RAPORT

O STANIE GMINY CIEL ĄDZ

W ROKU 2018 wykonany w oparciu o przepis art. 28aa ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym

1

Wst ęp

Raport o stanie Gminy Ciel ądz opracowano w zwi ązku z art. 28aa ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorz ądzie gminnym. Raport obejmuje działalno ść Wójta Gminy Ciel ądz z roku 2018. W szczególno ści realizacj ę polityk, programów i strategii, uchwał Rady Gminy Ciel ądz.

Celem przygotowania niniejszego Raportu było uzyskanie dokładnego wgl ądu w sytuacj ę gospodarcz ą i społeczn ą gminy Ciel ądz. W tym celu zostały zgromadzone szczegółowe dane o najwa żniejszych aspektach funkcjonowania Gminy, według danych dost ępnych na dzie ń opracowania Raportu, z odniesieniem do sytuacji w latach poprzednich obrazuj ącej dynamik ę zmian. Raport pokazuje tak że pewne trendy rozwojowe i jest podstaw ą do obiektywnej, opartej na faktach, oceny mo żliwo ści dalszego rozwoju Gminy. Jest on opisem stanu, do którego b ędzie si ę mo żna odwoływa ć w trakcie realizacji strategii, śledz ąc post ępy wdra żania zaplanowanych działa ń.

Raport zawiera analiz ę nast ępuj ących obszarów tematycznych Gminy:

I. Opis realizowanych polityk, programów i strategii w tym: V - Strategia Rozwoju Gminy Ciel ądz - str. 3 V - Program Usuwania Wyrobów Azbestowych – str. 8 V - Program Ochrony Środowiska – str. 10 V - Program współpracy z organizacjami pozarz ądowymi – str. 16 V - Gminny Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych V - oraz Zapobiegania Narkomanii – str.18 V - Program Gospodarki Niskoemisyjnej – str. 20 V - Program zapobiegania bezdomno ści i opieki nad zwierz ętami – str. 26

II. Realizacja uchwał Rady Gminy Ciel ądz – str.28 III. Demografia Gminy – str. 33 IV. Finanse Gminy – str. 35 V. Planowanie przestrzenne – str. 40 VI. Drogi - str. 43 VII. Pomoc społeczna – str. 47 VIII. Ochrona przeciwpo żarowa – str. 50 IX. Oświata - str. 52 X. Biblioteki i instytucje kultury - str. 57 XI. Podsumowanie – str. 59

Informacje zebrane i przeanalizowane w niniejszym dokumencie pochodzą z wielu źródeł i s ą wynikiem prac szerokiego grona osób.

2

Strategia Rozwoju Gminy Ciel ądz na lata 2014-2020

Jest to kluczowy dokument, który poprzez swoj ą zawarto ść , a tak że sposób dochodzenia do zawartych w nim rozwi ąza ń systematyzuje wiedz ę o Gminie, wyznacza długofalowe kierunki jej rozwoju oraz wskazuje działania, których realizacja przyczyni si ę do rozwoju obszaru. Strategia Rozwoju Gminy Ciel ądz na lata 2014-2020 jest dokumentem kierunkowym, który okre śla nadrz ędne cele długoterminowe, priorytety rozwoju oraz mo żliwe kierunki działa ń władz Gminy. Wyznacza stan, do którego Gmina powinna d ąż yć w kolejnym okresie planowania, zarysowuje ramy działań prowadz ących do osi ągni ęcia wyznaczonych celów oraz prezentuje przykłady inicjatyw jakie mo żna podj ąć w ramach ka żdego strategicznego kierunku rozwoju. Na potrzeby strategii rozwoju Gminy Ciel ądz na lata 2014-2020 sformułowano nast ępuj ącą wizj ę gminy:

W 2020 ROKU GMINA CIEL ĄDZ MIEJSCEM PRZYJAZNYM DLA MIESZKA ŃCÓW , OTWARTYM NA INWESTORÓW , PROMUJ ĄCYM RODZIME TRADYCJE ORAZ OBSZAREM ATRAKCYJNYM TURYSTYCZNIE Misja Gminy Ciel ądz brzmi nast ępuj ąco: EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE POSIADANEGO POTENCJAŁU LUDZKIEGO , PRZYRODNICZEGO I KULTUROWEGO W CELU STWORZENIA PRZEZ GMIN Ę DOGODNYCH WARUNKÓW DO HARMONIJNEGO ROZWOJU OSADNICTWA I REKREACJI . W celu realizacji wizji i misji gminy, zdefiniowano katalog kluczowych dla jej rozwoju celów strategicznych oraz słu żą cych ich osi ąganiu celów operacyjnych. Ł ącznie zdefiniowano trzy cele strategiczne oraz siedem przyporz ądkowanych im celów operacyjnych, które prezentuje poni ższa tabela.

Lp. Cele strategiczne Cele operacyjne

1.1 Wspieranie aktywno ści o światowej, Rozwój społeczno- kulturalnej, sportowej i rekreacyjnej 1. gospodarczy 1.2 Integracja społeczno ści lokalnej

1.3 Rozwój postaw przedsi ębiorczych

Rozwój przestrzenny 2.1 Rozwój i modernizacja i ochrona środowiska infrastruktury technicznej 2. naturalnego 2.2 Poprawa infrastruktury środowiska naturalnego

2.3 Rozwój osadnictwa

3.1 Zagospodarowanie turystyczne 3. Wykorzystanie lokalnego potencjału Gminy

3

do rozwoju turystyki. 3.2 Promocja zintegrowanej oferty Turystyka bliska turystycznej tradycji

Formułuj ąc misj ę i wizj ę rozwoju Gminy Ciel ądz do roku 2020, wzi ęto pod uwag ę nast ępuj ące czynniki: • uwarunkowania zewn ętrzne – czynniki niezale żne od działa ń podejmowanych przez władze Gminy, • uwarunkowania wewn ętrzne – potencjał i problemy endogeniczne Gminy, • aktualne dokumenty strategiczne na poziomie regionalnym i krajowym, • wnioski z badania sonda żowego w śród mieszka ńców i kluczowych reprezentantów społecznych.

Celem wyznaczenia misji i wizji jest okre ślenie optymalnego kierunku rozwoju gminy w przyszło ści oraz ram dla działa ń realizowanych w strategii. Wizja okre śla stan docelowy, do osi ągni ęcia którego gmina b ędzie d ąż yć w kolejnych latach, do 2020 roku. Wizja rozwoju powinna wi ęc odpowiedzie ć na pytanie, jak b ędzie wygl ądała sytuacja społeczno – gospodarcza gminy po upływie danego okresu czasu, uwzgl ędniaj ąc realizacj ę planowanych działa ń strategicznych. Natomiast misja okre śla sposób osi ągni ęcia stanu docelowego. Zdefiniowanie misji i wizji jest kluczowym elementem strategii, któremu podporz ądkowane są wszystkie cele realizowane przez gmin ę oraz działania podejmowane w ramach tych celów. Poni ższy schemat prezentuje w uproszczony sposób rol ę wizji i misji w procesie planowania strategicznego.

Wizja

Misja

Cele strategiczne

Cele opreracyjne

ISTOT Ą ZDEFINIOWANIA MISJI JEST WSKAZANIE ROLI, JAK Ą WŁADZE GMINY POWINNY PEŁNI Ć W DĄŻ ENIU DO NAJBARDZIEJ PO ŻĄ DANEGO PRZYSZŁEGO KSZTAŁTU GMINY CIEL ĄDZ (WIZJI) W OPARCIU O POSIADANE ZASOBY Z UWZGL ĘDNIENIEM POTRZEB MIESZKA ŃCÓW GMINY I KLUCZOWYCH INTERESARIUSZY. SFORMUŁOWANA WIZJA DAJE WSKAZÓWKI DOTYCZ ĄCE KIERUNKU I SPOSOBU DZIAŁANIA WŁADZ GMINY PRZYJ ĘTEGO NA OKRES DO 2020 ROKU.

WIZJA : Kierunek Kierunek W 2020 ROKU GMINA CIEL ĄDZ MIEJSCEM PRZYJAZNYM DLA rozwoju rozwoju 4

MIESZKA ŃCÓW , OTWARTYM NA INWESTORÓW , PROMUJ ĄCYM

RODZIME TRADYCJE ORAZ OBSZAREM ATRAKCYJNYM TURYSTYCZNIE

Osi ągni ęcie powy żej okre ślonego stanu docelowego, b ędzie mo żliwe dzi ęki realizacji misji gminy, któr ą jest:

MISJA :

Sposób EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE POSIADANEGO POTENCJAŁU realizacjiSposób LUDZKIEGO , PRZYRODNICZEGO I KULTUROWEGO W CELU realizacji STWORZENIA PRZEZ GMIN Ę DOGODNYCH WARUNKÓW DO

HARMONIJNEGO ROZWOJU OSADNICTWA

I REKREACJI .

Tak sformułowana przyszła wizja i misja gminy uwzględnia szereg kluczowych elementów: • potencjał w zakresie przyci ągania inwestycji wynikaj ący z korzystnej lokalizacji oraz warunków naturalnych, • kapitał ludzki oraz szeroko rozumiane zasoby kulturowe i przyrodnicze determinuj ące atrakcyjno ść regionu, • ukierunkowanie przyszłych działa ń władz gminy na rozwój społeczno-gospodarczy, popraw ę stanu środowiska naturalnego oraz wykorzystanie posiadanego potencjału do rozwoju turystyki,

STRATEGICZNE ORAZ OPERACYJNE CELE GMINY

ZIDENTYFIKOWANE CELE STRATEGICZNE WYZNACZAJ Ą DOCELOWE, DŁUGOTERMINOWE KIERUNKI ROZWOJU GMINY CIEL ĄDZ. NAST ĘPNYM KROKIEM JEST PRZEŁO ŻENIE KIERUNKÓW ROZWOJU NA POZIOM SZCZEGÓŁOWYCH DZIAŁA Ń OPERACYJNYCH POPRZEZ OKRE ŚLENIE I SFORMUŁOWANIE CELÓW OPERACYJNYCH.

Bior ąc pod uwag ę okre ślon ą w poprzednich rozdziałach misj ę i wizj ę gminy oraz wyniki oceny jej potencjału, sprecyzowano zbiór poszczególnych celów strategicznych i operacyjnych. Cele strategiczne, koncentruj ąc si ę na oczekiwanych rezultatach, wskazywa ć nam będą okre ślony na najbli ższe lata kierunek rozwoju gminy. Dla ka żdego celu strategicznego wskazano grup ę celów operacyjnych, których realizacja umo żliwi osi ągni ęcie oczekiwanego stanu docelowego. Cele operacyjne koncentrowa ć si ę będą na okre ślonych, sprecyzowanych działaniach, jakie powinny zosta ć podj ęte przez władze gminy. 5

W trakcie przygotowania strategii dla trzech wypracowanych celów strategicznych, okre ślono osiem celów na poziomie operacyjnym. W ramach ka żdego z wymienionych celów operacyjnych, zaproponowano katalog działa ń, które mo że realizowa ć gmina w celu realizacji zamierzonego celu. Przedstawiona w tym dokumencie lista celów i działań operacyjnych stanowi jedynie propozycj ę i nie nale ży jej traktowa ć jako zbioru wyczerpuj ącego wszystkie mo żliwo ści stoj ące przed gmin ą.

Są to sugestie i przykłady, które w zale żno ści od potrzeb mog ą by ć uzupełniane o kolejne elementy. W zestawieniu tabelarycznym zaprezentowano streszczenie zało żeń misji, wizji oraz celów strategicznych i operacyjnych okre ślonych dla Gminy Ciel ądz na lata 2014 – 2020.

Tabela. Podsumowanie analizy strategicznej.

WIZJA

W 2020 ROKU GMINA CIEL ĄDZ MIEJSCEM PRZYJAZNYM DLA MIESZKA ŃCÓW , OTWARTYM NA

INWESTORÓW , PROMUJ ĄCYM RODZIME TRADYCJE ORAZ OBSZAREM ATRAKCYJNYM

TURYSTYCZNIE

MISJA

EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE POSIADANEGO POTENCJAŁU LUDZKIEGO , PRZYRODNICZEGO

I KULTUROWEGO

W CELU STWORZENIA PRZEZ GMIN Ę DOGODNYCH WARUNKÓW DO HARMONIJNEGO

ROZWOJU OSADNICTWA

I REKREACJI .

CELE STRATEGICZNE

1. Rozwój społeczno - 2. Rozwój przestrzenny i 3. Wykorzystanie lokalnego gospodarczy ochrona środowiska potencjału do rozwoju naturalnego turystyki. Turystyka bliska tradycji

CELE OPERACYJNE

1.1 2.1 3.1 Wspieranie aktywno ści Rozwój i modernizacja Zagospodarowanie turystyczne oświatowej, kulturalnej, 6

sportowej i rekreacyjnej infrastruktury technicznej gminy

1.2 2.2 3.2 Integracja społeczno ści Poprawa infrastruktury Promocja zintegrowanej oferty lokalnej środowiska naturalnego turystycznej

1.3 2.3

Rozwój postaw Rozwój osadnictwa przedsi ębiorczych

Zestawienie tabelaryczne wskazuje zbiór celów strategicznych i operacyjnych, które gmina realizuje, w okresie programowania 2014-2020, w celu osi ągni ęcia odpowiedniego poziomu rozwoju społeczno – gospodarczego i poprawy jako ści życia mieszka ńców. Poniewa ż realizacja wszystkich działa ń mogłaby znacznie obci ąż yć bud żet jednostki, jest ona w wysokim stopniu uzale żniona od mo żliwo ści pozyskania środków zewn ętrznych.

7

Program Usuwania Wyrobów Azbestowych

W gminie w 2018 r. obowi ązywał Program Usuwania Wyrobów Azbestowych Przyj ęty Uchwał ą RADY GMINY CIEL ĄDZ z dnia 25 stycznia 2016r. w sprawie przyj ęcia Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Ciel ądz. Opracowanie ww. Programu zwi ązane jest z realizacj ą zapisów zawartych w Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 (w skrócie POKzA). Krajowy program został przyj ęty przez Rad ę Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej dnia 14 lipca 2009 uchwał ą nr 122/2009 (zmienion ą uchwał ą nr 39/2010 z 15 marca 2010 r.) zwany dalej POKzA. Wyznacza on cele którymi s ą: - usuni ęcie i unieszkodliwienie poprzez składowanie wyrobów zawieraj ących azbest, - minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecno ść azbestu na terytorium kraju, - likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.

Na terenie Gminy Ciel ądz znajduj ą si ę płyty azbestowo-cementowe stosowane w budownictwie oraz rury i zł ącza azbestowo-cementowe. S ą to przede wszystkim pokrycia dachów budynków mieszkalnych, gospodarczych, u żytkowych oraz zadaszenia gara ży i wiat. W latach 2016-2018 Gmina Ciel ądz otrzymała dotacj ę na usuni ęcie azbestu ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi. Dofinansowanie obj ęło koszty demonta żu, transportu i umieszczenia na składowisku odpadów niebezpiecznych płyt cementowo - azbestowych, zdj ętych z obiektów budowlanych. O przyznanie dotacji mogły ubiega ć si ę osoby fizyczne, jednostki sektora finansów publicznych, ko ścioły i zwi ązki wyznaniowe oraz wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, w imieniu których wniosek składa gmina oraz ponosi pełn ą odpowiedzialno ść merytoryczn ą, formalnoprawn ą i finansow ą za realizacj ę zadania. Czynno ści powy ższe mog ą by ć wykonane wył ącznie przez przedsi ębiorstwa posiadaj ące wa żne zezwolenie na działalno ść , obejmuj ącą wytwarzanie odpadów zawieraj ących azbest. Dane na temat ilo ści zutylizowanego azbestu z terenu Gminy Ciel ądz obrazuje poni ższa tabela.

2016 2017 2018 Koszt zadania (zł) 92634,87 42715,14 57818,04 Ilo ść podmiotów, które skorzystały w danym 141 47 55 roku ze środków WFO ŚiGW Ilo ść zutylizowanych wyrobów 258,97 168 158,93 zawieraj ących azbest (Mg) Łącznie 585,9 Mg

Wykonawc ą zadania w okresie tych trzech lat, były firmy, które została wybrane zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawy Prawo zamówie ń publicznych z dnia 29 stycznia 2004 roku w trybie przetargu. O wyborze wykonawcy tego zadania zadecydowała zaproponowana cena, która okazała si ę najni ższ ą, przez co wybrana oferta była najkorzystniejsza. Dzi ęki przyznanym dotacjom teren Gminy w ci ągu tych kilku lat został oczyszczony z 585,9 Mg azbestu. W perspektywie długoterminowej wpłynie to niew ątpliwie na popraw ę jako ści środowiska na lokalnym terenie. Konieczno ść realizacji tego celu bezpo średnio wynika z 8 zało żeń Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu i okre ślona została w gminnym programie usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest. Według danych inwentaryzacyjnych na terenie gminy Ciel ądz, zgromadzone jest jeszcze 4160,521 Mg wyrobów zawieraj ących azbest. W roku bie żą cym przyj ęto 41 wniosków w zakresie odbioru, transportu i utylizacji lub demonta żu, odbioru, transportu i utylizacji oraz zł9o żono wniosek o dofinansowanie zadania ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi

9

Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Ciel ądz na lata 2014 – 2017 z perspektyw ą na lata 2018 - 2021

Zasadniczym zadaniem, jakie niniejszy program ma spełni ć jest analiza realizacji celów, priorytetów i w konsekwencji działa ń jakie stały przed samorz ądem gminnym w dziedzinie ochrony środowiska. Ich podj ęcie i wykonanie ma na celu realizacj ę mi ędzynarodowych zobowi ąza ń naszego kraju, a w szczególno ści, podj ętych w zwi ązku z przyst ąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz w znacznej mierze wynikaj ącej z nich Polityki Ekologicznej Pa ństwa.

Strategia długoterminowa Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Ciel ądz na lata 2014 – 2017 z perspektyw ą na lata 2018 - 2021 stanowi podstaw ę planowania działa ń w zakresie ochrony środowiska w ww. latach na terenie gminy. Strategia do roku 2021 została sformułowana w oparciu o ocen ę stanu istniej ącego, tendencje maj ące istotne znaczenie dla przyszło ści gminy i najwa żniejsze kierunki rozwojowe. Została ona opracowana w odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego, dla których zdefiniowano długoterminowe cele i opisano strategię ich osi ągni ęcia. Strategia Programu ochrony środowiska ma na celu zachowanie najcenniejszych elementów środowiska i popraw ę jego stanu. Cele działa ń z zakresu ochrony środowiska w Gminie Ciel ądz na lata 20014-2017 z perspektyw ą do roku 2021, ści śle zwi ązane z Polityk ą Ekologiczn ą Pa ństwa na lata 2009 – 2012 z perspektyw ą do roku 2016 ((Monitor Polski Nr 34, poz. 501) oraz Programem Ochrony Środowiska Województwa Łódzkiego 2012 i uj ęto w trzech blokach tematycznych: - Działania o charakterze systemowym, - Ochrona zasobów naturalnych, - Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego oraz celach strategicznych i kierunkach działa ń.

REALIZACJA CELÓW I KIERUNKÓW DZIAŁA Ń OKREŚLONYCH W PROGRAMIE:

1. DZIAŁANIA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM Działania edukacyjne i promocyjne dotyczyły działa ń słu żą cych kształtowaniu świadomo ści i postaw proekologicznych społeczno ści lokalnej oraz wykształceniu nawyków zgodnych z zasadami ochrony środowiska. W śród przedsi ęwzi ęć w ramach tego priorytetu wyró żniono m.in. programy w zakresie aktywnej edukacji ekologicznej oraz kampanie inf.- edukacyjne, konkursy i przedsi ęwzi ęcia upowszechniaj ące i podnosz ące świadomo ść ekologiczn ą. W śród zada ń realizowanych w ramach tego priorytetu szereg zadań to zadania koordynowane przez m.in. jednostki o światowe Gminy Ciel ądz, realizuj ące rokrocznie ró żnorodne projekty dotycz ące edukacji ekologicznej. Kwalifikacje pracowników Urz ędu Gminy w zakresie ochrony środowiska s ą podnoszone poprzez udział w szkoleniach o tematyce zwi ązanej z ochron ą środowiska, zrównowa żonym rozwojem, planowaniem przestrzennym z aspektami ochrony środowiska, ochron ą przyrody i zabytkami (m.in. pakiety bezpłatnych szkole ń dla JST organizowanych przez Stowarzyszenie Powiatów i Gmin Dorzecza Bzury w Łowiczu). W Urz ędzie Gminy w Ciel ądzu ka żdego roku odbywaj ą si ę szkolenia dla rolników prowadzone przez Łódzki O środek Doradztwa Rolniczego, Agencj ę Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Powiatowego Lekarza Weterynarii w Rawie Mazowieckiej oraz pracowników KRUS-u w Rawie Mazowieckiej w zakresie edukacji ekologicznej rolników w zakresie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, programów rolno środowiskowych, agroturystyki i rolnictwa ekologicznego, dopłat obszarowych, zasad wypełniania wniosku o 10 przyznanie płatno ści w ramach systemów wsparcia bezpo średniego działania rolno- środowiskowo-klimatycznego, rolnictwa ekologicznego oraz programu rolno środowiskowego i zasad warunków płatno ści.

2. OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH

Działania w zakresie ochrony przyrody oraz ró żnorodno ści biologicznej i krajobrazowej maj ą w wi ększo ści charakter pozainwestycyjny s ą prowadzone w sposób ci ągły i wykraczaj ą poza ramy czasowe okre ślone dla Programu. Tworzone s ą warunki do rozwoju agroturystyki, gdy ż mieszka ńcy gminy Ciel ądz maj ą możliwo ść uczestniczenia w szkoleniach przygotowuj ących ich do prowadzenia gospodarstwa agroturystycznego. Szkolenia takie s ą organizowane przez prywatne firmy zewn ętrzne oraz Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Karina Rawki, z mo żliwo ści ą wsparcia ze środków unijnych. Gmina Ciel ądz uzyskała dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizacj ę Zadania pn. ,,Opracowanie dokumentacji projektowej rewitalizacji zabytkowej alei lipowo – kasztanowcowej w miejscowo ści Stolniki w Gminie Ciel ądz” . Warto ść ogólna zadania wynosi 12 853,50zł brutto, (słownie: dwana ście tysi ęcy osiemset pi ęć dziesi ąt trzy złote pi ęć dziesi ąt groszy). Wysoko ść dotacji ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi wynosi 10 282,00 zł. ( dziesi ęć tysi ęcy dwie ście osiemdziesi ąt dwa 00/100). W ramach inwentaryzacji dokonano oceny stanu zdrowotnego 170szt drzew obj ętych ochron ą stanowi ących pomnik przyrody –grupa drzew, która wykazała konieczno ść przeprowadzenia zabiegów sanitarno- piel ęgnacyjnych i konserwatorskich, maj ących słu żyć jak najdłu ższemu zachowaniu obiektu przyrodniczego. W 2017r. dokonano rewitalizacji zabytkowej alei w miejscowo ści Stolniki, maj ącej na celu odtworzenie historycznego kształtu i charakteru zabytkowej alei, a tak że przywrócenie jej pierwotnego gatunku drzew wraz z usuni ęciem drzew które bezpowrotnie utraciły walory przyrodnicze oraz nasadzeniami zast ępczymi. Przeprowadzono zabiegi sanitarno- piel ęgnacyjne i konserwatorskie 154 szt. drzew pomnika przyrody, zlokalizowanych w pasie drogi gminnej nr 381311 Stolniki rosn ących po obydwu stronach drogi na działkach numer ewidencyjny: 98/1 i 98/3 obr ębu Stolniki, zgodnie z Uchwał ą nr.XIV.95.2016 Rady Gminy Ciel ądz w sprawie pomnika przyrody "Alei Lipowo - Kasztanowcowej" w Stolnikach, gmina Ciel ądz z dnia 25.01.2016 r. Dodatkowo na terenie gminy Ciel ądz utrzymywane s ą parki podworskie o wysokich warto ściach przyrodniczych, historycznych i kulturowych, b ędącą efektem twórczej działalno ści człowieka. Parki znajduj ą si ę w miejscowo ściach Ciel ądz, Mała Wie ś oraz Ossowice.

3. OCHRONA I ZRÓWNOWA ŻONY ROZWÓJ LASÓW.

Zadania przewidziane do realizacji w ramach ochrony i zrównowa żonego rozwoju lasów s ą z punktu widzenia Gminy zadaniami koordynowanymi. Głównym realizatorem zada ń jest Nadle śnictwo Skierniewice oraz wła ściciele lasów. Realizacji celów hodowli lasu słu ży racjonalne u żytkowanie i bie żą ce odnawianie zasobów le śnych na zasadach reprodukcji rozszerzonej z zachowaniem naturalnej ró żnorodno ści biologicznej i bogactwa genetycznego lasu. Glównym celem u żytkowania lasu jest: a) gospodarcze wykorzystywanie zasobów le śnych i pozaprodukcyjnych świadcze ń lasu - jako dobra publicznego i źródła środków na prowadzenie trwalej, zrównowa żonej i wielofunkcyjnej gospodarki le śnej,

11 b) kształtowanie najlepszych warunków dla odnowienia lasu i jego rozwoju zgodnie z celami: gospodarki le śnej, ochrony przyrody, ochrony i kształtowania środowiska. Osi ągni ęcie celu, jakim jest zachowanie naturalnej ró żnorodno ści biologicznej lasów zapewnia naturalne odnowienie, które uznaje si ę za główn ą metod ę reprodukcji w lasach naturalnych i zbli żonych do naturalnych oraz pozostałych lasach gospodarczych, użytkowanych r ębniami zło żonymi. Generaln ą zasad ą jest wykorzystywanie nasion i materiału sadzeniowego pochodz ącego z lokalnych, autochtonicznych lub rodzimych drzewostanów. W przypadku ich braku z drzewostanów znajduj ących si ę w najbli ższym sąsiedztwie, rosn ących w tym samym regionie pochodzenia. Dopuszcza się stosowanie nasion drzew gatunków lasotwórczych, domieszkowych i biocenotycznych oraz rodzimych drzew gatunków rzadkich zebranych w innych dost ępnych drzewostanach - mo żliwie najlepszej jako ści technicznej i hodowlanej.

Zadania w zakresie edukacji rolników realizowane s ą na bie żą co przez Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego (ŁODR) w Bratoszewicach, Łódzk ą Izb ę Rolnicz ą w Łódzi oraz ARiMR. O środek doradztwa rolniczego - informowanie i doradztwo w śród rolników polegaj ące na zalecaniu stosowania odpowiednich zabiegów. Realizacja powy ższego zadania jest nast ępuje poprzez edukacj ę ekologiczn ą prowadzon ą przez Gmin ę, placówki szkolne działaj ące na terenie gminy Ciel ądz, media, stowarzyszenia oraz fundacje działaj ące na rzecz ochrony środowiska i zrównowa żonego rozwoju.

4. RACJONALNE GOSPODAROWANIE POWIERZCHNI Ą ZIEMI I JEJ OCHRONA.

Zadania dotycz ące racjonalnego gospodarowania powierzchni ą ziemi i jej ochrona realizowane są na bie żą co - ka żdego roku odbywaj ą si ę szkolenia dla rolników prowadzone przez Łódzki O środek Doradztwa Rolniczego, Agencj ę Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Powiatowego Lekarza Weterynarii w Rawie Mazowieckiej oraz pracowników KRUS-u w Rawie Mazowieckiej w zakresie edukacji ekologicznej rolników w zakresie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, programów rolno środowiskowych, agroturystyki i rolnictwa ekologicznego, dopłat obszarowych, zasad wypełniania wniosku o przyznanie płatno ści w ramach systemów wsparcia bezpo średniego działania rolno- środowiskowo-klimatycznego, rolnictwa ekologicznego oraz programu rolno środowiskowego i zasad warunków płatno ści. Ośrodek doradztwa rolniczego prowadzi na bie żą co informowanie i doradztwo w śród rolników polegaj ące na zalecaniu stosowania odpowiednich zabiegów. Prowadzono akcje edukacyjne m.in. na temat zrównoważonego rozwoju w rolnictwie, potrzebach wapnowania gleb, szkodliwo ści wypalania traw, zrównowa żonego nawo żenia w oparciu o rzeczywiste potrzeby ro ślinne, racjonalnego korzystanie z wód, wykorzystywania alternatywnych metod zaopatrzenia w energi ę, prowadzone m.in. przez prof. Witolda Lenarta – wykładowc ę z Uniwersytetu Warszawskiego, a współpracuj ącego z Fundacj ą Na Rzecz Zrównowa żonego Rozwoju. Racjonalna gospodarka zasobami złó ż kopalin oraz minimalizacja niekorzystnych skutków ich eksploatacji realizowana jest poprzez ochron ę złó ż kopalin od strony organizacyjno-prawnej zapewniaj ą przepisy ustaw odnosz ące si ę do: korzystania z kopalin - Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 868 ze zm.); ochrony kopalin, zasad eksploatacji i rekultywacji – ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (tj. Dz.U. z 2013 r., poz. 1232 z pó źn. zm.), ochrony złó ż jako zasobu przyrody - ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz.U. z 2018r. poz. 1945 z pó źn. zm.) poprzez obowi ązek ustalenia

12 w planach zagospodarowania przestrzennego szczególnych warunków zagospodarowania oraz ustawa Prawo geologiczne i górnicze poprzez obowi ązek ujawniania udokumentowanych złó ż kopalin w dokumentach z zakresu planowania przestrzennego. Jako priorytetowe kierunki działa ń w zakresie ochrony kopalin przyjmuje si ę m.in.: ochron ę eksploatowanych złó ż kopalin poprzez maksymalne wykorzystanie zasobów z zastosowaniem optymalnych metod i technologii, uszlachetnianie kopaliny oraz likwidacj ę tzw. „dzikiej” eksploatacji kopalin oraz eliminowanie jej z terenów chronionych (w tym terenów rolniczych o wysokiej bonitacji gleb i obszarów le śnych).

5. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZE ŃSTWA EKOLOGICZNEGO.

Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego na terenie gminy jest zwi ązane głównie z nisk ą emisj ą, emisj ą pochodz ącą od ci ągów komunikacyjnych oraz w niewielkim stopniu z emisj ą przemysłow ą. Niska emisja mo że zosta ć ograniczona poprzez odpowiedni ą termomodernizacj ę budynków i modernizacj ę indywidualnych źródeł ciepła oraz korzystanie z ekologicznych i odnawialnych źródeł energii. Zanieczyszczenia pochodz ące z ci ągów komunikacyjnych s ą trudne do wyeliminowania, zwłaszcza wobec ci ągłej rozbudowy szlaków komunikacyjnych i ci ągłego przyrostu liczby pojazdów samochodowych. Jednak Gmina podj ęła si ę modernizacji i remontów dróg, co bezpo średnio przekłada si ę na redukcj ę negatywnego wpływu na środowisko – skracaj ąc czas przejazdu oraz hałas. Uchwał ą Nr XVIII.122.16 Rady Gminy Ciel ądz z dnia 23 sierpnia 2016r. został przyj ęty do realizacji „Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Ciel ądz na lata 2016- 2020” i jest realizowany. Opracowano dokumentacj ę dotycz ącą termomodernizacji budynku Ośrodka Zdrowia w Sierzchowach za kwot ę 7 800,00zł. Prace termomodernizacyjne budynków u żyteczno ści publicznej na terenie Gminy Ciel ądz przewidziano na kolejny okres planowania. Równocze śnie na bie żą co informowano mieszka ńców o mo żliwo ści indywidualnego dofinansowania ze środków WFO ŚiGW zakupu i monta żu kolektorów słonecznych, pracownicy Urz ędu Gminy we współpracy z WFO ŚiGW w Łodzi udzielaj ą konsultacji oraz wsparcia w ramach krajowego programu Czyste Powietrze. Prowadzone działania w zakresie edukacji ekologicznej zmierzały głównie do wzrostu świadomo ści mieszka ńców co do szkodliwo ści spalania odpadów w indywidualnych paleniskach domowych. Eliminacji tego zjawiska słu ży równie ż obj ęcie wi ększo ści mieszka ńców gminy zorganizowanym odbiorem odpadów, zmniejszaj ącym zjawisko niekontrolowanego spalania odpadów w paleniskach domowych oraz pozbywania si ę odpadów. Powodzenie tych działa ń wymaga wdro żenia odpowiednich instrumentów finansowych, wła ściwej kontroli i nadzoru nad jednostkami odpowiedzialnymi za realizacj ę tych zada ń. Nie bez znaczenia jest przeprowadzenie szeroko zakrojonej akcji edukacyjno – informacyjnej w śród społecze ństwa. Prowadzono akcje edukacyjne m.in. na temat zrównowa żonego rozwoju w rolnictwie, potrzebach wapnowania gleb, szkodliwo ści wypalania traw, zrównowa żonego nawo żenia w oparciu o rzeczywiste potrzeby ro ślinne, racjonalnego korzystanie z wód, wykorzystywania alternatywnych metod zaopatrzenia w energi ę, prowadzone m.in. przez prof. Witolda Lenarta – wykładowc ę z Uniwersytetu Warszawskiego, a współpracuj ącego z Fundacj ą Na Rzecz Zrównowa żonego Rozwoju. Przebudowano i wyremontowano ponad 20 km dróg o nawierzchni asfaltowej i betonowej. Podejmowane są działania maj ące na celu zwi ększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W gminie Ciel ądz istniej ą dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania słonecznego. Du że szanse rozwoju ma energetyka oparta o źródła wykorzystuj ące energi ę słoneczn ą, głownie do celów grzewczych. Energia słoneczna wykorzystywana jest głównie przez inwestorów indywidualnych, a dalsze zainteresowanie

13 tym alternatywnym źródłem energetycznym ma silny zwi ązek ze świadomo ści ą ekologiczn ą mieszka ńców. Energi ę słoneczn ą w postaci bezpo średniej wykorzystuje si ę do produkcji energii elektrycznej przy pomocy fotoogniw - energia fotowoltaiczna, oraz do produkcji energii cieplnej. Najpopularniejszym i najta ńszym urz ądzeniem jest obecnie kolektor słoneczny. Jednak coraz wi ększym zainteresowaniem ciesz ą si ę ogniwa fotowoltaiczne stosowane w domkach jednorodzinnych oraz w postaci farm fotowoltaicznych. Szeroka kampania edukacyjna skierowana do wszystkich grup wiekowych w gminie pozwoli na dalszy rozwój w zakresie monta żu kolektorów słonecznych, wykorzystywanych do podgrzewania wody u żytkowej i do ogrzewania domów jednorodzinnych. Du żym zainteresowaniem cieszy si ę krajowy program „Czyste powietrze”.

Podejmowane s ą działania w celu zapewnienia dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych. Oddano do u żytku 165 przydomowych oczyszczalni ścieków, które wykonano w gospodarstwach domowych na terenie gminy Ciel ądz. Na to zadanie uzyskano dofinansowanie z Urz ędu Marszałkowskiego w wysoko ści 1 654 548,00 zł, a ł ączna kwota inwestycji to 2 039 314,31 zł. Osi ągni ęciem rozpocz ętych w 2016 roku prac, maj ących na celu uporz ądkowanie gospodarki wodno- ściekowej na terenie gminy Ciel ądz, jest realizacja du żego projektu pod nazw ą: Poprawa gospodarki wodno - ściekowej na terenie Gminy Ciel ądz poprzez budow ę stacji uzdatniania wody oraz przebudow ę i modernizacj ę gminnej oczyszczalni ścieków wraz z budow ą i przebudow ą sieci kanalizacyjnej. Umowa o dofinansowanie projektu Poprawa gospodarki wodno - ściekowej na terenie Gminy Ciel ądz poprzez budow ę stacji uzdatniania wody oraz przebudow ę i modernizacj ę gminnej oczyszczalni ścieków wraz z budow ą i przebudow ą sieci kanalizacyjnej została podpisana pomi ędzy Gmin ą Ciel ądz a Samorz ądem Województwa Łódzkiego w dniu 21 lipca 2017r. Główne cele inwestycji: • poprawa jako ści zbiorowego zaopatrzenia w wod ę mieszka ńców poprzez budow ę stacji uzdatniania wody przy uj ęciu wód podziemnych w Ciel ądzu wraz z budow ą odcinka kanalizacji w celu odprowadzenia wód popłucznych, • poprawa jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi, • uporz ądkowanie gospodarki ściekowej poprzez przebudow ę i modernizacj ę gminnej oczyszczalni ścieków wraz budow ą kanalizacji sanitarnej o długo ści 133 mb, • zapewnienie zgodnego z normami oczyszczania ścieków, Powy ższe przedsi ęwzi ęcie to jedna z najwi ększych tego typu inwestycji w Gminie Ciel ądz, planowana na lata 2018-2019 w dwóch etapach. W pa ździerniku 2018r. zako ńczono prace zwi ązane z realizacj ą pierwszego etapu: budowy stacji uzdatniania wody. Zakres przedsi ęwzi ęcia obejmował budow ę budynku stacji z jego kompleksowym wyposa żeniem wraz z budow ą i przebudow ą wodoci ągu oraz budow ą kanalizacji sanitarnej. Stacja działa w cyklu automatycznym, praktycznie bezobsługowo. Aktualnie trwaj ą prace zwi ązane z ogłoszeniem post ępowania przetargowego na przebudow ę i modernizacj ę oczyszczalni ścieków wraz z budow ą i przebudow ą sieci kanalizacyjnej w Ciel ądzu. Oba zadania uzyskały dofinansowanie w kwocie 1 209 572,00 zł z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Kolejna sfera to stworzenie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasad ą zrównowa żonego rozwoju i opartego na hierarchii sposobów post ępowania z odpadami komunalnymi. Na stan środowiska w gminie korzystnie wpływa wprowadzenie i kontynuacja selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych. W Gminie prowadzona jest równie ż zbiórka zu żytych baterii. Mo żna je oddawa ć do pojemników ustawionych w placówkach o światowych.

14

Prowadzone działania przyczyniaj ą si ę bezpo średnio do zmniejszenia ilo ści odpadów: • spalanych w paleniskach domowych (dotyczy to głównie odpadów z papieru i tektury oraz z tworzyw sztucznych), • kierowanych bezpo średnio na składowiska poprzez poddawanie ich w pierwszej kolejno ści procesom odzysku. W ramach działa ń edukacyjnych prowadzono akcj ę informacyjn ą na temat szkodliwo ści spalania odpadów w piecach domowych. Wa żnym elementem informowania i edukacji w zakresie post ępowania z odpadami komunalnymi jest prowadzona akcja informacyjna dotycz ąca nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Na stronie internetowej Gminy komunalnymi jest prowadzona akcja informacyjna dotycz ąca nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Minimalizacja zagro żenia mieszka ńców hałasem komunikacyjnym oraz utrzymanie na dotychczasowym poziomie warto ści promieniowania elektromagnetycznego to kolejne zadanie. W gminie Ciel ądz nie wyst ępuje przemysł ci ęż ki emituj ący ponadnormatywne cz ęstotliwo ści hałasu, dlatego w niniejszym opracowaniu hałas przemysłowy nie b ędzie omawiany. Natomiast hałas komunikacyjny na terenie gminy zwi ązany jest głównie z drog ą wojewódzk ą Nr 707 Nowe Miasto – Skierniewice oraz drogami powiatowymi i lokalnymi. Szybko wzrastaj ąca liczba pojazdów samochodowych w tym ci ęż arowych, pr ędko ść strumienia pojazdów, a tak że zła jako ść nawierzchni drogowych, powoduj ą, że hałas drogowy staje si ę jednym z głównych czynników degraduj ących środowisko. Podstawowym działaniem w przypadku gminy Ciel ądz, polegaj ącym na ograniczaniu uci ąż liwo ści hałasu komunikacyjnego jest poprawa stanu technicznego dróg oraz utrzymanie w dobrej kondycji remontowanych nawierzchni drogowych.

6. WNIOSKI Z OCENY REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY CIEL ĄDZ

Priorytetem Gminy Ciel ądz w zakresie ochrony środowiska jest gospodarka wodno- ściekowa i w związku z tym realizacja zada ń zwi ązanych z przebudow ą gminnej oczyszczalni ścieków w Ciel ądzu, odprowadzaniem ścieków, przebudow ą wodoci ągu gminnego w Sierzchowach była i jest najwa żniejsz ą w analizowanym okresie. Z uwagi na wysokie koszty budowy sieci wodno-kanalizacyjnych post ęp prac w tej dziedzinie jest ści śle uzale żniony od mo żliwo ści pozyskania środków zewn ętrznych. W zakresie gospodarowania odpadami, Gmina terminowo realizuje zakładane cele. Przyst ąpiono do wsparcia mieszka ńców w działaniach na rzecz usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. Program ten przynosz ąc wymierne efekty b ędzie kontynuowany w przyszło ści. Ochrona przyrody ukierunkowana jest na utrzymaniu obiektów i terenów o wysokich walorach przyrodniczych, w tym obj ętych ochron ą, tak że na tworzeniu mo żliwo ści wła ściwego korzystania z zasobów przyrody przez mieszkańców i turystów odwiedzaj ących Gmin ę Ciel ądz. W zakresie ochrony powietrza działania koncentruj ą si ę na remontach dróg, prowadzeniu termomodernizacji budynków u żyteczno ści publicznej, propagowaniu rozwi ąza ń d ążą cych do ograniczania niskiej emisji i stosowania alternatywnych źródeł zaopatrzenia w ciepło. Dla lepszej harmonizacji działa ń w zakresie zrównowa żonego rozwoju Gminy Ciel ądz opracowana zostanie aktualizacja Programu Ochrony Środowiska definiuj ąca zadania ochrony środowiska na kolejny okres planowania.

15

Program współpracy Gminy Ciel ądz z organizacjami pozarz ądowymi i podmiotami prowadz ącymi działalno ści po żytku publicznego.

Program Współpracy Gminy Ciel ądz z organizacjami pozarz ądowymi i podmiotami prowadz ącymi działalno ść po żytku publicznego na rok 2018 został przyj ęty przez Rad ę Gminy Ciel ądz Uchwał ą Nr XXXII/199/17 z dnia 29 listopada 2017 roku , zgodnie z art. 5a pkt 1 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie. Projekt Programu opracowano w oparciu o wcze śniejsze do świadczenia ze współpracy z organizacjami pozarz ądowymi i podmiotami prowadz ącymi działalno ść po żytku publicznego. Projekt Programu był konsultowany z organizacjami pozarz ądowymi zgodnie z przyj ętymi procedurami , w tym zakresie.

Program szczegółowo okre śla finansowe i pozafinansowe zasady współpracy Gminy Ciel ądz z organizacjami pozarz ądowymi i podmiotami prowadz ącymi działalno ść po żytku publicznego. Okre śla te ż obszary zada ń własnych gminy, które mog ą by ć realizowane we współpracy z organizacjami wskazuj ąc jednocze śnie te, które maj ą priorytetowe znaczenia dla mieszka ńców gminy. Współpraca Gminy Ciel ądz z organizacjami pozarz ądowymi i podmiotami prowadz ącymi działalno ść po żytku publicznego odbywa si ę w dwóch równoznacznych płaszczyznach: w formie finansowej i poza finansowej.

Współpraca Gminy Ciel ądz z organizacjami pozarz ądowymi i podmiotami prowadz ącymi działalno ść po żytku publicznego na płaszczy źnie finansowej odbywała si ę w roku 2018 przede wszystkim poprzez wspieranie realizacji zada ń publicznych przez uprawnione podmioty w trybie otwartych konkursach ofert z jednoczesnym udzielaniem dotacji na ich realizacj ę. Współpraca charakterze pozafinansowym w roku 2018 odbywała si ę poprzez wzajemne informowanie o planowanych kierunkach działania, wynajmowanie bezpłatnie obiektów sportowych b ędących własno ści ą gminy, udzielanie pomocy w zakresie składania wniosków oraz pomocy przy składaniu sprawozda ń z realizacji zada ń.

Przedmiotem zlecania mogły by ć zadania własne gminy okre ślone Ustaw ą z dnia 8 marca 1990 roku o samorz ądzie gminnym mieszcz ące si ę w sferze zada ń publicznych okre ślonych w art. 4 ust.1 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie. Za priorytetowe zadania publiczne Gminy Ciel ądz w 2018 roku uznano:

Z zakresu wspierania i upowszechniania kultury fizycznej: 1) prowadzenie zaj ęć szkoleniowych z osobami dorosłymi i młodzie żą z terenu gminy w dziedzinie piłki no żnej w klubach sportowych działaj ących na terenie gminy oraz udział tych grup w sformalizowanych sposobach rywalizacji sportowej

Z zakresu szerzenia kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego: 1) kultywowanie tradycji narodowych i regionalnych oraz promocja dorobku ludowego mieszka ńców gminy, 2) organizacja przedsi ęwzi ęć kulturalnych integruj ących mieszka ńców gminy.

Z zakresu działalno ści na rzecz osób niepełnosprawnych: 1) organizacja zabiegów rehabilitacyjnych dla dzieci oraz osób niepełnosprawnych z terenu gminy

16

Z zakresu działalno ści na rzecz rodziny, macierzy ństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka: zorganizowano spotkania integracyjne dla dzieci z rodzin wielodzietnych z terenu gminy. Uczestnikami realizowanych zada ń publicznych w roku 2018 byli: 1) w zakresie wspierania i upowszechniania kultury fizycznej- osoby dorosłe i młodzie ż z terenu gminy w dziedzinie piłki no żnej 70 osób, 2) w zakresie szerzenia kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego, członkowie zespołów ludowych działaj ących na terenie gminy 50 osób oraz uczestnicy Festynu wiejskiego w miejscowości Sierzchowy w liczbie około 200 osób, 3) w zakresie działalno ści na rzecz osób niepełnosprawnych wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych dla dzieci 5 osób, wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych dla osób dorosłych 3 osoby, 4) w zakresie działalno ści na rzecz rodziny, macierzy ństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka 40 dzieci.

Ogółem w realizacji zada ń publicznych realizowanych przez organizacje po żytku publicznego i podmioty prowadz ące działalno ść po żytku publicznego w roku 2018 uczestniczyło 336 osób. Na realizacj ę wy żej wymienionych zada ń publicznych ogłoszone zostały otwarte konkursy ofert na zasadach i w trybie okre ślonym Ustaw ą z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie. Środki finansowe na realizacj ę zada ń publicznych przeznaczono odpowiednio: 1. Kultura , sztuka, ochrona dób kultury i dziedzictwa narodowego 24000,00 zł. 2. Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej 73000,00 zł. 3. W zakresie działalno ści na rzecz osób niepełnosprawnych 27000,00 zł. 4. W zakresie działalno ści na rzecz rodziny, macierzy ństwa, rodzicielstwa i ochrony praw dziecka 3000,00 zł.

Ogółem na realizacj ę zada ń publicznych realizowanych przez organizacje pozarządowe i podmioty prowadz ące działalno ść po żytku publicznego przeznaczono w 2018 roku kwot ę w wysoko ści 127000,00 zł.

17

PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII

Zadania nało żone przez ustaw ę o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi realizowane s ą w oparciu o Gminny Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych zatwierdzony przez Rad ę Gminy uchwał ą Nr XXXIV/207/18 z dnia 19 stycznia 2018r oraz Program Przeciwdziałania Narkomanii zatwierdzony został uchwał ą Nr XXII/146/2017 z dnia 19 stycznia 2017r. Programy te finansowane są z bud żetu gminy ze środków pochodz ących z wpłat za wydawanie zezwole ń na sprzeda ż napojów alkoholowych. Środki te mog ą by ć wydawane tylko i wył ącznie na realizacj ę tych Programów. Realizatorem programu jest Gminna Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych Dla realizacji zada ń prowadzony jest równie ż punkt konsultacyjny prowadzony przez psychologa. W roku 2018 Komisja odbyła 35 dy żurów oraz 6 posiedze ń całej komisji. Komisja na posiedzeniach i dy żurach : - opiniowała wnioski o wydanie zezwole ń na sprzeda ż napojów alkoholowych, - rozpatrywała wnioski o leczenie odwykowe (kompletowano dokumenty) - współdziałała ze szkołami, policj ą, GOPS, w sprawach profilaktyki i zapobiegania problemom alkoholizmu i narkomanii - sporz ądzała ankiety, sprawozdania, bie żą cą korespondencj ę oraz uczestniczono w szkoleniach i naradach. Wystosowano 13 wezwa ń na rozmowy z osobami z problemami alkoholowymi z terenu gminy( zgłoszenia ze strony członków rodziny, Powiatowej Komendy Policji).

Punkty sprzeda ży napojów alkoholowych w gminie w roku 2018: Ogółem punkty z napojami przeznaczonymi do spo życia poza miejscem sprzeda ży - 13 w tym - piwo do 4,5% - 13 - 4,5% - 18% -12 - pow. 18% - 12 Na jeden punkt sprzeda ży napojów alkoholowych na terenie naszej gminy przypada 331 mieszka ńców. Komisja prowadzi ścisł ą współprac ę z Punktem Konsultacyjno - Interwencyjnym „Pogotowie Rodzinne” w Rawie Mazowieckiej, który udziela porad w zakresie: prawnym, socjalnym i wsparcia psychologicznego, pomocy w pisaniu pism procesowych, w pisaniu pozwów w sprawach rodzinnych. Na rozmowy dotycz ące nadu żywania alkoholu wezwano 19 osoby. Do Poradni Odwykowej skierowano 3 osoby , stałemu leczeniu z naszego terenu w roku 2018 poddało si ę 2 pacjentów. Komisja ści śle współpracuje z Powiatow ą Komend ą Policji w Rawie Mazowieckiej, oraz Stowarzyszeniem „Pogotowie Rodzinne” im. Jolanty Fadeckiej w Rawie Mazowieckiej.

We wszystkich szkołach z terenu Gminy prowadzone s ą prelekcje przez: wychowawców , pedagoga szkolnego, przedstawicieli policji , członków GKRPA - na temat szkodliwo ści alkoholu i narkotyków oraz szkodliwo ści palenia papierosów itp. W Publicznym Gimnazjum pracował zgodnie z planem pracy psycholog w okresie roku szkolnego w zakresie działa ń diagnostycznych dotycz ących konkretnych uczniów. Organizowane były równie ż ró żne konkursy i kampanie zwi ązane z problematyk ą uzale żnie ń, które komisja wspierała finansowo. We wszystkich szkołach odbyły si ę spektakle teatralne.

18

W czasie ferii zimowych w szkołach był zorganizowany czas wolny dla dzieci przez okres 1 tygodnia .Organizowano mi ędzy innymi zaj ęcia sportowe i plastyczne n/t szkodliwo ści alkoholu oraz szkodliwo ści narkotyków. Do innych przedsi ęwzi ęć w których Komisja anga żowała si ę finansowo nale ży zaliczy ć: - warsztaty biblioteczne w Szkole Podstawowej w Cielądzu pod hasłem „ Głowa wolna od uzale żnie ń”, - zakup koszulek na Bieg Niepodległo ści „ Lepiej uzale żni ć si ę od biegania ni ż od brania” - sfinansowanie seminarium o tematyce przeciwpo żarowej, -sfinansowanie szkolenie z zakresu profilaktyki przeciwdziałania alkoholizmowi, - sfinansowanie działalno ści punktu pomocy psychologicznej w Ciel ądzu: dy żur psychologa – specjalisty ds. uzale żnie ń 2 razy w miesi ącu.

Dzieciom z trudnych środowisk materialno-bytowych dokonywano zakupów paczek, ksi ąż ek, żywno ści, jak równie ż dokonywano zakupów słodyczy materiałów pi śmiennych dekoracyjnych na organizowanie zaj ęć w okresie ferii. Organizowano pobyt dla dzieci wskazanych przez wychowawców i Dyrektorów Szkół do Piwnicznej w okresie od 31.07.2018 – 09.08.2018r. Uczestniczyło5 uczniów za ł ączn ą kwot ę 4000,00zł. Paczki z okazji Świ ąt Bożego Narodzenia otrzymało 9 uczniów - warto ść paczki po 50,00 zł. Dokonywane s ą równie ż drobne zakupy rzeczowe. Gminny O środek Pomocy Społecznej na podstawie przeprowadzonych wywiadów stwierdził, że na terenie gminy istnieje 138 rodzin ogólnie objętych pomoc ą , w tym z problemem alkoholowym - 17 rodzin obj ętych równie ż pomoc ą finansow ą przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej na kwot ę ok. 15.400,00 zł Znaczna kwota świadcze ń wydatkowanych w ramach działania Gminnego O środka Pomocy Społecznej to świadczenia zwi ązane z rodzinami z problemem alkoholowym. Wysoko ść środków uzyskanych przez gmin ę w 2018r z opłat za korzystanie z zezwole ń na sprzeda ż napojów alkoholowych wynosiła 37.692,00 zł.

Dokonuj ąc analizy działalno ści nale ży stwierdzi ć, że realizowane były wszystkie zadania uj ęte w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych. Nale ży stwierdzi ć, że zagro żenie problemu jakim jest alkoholizm na terenie gminy Ciel ądz nadal istnieje

Realizacja zada ń wynikaj ąca z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii uj ęta została w Gminnym Programie Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2017 – 2020 i uchwalonych przez Rad ę Gminy Ciel ądz. Na realizacj ę Programu w 2018 r. przeznaczono kwot ę 5.000,00 zł. W szkołach podstawowych w Ciel ądzu i Sierzchowach przeprowadzone zostały zaj ęcia na temat przeciwdziałania uzale żnieniom. Miały one na celu podniesienie wiedzy uczestników na temat zagro żeń zwi ązanych z u żywaniem środków odurzaj ących, alkoholu czy nikotyny. Edukacja uczniów, ma na celu wyeliminowanie zagro żenia kontaktu z narkotykami, wskazanie form udzielania pomocy osobom zagro żonym, czy wskazanie miejsc terapii. W wymienionych szkołach utworzone s ą k ąciki profilaktyczne w przedmiocie uzale żnienia od środków odurzaj ących i narkotyków. Tematyka ta jest obecna ci ągle w bie żą cej pracy szkół z naszej gminy. W celu bie żą cego uzyskania pomocy, rady, wsparcia w zakresie uzale żnie ń, prowadzony jest punkt konsultacyjny.

19

Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Ciel ądz.

Celem strategicznym „Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Ciel ądz na lata 2016- 2020” jest redukcja emisji dwutlenku w ęgla w roku 2020 w stosunku do roku bazowego o 9,79%, czyli 2 683,15 Mg. Celami szczegółowymi Planu Gospodarki Niskoemisyjnej s ą: - redukcja emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszcze ń do powietrza do 2020 r. o 9,79% w stosunku do 2014 r.; - zmniejszenie zu życia energii ko ńcowej do 2020 r. o 10,81% w stosunku do 2014; - zwi ększenie udziału energii pochodz ącej z OZE do 2020 r. do poziomu 4,74%. Zaproponowano równie ż działania przyczyniaj ące si ę do ograniczania emisji zanieczyszcze ń powstaj ących na terenie gminy. Charakter inwestycyjny zada ń polega na zwi ększeniu efektywno ści energetycznej budynków, ograniczeniu emisji komunikacyjnej oraz wzrostu wykorzystania OZE na terenie gminy, za ś działania nieinwestycyjnie maj ą na celu edukacj ę ekologiczn ą mieszka ńców. Ka żde z działa ń zostało uzupełnione o propozycj ę finansowania oraz szacowany efekt ekologiczny. Wyznaczono równie ż sposób monitorowania wska źników realizacji.

Niska emisja to problem zwi ązany z emisj ą szkodliwych pyłów i gazów powstałych w wyniku nieefektywnego spalania paliw powoduj ących pogorszenie jako ści środowiska w skali lokalnej. Problem ten dotyczy zarówno transportu samochodowego (tj. spalanie benzyny, oleju nap ędowego), jak i lokalnych kotłowni w ęglowych, w których spalany jest głównie w ęgiel kamienny. Nale ży nadmieni ć, i ż cz ęsto oprócz w ęgla kamiennego, szczególnie w mniej zamo żnych gospodarstwach domowych spalaniu ulegaj ą nie mniej szkodliwe odpady komunalne. Problem niskiej emisji odnosi si ę głównie do emitorów (kominów oraz innych źródeł emisji) znajduj ących si ę na wysoko ści do 30 m. Proces spalania w wymienionych obiektach b ędących zwykle źródłami o małej mocy wi ąż e si ę z emisj ą m.in. pyłów, tlenków azotu (NO x), dwutlenku siarki (SO 2), tlenku w ęgla (CO) i dwutlenku w ęgla (CO 2) oraz metali ci ęż kich. Emisja tych zanieczyszcze ń ma bezpo średnie znaczenie dla pogorszenia si ę jako ści powietrza atmosferycznego, a po średnio tak że innych jego komponentów w wyniku oddziaływania zespołu zale żnych od siebie elementów. Emisja z kotłowni lokalnych i palenisk indywidualnych b ędąca obecnie głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza. Poj ęcia „niskiej emisji” nie nale ży myli ć z poj ęciem „gospodarka niskoemisyjna” , która jest poj ęciem szerszym i oznacza zmniejszanie emisyjno ści całej gospodarki, przy jednoczesnym zachowaniu wzrostu gospodarczego. Gospodarka niskoemisyjna skupia si ę na likwidacji niskiej emisji przy równoczesnej poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii oraz nowoczesnych technologii. Głównym celem gospodarki niskoemisyjnej Gminy Ciel ądz jest przełamanie barier informacyjnych, technologicznych i finansowych, cz ęsto blokuj ących inwestycje z zakresu niskiej emisji. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Ciel ądz (PGN) wyznacza cele oraz zadania z zakresu rozwoju gminy do roku 2020, uwzgl ędniaj ące działania przyczyniaj ące si ę do ograniczania emisji zanieczyszcze ń powstaj ących na terenie gminy przynosz ące w krótkim czasie znaczn ą popraw ę jako ści środowiska (zwłaszcza atmosferycznego), a tym samym komfortu życia ludno ści.

Opracowany Plan gospodarki niskoemisyjnej oraz zaplanowane działania przyczyni ą si ę do uzyskania korzy ści środowiskowych, ekonomicznych, jak i społecznych dla mieszka ńców Gminy Ciel ądz.

20

Korzy ści wynikaj ące z wdra żania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.

Na wst ępie przeprowadzono charakterystyk ę Gminy Ciel ądz pod k ątem emisji zanieczyszcze ń do powietrza. Opisano sytuacj ę demograficzn ą gminy, stan środowiska, a tak że infrastruktur ę techniczn ą. W ramach PGN przeprowadzono szczegółow ą inwentaryzacj ę zu życia paliw u żywanych do ogrzewania pomieszcze ń oraz energii w podmiotach odpowi edzialnych za produkcj ę CO 2 do atmosfery. Wzi ęto pod uwag ę sektor mieszkalny (w tym wspólnot ę mieszkaniow ą), transport. Na tej podstawie wskazano obszary problemowe, a tak że priorytety i kierunki niezb ędnych działa ń infrastrukturalnych i edukacyjnych sprzy jaj ących wypełnianiu proekologicznych dyrektyw unijnych. Głównie skupiono si ę na działaniach termomodernizacyjnych budynków u żyteczno ści publicznej. Powodzenie realizacji projektu zale żne jest od sukcesywnego wdra żania poszczególnych jego działa ń. Wskazano odpowiedzialno ść za wdra żanie PGN oraz źródła finansowania planowanych inwestycji. Głównym źródłem zanieczyszcze ń na terenie gminy jest emisja zanieczyszcze ń pochodz ących z indywidualnych systemów grzewczych. Zaopatrzenie w ciepło odbywa si ę przewa żnie poprzez indywidualne instalacje centralnego ogrzewania. Głównym źródłem grzewczym jest węgiel oraz drewno. Dodatkowo emisj ę zanieczyszcze ń powoduje transport samochodowy – prywatny oraz publiczny. Niew ątpliwie najwi ększym źródłem zanieczyszcze ń do powietrza z terenu gminy b ędą pierwiastki powstaj ące w procesach spalania paliw grzewczych.

•węglowodory C x Hy •tlenki siarki SO 2, SO 3 Emisje ze spalania •tlenki azotu NO, NO 2, N 2O •tlenki węgla CO, CO paliw 2 •Para wodna H 2O •Cząstki stałe popiół, sadza, koksik, pierwiastki śladowe

21

Na podstawie danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska na terenie Gminy Ciel ądz nie był prowadzony monitoring jako ści powietrza atmosferycznego. Najbli ższe stacje monitoringowe znajduj ą si ę w miejscowo ściach Rawa Mazowiecka oraz Biała Rawska. W odniesieniu do klas jako ści powietrza (A- najłagodniejsza, C- najgorsza) teren gminy zakwalifikowano do strefy łódzkiej, dla której: • Ze wzgl ędu na poziomy dopuszczalne okre ślone dla SO 2, NO 2, Pb w pyle PM10, benzen i CO pod k ątem ochrony zdrowia stref ę skierniewicko – łowick ą zaklasyfikowano do klasy A. Natomiast dla pyłu PM10 do klasy C, • Ze wzgl ędu na poziom dopuszczalny dla ozonu zakwalifikowano do klasy C, • Ustalono klas ę A pod k ątem ochrony ro ślin. • W Gminie Ciel ądz w wyniku realizacji gospodarki niskoemisyjnej w latach 2016- 2020 realizuje si ę nast ępuj ące cele: • - redukcja emisji CO 2 o 9,79% do 2020 roku • - redukcja zapotrzebowania na energi ę ko ńcow ą o 10,81% do 2020 roku • - zwi ększenie udziału OZE w bilansie energetycznym gminy do 4,73% w 2020 roku

Do ogrzewania budynków u żyteczno ści publicznej zu żywa si ę energi ę elektryczn ą (1,72 MWh), olej opałowy (70,32 Mg), w ęgiel kamienny (31,5 Mg) oraz gaz propan- butan (30 m 3). Zanieczyszczenia powstałe w wyniku ogrzewania pomieszcze ń przedstawiono poni żej:

Rycina. Emisje ze spalania paliw.

Na podstawie zebranych danych ankietowych emisja dwutlenku siarki na terenie gminy pochodzi ze spalania w ęgla kamiennego (57%) oraz oleju opałowego (43%). Przewa żaj ącym źródłem emisji dwutlenku azotu jest zu żywanie oleju (71%). Dominuj ącym źródłem emisji CO jest w ęgiel kamienny, za ś CO 2 – olej opałowy (80%). Emisja pyłu zawieszonego oraz benzo(a)pirenu pochodzi głównie ze spalania w ęgla kamiennego. W ramach prowadzenia działalno ści budynki zu żywaj ą równie ż energi ę elektryczn ą. Na zu życie energii finalnej w obiektach u żyteczno ści publicznej składa si ę głównie: energia elektryczna, olej opałowy, w ęgiel kamienny (w tym eko-groszek) gaz propan-butan. Spo śród wymienionych rodzajów wytwarzaj ących energi ę grzewcz ą, energia elektryczna zu żywana jest w najwi ększej ilo ści - 1 719,00 [MWh/rok]. Na drugim miejscu znajduje si ę olej opałowy 842,21 [MWh/rok], najni ższe jest zu życie gazy ziemnego 0,30 [MWh/rok]. Zu życie drewna nie wyst ępuje. 22

Tabela . Zu życie energii finalnej w obiektach u żyteczno ści publicznej. obszar energia gaz ziemny węgiel olej opałowy drewno elektryczna [MWh/rok] działalno ść 1 719,00 0,30 242,31 842,21 0 publiczna

Oświetlenie uliczne W sektorze, tym uwzgl ędniono całkowita ilo ść energii zu żyt ą na potrzeby o świetlenia publicznego. Zu życie energii elektrycznej na o świetlenie uliczne w Gminie Ciel ądz wynosi 173, 38 MWh przy emisji CO 2 wynosz ącej 144,17 Mg CO 2. Poni ższa tabela przedstawia wyniki inwentaryzacji w sektorze o świetlenia publicznego.

Tabela Zu życie energii i emisji CO 2 w sektorze o świetlenia ulicznego. sektor Zu życie energii [MWh] Emisja CO 2 [Mg/rok] oświetlenie publiczne 173, 38 144,17

Tabela . Planowane prace modernizacyjne w budynkach u żyteczno ści publicznej. Nazwa budynku Planowane prace modernizacyjne Urz ąd Gminny, GOPS, O środek Zdrowia, docieplenie dachu, stropu Ciel ądz 59, 96-214 Ciel ądz Zespół Szkół w Ciel ądzu, Ciel ądz 38, 96-214 Cielądz brak planów Szkoła Podstawowa w Sierzchowach, Sierzchowy 59, 96-214 Ciel ądz docieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, izolacja stropu, strychu OSP Ciel ądz, Ciel ądz 64A, 96-214 Ciel ądz brak planów Gminny Dom Kultury, biblioteka, siedziba stowarzysze ń, Ciel ądz 59 A, 96- brak planów 214 Ciel ądz Ośrodek Zdrowia w Sierzchowach, Sierzchowy 61, 96-214 Ciel ądz ocieplenie stropodachu, wymiana drzwi, okien, docieplenie ścian Biblioteka w Ossowicach Ossowice 96, 96-214 Ciel ądz ocieplenie dachu, ścian Dom środowiskowy w Gułkach wymiana okien, ocieplenie strychu, ścian OSP Brzozówka, Brzozówka 46A, 96-214 Ciel ądz brak planów Budynek byłej Szkoły Podstawowej Grabice 41A 96-214 Ciel ądz, Ludowy ocieplenie ścian, ocieplenie dachu do 2020 Klub Sportowy OSP Łaszczyn, Łaszczyn 18A, 96-214 Ciel ądz ocieplenie budynku, wymiana dachu 2017/18 OSP Mroczkowice, Mroczkowice 48A, 96-214 Ciel ądz ogrzewanie budynku, ocieplenie budynku

OSP Ossowice, Ossowice 96, 96-214 Ciel ądz wymiana stolarki okiennej na PCV, wymiana drzwi zewn ętrznych OSP Sierzchowy, Sierzchowy 67, 96-214 Ciel ądz ocieplenie dachu, wymiana dachu ocieplenie budynku Stowarzyszenie Przyjaciół Wsi "SIERZCHOWIANIE" dalsze docieplenie ścian, kolektory słoneczne 2020 Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Sierzchowskiej, Sierzchowy 91, 96-214 ocieplenie ścian zewn ętrznych, ocieplenie dachu Ciel ądz Świetlica Środowiskowa w Komorowie brak planów Świetlica Środowiskowa w Sanogoszczy wymiana okien c.d., 2016r. ocieplenie dachu 2017/2020r. Świetlica Środowiskowa w Kuczy źnie ogrzewanie elektryczne

Jak wynika z powy ższej tabeli w przyszło ści planowane s ą prace polegaj ące na: dociepleniu ścian, wymianie stolarki okiennej, drzwi zewn ętrznych, dociepleniu dachu, monta żu oraz modernizacji źródeł ciepła. Niektóre zadania b ędą stanowiły kontynuacj ę ju ż rozpocz ętych prac.

Tabela Zadania inwestycyjne dla budynku Szkoły Podstawowej w Ciel ądzu przewidziane w ramach realizacji PGN na lata 2016-2020 w Gminie Ciel ądz. Planowane prace - ocieplenie ścian zewn ętrznych styropianem, - wymiana pieców olejowych na gazowe 23

Szacowany koszt całkowity [zł] 166 000 Redukcja CO 2 98,65 Mg Wdro żenie (termin rozpocz ęcia i zako ńczenia) 2019-2020 Proponowane źródła finansowania - środki własne gminy, - środki z UE, - środki z premii, termomodernizacyjnej i WFO ŚiGW, - RPO - środki inne Wykonawca Wójt Gminy

Tabela Zadania inwestycyjne dla Szkoły Podstawowej Sierzchowach przewidziane w ramach realizacji PGN na lata 2016-2020 w Gminie Ciel ądz. Planowane prace - ocieplenie ścian zewn ętrznych styropianem, - wymiana okien i drzwi, - izolacja stropu, strychu. Szacowany koszt całkowity [zł] 1 200 000 Redukcja CO 2 22,10 Mg Wdro żenie (termin rozpocz ęcia i zako ńczenia) 2016-2020 Proponowane źródła finansowania - środki własne gminy, - środki z UE, - środki z premii, termomodernizacyjnej i WFO ŚiGW, - RPO - środki inne Wykonawca Wójt Gminy

Dom Środowiskowy w Gułkach Budynek o konstrukcji tradycyjnej. Stolarka okienna w budynku została ju ż wymieniona. Dalszych działa ń wymaga dach budynku, który jest nieocieplony oraz ściany. Świetlica Środowiskowa w Kuczy źnie.

Jest to budynek o powierzchni 272 m 2 posiadaj ącej konstrukcj ę murowan ą z pustaka gazobetonowego i cegły pełnej ceramicznej na zaprawie cementowo- wapiennej. Budynek postawiony jest na fundamencie betonowym. Budynek posiada dach drewniany, dwuspadowy, zabezpieczony izolacj ą termiczn ą (wełna mineralna- 15 cm). Stolarka okienna w budynku jest drewniana.

Tabela Zadania inwestycyjne dla Świetlicy Środowiskowej w Komarowie przewidziane w ramach realizacji PGN na lata 2016-2020 w Gminie Ciel ądz. Planowane prace - ociepleniu stropodachu pap ą izolacyjn ą - ociepleniu ścian zewn ętrznych styropianem, - wymiana 15 okien w budynku. Szacowany koszt całkowity [zł] Do urealnienia Redukcja CO 2 0* Wdro żenie (termin rozpocz ęcia i zako ńczenia) 2016-2020 Proponowane źródła finansowania - środki własne gminy, - środki z UE, - środki z premii, termomodernizacyjnej i WFO ŚiGW, - RPO, - środki inne np. Kraina Rawki Wykonawca Wójt Gminy

Budynek dawnej Szkoły Podstawowej w Grabicach o powierzchni u żytkowej 100m 2. Dach dwuspadowy o konstrukcji drewnianej, pokrycie dachu blach ą trapezow ą. Stolarka okienna – PCV.

24

Tabela Zadania inwestycyjne dla budynku byłej Szkoły Podstawowej – Grabice przewidziane w ramach realizacji PGN na lata 2016-2020 w Gminie Ciel ądz. Planowane prace - ocieplenie strychu wełn ą mineraln ą - ocieplenie ścian zewn ętrznych wełn ą - wymiana okien w budynku - wymiana dodatkowych drzwi - monta ż instalacji ogrzewania elektrycznego Szacowany koszt całkowity [zł] Do urealnienia Redukcja CO 2 0* Wdro żenie (termin rozpocz ęcia 2016–2020 i zako ńczenia) Proponowane źródła finansowania - środki własne gminy, - środki z UE, - środki z premii, termomodernizacyjnej i WFO ŚiGW, - RPO - środki inne: np. Kraina Rawki Wykonawca Wójt Gminy

Tabela Zadania inwestycyjne dla budynku O środka Zdrowia w Sierzchowach przewidziane w ramach realizacji PGN na lata 2016-2020 w Gminie Ciel ądz. Planowane prace - ocieplenie stropodachu, - ocieplenie ścian zewn ętrznych styropianem, - wymiana okien w budynku. Szacowany koszt całkowity [zł] Do urealnienia Redukcja CO 2 14,8 Mg Wdro żenie (termin rozpocz ęcia 2016-2020 i zako ńczenia) Proponowane źródła finansowania - środki własne gminy, - środki z UE, - środki z premii, termo modernizacyjnej i WFO ŚiGW, - PRO - środki inne Wykonawca Wójt Gminy

Zakres działa ń w tym budynku został okre ślony w indywidualnym projekcie technicznym, na podstawie przeprowadzonego audytu energetycznego.

Wdro żenia działa ń o charakterze inwestycyjnym wskazanych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej napotyka na barier ę w postaci trudno ści ich finansowania. Warunki finansowania tych zada ń oparte s ą na korelacji ze środkami pochodz ącymi z programów UE. Te jednak nie s ą dedykowane dla inwestycji zwi ązanych z popraw ę efektywno ści energetycznej budynków u żyteczno ści publicznej, a raczej z budow ą budynków o charakterze pasywnym (energooszcz ędnym)

25

Program opieki nad zwierz ętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomno ści zwierz ąt na terenie Gminy Ciel ądz.

Zgodnie z zapisami art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierz ąt zapewnienie opieki bezdomnym zwierz ętom oraz ich wyłapywanie nale ży do zada ń własnych gminy. Rada gminy wypełniaj ąc powy ższy obowi ązek, okre śla w drodze uchwały corocznie, do dnia 31 marca Program opieki nad zwierz ętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomno ści zwierz ąt.

Celami szczegółowymi programu jest:

1. Zapewnienie bezdomnym zwierz ętom miejsca w schronisku dla zwierz ąt 2. Opiek ę nad wolno żyj ącymi kotami, w tym ich dokarmianie 3. Zapobieganie oraz zmniejszenie bezdomno ści zwierz ąt 4. Obligatoryjn ą sterylizacj ę albo kastracj ę zwierz ąt w schronisku dla zwierz ąt 5. Poszukiwanie wła ścicieli dla bezdomnych zwierz ąt 6. Usypianie ślepych miotów 7. Wskazanie gospodarstwa w celu zapewnienia miejsca dla zwierz ąt gospodarskich 8. Zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadku zdarze ń drogowych z udziałem zwierz ąt. 9. Przeciwdziałanie niekontrolowanemu rozwojowi populacji zwierz ąt oraz zapobieganie ich bezdomno ści poprzez prewencyjn ą kastracj ę lub sterylizacj ę zwierz ąt wła ścicielskich z terenu Gminy Ciel ądz 10. Zapobieganie bezdomno ści zwierz ąt poprzez czipowanie zwierz ąt wła ścicielskich z terenu Gminy Ciel ądz oraz rejestrowanie w mi ędzynarodowej bazie Safe- Animal 11. Podejmowanie działa ń o charakterze edukacyjno-informacyjnym propaguj ącym Program.

Przyj ęty uchwał ą Nr XXXVII/219/18 Rady Gminy Ciel ądz z dnia 23 marca 2018r. program opieki nad zwierz ętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomno ści zwierz ąt na terenie Gminy Ciel ądz w 2018 roku wskazywał sposób realizacji ww. zadań. Na realizacj ę programu została zaplanowana kwota 30 200,00 zł. Bezdomne psy. Opiek ę nad bezdomnymi psami (wyłapywanie, umieszczanie w schronisku, adopcje, sterylizacje i kastracje) z terenu gminy Ciel ądz realizował przedsi ębiorca posiadaj ący zezwolenie na wyłapywanie, transport zwierz ąt bezdomnych oraz prowadzenie schroniska dla zwierz ąt działaj ący pod nazw ą Schronisko Hotel dla Zwierz ąt i Ptactwa Domowego Longin Siemi ński, Gabinet Weterynaryjny, Schronisko, Centrum Rehabilitacyjno-Szkoleniowo- Adopcyjne, Wojtyszki 18, 98-277 Br ąszewice. Zgodnie z zapisami programu psy były wyłapywane na zgłoszenie koordynatora programu - Wójta Gminy, przy udziale pracownika zatrudnionego na samodzielnym stanowisku ds. ochrony środowiska, rolnictwa, le śnictwa i gospodarki komunalnej oraz Policji. W okresie od 1 stycznia 2018r. do 31 grudnia 2018r. wyłapano 6 szt. psów, które zostały umieszczone w schronisku, poniewa ż ich pierwotni wła ściciele nie zgłosili si ę w terminie do 14 dni, zwierz ęta zostały przygotowane do adopcji. Wykonywano zabiegi weterynaryjne takie jak: szczepienia, odrobaczanie, sterylizacja/kastracja oraz elektroniczne znakowanie. Zabiegi te wykonywane były przez lekarza weterynarii współpracuj ącego ze schroniskiem. Porównuj ąc rok 2017 na koniec grudnia w schronisku przebywało 7 psiaków. Koszt poniesiony w 2018r. za hotelowanie i opiek ę nad bezdomnymi zwierz ętami wynosił 26.045,25zł natomiast w roku poprzednim 21.411,84 zł. Wzrost wydatków ponoszonych na 26 hotelowanie oraz opiek ę nad bezdomnymi zwierz ętami wynika z nieustannie zwi ększaj ącej si ę liczby zwierz ąt przebywaj ących w schronisku.

Bezdomne zwierz ęta gospodarskie. Gmina zabezpiecza tak że miejsce dla zwierz ąt gospodarskich, jest to budynek inwentarski byłej bazy skupu żywca zlokalizowany na działce nr 217/9 w obr ębie Stolniki. Jednak w roku ubiegłym, podobnie jak w latach poprzednich, nie było konieczno ści przekazania we wskazane miejsce jakichkolwiek zwierz ąt gospodarskich.

Opieka weterynaryjna nad zwierz ętami bezdomnymi, poszkodowanymi w wypadkach drogowych. Opiek ę weterynaryjn ą nad bezdomnymi zwierz ętami z terenu Gminy Ciel ądz od 2017r. zapewnia, na podstawie zawieranych co roku umów Lecznica dla zwierz ąt ,,Feniks” z siedzib ą w miejscowo ści Lubania 93.96-208 Lubania, prowadzona przez Lekarza Weterynarii Mirosława Char ążkę. W ramach realizacji umowy weterynarz zobowi ązany jest do: 1. zapewnienia całodobowej opieki weterynaryjnej, w przypadkach zdarze ń drogowych z udziałem zwierz ąt. 2. eutanazji ślepych miotów, 3. zapewnienia zwierz ętom przebywaj ącym w lecznicy humanitarnych warunków egzystencji, wy żywienie oraz opiek ę lekarsk ą- weterynaryjn ą. W roku 2018 koszt poniesiony za usług ę lekarza weterynarii wyniósł 7.668,00 zł. Dla porównania w roku 2017 na zapewnienie opieki weterynaryjnej wydatkowano w kwocie 5 346,00zł. Usługi rakarskie W zwi ązku z odbiorem, transportem i utylizacj ą martwych ptaków oraz zwierz ąt została podpisana umowa z Panem Mirosławem Boguszewskim, który prowadzi działalno ść gospodarcz ą przy ul. Reymonta 16,96-200 Rawa Mazowiecka. W ramach realizacji umowy do usług rakarskich nale ży: - dojazd do wskazanej lokalizacji, - załadunek padłych zwierz ąt lub ich cz ęś ci w miejscu padni ęcia zwierz ęcia, - uprz ątni ęcie i dezynfekcja miejsca zdarzenia, - utylizacja zwłok zwierz ęcia. W roku 2018r. koszt poniesiony za usług ę rakarską wyniósł 2.592,00 zł w roku 2017 kwota za wykonan ą usług ę była taka sama ze wzgl ędu na podpisan ą umow ę na czas nieokre ślony. Działania edukacyjne W 2018 roku zostały wzmocnione działania edukacyjne na zwi ązane z problemem zwierz ąt bezdomnych poprzez regularne zamieszczanie zwierz ąt bezdomnych na profilu ,,K ącik adopcyjny” oraz informowanie na temat zwierz ąt przebywaj ących w schronisku w Wojtyszkach, które czekaj ą na adopcj ę. W ograniczaniu bezdomno ści zwierz ąt została zaanga żowana Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu oraz Szkoł ą Podstawow ą w Sierzchowach.

27

Realizacja uchwał Rady Gminy

Stosownie do art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorz ądzie gminnym Wójt Gminy jest organem wykonawczym Gminy, do którego zada ń nale ży mi ędzy innymi wykonywanie uchwał Rady Gminy.

Realizuj ąc obowi ązki nało żone przepisami ustawy samorz ądowej Wójt Gminy przy pomocy Urz ędu Gminy realizował uchwały podj ęte przez Rad ę Gminy w 2018 roku w sposób okre ślony uchwałami.

W 2018 roku Rada Gminy podejmowała stosowne uchwały zgodnie z planem pracy przyj ętym za sesji w dniu 19 stycznia 2018 r. oraz wynikaj ące z bie żą cych potrzeb. Ogółem Rada obradowała na 13. sesjach, w tym na 2. nadzwyczajnych, podczas których w sprawach nale żą cych do jej kompetencji podj ęła 62 uchwały.

Wśród podj ętych przez Rad ę Gminy uchwał wi ększo ść dotyczyła spraw finansowych tj. bud żetu gminy i jego zmian, wieloletniej prognozy finansowej dotacji, po życzek i kredytów. Uchwały dotyczyły te ż spraw z zakresu: gospodarowania mieniem komunalnym (dzier żawy, nabycie) pomocy społecznej, o światy, ochrony środowiska, planowania przestrzennego.

Wszystkie uchwały zostały przez organ wykonawczy Gminy wykonane z zachowaniem procedur i terminów okre ślonych uchwałami i przepisami prawa. Szczegółowy wykaz uchwał zawiera poni ższa tabela.

Lp. Nr uchwały w sprawie sposób wykonania i data podj ęcia 1 2 3 4 FINANSE 1 XXXIV/205/18 uchwalenia bud żetu Gminy Ciel ądz na 2018 rok uchwały weszły w życie z dniem z dn.19.01.2018 podj ęcia i zostały wykonane przez jednostki 2 XXXV/210/18 zmieniaj ąca uchwał ę w sprawie uchwalenia z dn. 15.02.2018 bud żetu na 2018 rok

3 XLII/241/18 zmieniaj ąca uchwał ę w sprawie uchwalenia z dn.04.10.2018 bud żetu na 2018 rok

4 XXXV/212/18 zmiany bud żetu i w bud żecie z dn. 15.02.2018

5 XXXVI/215/18 zmieniaj ąca uchwał ę w sprawie zmiany bud żetu z dn. 09.03.2018 i w bud żecie Gminy na 2018 rok

6 XXXVII/217/18 zmian bud żetu i bud żecie Gminy na 2018 rok Z dn.23.03.2018

7 XXXIX/228/18 zmiany bud żetu i bud żecie Gminy na 2018 rok z dn.28.05.2018

8 XL/229/18 zmiany bud żetu i w bud żecie na 2018 rok z dn.27.06.2018

9 XLI/235/18 zmiany bud żetu i bud żecie Gminy na 2018 rok z dn.10.09.2018 28

10 XLII/242/18 zmiany bud żetu i w bud żecie Gminy na 2018 z dn.04.10.2018 rok

11 XLIII/243/18 zmiany bud żetu i bud żecie Gminy na 2018 rok z dn.29.10.2018

12 II/10/18 zmiany bud żetu i w bud żecie Gminy na 2018 z dn.10.12.2018 rok

13 III/16/18 zmiany bud żetu i w bud żecie Gminy na 2018 z dn.28.12.2018 rok 14 XXXIV/206/18 uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej uchwały weszły w życie z dniem z dn.19.01.2018 na lata 2018-2031 podj ęcia i zostały wykonane przez jednostki 15 XXXV/211/18 zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej na z dn. 15.02.2018 lata 2018-2033

16 XXXIX/227/18 zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej na z dn.28.05.2018 lata 2018-2033

17 II/9/18 zmiany Wieloletniej Prognozy finansowej na z dn.10.12.2018 lata 2018-2033

18 III/15/18 zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej na z dn.28.12.2018 lata 2018-2033 19 XXXV/213/18 udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu Zawarto porozumienia i z dn. 15.02.2018 Rawskiego przekazano dotacje dla Powiatowego Urz ędu Pracy w 20 XXXV/214/18 udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu wysoko ści 2.000 zł oraz dla z dn. 15.02.2018 Rawskiego Poradni Pedagogiczno-Psycholo- gicznej na zatrudnienie lekarza psychiatry dla dzieci – 2.400 zł. 21 XXXVII/221/18 zmieniaj ąca uchwał ę w sprawie zarz ądzenia Sołtysom naliczane jest z dn.23.03.2018 poboru w formie inkasa od osób fizycznych wynagrodzenie kwartalne podatku od nieruchomo ści, rolnego, le śnego na ryczałtowe za inkaso w terenie Gminy Ciel ądz wysoko ści 200 zł 22 XXXVII/222/18 zaci ągni ęcia kredytu długoterminowego w 2018 Zaci ągni ęto kredyt w wysoko ści z dn.23.03.2018 roku na sfinansowanie planowanego deficytu 551.297 zł

zaci ągni ęcia po życzki z bud żetu pa ństwa na Zaci ągni ęto po życzk ę z BGK 23 XLI/236/18 wyprzedzaj ące finansowanie operacji „Poprawa w kwocie 364.789,32 zł z dn.10.09.2018 gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Ciel ądz poprzez budow ę SUW i przebudow ę i modernizacj ę gminnej oczyszczalni ścieków

24 XLI/237/18 zaci ągni ęcia po życzki z WFO ŚiGW w Łodzi Zaci ągni ęto po życzk ę w wyso- z dn.10.09.2018 ko ści 496.287 zł

25 XLI/238/18 zaci ągni ęcia kredytu długoterminowego w 2018 Zaci ągni ęto kredyt w wysoko ści z dn.10.09.2018 r. na sfinansowanie planowanego deficytu 360.000 zł bud żetu 26 XLI/230/18 zatwierdzenia sprawozdania finansowego Sprawozdanie zostało publiko- z dn.27.06.2018 Gminy Ciel ądz wraz ze sprawozdaniem wane w Dzienniku Urz ędowym z wykonania bud żetu Gminy za 2017 rok Województwa Łódzkiego oraz 27 XL/231/18 udzielenia absolutorium Wójtowi Gminy z dn.27.06.2018 Ciel ądz 28 XL/234/18 ustalenia wynagrodzenia Wójta Gminy Ciel ądz Uchwały wykonane - stanowiły z dn.27.06.2018 podstaw ę do ustalania wysoko ści wynagrodzenia 29

29 II/11/18 ustalenia wynagrodzenia Wójta Gminy Ciel ądz z dn.10.12.2018 PROGRAMY, PROJEKTY, REGULAMINY 1 XXXIV/207/18 uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Uchwała wykonana – z dn.19.01.2018 Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych na zrealizowana zgodnie 2018 rok z zało żeniami 2 XXXIV/208/18 Zmieniaj ąca uchwał ę w sprawie przyj ęcia na Uchwała zrealizowana z dn.19.01.2018 2018 rok Programu współpracy Gminy Ciel ądz z organizacjami pozarz ądowymi (…) 3 XXXVI/216/18 uchwalenia Wieloletniego Planu Rozwoju Uchwała stanowiła obligatoryjny z dn.09.03.2018 i Modernizacji Urz ądze ń Wodoci ągowych zał ą cz nik do wniosku i kanalizacyjnych na lata 2018-2021 o zatwierdzenie taryf za wod ę i ścieki. 4 XLIII/246/18 uchwalenia Wieloletniego Planu Rozwoju z dn.29.10.2018 i Modernizacji Urz ądze ń Wodoci ągowych i kanalizacyjnych na lata 2018-2021 5 XXXVII/219/19 przyj ęcia Programu opieki nad zwierz ętami Program zrealizowano zgodnie z dn.23.03.2018 bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomno ści z jego zało żeniami zwierz ąt na terenie Gminy Ciel ądz w 2018 roku 6 XL/233/18 Regulaminu dostarczania wody i Przyj ęte przez Rad ę projekty z dn.27.06.2018 odprowadzania ścieków na terenie Gminy Regulaminu były przedmiotem Ciel ądz opiniowania przez Pa ństwowe 7 XLIII/247/18 Gospodarstwo „Wody Polskie”. z dn.29.10.2018 Regulaminu dostarczania wody i Projekt został pozytywnie odprowadzania ścieków na terenie Gminy zaopiniowany przez organ Ciel ądz regulacyjny. 8 XLIII/248/18 przyj ęcia na 2019 rok Programu współpracy Program w trakcie realizacji z dn.29.10.2018 Gminy Ciel ądz z organizacjami pozarz ądowymi (…) 9 II/12/18 ustanowienia wieloletniego programu Uchwała weszła w życie po z dn.10.12.2018 osłonowego Gminy Ciel ądz w zakresie upływie 14 dni od dnia do żywiania „posiłek w szkole i w domu” na lata ogłoszenia w Dz. Urz. Woj. 2019-2023 Łódzkiego - w trakcie realizacji 10 III/17/18 przyj ęcia Gminnego Programu Wspierania Uchwała w trakcie realizacji z dn.28.12.2018 Rodziny na lata 2019-2021 GOSPODARKA KOMUNALNA 1 XLI/240/18 wyra żenia zgody na zawarcie z Zawarto umow ę najmu lokalu na z dn.10.09.2018 dotychczasowym najemca kolejnej umowy potrzeby centrali najmu teleinformacyjnej 2 XLIII/245/18 nabycia nieruchomo ści Aktem notarialnym nabyto z dn.29.10.2018 nieruchomo ści pod drog ę PLANOWANIE PRZESTRZENNE 1 XXXIX/225/18 miejscowego planu zagospodarowania Uchwała realizowana – z dn.19.04.2018 przestrzennego gminy Ciel ądz, fragmenty wsi: wydawane s ą wypisy i wyrysy z Komorów, Łaszczyn i Niemgłowy miejscowego planu

2 XLI/239/18 przekazania do Woj. S ądu Administracyjnego w Wojewoda skierował skarg ę do z dn.10.09.2018 Łodzi skargi Wojewody Łódzkiego na Uchwał ę WSA, do której Rada udzieliła w sprawie miejscowego planu zag. odpowiedzi. Nast ępnie przekaza- Przestrzennego, fragmenty wsi: Komorów, no skarg ę, akta sprawy z Łaszczyn i Niemgłowy odpowiedzi ą na skarg ę - do S ądu. WSA utrzymał w mocy uchwał ę Rady Gminy. OŚWIATA 1 XXXVII/220/18 ustalenia czasu bezpłatnego nauczania, Na podstawie uchwały ustalono z dn.23.03.2018 wychowania i opieki, okre ślenia wysoko ści opłat ę za korzystanie w opłat za korzystanie z wych. przedszkolnego wychowania przedszkolnego w uczniów obj ętych wych. przedszkolnym do oddziałach przedszkolnych ko ńca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym ko ńcz ą 6 lata w oddziałach 30

przedszkolnych przy szkołach podstawowych prowadzonych przez Gmin ę Ciel ądz 2 XXXVIII/223/18 zmieniaj ąca uchwał ę w sprawie zasad Uchwała stanowi podstaw ę przy z dn.19.04.2018 udzielania i rozmiaru zni żek tygodniowego opracowywaniu organizacji szkół obowi ązkowego wymiaru godzin zaj ęć i ustalaniu pensum dla nauczycieli, którym powierzono stanowiska nauczycieli pocz ąwszy od kierownicze w szkołach(..) 01.09.2018 r. OPIEKA SPOŁECZNA 1 XXXIX/226/18 przyj ęcia oceny zasobów pomocy społecznej Uchwał ę zrealizowano z dn.28.05.2018 Gminy Ciel ądz 2 II/13/18 podwy ższenia kryterium dochodowego Uchwała weszła w życie po z dn.10.12.2018 uprawniaj ącego do przyznawania nieodpłatnie upływie 14 dni od dnia pomocy dla osób obj ętych wieloletnim ogłoszenia w Dz. Urz. rz ądowym programem „Posiłek w szkole i w Woj.Łódzkiego.- kryterium domu” na lata 2019-2023 dochodowe zostało podwy ższone do 150%. 3 II/14/18 okre ślenia zasad zwrotu wydatków na Uchwała weszła w życie po z dn.10.12.2018 świadczenia z pomocy społecznej przez osoby upływie 14 dni od dnia obj ęte wieloletnim rz ądowym programem ogłoszenia w Dz. Urz. Woj. „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2019-2023 Łódzkiego- nie żąda si ę zwrotu wydatków za udzielony posiłek albo świadczenie rzeczowe, je żeli kryterium dochodowe nie przekracza 150 %

WYBORY 1 XXXVII/218/18 podziału Gminy Ciel ądz na okr ęgi wyborcze, Uchwały zrealizowane – poinfor z dn.23.03.2018 ustalenia ich granic i numerów oraz liczby -mowano Komisarza Wyborcze - radnych wybieranych w ka żdym okr ęgu go, przekazano do publikacji w wyborczym Dzienniku Urz ędowym Woje - 2 XXXVIII/224/18 podziału Gminy Ciel ądz na stałe obwody wództwa Łódzkiego z dn.19.04.2018 głosowania, ustalenia ich numerów, granic oraz siedzib obwodowych komisji wyborczych ORGANIZACJA i INNE 1 XXXIV/209/18 zatwierdzenia planu pracy Komisji Rewizyjnej Uchwała wykonana - Komisja z dn.19.01.2018 na 2018 rok Rewizyjna w oparciu o uchwał ę przeprowadziła kontrole 2 XL/232/18 ustalenia maksymalnej liczby zezwole ń na Uchwała stanowi podstaw ę przy z dn.27.06.2018 sprzeda ż napojów alkoholowych do spo życia wydawaniu zezwole ń na sprzeda ż poza miejscem sprzeda ży, jak i w miejscu napojów alkoholowych sprzeda ży oraz zasad usytuowania miejsc sprzeda ży tych napojów na terenie Gminy Ciel ądz 3 XLIII/244/18 Statutu Gminy Ciel ądz Statut opublikowany w z dn.29.10.2018 Dzienniku Urz ędowym Woj. Łódzkiego. Stanowi o ustroju Gminy Ciel ądz, okre śla zasady działania Rady Gminy i jej organów. 4 I/1/18 wyboru Przewodnicz ącego Rady Gminy Uchwały wykonane z dn.22.11.2018 Ciel ądz 5 I/2/18 ustalenia liczby Wiceprzewodnicz ący Rady z dn.22.11.2018 Gminy Ciel ądz 6 I/3/18 wyboru Wiceprzewodnicz ących Rady Gminy z dn.22.11.2018 Ciel ądz 7 II/4/18 powołania Komisji Rewizyjnej Rady Gminy z dn.10.12.2018 Ciel ądz 8 II/5/18 wyboru Przewodnicz ącego Komisji Rewizyjnej z dn.10.12.2018 Rady Gminy Ciel ądz 9 II/6/18 powołania Komisji Skarg, Wniosków i Petycji 31

z dn.10.12.2018 Rady Gminy Ciel ądz 10 II/7/18 wyboru Przewodnicz ącego Komisji Skarg, z dn.10.12.2018 Wniosków i Petycji Rady Gminy Ciel ądz 11 II/8/18 ustalenia składów osobowych stałych Komisji Uchwała wykonana z dn.10.12.2018 Rady Gminy Ciel ądz oraz ich przedmiotu działania 12 III/18/18 przyj ęcia Statutów Sołectw Gminy Ciel ądz Statuty weszły w życie i stanowi ą z dn.28.12.2018 podstaw ę funkcjonowania organów pomocniczych

Podj ęte przez Rad ę Gminy uchwały Wójt Gminy, zgodnie z art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o samorz ądzie gminnym, przekazywał w nieprzekraczalnym terminie 7 dni do organów nadzoru, jakimi s ą: Wojewoda Łódzki – w zakresie zgodno ści z prawem, a w zakresie spraw finansowych – Regionalna Izba Obrachunkowa.

Tylko w stosunku do jednej uchwały Rady Gminy organ nadzoru – Wojewoda Łódzki wszcz ął post ępowanie nadzorcze tj. Uchwały Nr XXXIX/225/18 z dnia 28 maja 2018 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Ciel ądz, fragmenty wsi Komorów, Łaszczyn i Niemgłowy. Jednak w post ępowaniu skargowym przed Wojewódzkim S ądem Administracyjnym, uchwała Rady Gminy została utrzymana w mocy, a skarga Wojewody Łódzkiego oddalona.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o dost ępie do informacji publicznej, wszystkie uchwały opublikowane zostały w Biuletynie Informacji Publicznej, za ś uchwały stanowi ące akty prawa miejscowego (15 uchwał) opublikowane zostały w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego.

32

Demografia Gminy

W okresie od pocz ątku do ko ńca 2018 r. liczba mieszkanek i mieszka ńców zmniejszyła si ę o 8 osób, przez co na dzie ń 31 grudnia 2018 r. wynosiła 3974 osób, w tym 1954 kobiet i 2020 m ęż czyzn. Wykres poni żej obrazuje liczb ę mieszka ńców gminy w latach 2014-2018. Liczba mieszkańców w latach 2014-2018

4100 4086 4080 4060 4050 4040 4020 4011 4000 3981 3980 3973 3960 3940 3920 3900 2014 2015 2016 2017 2018

Na malej ącą liczb ę mieszka ńców gminy ma wpływ zarówno ujemny przyrost naturalny jak i ruchy migracyjne przebiegaj ące głównie w kierunku miasta, spowodowane poszukiwani em pracy, podj ęciem studiów.

W odniesieniu do poszczególnych kategorii wiekowych w 2018 r.: • liczba mieszkanek w wieku przedprodukcyjnym wynosiła 3 33 osoby, a liczba mieszka ńców 397, • liczba mieszkanek w wieku produkcyjnym wynosiła 1127 osób, a liczba mieszka ńców w wieku produkcyjnym wynosiła 1385, • liczba mieszkanek w wieku poprodukcyjnym wynosiła 494, a liczba mi eszka ńców 238. Wykres y poni żej obrazuj ą struktur ę wieku na dzie ń 31.12.2018 r. oraz w latach 2014 - 2018. Struktura wieku na dzień 31.12.2018 r.

18,42% 18,37%

63,21%

Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny

33

Struktura wieku mieszkańców w latach 2014 -2018 3000 2600 2582 2570 2537 2512 2500

2000

1500

1000 778 708 759 709733 708 733 712 730 732

500

0 2014 2015 2016 2017 2018

Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny

W 2018 r. narodziło si ę w gminie 46 osób, w tym 24 dziewczynki i 22 chłopców, a zmarły43 osoby, w tym 23 kobiety i 20 m ęż czyzn. Wobec tego przyrost naturalny stanowi ący ró żnic ę pomi ędzy liczb ą urodze ń żywych, a liczb ą zgonów w 2018 r. był dodatni , wyniósł 3 . W 2018 r. nie odnotowano zgonów niemowl ąt.

Wykres poni żej przedstawia dynamik ę urodze ń i zgonów w latach 2014 -2018.

Dynamika urodzeń i zgonów w latach 2014 -2018 70 58 60 54 56 49 50 46 50 43 39 40 35 35 30 20 10 0 2014 2015 2016 2017 2018

Urodzenia Zgony

34

Finanse Gminy

Bud żet Gminy Ciel ądz na 2018r.został przyj ęty uchwał ą Nr XXXIV/205/18 Rady Gminy Ciel ądz z dnia 19 stycznia 2018r. W trakcie roku plan jak i wykonanie dochodów i wydatków ulegały zmianie mi ędzy innymi z tytułu zwi ększenia dotacji na realizacj ę zada ń zleconych jak i własnych realizowanych przez Gmin ę, oraz pozyskanych środków zewn ętrznych na zadania inwestycyjne jak i bie żą ce w zwi ązku z tym ci ągu roku bud żetowego wprowadzane zostały zmiany bud żetu dziesi ęcioma uchwałami Rady Gminy oraz trzynastoma zarz ądzeniami Wójta Gminy. Bud żet gminy w 2018r. po stronie dochodów po zmianach zakładał plan w wysoko ści 18.088.047,86 zł. i został wykonany w kwocie 18.047.086,53 zł. w tym dochody podatkowe 3.387.558,05 zł. (tj. udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych i osób fizycznych, podatek rolny, le śny, od nieruchomo ści oraz od środków transportowych, podatek dochodowy od osób fizycznych opłacany w formie karty podatkowej, podatek od czynno ści cywilnoprawnej, wpływy z opłaty skarbowej i opłaty eksploatacyjnej), natomiast wydatki plan po zmianach 20.010.440,13 zł. i zostały zrealizowane w wysoko ści 19.253.077,71 zł. Dochody ogółem w przeliczeniu na jednego mieszka ńca gminy (stan na dzie ń 31.12.2018r. – 3975) wyniosły 4.540,15 zł., natomiast dochody podatkowe gminy do liczby mieszka ńców gminy wyniosły 852,22 zł. Planowany deficyt bud żetu na 2018r. wynosił 1.837.169,73 zł., natomiast na dzie ń 31 grudnia 2018r. wyniósł 1.205.991,18 zł.

Poni ższy wykres przedstawia struktur ę dochodów bud żetu Gminy Ciel ądz w 2018r.

Źródła dochodów w 2018r.

dochody własne (inne opłaty)

dochody podatkowe w tym PIT i CIT

subwencje

Pozyskane środki zwenętrzne

Dotacje BP na zadania zlecone i własne

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Najwi ększ ą pozycj ę dochodów bud żetu stanowiły subwencje, które wpłyn ęły w wysoko ści 6.861.069,00 zł. co stanowi 38% dochodów ogółem, w tym subwencja o światowa w wysoko ści 3.398.503,00 zł. Nast ępn ą pozycj ą s ą dotacje z bud żetu pa ństwa na realizacj ę zada ń zleconych i własnych gmin i jest to kwota w wysokości 6.066.294,66 zł. co daje nam 34% dochodów ogółem. Kolejna znacz ącą grup ą dochodów s ą dochody podatkowe uzyskane przez gmin ę w wysoko ści 3.387.558,05 zł. tj. 19% dochodów ogółem. Dochody własne gminy s ą to mi ędzy innymi wpływy z najmów, opłaty za pobran ą wod ę i odprowadzenie ścieków, opłaty śmieciowe, opłaty za zezwolenia na sprzeda ż alkoholów, darowizny, opłaty za umieszczenie urz ądze ń w pasie drogowym. Ich wysoko ść w bud żecie gminy stanowi kwot ę 1.060.276,56 zł. co stanowi 6% dochodów gminy. Ostatni ą grup ą dochodów s ą 35 dochody zewn ętrzne pozyskane przez Gmin ę na realizacj ę zada ń inwestycyjnych i bie żą cych jak równie ż projektów z udziałem UE, jest to kwota w wysoko ści 671.888,26 co stanowi 4% dochodów ogółem.

Struktur ę wpływów podatkowych, przedstawiono na bazie wymiaru podatkowego.

36

WYDATKI

Poni ższy wykres przedstawia struktur ę wydatków bud żetu gminy w 2018r.

Wydatki budżetu Gminy w 2018 roku

inne Kultura Pomoc społeczna Oświata i wychowanie Obsługa długu publicznego Ochrona przeciwpożarowa Administracja Drogi Gospodarka komunalna Gospodarka wodno-ściekowa

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Najwi ększ ą pozycj ą gminy stanowi ą wydatki na o świat ę i wychowanie: 6.188.329,23 jak równie ż na pomoc społeczn ą: 6.129.161,84 zł., co stanowi po 32% wydatków ogółem. Istotn ą grup ą były wydatki na gospodark ę wodno-ściekow ą: 2.321.091,00 co stanowi 12% wydatków ogółem. Na wydatki zwi ązane z przebudow ą, modernizacj ą i bie żą cym utrzymaniem dróg wydatkowano 1.018.476,71 zł. co stanowi 5% wydatków ogółem. Najmniejsz ą grup ą wydatków jest obsługa długu 73.005,07 zł. Gmina Ciel ądz na wydatki maj ątkowe wydatkowała 2.840.403,03 zł. Kluczowymi inwestycjami były: Budowa stacji uzdatniania wody w Ciel ądzu na któr ą wydatkowano 1.590.976,05 zł., przebudowa drogi gminnej Kuczyzna-Stolniki na któr ą w 2018r. gmina wydatkowała 580.167,04 zł. Ponadto wa żnym elementem dla mieszka ńców gminy była inwestycja realizowana z udziałem środków z funduszu sołeckiego – przebudowa dróg gminnych nawierzchni ą betonow ą na któr ą przeznaczono ł ącznie kwot ę w wysoko ści 299.616,35 zł. W gminie Ciel ądz w 2018r. został wyodr ębniony fundusz sołecki. Pula środków przeznaczonych na ten cel w bud żecie gminy to kwota w wysoko ści 296.974,70 zł. W ramach funduszu sołeckiego zrealizowano nast ępuj ące przedsi ęwzi ęcia: 1. Sołectwo Ciel ądz planowana wysoko ść środków: 39.029,40 zł. W ramach tych funduszy wykonano nawierzchni ę asfaltow ą przy budynku OSP na któr ą wydatkowano 34.962,75 zł.,. Na drobne remonty dróg gminnych w postaci dostawy kruszywa i profilowanie dróg wydatkowano kwot ę w wysoko ści 3.500,00 zł., oraz na utrzymanie zieleni w sołectwie 529,40 zł. Ł ącznie wydatkowano 38.992,15 zł. 2. Sołectwo Brzozówka planowana wysoko ść środków: 15.104,38 zł. W ramach tych środków został wykonany remont drogi gminnej - utwardzenie betonem koszt inwestycji 10.000,00 zł. Został wykonany równie ż remont w budynku OSP na kwot ę 5.092,20 zł. – zakres prac to malowanie ścian. Ł ącznie wydatkowano 15.092,20 zł. 3. Sołectwo Gortatowice planowana wysoko ść środków 11.786,88 zł. Wykonano remont dróg gruntowych poprzez rozło żenie kruszywa, na ten cel wydatkowano 6.786,88 zł. Była równie ż zorganizowane spotkanie integracyjne mieszka ńców wsi i na ten cel wydatkowano 5.000,00 zł. Ł ącznie wydatkowano 11.786,88 zł. 37

4. Sołectwo Grabice planowana wysoko ść funduszu: 16.665,55 zł. Wykonano ogrodzenie terenu przy świetlicy wiejskiej na ten cel wydatkowano 10.190,00 zł. Została wybudowana altana rekreacyjna wydatki z funduszu na to zadanie 1.800,00 zł. /Koszt całej altany 6.800,00 zł. z tego 5.000,00 pochodzi z dotacji z Urz ędu Marszałkowskiego/. Wykonano remont dachu kapliczki 700,00 zł., drobne naprawy w świetlicy wiejskiej oraz zakup wykładziny na ł ączn ą kwot ę: 1.810,00 zł. Na utrzymanie zieleni w sołectwie wydano 600,00 zł. oraz bie żą ce remonty dróg w sołectwie 1.549,40 zł. Ł ącznie z funduszu wydatkowano: 16.649,40 zł. 5. Sołectwo Gułki planowana wysoko ść funduszu: 12.255,23 zł. w cało ści wydatkowane na remont dróg gminnych – utwardzenie betonem 6. Sołectwo Komorów planowana wysoko ść funduszu: 23.417,64 zł. W ramach tych środków wykonano remont drogi gminnej – utwardzenie betonem, koszt inwestycji 21.917,64 zł., Wykonano równie ż ł ączone zadanie z sołectwem Ossowice – budowa oświetlenia ulicznego, gdzie wydatki sołectwa Komorów to 1.500,00 zł. Ł ączne wydatki z funduszu sołeckiego: 23.417,64 zł. 7. Sołectwo Kuczyzna wysoko ść środków: 11.123,38 zł. Zakupiono sprz ęt AGD do świetlicy wiejskiej na kwot ę 6.000,00 zł. Wykonano równie ż cz ęś ciowy remont w świetlicy na kwot ę 5.120,00 zł. Ł ączne wydatkowane środki z funduszu sołeckiego: 11.120,00 zł. 8. Sołectwo Łaszczyn wysoko ść środków do wydatkowania: 16.275,26 zł. z tego wydatkowano 14.000,00 zł. na remont drogi gminnej – utwardzenie betonowe, oraz 2.275,26 zł. na żwir i profilowanie dróg. Ł ączne wydatki z funduszu sołeckiego: 16.275,26 zł. 9. Sołectwo Mała Wie ś planowana wysoko ść środków: 16.080,11 zł. w cało ści wydatkowana na remont drogi gminnej – utwardzenie betonowe. 10. Sołectwo Mroczkowice wysoko ść środków finansowych: 15.026,32 zł. w cało ści wydatkowana na remont drogi gminnej – utwardzenie betonem. 11. Sołectwo Niemgłowy planowana wysoko ść środków finansowych: 16.158,17 zł. W ramach tych środków wykonano plac zabaw. Cało ść inwestycji kosztowała 16.150,00 zł. 12. Sołectwo Ossowice planowana wysoko ść środków: 21.153,93 zł. w cało ści wykorzystana na budow ę o świetlenia ulicznego. 13. Sołectwo Sanogoszcz planowana wysoko ść środków finansowych: 13.738,35 zł. W ramach tych środków został wykonany remont świetlicy wiejskiej: zakupiono i zało żono płytki, drzwi wewn ętrzne, tynk mozaikowy i malowanie pomieszcze ń. Cało ść remontu kosztowała 11.176,07zł. Wykonano równie ż projekt przebudowy dachu na świetlicy wiejskiej: 2.499,80 zł. Ł ączne wydatki z funduszu sołeckiego: 13.675,87 zł. 14. Sołectwo Sierzchowy planowana wysoko ść środków do wydatkowania: 21.192,96 zł.. W ramach funduszu zakupiono namiot handlowy dla sołectwa: 1.960,00 zł. Wie ś organizowała 100-lecie OSP, wydatki z tym zwi ązane to kwota 2.260,98 zł. Na utrzymanie zieleni wie ś wydatkowała 2.000,00 zł. (zakup thuji i koszenie). Został wykonany równie ż plac zabaw z ogrodzeniem: 14.941,75 zł. Ł ączne wydatki z funduszu sołeckiego: 21.162,73 zł. 15. Sołectwo Stolniki planowana wysoko ść środków do wydatkowania: 14.636,03 zł. Cało ść środków została wydatkowana na drogi w tym: 12.000,00 zł. na remont drogi gminnej – betonowe utwardzenie, oraz 2.615,00 zł. na zakup kruszywa. Ł ączne wydatki z funduszu sołeckiego: 14.615,00 zł. 16. Sołectwo Wisówka planowana wysoko ść środków do wydatkowania: 10.186,67 zł. w cało ści przeznaczona na remont drogi gminnej – betonowe utwardzenie.

38

17. Sołectwo Wylezinek planowana wysoko ść środków do wydatkowania: 12.645,53 zł. W ramach funduszu wykopano rowy odwadniaj ące: 9.345,53 zł., zakupiono i zamontowano trzy lampy o świetleniowe: 3.000,00 zł. na utrzymanie zieleni wydatkowano 300,00 zł. Ł ączne wydatki z funduszu: 12.645,53 zł. 18. Sołectwo Zuski planowana wysoko ść środków do wydatkowania: 10.498,91 zł. w cało ści przeznaczona na remont drogi gminnej – betonowe utwardzenie.

39

Planowanie przestrzenne .

Na pocz ątku 2018 r. miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego obj ętych było 1,8 % powierzchni gminy. Wraz z ko ńcem roku sprawozdawczego odsetek ten wzrósł do 7,2%. Powy ższy wzrost wynika z obj ęcia miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego fragmentów wsi: Komorów, Łaszczyn i Niemgłowy (na podstawie Uchwały Nr XXXIX/225/18 Rady Gminy Ciel ądz z dnia 28 maja 2018 r.). Aktualne pokrycie powierzchni Gminy Ciel ądz planami miejscowymi przedstawia poni ższy rysunek:

W dniu 28 listopada 2017 r. podj ęto Uchwał ę Nr XXXII/196/17 Rady Gminy Ciel ądz w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Ciel ądz, wie ś Ciel ądz. Aktualnie prowadzone s ą prace nad jego uko ńczeniem i w najbli ższych miesi ącach zostanie on wyło żony do publicznego wgl ądu. W obowi ązuj ącym Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Ciel ądz (uchwalonym Uchwał ą Nr XXXV/166/2013 z dnia 29 pa ździernika 2013 r.), 40 ok. 10% powierzchni Gminy wskazane jest do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzenneg o. W 2018 r. wydano 3 decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Inwestycje te dotyczyły: 1. Budowy sieci elektroenergetycznej średniego i niskiego napi ęcia na fragmencie nieruchomo ści poło żonej w obr ębie Komorów, dz. ew. nr 110. 2. Budowy sieci elektroenergetycznej niskiego napi ęcia wraz ze zł ączem kablowo – pomiarowym na fragmentach nieruchomo ści poło żonych w obr ębie Łaszczyn, na działkach ew. nr 212/2 oraz 217. 3. Budowy oraz przebudowy sieci elektroenergetycznej średniego i niskiego napi ęci a na fragmentach nieruchomo ści poło żonych w obr ębie Brzozówka, na działkach ew. nr: 185/1, 185/4, 185/5, 185/8, 185/10, 98, 97/1, 194/1, 192, 315, 366 i 313/2.

W 2018 roku wydano 37 decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu , w tym 16 decyzji dotycz ących zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, 17 decyzji dotycz ących zabudowy zagrodowej, 2 decyzje dotycz ące zabudowy usługowej oraz 2 decyzje dotycz ące budowy stawu rybnego. Procentowy udział poszczególnych form zagospodarowania terenu w decyzjach w ydanych w 2018 r. przedstawia poni ższy wykres.

Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w 2018 r. 5,5 % 5,5% zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna 43% zabudowa zagrodowa

zabudowa usługowa 46% inne

Wszystkie zło żone w 2018 r. wnioski o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i decyzji lokalizacyjnych, były rozpatrzone pozytywnie. W roku 2018 nie wniesiono żadnych odwoła ń i nie nast ąpiło żadne uchylenie wydanych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego.

41

Przeci ętny czas oczekiwania na wydanie decyzji z zakresu p lanowania przestrzennego Czas oczekiwania na wydanie decyzji przedstawia poni ższa tabela. (w dniach) stan na dzie ń stan na dzie ń Rodzaj decyzji 1 stycznia 2018 r. 31 grudnia 2018 r.

Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu 49 54 publicznego Decyzja o warunkach zabudowy i 51 53 zagospodarowania terenu Wypis i wyrys z planu zagospodarowania 1 3 przestrzennego

W 2018 r. w stosunku do roku 2017 nieznacznie uległ wydłu żeniu średni czas oczekiwania na wydanie decyzji z zakresu planowania przestrzennego. Do głównych przyczyn powy ższego zjawiska mo żemy zaliczy ć: • rosn ącą liczb ę wniosków, • niekompletno ść wniosków i konieczno ść wzywania do ich uzupełnienia, • konieczno ść ustalania stron post ępowania w przypadku braku przeprowadzonej sprawy maj ątko wej po zmarłym wła ścicielu działki, • du żą liczb ę wniosków, w których wyst ępowało wiele stron post ępowania, • długi czas oczekiwania na pocztowe potwierdzenie dor ęczenia zawiadomie ń stronom post ępowania, • inne przyczyny, niezale żne od urz ędu. W 2018 r. wydano 97 za świadcze ń o przeznaczeniu działki , z czego 23 stanowiły wypisy i wyrysy z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W stosunku do roku 2017 liczba powy ższych za świadcze ń wzrosła o ok. 24% (przyrost wypisów i wyrysów z planów miejscowych to a ż 130%). Liczba wydanych za świadcze ń o przeznaczeniu działki na przekroju dwóch ostatnich lat przedstawia poni ższy wykres:

Zaświadczenia o przeznaczeniu działki wydane w latach 2017-2018

97 100 78

80 Liczba zaświadczeń o przeznaczeniu działki 60 ogółem 40 23 Liczba zaświadczeń o 10 przeznaczeniu działki 20 wypis i wyrys z planu

0 2017 2018

Powy ższe za świadczenia wydawane były w głównej mierze celem przedło żenia u notariusza (na potrzeby sprzeda ży lub przepisania nieruchomo ści).

42

Drogi.

Na ogóln ą infrastruktur ę drogow ą w Gminie Ciel ądz składaj ą si ę: drogi gminne, powiatowe oraz droga Nr 707 o statusie wojewódzkim. Nie wyst ępuj ą tu drogi o statusie krajowym. Na dzie ń 1 stycznia 2018 r. łączna długość dróg w gminie wynosiła 338,77 km w tym: • droga wojewódzka Nr 707 – 9,02 km, • drogi powiatowe – 44,11 km, • drogi gminne – 213 km. Z ko ńcem 2018 r. stan ten nie uległ zmianie. Struktur ę dróg gminnych ze wzgl ędu na typ drogi przedstawia poni ższy wykres:

Struktura dróg gminy Cielądz

3%

17%

gminne powiatowe

80% wojewódzkie

Struktur ę dróg gminnych w Gminie Ciel ądz ze wzgl ędu na typ nawierzchni przedstawia poni ższa tabela i wykres (stan na 31 grudnia 2018 r. ):

Rodzaj nawierzchni (w km) twarda gruntowa naturalna Ogółem (w bitumiczna wzmocniona betonowa tłuczniowa (z gruntu km) (asfaltowa) żwirem itp. rodzimego)

213 41 8 19,2 95 49,8

43

Struktura dróg gminnych ze względu na typ nawierzchni

twarda bitumiczna (asfaltowa)

twarda betonowa

4% 9% 45% twarda tłuczniowa 68% 19% 23% gruntowa wzmocniona żwirem itp.

gruntowa naturalna (z gruntu rodzimego)

Na terenie Gminy Ciel ądz nie wyst ępuj ą ście żki rowerowe. Jednak stosowny wniosek o lokalizacj ę takiej ście żki przy drodze wojewódzkie w Ciel ądzu został zło żony.

W 2018 r. wydano 44 decyzj ę o umieszczeniu urz ądze ń infrastruktury technicznej niezwi ązanych z potrzebami zarz ądzania drogami i potrzebami ruchu drogowego w drodze gminnej. Jest to znacz ący wzrost w stosunku do roku 2017, kiedy to wydano jedynie 17 takich decyzji. Coroczne wpływy z tytułu opłat za umieszczenie urz ądze ń w pasie drogi gminnej, naliczonych w 2017 r. wynosz ą 1 056,50 zł. Wpływy z tytułu opłat naliczonych w 2018 r. wynosz ą ponad 10-krotnie wi ęcej - 10 677,51 zł. W roku 2017 wydano 13 decyzji o zaj ęciu pasa drogowego dróg gminnych. W roku 2018 powy ższych decyzji było wydanych a ż 40. Wpływy z tego tytułu wyniosły odpowiednio: • w 2017 r. - 6 860 zł. • w 2018 r. – 16 829,75 zł. Z powy ższego wynika, i ż wpływy z tytułu zaj ęcia pasa drogowego dróg gminnych w roku 2018 w stosunku do roku 2017 wzrosły o ok. 10 tys. zł. 28 wrze śnia 2015 r. w drodze Uchwały Nr XI.70.15 Rady Gminy Ciel ądz, 155,28 km dróg zlokalizowanych na terenie naszej Gminy zaliczono do kategorii dróg gminnych oraz ustalono ich przebieg. Uchwał ą Nr 190/17 Zarz ądu Województwa Łódzkiego z dnia 21 lutego 2017 r. nadano numery powy ższym drogom publicznym. W roku 2018 wydatki na infrastruktur ę drogow ą wyniosły ł ącznie 1 018 476,71zł. Ich szczegółowy podział przedstawia poni ższy wykres:

44

Struktura wydatków na infrastrukturę drogową w Gminie Cielądz w 2018 r. 0,54% 0,03% 0,39% 7,30% zakup materiałów i wyposażenia 1,64% 11,98% zakup usług remontowych

zakup usług pozostałych

usługi transportowe fundusz sołecki

wydatki inwestycyjne na drogi 78,12% wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych (fundusze sołeckie) pozostałe

W ramach zakupu usług pozostałych 24 033,24 zł zostało wydatkowanych na zimowe utrzymanie dróg. W 2018 r. w ramach wydatków inwestycyjnych na drogi: • 579 954,54 zł zostało przeznaczonych na nadzór i przebudow ę drogi gminnej Stolniki – Kuczyzna, • 24 973,92 z ł zostało przeznaczonych na remont drogi w Ossowicach, • 291 621,35 zł zostało przeznaczonych na remont dróg gminnych - powierzchniowe utwardzenie nawierzchni betonem , • 7 899,99 przeznaczono na projekt i dokumentacj ę przebudowy drogi Ciel ądz – Ossowice, • 7995,00 zł przeznaczono na dokumentacj ę techniczn ą drogi Brzozówka, Mała Wie ś, Zuski, Wisówka, • 4 820,80 zł zostało przeznaczonych na opłaty zwi ązane z wykupem działek z przeznaczeniem pod drogi (dz. nr 163/11 w Komorowie oraz dz. nr 83/7 w Osssowicach), • 30 5 zł przeznaczono na pozostałe opłaty planistyczne. • Poni ższe dane zostały zestawione w poni ższej tabeli:

Podział wydatków inwestycyjnych na drogi w Gminie Ciel ądz w 2018 r. Kwota Rodzaj wydatku (w zł.) nadzór i przebudowa drogi gminnej Stolniki – Kuczyzna 579 954,54 remont drogi w Ossowicach 24 973,92 projekt i dokumentacja przebudowy drogi Ciel ądz – Ossowice 7 899,99 dokumentacja techniczna drogi Brzozówka, Mała Wie ś, Zuski, Wisówka 7995,00 opłaty zwi ązane z wykupem działek z przeznaczeniem pod drogi (Komorów i 4 820,80 Ossowice) remont dróg gminnych - powierzchniowe utwardzenie nawierzchni betonem 291 621,35 pozostałe opłaty planistyczne 305,00 Razem 795 605,72

45

Koszty zwi ązane z nadzorem i przebudow cz ęś ciowo pokryte ze środków zewn 108 870 zł dofinansowania z Urz

Dynamik ę w ydatków na infrastruktur ostatnich lat przedstawia poni ż

Pomoc społeczna.

Beneficjentami środowiskowej pomocy społecznej w 2018 r. było 184osób, w tym 69 osób w wieku 0-17 oraz 88 osób w wieku produkcyjnym i 27 osób w wieku poprodukcyjnym, w tym 143 osoby poni żej kryterium dochodowego oraz 41 osób powy żej kryterium dochodowego. Na 1 stycznia 2018 r. 295 rodzin otrzymywało zasiłki rodzinne na dzieci, a na dzie ń 31 grudni a 2018 r. 254 rodzin. Liczba dzieci, na które rodzice otrzymywali zasiłek rodzinny, wynosiła na pocz ątek roku 683, a na koniec roku 598. Kwota świadcze ń rodzinnych w 2018 r. wyniosła 1.431.540,47 zł, w tym kwota zasiłków piel ęgnacyjnych – 112.450,94 zł. Na pocz ątek 2018 r. 339 rodzin pobierało świadczenie wychowawcze (tzw. 500+), a na koniec 2018 r. – 308 rodzin. Przeci ętnie, ze świadcze ń tych korzystało na dzie ń 1 stycznia 2018 r. 77 % rodzin, a na dzie ń 31 grudnia 2018 r. – 70 % rodzin.

Liczba rodzin korzystających z pomocy spolecznej w latach 2014 -2018

182 200 180 180 160 160 154 140 120 138 100 80 60 40 20 0 Liczba osób Liczba 2014 2015 2016 2017 2018 Rok

47

Kwota wypłacanych świadczeń z pomocy społecznej w latach 2014 - 2018 240 000,00 zł

230 000,00 zł

220 000,00 zł

210 000,00 zł

200 000,00 zł Kwota

190 000,00 zł

180 000,00 zł 2014 2015 2016 2017 2018 Rok

Liczba dzieci korzystających z darmowych posiłków w szkole w latach 2014-2018 160 146 150

140 125 120

100 89 80

60 74

40

20

Liczba dzieci Liczba 0

2014 2015 2016 2017 2018 Rok

48

Ilość wydawanej żywności w kg w latach 2015 -2018

14000 13878 12337 12880 12000

9360 10000

8000

6000

4000

Kilogramy 2000

0

2015 2016 2017 2018 Rok

49

Ochrona przeciwpo żarowa

Na terenie gminy istnieje 7 jednostek Ochotniczej Stra ży Po żarnej.

Lp. Jednostka OSP KSRG Wyjazdy na akcje w 2018 1. Ciel ądz Tak 47 2. Sierzchowy Nie 6 3. Ossowice Nie - 4. Brzozówka Nie - 5. Mroczkowice Nie - 6. Łaszczyn Nie - 7. OSP Grabice – brak bie żą cej działalno ści.

Wszystkie jednostki s ą zrzeszone w Oddziale Gminnym Zwi ązku Ochotniczych Stra ży Po żarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Mapa poni żej prezentuje jednostki OSP z terenu gminy.

50

Jednostki OSP Ciel ądz i OSP Sierzchowy to najbardziej aktywne zast ępy z terenu naszej gminy. Stra żacy z Sierzchów swoimi działaniami przyczyniaj ą si ę do zwi ększenia siły bojowej jednostki OSP Ciel ądz, nale żą cej do Krajowego Systemu Ratownictwa Ga śniczego. Obchodom 100-lecia Ochotniczej Stra ży Po żarnej w Ciel ądzu w 2017 roku towarzyszyło uroczyste przekazanie samochodu bojowego GCBA 4,5/30 MAN TGM 18340 druhom z OSP Ciel ądz (dotacja z Urz ędu Gminy 510 890,00 zł, dotacja z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi 280 000,00 zł). Z okazji wyj ątkowego jubileuszu została wydana monografia ksi ąż kowa pn. „Ochotnicza Stra ż Po żarna w Ciel ądzu 1917 -2017”, opisuj ąca histori ę jednostki. Rok pó źniej, w 2018 roku swój jubileusz obchodzili ochotnicy z Sierzchów. Z tej okazji równie ż została wydana pami ątkowa publikacja pn. „1918-2018 100-lecie OSP w Sierzchowach”.

Wóz bojowy jednostki OSP Ciel ądz Fot. Głos Rawy Mazowieckiej i Okolicy

W 2018 roku Gmina Ciel ądz przekazała nieodpłatnie jednostkom OSP Ciel ądz i Sierzchowy wyposa żenie i urz ądzenia ratownictwa zakupione ze środków Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej – Funduszu Sprawiedliwo ści o łącznej warto ści 21 200,00 zł (wkład własny 1 %) . W dyspozycji jednostki OSP Ciel ądz znalazły si ę: Uniwersalne narz ędzie hydrauliczne - rozpieracz kolumnowy RA 4331 C oraz Defibrylator Phillips heart start frx – zestaw z torb ą, bateri ą i jedn ą par ą elektrod. Za ś jednostka OSP Sierzchowy otrzymała Agregat pr ądotwórczy Fogo FH 3001. Urz ąd Marszałkowski Województwa Łódzkiego udzielił z bud żetu województwa łódzkiego na 2018 rok pomocy finansowej dla Gminy Ciel ądz na realizacj ę zadania „Pomoc finansowa dla jednostek samorz ądu terytorialnego z przeznaczeniem na dofinansowanie zada ń w zakresie zakupu sprz ętu słu żą cego ochronie życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed po żarem, kl ęsk ą żywiołow ą lub innym miejscowym zagro żeniem dla jednostek OSP”. Kwota dotacji 12 000,00 zł, środki własne 1 318,44 zł. Z otrzymanych środków finansowych pokryto wydatki zwi ązane z dofinansowaniem zakupu dla ni żej wymienionych jednostek OSP z terenu naszej gminy nast ępuj ącego sprz ętu: • OSP Ciel ądz – pilarka spalinowa, kombinezon do usuwania gniazd owadów (komplet), zestaw podpór do stabilizacji pojazdu; • OSP Sierzchowy – ubranie specjalne (2 szt.), hełm stra żacki (2 szt.), r ękawice bojowe (2 pary), buty stra żackie (2 pary), topór stra żacki hooligan (2 szt.), pr ądownica, w ąż tłoczny W-52 ( 3 szt.)

51

Oświata

W gminie w 2018 r. funkcjonował y 2 szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu oraz Szkoła Podstawowa w Sierzchowach. Jeden ucze ń korzystał z nauczania indywidualnego w okresie 16 kwietnia 2018 do ko ńca roku szkolnego . Wydatki na poszczególne szkoły bez warto ści pozyskanych funduszy kształtowały si ę nast ępuj ąco: − Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu –3.865.321,53 zł; - Szkoła Podstawowa w Sierzchowach –1.530.841,19 zł.

Wydatki gminy w 2018 roku na o świat ę wynosiły 5.601.699,39 zł, z czego: - 3.358.503,00 zł pokryte zostało z subwencji o światowej, przekazanej z bud żetu pa ństwa. - 205.536,67 zł z pozyskanych funduszy: • 32.756,67 zł - dotacja podr ęcznikowa; • 128.780,00 zł - dotacja na wychowanie przedszkolne; • 40.000,00 zł - dofinansowanie wyposa żenia w pomoce dydaktyczne niezb ędne ro realizacji podstawy programowej z przedmiotów przyrodniczych; • 4.000,00 zł - dotacja w ramach Rz ądowego programu „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa”; • - 2.037.659,72 zł – wkład własny. Dla zobrazowania dynamiki struktury zmian wydatków w przeci ągu ostatnich trzech lat przygotowano poni żesz wykresy.

Wykres poni żej pokazuje udział procentowy w wydatkach na o świat ę:

W roku 2017 wydatki na o świat ę wynosiły 5.166.706,83 zł z czego: - 3.220.713,00 zł subwencja o światowa; - 211.939,00 zł pozyskane fundusze:

52

• 28.000,00 zł– na zakup tablic interaktywnych i projektorów ultrakrótkoogniskowych z Rz ądowego programu rozwijania szkolnej infrastruktury oraz kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie technologii informacyjno -komunikacyjnych „Aktywna Tablica” • 13.400,00 zł - na zakup, wyposa żenie sprz ętu, aparatury oraz produktów leczniczych do wyposa żenia gabinetów profilaktyki zdrowotnej znajduj ących si ę w placówkach oświatowych; • 127.110,00 zł – dotacja na wychowanie przedszkolne; • 43.429,00 zł – dotacja podr ęcznikowa;

- 1.734.054,83 zł wkł ad własny.

Wykres z wydatkami na o świat ę w 2017 roku.

W 2016 roku wydatki na utrzymanie szkół z terenu Gminy wynosiły 4.340.562,72 zł z czego: - 3.203.494,00 zł – subwencja o światowa; - 207.539,00 zł – pozyskane fundusze na: • 12.000,00 zł - Dotacja w ramach Rz ądowego programu „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa”; • 27.029,00 zł – dotacja podr ęcznikowa; • 168.510,00 zł – dotacja na wychowanie przedszkolne;

- 929.529,72 zł – wkład własny.

53

Poni żej przedstawiono wykres pokazuj ący skal ę zmian w finansowaniu o światy na przestrzeni trzech ostatnich lat.

54

Finanse na remonty i drobne naprawy kształtowały się nast ępuj ąco: 2018 rok - Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu – 8.812,95 zł; Szkoła Podstawowa w Sierzchowach – 2.410,80 zł; 2017 rok- Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu – 19.569,30 zł; Szkoła Podstawowa w Sierzchowach – 13.090,89 zł 2016 rok - Zespól Szkół w Ciel ądzu – 16.062,26 zł; Szkoła Podstawowa w Sierzchowach – 17.013,67 zł. W latach 2017/2018 – Gmina Ciel ądz realizowała dwa projekty w szkołach podstawowych o warto ść 578.662,50 PLN w tym: - niefinansowy wkład własny (wynajem sali): Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu – 21.600,00 PLN; Szkoła Podstawowa w Sierzchowach - 23.548,00 PLN; - doposa żenie pracowni: Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu – 97.034,84 PLN; Szkoła Podstawowa w Sierzchowach - 154.683,47 PLN; - szkolenia, wynagrodzenia pracowników, zaj ęcia pozaszkolne z uczniami: Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu – 124.015,16 PLN; Szkoła Podstawowa w Sierzchowach - 157.781,03 PLN;

Projekty te były realizowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i finansowane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego, poddziałanie XI.1.2 Kształcenie ogólne. Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu realizowała projekt „Nowe skrzydła” , którego celem było podniesienie kompetencji kluczowych i cyfrowych u 82 uczniów poprzez organizacj ę zaj ęć pozalekcyjnych, doposa żenie pracowni TIK i podniesienie kompetencji 6 nauczycieli. Szkoła Podstawowa w Sierzchowach realizowała projekt „Sposób na wiedz ę”, którego celem było podnoszenie kompetencji kluczowych i cyfrowych u 64 uczniów poprzez organizacj ę zaj ęć pozalekcyjnych, doposa żenie pracowni szkolnych, w tym pracowni TIK i podniesienie kompetencji 9 nauczycieli.

Szkoła Podstawowa w Sierzchowach We wrze śniu 2018 r. nauk ę w szkole rozpocz ęło, odpowiednio 85 uczennic i uczniów. W szkole odbywała si ę nauka j ęzyka obcego –języka angielskiego, a dodatkowego j ęzyka obcego – rosyjskiego –uczyło si ę 48 uczennic i uczniów. Do jednej klasy (oddziału) ucz ęszczało w 2018 r. średnio 10,54 osób. Najwi ęcej w szkole kl. IV – 15 uczniów w klasie, najmniej w szkole kl. VI – 6 uczniów w klasie. W danym roku w szkole zatrudniono 23 nauczycielek i nauczycieli (w średnim miesi ęcznym przeliczeniu na pełne etaty – 17,17), w tym 3 (etaty – 3) nauczycielek/nauczycieli sta żystów, 3 (etaty – 4,78) nauczycielek/nauczycieli kontraktowych, 2 (etaty – 2) nauczycieli mianowanych, 11 (etaty - 7,99) nauczycieli dyplomowanych oraz 0 nauczycieli z tytułem profesorki/profesora o światy. W ci ągu 2018 r. prac ę podj ęło 5 nowych nauczycielek (co w przeliczeniu na pełne etaty daje 3,38) natomiast w przypadku 3 osób stosunek pracy został rozwiązany (w przeliczeniu na pełne etaty – 2,10). Na jedn ą nauczycielk ę/jednego nauczyciela przypadka średnio 4,07 uczennic i uczniów. Do kolejnej klasy wszyscy uczniowie otrzymali promocj ę.

Przedszkole Szkoła Podstawowa w Sierzchowach W 2018 r. funkcjonowały dwa oddziały przedszkolne, nie było grupy przedszkola z oddziałami specjalnymi. Do przedszkoli ucz ęszczało 31 dzieci, w tym 15 dziewcz ąt i 16 chłopców. Do przedszkoli ucz ęszczały dzieci z nast ępuj ących roczników:

55

− rocznik 2015 – 5 dzieci, w tym 2 dziewcząt i 3 chłopców; − rocznik 2014 – 10 dzieci, w tym 5 dziewcz ąt i 5 chłopców; – rocznik 2013 – 7 dzieci, w tym 3 dziewcz ąt i 4 chłopców; – rocznik 2012 – 9 dzieci, w tym 6 dziewcz ąt i 3 chłopców.

Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu We wrze śniu 2018 r. nauk ę w tych szkołach rozpocz ęło, odpowiednio 89 i 117 uczennic i uczniów w szkołach podstawowych w tym w oddziałach specjalnych – 17 i 16 uczennic i uczniów w oddziałach gimnazjalnych dodatkowo 18 i 15 uczennic i uczniów. W szkołach odbywała si ę nauka j ęzyka obcego –języka angielskiego, a dodatkowego j ęzyka obcego – rosyjskiego – uczyło si ę 98 uczennic i uczniów. Do jednej klasy (oddziału) ucz ęszczało w 2018 r. średnio [17,16] osób. Najwi ęcej w szkole – 24 uczniów w klasie, najmniej w szkole – 10 uczniów w klasie. W poszczególnych szkołach zatrudniono 35,62 nauczycielek i nauczycieli (w przeliczeniu na pełne etaty), w tym 0,78 nauczycielek/nauczycieli sta żystów, 9,00 nauczycielek/nauczycieli kontraktowych, 1,86 nauczycieli mianowanych, 23,98 nauczycieli dyplomowanych ora 0 nauczycieli z tytułem profesorki/profesora o światy. W ci ągu 2018 r. zatrudniono/zwolniono w szkole [0,77/0,00] nauczycieli (w przeliczeniu na pełne etaty). Na jedn ą nauczycielk ę/jednego nauczyciela przypada średnio 5,15 (5,98 z gimnazjum) uczennic i uczniów. W 2018 r. szkoł ę uko ńczyło 39] osób. Z kolei do kolejnej klasy wszyscy uczniowie otrzymali promocj ę. Zdawalno ść egzaminów ko ńcz ących szkoł ę wynosiła: − oddziały gimnazjum historia i wos – 49,4%, j ęzyk polski 65%, przedmioty przyrodnicze 49%, matematyka 49%, j ęzyk rosyjski p. podstawowy 73%, j ęzyk angielski p. podstawowy 54%, p. rozszerzony 45%.

Przedszkole Szkoła Podstawowa w Ciel ądzu W 2018 r. funkcjonowały 4 oddziały przedszkolne, nie było grupy przedszkola z oddziałami specjalnymi. Do gminnych przedszkoli ucz ęszczało 100 dzieci, w tym 43 dziewcz ąt i 57 chłopców. Do przedszkoli ucz ęszczały dzieci z nast ępuj ących roczników: −rocznik 2016 –1 dzieci, w tym 0 dziewcz ąt i 1 chłopców −rocznik 2015 –13 dzieci, w tym 6 dziewcz ąt i 7 chłopców −rocznik 2014 –23 dzieci, w tym 12 dziewcz ąt i 11 chłopców −rocznik 2013 –22 dzieci, w tym 9 dziewcz ąt i 13 chłopców −rocznik 2012 –39 dzieci, w tym 16 dziewcz ąt i 23 chłopców −rocznik 2011 –2 dzieci, w tym 0 dziewcz ąt i 2 chłopców

Wójt w 2018 r. przyznał stypendia dla uczennic i uczniów za osi ągni ęcia w nauce, osi ągni ęcia artystyczne i osi ągni ęcia sportowe. Wynosiły one 5.000,00 zł. W gminie uczniowie w wieku 18-24 z wykształceniem co najmniej gimnazjalnym kontynuowali nauk ę w szkołach średnich. 224 uczennic i uczniów doje żdżało do szkoły za spraw ą organizowanego przez gmin ę środka transportu publicznego oraz gimbusem szkolnym. Pozostali uczniowie byli dowo żeni przez rodziców.

56

Biblioteki i instytucje kultury.

W gminie w 2018 r. funkcjonowały 2 biblioteki. W 2018 r. nie otwierano nowych filii. Do potrzeb osób z niepełnosprawno ściami dostosowano 1 z budynków bibliotek, znajduj ących si ę w Ciel ądzu. Ksi ęgozbiór na dzie ń 1 stycznia 2018 r. wynosił 16113 woluminów, za ś na koniec roku –16486 woluminów. W przeliczeniu na 1 mieszka ńca, ł ączna liczba woluminów wynosiła 405 - na dzie ń 1 stycznia 2018 r. oraz 415 na dzie ń 31 grudnia2018 r. W 2018 żadna z bibliotek nie zapewniła mo żliwo ści wypo życzenia płyt CD i DVD, biblioteki nie posiadaj ą tego typu wypo życze ń. Zbiory audiowizualne w 2018 r. nie były wzbogacane o ego typu pozycje. Na koniec 2017 roku było 198 czytelników, natomiast na koniec 2018r. 157 czytelników. Dla porównania na koniec 2016 r. było 254 czytelników. W ostatnim roku odnotowujemy spadek czytelnictwa. Liczba wypo życze ń ksi ąż ek wynosiła łącznie 230] woluminów na zewn ątrz i 862 woluminy na miejscu. W ci ągu roku z usług poszczególnych bibliotek skorzystało: 157 to czytelnicy zarejestrowani, 4036 – to użytkownicy biblioteki w tym 1594 to osoby korzystaj ące z Internetu. Dla porównania w roku 2016 były 3851 wypo życzenia na zewn ątrz i 1562 na miejscu. W 2017r. na zewn ątrz wypo życzono 2838 a na miejscu 1146. Biblioteka wypo życza te ż pras ę w 2018r. na zewn ątrz: 158, na miejscu 12. Dla porównania w latach poprzednich wygl ądało to tak: 2016r.- 541 na zewn ątrz i 313 na miejscu, w 2017r. było 168 na zewn ątrz i 201 na miejscu. Tak dynamiczny spadek wypo życzenia prasy spowodowany został tym, że biblioteki nie maj ą funduszy na pras ę codzienn ą. Liczba odwiedzin w 2016 wyniosła 5745 w 2017r. było 4980 odwiedzin a w 2018r. ju ż 4036.W poprzednim roku wzbogacono zbiory bibliotek o m.in. nast ępuj ące pozycje: literatur ę pi ękn ą dla dorosłych, literatur ę pi ękn ą dla dzieci i młodzie ży, literatur ę popularno- naukow ą. Poszczególne biblioteki zatrudniały Ciel ądz – 4 osoby(dyrektor, 1 pracownik na ½ etatu w Ciel ądzu, 1 pracownik na 1/3 etatu w Filii w Ossowicach i ksi ęgowa). W ci ągu roku struktura zatrudnienia nie zmieniła si ę. W poszczególnych bibliotekach u żytkowano 6 komputerów w Ciel ądzu w tym 4 komputery z dost ępem do internetu, 3 dost ępne dla czytelnika, 1 komputer w filii z dost ępem do internetu. Obydwie placówki posiadaj ą równie ż tablety, które s ą dost ępne dla czytelnika. Katalogi on-line na chwil ę obecn ą nie posiada żadna z placówek. Biblioteka posiada program biblioteczny MAK+ na koniec 2018r. wprowadzono 11.634 rekordy. GBP w Ciel ądzu otrzymała z MKiDN dotacj ę na zakup nowo ści wydawniczych w kwocie 5000,00zł. wkład własny wyniósł 4625zł. Zakupiono 373 woluminy na kwot ę 9625zł. W 2018 r. biblioteki gminne zorganizowały nast ępuj ące wydarzenia: pasowanie na czytelnika – 16 osób, 2 pogadanki biblioteczne – 37 osób,1lekcja biblioteczna tematyczna – 18 osób, 4 warsztaty – 112 osób, 2 przegl ądy nowo ści wydawniczych- 45 osób, 2 gło śne czytania -26 osób, 1 spotkanie z ba śni ą – 9 osób, przyj ęcie 5 wycieczek w bibliotece – 84 osoby, biblioteka brała udział w imprezach plenerowych i innych organizowanych przez szkoły, domu kultury i inne], maj ące na celu promocj ę czytelnictwa. W wydarzeniach tych wzi ęło udział 347 mieszka ńców. Biblioteki poniosły w zwi ązku z tymi wydarzeniami wydatki w kwocie 456,00 zł. W 2018 roku na prowadzenie bibliotek i upowszechnianie czytelnictwa biblioteka wydała 13.572,99 zł.

W 2018 r. zorganizowano nast ępuj ące wydarzenia: Warsztaty wielkanocne, Dzie ń Dziecka, Rajd Rowerowy, Warsztaty z wełny czesankowej, Do żynki Powiatowe, Warsztaty bo żonarodzeniowe – Decoupage, Warsztaty ceramiczne, Mikołajki. Dom Kultury brał udział w koncercie bezpiecze ństwa – ,,Pali si ę”, Wigilia dla samotnych. We wskazanych wydarzeniach wzi ęła udział bardzo du ża liczba mieszkanek i mieszka ńców. W warsztatach wielkanocnych, bo żonarodzeniowych, z wełny czesankoweji ceramicznych uczestniczyło 287 osób. Wydarzenia te wi ązały si ę z poniesieniem kosztów w wysoko ści 4882,43zł. W budynku Domu Kultury funkcjonuj ą nast ępuj ące grupy artystyczne, koła i kluby: Stowarzyszenie 57

,,Cymbarka”, Stowarzyszenie Pro-Musica, Rodzina 3+, Klub Orl ęta, Koło Gospody ń Wiejskich. W ich ramach zorganizowano zaj ęcia: Dzie ń Dziecka, Rajd rowerowy, Do żynki, Piknik Rodzinny, Mikołajki, Wigili ę dla samotnych. Dom Kultury prowadzi równie ż wynajem sali na imprezy okoliczno ściowe typu: komunie, osiemnastki, konsolacje. W roku 2018 na tego typu imprezy wynaj ęto sal ę 32 rodziny. Równie ż w tym budynku odbywaj ą si ę zaj ęcia nauki j ęzyka angielskiego, gry na gitarze. Zaj ęcia te prowadz ą osoby z zewn ątrz.

58

Podsumowanie

Raport o stanie gminy przygotowany został po raz pierwszy, zgodnie z nowymi zało żeniami okre ślonymi w art. 28 aa ustawy o samorz ądzie gminy. Powstał on na podstawie zebranych informacje od pracowników merytorycznych Urz ędu Gminy w Ciel ądzu i jednostek organizacyjnych. Jest on źródłem informacji o stanie gminy i opisuje sytuacj ę gminy pod wzgl ędem finansów, środowiska, przestrzeni, społecze ństwa oraz zarz ądzania gmin ą. Co roku, w podobnym zakresie, Radzie Gminy oraz mieszka ńcom Gminy Ciel ądz będą przedstawiane szczegółowe dane o działalno ści Wójta oraz Urz ędu Gminy.

Zmiany jakie zachodz ą corocznie w obszarze poprawy jako ści życia mieszka ńców gminy są efektem wyt ęż onej pracy wielu ludzi. Mam nadziej ę, że s ą one zauwa żane i doceniane. Realizowane zadania inwestycyjne, to wynik pozyskanych środków zewn ętrznych. Dzi ęki tym środkom udało nam si ę zrealizowa ć kilka znacz ących inwestycji cho ćby w gospodarce wodno-ściekowej czy w drogach.

Mimo rosn ących wydatków, sytuacja finansowa gminy jest dobra i stabilna. Stawiamy przed sob ą realne cele, tak aby wszystkie zamierzenia, zadania inwestycyjne, społeczne, oświatowe były realizowane w pełnym zakresie.

Z powa żaniem.

Wójt Gminy Ciel ądz PAWEŁ KRÓLAK

Ciel ądz, 30 maja 2019 r.

59