TEXTE 130/2019 Umweltschonender Luftverkehr lokal – national – international Für Mensch & Umwelt TEXTE 130/2019 Umweltschonender Luftverkehr lokal – national – international von Juliane Bopst, Reinhard Herbener, Olaf Hölzer-Schopohl, Jörn Lindmaier, Thomas Myck, Jan Weiß sowie: Carsten Alsleben, Juliane Berger, Annegret Biegel-Engler, Mi- chael Bölke, Maxie Bunz, Andreas Burger, Ulrich Claussen, Ute Dauert, Martyn Douglas, Katrin Dziekan, Daniel Eich- horn, Frank Glante, Benno Hain, Gerolf Hanke, David Hart- mann, Hans-Joachim Hermann, Falk Hilliges, Matthias Hintz- sche, Hermann Kessler, Kay Köhler, Manuela Krakau, Marcel Kruse, Christoph Kühleis, Martin Lambrecht, Jürgen Landgre- be, Martin Lange, Marcel Langner, Benjamin Lünenbürger, Tina Mutert, Gertrude Penn-Bressel, Katja Purr, Jörg Re- chenberg, Daniel Reißmann, Simone Richter, Nadja Salzborn, Steffen Schlömer, Martin Schmied, Jan Seven, Wolfgang Straff, Roman Thierbach, Myriam Tobollik, Julia Treichel, Thomas Voigt, Carla Vollmer, Ulrike von Schlippenbach, Ulri- ke Wachotsch, René Weinandy, Frank Wetzel, Dirk Winter- meyer, Frank Wolke, Jördis Wothge Umweltbundesamt Impressum Herausgeber Umweltbundesamt Wörlitzer Platz 1 06844 Dessau-Roßlau Tel: +49 340-2103-0 Fax: +49 340-2104-2285
[email protected] Internet: www.umweltbundesamt.de /umweltbundesamt.de /umweltbundesamt Lektorat: Christiane Hoffmann Abschlussdatum: November 2019 Redaktion: Fachgebiet I 2.3 Lärmminderung im Verkehr Jörn Lindmaier, Juliane Bopst, René Weinandy Publikationen als pdf: http://www.umweltbundesamt.de/publikationen ISSN 1862-4804 Dessau-Roßlau, November 2019 3 Danksagung: Wir danken den Teilnehmerinnen und Teilnehmern am Expertenworkshop im Dezember 2019 für ihre Hinweise und Vorschläge: Regine Barth, Hessisches Ministerium für Wirtschaft, Energie, Verkehr und Landesentwicklung Dr. Dietrich Brockhagen, Atmosfair gGmbH Dr. Martin Cames, Öko-Institut e.V. Prof. Dr. Hartmut Fricke, Technische Universität Dresden Prof.