zamieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt i na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce w kategorii VU – narażony na wyginięcie. Pijawki w 2019 r. odnotowano w zbiorniku wodnym na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski” (fot. 20). Jest to jedyne w Kielcach i

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

jedno z nielicznych znanych w regionie stanowisk gatunku (Bonk i in. 2012; Kartoteka Przyrodnicza TBOP).

Fot. 20. Pijawka lekarska Hirudo medicinalis ze zbiornika wodnego w planowanym użytku ekologicznym „Piaski”, fot. J. Przybylska

Malakofauna obszaru jest stosunkowo zróżnicowana; występują tu gatunki wodne, szuwarowe i leśno-zaroślowe; na uwagę zasługuje fakt, że w zdecydowanej większości są to gatunki rodzime, co nie jest częste na obszarach podmiejskich. W 2019 r. stwierdzono dwa gatunki objęte ochroną. Ślimak żółtawy Helix lutescens – gatunek objęty ochroną częściową, ujęty w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt z kategorią LR (gatunek niższego ryzyka) oraz na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (kategoria NT – bliski zagrożenia). Zasiedla suche, ciepłe stanowiska na podłożu wapiennym i lessowym w południowo-wschodniej Polsce (Wiktor 2004). Na badanym obszarze znajdowano jedynie puste muszle na skraju lasu sąsiadującego z drogą biegnącą wzdłuż nasypu kolejowego; nie stwierdzono żywych osobników. Nasłonecznione skarpy nasypu są bardziej sprzyjającym gatunkowi siedliskiem, jednak może on zasiedlać także skraje lasu i przydroża w granicach planowanego użytku ekologicznego. Ślimak winniczek Helix pomatia – gatunek objęty ochroną częściową, rozpowszechniony w kraju w siedliskach leśnych i synantropijnych, takich jak parki, cmentarze i ogrody (Wiktor 2004). Na badanym obszarze stwierdzany zarówno w wilgotniejszych partiach lasu przy zbiorniku, jak i na łąkach i przecinkach leśnych (fot. 21).

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 21. Ślimak winniczek Helix pomatia na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski”, fot. J. Przybylska

Na badanym terenie stwierdzono obecność obcych gatunków bezkręgowców, które stosunkowo niedawno pojawiły się na Wyżynie Małopolskiej. Część z nich ma status gatunków inwazyjnych, które stanowią zagrożenie dla rodzimych ekosystemów. Nierozróżnialne na podstawie cech morfologicznych dwa gatunki śliników – ślinik wielki Arion rufus i ślinik luzytański A. lusitanicus, stanowią obcy element w faunie centralnej Polski. Ślinik wielki pierwotnie występował w lasach zachodniej i północno-zachodniej części kraju. W centralnej i wschodniej Polsce, gdzie był zawlekany i obecnie dynamicznie rozprzestrzenia się, kolonizuje głównie siedliska synantropijne, takie jak ogrody, parki i cmentarze. Bliźniaczy gatunek, przywleczony z Półwyspu Iberyjskiego ślinik luzytański, stwierdzony został w latach 90. na Podkarpaciu. W ciągu kilkunastu lat odkryto kolejne stanowiska tego gatunku w różnych regionach kraju (Kozłowski, Kozłowski 2011). Obydwa gatunki mogą występować masowo, a przez to przyczyniać się do zmian szaty roślinnej, żerując na wybranych gatunkach. Na przykład na terenie gminy Łańcut w miejscach, gdzie masowo występował ślinik luzytański, niemal zanikł podagrycznik pospolity Aegopodium podagraria, który został zastąpiony przez gatunki roślin nie zjadane przez śliniki, głównie pięciorniki Potentilla spp., wierzbówki Chamaenerion spp. i niecierpki Impatiens spp. (Kozłowski, Kozłowska 2000). Śliniki licznie występują na badanym obszarze, szczególnie w jego południowej części, trudno jednak ocenić ich wpływ na lokalne populacje rodzimej fauny.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Obcym, inwazyjnym gatunkiem owada jest biedronka azjatycka Harmonia axyridis, po raz pierwszy stwierdzona w Polsce w 2006 r., obecnie spotykana na całym obszarze kraju. Gatunek ten notowany jest głównie w siedliskach antropogenicznych, w tym na obszarach zieleni miejskiej, gdzie konkuruje z rodzimymi biedronkami (Przewoźny i in. 2007). Pojedyncze owady dorosłe znajdowano także na badanym obszarze, co potwierdza ekspansję gatunku poza siedliska synantropijne. Kolejnym obcym gatunkiem odnotowanym na badanym terenie jest kolcoróg bizoniak Stictocephala bisonia – piewik z Ameryki Północnej, po raz pierwszy odnotowany w Polsce w 2007 roku, będący obecnie w ekspansji. Ten roślinożerny gatunek w sprzyjających latach może powodować szkody głównie w sadach i winnicach, ale notowano jego żerowanie także na wielu dziko rosnących, rodzimych gatunkach roślin (Walczak i in. 2018). Na badanym obszarze pojedyncze osobniki obserwowano na łące we wschodniej części.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

5. Podsumowanie

Pod kątem fitosocjologicznym na terenie planowanego użytku ekologicznego „Piaski” przeważają zbiorowiska leśne. Wyróżniamy tu śródlądowy bór wilgotny Molinio-Pinetum, suboceaniczny bór świeży Leucobryo-Pinetum, kontynentalny bór mieszany Querco roboris- Pinetum, zadrzewienia łęgowe Fraxino-Alnetum i juwenilne zadrzewienia topoli na siedlisku grądowym Tilio-Carpinetum. Ze zbiorowisk wodnych obecne są fitocenozy z klasy Potametea. Roślinność przybrzeżną tworzą zbiorowiska ze związku Phragmition oraz Calthion. W północnej części terenu badań wykształciły się łąki zmiennowilgotne Molinion ulegające sukcesji i nagromadzeniu materii organicznej. Dodatkowo część terenu stanowią zarastające ugory i odłogi oraz zbiorowiska porębowe pod linią energetyczną. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzono 325 gatunków roślin naczyniowych, 12 gatunków mchów, 6 gatunków grzybów wielkoowocnikowych oraz 5 gatunków porostów. Z fauny stwierdzono jak dotąd 50 taksonów kręgowców (jeden gatunek ryb Pisces, 5 – płazów Amphibia, 5 – gadów Reptilia, 32 – ptaków Aves, 8 – ssaków Mammalia) oraz 142 gatunki bezkręgowców. Zbiornik wodny stanowi jedyne znane w granicach administracyjnych Kielc stanowisko pijawki lekarskiej i jedyne potwierdzone w ostatnich latach traszki górskiej. Ponadto sam akwen oraz otaczające go zadrzewienia i wilgotna łąka są siedliskiem szeregu prawnie chronionych gatunków roślin i zwierząt. Badany teren, ze względu na walory faunistyczne i florystyczne, wymaga objęcia obszarową formą ochrony przyrody i wprowadzenia działań zapobiegających jego degradacji.

5.1. Waloryzacja terenu badań Z uwagi na zróżnicowane siedliska (zbiornik wodny oraz ekosystemy leśne i nieleśne), projektowany użytek ekologiczny, mimo swojej niewielkiej powierzchni, stanowi cenne urozmaicenie krajobrazu północnej części Kielc. Wśród zbiorowisk roślinnych badanego obszaru zbiorowiska wodne, nieleśne (łąkowe) i leśne (bory, łęgi oraz grądy), w tym także antropogeniczne (zarastające ugory, odłogi, poręby). Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji oraz danych literaturowych flora „Piasków” liczy 325 gatunków roślin naczyniowych. Do najcenniejszych z nich należą:

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

1) goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe – ścisła ochrona gatunkowa (Dz. U. 2014 poz. 1409), narażony na wyginięcie (kat. VU) zarówno w skali regionu (Bróż, Przemyski 2009), jak i w kraju (Kaźmierczakowa i in. 2016); 2) mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus – ścisła ochrona gatunkowa (Dz. U. 2014 poz. 1409), narażony na wyginięcie (kat. VU) w skali regionu (Bróż, Przemyski 2009), a w kraju bliski zagrożenia (kat. NT) (Kaźmierczakowa i in. 2016); 3) żabiściek pływający Hydrocharis morsus-ranae – w skali regionu (Bróż, Przemyski 2009) o niewielkim stopniu zagrożenia (kat. LC); Flora mszaków liczy 12, z których cenna jest obecność następujących: 1) mokradłoszka zaostrzona Calliergonella cuspidata – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2014 poz. 1409); 2) drabik drzewkowaty Climacium dendroides – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2014 poz. 1409); 3) bielistka siwa Leucobryum glaucum – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2014 poz. 1409). Mykobiota badanego terenu liczy 6 gatunków grzybów wielkoowocnikowych oraz 5 taksonów porostów, wśród których nie ma gatunków chronionych i zagrożonych. Fauna bezkręgowców badanego terenu jest liczna i zróżnicowana. W trakcie inwentaryzacji stwierdzono przedstawicieli stawonogów, pierścienic i mięczaków. Łącznie wykazano obecność 142 gatunków, z których największy walor ma występowanie następujących: 1) trzmiel kamiennik Bombus lapidarius – częściowa ochrona (Dz. U. 2016, poz. 2183); 2) trzmiel rudy Bombus pascuorum – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 3) trzmiel leśny Bombus pratorum – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 4) trzmiel ziemny Bombus terrestris – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 5) mrówka rudnica Formica rufa – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183), na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce gatunek bliski zagrożenia (kat. NT) (Głowaciński 2002);

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

6) czerwończyk nieparek Lycaena dispar – ścisła ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183), Załączniki II Dyrektywy Siedliskowej (Dz. U. UE 15/t. 2, L206/7), w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt gatunek niższego ryzyka (kat. LR) (Głowaciński, Nowacki 2004), a na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce gatunek najmniejszej troski (kat. LC) (Głowaciński 2002); 7) mieniak strużnik Apatura ilia – na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce gatunek najmniejszej troski (kat. LC) (Głowaciński 2002); 8) zalotka większa Leucorrhinia pectoralis – ścisła ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183), Załączniki II i IV Dyrektywy Siedliskowej (Dz. U. UE 15/t. 2, L206/7); 9) świerszcz polny Gryllus campestris – na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce gatunek bliski zagrożenia (kat. NT) (Głowaciński 2002); 10) długoskrzydlak sierposz Phaneroptera falcata – na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce gatunek bliski zagrożenia (kat. NT) (Głowaciński 2002); 11) pijawka lekarska Hirudo medicinalis – ścisła ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183), zarówno w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (Głowaciński, Nowacki 2004), jak i na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński 2002) gatunek narażony na wyginięcie (kat. VU); 12) ślimak żółtawy Helix lutescens – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183), w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt gatunek niższego ryzyka (kat. LR) (Głowaciński, Nowacki 2004), a na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce – bliski zagrożenia (kat. NT) (Głowaciński 2002); 13) ślimak winniczek Helix pomatia – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183). Ichtiofauna zbiornika to tylko jeden gatunek ryby, natomiast znacznie bardziej zróżnicowana jest herpetofauna. Stwierdzono tu obecność 7 gatunków płazów oraz 5 gatunków gadów. Batrachofaunę reprezentują: 1) traszka górska Ichthyosaura alpestris – ścisła ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 2) traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 3) ropucha szara Bufo bufo – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183);

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

4) żaba wodna Pelophylax esculentus – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 5) żaba jeziorkowa Pelophylax lessonae – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); Załącznik IV Dyrektywy Siedliskowej (Dz. U. UE 15/t. 2, L206/7); 6) żaba śmieszka Pelophylax ridibundus – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 7) żaba trawna Rana temporaria – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183). Reptiliofaunę badanego terenu stanowią następujące gatunki: 1) jaszczurka zwinka Lacerta agilis – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183), Załącznik IV Dyrektywy Siedliskowej (Dz. U. UE 15/t. 2, L206/7); 2) jaszczurka żyworodna Zootoca vivipara – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 3) padalec zwyczajny Anguis fragilis – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 4) zaskroniec zwyczajny Natrix natrix – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183); 5) żmija zygzakowata Vipera berus – częściowa ochrona gatunkowa (Dz. U. 2016, poz. 2183). W trakcie inwentaryzacji stwierdzono 32 gatunki ptaków, z tego 19 lęgowych w granicach projektowanego użytku. Najcenniejsza ornitofauna lęgowa to: 1) dzięcioł duży Dendrocopos major – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 2) wilga Oriolus oriolus – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 3) gąsiorek Lanius collurio – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183), Załączniki I Dyrektywy Ptasiej (Dz. Urz. WE L 20 z 26.01.2010); 4) sójka Garrulus glandarius – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 5) zięba Fringilla coelebs – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 6) sosnówka Periparus ater – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 7) modraszka Cyanistes caeruleus – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 8) bogatka Parus major – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 9) czarnogłówka Poecile montanus – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 10) piecuszek Phylloscopus trochilus – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183);

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

11) raniuszek Aegithalos caudatus – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 12) kapturka Sylvia atricapilla – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 13) cierniówka Sylvia communis – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 14) rudzik Erithacus rubecula – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 15) świstunka leśna Phylloscopus sibilatrix – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 16) pierwiosnek Phylloscopus collybita – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 17) kos Turdus merula – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183); 18) śpiewak Turdus philomelos – ochrona ścisła (Dz. U. 2016, poz. 2183). Stwierdzona teriofauna projektowanego użytku obejmuje 8 taksonów ssaków, z których ochroną częściową (Dz. U. 2016, poz. 2183) objęte są kret europejski Talpa europaea oraz wiewiórka pospolita Sciurus vulgaris. Podsumowując walory faunistyczne i florystyczne, badany teren wymaga objęcia obszarową formą ochrony przyrody i wprowadzenia działań zapobiegających jego degradacji. Ponadto zbiornik wodny stanowi jedyne znane w granicach administracyjnych Kielc stanowisko pijawki lekarskiej i jedyne potwierdzone w ostatnich latach traszki górskiej.

5.2. Zagrożenia Najpoważniejszym zagrożeniem dla walorów faunistycznych badanego obszaru jest zanikanie siedlisk wodnych i podmokłych. Ciek wodny płynący w granicach obszaru jest znacznie pogłębiony, co powoduje sztuczne przyspieszenie odprowadzania wód opadowych i drenaż wód gruntowych z sąsiednich terenów. Pogłębia to problem obserwowanych w szerszej skali zmian klimatycznych i obniżania się poziomu wód gruntowych. Zbiornik wodny – siedlisko najrzadszych gatunków bezkręgowców i kręgowców odnotowanych w granicach obszaru, zasiedla liczna populacja obcego gatunku inwazyjnego – karasia srebrzystego. Ze względu na żerowanie na larwach płazów i bezkręgowcach wodnych, może on z czasem przyczynić się do zaniku populacji cennych gatunków. Kolejnym zagrożeniem dla zasiedlającej badany obszar fauny jest antropopresja. Opisywany teren jest odwiedzany przez spacerowiczów, grzybiarzy i wędkarzy, co wiąże się z zaśmiecaniem i dewastowaniem roślinności. W mniejszej skali obserwowano także składowanie w lesie wokół zbiornika odpadów zielonych z ogrodów. Powoduje to użyźnienie gleb i wód gruntowych, zmiany struktury siedlisk i zawlekanie gatunków obcych. Drogą

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

gruntową między omawianym obszarem a nasypem kolejowym poruszają się samochody, quady i motocykle, co zwiększa śmiertelność zwierząt, szczególnie ślimaków, chrząszczy i gadów. Ze względu na sąsiedztwo zabudowy, zagrożeniem dla dziko żyjących zwierząt jest także drapieżnictwo ze strony wałęsających się psów i kotów. Innym zagrożeniem dla bioróżnorodności opisywanego obszaru jest ujednolicanie struktury siedlisk w wyniku wtórnej sukcesji drzew i krzewów. Fragmenty łąk i przecinki pod liniami energetycznymi stanowią ważny element siedliska wielu gatunków kręgowców i bezkręgowców. Zaprzestanie koszenia prowadzi do zarastania siedlisk otwartych, z kolei pozostawianie skoszonej biomasy, jak obecnie ma to miejsce podczas okresowych wycinek pod liniami – do nadmiernego użyźnienia siedlisk i zmiany składu gatunkowego roślinności. Istotnym zagrożeniem jest obecność obcych gatunków roślin, które stanowią konkurencję siedliskową dla miejscowej flory.

5.3. Działania ochronne Do najważniejszych zadań ochronnych powinno zaliczać się zachowanie zbiornika wodnego, gdyż stanowi on siedlisko rzadkich i prawnie chronionych gatunków flory i fauny. Najcenniejsze z nich to żabiściek pływający, pijawka lekarska oraz traszka górska. Przede wszystkim należy przeciwdziałać wypłycaniu, zamulaniu i zarastaniu tego akwenu. W razie potrzeby należy usuwać roślinność szuwarową i pogłębiać zbiornik. Wskazane byłoby także wyeliminowanie karasia, który jest gatunkiem inwazyjnym, zagrażającym zwłaszcza larwom płazów. Na terenach łąkowych oraz przecinkach należy wycinać podrost drzew i krzewów, a także przywrócić okresowe koszenie, przy czym biomasa roślinna powinna być usuwana poza teren użytku. Powinno się równeż zlikwidować składowiska odpadów ogrodniczych, obecnie zlokalizowanych w lesie sąsiadującym ze zbiornikiem oraz okresowo kontrolować ten teren.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

6. Literatura

Atlas Ssaków Polski 2019. IOP PAN: http://www.iop.krakow.pl/ssaki/. Banaszak J. 1993. Trzmiele Polski. WSP, Bydgoszcz. Bellmann H. 2009. Szarańczaki. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa. Bernard R., Buczyński P., Tończyk G., Wendzonka J. 2009. Atlas rozmieszczenia ważek (Odonata) w Polsce. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. Bonk M., Maniarski R., Pabijan M. 2012. Pijawka lekarska Hirudo medicinalis w południowej Polsce. Chrońmy Przyr. Ojcz. 68 (3): 232–237. Borowiecka J. 1984. Rośliny naczyniowe obrębu leśnego Kielce. Zakład Botaniki Instytutu Biologii WSP w Kielcach, Kielce (npbl). Bróż E., Przemyski A. 2009. The red list of vascular plants in the Wyżyna Małopolska Upland (S Poland). W: Z. Mirek, A. Nikel (eds). Rare, relict and endangered plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, pp. 123-136. Brylińska M. (red.). 2000. Ryby słodkowodne Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Chmiel M. 2006. Checklist of Polish larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. W: Z. Mirek (ed.), Biodiversity of Poland. Bioróżnorodność biologiczna Polski, Vol. 8: 1-152. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Chmielewski S. Fijewski Z., Nawrocki P., Polak M., Sułek J., Tabor J., Wilniewczyc P. 2005 Ptaki Krainy Gór Świętokrzyskich. Monografia faunistyczna. Bogucki Wyd. Nauk. Kielce-Poznań. Cieśliński S., Czyżewska K., J. Fabiszewski J. 2006. Czerwona lista porostów w Polsce W: Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Szeląg Z. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Czechowski W., Radchenko A., Czechowska W. 2002. The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland. MiIZ PAN, Warszawa. Drymmer K. 1890. Rośliny najbliższych okolic Kielc. Pam. Fizjogr. T. 10. Fałtynowicz W. 2003. The Lichens, Lichenicolous And Allied Fungi Of Poland. An Annotated Checklist. – W. Szafer Institute Of Botany, Polish Academy Of Sciences, Kraków, 435 Pp.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Głowaciński Z., Nowacki J. (red.) 2004. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Tom II - Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego, Kraków-Poznań. Głowaciński Z., Sura P. (red.). 2018. Atlas płazów i gadów Polski. Status, rozmieszczenie, ochrona. PWN, Warszawa. Gwardjan M., Przybylska J., Maniarski R. 2015. Ważki (Odonata) Kielc. Naturalia 4: 90- 107. Kartoteka Przyrodnicza Towarzystwa Badań i Ochrony Przyrody http://www.kartoteka.tbop.org.pl/. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska- Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarniak K. 2016. Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków. Kondracki J. 2009. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Kozłowski J., Kozłowska M. 2000. Weeds as a supplementary or alternative food for Arion lusitanicus Mabille (Gastropoda: Stylommatophora). Journal of Conchology, 37: 75-79. Kozłowski J., Kozłowski R. J. 2011. Expansion of the invasive slug species Arion lusitanicus Mabille, 1868 (Gastropoda: Pulmonata: Stylommatophora) and dangers to garden crops – a literature review with some new data. Folia Malacologica 19 (4): 249-258. Łubek A. 2009. Wybrane interesujące gatunki porostów zebrane w Kielcach. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 16(1): 127-134. Łubek A. 2010. Ocena stanu środowiska przyrodniczego Kielc na podstawie bioty porostów epifitycznych. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 17(1): 149-163. Łuszczyński J. 2002. Preliminary red list of Basidiomycetes in the Góry Świętokrzyskie Mts (Poland). Polish Botanical Journal 47(2): 183-193. Maciejczak B. 1988. Flora synantropijna Kielc, Skarżyska-Kamiennej i Starachowic. Kieleckie Towarzystwo Naukowe. Kielce. Maciejczak B., Rostański K. 1994. Rozmieszczenie gatunków z rodzaju Oenothera (Onagraceae) na Kielecczyźnie. Fragm. Flor. Geobot. Ser. Polonica 1: 77-85. Matuszkiewicz J. M. 2008. Regionalizacja geobotaniczna Polski. IGiPZ PAN, Warszawa.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Ochyra R., Żarnowiec J., Bednarek-Ochyra H. 2003. Census catalogue of Polish Mosses. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Pawlikowski T. 2008. A distribution atlas of bumblebees in Poland. Wyd. Nauk. UMK, Toruń. Serafiński W. 1972. Ssaki Polski. PZWS, Warszawa. Sielezniew M., Dziekańska I. 2010. Motyle dzienne. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa. Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska- Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga- Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W. 2018. Physico- geographical mesoregions of Poland: verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica 91(2): 143-170. Szulczewska B., Wałdykowski P., Cieszewska A., Giedych R. (red.). 2012. Opracowanie ekofizjograficzne wykonane na potrzeby Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Kielce – aktualizacja 2012. SGGW, Katedra Architektury Krajobrazu, Warszawa: http://www.um.kielce.pl/ekofizjografia-2012/. Szweykowski J. 2006. An annotated checklist of Polish liverworts and hornworts. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. GDOŚ, Warszawa. Walczak M., Brożek J., Junkiert Ł., Kalandyk-Kołodziejczyk M., Musik K., Kaszyca N., Łazuka A., Gierlasiński G. 2018. Stictocephala bisonia Kopp et Yonke, 1977 (Hemiptera: Cicadomorpha, Membracidae) in Poland. Annals of the Upper Silesian Museum in Bytom Entomology 27: 1-13. Wiktor A. 2004. Ślimaki lądowe Polski. Wydawnictwo MANTIS, Olsztyn. Wojewoda W. 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. W: Z. Mirek (ed.), Biodiversity of

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Poland. Bioróżnorodność biologiczna Polski, Vol. 7: 1-812. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Wojewoda W., Ławrynowicz M. 2006. Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. W: Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Szeląg Z. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Żurawlew P., Grobelny S., Orzechowski R. 2017. Ekspansja długoskrzydlaka sierposza Phaneroptera falcata (Poda, 1791) (Orthoptera: Tettigoniidae) w Polsce. Przegląd Przyrodniczy XXVIII (2): 39-62.

Strony internetowe: https://www.gbif.org https://www.geoportal.gov.pl https://www.indexfungorum.org http://www.iop.krakow.pl/ssaki/ http://www.kartoteka.tbop.org.pl/ http://www.um.kielce.pl/ekofizjografia-2012/

Akty prawne: Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. U. UE 15/t. 2, L206/7). Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. WE L 103 z 25.04.1979) – „Dyrektywa Siedliskowa”; w Załączniku I Dyrektywy wymieniono typy siedlisk, a w Załączniku II –gatunki roślin i zwierząt, będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia Specjalnych Obszarów Ochrony, w Załączniku IV wymieniono gatunki, które wymagają ochrony ścisłej. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz. Urz. WE L 20 z 26.01.2010) – „Dyrektywa Ptasia”; w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej wymienione są gatunki ptaków, które powinny zostać objęte

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

szczególnymi środkami ochronnymi, obejmującymi także ochronę ich siedlisk, mającymi na celu zapewnienie przetrwania i rozrodu tych gatunków w miejscach ich występowania. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia, jako obszary Natura 2000 (Dz. U. 2014, poz. 1713). Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. 2014 poz. 1408). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014 poz. 1409). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2016, poz. 2183). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych (Dz. U. Nr 45, poz. 433 ze zm.).

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

7. Załączniki

1. Mapa zbiorowisk roślinnych oraz rozmieszczenie chronionych, rzadkich i zagrożonych gatunków flory, mszaków, grzybów i porostów na terenie badań. 2. Mapa rozmieszczenia chronionych, rzadkich i zagrożonych gatunków zwierząt na terenie badań. 3. Lista roślin naczyniowych planowanego użytku ekologicznego „Piaski”. 4. Lista gatunków zwierząt planowanego użytku ekologicznego „Piaski”. 5. Dokumentacja fotograficzna.

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Załącznik nr 3. Lista roślin naczyniowych planowanego użytku ekologicznego „Piaski” W uwagach wskazano źródło danych o występowaniu gatunku (jeśli nie podano inaczej – stwierdzony podczas inwentaryzacji w 2019 r. oraz w trakcie wcześniejszych badań terenowych autorów opracowania); spis cytowanych publikacji w tekście

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 1. Abies alba Mill. Jodła pospolita 2. Acer negundo L. Klon jesionolistny (Jesioklon) 3. Acer platanoides L. Klon pospolity (K. zwyczajny) 4. Acer pseudoplatanus L. Klon jawor (Jawor) 5. Achillea millefolium L. s. str. Krwawnik pospolity 6. Acorus calamus L. Tatarak zwyczajny 7. Aegopodium podagraria L. Podagrycznik pospolity Kasztanowiec pospolity (K. zwyczajny, 8. Aesculus hippocastanum L. K. biały) 9. Agrimonia eupatoria L. Rzepik pospolity 10. Agrostis canina L. s. str. Mietlica psia (M. wąskoliściowa) 11. Agrostis capillaris L. Mietlica pospolita 12. Agrostis stolonifera L. Mietlica rozłogowa 13. Ajuga reptans L. Dąbrówka rozłogowa 14. Alchemilla monticola Opiz Przywrotnik pasterski 15. Alisma plantago-aquatica L. Żabieniec babka wodna 16. Alliaria petiolata (M. Bieb.) Cavara & Grande Czosnaczek pospolity 17. Allium oleraceum L. Czosnek zielonawy 18. Alnus glutinosa (L.) Gaertn. Olsza czarna 19. Alopecurus aequalis Sobol. Wyczyniec czerwonożółty 20. Alopecurus pratensis L. Wyczyniec łąkowy 21. Anemone nemorosa L. Zawilec gajowy 22. Angelica sylvestris L. Dzięgiel leśny 23. Anthoxanthum odoratum L. s. str. Tomka wonna

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 24. Anthriscus sylvestris (L.) Hoffm. Trybula leśna 25. Arabidopsis thaliana (L.) Heynh. Rzodkiewnik pospolity 26. Arctium lappa L. Łopian większy 27. Arctium tomentosum Mill. Łopian pajęczynowaty 28. Arenaria serpyllifolia L. Piaskowiec macierzankowy Armoracia rusticana P. Gaertn., B. Mey. & 29. Chrzan pospolity Scherb. Arrhenatherum elatius (L.) P. Beauv. ex J. Presl 30. Rajgras wyniosły & C. Presl 31. Artemisia vulgaris L. Bylica pospolita Aster nowobelgijski (A. wirginijski, 32. Aster novi-belgii L. Marcinki wirginijskie) 33. Astragalus glycyphyllos L. Traganek szerokolistny 34. Athyrium filix-femina (L.) Roth Wietlica samicza 35. Atriplex patula L. Łoboda rozłożysta 36. Batrachium circinatum (Sibth.) Fr. Włosienicznik (Jaskier) krążkolistny 37. Bellis perennis L. Stokrotka pospolita 38. Berteroa incana (L.) DC. Pyleniec pospolity 39. Berula erecta (Huds.) Coville Potocznik wąskolistny 40. Betonica officinalis L. Bukwica zwyczajna (B. lekarska) 41. Betula pendula Roth Brzoza brodawkowata (B. zwisła) 42. Bidens cernua L. Uczep zwisły 43. Bidens frondosa L. Uczep amerykański 44. Bidens tripartita L. Uczep trójlistkowy 45. Briza media L. Drżączka średnia 46. Bromus inermis Leyss. Stokłosa bezostna 47. Calamagrostis arundinacea (L.) Roth Trzcinnik leśny 48. Calamagrostis epigejos (L.) Roth Trzcinnik piaskowy

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 49. Callitriche cophocarpa Sendtn. Rzęśl długoszyjkowa 50. Calluna vulgaris (L.) Hull Wrzos pospolity (W. zwyczajny) 51. Caltha palustris L. Knieć błotna 52. Campanula patula L. s. str. Dzwonek rozpierzchły 53. Campanula persicifolia L. Dzwonek brzoskwiniolistny Dzwonek jednostronny (Dz. 54. Campanula rapunculoides L. rapunkułokształtny) 55. Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. Tasznik pospolity 56. Cardamine pratensis L. s. str. Rzeżucha łąkowa 57. Carex acutiformis Ehrh. Turzyca błotna 58. Carex digitata L. Turzyca palczasta 59. Carex elongata L. Turzyca długokłosa 60. Carex gracilis Curtis Turzyca zaostrzona 61. Carex hirta L. Turzyca owłosiona 62. Carex nigra Reichard Turzyca pospolita 63. Carex ovalis Gooden. Turzyca zajęcza 64. Carex pilulifera L. Turzyca pigułkowata 65. Carpinus betulus L. Grab pospolity (G. zwyczajny) 66. Centaurea jacea L. Chaber łąkowy 67. Cerastium arvense L. s. str. Rogownica polna 68. Cerastium holosteoides Fr. emend. Hyl. Rogownica pospolita Wiśnia ptasia (W. dzika, Czereśnia, 69. Cerasus avium (L.) Moench Trześnia) 70. Chamaecytisus ratisbonensis (Schaeff.) Rothm. Szczodrzeniec rozesłany 71. Chamaenerion angustifolium (L.) Scop. Wierzbówka kiprzyca 72. Chamomilla suaveolens (Pursh) Rydb. Rumianek bezpromieniowy 73. Chelidonium majus L. Glistnik jaskółcze ziele 74. Chenopodium album L. Komosa biała (Lebioda)

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 75. Cichorium intybus L. Cykoria podróżnik 76. Cicuta virosa L. Szalej jadowity 77. Cirsium arvense (L.) Scop. Ostrożeń polny 78. Cirsium palustre (L.) Scop. Ostrożeń błotny 79. Cirsium vulgare (Savi) Ten. Ostrożeń lancetowaty 80. Convallaria majalis L. Konwalia majowa 81. Convolvulus arvensis L. Powój polny 82. Conyza canadensis (L.) Cronquist Konyza (Przymiotno) kanadyjska 83. Cornus sanguinea L. Dereń świdwa 84. Coronilla varia L. Cieciorka pstra 85. Corylus avellana L. Leszczyna pospolita (Orzech laskowy) 86. Crataegus monogyna Jacq. Głóg jednoszyjkowy 87. Crepis biennis L. Pępawa dwuletnia 88. Crepis paludosa (L.) Moench Pępawa błotna Przytulinka (Przytulia, Krucjata) 89. Cruciata glabra (L.) Ehrend. wiosenna 90. Cynosurus cristatus L. Grzebienica pospolita 91. Dactylis glomerata L. Kupkówka (Rżniączka) pospolita 92. Danthonia decumbens DC. Izgrzyca przyziemna 93. Daucus carota L. Marchew zwyczajna 94. Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv. Śmiałek darniowy 95. Descurainia sophia (L.) Webb ex Prantl Stulicha psia 96. Dianthus deltoides L. Goździk kropkowany (G. widełkowaty) 97. Dryopteris carthusiana (Vill.) H. P. Fuchs Nerecznica krótkoostna 98. Dryopteris filix-mas (L.) Schott Nerecznica samcza 99. Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv. Chwastnica jednostronna 100. Elodea canadensis Michx. Moczarka kanadyjska 101. Elymus repens (L.) Gould Perz właściwy

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 102. Epilobium montanum L. Wierzbownica górska 103. Epilobium parviflorum Schreb. Wierzbownica drobnokwiatowa 104. Equisetum arvense L. Skrzyp polny 105. Equisetum palustre L. Skrzyp błotny 106. Equisetum sylvaticum L. Skrzyp leśny 107. Erigeron acris L. Przymiotno ostre 108. Erigeron annuus (L.) Pers. Przymiotno białe 109. Erysimum cheiranthoides L. Pszonak drobnokwiatowy 110. Euonymus europaea L. Trzmielina pospolita 111. Eupatorium cannabinum L. Sadziec konopiasty 112. Euphorbia cyparissias L. Wilczomlecz (Ostromlecz) sosnka 113. Euphorbia esula L. Wilczomlecz (Ostromlecz) lancetowaty 114. Fagus sylvatica L. Buk pospolity (B. zwyczajny) 115. Festuca gigantea (L.) Vill. Kostrzewa olbrzymia 116. Festuca ovina L. s. str. Kostrzewa owcza 117. Festuca pratensis Huds. Kostrzewa łąkowa 118. Festuca rubra L. s. str. Kostrzewa czerwona (K. czerwonawa) 119. Filipendula ulmaria (L.) Maxim. Wiązówka błotna 120. Fragaria vesca L. Poziomka pospolita 121. Frangula alnus Mill. Kruszyna pospolita 122. Fraxinus excelsior L. Jesion wyniosły 123. Galeobdolon luteum Huds. Gajowiec żółty 124. Galeopsis tetrahit L. Poziewnik szorstki 125. Galium aparine L. Przytulia czepna 126. Galium boreale L. Przytulia północna 127. Galium mollugo L. s. str. Przytulia pospolita 128. Galium odoratum (L.) Scop. Przytulia (Marzanka) wonna 129. Galium palustre L. Przytulia błotna

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 130. Galium uliginosum L. Przytulia bagienna 131. Galium verum L. s. str. Przytulia właściwa 132. Genista tinctoria L. Janowiec barwierski Maciejczak, Rostański 1994 133. Gentiana pneumonanthe L. Goryczka wąskolistna VU VU Oś 134. Geranium pratense L. Bodziszek łąkowy 135. Geranium robertianum L. Bodziszek cuchnący 136. Geum urbanum L. Kuklik pospolity 137. Gladiolus imbricatus L. Mieczyk dachówkowaty VU NT Oś 138. Glechoma hederacea L. Bluszczyk kurdybanek 139. Glyceria fluitans (L.) R. Br. Manna jadalna 140. Glyceria maxima (Hartm.) Holmb. Manna mielec (M. wodna) 141. Gnaphalium sylvaticum L. Szarota leśna 142. Gymnocarpium dryopteris (L.) Newman Cienistka (Zachyłka) trójkątna Maciejczak, Rostański 1994 143. Heracleum sphondylium L. s. str. Barszcz zwyczajny 144. Hieracium lachenalii C. C. Gmel. Jastrzębiec Lachenala 145. Hieracium murorum L. Jastrzębiec leśny 146. Hieracium pilosella L. Jastrzębiec kosmaczek 147. Hieracium umbellatum L. Jastrzębiec baldaszkowaty 148. Holcus lanatus L. Kłosówka wełnista 149. Humulus lupulus L. Chmiel zwyczajny 150. Hydrocharis morsus-ranae L. Żabiściek pływający LC Dziurawiec czteroboczny (D. 151. Hypericum maculatum Crantz czterograniasty) 152. Hypericum perforatum L. Dziurawiec zwyczajny 153. Hypochoeris radicata L. Prosienicznik szorstki 154. Impatiens parviflora DC. Niecierpek drobnokwiatowy 155. Iris pseudacorus L. Kosaciec żółty 156. Juglans regia L. Orzech włoski

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 157. Juncus articulatus L. emend. K. Richt. Sit członowaty 158. Juncus bufonius L. Sit dwudzielny 159. Juncus effusus L. Sit rozpierzchły 160. Juncus inflexus L. Sit siny 161. Juncus tenuis Willd. Sit chudy 162. Knautia arvensis (L.) J. M. Coult. Świerzbnica polna 163. Lactuca serriola L. Sałata kompasowa 164. Lamium album L. Jasnota biała 165. Lapsana communis L. s. str. Łoczyga pospolita 166. Larix decidua subsp. polonica (Racib.) Domin Modrzew europejski polski 167. Lathyrus pratensis L. Groszek łąkowy (G. żółty) 168. Lemna minor L. Rzęsa drobna (Rz. mniejsza) 169. Lemna trisulca L. Rzęsa trójrowkowa 170. Leontodon autumnalis L. Brodawnik jesienny 171. Leontodon hispdus L. Brodawnik zwyczajny 172. Leonurus cardiaca L. Serdecznik pospolity 173. Leucanthemum vulgare Lam. s. str. Jastrun (Złocień) właściwy 174. Linaria vulgaris Mill. Lnica pospolita 175. Lolium perenne L. Życica trwała („Rajgras angielski”) Wiciokrzew (Suchodrzew) pospolity (W. 176. Lonicera xylosteum L. suchodrzew) 177. Lotus corniculatus L. Komonica zwyczajna 178. Luzula multiflora (Retz.) Lej. Kosmatka licznokwiatowa 179. Luzula pilosa (L.) Willd. Kosmatka owłosiona 180. Lychnis flos-cuculi L. Firletka poszarpana 181. Lycopus europaeus L. Karbieniec pospolity 182. Lysimachia nummularia L. Tojeść rozesłana 183. Lysimachia vulgaris L. Tojeść pospolita (T. zwyczajna)

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 184. Lythrum salicaria L. Krwawnica pospolita 185. Maianthemum bifolium (L.) F. W. Schmidt Konwalijka dwulistna 186. Malus sylvestris Mill. Jabłoń dzika (Płonka) 187. Matricaria maritima subsp. inodora (L.) Dostál Maruna nadmorska bezwonna 188. Medicago lupulina L. Lucerna nerkowata 189. Medicago sativa L. s. str. Lucerna siewna 190. Medicago xvaria Martyn Lucerna pośrednia (L. piaskowa) 191. Melampyrum pratense L. Pszeniec zwyczajny 192. Melandrium album (Mill.) Garcke Bniec biały 193. Melica nutans L. Perłówka zwisła (P. jednostronna) 194. Melilotus alba Medik. Nostrzyk biały 195. Mentha aquatica L. Mięta nadwodna (M. wodna) 196. Mentha longifolia (L.) L. Mięta długolistna 197. Mentha xverticillata L. Mięta okręgowa 198. Moehringia trinervia (L.) Clairv. Możylinek trójnerwowy 199. Molinia caerulea (L.) Moench s. str. Trzęślica modra (T. jednokolankowa) 200. Mycelis muralis (L.) Dumort. Sałatnik leśny 201. Myosotis arvensis (L.) Hill Niezapominajka polna 202. Nardus stricta L. Bliźniczka psia trawka 203. Odontites serotina (Lam.) Rchb. s. str. Zagorzałek późny 204. Oenothera biennis L. s. str. Wiesiołek dwuletni Maciejczak, Rostański 1994 205. Oxalis acetosella L. Szczawik zajęczy 206. Padus avium Mill. Czeremcha zwyczajna 207. Padus serotina (Ehrh.) Borkh. Czeremcha amerykańska 208. Papaver rhoeas L. Mak polny 209. Parthenocissus inserta (A. Kern.) Fritsch Winobluszcz zaroślowy 210. Pastinaca sativa L. s. str. Pasternak zwyczajny 211. Peucedanum palustre (L.) Moench Gorysz błotny

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 212. Phalaris arundinacea L. Mozga trzcinowata 213. Phegopteris connectilis (Michx.) Watt Zachyłka oszczepowata Borowiecka 1984 (npbl) 214. Phleum pratense L. Tymotka łąkowa (Brzanka pastewna) 215. Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud. Trzcina pospolita 216. Picea abies (L.) H. Karst. Świerk pospolity 217. Picris hieracioides L. Goryczel jastrzębcowaty 218. Pimpinella saxifraga L. Biedrzeniec mniejszy 219. Pinus sylvestris L. Sosna zwyczajna 220. Plantago lanceolata L. Babka lancetowata 221. Plantago major L. s. str. Babka zwyczajna 222. Plantago media L. Babka średnia 223. Poa annua L. Wiechlina (Wyklina) roczna 224. Poa palustris L. Wiechlina (Wyklina) błotna 225. Poa pratensis L. s. str. Wiechlina (Wyklina) łąkowa 226. Polygala vulgaris L. s. str. Krzyżownica zwyczajna (K. pospolita) Borowiecka 1984 (npbl) 227. Polygonum amphibium L. Rdest ziemnowodny 228. Polygonum aviculare L. Rdest ptasi 229. Polygonum hydropiper L. Rdest ostrogorzki 230. Polygonum minus Huds. Rdest mniejszy 231. Polygonum persicaria L. Rdest plamisty 232. Populus nigra L. Topola czarna (T. nadwiślańska; Sokora) 233. Populus tremula L. Topola osika (Osika) 234. Potamogeton lucens L. Rdestnica połyskująca 235. Potamogeton natans L. Rdestnica pływająca 236. Potentilla anserina L. Pięciornik gęsi 237. Potentilla erecta (L.) Raeusch. Pięciornik kurze ziele 238. Potentilla reptans L. Pięciornik rozłogowy 239. Prunella vulgaris L. Głowienka pospolita

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 240. Prunus spinosa L. Śliwa tarnina (Tarnina) 241. Pteridium aquilinum (L.) Kuhn Orlica pospolita 242. Pyrus communis L. Grusza pospolita 243. Quercus petraea (Matt.) Liebl. Dąb bezszypułkowy 244. Quercus robur L. Dąb szypułkowy 245. Quercus rubra L. Dąb czerwony 246. Ranunculus acris L. s. str. Jaskier ostry 247. Ranunculus repens L. Jaskier rozłogowy (J. rozesłany) 248. Ranunculus sceleratus L. Jaskier jadowity Maciejczak 1988 249. Ribes uva-crispa L. Porzeczka agrest (Agrest) Robinia (Grochodrzew) akacjowa (R. 250. Robinia pseudoacacia L. biała) 251. Rorippa amphibia (L.) Besser Rzepicha ziemnowodna 252. Rorippa sylvestris (L.) Besser Rzepicha leśna 253. Rosa canina L. Róża dzika 254. Rosa rugosa Thunb. Róża pomarszczona 255. Rubus caesius L. Jeżyna popielica 256. Rubus hirtus Waldst. & Kit. agg. Jeżyna gruczołowata 257. Rubus idaeus L. Malina właściwa 258. Rubus nessensis Hall Jeżyna wzniesiona 259. Rubus plicatus Weihe & Nees Jeżyna fałdowana 260. Rumex acetosa L. Szczaw zwyczajny 261. Rumex acetosella L. Szczaw polny 262. Rumex crispus L. Szczaw kędzierzawy 263. Rumex hydrolapathum Huds. Szczaw lancetowaty 264. Rumex obtusifolius L. Szczaw tępolistny 265. Salix alba L. Wierzba biała 266. Salix aurita L. Wierzba uszata

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 267. Salix caprea L. Wierzba iwa 268. Salix cinerea L. Wierzba szara (Łoza) 269. Salix fragilis L. Wierzba krucha 270. Salix pentandra L. Wierzba pięciopręcikowa (W. laurowa) 271. Salix purpurea L. Wierzba purpurowa (Wiklina) 272. Salix viminalis L. Wierzba wiciowa (Witwa) 273. Sambucus nigra L. Bez czarny (Dziki bez czarny) 274. Sanguisorba minor Scop. s. str. Krwiściąg mniejszy 275. Sanicula europaea L. Żankiel zwyczajny Borowiecka 1984 (npbl) 276. Scirpus sylvaticus L. Sitowie leśne 277. Scrophularia nodosa L. Trędownik bulwiasty 278. Sedum acre L. Rozchodnik ostry 279. Sedum maximum (L.) Hoffm. Rozchodnik wielki 280. Senecio jacobaea L. Starzec Jakubek 281. Senecio vulgaris L. Starzec zwyczajny 282. Sium latifolium L. Marek szerokolistny 283. Solanum dulcamara L. Psianka słodkogórz 284. Solidago canadensis L. Nawłoć kanadyjska 285. Solidago gigantea Aiton Nawłoć późna (N. olbrzymia) 286. Solidago virgaurea L. s. str. Nawłoć pospolita 287. Sonchus arvensis L. Mlecz polny 288. Sorbus aucuparia L. emend. Hedl. Jarząb pospolity (J. zwyczajny) 289. Sparganium erectum L. emend. Rchb. s. str. Jeżogłówka gałęzista 290. Spergula arvensis L. Sporek polny 291. Stachys palustris L. Czyściec błotny 292. Stellaria graminea L. Gwiazdnica trawiasta 293. Stellaria media (L.) Vill. Gwiazdnica pospolita 294. Stellaria uliginosa Murray Gwiazdnica bagienna (G. bagnowa)

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 295. Succisa pratensis Moench Czarcikęs łąkowy 296. Symphytum officinale L. Żywokost lekarski 297. Tanacetum vulgare L. Wrotycz pospolity 298. Taraxacum officinale F. H. Wigg. Mniszek pospolity 299. Thymus serpyllum L. emend. Fr. Macierzanka piaskowa 300. Tilia cordata Mill. Lipa drobnolistna 301. Torilis japonica (Houtt.) DC. Kłobuczka pospolita 302. Tragopogon pratensis L. s. str. Kozibród łąkowy 303. Trientalis europaea L. Siódmaczek leśny (S. europejski) 304. Trifolium arvense L. Koniczyna polna 305. Trifolium campestre Schreb. Koniczyna różnoogonkowa 306. Trifolium dubium Sibth. Koniczyna drobnogłówkowa 307. Trifolium medium L. Koniczyna pogięta 308. Trifolium pratense L. Koniczyna łąkowa 309. Trifolium repens L. Koniczyna biała (K. rozesłana) 310. Tussilago farfara L. Podbiał pospolity 311. Typha angustifolia L. Pałka wąskolistna 312. Typha latifolia L. Pałka szerokolistna 313. Urtica dioica L. Pokrzywa zwyczajna 314. Vaccinium myrtillus L. Borówka czarna 315. Vaccinium vitis-idaea L. Borówka brusznica (B. czerwona) 316. Veronica chamaedrys L. s. str. Przetacznik ożankowy 317. Veronica hederifolia L. s. str. Przetacznik bluszczykowy 318. Veronica officinalis L. Przetacznik leśny 319. Veronica persica Poir. Przetacznik perski 320. Viburnum opulus L. Kalina koralowa 321. Vicia cracca L. Wyka ptasia 322. Vinca minor L. Barwinek pospolity

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Uwagi

kraj

Status Status Status

region

prawny 323. Viola canina L. s. str. Fiołek psi 324. Viola palustris L. Fiołek błotny 325. Viola reichenbachiana Jord. ex Boreau Fiołek leśny Objaśnienia skrótów użytych w tabeli: Status prawny (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014 poz. 1409): Oś – ochrona ścisła; Status kraj (stopnie zagrożenia w skali kraju wg Kaźmierczakowa i inni 2016): VU – narażony, NT – bliski zagrożenia ; Status region (stopnie zagrożenia w skali regionu Wyżyny Małopolskiej wg Bróż, Przemyski 2009): LC - o niewielkim stopniu zagrożenia, VU – narażony

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Załącznik nr 4. Lista gatunków zwierząt planowanego użytku ekologicznego „Piaski”. W uwagach wskazano źródło danych o występowaniu gatunku (jeśli nie podano inaczej – stwierdzony podczas inwentaryzacji w 2019 r.; TBOP – Kartoteka Przyrodnicza TBOP, spis cytowanych publikacji w tekście) oraz informacje o statusie lęgowym ptaków (N – gatunek nielęgowy, zalatujący na badany obszar w okresie lęgów i migracji, L – gatunek lęgowy w granicach badanego obszaru). Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi

Stawonogi Skrytoszczękie Skoczogonki Onychiuridae 1. Tetrodontophora bielanensis (Waga, 1842) Czworoząb bielański Owady Chrząszcze Carabidae 2. Carabus hortensis Linnaeus, 1758 Biegacz ogrodowy 3. Carabus linnei Panzer, 1810 Biegacz Linneusza 4. Nebria brevicollis (Fabricius, 1792) Lesz truskawczak 5. Pterostichus niger (Schaller, 1783) Szykoń czarny Cerambycidae 6. Dinoptera collaris (Linnaeus, 1758) Rozpylak topolowy 7. Leptura quadrifasciata Linnaeus, 1758 Pętlak czteropaskowy 8. Ruptella maculata (Poda 1761) Pętlak plamisty 9. Stenurella nigra (Linnaeus, 1758) Strangalia czarna Chrysomelidae 10. Chrysomela populi Linnaeus, 1758 Rynnica topolowa 11. Cryptocephalus octtopunctatus Scopoli, 1763 Zmróżka ośmiokropkowa 12. Phyllodecta vulgatissima (Linnaeus, 1758) Jątrewka pospolita Coccinellidae

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 13. Coccinella septempunctata Linnaeus, 1758 Biedronka siedmiokropka 14. Harmonia axyridis (Pallas, 1773) Biedronka azjatycka obcy 15. Psyllobora vigintiduopunctata Linnaeus, 1758 Kroszela Dytiscidae 16. Graphoderus cinereus (Linnaeus, 1758) Kreślinek 17. Hydaticus continentalis Balfour-Browne, 1944 18. Ilybius aenescens Thomson, 1870 Grążak Geotrupidae 19. Anoplotrupes stercorosus (Scriba, 1791) Żuk leśny Hydrophilidae 20. Helochares obscurus (Müller, 1776) Moczydlinek błyszczący 21. Hydrochara caraboides (Linnaeus, 1758) Kałużnik biegaczowaty Staphylinidae 22. Scaphidium quadrimaculatum Olivier, 1790 Muchówki Bombyliidae 23. Hemipenthes maura (Linnaeus, 1758) Żałobnica białopasa Syrphidae 24. Volucella pellucens (Linnaeus, 1758) Trzmielówka leśna Tachinidae 25. Tachina fera Linnaeus, 1761 Rączyca rdzawa Pluskwiaki Cercopidae 26. Cercopis sanguinolenta (Scopoli, 1763) Krasanka przepaskówka Coreidae 27. Coreus marginatus (Linnaeus, 1758) Wtyk straszyk

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi Membracidae 28. Stictocephala bisonia Kopp et Yonke, 1977 Kolcoróg bizoniak obcy Naucoridae 29. Ilyocoris cimicoides (Linnaeus, 1758) Żyrytwa pluskwowata Nepidae 30. Ranatra linearis (Linnaeus, 1758) Topielnica Pentatomidae 31. Carpocoris fuscispinus (Boheman, 1851) Borczyniec owocowy 32. Carpocoris purpureipennis (De Geer, 1773) Borczyniec południowy 33. Chlorochroa pinicola Mulsant & Rey, 1866 Selednica sosnowa 34. Eysarcoris aeneus (Scopoli, 1763) Tłustosz zielarz 35. Graphosoma lineatum (Linnaeus, 1758) Strojnica baldaszkówka Rhopalidae 36. Rhopalus maculatus (Fieber 1837) Byliniak żółtawy Błonkoskrzydłe Apidae 37. Apis mellifera Linnaeus, 1758 Pszczoła miodna 38. Bombus lapidarius Linnaeus, 1758 Trzmiel kamiennik ch 39. Bombus pascuorum (Scopoli, 1763) Trzmiel rudy ch 40. Bombus pratorum (Linnaeus, 1761) Trzmiel leśny ch 41. Bombus terrestris (Linnaeus, 1758) Trzmiel ziemny ch Formicidae 42. Formica rufa (Linnaeus, 1761) Mrówka rudnica ch, CLZ: NT Ichneumonidae 43. Stenichneumon culpator (Schrank, 1802) Gąsienicznik Vespidae

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 44. Dolichovespula sylvestris (Scopoli, 1763) Osa leśna Motyle Adelidae 45. Nemophora degeerella (Linnaeus, 1758) Wąsateczka zawilczaneczka Erebidae 46. Euclidia glyphica (Linnaeus, 1758) Wygłoba koniczynówka 47. Diacrisia sannio (Linnaeus, 1758) Niedźwiedziówka jastrzębica 48. Euproctis similis (Fuessly, 1775) Kuprówka złotnica 49. Hypena proboscidalis (Linnaeus, 1758) Rozszczepka śnicianka Geometridae 50. Cepphis advenaria (Hübner, 1790) Cefis borówczak 51. Chiasmia clathrata (Linneaus 1758) Witalnik naostrzak 52. Ematurga atomaria (Linnaeus, 1758) Poproch pylinkowiak 53. Opisthograptis luteolata (Linnaeus, 1758) Mokosz cierniowiak 54. Siona lineata (Scopoli, 1763) Dyblik liniaczek Hesperiidae 55. Carterocephalus silvicola (Meigen, 1829) Kosternik leśniak 56. Erynnis tages (Linnaeus, 1758) Powszelatek brunatek 57. Ochlodes sylvanus (Esper, 1777) Karłątek kniejnik 58. Thymelicus sylvestris (Poda, 1761) Karłątek ceglasty Lycaenidae 59. Celastrina argiolus (Linnaeus, 1758) Modraszek wieszczek 60. Cupido argiades (Pallas, 1771) Modraszek argiades 61. Cupido minimus (Fuessly, 1775) Modraszek malczyk CH, II DS, CKZ: LR, CLZ: 62. Lycaena dispar (Haworth 1803) Czerwończyk nieparek LC

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 63. Lycaena tityrus (Poda, 1761) Czerwończyk uroczek 64. Polyommatus icarus (Rottemburg, 1775) Modraszek ikar 65. Satyrium pruni (Linnaeus, 1758) Ogończyk śliwowiec Noctuidae 66. Acronicta rumicis (Linnaeus, 1758) Wieczernica szczawiówka Nymphalidae 67. Aglais io (Linnaeus, 1758) Rusałka pawik 68. Aglais urticae (Linnaeus, 1758) Rusałka pokrzywnik 69. Apatura ilia (Denis & Schiffermüller, 1775) Mieniak strużnik CLZ: LC 70. Aphantopus hyperantus (Linnaeus, 1758) Przestrojnik trawnik 71. Araschnia levana (Linnaeus, 1758) Rusałka kratkowiec 72. Argynnis paphia (Linnaeus, 1758) Dostojka malinowiec 73. Boloria selene (Denis & Schiffermüller, 1775) Dostojka selene 74. Coenonympha arcania (Linnaeus, 1761) Strzępotek perełkowiec 75. Coenonympha pamphilus (Linnaeus, 1758) Strzępotek ruczajnik 76. Maniola jurtina (Linnaeus, 1758) Przestrojnik jurtina 77. Melanargia galathea (Linnaeus, 1758) Polowiec szachownica 78. Melitaea athalia (Rottemburg, 1775) Przeplatka atalia 79. Nymphalis antiopa (Linnaeus, 1758) Rusałka żałobnik 80. Pararge aegeria (Linnaeus, 1758) Osadnik egeria 81. Polygonia c-album (Linnaeus, 1758) Rusałka ceik 82. Vanessa cardui (Linnaeus, 1758) Rusałka osetnik Pieridae 83. Anthocharis cardamines (Linnaeus, 1758) Zorzynek rzeżuchowiec 84. Gonepteryx rhamni (Linnaeus, 1758) Latolistek cytrynek 85. Pieris brassicae (Linnaeus, 1758) Bielinek kapustnik

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 86. Pieris napi (Linnaeus, 1758) Bielinek bytomkowiec 87. Pieris rapae (Linnaeus, 1758) Bielinek rzepnik Psychidae 88. Megalophanes viciella (Denis & Schiffermüller, 1775) Koszówka Zygaenidae 89. Zygaena viciae (Denis & Schiffermüller, 1775) Kraśnik wykowiec Ważki Aeshnidae 90. Aeshna cyanea (Müller, 1764) Żagnica sina 91. Aeshna grandis (Linnaeus, 1758) Żagnica wielka 92. Aeshna isoceles (Müller, 1767) Żagnica ruda 93. Anax imperator Leach, 1815 Husarz władca 94. Brachytron pratense (Müller, 1767) Żagniczka wiosenna Gwardjan i in. 2015 Coenagrionidae 95. Coenagrion puella (Linnaeus, 1758) Łątka dzieweczka 96. Coenagrion pulchellum (Vander Linden, 1823) Łątka wczesna Gwardjan i in. 2015 97. Ischnura elegans (Vander Linden, 1820) Tężnica wytworna 98. Pyrrhosoma nymphula (Sulzer, 1776) Łunica czerwona Corduliidae 99. Cordulia aenea (Linnaeus, 1758) Szklarka zielona 100. Somatochlora metallica Vander Linden, 1825 Miedziopierś metaliczna Lestidae 101. Chalcolestes viridis (Vander Linden, 1825) Pałątka zielona Libellulidae 102. Leucorrhinia pectoralis (Charpentier, 1825) Zalotka większa CH, Zał. II, IV DS Gwardjan i in. 2015 103. Libellula depressa Linnaeus, 1758 Ważka płaskobrzucha

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 104. Orthetrum cancellatum (Linnaeus, 1758) Lecicha pospolita 105. Sympetrum sanguineum (Müller, 1764) Szablak krwisty 106. Sympetrum striolatum (Charpentier, 1840) Szablak późny Prostoskrzydłe Acrididae 107. Pseudochorthippus parallelus (Zetterstedt, 1821) Konik łąkowy Gryllidae 108. Gryllus campestris Linnaeus, 1758 Świerszcz polny CLZ: NT Tetrigidae 109. Tetrix subulata (Linnaeus, 1758) Skakun szydłówka Tettigoniidae 110. Bicolorana bicolor (Philippi, 1830) Podłatczyn dwubarwny 111. Metrioptera brachyptera (Linnaeus, 1761) Podłatczyn krótkoskrzydły 112. Phaneroptera falcata (Poda, 1761) Długoskrzydlak sierposz CLZ: NT 113. Pholidoptera griseoaptera (De Geer, 1773) Pdkrzewin szary 114. Roeseliana roeselii (Hagenbach, 1822) Podłatczyn łąkowy 115. Tettigonia viridissima (Linnaeus, 1758) Pasikonik zielony Pajęczaki Araneidae 116. Aculepeira ceropegia (Walckenaer, 1802) Kołosz wielobarwny 117. Argiope bruennichi (Scopoli, 1772) Tygrzyk paskowany Phalangiidae 118. Rilaena triangularis (Herbst, 1799) Pisauridae 119. Dolomedes fimbratus (Clerck, 1757) Bagnik przybrzeżny Tetragnathidae

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 120. Tetragnatha montana Simon, 1874 Kwadratnik długonogi Thomisidae 121. Ebrechtella tricuspidata (Fabricius, 1775) Ukośnik Pierścienice Siodełkowce Hirudinidae 122. Hirudo medicinalis Linnaeus, 1758 Pijawka lekarska CH, CKZ: VU, CLZ: VU Mięczaki Ślimaki Arionidae Arion rufus (Linnaeus, 1758) / A. lusitanicus Mabille, 123. Ślinik wielki/luzytański obcy 1868 Cochlicopidae 124. Cochlicopa lubrica (Müller, 1774) Błyszczotka połyskliwa Discidae 125. Discus rotundatus (Müller 1774) Krążałek plamisty Euconulidae 126. Euconulus fulvus (Müller, 1774) Stożeczek drobny Gastrodontidae 127. Zonitoides nitidus (Müller, 1774) Szklarka obłystek Helicidae 128. Cepaea nemoralis (Linnaeus, 1758) Wstężyk gajowy 129. Helix lutescens Rossmässler, 1837 Ślimak żółtawy ch, CKZ: LR, CLZ: NT 130. Helix pomatia Linnaeus, 1758 Ślimak winniczek ch Hygromiidae 131. Monachoides incarnatus (Müller, 1774) Ślimak czerwonawy

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 132. Pseudotrichia rubiginosa (Rossmassler, 1838) Ślimak łąkowy 133. Trochulus hispidus (Linnaeus, 1758) Ślimak kosmaty Limacidae 134. Limax cireneoniger Wolf, 1803 Pomrów czarniawy Lymnaeidae 135. Lymnaea stagnalis (Linnaeus, 1758) Błotniarka stawowa Planorbidae 136. Bathyomphalus contortus (Linnaeus, 1758) Zatoczek skręcony 137. Segmentina nitida Müller, 1774 Zatoczek lśniący Punctidae 138. Punctum pygmaeum (Draparnaud, 1801) Krążałek drobny Succineidae 139. Succinea putris (Linnaeus, 1758) Bursztynka pospolita Vertiginidae 140. Vertigo antivertigo (Draparnaud, 1801) Poczwarówka rozdęta Vitrinidae 141. Vitrina pellucida (Müller, 1774) Przeźrotka szklista Zonitidae 142. Nesovitrea hammonis (Ström, 1765) Szklarka żeberkowana Strunowce Ryby promieniopłetwe Cyprinidae 143. Carassius gibelio (Bloch, 1782) Karaś srebrzysty obcy Płazy Bufonidae 144. Bufo bufo (Linnaeus, 1758) Ropucha szara ch

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi Ranidae 145. Pelophylax esculentus complex Żaby zielone ch 146. Pelophylax esculentus Żaba wodna ch 147. Pelophylax lessonae Żaba jeziorkowa Ch, Zał. IV DS 148. Pelophylax ridibundus Żaba śmieszka ch 149. Rana temporaria Linnaeus, 1758 Żaba trawna ch Salamandridae 150. Ichthyosaura alpestris (Laurenti, 1768) Traszka górska CH 151. Lissotriton vulgaris (Linnaeus, 1758) Traszka zwyczajna ch Gady Anguidae 152. Anguis fragilis Linnaeus, 1758 Padalec zwyczajny ch TBOP Colubridae 153. Natrix natrix (Linnaeus, 1758) Zaskroniec zwyczajny ch Lacertidae 154. Lacerta agilis Linnaeus, 1758 Jaszczurka zwinka ch, Zał. IV DS 155. Zootoca vivipara (Jacquin, 1787) Jaszczurka żyworodna ch Viperidae 156. Vipera berus (Linnaeus, 1758) Żmija zygzakowata ch Ptaki Accipitridae 157. Accipiter nisus (Linnaeus, 1758) Krogulec CH N 158. Buteo buteo (Linnaeus, 1758) Myszołów zwyczajny CH N Aegithalidae 159. Aegithalos caudatus (Linnaeus, 1758) Raniuszek CH L Anatidae

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 160. Anas platyrhynchos Linnaeus, 1758 Krzyżówka Ł N Apodidae 161. Apus apus (Linnaeus, 1758) Jerzyk CH N Ardeidae 162. Ardea alba Linnaeus, 1758 Czapla biała CH N 163. Ardea cinerea Linnaeus, 1758 Czapla siwa ch N Columbidae 164. Columba palumbus Linnaeus, 1758 Grzywacz Ł N Corvidae 165. Corvus corax Linnaeus, 1758 Kruk ch N 166. Garrulus glandarius (Linnaeus, 1758) Sójka CH L 167. Pica pica (Linneaus, 1758) Sroka ch N Fringillidae 168. Coccothraustes coccothraustes (Linnaeus, 1758) Grubodziób CH N 169. Fringilla coelebs Linnaeus, 1758 Zięba CH L Hirundinidae 170. Delichon urbica (Linnaeus, 1758) Oknówka CH N 171. Hirundo rustica Linnaeus, 1758 Dymówka CH N Laniidae 172. Lanius collurio Linneaus, 1758 Gąsiorek CH, Zał. I DP L Muscicapidae 173. Erithacus rubecula (Linnaeus, 1758) Rudzik CH L Oriolidae 174. Oriolus oriolus (Linnaeus, 1758) Wilga CH L Paridae 175. Cyanistes caeruleus (Linnaeus, 1758) Modraszka CH L

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi 176. Parus major Linnaeus, 1758 Bogatka CH L 177. Periparus ater (Linnaeus, 1758) Sosnówka CH L 178. Poecile montanus (Conrad, 1827) Czarnogłówka CH L Phasianidae 179. Phasianus colchicus Linnaeus, 1758 Bażant Ł L Phylloscopidae 180. Phylloscopus collybita (Vieillot, 1817) Pierwiosnek CH L 181. Phylloscopus sibilatrix (Bechstein, 1793) Świstunka leśna CH L 182. Phylloscopus trochilus (Linnaeus, 1758) Piecuszek CH L Picidae 183. Dendrocopos major (Linnaeus, 1758) Dzięcioł duży CH L Rallidae 184. Gallinula chloropus (Linnaeus, 1758) Kokoszka CH N (TBOP) Sylviidae 185. Sylvia atricapilla (Linnaeus, 1758) Kapturka CH L 186. Sylvia communis (Latham, 1787) Cierniówka CH L Turdidae 187. Turdus merula Linnaeus, 1758 Kos CH L 188. Turdus philomelos C. L. Brehm, 1831 Śpiewak CH L Ssaki Canidae 189. Vulpes vulpes (Linnaeus, 1758) Lis rudy Ł Cervidae 190. Capreolus capreolus (Linnaeus, 1758) Sarna europejska Ł Cricetidae 191. Myodes glareolus (Schreber, 1780) Nornica ruda

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Lp. Nazwa gatunkowa Nazwa polska Status Uwagi Leporidae 192. Lepus europaeus Pallas, 1778 Zając szarak Ł Muridae 193. Apodemus flavicollis (Melchior, 1834) Myszarka leśna Sciuridae 194. Sciurus vulgaris Linnaeus, 1758 Wiewiórka pospolita ch Suidae 195. Sus scrofa Linnaeus, 1758 Dzik euroazjatycki Ł Talpidae 196. Talpa europaea Linnaeus, 1758 Kret europejski ch Objaśnienia skrótów użytych w tabeli: Status gatunku: CH – objęty ścisłą ochroną gatunkową ch – objęty częściową ochroną gatunkową Ł – gatunek łowny Zał. II / IV DS – ujęty w Załączniku II i/lub IV Dyrektywy Siedliskowej Zał. I DP – ujęty w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej CKZ – ujęty w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt: EN - gatunki bardzo wysokiego ryzyka, silnie zagrożone wyginięciem, VU - gatunki wysokiego ryzyka, narażone na wyginięcie, NT - gatunki niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia, LR - gatunki niższego ryzyka, ale niewykazujące wyraźnego regresu populacyjnego CLZ – ujęty na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce: EX – gatunki wymarłe, CR – gatunki krytycznie zagrożone, VU – umiarkowanie zagrożone, NT – niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia, LC – niższego ryzyka – najmniejszej troski, DD – o statusie słabo rozpoznanym i zagrożeniu stwierdzonym, ale bliżej nieokreślonym R – gatunek rzadki w kraju obcy – gatunek obcy, inwazyjny lub potencjalnie inwazyjny

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Załącznik nr 5. Dokumentacja fotograficzna

Fot. 22. Zdjęcie z lotu ptaka nad badanym obszarem

Fot. 23. Juwenilne zadrzewienia topoli na siedlisku grądu Tilio-Carpinetum, fot. A. Przemyski

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 24. Zbiorowiska porębowe pod linią energetyczną, fot. A. Przemyski

Fot. 25. Roślinność wzdłuż ścieżki i torów kolejowych, fot. A. Chmaruk

Inwentaryzacja przyrodnicza planowanego użytku ekologicznego „Piaski”

Fot. 26. Drzewostanu boru mieszanego, fot. A. Chmaruk