Van Eva, Noora En Isak Naar Jana, Zoë En Robbe
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
VAN EVA, NOORA EN ISAK NAAR JANA, ZOË EN ROBBE EEN VERGELIJKENDE FILMANALYSE TUSSEN HET NOORSE SKAM EN HAAR VLAAMSE FORMAT-ADAPTATIE WTFOCK Wetenschappelijk artikel Aantal woorden: 9.907 Fien Strobbe Stamnummer: 01503942 Promotor: Prof. dr. Stijn Joye Commissaris: dr. Eduard Cuelenaere Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad master in de Communicatiewetenschappen afstudeerrichting Film- en Televisiestudies Academiejaar: 2019 - 2020 Deze pagina is niet beschikbaar omdat ze persoonsgegevens bevat. Universiteitsbibliotheek Gent, 2021. This page is not available because it contains personal information. Ghent Universit , Librar , 2021. Woord vooraf Deze masterproef werd geschreven in het kader van mijn opleiding Communicatiewetenschappen met als afstudeerrichting Film- en televisiestudies aan de Universiteit Gent. Na een jaar intensief bezig geweest te zijn om dit onderzoek zo goed mogelijk te vervolledigen, stel ik u met trots het eindresultaat voor. Het schrijven van de masterproef mag dan wel een individueel werk zijn, maar dankzij de hulp en steun van prof. dr. Stijn Joye en dr. Jono Van Belle kreeg ik het afgelopen jaar een concrete visie over waar ik naar toe wilde. Mede door hun nuttige en constructieve feedback kon ik telkens terug verder aan de slag. Ook dank ik graag mijn vrienden die altijd voor mij klaar stonden wanneer ik vragen of problemen inzake de masterproef met hen besprak. Tot slot wil ik graag mijn ouders bedanken om mij de afgelopen vier jaar te steunen en altijd in mij te geloven. 1 Abstract The digital first series wtFOCK is currently a hot topic among the Flemish youth. The series origins in the Norwegian SKAM format, which has already been adapted in several European countries. The success of the series can mostly be attributed to its recognizability. In order to make a format as recognizable as possible to the public, it undergoes the process of localisation. In this article, we will therefore conduct a comparative film analysis to examine how wtFOCK differentiates from the original SKAM. By doing so, an attempt is made to uncover cultural differences and similarities. The emphasis will predominantly lie on how the main characters have been adapted to the 'Flemish' culture. The findings revealed that the storylines and narrative structure in both series are quite similar. However, as the seasons of Flemish adaptation progress, an increasing difference becomes noticeable here. This evolution can also be seen in the respective main characters of the seasons. For example, Jana, the protagonist of season one, resembles her Norwegian counterpart Eva quite closely. In season two we already see slightly bigger differences between Zoë and the Norwegian Noora, but the biggest differences are between Robbe and Isak. There are also symbolic differences present such as not wearing hijabs at school, the incorporation of Sinterklaas and alcohol consumption. These are less conspicuous differences that will most likely not be noticed by the viewer, but they are crucial for the realization of recognizability among Flemish youth. Overall, we can conclude that most differences seem to be made from an educative and informative point of view, rather than a cultural point of view. 2 Inhoudsopgave Woord vooraf .......................................................................................................................................... 1 Abstract ................................................................................................................................................... 2 1. Inleiding ........................................................................................................................................... 4 2. Literatuurstudie .............................................................................................................................. 5 2.1. Format, remake, adaptatie?................................................................................................................ 5 2.2. De cultural proximity theory hand in hand met de cultural discount theory ................................ 6 2.3. Het belang van (hoofd)personages in televisiereeksen ................................................................. 8 3. Methodologie ................................................................................................................................ 11 3.1. SKAM en wtFOCK.............................................................................................................................. 11 3.2. Vergelijkende filmanalyse ................................................................................................................. 13 3.3. Sampling .............................................................................................................................................. 14 4. Resultaten ..................................................................................................................................... 15 4.1. Algemene vergelijking........................................................................................................................ 15 4.2. Narratieve laag.................................................................................................................................... 17 4.2.1. Hoofdpersonages ...................................................................................................................... 17 4.3. Symbolische laag ............................................................................................................................... 22 4.4. Filmische laag ..................................................................................................................................... 23 4.4.1. Shotanalyse ................................................................................................................................ 23 4.4.2. Geluid .......................................................................................................................................... 24 5. Conclusie en discussie ................................................................................................................ 25 Bronnen ................................................................................................................................................. 27 Boeken en wetenschappelijke artikels ......................................................................................................... 27 Niet-wetenschappelijke bronnen ................................................................................................................... 32 Bijlagen .................................................................................................................................................. 34 De personages ................................................................................................................................................. 34 Cinematografische afkortingen...................................................................................................................... 34 3 1. Inleiding In 2019 slaagden De Slimste Mens ter Wereld, De Mol, Blind Getrouwd, De Luizenmoeder, The Voice van Vlaanderen en wtFOCK erin een groot aandeel van het Vlaamse publiek voor zich te winnen (CIM, 2019; Verstraete, 2019). Ze hebben één ding gemeen: het zijn allemaal formats. De populariteit van formats stijgt nog steeds ieder jaar, waardoor het interessante materie vormt voor academisch onderzoek. In dit artikel wordt dieper ingegaan op de laatste in het rijtje. wtFOCK is de Vlaamse adaptatie van het Noorse format SKAM. Het is een reeks voor jongeren waarbij ieder seizoen een ander hoofdpersonage centraal staat. Ook de internationale populariteit van het format neemt steeds toe, want naast wtFOCK werd de afgelopen drie jaar in zeven andere landen een lokale adaptatie geproduceerd. Het internationale én Vlaamse succes van het format maken wtFOCK tot een interessante case om hier onder de loep te nemen. Het begrip format heeft een brede interpretatie en kent bijgevolg dus verschillende definities. In deze masterproef bouw ik verder op de definitie die gehanteerd wordt door Chalaby (2011, p. 296): “a format is a show that can generate a distinctive narrative and is licensed outside its country of origin in order to be adapted to local audiences”. De sleutel tot succes voor internationale formats is het feit dat ze onderhevig zijn aan enkele lokale aanpassingen (Suna, 2018). Het publiek neigt namelijk naar herkenbare content die aansluit bij hun leefwereld of cultuur. Dit fenomeen introduceert het begrip localisation (Chalaby, 2005; Waisbord, 2004). Voor sommige auteurs is de definiëring van Chalaby te breed en omvat het niet de kernwaarden van een format (Esser, 2016; Moran, 2009). Desalniettemin hanteer ik in dit artikel bewust de brede definitie van Chalaby, omwille van de conceptuele onduidelijkheid tussen formats en remakes (cfr. infra). Voor lokalisatie in transnationale remakes is er reeds aanzienlijk onderzoek verricht naar film (Achouche & Moulin, 2015). Ook in de televisiewereld zien we de laatste jaren een toename in dergelijk onderzoek. Volgens Forrest (2012) zijn aanpassingen aan de lokale sociale en culturele omgeving bij televisie eigenlijk belangrijker dan bij film. In Vlaanderen is dergelijk onderzoek echter nog schaars of betreft het voornamelijk dezelfde linguïstische regio, nl. Vlaanderen-Nederland. Onderzoek van Van Keulen en Krijnen (2014) zorgden echter voor belangrijke