DZIENNIK URZ ĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO

Olsztyn, dnia 15 marca 2006 r. Nr 37

TRE ŚĆ : Poz.:

UCHWAŁA RADY GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE:

782 - Nr XXVIII/193/05 z dnia 29 grudnia 2005 r. w sprawie uchwalenia gminnego programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami...... 2427

782 UCHWAŁA Nr XXVIII/193/05 Rady Gminy Gronowo Elbl ąskie z dnia 29 grudnia 2005 r.

w sprawie uchwalenia gminnego programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorz ądzie gminnym (jednolity § 2. Wykonanie uchwały powierza si ę Wójtowi Gminy tekst Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z pó źniejszymi Gronowo Elbl ąskie. zmianami), art.17 ust. 1 art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. § 3. Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od Nr 62, poz. 627 z pó źniejszymi zmianami) oraz art. 14 ust. ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym Województwa 1 i 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. Warmi ńsko-Mazurskiego. U. Nr 62, poz. 628 z pó źniejszymi zmianami) Rada Gminy Gronowo Elbl ąskie uchwala, co nast ępuje: Przewodnicz ący Rady Gminy Zenon Urbaniak § 1. Uchwala si ę „Program ochrony środowiska Gminy Gronowo Elbl ąskie” wraz z „Planem gospodarki odpadami na lata 2005 - 2010" stanowi ące zał ącznik do uchwały.

Dziennik Urz ędowy - 2428 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Zał ącznik do uchwały Nr XXVIII/193/05 Rady Gminy Gronowo Elbl ąskie z dnia 29 grudnia 2005 r.

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE.

Gronowo Elbl ąskie, 2004

SPIS TRE ŚCI.

1. WPROWADZENIE. 2. METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU I GŁÓWNE UWARUNKOWANIA PROGRAMU. 3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY. 3.1 POŁO śENIE GEOGRAFICZNE i ADMINISTRACYJNE. 3.2 GEOMORFOLOGIA i RZE ŹBA TERENU. 3.3 WARUNKI KLIMATYCZNE. 3.4 STRUKTURA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO. 3.5 FORMY U śYTKOWANIA TERENU. 3.6 RYS HISTORYCZNO-KULTUROWY. 3.7 DEMOGRAFIA i PROCESY SPOŁECZNE. 3.8 SYTUACJA GOSPODARCZA. 3.9 INFRASTRUKTURA TECHNICZNO-IN śYNIERYJNA GMINY. 3.9.1 DROGI. 3.9.2 KOLEJ i KOMUNIKACJA ZBIOROWA. 3.9.3 SIE Ć WODOCI ĄGOWA. 3.9.4 SIE Ć KANALIZACYJNA. 3.9.5 ZAOPATRZENIE w ENERGI Ę CIEPLN Ą. 3.9.6 ZAOPATRZENIE w ENERGI Ę ELEKTRYCZN Ą. 3.9.7 CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU ZAOPATRZENIA w GAZ ZIEMNY. 3.9.8 GOSPODARKA ODPADAMI. 3.9.9 TURYSTYK A. 3.10 ODDZIAŁYWANIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNO - IN śYNIERYJNEJ NA ŚRODOWISKO.

4. ZAŁO śENIA WYJ ŚCIOWE PROGRAMU. 4.1 UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE PROGRAMU. 4.1.1 POLITYKA EKOLOGICZNA PA ŃSTWA. 4.1.2 INTEGRACJA z UNI Ą EUROPEJSK Ą. 4.1.3 POLITYKA I STRATEGIA WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO. 4.1.4 UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO. 4.1.5 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO NA LATA 2003-2006 Z UWZGL ĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2007-2010. 4.1.6 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU ELBL ĄSKIEGO NA LATA 2004 - 2010. 4.1.7 NAJWA śNIEJSZE AKTY PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA.

5. ZAŁO śENIA OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE DO 2010 ROKU. 5.1 GMINNE LIMITY RACJONALNEGO WYKORZYSTANIA ZASOBÓW NATURALNYCH i POPRAWY STANU ŚRODOWISKA. 5.2 NADRZ ĘDNY CEL PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE. 5.3 PRIORYTETY EKOLOGICZNE.

6. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO. 6.1 JAKO ŚĆ WÓD I STOSUNKI WODNE. 6.1.1 STAN AKTUALNY. 6.1.2 PROGRAM POPRAWY DLA POLA: JAKO ŚĆ WÓD i STOSUNKI WODNE. 6.1.3 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: JAKO ŚĆ WÓD i STOSUNKI WODNE. 6.2 POWIETRZE ATMOSFERYCZNE. 6.2.1 STAN AKTUALNY. 6.2.2 PROGRAM POPRAWY DLA POLA: POWIETRZE ATMOSFERYCZNE. 6.2.3 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: POWIETRZE ATMOSFERYCZNE. 6.3 HAŁAS. 6.3.1 STAN AKTUALNY. 6.3.2 PROGRAM POPR Ą WY DLA POLA: HAŁAS i WIBRACJE. 6.3.3 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: HAŁAS. 6.4 PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE. Dziennik Urz ędowy - 2429 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

6.4.1 STAN AKTUALNY. 6.4.2 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: PROMIENIOWANIE ELEKROMAGNETYCZNE. 6.4.3 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE. 6.5 POWA śNE AWARIE I ZAGRO śENIA NATURALNE. 6.5.1 STAN AKTUALNY. 6.5.2 PROGRAM POPRAWY DLA POLA: POWA śNE AWARIE i ZAGRO śENIA NATURALNE. 6.5.3 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: POWA śNE AWARIE i ZAGRO śENIA NATURALNE.

7. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE U śYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODY. 7.1 OCHRONA PRZYRODY i KRAJOBRAZU. 7.1.1 STAN AKTUALNY. 7.1.2 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: OCHRONA PRZYRODY i KRAJOBRAZU. 7.1.3 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: OCHRON A PRZYRODY I KRAJOBRAZU. 7.2 GLEBY. 7.2.1 STAN AKTUALNY. 7.2.2 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: GLEBY. 7.2.3 PROGRAM OPERACYJNY NA LATA 2004 - 2007 DLA POLA: GLEBY. 7.3 OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN. 7.3.1 BUDOWA GEOLOGICZNA. 7.3.2 SUROWCE MINERALNE. 7.4 POWIERZCHNIA TERENU.

8. ZRÓWNOWA śONE WYKORZYSTANIE SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII. 8.1 RACJONALIZACJA U śYTKOWANIA WODY DO CELÓW PRODUKCYJNYCH i KONSUMPCYJNYCH. 8.2 ZMNIEJSZENIE ZU śYCIA ENERGII. 8.3 WZROST WYKORZYSTANIA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH. 8.4 ZMNIEJSZENIE MATERIAŁOCHŁONNO ŚCI i ODPADOWO ŚCI PRODUKCJI.

9. WŁ ĄCZANIE ASPEKTÓW EKOLOGICZNYCH DO POLITYK SEKTOROWYCH. 9. 1 ZAGADNIENIA OCHRON Y ŚRODOWISKA w UJ ĘCIU SEKTOROWYM. 9.1.1 PRZEMYSŁ. 9.1.2 TRANSPORT. 9.1.3 GOSPODARKA KOMUNALNA i BUDOWNICTWO. 9.1.4 REKREACJA i TURYSTYKA. 9.1.5 ROLNICTWO. 9.1.6 AKTYWIZACJA RYNKU DO DZIAŁA Ń NA RZECZ ŚRODOWISKA.

10. EDUKACJA EKOLOGICZNA. 10.1 DOTYCHCZASOWE DZIAŁANIA W ZAKRESIE PROMOCJI I EDUKACJI w DZIEDZINIE GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE. 10.2 EDUKACJA EKOLOGICZNA FORMALNA (SZKOLNA). 10.3 EDUKACJA EKOLOGICZNA POZASZKOLNA. 10.4 PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: EDUKACJA EKOLOGICZNA.

11. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU. 11.1 STAN AKTUALNY. 11.2 ANALIZA KOSZTÓW ROZWI ĄZA Ń ZAPROPONOWANYCH w PROGRAMIE.

12. ZARZ ĄDZANIE OCHRONA ŚRODOWISKA. 12.1 INSTRUMENTY ZARZ ĄDZANIA ŚRODOWISKIEM. 12.2 ZARZ ĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA.

13. SPOSÓB KONTROLI ORAZ DOKUMENTOWANIA REALIZACJI PROGRAMU.

14. ANALIZA MO śLIWYCH DO ZASTOSOWA Ń ROZWI ĄZA Ń NA PODSTAWIE OCENY INFRASTRUKTURY GMINY, ORGANIZACJI WEWN ĘTRZNEJ I ZARZ ĄDZANIA OCHRONA ŚRODOWISKA W GMINIE ORAZ SYTUACJI FINANSOWEJ.

SPIS LITERATURY. SPIS TABEL. SPIS RYSUNKÓW.

Dziennik Urz ędowy - 2430 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

„Ziemia nie nale Ŝy do człowieka, człowiek nale Ŝy do - podstawa do ubiegania si ę o fundusze celowe. Ziemi. Cokolwiek przydarzy si ę Ziemi, przydarzy si ę człowiekowi.” Cele i działania proponowane w programie ochrony środowiska posłu Ŝą do tworzenia warunków dla takich 1. Wprowadzenie. zachowa ń ogółu społecze ństwa gminy, które b ędą słuŜyć poprawie stanu środowiska przyrodniczego. Realizacja Wielokierunkowa ekspansja człowieka i post ępuj ący celów wytyczonych w programie powinna spowodowa ć rozwój cywilizacji opartej o przemysł spowodowały polepszenie warunków Ŝycia mieszka ńców przy znaczn ą degradacj ę środowiska naturalnego - zachowaniu walorów środowiska naturalnego na terenie zanieczyszczenie jego poszczególnych komponentów, gminy. wyczerpywanie si ę zasobów surowcowych, gini ęcie gatunków zwierz ąt i ro ślin, a tak Ŝe pogorszenie stanu Program ochrony środowiska przedstawia aktualny zdrowia ludno ści na niespotykan ą dotychczas skal ę. stan środowiska, okre śla hierarchi ę niezb ędnych działa ń Dalsze zanieczyszczanie i dewastacja środowiska zmierzaj ących do poprawy tego stanu, umo Ŝliwia nieuchronnie prowadziłyby do katastrofy ekologicznej, koordynacj ę decyzji administracyjnych oraz wybór decyzji dlatego podj ęto odpowiednie działania zaradcze maj ące inwestycyjnych podejmowanych przez ró Ŝne podmioty i na celu zahamowanie tych procesów i przywrócenie instytucje. Sam program nie jest dokumentem takiego stanu środowiska, który nie zagra Ŝałby zdrowiu stanowi ącym, ingeruj ącym w uprawnienia poszczególnych ludzi. Obecnie przyjmuje si ę, Ŝe jednym z najwa Ŝniejszych jednostek administracji rz ądowej i samorz ądowej oraz praw człowieka jest prawo do Ŝycia w czystym podmiotów u Ŝytkuj ących środowisko. Nale Ŝy jednak środowisku. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku oczekiwa ć, Ŝe poszczególne jego wytyczne i stanowi, Ŝe Rzeczpospolita Polska zapewnia ochron ę postanowienia b ędą respektowane i uwzgl ędniane w środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa Ŝonego planach szczegółowych i działaniach inwestycyjnych w rozwoju. zakresie ochrony środowiska.

Zrównowa Ŝony rozwój oznacza prowadzenie szerokiej Zakłada si ę, Ŝe kształtowanie polityki ekologicznej w działalno ści gospodarczej i społecznej przy jednoczesnym gminie b ędzie miało charakter procesu ci ągłego, z niedopuszczeniu do dalszej degradacji środowiska jednoczesnym zastosowaniem metody programowania naturalnego oraz na podejmowaniu działa ń zmierzaj ących „krocz ącego”, polegaj ącej na cyklicznym weryfikowaniu do restytucji zniszczonych elementów środowiska. Istota perspektywicznych celów w przekrojach etapowych i zrównowa Ŝonego rozwoju polega wi ęc na tym, aby wydłu Ŝaniu horyzontu czasowego Programu w jego zapewni ć zaspokojenie obecnych potrzeb bez kolejnych edycjach. ograniczania przyszłym generacjom mo Ŝliwo ści rozwoju. 2. Metodyka opracowania Programu i główne Wskazane zostało równie Ŝ, Ŝe ochrona środowiska uwarunkowania Programu. jest obowi ązkiem władz publicznych, które poprzez swoj ą polityk ę powinny zapewni ć bezpiecze ństwo ekologiczne. Sposób opracowania Programu został Gminy nale Ŝą do władz publicznych, zatem równie Ŝ na podporz ądkowany metodologii wła ściwej dla planowania nich spoczywa obowi ązek wykonywania zada ń z zakresu strategicznego, polegaj ącej na: ochrony środowiska oraz odpowiedzialno ść za jako ść Ŝycia mieszka ńców. Dodatkowym wyzwaniem jest tak Ŝe - okre śleniu diagnozy stanu środowiska członkostwo w Unii Europejskiej oraz zwi ązane z nim przyrodniczego w gminie Gronowo Elbl ąskie, wymogi, m.in. wdro Ŝenie przepisów i osi ągni ęcie zawieraj ącej charakterystyk ę poszczególnych standardów UE w zakresie ochrony środowiska. komponentów środowiska wraz z ocen ą ich stanu; - okre śleniu kreatywnej cz ęś ci Programu poprzez Efektywno ść działa ń w zakresie ochrony dziedzictwa uszczegółowienie celów głównych oraz przyrodniczego zale Ŝy przede wszystkim od polityki i sformułowanie listy działa ń; rozwi ąza ń przyj ętych na szczeblu lokalnym oraz - scharakteryzowaniu uwarunkowa ń realizacyj- pozyskania zainteresowania i zrozumienia ze strony nych Programu w zakresie rozwi ąza ń prawno- społeczno ści lokalnych. Działania takie, aby były instytucjonalnych, źródeł finansowania, ocen skuteczne, musz ą by ć prowadzone zgodnie z oddziaływania na środowisko, planowania opracowanym uprzednio programem, sporz ądzonym na przestrzennego; podstawie wnikliwej analizy sytuacji dla danego rejonu. - okre śleniu zasad monitorowania . Zadanie takie ma spełnia ć wieloletni program ochrony środowiska. Źródłami informacji dla Programu były materiały uzyskane ze Starostwa Powiatu Elbl ąskiego, Urz ędu Program jest dokumentem planowania strategicznego, Gminy Gronowo Elbl ąskie, Wojewódzkiego Inspektoratu wyra Ŝaj ącym cele i kierunki polityki ekologicznej Ochrony Środowiska w Olsztynie, Wojewódzkiego Urz ędu samorz ądu gminy Gronowo Elbl ąskie i okre ślaj ącym Statystycznego w Olsztynie, Urz ędu Marszałkowskiego wynikaj ące z niej działania. Tak uj ęty Program b ędzie Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, a tak Ŝe prace wykorzystywany jako: instytutów i placówek naukowo-badawczych z zakresu ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami, jak - główny instrument strategicznego zarz ądzania gmin ą równie Ŝ dost ępna literatura fachowa. w zakresie ochrony środowiska, - podstawa tworzenia programów operacyjnych i Zgromadzone informacje zostały zweryfikowane zawierania kontraktów z innymi jednostkami poprzez ankietyzacj ę, wywiady i sonda Ŝe. Do podmiotów administracyjnymi i podmiotami gospodarczymi, gospodarczych z terenu gminy rozesłane zostały ankiety - przesłanka konstruowania bud Ŝetu gminy, uwzgl ędniaj ące szerok ą problematyk ę ochrony - płaszczyzna koordynacji i układ odniesienia dla środowiska, z których wnioski zostały uwzgl ędnione w innych podmiotów polityki ekologicznej, Programie. Dziennik Urz ędowy - 2431 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Jako punkt odniesienia dla programu ochrony 3. Ogólna charakterystyka gminy. środowiska przyj ęto aktualny stan środowiska oraz stan infrastruktury ochrony środowiska na dzie ń 31.12.2003 Gmina wiejska Gronowo Elbl ąskie jest cz ęś ci ą powiatu roku. elbl ąskiego i zajmuje obszar o powierzchni 89,2 km 2, który Koncepcja Programu oparta jest o zapisy na koniec 2003 roku zamieszkiwany był przez 4 872 nast ępuj ących dokumentów: osoby (www.stat.gov.pl). Charakteryzowana jednostka administracyjna le Ŝy na urodzajnych glebach śuław 1. Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 Elbl ąskich, w zwi ązku z czym wiod ącą funkcj ę w roku. Definiuje ono ogólne wymagania w odniesieniu do gospodarce gminy pełni rolnictwo. U Ŝytki rolne na madach programów ochrony środowiska opracowywanych dla Ŝuławskich zajmuj ą około 83 % ogólnej powierzchni potrzeb województw, powiatów i gmin. gminy.

2. Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2003-2006 z Obszar charakteryzowanej jednostki administracyjnej uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010”. Zgodnie podzielony jest na 14 sołectw, na które składa si ę z zapisami tego dokumentu Program powinien definiować: 19 miejscowo ści wiejskich. W śród nich najwi ększymi ośrodkami usługowymi s ą wsie Gronowo Elbl ąskie i - cele średniookresowe do 2010 roku, Jegłownik, zamieszkiwane ł ącznie przez około - zadania na lata 2003-2006, 2 700 osób. - monitoring realizacji Programu, - nakłady finansowe na wdro Ŝenie Programu. Wyró Ŝnikami poło Ŝenia geograficzno-przestrzennego gminy s ą bliskie s ąsiedztwo Elbl ąga (około 5 km), Cele i zadania uj ęte w kilku blokach tematycznych, a Malborka (12 km) i aglomeracji trójmiejskiej (70 - 90 km), mianowicie: korzystne powi ązania komunikacyjne realizowane za po średnictwem drogi krajowej nr 22 i zelektryfikowanej linii - cele i zadania o charakterze systemowym, kolejowej oraz du Ŝy udział terenów poło Ŝonych poni Ŝej - ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne poziomu morza (około 80 % obszaru charakteryzowanej uŜytkowanie zasobów przyrody, jednostki administracyjnej). - zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, - jako ść środowiska i bezpiecze ństwo ekologiczne. 3.1 Poło Ŝenie geograficzne i administracyjne.

3. Program ochrony środowiska województwa Analizuj ąc poło Ŝenie gminy Gronowo Elbl ąskie w warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z oparciu o podział Polski na regiony fizyczno-geograficzne uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010. W wprowadzony przez J. Kondrackiego (1998) nale Ŝy dokumencie tym okre ślono długoterminow ą polityk ę stwierdzi ć, Ŝe charakteryzowana jednostka ochrony środowiska dla województwa warmi ńsko- administracyjna le Ŝy w obr ębie: mazurskiego, przedstawiono cele krótkoterminowe i sposób ich realizacji, okre ślono sposoby zarz ądzania PROWINCJI: Ni Ŝ Środkowoeuropejski; środowiskiem i aspekty finansowe realizacji programu. PODPROWINCJI: Pobrze Ŝa Południowobałtyckie; MAKROREGIONU: Pobrze Ŝe Gda ńskie; 4. Wytyczne do sporz ądzania programów ochrony MEZOREGIONU: śuławy Wi ślane. środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, które podaj ą sposób i zakres uwzgl ędniania polityki śuławy Wi ślane s ą delt ą Wisły - nisko poło Ŝon ą ekologicznej pa ństwa w programach ochrony środowiska równin ą o powierzchni około 2 460 km 2, utworzon ą w oraz wskazówki, co do zawarto ści programów. W wyniku akumulacji namułów rzecznych. Akumulacja gminnym programie powinny by ć uwzgl ędnione: przykorytowa odci ęła tereny ni Ŝej poło Ŝone, cz ęś ciowo poni Ŝej poziomu morza, zajmuj ące powierzchni ę około - zadania własne gminy (pod zadaniami własnymi 450 km 2. Współczesny krajobraz śuław Wi ślanych jest nale Ŝy rozumie ć te przedsi ęwzi ęcia, które b ędą wynikiem działalno ści gospodarczej prowadzonej od finansowane w cało ści lub cz ęś ciowo ze środków XIV wieku przez osadników holenderskich, którzy to bud Ŝetowych i pozabud Ŝetowych b ędących w usypali pierwsze wały przeciwpowodziowe, wykopali dyspozycji gminy), kanały i rowy melioracyjne a tak Ŝe zbudowali - zadania koordynowane (pod zadaniami przepompownie wody z terenów ni Ŝej poło Ŝonych w koordynowanymi nale Ŝy rozumie ć pozostałe zadania stosunku do wy Ŝej płyn ących rzek. zwi ązane z ochron ą środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które s ą Gmina Gronowo Elbl ąskie le Ŝy we wschodniej cz ęś ci finansowane ze środków przedsi ębiorstw oraz ze śuław Wi ślanych zwanej śuławami Elbl ąskimi. Cechuj ą środków zewn ętrznych, b ędących w dyspozycji si ę one harmonijnym płaskim krajobrazem doliny Wisły, organów i instytucji szczebla centralnego, b ądź przekształconym w wyniku rolniczej działalno ści instytucji działaj ących na terenie gminy, ale człowieka. podległych bezpo średnio organom centralnym). Pod wzgl ędem administracyjnym charakteryzowana Niniejszy dokument b ędzie uszczegóławiany, gmina poło Ŝona jest w zachodniej, peryferyjnej cz ęś ci korygowany i koordynowany z obecnie projektowanymi powiatu elbl ąskiego, który jest cz ęś ci ą województwa aktami wykonawczymi do Ustawy Prawo ochrony warmi ńsko-mazurskiego. Gronowo Elbl ąskie graniczy od środowiska i do kilkunastu ustaw komplementarnych, zachodu z gminami województwa pomorskiego: Nowym których tre ść powinna by ć uwzgl ędniana w Programie. Dworem Gda ńskim i Starym Polem, przy czym granica ta przebiega wzdłu Ŝ rzeki Nogat, od północy i północnego wschodu z gmin ą Elbl ąg, natomiast od południa i południowego wschodu z gmin ą Markusy.

Dziennik Urz ędowy - 2432 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

3.2 Geomorfologia i rze źba terenu. rocznej utrzymuje si ę w granicach od 3,2 do 4,0 m/s. Najwy Ŝsze pr ędko ści wiatrów (3,5 - 4,4 m/s) wyst ępuj ą Gmina Gronowo Elbl ąskie, podobnie jak jednostka zim ą i na pocz ątku wiosny. Ilo ść dni wyst ępowania ciszy i nadrz ędna w stosunku do niej - powiat elbl ąski, poło Ŝona wiatrów słabych jest dosy ć niska. jest na zapleczu strefy maksymalnego zasi ęgu fazy pomorskiej zlodowace ń północnopolskich, Warunki bioklimatyczne terenów Ŝuławskich, zagł ębie ń reprezentowanej na południu przez ci ąg morenowy terenowych i stoków północnych s ą niekorzystne. Prabuty - Mor ąg. Strefa zasi ęgu l ądolodu fazy pomorskiej Równie Ŝ warunki klimatyczne dla rolnictwa s ą średnio wyznacza najmłodsz ą krain ę polodowcow ą o rze źbie korzystne, bowiem zbyt cz ęste w okresie wiosennym młodoglacjalnej, odznaczaj ącą si ę du Ŝymi deniwelacjami napływy chłodnych mas powietrza z północy opó źniaj ą terenu, przy czym nie uwidaczniaj ą si ę one raczej w wegetacj ę ro ślin. granicach charakteryzowanej jednostki administracyjnej, gdzie dominuje płaski krajobraz śuław Wi ślanych. 3.4 Struktura zagospodarowania przestrzennego.

śuławy Wi ślane reprezentowane w granicach gminy Poło Ŝenie gminy Gronowo Elbl ąskie w granicach przez śuławy Elbl ąskie s ą nisko poło Ŝon ą równin ą śuław Wi ślanych miało wpływ na rozwój jej terenów i ich deltow ą Wisły, utworzon ą w wyniku akumulacji namułów zagospodarowanie. śuławy, analizowane jako jednostka rzecznych. Znaczna cz ęść śuław Elbl ąskich stanowi fizyczno-geograficzna, cechuj ą si ę charakterystycznym, tereny depresyjne. Jest to zupełnie płaska powierzchnia niezwykle uporz ądkowanym rolniczym krajobrazem ze zbudowana z mad mulisto-ilastych, rzadziej z materiału specyficznym układem dróg, kanałów i rowów, z licznymi drobnopiaszczystego. Od strony zachodniej ich naturaln ą obiektami hydrotechnicznymi (mosty, śluzy, pompy) i granic ę stanowi rzeka Nogat. zachowanymi zabytkami kultury mennonickiej. Lokalizacja gminy w granicach śuław przes ądza o wiod ącej funkcji Osobliwo ści ą geomorfologiczn ą gminy jest „wyspa” rolnictwa w rozwoju charakteryzowanej jednostki znajduj ąca si ę w rejonie Jegłownika i Nowego Dworu administracyjnej. Elbl ąskiego, zbudowana z materiału morenowego, wznosz ąca si ę 10 - 11 m ponad równin ę akumulacji Podkre ślenia wymaga równie Ŝ fakt, Ŝe powiat elbl ąski, rzecznej śuław Elbl ąskich. Miejscowo ść Gronowo stanowi ący jednostk ę nadrz ędn ą dla charakteryzowanej Elbl ąskie poło Ŝona jest na fragmencie równiny rzecznej, gminy, zajmuje czołowe miejsce pod wzgl ędem jako ści le Ŝą cej na wysoko ści 2,0 - 2,5 m n.p.m., zbudowanej z gleb i waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, tak w piasków drobnoziarnistych z przewarstwieniami mułków. województwie warmi ńsko - mazurskim jak i w kraju, o czym świadczy wska źnik bonitacji gleb wynosz ący 1 i 3.3 Warunki klimatyczne. wska źnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej - 1,19. Szczególne predyspozycje do rozwoju produkcji Obszar gminy Gronowo Elbl ąskie nale Ŝy wg Atlasu rolniczej w granicach powiatu elbl ąskiego posiadaj ą gminy hydrologicznego Polski, (Stachy 1987) do pomorsko- w cało ści lub cz ęś ciowo poło Ŝone na śuławach, a zatem warmi ńskiego regionu klimatycznego. równie Ŝ gmina Gronowo Elbl ąskie, na terenie której wyst ępuj ą mady Ŝuławskie, zaliczane do kompleksu Warunki klimatyczne charakteryzowanej jednostki pszennego bardzo dobrego i dobrego. administracyjnej, podobnie jak warunki klimatyczne całego regionu, kształtowane s ą przez Morze Bałtyckie. Przy analizie zagadnie ń zwi ązanych z Nast ępstwem tego s ą pó źniejsze i chłodniejsze wiosny, zagospodarowaniem przestrzennym nale Ŝy uwzgl ędni ć długie i ciepłe jesienie oraz stosunkowo łagodne zimy. równie Ŝ pozostałe uwarunkowania zewn ętrzne (poza poło Ŝeniem w obr ębie śuław), w tym poło Ŝenie gminy w Teren śuław, w obr ębie których poło Ŝona jest gmina, obszarze funkcjonalnym Zielonych Płuc Polski. Fakt ten charakteryzuje si ę szczególnie du Ŝą wilgotno ści ą wi ąŜ e si ę z konieczno ści ą szczególnego eksponowania powietrza i gruntu, wynikaj ącą z płytkiego zalegania wód zagadnie ń ochrony środowiska. Równie istotne znaczenie gruntowych i g ęstej sieci cieków powierzchniowych. ma s ąsiedztwo miasta Elbl ąga, które stanowi dobre Cz ęstym zjawiskiem jest inwersja temperatury, wywołana zaplecze usługowo-techniczne, i co mo Ŝe podlega ć spływem chłodnego powietrza z s ąsiednich wysoczyzn. niejednoznacznej ocenie - powoduje konieczno ść Ponadto wyst ępuj ą w tym rejonie silne pr ądy powietrza, przeprowadzenia przez obszar gminy ci ągów wynikaj ące z rozległo ści obszaru i braku zadrzewienia. magistralnych sieci infrastruktury technicznej. Warunki termiczne nie wykazuj ą wi ększego zró Ŝnicowania. Średnia roczna temperatura powietrza 3.5 Formy u Ŝytkowania terenu. wynosi 7,3 - 7,8 oC. Wśród form u Ŝytkowania terenu w granicach gminy Charakterystyczna jest stosunkowo mała ilo ść opadów zdecydowanie dominuj ą tereny rolnicze, które zajmuj ą atmosferycznych w stosunku do otaczaj ących wysoczyzn. około 83% powierzchni charakteryzowanej jednostki Średnie roczne sumy opadów dla śuław Elbl ąskich administracyjnej. Wiod ąca funkcja rolnictwa, zwi ązana z wynosz ą około 550 - 600 mm i wzrastaj ą w kierunku wyst ępowaniem wysokiej jako ści gleb, oraz poło Ŝenie wschodnim, osi ągaj ąc w mie ście Elbl ągu 659 mm. geograficzne, s ą czynnikami, które wpłyn ęły na nisk ą Najintensywniejsze opady przypadaj ą na miesi ące letnie: lesisto ść gminy (0,04 %). lipiec oraz sierpie ń. Pokrywa śnie Ŝna w rejonie śuław utrzymuje si ę około 60 dni w roku (Stachy, 1987). Poni Ŝej przedstawiono podstawowe informacje na temat form u Ŝytkowania terenu w granicach W granicach charakteryzowanej jednostki administracyjnych gminy Gronowo Elbl ąskie pochodz ące administracyjnej przewa Ŝaj ą wiatry z kierunków SW, W i z Banku Danych Regionalnych aktualne na dzie ń S, jednak na przestrzeni roku wyst ępuje ich 31.12.2003 roku, a tak Ŝe uzyskane z UG podczas zró Ŝnicowanie. Wiosn ą i wczesnym latem wiatry wiej ą z zbierania informacji na potrzeby niniejszego opracowania: kierunków NW, N i NE. Średnia pr ędko ść wiatrów w skali Dziennik Urz ędowy - 2433 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 1 Formy u Ŝytkowania terenu w granicach mennonickich i protestanckich. Do dzi ś na ich terenie administracyjnych gminy Gronowo Elbl ąskie. zachowały si ę ślady kolonizacji prowadzonej przez wygnanych z Niderlandów Mennonitów, którzy Odsetek Powierzchnia doprowadzili do zagospodarowania terenów podmokłych i Lp. Forma u Ŝytkowania terenu powierzchni [ha] utworzenia na nich dochodowych gospodarstw. To gminy [%] I. UŜytki rolne, w tym: 7405 83,02 wła śnie dzi ęki Mennonitom cech ą charakterystyczn ą 1 - grunty orne 3598 40,34 śuław jest wyst ępowanie w ich granicach systemu 2 - sady 22 0,25 odwadniaj ącego oraz niezwykle uporz ądkowanego 3 - ł ąki 3589 40,23 rolniczego krajobrazu. 4 - pastwiska 196 2,20 UŜytki le śne i grunty II. 32 0,36 zadrzewione Do czasów współczesnych zachowało si ę wiele 1 lasy 4 0,04 interesuj ących zabytków godnych obejrzenia, zwi ązanych Pozostałe grunty i nieu Ŝytki, w z wielowiekowym zagospodarowywaniem śuław. Tu Ŝ III. 1483 16,62 tym: obok drogi Malbork - Elbl ąg, w miejscowo ści Szopy, 1 - obszary pod wodami 564 6,32 znajduje si ę most zwodzony charakteryzuj ący si ę - obszary poddane antropopresji (tereny specyficzn ą konstrukcj ą. Inn ą ciekawostk ą jest pompa 2 mieszkaniowe, tereny 220 2,47 parowa w Ró Ŝanach. Interesuj ące s ą równie Ŝ zabytki przemysłowe i komunikacyjne, zwi ązane z osadnictwem Mennonitów, do których mo Ŝna tereny zieleni urz ądzonej) zaliczy ć zespół sakralny w Rozgarcie, zagrody Źródło: Bank Danych Regionalnych (www.stat.gov.pl ); holenderskie znajduj ące si ę niemal w ka Ŝdej wsi oraz Informacje UG Gronowo Elbl ąskie; unikalny system melioracyjny. Na uwag ę zasługuj ą równie Ŝ liczne cmentarze mennonickie, świadcz ące o Z przedstawionych informacji wynika, Ŝe kulturalnym dorobku holenderskich emigrantów religijnych. najwa Ŝniejsz ą i wiod ącą funkcj ą gminy jest rolnictwo. Takie cmentarze zachowały si ę do dzi ś m.in. w Gronowie Opiera si ę ono o optymalne wykorzystanie rolniczej Elbl ąskim, Rozgarcie, Fiszewie, Wikrowie. W śród przestrzeni produkcyjnej, przetwórstwo rolne oraz zabytków sakralnych uwag ę zwraca ko ściół w Jegłowniku składowanie. Z racji poło Ŝenia geograficznego oraz wie Ŝa gotyckiego ko ścioła w Fiszewie. charakteryzowanej jednostki administracyjnej istotną funkcj ę mogłaby pełni ć równie Ŝ turystyka krajoznawcza i Cennym obiektem, cho ć ju Ŝ nie kultury materialnej jest agroturystyka, co dodatkowo potwierdzaj ą zapisy zawarte te Ŝ d ąb w Gronowie Elbl ąskim o obwodzie pnia 4 m i w Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania wysoko ści 30 m. Ciekawostk ą krajobrazow ą jest tzw. przestrzennego gminy Gronowo Elbl ąskie (1999) oraz w „śuławska Góra” si ęgaj ąca 11,4 m n.p.m. - ostaniec Strategii rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004- polodowcowy, u którego stóp znajduje si ę torfowisko 2013 (2003). stanowi ące pozostało ści dawnej zatoki Zalewu Wi ślanego. Obszar wyniesienia był penetrowany przez staro Ŝytnych 3.6 Rys historyczno-kulturowy. Rzymian, co potwierdzaj ą znaleziska monet rzymskich. Na północnym kra ńcu wzniesienia - w Wikrowie - Historia danego obszaru, analizowana z punktu znajdował si ę malowniczy okazały wiatrak typu widzenia ochrony środowiska, wskazuje te komponenty holenderskiego, pochodz ący z 1855 roku. Dla uzyskania systemu przyrodniczego, które ju Ŝ w najdawniejszych korzystniejszej wysoko ści usytuowany został na budynku czasach nara Ŝone były na degradacj ę lub gospodarczym o konstrukcji szkieletowej, obecnie ruiny po zanieczyszczenie. Co wi ęcej, analiza zagadnie ń spaleniu. Ponadto przed wiekami, przez tereny gminy historycznych pozwala śledzi ć tendencje rozwojowe Gronowo Elbl ąskie, biegł szlak handlowy do słynnej osady poszczególnych gał ęzi gospodarki i na ich podstawie Truso, b ędący najstarsz ą drog ą przez śuławy. wnioskowa ć o przekształceniach zachodz ących w środowisku naturalnym. Dlatego te Ŝ, ten pozornie Zachowane w krajobrazie charakteryzowanej jednostki niepasuj ący do konstrukcji niniejszego dokumentu administracyjnej zabytki stanowi ą dowody na wpływy rozdział, pełni istotn ą rol ę w kompletnym postrzeganiu wielu cywilizacji i kultur w ci ągu minionych epok systemu przyrodniczego charakteryzowanej jednostki historycznych. Wskazuj ą równie Ŝ na uwarunkowania i administracyjnej. tendencje rozwojowe poszczególnych komponentów środowiska. Jeszcze w XII wieku tereny śuław, głównie ze wzgl ędu na stałe niebezpiecze ństwo wyst ąpienia powodzi, były W ostatnich latach nast ąpiła zmiana kryteriów oceny słabo zaludnione. Cały obszar poro śni ęty był g ęstymi warto ści zabytkowej obiektów i rozszerzenie ochrony dóbr lasami, w których przewa Ŝały gatunki li ściaste - topole, kultury na obiekty z ko ńca XIX i pocz ątku XX wieku. Do dęby, graby i olsze. naszych czasów zachowało si ę wiele interesuj ących obiektów sakralnych, zespołów dworsko-parkowych Pocz ąwszy od XIII wieku rozpocz ął si ę okres (pałacowo - parkowych) i zwi ązanych z nimi obiektów intensywnego zasiedlania omawianego regionu. I cho ć mieszkalno-gospodarczych, a tak Ŝe domów mieszkalnych obszar dzisiejszej gminy Gronowo Elbl ąskie zacz ęto i cmentarzy. Cz ęść z tych obiektów jest ju Ŝ wpisana do kolonizowa ć ju Ŝ w okresie wczesnego średniowiecza, to rejestru zabytków i obj ęta ścisł ą ochron ą konserwatorsk ą, najstarsze znane lokacje wsi pochodz ą wła śnie z a pozostałe s ą postulowane do obj ęcia ochron ą prawn ą. przełomu XIII i XIV wieku. Były to miejscowo ści: Fiszewo Nale Ŝy te Ŝ doda ć, Ŝe znaczna cz ęść zabytkowych (1257), Ró Ŝany (1296), Rozgart (1352) i Gronowo układów przestrzennych dworsko-parkowych jest obecnie Elbl ąskie (1370). Kolejne wsie tworzyły si ę wraz z w złym stanie i w znacznej mierze zdewastowana i napływem nowych osadników oraz rozbudow ą sieci dróg i zrujnowana, st ąd szybkie obj ęcie ich ochron ą prawn ą jest systemu melioracji. nakazem chwili.

Zasadniczo śuławy s ą jednostk ą jednolit ą kulturowo, kształtowan ą od XIII do XIX wieku przez osadników Dziennik Urz ędowy - 2434 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Poni Ŝej, w formie tabelarycznej przedstawiono wykaz Tabela 3 Ludno ść gminy Gronowo Elbl ąskie. obiektów znajduj ących si ę na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie, wpisanych do rejestru zabytków: Stan ludno ści według: faktycznego stałego miejsca miejsca zameldowania Tabela 2 Obiekty wpisane do Rejestru Zabytków Lp. Mieszka ńcy: zamieszkania zlokalizowane na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie. stan na stan na stan na stan na 30.06. 31.12. 30.06. 31.12. Nr 2003 2003 2003 2003 Lp. Miejscowo ść Obiekt Data wpisu rejestru ogółem, w Cmentarz mennonicki ze 1 4913 4913 4891 4872 1. Fiszewo 107/88 22.08.1988 tym: stoj ącymi stellami z 1800 roku 2 męŜ czy źni 2410 2411 2398 2393 2. Fiszewo Dwór z 1784 roku 3/76 20.05.1976 3 kobiety 2503 2502 2493 2479 Ko ściół – ruina wraz z 3. Fiszewo 346/94 27.04.1994 cmentarzem Źródło: Bank Danych Regionalnych (www.stat.gov.pl). Budynek dworca PKP w obr ębie 4. Gronowo 449/95 21.04.1995 murów Dom podcieniowy oraz brama Struktura wiekowa mieszka ńców gminy przedstawiała 5. Jasionno 147/N 1.12.1961 wjazdowa si ę nast ępuj ąco: Ko ściół pw. Matki Bo Ŝej 6. Jegłownik Nieustaj ącej Pomocy (z 1804 691 21.12.1973 roku) Rysunek 1 Struktura wiekowa mieszka ńców gminy 7. Jegłownik Wiatrak holenderski 35 17.02.1956 Jegłownik Gronowo Elbl ąskie (stan na 31.12.2003). 8. Malborska Budynek mieszkalny-drewniany 202/91 18.11.1991 59 Nowy Dwór 9. Dom (budynek mieszkalny) 145/N 29.11.1961 Elbl ąski Mieszka ńcy gminy Gronowo Elbl ąskie z 10. Rozgart Ko ściół filialny i dzwonnica 280/93 17.06.1993 uwzgl ędnieniem struktury wiekowej Rozgart 11. Dom podcieniowy 174/N 15.12.1961 010/016 12. Rozgart 024 Dom podcieniowy 702 21.12.1973 ców 500 Budynek przepompowni ń 440 452 13. Ró Ŝany odwadniaj ącej – parowa stacja 62/82 3.05.1982 400 422 432 359 389 394 383 369 pomp z XIX wieku 334 300 279 295 Zabudowa zagrody (stodoła z 200 183 14. Ró Ŝany 027 podcieniem i budynek 45 3.09.1956 141 mieszkalny) 100 Budynek mieszkalny – 0 15. Ró Ŝany 028 44 29.08.1956 t t t podcieniowy la a a ta la a liczbamieszka lat lat lat 9 lat 9 lata la lat 5- -2 4 -39 lat Most drogowy zwodzony w 0-4 lata 0-14 5-19 -3 5-59 16. Szopy 443/95 2.03.1995 1 1 0-24 25 35 45-49 l 5 0-64 ci ągu drogi nr 50 2 30 40-44 lata 50-54 6 Wikrowo 17. Wiatrak holenderski z XIX wieku 36 17.02.1956 Szopy przedziały wiekowe Źródło: Strategia rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004-2013.

Źródło: www.stat.gov.pl W podsumowaniu nale Ŝy wspomnie ć o jednym z najcenniejszych zabytków technicznych w Polsce - Kanale Z powy Ŝszego wykresu, uwzgl ędniaj ącego czteroletnie Elbl ąskim, który przebiega mi ędzy innymi przez obszar przedziały wiekowe, wynika, Ŝe najliczniej reprezentowan ą gminy Gronowo Elbl ąskie. Obiekt ten został grup ą mieszka ńców gminy s ą osoby powy Ŝej 65 roku zaprojektowany w 1825 roku przez holenderskiego Ŝycia. Zjawisko to spowodowane jest brakiem podziału in Ŝyniera Jakoba Georga Steenke. Budow ę rozpocz ęto w uwzgl ędniaj ącego dalsze horyzonty wiekowe (nie 1848 roku, kiedy to projektem zainteresował si ę król pruski wiadomo ile osób mie ści si ę w kolejnych czteroletnich Fryderyk Wilhelm IV. Pierwsze statki popłyn ęły kanałem przedziałach wiekowych) i z cał ą pewno ści ą powoduje 12 lat pó źniej, w 1860 roku. Długo ść kanału wynosi myln ą interpretacj ę struktury wiekowej społecze ństwa 129,8 km, a ró Ŝnica wysoko ści pomi ędzy Jeziorem charakteryzowanej jednostki administracyjnej. Potwierdza Pniewskim i Jeziorem Dru Ŝno to około 99 m. Do to analiza zagadnie ń demograficznych oparta o podział na pokonania trasy kanału słu Ŝy unikalny system 5-ciu wiek produkcyjny i nieprodukcyjny. pochylni, które umo Ŝliwiaj ą transport statku l ądem, po szynach. W systemie wodnym kanału funkcjonuj ą 4 Liczba ludno ści w wieku przedprodukcyjnym wynosi w drewniane śluzy. W przeszło ści Kanał słu Ŝył do transportu gminie Gronowo Elbl ąskie 1272 osoby, w wieku drewna z lasów iławsko-ostródzkich, natomiast po II produkcyjnym s ą to 3063 osoby, a w wieku wojnie światowej Ŝegluga została wznowiona dla celów poprodukcyjnym 537 osób. turystycznych.

3.7 Demografia i procesy społeczne. Generalnie struktura wieku ludno ści charakteryzowanej jednostki administracyjnej jest

korzystna na tle sytuacji w województwie warmi ńsko- Według danych Banku Danych Regionalnych liczba mazurskim, głównie dzi ęki nieco wi ększej ilo ści osób w ludno ści gminy Gronowo Elbl ąskie wynosiła na koniec wieku przedprodukcyjnym (26 % w stosunku do 25 % w 2003 roku 4872 osoby, przy czym liczba kobiet województwie) i wci ąŜ utrzymuj ącym si ę dodatnim przekraczała liczb ę m ęŜ czyzn (na 100 m ęŜ czyzn przyro ście naturalnym (0,4 % w stosunku do 0,2 % w przypadały 104 kobiety). Poni Ŝej, w formie tabelarycznej, całym województwie). przedstawiono informacje dotycz ące struktury demograficznej charakteryzowanej jednostki Równie istotne z punktu widzenia procesów administracyjnej na koniec I i II półrocza 2003 roku: demograficznych jest zjawisko migracji. Z informacji

Banku danych Regionalnych wynika, Ŝe zasadniczo na

obszarze gminy w 2003 roku odnotowano dodatni saldo

migracji. Jego warto ść wyniosła +11. Napływ ludno ści do

gminy osi ągn ął warto ść 91 osób, z czego 60 osób

przeniosło si ę z miast a pozostałe 31 z jednostek Dziennik Urz ędowy - 2435 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 wiejskich. Spo śród 80 osób, które wyemigrowały z Stopa bezrobocia w gminie wynosiła na koniec 2003 obszaru charakteryzowanej jednostki administracyjnej, roku 13,6 %, przy czym nale Ŝy mie ć na uwadze, Ŝe 56 przeniosło si ę do miasta, 22 na wie ś a 2 poza granice znaczna cz ęść bezrobocia ukryta była (i prawdopodobnie kraju. jest nadal) w gospodarstwach rolnych. W śród przyczyn tego zjawiska mo Ŝna wymieni ć restrukturyzacj ę du Ŝych Tabela 4 Struktura demograficzna na obszarze gminy dawnych zakładów rolnych oraz upadek szeregu Gronowo Elbl ąskie. podmiotów pracuj ących na rzecz rolnictwa.

Stan na 31.12.2003 Wyszczególnienie Zasadniczo w gminie na 347 osób pracuj ących roku przypadały 662 osoby bezrobotne (bezrobotni Ludno ść ogółem 4872 MęŜ czy źni 2393 zarejestrowani). W ich grupie 51,5 % stanowiły kobiety Kobiety 2479 (341 osób). Ludno ść na 1 km 2 55 Kobiety na 100 m ęŜ czyzn 104 3.8 Sytuacja gospodarcza. Ruch naturalny ludno ści Mał Ŝeństwa 27 Gmina Gronowo Elbl ąskie, podobnie zreszt ą jak Urodzenia Ŝywe 57 Zgony 37 powiat elbl ąski, jest obszarem o stosunkowo niskim Przyrost naturalny 20 stopniu uprzemysłowienia i urbanizacji. W 2003 roku Migracje ludno ści na pobyt stały funkcjonowały na jej terenie 303 podmioty gospodarki Napływ 91 narodowej, w strukturze których dominowały podmioty z Odpływ 80 sektora prywatnego (96,4 %). Saldo migracji 11 Źródło: www.stat.gov.pl W odniesieniu do lat poprzednich (2001 i 2002) na obszarze gminy notuje si ę systematyczny wzrost liczby Aktywizacja zawodowa mieszka ńców gminy Gronowo podmiotów gospodarczych - z 290 w roku 2001 do 298 w Elbl ąskie. roku 2002 i 303 w roku 2003. Tendencja ta dotyczy przede wszystkim sektora prywatnego. Zgodnie z informacjami Banku Danych Regionalnych ogólna liczba pracuj ących wynosiła na koniec 2003 roku w Jak wynika z zamieszczonej poni Ŝej tabeli, najwi ększa gminie Gronowo Elbl ąskie 347 osób. Z tej grupy 180 osób liczba podmiotów gospodarki narodowej zajmuje si ę stanowiły kobiety. Poni Ŝej, w formie tabelarycznej przetwórstwem przemysłowym. W obr ębie tej sekcji zestawiono informacje o liczbie zatrudnionych w dominuje przemysł rolno-spo Ŝywczy, a jednymi z poszczególnych sektorach gospodarki narodowej: wi ększych zakładów działaj ących w tej bran Ŝy s ą ubojnia zwierz ąt w Gronowie Elbl ąskim, młyn w Gronowie Tabela 5 Sektory gospodarki narodowej zatrudniaj ące Elbl ąskim oraz kaszarnia w Mojkowie. mieszka ńców gminy Gronowo Elbl ąskie. Liczb ę podmiotów gospodarki narodowej, działaj ących PRACUJ ĄCY PRACUJ ĄCY: SEKTOR OGÓŁEM KOBIETY w roku 2003 na obszarze charakteryzowanej jednostki 347 180 administracyjnej, według sektorów i wybranych form PUBLICZNY 227 130 PRYWATNY 120 50 prawnych, przedstawiono w poni Ŝszej tabeli: ROLNICZY (rolnictwo, łowiectwo, le śnictwo oraz 24 9 rybactwo) Tabela 6 Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów PRZEMYSŁOWY (przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę 121 33 i wybranych form prawnych. elektryczn ą, gaz i wod ę; budownictwo) USŁUGOWY - USŁUGI RYNKOWE (handel JEDNOSTKI ZAREJESTROWANE W SYSTEMIE REGON hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów Lp. SEKTOR SEKTOR samochodowych, motocykli oraz artykułów SEKCJA OGÓŁEM PRYWATNY PUBLICZNY uŜytku osobistego i domowego; hotele i Rolnictwo, łowiectwo, restauracje; transport, gospodarka magazynowa 1. 29 - 29 i ł ączno ść ; po średnictwo finansowe; obsługa le śnictwo nieruchomo ści, wynajem i usługi zwi ązane z 2. Rybactwo 1 - 1 prowadzeniem działalno ści gospodarczej; 3. Przetwórstwo przemysłowe 53 - 53 21 15 administracja publiczna i obrona narodowa, 4. Budownictwo 25 - 25 obowi ązkowe ubezpieczenia społeczne i Handel hurtowy i powszechne ubezpieczenia zdrowotne; detaliczny; naprawa edukacja; ochrona zdrowia i pomoc społeczna; pojazdów samochodowych, 5. 78 - 78 działalno ść usługowa komunalna, społeczna i motocykli oraz artykułów indywidualna oraz pozostała; gospodarstwa uŜytku osobistego i domowe zatrudniaj ące pracowników; domowego organizacje i zespoły eksterytorialne) 6. Hotele i restauracje 5 - 5 USŁUGOWY - USŁUGI NIERYNKOWE (handel Transport, gospodarka 7. 39 - 39 hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów magazynowa i ł ączno ść samochodowych, motocykli oraz artykułów 8. Po średnictwo finansowe 5 - 5 uŜytku osobistego i domowego; hotele i Obsługa nieruchomo ści, restauracje; transport, gospodarka magazynowa wynajem i usługi zwi ązane 9. 32 1 33 i ł ączno ść ; po średnictwo finansowe; obsługa z prowadzeniem nieruchomo ści, wynajem i usługi zwi ązane z działalno ści gospodarczej prowadzeniem działalno ści gospodarczej; 181 123 Administracja publiczna i administracja publiczna i obrona narodowa, obrona narodowa, obowi ązkowe ubezpieczenia społeczne i obowi ązkowe powszechne ubezpieczenia zdrowotne; 10. 4 2 6 ubezpieczenia społeczne i edukacja; ochrona zdrowia i pomoc społeczna; powszechne ubezpieczenie działalno ść usługowa komunalna, społeczna i zdrowotne indywidualna oraz pozostała; gospodarstwa domowe zatrudniaj ące pracowników; 11. Edukacja 2 6 8 Ochrona zdrowia i pomoc organizacje i zespoły eksterytorialne) 12. 5 1 6 społeczna Źródło: Bank Danych Regionalnych (www.stat.gov.pl) Działalno ść usługowa 13. komunalna, społeczna i 14 1 15 indywidualna, pozostała SUMA 292 11 303 Źródło: Bank Danych Regionalnych (www.stat.gov.pl) Dziennik Urz ędowy - 2436 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

gospodarstwa wynosiła 11,2 ha, w tym powierzchnia Spo śród jednostek sektora prywatnego gospodarstw o areale powy Ŝej 1 ha - 22,4 ha. Spo śród zarejestrowanych w systemie REGON ponad 83 % (244 ogólnej liczby gospodarstw 372 prowadziły działalność podmioty) stanowiły osoby fizyczne. Spółki prawa wył ącznie rolnicz ą, natomiast wył ącznie pozarolnicz ą - 19. handlowego reprezentowane były przez 13 podmiotów, spółki z udziałem kapitału zagranicznego - przez 2, Zgodnie z wynikami Powszechnego Spisu Rolnego spółdzielnie - przez 4, natomiast stowarzyszenia i (2002) ogólna powierzchnia zasiewów, których struktur ę organizacje społeczne przez 7 podmiotów. przedstawiono w poni Ŝszej tabeli, wynosiła na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie 3 423 ha, przy czym cały areał Rolnictwo. zasiewów znajdował si ę w wył ącznym posiadaniu gospodarstw indywidualnych. Zgodnie z informacjami zawartymi w Strategii rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004- 2013 Tabela 7 Struktura zasiewów w 2002 roku na obszarze powierzchnia u Ŝytków rolnych w obr ębie gminy Gronowo Elbl ąskie. charakteryzowanej jednostki administracyjnej wynosi % ogólnej 7 405 ha. Ich struktura przedstawia si ę nast ępuj ąco: Powierzchnia Wyszczególnienie powierzchni w [ha] zasiewów Rysunek 2 Struktura u Ŝytków rolnych [ha] w granicach Zbo Ŝa ogółem (ł ącznie z kukurydz ą na 2 317 67,7 gminy Gronowo Elbl ąskie. ziarno) Ro śliny str ączkowe jadalne na nasiona 242 7,1 Struktura u Ŝytków rolnych w granicach Ziemniaki 81 2,4 administracyjnych gminy Gronowo Elbl ąskie Ro śliny przemysłowe (w tym buraki 405 11,8 cukrowe, rzepak, rzepik) 196 Ro śliny pastewne (ł ącznie z 134 3,9 mieszankami zbo Ŝowo-str ączkowymi) 3598 Pozostałe (w tym warzywa) 244 7,1 Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004-2013. 3589 W strukturze zasiewów zbó Ŝ dominowała pszenica,

22 której udział wynosił 91,4 % areału. Nast ępny w kolejno ści był j ęczmie ń - 5,6 %. Zaledwie 0,2 % ogólnej powierzchni grunty orne sady łąki pastw iska zasiewów zajmował owies. Nieco wi ęcej, bo 2 %, przypadło na pszen Ŝyto. Źródło: Strategia rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004-2013. W produkcji rolnej gminy odnotowano tak Ŝe wysoki wska źnik upraw warzywnych, które były prowadzone O znacznych mo Ŝliwo ściach produkcyjnych rolnictwa przez 186 gospodarstw rolnych (35,7 % ogółu). na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej decyduj ą jako ść i przydatno ść gleb, warunki Zasadniczo ukierunkowanie gospodarstw rolnych agroprzyrodnicze, geomorfologia oraz stosunki wodne. W wyst ępuj ących na obszarze gminy na produkcj ę ro ślinn ą oparciu o analiz ę tych czynników IUNG w Puławach oraz podejmowanie decyzji przez rolników o zamianie wyznaczył wska źnik waloryzacji rolniczej przestrzeni trwałych u Ŝytków zielonych na grunty orne wynika z faktu produkcyjnej wynosz ący dla gminy Gronowo Elbl ąskie odchodzenia od tradycyjnego i po Ŝą danego na śuławach 87,9 punktu (przy średniej dla Polski wynosz ącej 66,6 kierunku produkcji - chowu i hodowli bydła. punktu i średniej dla gmin typowo Ŝuławskich - 91,6 punktu). Poni Ŝej w formie tabelarycznej zamieszczono informacje na temat pogłowia zwierz ąt gospodarskich w Przestrze ń rolnicza charakteryzowanej jednostki gospodarstwach zlokalizowanych na obszarze gminy administracyjnej składa si ę z du Ŝej ilo ści małych działek Gronowo Elbl ąskie w 2002 roku: uprawowych. Wyznacza je g ęsta sie ć rowów i kanałów, która jest typowa dla wewn ątrzpolderowych struktur Tabela 8 Pogłowie zwierz ąt gospodarskich w 2002 melioracyjnych. Cech ą charakterystyczn ą tej sieci jest roku w gospodarstwach zlokalizowanych na obszarze znaczna retencyjno ść wody. Ponadto, w przypadku gminy gminy Gronowo Elbl ąskie. Gronowo Elbl ąskie, sie ć ta jest nadmiernie rozbudowana, % ogółu mało sprawna i niewła ściwie eksploatowana. W my śl Liczba Wyszczególnienie Ilo ść gospodarstw zapisów „Strategii rozwoju…” rozrzedzenie sieci rowów gospodarstw rolnych poprzez drenowanie pozwoliłoby na stworzenie bardziej Bydło, w tym 2 226 110 21,1 racjonalnej infrastruktury wodnej rolniczej przestrzeni krowy 1 058 103 19,8 produkcyjnej. Trzoda chlewna 2 978 60 11,5 Owce 3 b.d. b.d. Na obszarze charakteryzowanej jednostki Kozy 76 11 2,1 Konie 44 14 2,7 administracyjnej dominuj ą gleby kompleksu pszennego Drób 4 796 105 20,2 bardzo dobrego i dobrego (49,2 %) oraz gleby kompleksu Źródło: Strategia rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie na zbo Ŝowo-pastewnego mocnego (38,5 %). lata 2004-2013.

W 2002 roku, zgodnie z informacjami zawartymi w 3.9 Infrastruktura techniczno-in Ŝynieryjna gminy. Strategii rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie, na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej 3.9.1 Drogi. funkcjonowało 521 gospodarstw rolnych, w tym o powierzchni powy Ŝej 1 ha - 258. Przeci ętna powierzchnia Dziennik Urz ędowy - 2437 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Na układ komunikacyjny gminy Gronowo Elbl ąskie polegaj ącą głównie na systematycznej wymianie rur składaj ą si ę: droga krajowa, drogi powiatowe oraz drogi cementowo-azbestowych. gminne. Uj ęcie „Szopy” zlokalizowane w gminie Gronowo, na Wymieniona wy Ŝej droga krajowa nr 22 relacji Elbl ąg - południowy zachód od Elbl ąga, ujmuje wody Malbork - Czarlin (o długo ści 12 km w granicach czwartorz ędowo - kredowego poziomu wodono śnego przy charakteryzowanej jednostki administracyjnej) stanowi uŜyciu 5 studni. Eksploatacj ę wód rozpocz ęto pod koniec drog ę dojazdow ą do dróg krajowych nr 1 i 7, dzi ęki czemu lat osiemdziesi ątych. Uj ęcie posiada zasoby gmina Gronowo Elbl ąskie posiada dobre poł ączenie z eksploatacyjne zatwierdzone decyzj ą KDH/013/5033/M/84 podstawowym układem transportowym kraju. w wysoko ści 570 m 3/h. Wielko ść eksploatacji na uj ęciu Komunikacj ę z drog ą krajow ą zapewnia sie ć dróg wzrasta (aktualnie wynosi około 350 m 3/h). powiatowych, która równocze śnie pełni funkcj ę głównych Poni Ŝej w formie tabelarycznej przedstawiono powi ąza ń sieci osadniczej gminy. Ogółem długo ść dróg podstawowe informacje dotycz ące uj ęć wód podziemnych powiatowych w granicach charakteryzowanej jednostki zlokalizowane na terenie charakteryzowanej jednostki administracyjnej wynosi 52 km, z czego 51 km to drogi administracyjnej: utwardzone. Zasadniczo jest to warto ść wystarczaj ąca do pokrycia istniej ących potrzeb, niemniej, w celu Tabela 9 Uj ęcia wód podziemnych na obszarze gminy zapewnienia płynno ści ruchu i bezpiecze ństwa Gronowo Elbl ąskie. Zasoby mieszka ńców, korzystna byłaby budowa obwodnicy dla Uj ęcie Uj ęty Pobór zatwierdzone Gronowa, a tak Ŝe wiaduktu nad torami kolejowymi i poziom wody Ilo ść Q S 3 Miejscowo ść wodon. e e [m /h] przedłu Ŝenia drogi nr 400 na odcinku Szopy - Jasionna. studni [m 3/h] [m] Dodatkowo, w zwi ązku z tym, Ŝe stan techniczny dróg Szopy 5 Q 570,0 30,0 - powiatowych wskutek wzrostu nat ęŜ enia ruchu jak Uj ęcia Ró Ŝany 1 Q, Tr - - równie Ŝ zaniedba ń organizacyjnych w przeszło ści ulega awaryjne ci ągłemu pogorszeniu, niezb ędne s ą ich remonty i Rozgart 1 Tr - - - modernizacje. Równie Ŝ zró Ŝnicowany stan techniczny dróg gminnych Źródło: Program ochrony środowiska powiatu elbl ąskiego. wi ąŜ e si ę z potrzeb ą napraw co najmniej cz ęś ci z tych dróg. Ich ł ączna długo ść wynosi w granicach Uj ęcia w Ró Ŝanach i Rozgarcie aktualnie s ą charakteryzowanej jednostki administracyjnej 167 km, z nieczynne, utrzymuje si ę je jako uj ęcia awaryjne. czego 45 km to drogi utwardzone, co zasadniczo pozwala Pobór wód na potrzeby gospodarki narodowej i wnioskowa ć, Ŝe układ komunikacyjny w zakresie obsługi ludno ści w gminie Gronowo Elbl ąskie wyniósł ogółem w 2003 roku 384 dam 3, z czego 225 dam 3 zu Ŝyto na sieci osadniczej i zapewnienia dojazdu do u Ŝytków rolnych 3 jest korzystny. Niemniej jego rozwojowi, zgodnie z potrzeby rolnictwa i le śnictwa, a 159 dam na zaopatrzenie wodoci ągów sieciowych. Z ogólnej obj ęto ści zapisami Strategii rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie, 3 sprzyjałaby rozbudowa istniej ącej sieci w zakresie wody zaopatruj ącej wodoci ągi 138,2 dam przeznaczono powi ązania wsi Nogat z Kopank ą II, wsi Karczowiska z na zaopatrzenie w wod ę gospodarstw domowych. rejonem wsi Szopy oraz wsi Rozgart z Ole śnem i Długo ść czynnej rozdzielczej sieci wodoci ągowej w Fiszewem. dniu 31.12 2003 roku w gminie wynosiła 73,0 km. Liczba Na 1 km 2 powierzchni gminy przypada około 2,6 km poł ącze ń wodoci ągowych prowadz ących do budynków dróg publicznych, co jest warto ści ą wy Ŝsz ą zarówno w mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, wg Banku stosunku do wska źnika krajowego (0,53 km/1 km 2) jak i Danych Regionalnych, to 750 sztuk, natomiast liczba wskaźnika odnotowanego dla powiatu elbl ąskiego korzystaj ących z sieci wodoci ągowej (wg Narodowego (1,3 km/1 km 2). Spisu Powszechnego z 2002 roku) to 4 625 osób. Planowane inwestycje w zakresie zaopatrzenia w 3.9.2 Kolej i komunikacja zbiorowa. wod ę obejmuj ą: - doprowadzenie wody do gospodarstw poło Ŝonych w Komunikacj ę z s ąsiednimi jednostkami peryferyjnych cz ęś ciach gminy; administracyjnymi na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie - systematyczn ą wymian ę rur cementowo- zabezpiecza dwutorowa zelektryfikowana linia kolejowa azbestowych; relacji Malbork - Braniewo ze stacj ą kolejow ą i dworcem w - rozbudow ę sieci wodoci ągowej z uwzgl ędnieniem Gronowie Elbl ąskim oraz przystankiem w Fiszewie. potrzeb przyszłych odbiorców. Dodatkowo w Gronowie znajduje si ę bocznica kolejowa ww. linii. 3.9.4. Sie ć kanalizacyjna. Pozostałe potrzeby komunikacyjne na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej s ą Długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej wyst ępuj ącej w zaspokajane przez komunikacj ę PKS. Zapewnia ona gminie Gronowo Elbl ąskie wynosiła na koniec 2003 roku powi ązania z Dzierzgoniem, Bydgoszcz ą, Elbl ągiem, 2,0 km. Cało ść sieci stanowiła własno ść gminn ą. Liczba Starogardem Gda ńskim, Braniewem i Malborkiem oraz poł ącze ń prowadz ących do budynków mieszkalnych i Tczewem. zbiorowego zamieszkania wynosiła 21 sztuk. Z sieci kanalizacyjnej (w oparciu o dane z Narodowego Spisu Powszechnego, 2002), za po średnictwem której 3.9.3 Sie ć wodoci ągowa. 3 odprowadzono 29,0 dam ścieków, korzystało 921 osób. Zbiorowe zaopatrzenie w wod ę na obszarze gminy Na obszarze charakteryzowanej jednostki Gronowo Elbl ąskie w 100 % realizowane jest w ramach administracyjnej znajduje si ę jedna gminna mechaniczno- eksploatacji Centralnego Wodoci ągu śuławskiego przez biologiczna oczyszczalnia ścieków, która zbiera Narodow ą Fundacj ę Ochrony Środowiska - Zakład nieczysto ści z obszaru miejscowo ści Gronowo Elbl ąskie, a Technicznych Usług Komunalnych w Elbl ągu z siedzib ą w tak Ŝe przyjmuje nieczysto ści płynne dowo Ŝone wozami Starym Polu. Budow ę wodoci ągu Ŝuławskiego rozpocz ęto asenizacyjnymi ze zbiorników bezodpływowych w roku 1965. Obecnie zakłada się modernizacj ę sieci, znajduj ących si ę w innych miejscowo ściach gminy. Przepustowo ść obiektu wynosi 350 m 3/d. Odbiornikiem Dziennik Urz ędowy - 2438 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 oczyszczonych ścieków jest rów melioracyjny ł ącz ący si ę zakupionych przez UG, które rozstawione s ą w z rzek ą Fiszewk ą. 3 najwi ększych miejscowo ściach gminy - Gronowie Wg danych elbl ąskiej delegatury WIO Ś w Olsztynie, Elbl ąskim, Jegłowniku i Nowym Dworze (ł ącznie 44 sztuki wska źniki zanieczyszcze ń w ściekach oczyszczonych pojemników). Zebrane odpady odbierane s ą przez ZUO w odprowadzanych z oczyszczalni w Gronowie znacznie Elbl ągu. Na terenie pozostałych miejscowo ści w celu przekraczaj ą dopuszczalne normy zawarto ści, szczególnie realizacji selektywnej zbiórki mieszka ńcom rozdawane s ą w zakresie azotu i fosforu, ale tak Ŝe BZT 5 i ChZT-Cr. specjalnie oznakowane worki, które po zapełnieniu Przewidywane na obszarze gminy w najbli Ŝszych mieszka ńcy donosz ą do zbiorczego kontenera. Odpady s ą latach inwestycje z zakresu gospodarki ściekowej nast ępnie transportowane na składowisko gminne, po obejmuj ą: czym przekazywane s ą do ZUO w Elbl ągu. - budow ę kanalizacji sanitarnej obejmuj ącej swym Na obszarze charakteryzowanej jednostki zasi ęgiem zwart ą zabudow ę mieszkaniow ą na całym administracyjnej funkcjonuje 1 składowisko odpadów obszarze charakteryzowanej jednostki zlokalizowane w miejscowo ści Nowy Dwór Elbl ąski administracyjnej; (Jegłownik). Podstawowe informacje na jego temat zostały - budow ę kolektora przesyłowego, który zestawione w poni Ŝszej tabeli: transportowałby ścieki do oczyszczalni w Elbl ągu. Oznacza to, Ŝe najprawdopodobniej w 2006 roku, po Tabela 10 Składowisko odpadów komunalnych w Nowym wyga śni ęciu obecnie obowi ązuj ącego pozwolenia wodno- Dworze Elbl ąskim (stan na koniec 2002 roku). prawnego dla oczyszczalni ścieków w Gronowie Ilość Elbl ąskim, gmina zostanie podł ączona do oczyszczalni Ilo ść nagrom Powierz- odpadó Monito- ścieków w mie ście Elbl ągu. a- Sposób Rok chnia w Drena Ŝ ring - Składo- dzonyc zabezpie- urucho- składowi- przyj ęta odcie- badany wisko h czenia mienia ska w 2002 ków kompo- 3.9.5. Zaopatrzenie w energi ę ciepln ą. odpadó podło Ŝa [ha] r. nent w [Mg] [Mg] Na obszarze charakteryzowanej jednostki Nowy Dwór 18 Elbl ąski - 1990 2,5 205,4 brak brak brak administracyjnej znajduje si ę jedna gminna kotłownia 429,7 opalana miałem w ęglowym zaopatruj ąca w ciepło budynki Jegłownik Źródło: Raport o stanie środowiska województwa wielorodzinne. Obiekt ten zlokalizowany jest w Gronowie warmi ńsko-mazurskiego w 2002, Olsztyn, 2003 r. Elbl ąskim i dostarcza w ciepło do 252 mieszka ń. Długo ść sieci ciepłowniczej wynosi około 1100 mb. Z danych zawartych w „Informacji o stanie środowiska Pozostałe istniej ące kotłownie o znaczeniu lokalnym na obszarze powiatu elbl ąskiego w roku 2003” (WIO Ś opalane s ą równie Ŝ paliwem stałym - w ęglem. Olsztyn, Delegatura w Elbl ągu, 2004) wynika, Ŝe stan Cz ęść gospodarstw domowych wytwarza ciepło za nagromadzenia odpadów na ww. składowisku wynosił na po średnictwem indywidualnych palenisk. koniec 2003 roku 18 808,7 Mg.

3.9.6. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą. Na obszarze gminy istnieje równie Ŝ problem tzw. „dzikich” wysypisk. UG zgłosił istnienie takiego obiektu w

miejscowo ści Gronowo Elbl ąskie przy ul. śuławskiej. Jego Gmina Gronowo Elbl ąskie, podobnie jak pozostałe powierzchnia wynosi około 0,8 ha, a obj ęto ść jednostki administracyjne wchodz ące w skład powiatu zdeponowanych na nim niesegregowanych odpadów elbl ąskiego, jest zasilana z Głównego Punktu Zasilania komunalnych to 40 m 3. (GPZ) 110/15 kV. Przez obszar gminy przebiega korytarz Kwestie dotycz ące gospodarki odpadami zostały techniczny linii energetycznej 400 kV (7,7 km) i linia szczegółowo omówione w b ędącym integraln ą cz ęś ci ą 110 kV. Bezpo średnie zasilanie odbiorców prowadzi linia niniejszego opracowania Planie Gospodarki Odpadami dla rejonowa 15 kV z lokalnym w ęzłem „Ró Ŝany”. Gminy Gronowo Elbl ąskie.

3.9.9 Turystyka. 3.9.7 Charakterystyka systemu zaopatrzenia w gaz ziemny. Gmina Gronowo Elbl ąskie jest gmin ą typowo rolnicz ą,

niemniej jej walory agroekologiczne, przyrodnicze i Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie brak jest sieci kulturowe wynikaj ące z poło Ŝenia w obr ębie śuław, gazu przewodowego, a zdecydowana wi ększo ść stwarzaj ą du Ŝe szanse na rozwój funkcji turystycznych. mieszka ńców korzysta z gazu butlowego (około 92 % Szczególnie perspektywiczna wydaje si ę by ć turystka gospodarstw). W przyszło ści, z uwagi na przebiegaj ący krajoznawcza oraz agroturystyka, co wynika z przez obszar charakteryzowanej jednostki wyst ępowania w granicach charakteryzowanej jednostki administracyjnej gazoci ąg wysokiego ci śnienia Malbork - administracyjnej: Elbl ąg oraz ze wzgl ędu na funkcjonowanie w Gronowie - zabytkowych układów ruralistycznych wsi z stacji redukcyjnej II stopnia, istnieje mo Ŝliwo ść gazyfikacji zabytkowymi ko ściołami i domami podcieniowymi; gminy. - zabytkowych urz ądze ń technicznych, takich jak

3.9.8 Gospodarka odpadami. stacje pomp czy mosty zwodzone; - rozproszonego osadnictwa typu holenderskiego na Gmina Gronowo Elbl ąskie jest obsługiwana w zakresie wzgórzach terpowych. gospodarki niesegregowanymi odpadami komunalnymi Specyficzny klimat śuław, a tym samym gminy przez firm ę Cleaner oraz firm ę Ciereszko z Małdyt. Gronowo Elbl ąskie, jest tak Ŝe wynikiem Odbiorc ą odpadów jest tak Ŝe Urz ąd Gminy. wkomponowanego w krajobraz układu polderów, rowów Zgodnie z informacjami przekazanymi przez UG w melioracyjnych i kanałów. Na szczególn ą uwag ę zasługuje 2002 roku z terenu charakteryzowanej jednostki zebrano tu Kanał Elbl ąski z unikatowym w skali światowej 205,4 Mg odpadów, natomiast w 2003 roku było to zespołem pochylni. 379 Mg. Rozwój turystyki w granicach charakteryzowanej Selektywna zbiórka odpadów została wprowadzona na jednostki administracyjnej wymaga podj ęcia wielu działa ń pocz ątku 2004. Podlegaj ą jej tworzywa sztuczne oraz w tym zakresie, co wynika chocia Ŝby z faktu, Ŝe aktualnie szkło. Surowce te zbierane s ą w 1100 l pojemnikach Dziennik Urz ędowy - 2439 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 na terenie gminy funkcjonuje zaledwie 1 gospodarstwo oddechowego, s ą przyczyn ą zamierania lasów, powoduj ą agroturystyczne (w Jegłowniku) i 1 bar (przy drodze nr efekt cieplarniany. 22). Obiekty te z pewno ści ą nie stanowi ą wystarczaj ącej Podobny wpływ na środowisko ma transport, w tym bazy noclegowej i gastronomicznej, dlatego korzystne przede wszystkim transport samochodowy. Emisja spalin wydaje si ę podj ęcie przez władze gminne przygotowa ń do zawieraj ących szereg toksycznych zwi ązków, mi ędzy rozwoju funkcji turystyczno-rekreacyjnych. innymi wielopier ścieniowe w ęglowodory aromatyczne, jest Świadczy o tym chocia Ŝby ustalenie tras przebiegu 4 bezpo średni ą przyczyn ą znacznego zanieczyszczenia ście Ŝek rowerowych: powietrza i gleb wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych. Rozwój 1) z Markus przez Ró Ŝany do Gronowa Elbl ąskiego, dalej sieci komunikacyjnej sprzyja rozwojowi gospodarczemu, przez Jegłownik do Wikrowa i Elbl ąga; cho ć z drugiej strony powoduje zwi ększone 2) dojazd do trasy 1. z Szale ńca przez Rozgart; zanieczyszczenie powietrza. 3) dojazd do trasy 1. ze Starego Pola przez Fiszewo; Nie bez wpływu na otoczenie s ą tak Ŝe linie wysokiego 4) poł ączenie trasy 1. z rejonem gmin Nowy Dwór napi ęcia, stacje transformatorowe, wewn ętrzne instalacje i Gda ński i Nowy Staw przez wsie Nogat i Kopanka I wszelkiego rodzaju odbiorniki energii elektrycznej. oraz przez śluz ę w Michałowie. Wytwarzane przez nie pola mog ą wnika ć do obiektów Gmina Gronowo Elbl ąskie posiada tak Ŝe ustalon ą budowlanych znajduj ących si ę w zasi ęgu ich działania. Ich tras ę kajakow ą z Elbl ąga rzek ą Tina do wsi Ró Ŝany. wpływ przejawia si ę poprzez zakłócanie pracy innych Drug ą tras ą kajakow ą mógłby by ć szlak z Elbl ąga rzek ą urz ądze ń, natomiast ludzie poddani działaniu pól Fiszewk ą do wsi Szopy. Przewidziano tak Ŝe lokalizacj ę elektromagnetycznych szybciej si ę mecz ą. nad Nogatem dwóch przystani, a po osi ągni ęciu Człowiek nie jest w stanie funkcjonowa ć w sposób, odpowiednich standardów czysto ści wody, tak Ŝe który nie zagra Ŝałby środowisku naturalnemu, ale kąpieliska. świadomo ść tego faktu, przede wszystkim za ś gruntowna Planuje si ę równie Ŝ, pod warunkiem spełnienia wiedza na temat źródeł i rodzajów zanieczyszcze ń, mo Ŝe wymogów ochrony środowiska i nawi ązania do cech by ć czynnikiem, który umo Ŝliwi ograniczenie negatywnego regionalnej architektury, lokalizacje dla ró Ŝnego typu wpływu na poszczególne komponenty środowiska. obiektów obsługi dróg (zajazdy, motele, mała Wyrobienie w sobie nawyku uzasadnionego korzystania z gastronomia, stacje benzynowe czy warsztaty obsługi). dóbr natury i dóbr techniki sprzyja rozwojowi koncepcji Zwi ększeniu atrakcyjno ści i aktywizacji cz ęś ci zrównowa Ŝonego rozwoju, która jest naczeln ą zasad ą miejscowo ści ma słu Ŝyć realizacja zagród letniskowych. W niniejszego programu. mi ędzywalu Nogatu zaplanowano lokalizacj ę pól namiotowych oraz kempingów. 4. Zało Ŝenia wyj ściowe Programu.

3.10 Oddziaływanie infrastruktury techniczno- Jako zało Ŝenia wyj ściowe do Programu ochrony in Ŝynieryjnej na środowisko. środowiska dla gminy Gronowo Elbl ąskie przyj ęto uwarunkowania zewn ętrzne i wewn ętrzne, wynikaj ące z Rozwój infrastruktury techniczno-in Ŝynieryjnej gminy obowi ązuj ących aktów prawnych, programów wy Ŝszego wi ąŜ e si ę z podnoszeniem jako ści Ŝycia jej mieszka ńców. rz ędu oraz dokumentów planistycznych uwzgl ędniaj ących Oprócz niew ątpliwych ułatwie ń, a tak Ŝe poprawy stanu problematyk ę ochrony środowiska. Niezb ędne było środowiska - w szczególno ści w zakresie jako ści wód równie Ŝ uwzgl ędnienie zamierze ń rozwojowych gminy, powierzchniowych i podziemnych - pewne elementy zarówno w zakresie gospodarczym i przestrzennym, jak i infrastruktury mog ą negatywnie oddziaływa ć na społecznym. środowisko. Uwarunkowania te, w powi ązaniu z aktualnym stanem Z funkcjonowaniem sieci wodno-kanalizacyjnej wi ąŜ e środowiska w gminie były podstaw ą do zdefiniowania si ę przeobra Ŝenie rze źby terenu na etapie budowy, priorytetów i celów w zakresie ochrony środowiska i zmiana stosunków wodnych wynikaj ąca z odwodnienia racjonalnego u Ŝytkowania zasobów naturalnych. obszaru i obni Ŝenia zwierciadła wód gruntowych, punktowe zanieczyszczenie wód podziemnych i 4.1 Uwarunkowania zewn ętrzne Programu. powierzchniowych oraz środowiska gruntowego w wyniku nieszczelno ści sieci lub niesprawnej pracy oczyszczalni. Zasady ochrony środowiska wymuszaj ą zachowanie Niedostatecznie oczyszczone ścieki s ą w stanie kompleksowego, a zarazem sektorowego podej ścia. zanieczy ści ć odbiornik, zahamowa ć zdolno ść jego Gmina nie jest układem zamkni ętym, a poszczególne samooczyszczania, a nawet doprowadzi ć do jego elementy środowiska zachowuj ą ci ągło ść bez wzgl ędu na zamierania (eutrofizacja). Oczyszczalnie wpływaj ą tak Ŝe granice terytorialne. Z tego wzgl ędu konieczne jest na stan powietrza atmosferycznego - głównie poprzez przyj ęcie uwarunkowa ń wynikaj ących z programów, emisj ę odorów i mikroorganizmów chorobotwórczych, ale planów i strategii zewn ętrznych wy Ŝszego rz ędu, te Ŝ s ą źródłem hałasu i wibracji. Po średnie oddziaływanie umo Ŝliwiaj ących szersze spojrzenie na poszczególne na gleby wynika natomiast ze stosowania osadów dziedziny ochrony środowiska. ściekowych, które znajduj ą zastosowanie w rolnictwie czy Główne uwarunkowania zewn ętrzne dla gminy pracach rekultywacyjnych. Gronowo Elbl ąskie w zakresie ochrony środowiska Rozwój sieci cieplnych ma niew ątpliwie pozytywny wynikaj ą z nast ępuj ących dokumentów: wpływ na redukcj ę niskiej emisji. Jednak Ŝe, produkty - strategii trwałego i zrównowa Ŝonego rozwoju kraju i spalania paliw - spaliny, pyły, SO 2, NO x, CO 2, CO, ŜuŜle, województwa warmi ńsko-mazurskiego, odpady z instalacji odsiarczania paliw – s ą głównymi - strategii rozwoju regionalnego kraju, czynnikami zanieczyszcze ń powietrza, przy czym ich - koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju i wpływ nie omija tak Ŝe wód, gleb, przyrody o Ŝywionej i województwa warmi ńsko-mazurskiego, klimatu. O stopniu szkodliwo ści tych zanieczyszcze ń - polityki ekologicznej pa ństwa wraz z programem decyduje ich rodzaj, st ęŜ enie i czas oddziaływania. Co wykonawczym, wi ęcej, gazowe i pyłowe zanieczyszczenia powietrza - systemu prawa ochrony środowiska w Polsce, w tym zwi ększaj ą cz ęsto ść zachorowa ń na choroby układu projektowanych aktów prawnych, Dziennik Urz ędowy - 2440 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- mi ędzynarodowych zobowi ąza ń Polski w zakresie sektorowych celów ekologicznych na równi z celami ochrony środowiska, gospodarczymi i społecznymi. - zobowi ąza ń Polski przyj ętych w zakresie ochrony środowiska w ramach procesu akcesji do Unii Zasad ę regionalizacji , oznaczaj ącą m.in. Europejskiej, skoordynowanie polityki regionalnej z regionalnymi - programu ochrony środowiska dla województwa ekosystemami w Europie (np. doliny rzeczne i obszary warmi ńsko-mazurskiego, wodno-błotne, szczególnie w strefach przygranicznych). - programu ochrony środowiska powiatu elbl ąskiego, - strategii i polityk sektorowych (zwłaszcza w zakresie Zasad ę subsydiarno ści , oznaczaj ącą przekazywanie energetyki, energetyki odnawialnej, rolnictwa i cz ęś ci kompetencji i uprawnie ń decyzyjnych dotycz ących obszarów wiejskich, rozwoju regionalnego, edukacji ochrony środowiska na wła ściwy szczebel regionalny lub ekologicznej, transportu, le śnictwa). lokalny tak, aby był on rozwi ązywany na najni Ŝszym szczeblu, na którym mo Ŝe zosta ć skutecznie i efektywnie 4.1.1 Polityka Ekologiczna Pa ństwa. rozwi ązany.

Zasady realizacji polityki ekologicznej, cele i zadania Zasad ę skuteczno ści ekologicznej i efektywno ści uj ęte w "Programie wykonawczym do II Polityki ekonomicznej odnosz ącą si ę do wyboru planowanych Ekologicznej Pa ństwa na lata 2002-2010" oraz, w przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych ochrony środowiska a dostosowanej do wymaga ń ustawy Prawo ochrony oznaczaj ącą potrzeb ę minimalizacji nakładów na środowiska, "Polityce ekologicznej pa ństwa na lata 2003- jednostk ę uzyskanego efektu. 2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010", W Polityce Ekologicznej Pa ństwa przedstawione zostały przyj ęte jako podstawa niniejszego Programu. zostały tak Ŝe cele ogólne o charakterze strategicznym i Nadrz ędn ą zasad ą przedstawion ą w Polityce realizacyjnym, w ró Ŝnych horyzontach czasowych. Jako ekologicznej pa ństwa jest zasada zrównowa Ŝonego oddzielne zagadnienie omówione zostało zagadnienie rozwoju. Zrównowa Ŝony rozwój nie narusza w sposób wł ączania aspektów ochrony środowiska do polityk istotny i trwały środowiska Ŝycia człowieka i godzi prawa sektorowych takich jak: przemysł i energetyka, transport, przyrody, ekonomii oraz rozwoju społecze ństw wraz ze rolnictwo, le śnictwo, budownictwo i gospodarka zrównowa Ŝeniem szans dost ępu do zasobów obecnym i komunalna, zagospodarowanie przestrzenne, turystyka, przyszłym pokoleniom. W skrócie wi ęc zapewnia rozwój ochrona zdrowia, handel i działalno ść obronna. Wskazane wynikaj ący z działalno ści człowieka odbywaj ący si ę w zostały przede wszystkim cele i działania, które nale Ŝy harmonii z przyrod ą. Najwa Ŝniejszymi czynnikami, które podj ąć w ramach programów sektorowych, jako konieczny nale Ŝy uwzgl ędnia ć przy programowaniu udział sektorów w realizacji zrównowa Ŝonego rozwoju. zrównowa Ŝonego rozwoju s ą: czynniki społeczne, ekologiczne, przestrzenne i ekonomiczne. 4.1.2 Integracja z Uni ą Europejsk ą. Zrównowa Ŝony rozwój oznacza tak ą filozofi ę rozwoju globalnego, regionalnego i lokalnego, która przeciwstawia Przyst ąpienie Polski do członkostwa w Unii si ę ekspansji opartej wył ącznie o wzrost gospodarczy. Europejskiej narzuca na władze samorz ądowe obowi ązek W Polityce ekologicznej pa ństwa jako zasady dostosowania si ę do norm przez ni ą przyj ętych, tak Ŝe w szczegółowe przyj ęto: zakresie ochrony środowiska. Obecnie całe ustawodawstwo polskie jest zgodne z unijnym i Zasad ę prewencji, oznaczaj ącą w szczególno ści: zorientowane głównie na ochron ę poszczególnych - zapobieganie powstawaniu zanieczyszcze ń poprzez komponentów środowiska oraz regulacj ę procesów stosowanie najlepszych dost ępnych technologii technologicznych i produktów w celu ochrony zdrowia (BAT), człowieka i środowiska. Niezb ędnym i niezwykle istotnym - recykling, czyli zamykanie obiegu materiałów i czynnikiem w procesie integracji europejskiej jest surowców, odzysk, energii, wody i surowców ze uwypuklenie roli planowania i zarz ądzania ścieków i odpadów oraz gospodarcze wykorzystanie środowiskowego. VI Program działa ń Wspólnoty odpadów zamiast ich składowania, Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska na lata - zintegrowane podej ście do ograniczania i likwidacji 2001-2010 podkre śla, Ŝe realizacja zrównowa Ŝonego zanieczyszcze ń i zagro Ŝeń zgodnie z zaleceniami rozwoju ma nast ąpi ć poprzez popraw ę środowiska i Dyrektywy Rady 96/61/WE w sprawie jako ści Ŝycia obywateli krajów nale Ŝą cych do Unii zintegrowanego zapobiegania i ograniczania Europejskiej. zanieczyszcze ń (tzw. dyrektywa IPPC), Problemem szczególnej wagi dla gminy Gronowo - wprowadzanie pro środowiskowych systemów Elbl ąskie jest spełnienie standardów ekologicznych Unii zarz ądzania procesami produkcji i usługami, zgodnie Europejskiej. B ędzie to oznaczało konieczno ść z ogólno światowymi i europejskimi wymogami w tym dostosowania stanu aktualnego do wymaga ń, szczególnie zakresie, wyra Ŝonymi m.in. w standardach ISO w zakresie gospodarki odpadami oraz gospodarki wodno- 14000 i EMAS, programach czystszej produkcji, ściekowej, ale tak Ŝe w zakresie ochrony gleb, powierzchni Responsible Care, itp. ziemi i ochrony przyrody. Bardzo istotnym zagadnieniem jest zapewnienie Zasad ę "zanieczyszczaj ący płaci” odnosz ącą si ę do źródeł finansowania dla zaplanowanych działa ń i odpowiedzialno ści za skutki zanieczyszczenia i stwarzania inwestycji. Powiat elbl ąski ma mo Ŝliwo ść samodzielnego innych zagro Ŝeń. Odpowiedzialno ść t ę ponosi ć powinny wykorzystania wi ększych funduszy pochodz ących ze wszystkie jednostki u Ŝytkuj ące środowisko, a wi ęc tak Ŝe źródeł Unii Europejskiej, przykładowo wymogi Funduszu konsumenci, zwłaszcza, gdy maj ą mo Ŝliwo ść wyboru Spójno ści pozwalaj ą bowiem na finansowanie projektów mniej zagra Ŝaj ących środowisku dóbr konsumpcyjnych. przekraczaj ących 10 mln euro. Dodatkowym wsparciem dla zwi ększenia szansy na uzyskanie środków z funduszy Zasad ę integracji polityki ekologicznej z politykami mog ą by ć projekty grupowe, o charakterze sektorowymi oznaczaj ącą uwzgl ędnienie w politykach zintegrowanym, obejmuj ącym grup ę gmin lub nawet powiatów oraz ł ącz ące w jednym projekcie ró Ŝne Dziennik Urz ędowy - 2441 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 zagadnienia. Konieczne jest zatem zawi ązywanie 1) wspieranie przedsi ębiorczo ści, regionalnych struktur w celu rozwi ązania ponadlokalnych 2) edukacja, problemów z zakresu ochrony środowiska i rozwoju 3) infrastruktura techniczna, infrastruktury, w których gmina Gronowo Elbl ąskie mo Ŝe 4) restrukturyzacja obszarów wiejskich, uczestniczy ć jako beneficjant. 5) rozwój turystyki, Niebagateln ą rol ę b ędzie pełnił w tym wzgl ędzie 6) atrakcyjno ść zamieszkania, Fundusz Spójno ści, dlatego istotne jest, aby na etapie 7) środowisko przyrodnicze, programowania zada ń z zakresu ochrony środowiska 8) dziedzictwo i kultura. uwzgl ędni ć zasady i kryteria przyznawania środków Dla gminy Gronowo Elbl ąskie z punktu ochrony finansowych z funduszy Unii Europejskiej. Priorytety środowiska najwi ększe znaczenie b ędą miały nast ępuj ące cz ęś ci środowiskowej Funduszu Spójno ści, istotne z cele strategiczne i operacyjne: punktu widzenia gminy Gronowo Elbl ąskie s ą nast ępuj ące: Obszar rozwoju: Wspieranie przedsi ębiorczo ści.

Priorytet 1. Poprawa jako ści wód powierzchniowych, Cele operacyjne: polepszenie dystrybucji i jako ści wody do picia poprzez 1. Skuteczna polityka wspierania małych i średnich takie działania jak: przedsi ębiorstw na poziomie samorz ądu, która polega ć - budowa i modernizacja kanalizacji sanitarnej i będzie mi ędzy innymi na pomocy w dostosowywaniu si ę opadowej oraz oczyszczalni ścieków tam, gdzie producentów do norm, standardów, systemów przyniesie to najwi ększy efekt ekologiczny przy zarz ądzania jako ści ą, środowiskiem, bezpiecze ństwem i uwzgl ędnieniu efektywno ści kosztowej, higien ą pracy (ISO), zarz ądzania przez jako ść (TQM) - budowa i modernizacja urz ądze ń uzdatniaj ących przyj ętych w Unii Europejskiej. wod ę i sieci wodoci ągowej (w powi ązaniu z systemami sanitacji). Obszar rozwoju: Infrastruktura techniczna.

Priorytet 2. Racjonalizacja gospodarki odpadami i Cele operacyjne: ochrona powierzchni ziemi poprzez: 1. Zwi ększenie zewn ętrznej dost ępno ści transportowej - tworzenie systemów zagospodarowania osadów oraz wewn ętrznej spójno ści regionu; ściekowych, co umo Ŝliwi spełnienia wymogów 2. Prawidłowa gospodarka wodna i sprawny system dyrektywy 86/278 w sprawie osadów ściekowych, infrastruktury technicznej przeciwpowodziowej i - rekultywacj ę terenów zdegradowanych przez melioracyjnej. działalno ść przemysłow ą. Powy Ŝszy cel operacyjny powinien by ć osi ągni ęty za Wspierane b ędą zintegrowane systemy pomoc ą: zagospodarowania odpadów, ł ącz ące kilka elementów, - tworzenia sprawnie działaj ącego systemu np. selektywn ą zbiórk ę, odzysk i unieszkodliwienie reguluj ącego stosunki wodne oraz zabezpieczenie odpadów ulegaj ących biodegradacji, itp. W ramach tego przeciwpowodziowe, priorytetu b ędą mogły by ć wspierane zwi ązki komunalne, - modernizacji i unowocze śnienia urz ądze ń osłony działaj ące na rzecz poprawy w dziedzinie gospodarki przeciwpowodziowej, odpadami. - modernizacji i rozbudowy istniej ących urz ądze ń melioracyjnych. Priorytet 3. Poprawa jako ści powietrza poprzez: - systemow ą konwersj ę palenisk domowych na 3. Infrastruktura techniczna na rzecz ochrony rozwi ązania przyjazne zdrowiu i środowisku (głównie środowiska zgodna z normami Unii Europejskiej. zamiana w ęgla na gaz, w okresie początkowym eliminacja w ęgla niskiej jako ści, przej ście na paliwa Obszar rozwoju: Restrukturyzacja obszarów bezdymne). wiejskich. Wymogi Funduszu Spójno ści pozwalaj ą na finansowanie projektów przekraczaj ących 10 mln euro. Cele operacyjne: Wobec tego wsparciem funduszu mog ą by ć obj ęte 1. Dobrze funkcjonuj ące i efektywnie produkuj ące projekty grupowe, o charakterze zintegrowanym gospodarstwa rolne; obejmuj ące grup ę gmin i ł ącz ące ró Ŝne zagadnienia. Inn ą 2. Rozwini ęta infrastruktura techniczna na terenach propozycja mo Ŝe by ć rozwi ązywanie problemów wiejskich; ekologicznych w układzie zlewni lub w granicach 3. Podniesienie poziomu wykształcenia; regionalnych czy subregionalnych. 4. Racjonalne wykorzystanie potencjału przyrodniczego regionu. 4.1.3 Polityka i strategia województwa warmi ńsko- mazurskiego. Obszar rozwoju: Rozwój turystyki.

Najwa Ŝniejszym dokumentem b ędącym podstaw ą Cele operacyjne: programowania rozwoju województwa jest „Strategia 1. Maksymalne i dynamiczne wykorzystanie rozwoju województwa warmi ńsko-mazurskiego”. predyspozycji turystycznych regionu; Wojewódzkie programy, w tym program ochrony 2. Zwi ększenie kapitału inwestycyjnego w turystyce. środowiska, s ą realizacj ą strategii rozwoju województwa. Z tego powodu w pracach nad Programem wykorzystano Obszar rozwoju: Środowisko przyrodnicze. cele i zadania zwi ązane z ochron ą środowiska i uŜytkowaniem zasobów naturalnych, sprecyzowane w Cele operacyjne: ramach priorytetów "Strategii ...". 1. Wykorzystanie współpracy mi ędzynarodowej dla Cele strategiczne w „Strategii...” sformułowano w ochrony środowiska; ośmiu obszarach rozwoju, przyj ętych jako priorytetowe dla 2. Dobry stan i jako ść wód; województwa warmi ńsko-mazurskiego, tj.: 3. Poprawa jako ści i ochrony powierzchni ziemi; Dziennik Urz ędowy - 2442 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

4. Poprawa jako ści i ochrona powietrza; - Cel 5: lasy dostosowane do potrzeb i 5. Hałas w normie; mo Ŝliwo ści środowiska; 6. Zachowane walory krajobrazowe; - Cel 6: jako ść gleb powy Ŝej lub co najmniej na 7. Monitoring środowiska; poziomie wymaganych standardów; 8. Wysoka świadomo ść ekologiczna społecze ństwa - - Cel 7: eksploatacja kopalin zgodna z zasadami wła ściwa edukacja ekologiczna. zrównowa Ŝonego rozwoju; - Cel 8: racjonalne zu Ŝycie wody, materiałów i 4.1.4 Uwarunkowania wynikaj ące z planu energii; zagospodarowania przestrzennego województwa - Cel 9: udział energii z odnawialnych zasobów warmi ńsko-mazurskiego. energetycznych co najmniej 7,5 % w roku 2010, a 3,6 w roku 2006. Naczelnym celem polityki zagospodarowania przestrzennego prowadzonej przez samorząd 2. Poprawa jako ści środowiska; województwa jest kształtowanie harmonijnej struktury - Cel 1: dobry stan wód; funkcjonalno-przestrzennej województwa sprzyjaj ącej - Cel 2: sprawny system osłony zrównowa Ŝonemu wykorzystaniu cech, zasobów i przeciwpowodziowej; walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem - Cel 3: czyste powietrze; poziomu i jako ści Ŝycia oraz trwałym zachowaniem - Cel 4: minimalizacja zagro Ŝeń środowiska wła ściwo ści środowiska dla potrzeb obecnego i przyszłych powodowanych przez odpady; pokole ń. - Cel 5: sprawny system ochrony środowiska Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla przed powa Ŝnymi awariami; Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego wymienia mi ędzy - Cel 6: sprawny system pełnej kontroli innymi w śród celów generalnych zagospodarowania dystrybucji, składowania i stosowania przestrzennego województwa: chemikaliów dla osi ągni ęcia pełnego - Kształtowanie struktur przestrzennych województwa bezpiecze ństwa zdrowia ludzi i zapewniaj ących spójno ść regionu i likwidacj ę środowiska; dysproporcji rozwoju społeczno-gospodarczego, - Cel 7: dobry klimat akustyczny; uwzgl ędniaj ących zasady zrównowa Ŝonego rozwoju; - Cel 8: poziomy pól elektromagnetycznych - Podnoszenie konkurencyjno ści, innowacyjno ści i poni Ŝej dopuszczalnych. atrakcyjno ści regionu; - Ochrona i racjonalne kształtowanie środowiska 3. Edukacja ekologiczna; przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego. - Cel 1: wysoka świadomo ść ekologiczna; Natomiast za naczelne zasady gospodarowania - Cel 2: skuteczna edukacja ekologiczna. przestrzeni ą w „Planie...” uznaje si ę: - utrzymanie w rozwoju zrównowa Ŝonym środowiska 4.1.6 Program Ochrony Środowiska Powiatu przyrodniczego i zurbanizowanego poprzez Elbl ąskiego na lata 2004-2010. zastosowanie wła ściwej skali i stopnia koncentracji zagospodarowania przestrzeni; Nadrz ędny cel Programu Ochrony Środowiska - wielofunkcyjny rozwój struktur przestrzennych Powiatu Elbl ąskiego sformułowany w ww. dokumencie zarówno w miastach jak i na terenach wiejskich; brzmi nast ępuj ąco: D ąŜ enie do osi ągni ęcia - nadrz ędno ść rozwoju jako ściowego nad ilo ściowym zrównowa Ŝonego i trwałego rozwoju powiatu elbl ąskiego we wszystkich aspektach zagospodarowania i zwi ększenie jego atrakcyjno ści poprzez popraw ę stanu przestrzennego. środowiska przyrodniczego, ładu przestrzennego W pracach nad Programem Ochrony Środowiska i infrastruktury technicznej. wykorzystano zapisy dokonane w Planie Realizacji tego celu słu Ŝą priorytety ekologiczne i cele Zagospodarowania Przestrzennego Województwa strategiczne. Te ostatnie wyznaczono dla poszczególnych Warmi ńsko-Mazurskiego, a zwłaszcza celów i kierunków sektorów środowiska przyrodniczego oraz dla wybranych działania oraz konkretnych zada ń dotycz ących polityki aspektów działalno ści społeczno-gospodarczej przestrzennej w zakresie ochrony zasobów i walorów wpływaj ącej na stan tego Ŝ środowiska. Brzmi ą one środowiska przyrodniczego, infrastruktury systemu nast ępuj ąco: transportowego oraz infrastruktury technicznej ochrony 1. D ąŜ enie do poprawy jako ści wód powierzchniowych środowiska. oraz ochrona jako ści i ilo ści wód podziemnych wraz z racjonalizacj ą ich wykorzystania; 4.1.5 Program Ochrony Środowiska Województwa 2. Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego na Warmi ńsko-Mazurskiego na lata 2003-2006 z terenie powiatu poprzez ograniczenie emisji uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010. zanieczyszcze ń; 3. Rozpoznanie uci ąŜ liwo ści zwi ązanej z hałasem i Harmonogram zawarty w Programie Ochrony ograniczanie uci ąŜ liwo ści akustycznych zwi ązanych z Środowiska Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego komunikacją na obszarze powiatu; zawiera cele oraz konieczne do ich realizacji zadania 4. Monitoring promieniowania niejonizuj ącego na podstawowe i zadania szczegółowe uj ęte w trzech terenie powiatu elbl ąskiego; cz ęś ciach: 5. Zapobieganie powa Ŝnym awariom przemysłowym i 1. Ochrona i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów zagro Ŝeniom naturalnym oraz eliminacja i minimalizacja przyrodniczych; skutków w razie ich wyst ąpienia; - Cel 1: wysokie walory krajobrazowe; 6. Ochrona i rozwój walorów przyrodniczych powiatu; - Cel 2: skuteczna ochrona przyrody; 7. Racjonalne wykorzystanie gleb i gruntów wraz z ich - Cel 3: bogactwo florystyczne i faunistyczne ochron ą i rekultywacj ą; regionu; 8. Ochrona zasobów złó Ŝ nieeksploatowanych, - Cel 4: równowaga gatunkowa zahamowanie nielegalnego wydobycia kopalin oraz rekultywacja terenów poeksploatacyjnych; Dziennik Urz ędowy - 2443 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

9. Rekultywacja terenów zdegradowanych; poz. 2022; Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 717, Nr 165, 10. Zmniejszenie w perspektywie do roku 2010 poz. 1592, Nr 190, poz. 1865 i Nr 228, poz. 2259 oraz Dz. wodochłonno ści produkcji przemysłowej oraz U. z 2004 roku Nr 92, poz. 880 i Nr 96, poz. 959); zmniejszenie zu Ŝycia wody w sektorze komunalnym; 6. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i 11. Zmniejszenie zu Ŝycia energii w przeliczeniu na górnicze (Dz. U.94.27.96 z pó źniejszymi zmianami - Dz. jednostk ę krajowego produktu o 25 % w roku 2010 w U. z 1996 roku Nr 106, poz. 496; Dz. U. z 1997 roku Nr porównaniu z rokiem 2000 i o 50 % w porównaniu z 88, poz. 554, Nr 111, poz. 726, Nr 133, poz. 885; Dz. U. z rokiem 1990; 1998 roku Nr 106, poz. 668; Dz. U. z 2000 roku Nr 109, 12. Zwi ększenie udziału źródeł odnawialnych w poz. 1157, Nr 120, poz. 1286; Dz. U. z 2001 roku Nr 110, produkcji energii do 3,1 % w roku 2005, 3,65 w roku 2006 poz. 1190, Nr 115, poz. 1229, Nr 154, poz. 1800; Dz. U. z i systematyczny wzrost do 7,5 % w roku 2010; 2002 roku Nr 113, poz. 984, Nr 117, poz. 1007, Nr 153, 13. Zwi ększenie do roku 2010 wykorzystania energii z poz. 1271, Nr 166, poz. 1360, Nr 240, poz. 2055; Dz. U. z regionalnych źródeł odnawialnych o 100 % w stosunku do 2003 roku Nr 223, poz. 2219); roku 2000; 7. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym 14. Ograniczenie do roku 2010 materiałochłonno ści zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków produkcji 50 % w stosunku do roku 1990; (Dz. U. 2001.72.747 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 15. Wycofanie z produkcji i u Ŝytkowania, b ądź 2001 roku Nr 115, poz. 1229; Dz. U. z 2002 roku Nr 113, ograniczenie u Ŝytkowania substancji i materiałów poz. 984; Dz. U. z 2004 roku Nr 96, poz. 959); niebezpiecznych (reglamentowanych przez dyrektywy UE 8. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach i przepisy prawa mi ędzynarodowego) (dotyczy substancji (Dz.U.2001.62.628 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z zawieraj ących metale ci ęŜ kie, trwałe zanieczyszczenia 2002 roku Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, poz. organiczne oraz substancje niszcz ące warstw ę ozonow ą); 1671; Dz. U. z 2003 roku Nr 7, poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 16. Minimalizacja negatywnego oddziaływania roku Nr 96, poz. 959 i Nr 116, poz. 1208). procesów przemysłowych na środowisko poprzez restrukturyzacj ę przemysłu i wdro Ŝenie 5. Zało Ŝenia ochrony środowiska dla gminy pro środowiskowych wzorców i modelu produkcji; Gronowo Elbl ąskie do 2010 roku. 17. Zwi ększenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa powiatu, kształtowanie postaw Naczeln ą zasad ą przyj ętą w Programie ochrony proekologicznych jego mieszka ńców oraz poczucia środowiska dla gminy Gronowo Elbl ąskie jest zasada odpowiedzialno ści za jako ść środowiska. zrównowa Ŝonego rozwoju umo Ŝliwiaj ąca lepsze zagospodarowanie istniej ącego potencjału gminy 4.1.7 Najwa Ŝniejsze akty prawne w zakresie (zasobów środowiska, surowców naturalnych, obiektów, ochrony środowiska. sprz ętu, jak i ludzi oraz wiedzy). Na podstawie kompleksowego raportu o stanie Podstawowymi aktami prawnymi w dziedzinie ochrony środowiska oraz źródłach jego przekształcenia i środowiska s ą nast ępuj ące ustawy: zagro Ŝenia przedstawiono poni Ŝej propozycj ę działa ń programowych umo Ŝliwiaj ących spełnienie zasady 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony zrównowa Ŝonego rozwoju poprzez koordynacj ę działa ń w środowiska (Dz.U.2001.62.627 z pó źniejszymi zmianami - sferze gospodarczej, społecznej i środowiskowej. Daje to Dz. U. z 2001 roku Nr 115, poz. 1229; Dz. U. z 2002 roku mo Ŝliwo ść planowania przyszło ści gminy w perspektywie Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr kilkunastu lat i umo Ŝliwia aktywizacj ę jej społecze ństwa - 233, poz. 1957; Dz. U. z 2003 roku Nr 46, poz. 392, Nr 80, zwi ększenie inicjatywy i wpływu społeczno ści na realizacj ę poz. 717 i 721, Nr 162, poz. 1568, Nr 175, poz. 1693, Nr działa ń rozwojowych. 190, poz. 1865 i Nr 217, poz. 2124; Dz. U. z 2004 roku Nr Cele i działania proponowane w programie ochrony 19, poz. 177, Nr 49, poz. 464, Nr 70, poz. 631, Nr 91, poz. środowiska powinny posłu Ŝyć do tworzenia warunków dla 875, Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959 i Nr 121, poz. 1236); takich zachowa ń ogółu społecze ństwa, które polega ć 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie będą w pierwszej kolejno ści na niepogarszaniu stanu przyrody (Dz. U. 2004.92.880); środowiska przyrodniczego na danym terenie, a nast ępnie 3. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów na jego poprawie. Realizacja wytyczonych celów w rolnych i le śnych (tekst jednolity Dz. U. 95.16.78 z programie powinna spowodowa ć zrównowa Ŝony rozwój pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 1997 roku Nr 60, poz. gospodarczy, polepszenie warunków Ŝycia mieszka ńców 370, Nr 80, poz. 505, Nr 160, poz. 1079; Dz. U. z 1998 przy zachowaniu walorów środowiska naturalnego na roku - Nr 106, poz. 668; Dz. U. z 2000 roku Nr 12, poz. terenie gminy Gronowo Elbl ąskie. 136, Nr 120, poz. 1268; Dz. U. z 2001 roku Nr 81, poz. 875, Nr 100, poz. 1085; Dz. U. z 2002 roku Nr 113, poz. 5.1 Gminne limity racjonalnego wykorzystania 984; Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. zasobów naturalnych i poprawy stanu środowiska. 1568; Dz. U. z 2004 roku Nr 49, poz. 464); 4. Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach (tekst W zwi ązku z racjonalnym wykorzystaniem zasobów jednolity Dz. U. 2000.56.679 z pó źniejszymi zmianami - naturalnych i konieczno ści ą ograniczenia ilo ści Dz. U. z 2000 roku Nr 86, poz. 958, Nr 120, poz. 1268; zanieczyszcze ń wprowadzanych do środowiska ustalone Dz. U. z 2001 roku Nr 110, poz. 1189, Nr 145, poz. 1623; zostały limity krajowe (do osi ągni ęcia do 2010 roku), Dz. U. z 2002 roku Nr 25, poz. 253, Nr 113, poz. 984, Nr przedstawione w "II Polityce ekologicznej pa ństwa. Limity 200, poz. 1682; Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 721, Nr 80, te nie zostały zmienione w "Polityce ekologicznej państwa poz. 717, Nr 162, poz. 1568, Nr 203, poz. 1966, Nr 229, na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata poz. 2273; Dz. U. z 2004 roku Nr 92, poz. 880 i Nr 93, 2007-2010". W skali kraju s ą one nast ępuj ące: poz. 894); - zmniejszenie wodochłonno ści produkcji o 50 % w 5. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. stosunku do stanu w 1990 r. (w przeliczeniu na PKB 2001.115. poz. 1229 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z i warto ść sprzedan ą w przemy śle), 2001 roku Nr 154, poz. 1803; Dz. U. z 2002 roku Nr 113, - ograniczenie materiałochłonno ści produkcji o 50 % w poz. 984, Nr 130, poz. 1112, Nr 233, poz. 1957, Nr 238, stosunku do 1990 r. w taki sposób, aby uzyska ć co Dziennik Urz ędowy - 2444 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

najmniej średnie wielko ści dla pa ństw OECD (w Kryteria o charakterze organizacyjnym: przeliczeniu na jednostk ę produkcji, warto ść - wymiar przedsi ęwzi ęcia (ponadlokalny i publiczny); produkcji lub PKB), - zaawansowanie przedsi ęwzi ęcia w realizacji; - ograniczenie zu Ŝycia energii o 50 % w stosunku do - konieczno ść realizacji przedsi ęwzi ęcia ze wzgl ędów 1990 r. i o 25 % w stosunku do 2000 r. prawnych; (w przeliczeniu na jednostk ę produkcji, warto ść - zabezpieczenia środków na realizacj ę lub o produkcji lub PKB), mo Ŝliwo ść uzyskania dodatkowych zewn ętrznych - dwukrotne zwi ększenie udziału odzyskiwanych i środków finansowych (z Unii Europejskiej z innych ponownie wykorzystywanych w procesach źródeł zagranicznych lub krajowych); produkcyjnych odpadów przemysłowych w - efektywno ść ekonomiczna przedsi ęwzi ęcia; porównaniu ze stanem z 1990 r., - znaczenie przedsi ęwzi ęcia w skali regionalnej; - odzyskanie i powtórne wykorzystanie co najmniej 50 - spełnianie wymogów zrównowa Ŝonego rozwoju - % papieru i szkła z odpadów komunalnych, zgodno ść przedsi ęwzi ęcia dla rozwoju - pełna likwidacja zrzutów ścieków nieoczyszczonych gospodarczego gminy. z miast i zakładów przemysłowych, - zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń Kryteria o charakterze środowiskowym: odprowadzanych do wód powierzchniowych, w - mo Ŝliwo ść likwidacji lub ograniczenia stosunku do stanu z 1990 r., z przemysłu o 50 %, z najpowa Ŝniejszych zagro Ŝeń dla środowiska i gospodarki komunalnej (na terenie miast i osiedli zdrowia ludzi; wiejskich) o 30 % i ze spływu powierzchniowego - - zgodno ść z celami ekologicznymi i zasadniczymi równie Ŝ o 30 %, kierunkami zada ń wynikaj ących ze Strategii rozwoju; - ograniczenie emisji pyłów o 75 %, dwutlenku siarki o - zgodno ść z celami i priorytetami ekologicznymi 56%, tlenków azotu o 31 %, niemetanowych lotnych okre ślonymi w „Polityce ekologicznej pa ństwa na lata zwi ązków organicznych o 4 % i amoniaku o 8 % w 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektyw na lata stosunku do stanu z 1990 roku. 2007-2010”; Z uwagi na brak podstaw planistycznych nie mo Ŝna - zgodno ść z mi ędzynarodowymi zobowi ązaniami obecnie dokona ć podziału limitów krajowych na Polski w zakresie ochrony środowiska; regionalne. Dlatego te Ŝ, dla gminy Gronowo Elbl ąskie - skala dysproporcji pomi ędzy aktualnym i zało Ŝono realizacj ę polityki długoterminowej, sprzyjaj ącej prognozowanym stanem środowiska a stanem osi ągni ęciu wymienionych w limitach krajowych działa ń i wymaganym przez prawo; ograniczania emisji zanieczyszcze ń, natomiast - skala efektywno ści ekologicznej przedsi ęwzi ęcia szczegółowe wytyczne przyj ęto jedynie dla gospodarki (efekt planowany, tempo jego osi ągni ęcia); odpadami, zgodnie ze sporz ądzonym Planem gospodarki - wieloaspektowo ść efektów ekonomicznych odpadami. przedsi ęwzi ęcia (mo Ŝliwo ść jednoczesnego osi ągni ęcia poprawy stanu środowiska w zakresie 5.2 Nadrz ędny cel Programu ochrony środowiska kilku elementów środowiska); dla gminy Gronowo Elbl ąskie. - w odniesieniu do gospodarki odpadami istotnym kryterium była zgodno ść proponowanych zada ń z Nadrz ędny cel Programu Ochrony Środowiska dla wymogami kształtowania nowoczesnej gospodarki Gminy Gronowo Elbl ąskie sformułowano nast ępuj ąco: odpadami poprzez priorytetowe traktowanie tworzenia systemów, działa ń w zakresie zbiórki Osi ągni ęcie trwałego i zrównowa Ŝonego rozwoju i transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. gminy Gronowo Elbl ąskie i zwi ększenie jej atrakcyjno ści poprzez popraw ę stanu środowiska Priorytety ekologiczne dla gminy Gronowo przyrodniczego, ładu przestrzennego oraz Elbl ąskie. infrastruktury technicznej. Kieruj ąc si ę podanymi powy Ŝej kryteriami, 5.3 Priorytety ekologiczne. wyznaczono nast ępuj ące cele i zadania priorytetowe dla gminy Gronowo Elbl ąskie z zakresu ochrony środowiska: Kompleksowo ść zagadnie ń ochrony środowiska na terenie gminy wymusiła wyznaczenie celów Priorytet 1 strategicznych, długo - i krótkoterminowych, a tak Ŝe Poprawa jako ści wód powierzchniowych i zapewnienie przyj ęcie zada ń z zakresu wielu sektorów ochrony mieszka ńcom dobrej jako ści wody pitnej. środowiska. Spo śród nich dokonano wyboru Priorytet 2 najistotniejszych zagadnie ń, których rozwi ązanie Ograniczanie emisji zanieczyszcze ń do powietrza przyczyni si ę w najbli Ŝszej przyszło ści do poprawy stanu atmosferycznego. środowiska na terenie charakteryzowanej jednostki Priorytet 3 administracyjnej. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej ochrony środowiska, zwłaszcza w zakresie gospodarki Wyboru priorytetów ekologicznych dokonano w wodno-ściekowej. oparciu o diagnoz ę stanu poszczególnych komponentów Priorytet 4 środowiska gminy, uwarunkowania zewn ętrzne Utworzenie spójnego systemu przyrodniczego gminy. (obowi ązuj ące akty prawne) i wewn ętrzne, a tak Ŝe inne Priorytet 5 wymagania w zakresie jako ści środowiska. Podniesienie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa gminy. Wybór priorytetowych przedsi ęwzi ęć ekologicznych na Priorytet 6 terenie gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004-2007 Ochrona przed powa Ŝnymi awariami i zagro Ŝeniami przeprowadzono przy zastosowaniu nast ępuj ących naturalnymi. kryteriów organizacyjnych i środowiskowych. Priorytet 7 Usprawnienie systemu gospodarki odpadami. Dziennik Urz ędowy - 2445 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Są to elementy, co do których w pierwszym rz ędzie Rzeka Fiszewka jest lewobrze Ŝnym dopływem rzeki powinny by ć podj ęte działania zmierzaj ące do poprawy Elbl ąg o długo ści 32 km i powierzchni zlewni 149,2 km 2. aktualnego stanu środowiska. Istotnym elementem Na długich odcinkach, podobnie jak Tina, wykorzystuje wpływaj ącym na stan środowiska jest te Ŝ racjonalna stare odnogi Nogatu. Jest obustronnie obwałowana, gospodarka odpadami. Problematyka ta została szerzej prawie na całej długo ści. Słu Ŝy do odprowadzenia wód z opisana w równolegle opracowanym „Planie Gospodarki terenów depresyjnych i nisko poło Ŝonych. Przewa Ŝaj ąca Odpadami dla gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004- cz ęść obszaru przez który płynie Fiszewka jest sztucznie 2010”. odwadniana, za pomoc ą ponad dwudziestu pomp. Zlewnia Fiszewki w cało ści poło Ŝona jest na śuławach 6. Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa Wi ślanych. W okresach niskiego stanu wód, przy ekologicznego. minimalnym przepływie, rzeka jest szczególnie nara Ŝona 6.1 Jako ść wód i stosunki wodne. na dopływaj ące zanieczyszczenia. 6.1.1 Stan aktualny. Rzeka Tina jest starym ramieniem Nogatu, o długo ści Wody powierzchniowe. 34 km uchodz ącym do rzeki Elbl ąg. Rzeka bierze swój pocz ątek w przykraw ędziowej strefie Pojezierza Wyst ępuj ący na śuławach zespół kanałów i rowów Iławskiego, a nast ępnie odprowadza wody z terenów wraz z towarzysz ącymi im budowlami wodnymi tworzy depresyjnych śuław. Jedynie Tina Górna i jej prawe skomplikowany system wodno-melioracyjny, który słu Ŝy dopływy s ą ciekami naturalnymi. W dolnym biegu rzeka do regulacji stosunków wodnych. W obr ębie ww. systemu rozgał ęzia si ę i cz ęść wód odpływa do jeziora Dru Ŝno. na obszarze śuław Elbl ąskich wyst ępuj ą trzy podstawowe Tina jest rzek ą typowo nizinn ą, o niekorzystnych cechach układy polderowe: hydrologicznych: minimalny spadek, leniwy przepływ, a - Basen jeziora Dru Ŝno; czasem jego brak, wynikiem czego jest post ępuj ąca - Obszar Nogatu i rzeki Elbl ąg; eutrofizacja powoduj ąca zakwity oraz zarastanie dna i - Obszar Fiszewki i Kanału Jagiello ńskiego. brzegów. Na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie wyró Ŝnia si ę 2 Poza wy Ŝej wymienionymi ciekami przez obszar gminy podstawowe systemy odwadniaj ące - jeden zwi ązany z przepływaj ą tak Ŝe Kanał Z ąbrowski i Kanał Nowy. jeziorem Dru Ŝno i drugi zwi ązany z rzek ą Fiszewk ą. Wyst ępuj ące na obszarze charakteryzowanej jednostki Wody z obszaru Basenu jeziora Dru Ŝno administracyjnej obwałowane rzeki, kanały, rowy oraz odprowadzane s ą z polderów do obwałowanych cieków: pompownie i pozostałe urz ądzenia wodne zorganizowane Tiny, Dzierzgo ń, W ąskiej, nast ępnie do jeziora, z którego są, w zale Ŝno ści od pełnionej funkcji, w układy rzek ą Elbl ąg odprowadzane s ą do Zalewu Wi ślanego. przeciwpowodziowe i melioracyjne. Obiekty te Jezioro Dru Ŝno jest obwałowane na całej długo ści. zró Ŝnicowane s ą pod wzgl ędem technicznym i Poziom wody w jeziorze zale Ŝy od dopływów ze zlewni i technologicznym. Ponadto odgrywaj ą one znaczn ą rol ę w stanów wody w Zalewie. Cały ten obszar odwadniany jest zagospodarowaniu przestrzennym gminy. przez 62 przepompownie. Cz ęść zachodnia śuław Źródła: Raporty o stanie środowiska województwa Elbl ąskich zwi ązana jest z systemem Kanału warmi ńsko - mazurskiego w latach 1999-2000, 2001, Jagiello ńskiego i Fiszewki. Fiszewka jest lewostronnym 2002, 2003. dopływem rzeki Elbl ąg. Wody z tego układu przepompowywane s ą bezpo średnio lub po średnio do Stan czysto ści wód powierzchniowych. rzeki Elbl ąg. Badania stanu czysto ści rzek przepływaj ących przez Jezioro Dru Ŝno - jest najwi ększym jeziorem w obszar powiatu elbl ąskiego prowadzone s ą przez WIO Ś w powiecie elbl ąskim, o powierzchni wraz z obszarami Olsztynie z Delegatur ą w Elbl ągu zgodnie z programem bagiennymi, w granicach wałów - 29 km 2. Teren przyległy Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. Jego celem jest do jeziora jest w cało ści depresyjny i wszystkie cieki mi ędzy innymi wykonywanie systematycznych, wpływaj ące do Dru Ŝna płyn ą w wałach wstecznych. standardowych pomiarów i obserwacji jako ści i ilo ści wód Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 1790,1 ha, w sieci hydrograficznej całego kraju oraz ocena stopnia gł ęboko ść średnia 2,25 m, a maksymalna 3,0 m. ich zanieczyszczenia. Charakter jeziora jest specyficzny, z lustrem wody Zgodnie z informacjami zawartymi w publikacjach wyniesionym do 2 m ponad teren depresyjny otaczaj ący WIO Ś w Olsztynie na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie jezioro. Na wahania stanów wody w jeziorze, dochodzące nie znajduje si ę ani jedno stanowisko pomiarowe słu Ŝą ce do około 1,0 m, wpływa wahanie stanów wody Zalewu do badania jako ści wód powierzchniowych. Niemniej w Wi ślanego oraz dopływ wód rzecznych. Napływowi wód z tre ści niniejszego rozdziału zamieszczono informacje o Zalewu towarzyszy wzrost zasolenia. jako ści wód, pochodz ące z punktów pomiarowych zlokalizowanych poza obszarem charakteryzowanej Nogat jest skanalizowan ą odnog ą Wisły i rzek ą jednostki administracyjnej. Analiza stanu czysto ści wód w graniczn ą zarówno dla gminy Gronowo Elbl ąskie jak i poszczególnych punktach pomiarowych pozwala powiatu elbl ąskiego. Nogat (wraz ze swoim dopływem - wnioskowa ć o potencjalnych lokalizacjach ognisk ich Cieplicówk ą) jest poł ączony za po średnictwem Kanału zanieczyszcze ń. Ponadto zagadnienia zwi ązane z Jagiello ńskiego z rzek ą Elbl ąg. Przepływ wody w jako ści ą wód powierzchniowych nale Ŝy rozpatrywa ć omawianym cieku uzale Ŝniony jest od dopływu wód Wisły kompleksowo uwzgl ędniaj ąc przede wszystkim fakt, Ŝe i jest regulowany sztucznie. Nogat jest rzek ą nizinn ą o zbiorniki wód powierzchniowych nie s ą układami minimalnym spadku, leniwym przepływie. Wody rzeki zamkni ętymi. Oznacza to, Ŝe niesione przez wody podlegaj ą silnej eutrofizacji, powoduj ącej zakwity i zanieczyszczenia mog ą by ć do nich wprowadzane zarastanie dna i brzegów. Uj ściowy odcinek Nogatu niekoniecznie w punkcie pomiarowym, w którym zostały znajduje si ę pod wpływem słonawych wód Zalewu wykryte. Wi ślanego. Silne wiatry północne i północno - zachodnie Wyniki bada ń wykonanych w ostatnich latach w ni Ŝej powoduj ą „cofk ę”. wymienionych punktach pomiarowych przedstawiały si ę nast ępuj ąco: Dziennik Urz ędowy - 2446 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 11 Stan czysto ści rzek przepływaj ących przez obszar gminy Gronowo Elbl ąskie w wybranych punktach pomiarowych.

km Wska źniki decyduj ące Lokalizacja Rok Ocena Ocena Saprobowo ść Ocena Rzeka biegu o ocenie przekroju bada ń fizykochemiczna* sanitarna* sestonu* ogólna* rzeki fizykochemicznej 2000 NON PEW, Na II II NON PEW, tlen 2001 III rozpuszczony, N-NO 2, II II III Kępa P całkowity Nogat 2,9 Dolna 2002 NON PEW, Cl -, P całkowity II II NON PEW, Tlen 2003 NON rozpuszczony, Cl -, II II NON 3- PO 4 , P całkowity PEW, Cl -, Na, K, P 2000 NON NON II NON całkowity Tlen rozpuszczony, 2001 NON 3- NON II NON PO 4 , P całkowity Elbl ąg Nowakowo 2,5 PEW, tlen rozpuszczony, Cl -, K, 2002 NON 3- III II NON N-NO 2, PO 4 , P całkowity PEW, Cl -, PO 3-, P 2003 NON 4 NON II NON całkowity PEW, tlen Fiszewka Elbl ąg 0,2 2000 NON rozpuszczony, Na, III II NON P całkowity Raczki Tina 3,2 2000 NON PEW, P całkowity III II NON Elbl ąskie

* obecnie obowi ązuje Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. 2004.32.284), które w miejsce dotychczasowej trzystopniowej skali wprowadza skal ę pi ęciostopniow ą.

Jak wynika z zaprezentowanych powy Ŝej danych, słonawych wód Zalewu Wi ślanego. Tina nie przyjmuje wszystkie charakteryzowane rzeki prowadziły wody zanieczyszcze ń ze źródeł punktowych. pozaklasowe - nadmiernie, ponadnormatywnie Generalnie mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe stan wód zanieczyszczone (NON). powierzchniowych w scharakteryzowanych powy Ŝej Badania jako ści wód rzeki Elbl ąg prowadzono w punktach pomiarowych jest katastrofalny. Wszystkie cieki przekroju uj ściowym Nowakowo, zlokalizowanym 2,5 km prowadz ą wody pozaklasowe. Najprawdopodobniej, tak od uj ścia rzeki do Zalewu Wi ślanego. Jako ść wód nie jak w przypadku powiatu elbl ąskiego, jest to odpowiadała normom mi ędzy innymi ze wzgl ędu na niskie spowodowane niewła ściwie prowadzon ą gospodarka natlenienie oraz wysokie st ęŜ enie azotu azotynowego, ściekow ą i niedostatecznie rozwini ętą infrastruktur ą fosforanów i fosforu ogólnego. Poza tym wlewy słonawych techniczno-in Ŝynieryjna w tym zakresie. Ekosystemy wód z Zalewu spowodowały przekroczenia wodne ulegaj ą eutrofizacji na skutek traktowania znacznej dopuszczalnych norm chlorków, potasu i przewodno ści cz ęś ci układu hydrograficznego jako elementu kanalizacji. elektrolitycznej. Rzeka Nogat jest graniczn ą rzek ą dla gminy Gronowo Źródło: Raporty o stanie środowiska województwa Elbl ąskie i dla powiatu elbl ąskiego. Uj ściowy odcinek warmi ńsko-mazurskiego w latach 1999-2000, 2001, Nogatu znajduje si ę pod wpływem słonawych wód 2002;2003; Ankieta informacyjna z gminy Gronowo Zalewu. Silne wiatry powoduj ą „cofk ę”, czyli wlewanie wód Elbl ąskie, 2004. zalewowych do rzeki. Nogat przyjmuje zanieczyszczenia ze źródeł punktowych z terenu województwa Wody podziemne. pomorskiego. Badania jako ści wód prowadzono w przekroju uj ściowym Nogatu w miejscowo ści K ępa Dolna. W regionalizacji hydrogeologicznej wg Atlasu W kontrolowanym punkcie Nogat prowadził wody Hydrogeologicznego Polski, obszar gminy Gronowo ponadnormatywnie zanieczyszczone, o czym Elbl ąskie poło Ŝony jest w regionie gda ńskim (subregion zadecydowały wska źniki fizykochemiczne. Ŝuławski IV 1). Na kształtowanie si ę warunków Wody Fiszewki poddano badaniom w roku 2000 w hydrogeologicznych na obszarze śuław Elbl ąskich przekroju pomiarowo-kontrolnym w Elbl ągu. Nie zasadniczy wpływ maj ą utwory kredy górnej, utwory odpowiadały one normom ze wzgl ędu na przekroczenia trzeciorz ędu, a zwłaszcza czwartorz ędu. odnotowane w stosunku do wska źników fizykochemicznych. Dodatkowo wysoka przewodno ść Główne u Ŝytkowe znaczenie maj ą: elektrolityczna wła ściwa i du Ŝe st ęŜ enie sodu - kompleks plejstoce ńsko-holoce ński wyst ępuj ący w spowodowane były wlewami do cieku (za po średnictwem obr ębie utworów aluwialnych pod ścielonych osadami rzeki Elbl ąg) słonawych wód Zalewu Wi ślanego. interglacjału emskiego; Jako ść wód Tiny w 2000 roku w kontrolowanym - kompleks „ró Ŝnowiekowy” zbudowany z utworów przekroju w Raczkach Elbl ąskich nie odpowiadała piaszczystych trzeciorz ędu i najstarszych ogniw normom, o czym zadecydowała przewodno ść czwartorz ędu; elektrolityczna wła ściwa oraz fosfor ogólny. Przyczyn ą - serie wodnolodowcowe zlodowace ń notowanych okresowo wysokich warto ści PEW s ą wlewy północnopolskich oraz utwory piaszczyste interglacjału emskiego. Dziennik Urz ędowy - 2447 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Wyst ępowanie plejstoce ńsko-holoce ńskiego poziomu wodono śnego na śuławach jest do ść Jako ść wód podziemnych powszechne. Warstwa wodono śna jest zbudowana głównie z piasków interglacjału emskiego i zalegaj ących Wody podziemne wyst ępuj ące na omawianym bezpo średnio na nich piasków deltowych holocenu. W jej obszarze s ą średniej i złej jako ści, przy czym jest ona stropie wyst ępuj ą słaboprzepuszczalne torfy i namuły oraz zró Ŝnicowana w zale Ŝno ści od koncentracji półprzepuszczalne iły o zró Ŝnicowanej mi ąŜ szo ści (od poszczególnych składników i ich przestrzennego kilku do ponad 30 metrów). Zasadniczo warunki zró Ŝnicowania. wyst ępowania wód s ą zró Ŝnicowane. Mi ąŜ szo ść warstwy Wody podziemne poziomu plejstoce ńsko- zwykle nie przekracza 10 metrów a przewodno ść 50 m 2/d. holoce ńskiego s ą lepsze wzdłu Ŝ kraw ędzi wysoczyzny Lepsze wykształcenie warstwy wyst ępuje w rejonie Pojezierza Iławskiego, natomiast w miar ę oddalania w północnej cz ęś ci gminy Gronowo Elbl ąskie, gdzie kierunku centrum śuław pogarsza si ę ich jako ść . Na przewodno ść mie ści si ę w granicach 100 - 200 m 2/d. śuławach Elbl ąskich w poziomie plejstoce ńsko- Zwierciadło jest lekko napi ęte przez utwory deltowe holoce ńskim dominuj ą wody III klasy, o wysokich wyst ępuj ące w stropie warstwy. Poło Ŝenie zwierciadła zawarto ściach Ŝelaza i amoniaku. Średnie zawarto ści wody jest regulowane przez system melioracyjny. amoniaku na śuławach Elbl ąskich wynosz ą 1,6 mg 3 3 Warstwa wodono śna jest zasilana wodami dopływaj ącymi NH 4/dm , a znaczne zawarto ści (13,3 mg NH 4/dm ) z wysoczyzn w strefie kilku kilometrów od kraw ędzi. stwierdzono w rejonie jeziora Dru Ŝno. Wody tego poziomu Centralne partie s ą zasilane wył ącznie z ascenzji wód z charakteryzuj ą si ę mineralizacja ogóln ą od 420 do gł ębszych poziomów wodono śnych. Istnieje pogl ąd, Ŝe 802 mg/dm 3. Twardo ść ogólna zamyka si ę w granicach wody poziomu plejstoce ńsko-holoce ńskiego mog ą by ć 2,5-12,9 mval/dm 3, a zawarto ść siarczanów i chlorków jest 3 3 wodami reliktowymi, zachowanymi z okresu tworzenia si ę zmienna (0,1–258 mg SO 4/dm ; 3,8-512 mg Cl/dm ). delty Wisły. Cz ęsto wody tego poziomu to wody Ujmowane wody podziemne charakteryzuj ą si ę stagnuj ące i powolnej wymiany poziomej i pionowej. zró Ŝnicowanymi zawarto ściami Ŝelaza od 0,01 do 40 mg Poziom plejstoce ńsko-holoce ński jest wykorzystywany Fe/dm 3 i manganu od 0,01 do 1,8 mg Mn/dm 3. Na tam, gdzie kompleks „ró Ŝnowiekowy” jest słabo śuławach Elbl ąskich zwi ększone zawarto ści jonu wykształcony lub jego wody s ą zasolone. fluorkowego spotyka si ę sporadycznie. Północna cz ęść Podstawowe znaczenie u Ŝytkowe na obszarze śuław nale Ŝy do rejonu wyst ępowania wód wymagaj ących charakteryzowanej jednostki administracyjnej ma skomplikowanego uzdatniania, nie nadaj ących si ę do czwartorz ędowo - trzeciorz ędowy („ró Ŝnowiekowy”) celów konsumpcyjnych i przemysłowych. poziom wodono śny . Stanowi on podstaw ę zaopatrzenia Jako ść wód podziemnych „ró Ŝnowiekowego” poziomu mieszka ńców oraz zakładów przemysłowych i rolnych w wodono śnego jest kształtowana przez skład wód wod ę Wyst ępuje na gł ęboko ści około 100 metrów i dopływaj ących z wysoczyzny Pojezierza Iławskiego oraz zwi ązany jest z piaszczystymi utworami trzeciorz ędowymi wód gł ębokiego obiegu regionalnego. Wody pi ętra i najstarszymi ogniwami czwartorz ędu. Poziom ten „ró Ŝnowiekowego” wykazuj ą zró Ŝnicowany stopie ń rozprzestrzeniony jest na całym obszarze południowych mineralizacji. Najmniejsze zawarto ści jonu chlorkowego śuław oraz północnej cz ęś ci Pojezierza Iławskiego i spotyka si ę w południowej cz ęś ci śuław. Wzrastaj ą one ku stanowi cz ęść rozległego zbiornika wód podziemnych północy osi ągaj ąc warto ści powy Ŝej 300 - 400 mg Cl/dm 3. rozci ągaj ącego si ę na obszarze od Tczewa po Pasł ęk. W Zawarto ść jonu fluorkowego nie przekracza warto ści północnej cz ęś ci śuław ulega redukcji. Mi ąŜ szo ść warstwy dopuszczalnych w wodach pitnych. Zwi ązki Ŝelaza wodono śnej dochodzi do 60 metrów w Szopach, wyst ępuj ą w ilo ści 1,5 mg Fe/dm 3. W wodach cz ęś ci najcz ęś ciej natomiast wynosi od 20 do 30 metrów. południowej śuław zawarto ść Ŝelaza jest wy Ŝsza. Średnia Przewodno ść waha si ę w bardzo szerokich granicach - od zawarto ść manganu nie przekracza ilo ści dopuszczalnych kilku do 500 m 2/d. Zasilanie odbywa si ę przede wszystkim w wodach pitnych. Zwi ązki azotu wyst ępuj ą w niewielkich poprzez lateralny dopływ z Pojezierza Iławskiego oraz w ilo ściach. St ęŜ enie azotu amonowego wyst ępuje w ilo ści mniejszym stopniu z Wzniesie ń Elbl ąskich. Poziom około 0,5 mg N/dm 3. Nale Ŝy zwróci ć uwag ę na wysokie zasilany jest przede wszystkim przez lateralny dopływ z zawarto ści strontu, do 2 mg Sr/dm 3. Na terenie śuław Pojezierza Iławskiego i cz ęś ciowo ze Wzniesie ń Elbl ąskich istnieje silnie rozwini ęty lej depresyjny Elbl ąskich. Prowadzi wody pod ci śnieniem artezyjskim wywołany eksploatacj ą wód z tego poziomu dochodz ącym do 1200 kPa na południu, które wygasa na wodono śnego. północy. Ascenzja wód z gł ębszych pi ęter wodono śnych Wody czwartorz ędowego poziomu wodono śnego na jest ograniczona. obszarze wysoczyzny Wzniesie ń Elbl ąskich s ą wodami II Utwory kredy w ęglanowo-krzemionkowej wyst ępuj ące klasy jako ści: słodkimi, o odczynie od słabo kwa śnych do pod tym poziomem nie maj ą znaczenia u Ŝytkowego. słabo zasadowych. Sucha pozostało ść zawarta jest w Na terenie wzniesie ń Elbl ąskich i na Pojezierzu granicach 120 - 560 mg/dm 3. Wody s ą średnio twarde i Iławskim, z którymi s ąsiaduj ą śuławy, u Ŝytkowy poziom twarde (3,1 - 10,0 mval/dm 3). Wykazuj ą podwy Ŝszone wodono śny wyst ępuje w obr ębie czwartorzędu w zawarto ści zwi ązków Ŝelaza i manganu, przez co utworach wodnolodowcowych zlodowace ń wymagaj ą prostego uzdatniania. St ęŜ enia jonów północnopolskich i utworach piaszczystych interglacjału chlorkowych i siarczanowych nie przekraczaj ą emskiego. Utwory piaszczyste przykryte s ą seri ą glin dopuszczalnych warto ści dla wód pitnych. Wody zwałowych. Warunki wyst ępowania wód s ą bardzo wymagaj ą prostego uzdatniania. zró Ŝnicowane. Mi ąŜ szo ść warstwy wodono śnej nie Na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie nie znajduje przekracza zwykle 20 metrów, a przewodno ść 100 m 2/d. si ę Ŝaden punkt monitoringu jako ści wód podziemnych. Zwierciadło jest napi ęte przez gliny wyst ępuj ące w stropie Poniewa Ŝ jednak zasi ęgi poszczególnych poziomów warstwy. Powierzchnia piezometryczna na terenie wodono śnych nie pokrywaj ą si ę z granicami Wzniesie ń Elbl ąskich układa si ę na rz ędnych od 80 do 10 administracyjnymi, co stwarza mo Ŝliwo ść migracji m n.p.m. przy kraw ędzi śuław. zanieczyszcze ń, odwołano si ę w dalszej cz ęś ci niniejszego opracowania do danych miarodajnych dla Źródło Arkusz Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali powiatu elbl ąskiego, dla którego to prowadzone s ą 1:50 000 Elbl ąg - Południe. systematyczne obserwacje stanów i jako ści wód Dziennik Urz ędowy - 2448 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 podziemnych w ramach sieci krajowego (MONBADA i Najkorzystniejsze warunki naturalnej ochrony wód SOH), regionalnego i lokalnego monitoringu wód podziemnych posiadaj ą poziomy starszych zlodowace ń i podziemnych, w nast ępuj ących punktach: trzeciorz ędowo - czwartorz ędowe („ró Ŝnowiekowy”). Z uwagi na nadkład utworów słabo przepuszczalnych Tabela 12 Punkty sieci krajowego, regionalnego i mo Ŝna je uzna ć za praktycznie niezagro Ŝone. lokalnego monitoringu wód podziemnych zlokalizowane Eksploatacja wód z tych poziomów wodono śnych i zmiany na obszarze powiatu elbl ąskiego. warunków hydrodynamicznych i hydrogeochemicznych powoduj ą wzrost st ęŜ eń zwi ązków Ŝelaza i manganu oraz Klasa jako ści - wyniki Straty- zasolenia. Nr punktu Miejscowo ść bada ń grafia Najmniej korzystne warunki ochrony wód podziemnych 2000/ 2001 r. 2002 r. Punkt monitoringu pi ętra czwartorz ędowego panuj ą w dolinach rzek i w ich Buczyniec Q III/III II sieci krajowej 657 bezpo średnim s ąsiedztwie. Punkt sieci Tolkmicko Q II/III II regionalnej 34 Melioracje. Punkt sieci Elbl ąg Q II/II II regionalnej 37 Jagodowo Punkt sieci Elbl ąg Woda w środowisku przyrodniczym pełni szereg Q III/III III regionalnej 38 Malborska funkcji, np. w rolnictwie wpływa na wysoko ść i jako ść Punkt sieci Godkowo Q II/II Ib plonów. Oprócz tego kształtuje zró Ŝnicowanie elementów regionalnej 40 biologicznych, wpływa na zachowanie walorów Punkt sieci Pasł ęk Q II/II II regionalnej 41 przyrodniczych, a tak Ŝe stanowi podstawowy czynnik Punkt sieci rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego. Wi śniewo Tr Ib/II II regionalnej 42 Retencja umo Ŝliwia zmagazynowanie cz ęś ci odpływu wody w okresach jej nadmiaru oraz wykorzystanie Monitoring wód podziemnych (sie ć krajowa) jest nagromadzonej wody w okresach suszy. Dzi ęki temu realizowany przez Pa ństwowy Instytut Geologiczny. W zwi ększaj ą si ę zasoby wodne danego obszaru. sieci krajowej na obszarze powiatu jest umiejscowiony Osuszanie terenów wywołuje niekorzystne skutki w jeden punkt Krajowego Monitoringu Jako ści Wód środowisku przyrodniczym. Powoduje obni Ŝenie poziomu Podziemnych w Buczy ńcu (wg MONBADA 657). wód gruntowych, w wyniku czego wysychaj ą studnie, Dodatkowo w ramach sieci monitoringu regionalnego przyspiesza równie Ŝ spływ wód, zmniejszaj ąc retencj ę. jako ści wód podziemnych znajduje si ę sze ść punktów Mokradła s ą naturalnym magazynem wody, wiosn ą obserwacyjnych (Tolkmicko, Elbl ąg Jagodowo, Elbl ąg przyjmuj ą jej nadmiar i umo Ŝliwiaj ą przes ączanie w gł ąb Malborska, Godkowo, Pasł ęk, Wi śniewo). Ostatnie gleby i odnawianie zasobów wód gruntowych. S ą ponadto badania wykonano w 2002 r. Ocena ogólna jako ści wód miejscem Ŝycia wielu gatunków ro ślin i zwierz ąt. Ł ąki podziemnych w tych punktach została okre ślona na II jednoko śne s ą bogatsze w gatunki od ł ąk dwuko śnych. Na klas ę jako ści, z wyj ątkiem wód z punktu Elbl ąg Malborska łąkach jednoko śnych gniazduje wiele gatunków ptaków, - III klasa jako ści. W porównaniu z rokiem 2001 jako ść które wprowadzaj ą potomstwo przed koszeniem, wiele wód w Buczy ńcu i Tolmicku z II klasy uległa pogorszeniu rzadkich ro ślin zakwita i wydaje nasiona. Na dwuko śnych do III klasy jako ści. łąkach pierwszy pokos jest wcze śniej; w trakcie koszenia gniazda ptaków s ą niszczone a ro śliny ścinane przed Źródła: Dokumentacja zasobów dyspozycyjnych wód wydaniem nasion. podziemnych śuław i Mierzei Wi ślanej, 2000 r. oraz Cały obszar gminy Gronowo Elbl ąskie chroniony jest arkusze Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000: wałami, a wody odprowadzane s ą na zewn ątrz za Elbl ąg - N, Elbl ąg - S, Młynary, Pasł ęk, Dobry, Raport o po średnictwem pompowni. stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego Infrastruktur ę techniczn ą biernej osłony w latach 1999 - 2000, 2001, 2002. przeciwpowodziowej stanowi ą wały przeciwpowodziowe Nogatu (prawy wał na odcinku Michałowo - Adamowo), Źródła zanieczyszczenia wód i zmian stosunków Fiszewki (prawy wał na odcinkach Szopy - uj ęcie oraz wodnych. Stare Pole - Grobla, a tak Ŝe prawy i lewy wał na odcinkach Błotnica - Szopy i Czarna Grobla - Błotnica), Obecnie wyst ępuj ące punktowe i obszarowe źródła Tina Górna (lewy wał na odcinku Stalewo - Nowy Kanał), zanieczyszcze ń wód powierzchniowych i podziemnych Tina Dolna (lewy i prawy wał na odcinku Rozgart - uj ście), stanowi ą przede wszystkim: Kanał Z ąbrowski (lewy wał Czarnej Grobli) oraz Kanał - ścieki socjalno-bytowe z zabudowy mieszkaniowej, Nowy (lewy i prawy wał). - ścieki deszczowe spływaj ące z dróg, placów i stacji Na obszarze charakteryzowanej jednostki paliw, administracyjnej eksploatacji podlegaj ą cz ęś ci terytorialne - zanieczyszczenia spływaj ące z pól, szczególnie w 3 wi ększych układów polderowych: Nogatu, Fiszewki oraz okresach po nawo Ŝeniu gruntów rolnych. Tiny Górnej i Dolnej, wchodz ących w skład Basenu jeziora Zagospodarowanie terenu oraz warunki wyst ępowania Dru Ŝno. uŜytkowych poziomów wodono śnych sprawiaj ą, Ŝe wody Zgodnie z informacjami śuławskiego Zarz ądu podziemne nie s ą w znacz ącym stopniu zagro Ŝone Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Elbl ągu obszar gminy zanieczyszczeniami antropogenicznymi. Stopie ń zmeliorowany urz ądzeniami szczegółowymi i zagro Ŝenia na śuławach jest bardzo niski lub niski. Tylko podstawowymi, głównie systemem rowów otwartych, na niewielkim obszarze, w strefie kraw ędziowej Wzniesie ń wynosił 7 441 ha. Drenowaniem obj ętych było 336 ha. Elbl ąskich stopie ń izolacji jest średni. Zagro Ŝenia jako ści Nawadnianiu podlegał obszar o powierzchni 1 819 ha, z wód na śuławach wynikaj ą z warunków ich wyst ępowania czego 840 ha gruntów ornych i 979 ha u Ŝytków zielonych. i zasilania. W warunkach naturalnych wody płytkiego Łączna długo ść rowów i cieków szczegółowych wynosiła 1 poziomu plejstoce ńsko - holoce ńskiego zawieraj ą znaczne 031,2 km. ilo ści Ŝelaza i manganu. Ilo ść jonów wzrasta podczas Ogółem w gminie znajdowały si ę nast ępuj ące eksploatacji. urz ądzenia melioracji podstawowej: - wały - 62,5 km; Dziennik Urz ędowy - 2449 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- rzeki - 166 km; - oczyszczania ścieków komunalnych - Dyrektywa - kanały - 126,7 km; 91/271/EWG; - budowle pi ętrz ące i przelewy - 282 sztuk (w tym - ochrony wód przed zanieczyszczeniami - Dyrektywa zastawki - 259 sztuk, jazy - 19 sztuk, przelewy - 91/676/EWG (tzw. azotanowa, okres dostosowawczy 4 sztuki); do 2008 roku); - stacje pomp - 12 sztuk. - standardów jako ści wód - Dyrektywa 75/440/EWG Poni Ŝej w formie tabelarycznej przedstawiono miejsca (jako ść wód powierzchniowych b ędących źródłem na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie stwarzaj ące wody pitnej), Dyrektywa 76/160/EWG (normy dla najwi ększe zagro Ŝenie powodziowe podczas wezbra ń wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych), wód: Dyrektywa 78/659/EWG (jako ść wód niezb ędna dla ryb), Dyrektywa 79/923/EWG (jako ść wód niezb ędna Tabela 13 Obszary o najwi ększym zagro Ŝeniu dla skorupiaków), Dyrektywa 98/83/EC (jako ść wód powodziowym podczas wezbra ń wód na terenie śuław do picia). Elbl ąskich (gmina Gronowo Elbl ąskie). Analiza aktualnego stanu środowiska gminy wykazała, Długo ść Ŝe priorytetowym zadaniem w zakresie ochrony Lp. Nazwa cieku zagro Ŝonego środowiska b ędzie poprawa jako ści wód odcinka [mb] 1 Rzeka Tina Dolna L., polder 60,21,21a 7642 powierzchniowych. Zanieczyszczenie wód rzek ma w 2 Rzeka Tina P. polder 1,1c 7060 du Ŝej mierze charakter allochtoniczny, dlatego dla 3 Rzeka Fiszewka L. polder Fiszewka „F’ 8985 osi ągni ęcia tego celu konieczne b ędzie podj ęcie szerokiej 4 Rzeka Fiszewka P. polder 2, 23 2000 współpracy regionalnej z jednostkami poło Ŝonymi na Źródło: Strategia trwałego, zrównowa Ŝonego rozwoju społeczno - obszarze zlewni wód powierzchniowych. gospodarczego powiatu elbl ąskiego. Starostwo Powiatowe w W działaniach długoterminowych gmina b ędzie Elbl ągu, 2000 r.; Stan techniczny urz ądze ń melioracyjnych i zwracała szczególn ą uwag ę na dalsz ą popraw ę osłony przeciwpowodziowej na terenie powiatu elbl ąskiego w tym śuław Elbl ąskich w oparciu o jesienne przegl ądy; śuławski gospodarki wodno-ściekowej, ze szczególnym naciskiem Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Elbl ągu, 2003; Strategia na uporz ądkowanie systemu oczyszczania i rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004-2013, 2004. odprowadzania ścieków, w tym tak Ŝe likwidacj ę nielegalnych wylotów ścieków. Docelowo planuje si ę 6.1.2 Program poprawy dla pola: Jako ść wód i obj ęcie systemem kanalizacji i wodoci ągów całego stosunki wodne. obszaru gminy, budow ę lub modernizacj ę stacji uzdatniania wody oraz modernizacj ę istniej ących Cel strategiczny: odcinków sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej (kolektorów głównych i sieci rozdzielczych). DąŜ enie do poprawy jako ści wód powierzchniowych Do roku 2010 przewiduje w odniesieniu do gospodarki oraz ochrona jako ści i ilo ści wód podziemnych wraz z wodnej całkowit ą likwidacj ę zrzutu ścieków racjonalizacj ą ich wykorzystania. nieoczyszczonych z terenu gminy, ochron ę wód podziemnych oraz współprac ę z s ąsiednimi jednostkami Cele średnioterminowe do roku 2010: administracyjnymi w celu ograniczenia zanieczyszczeń 1. D ąŜ enie do osi ągni ęcia wła ściwych standardów wód odprowadzanych do wspólnych cieków wodnych. powierzchniowych pod wzgl ędem jako ściowym; Pomimo podj ęcia wymienionych powy Ŝej działa ń nie 2. Ochrona wód podziemnych przed przewiduje si ę, by w perspektywie do roku 2010 poprawiła zanieczyszczeniem ze źródeł punktowych i obszarowych; si ę jako ść głównych wód na terenie gminy Gronowo 3. Poprawa stosunków wodnych w gminie poprzez Elbl ąskie, z uwagi na liczne źródła zanieczyszcze ń poza racjonalizacj ę poboru wody i popraw ę systemu melioracji jej granicami. 4. Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony Wynegocjowane przez Polsk ę okresy przej ściowe z środowiska (wodoci ągi i kanalizacja); zakresie gospodarki wodno-ściekowej w zakresie 5. Likwidacja zrzutów nieoczyszczonych lub dyrektywy Rady 91/271/EWG i prawa wodnego zakładaj ą, niedostatecznie oczyszczonych ścieków do wód Ŝe w do roku 2015 aglomeracje o RLM od 2 000 do powierzchniowych; 15 000 powinny by ć wyposa Ŝone w sie ć kanalizacyjn ą - 6. Współpraca ponadlokalna w celu ochrony wód obowi ązywa ć to b ędzie tak Ŝe gmin ę Gronowo Elbl ąskie. powierzchniowych i podziemnych. Zwi ększona zostanie skuteczno ść ochrony wód Strategia osi ągania celów długoterminowych i podziemnych przed zanieczyszczeniem poprzez średnioterminowych. ograniczenie przenikania ich z powierzchni terenu oraz Długofalowym celem polityki ekologicznej Polski w ochron ę miejsc szczególnie wra Ŝliwych (ustanawianie zakresie gospodarki wodnej jest osi ągni ęcie dobrego stref ochronnych, likwidacja nieczynnych uj ęć wody, stanu ekologicznego wód, tak pod wzgl ędem jako ściowym szczególnie nieeksploatowanych studni kopanych, jak i ilo ściowym oraz dotrzymywanie normatywnych ograniczenie zanieczyszcze ń obszarowych z terenów wymaga ń dla ścieków i innych zanieczyszcze ń przemysłowych, zurbanizowanych i rolniczych). Zadania odprowadzanych do środowiska wodnego. Działania z te uwzgl ędniane b ędą w planach zagospodarowania tego zakresu zdeterminowane s ą zobowi ązaniami przestrzennego. akcesyjnymi Polski. Sektor ochrony jako ści wód zwi ązany z gospodark ą wodno-ściekow ą jest najbardziej Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki działań rozwini ętym elementem polityki środowiskowej w Unii w zakresie ochrony ilo ściowej zasobów wodnych: Europejskiej, st ąd te Ŝ wdra Ŝanie postanowie ń 1. D ąŜ enie do ograniczania wodochłonno ści sektora poszczególnych dyrektyw i rozporz ądze ń (uj ętych w komunalnego (gospodarstwa domowe i podmioty publiczne) oraz Prawie wodnym i Prawie ochrony środowiska) jest produkcyjno-usługowego; 2. Podnoszenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców najwi ększym wyzwaniem (tak Ŝe finansowym) dla władz gminy i podmiotów gospodarczych w zakresie ograniczania samorz ądowych. zu Ŝycia wody; Dla gminy Gronowo Elbl ąskie najistotniejsze b ędzie 3. Ochrona przed powodzi ą lub zalaniem, szczególnie spełnienie wymaga ń dyrektyw dotycz ących: terenów depresyjnych i g ęsto zaludnionych; 4. Uporz ądkowanie i konserwacja systemu melioracji. Dziennik Urz ędowy - 2450 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Lp. Nazwa zadania Uwagi 1 2 3 Wdra Ŝanie na terenie gminy ustale ń kompleksowego, regionalnego programu działanie wspomagane z bud Ŝetu pa ństwa oraz przez 1 ochrony przeciwpowodziowej RZGW Gda ńsk realizacja przez Urz ąd Gminy poprzez wydawanie Wyznaczenie i uj ęcie w Planie Zagospodarowania Przestrzennego terenów 2 decyzji i opracowanie studium/ planu zagospodarowania nara Ŝonych na zalanie w wyniku powodzi lub innych kl ęsk Ŝywiołowych przestrzennego, we współpracy z RZGW Gda ńsk koordynacja przez Urz ąd Gminy oraz RZGW Gda ńsk, 3 Porz ądkowanie i konserwacja systemu odwodnie ń i melioracji wspólnie z śuławskim Zwi ązkiem Melioracji i U Ŝytków Wodnych Optymalizacja zu Ŝycia wody do celów socjalno -bytowych i przemysłowych koordynacja działa ń przez Urz ąd Gminy, we współpracy (propagowanie instalowania liczników zuŜycia wody oraz stymulacja do z o środkami edukacyjno- informacyjnymi: edukacji 4 zmniejszania jej zu Ŝycia); edukacja mieszka ńców w zakresie mo Ŝliwo ści i ekologicznej, szkołami, mediami, podmiotami konieczności oszcz ędzania wody w gospodarstwach domowych gospodarczymi, przedsi ębiorstwami wodoci ągowymi Zapewnienie ochrony obszarów takich jak tereny podmokłe, cieki wodne, zbiorniki wód powierzchniowych poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów w planach Urz ąd Gminy, RZGW Gda ńsk, śuławski Zwi ązek 5 zagospodarowania przestrzennego. Melioracji i U Ŝytków Wodnych Rozwój systemu małej retencji.

Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki działa ń w zakresie jako ści wód:

Ochrona wód przed degradacj ą polega na prowadzeniu działa ń administracyjno-prawnych, przyrodniczych i technicznych. W tym celu konieczna jest:

1. Poprawa jako ści wód powierzchniowych i podziemnych.

Działania obejm ą:

Lp. Nazwa zadania Uwagi 1 2 3 Efektywne poszukiwanie funduszy do realizacji zaplanowanych działa ń ze źródeł 1 krajowych i zagranicznych Wspieranie działa ń zmierzaj ących do likwidacji dopływu zanieczyszcze ń do wód powierzchniowych oraz podziemnych (ograniczenie zanieczyszcze ń pochodz ących z 2 jednostek osadniczych, ograniczenie zanieczyszcze ń spowodowanych gospodark ą odpadami, ograniczenie zanieczyszcze ń pochodz ących ze spływów powierzchniowych, itp.) Eliminacja nieszczelnych zbiorników gromadzenia ścieków (szamb), kontrola 3 zagospodarowania ścieków bytowo-gospodarczych na terenach nieskanalizowanych Działania te b ędą koordynowane przez Urz ąd Eliminacja oraz zapobieganie zanieczyszczaniu brzegów cieków odpadami 4 Gminy, we współpracy ze Starostwem zdeponowanymi na tzw. „dzikich składowiskach” Powiatowym, mediami, podmiotami Wdra Ŝanie opracowanej koncepcji kanalizacji sanitarnej, realizacja zapisów Krajowego 5 gospodarczymi oraz stowarzyszeniami i Planu Oczyszczania Ścieków Komunalnych organizacjami na terenie zlewni rzek Inwentaryzacja, zabezpieczenie lub likwidacja nieczynnych uj ęć wody, szczególnie studni 6 kopanych Ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko zanieczyszcze ń obszarowych i punktowych pochodz ących z działalno ści rolniczej, szczególnie za ś opracowanie i 7 wdro Ŝenie programu działa ń na rzecz ograniczenia spływu zanieczyszcze ń azotowych (stanowiska do składowania obornika, magazynowania gnojowicy) Edukacja ekologiczna rolników i osób uprawiaj ących ziemi ę w celu u świadamiania 8 szkodliwo ści nadmiernego stosowania środków ochrony ro ślin, nawozów sztucznych i naturalnych

2. Poprawa gospodarki wodno-ściekowej gminy Gronowo Elbl ąskie.

Lp. Nazwa zadania Uwagi 1 2 3 W zakresie zaopatrzenia w wod ę pitn ą: 1 Inwentaryzacja stanu sieci wodoci ągowej Budowa i modernizacja uj ęć wody, stacji uzdatniania wody oraz sieci wodoci ągowej poprzez 2 wymian ę urz ądze ń znajduj ących się w złym stanie technicznym. 3 Budowa nowej sieci wodoci ągowej z uwzgl ędnieniem obecnych i przyszłych odbiorców wody 4 Likwidacja nieczynnych uj ęć wody, zagra Ŝaj ących czysto ści wód podziemnych Zmniejszenie awaryjno ści sieci wodoci ągowej poprzez stosowanie nowoczesnych materiałów 5 i rozwi ąza ń technicznych oraz intensyfikacj ę napraw bie Ŝą cych Działania te b ędą koordynowane przez Urz ąd W zakresie kanalizacji: Gminy, we współpracy ze Starostwem Inwentaryzacja stanu sieci kanalizacyjnej, zbiorników bezodpływowych i przydomowych Powiatowym oraz przedsi ębiorstwami wodno - 6 oczyszczalni ścieków kanalizacyjnymi Zamkni ęcie oczyszczalni ścieków znajduj ących si ę w złym stanie technicznym i rozbudowa 7 systemu kanalizacji oraz wymiana odcinków kanalizacji b ędących w złym stanie technicznym Rozpoznanie sytuacji w zakresie gospodarki ściekowej w zakładach przemysłowych oraz 8 wspieranie i egzekwowanie programów racjonalnej gospodarki wodno - ściekowej w zakładach 9 Wspieranie budowy szczelnych zbiorników bezodpływowych 10 Optymalizacja wykorzystania istniej ących oczyszczalni ścieków

Dziennik Urz ędowy - 2451 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Efekty działa ń: - zmniejszenia strat wody; - poprawa jako ści wód powierzchniowych i podziemnych; - zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń pochodz ących ze źródeł powierzchniowych przy jednoczesnym zwi ększeniu ilo ści ścieków oczyszczanych; - efektywniejsze wykorzystanie zasobów wód podziemnych; - poprawa stanu zdrowia mieszka ńców gminy; - przywrócenie równowagi w bilansie wód.

6.1.3 Program operacyjny dla pola: Jako ść wód i stosunki wodne.

Typ Termin Szacunko Lp. Zadanie Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi Źródła finansowania zadania realizacji wy koszt zł Urz ąd Gminy Modernizacja uj ęć wody i stacji poprawa jako ści wody fundusze ekologiczne 1 2004 - 2007 przedsi ębiorstwa 200 000 uzdatniania wody pitnej bud Ŝet gminy wodoci ągowe Budowa nowych odcinków sieci poprawa jako ści wody Urz ąd Gminy fundusze ekologiczne wodoci ągowej z uwzgl ędnieniem pitnej 2 2004 - 2007 przedsi ębiorstwa bud Ŝet gminy 350 000 obecnych i przyszłych odbiorców racjonalizacja zu Ŝycia wodoci ągowe fundusze europejskie wody wody Likwidacja nieszczelnych zbiorników gromadzenia ścieków (szamb), poprawa jako ści wód fundusze ekologiczne, kontrola zagospodarowania ścieków 3 2004 - 2007 Urz ąd Gminy powierzchniowych bud Ŝet gminy, 150 000 bytowo – gospodarczych i i podziemnych środki inwestorów przemysłowych na terenach nieskanalizowanych Budowa nowych odcinków Urz ąd Gminy poprawa jako ści wód fundusze ekologiczne 4 kanalizacji sanitarnej na terenie 2004 - 2007 przedsi ębiorstwa powierzchniowych bud Ŝet gminy 1 000 000 gminy Gronowo Elbl ąskie kanalizacyjne i podziemnych fundusze europejskie Urz ąd Gminy Budowa przydomowych przedsi ębiorstwa oczyszczalni ścieków na terenach poprawa jako ści wód wodno – fundusze ekologiczne 5 wiejskich lub o zabudowie 2004 - 2007 powierzchniowych i b.d. kanalizacyjne środki UE rozproszonej i w aglomeracjach o podziemnych prywatni RLM mniejszej ni Ŝ 2000 inwestorzy Modernizacja gospodarki ściekowej podmioty poprawa jako ści wód 6 2004 - 2007 środki inwestorów b.d. w zakładach przemysłowych gospodarcze powierzchniowych Urz ąd Gminy Starostwo zmniejszenie środki własne Likwidacja nielegalnych zrzutów Powiatowe 7 2004 - 2007 zanieczyszczenia wód środki podmiotów b.d. ścieków przedsi ębiorstwa powierzchniowych gospodarczych wodno - kanalizacyjne poprawa RZGW Gda ńsk 8 Ochrona przeciwpowodziowa 2004 - 2007 bezpiecze ństwa bud Ŝet pa ństwa x WZMiUW powodziowego Odmulanie, regulacja i renowacja poprawa RZGW Gda ńsk 9 koryt rzek i kanałów melioracyjnych i 2004 - 2007 bezpiecze ństwa bud Ŝet pa ństwa x WZMiUW

rowów koordynowane powodziowego Razem koszty w latach 2004 - 2007: 1 700 000 PLN

6.2 Powietrze atmosferyczne. Na stan jako ści powietrza atmosferycznego na terenie 6.2.1 Stan aktualny. gminy Gronowo Elbl ąskie maj ą wpływ zanieczyszczenia pochodz ące : W ostatnich latach w całym kraju obserwuje si ę - z energetycznego spalania paliw - (główne stopniowy wzrost zanieczyszczenia powietrza. Zjawisko to zanieczyszczenia: pył, dwutlenek siarki, tlenki azotu, definiuje si ę jako wprowadzanie do powietrza organizmów tlenek i dwutlenek w ęgla); Ŝywych lub substancji chemicznych, które nie s ą jego - ze środków transportu kołowego (zanieczyszczenia: naturalnymi składnikami, albo - b ędąc nimi - wyst ępuj ą w tlenki azotu, w ęglowodory, tlenek w ęgla, pył, ołów); st ęŜ eniach przekraczaj ący wła ściwy dla nich zakres. - z procesów produkcyjnych (ró Ŝne zanieczyszczenia); - allochtoniczne, napływaj ące spoza terenu gminy. Do najwa Ŝniejszych niekorzystnych zjawisk wymuszaj ących działania w zakresie ochrony powietrza Głównym źródłem zanieczyszcze ń powietrza na przed zanieczyszczeniem zalicza si ę: terenie gminy jest niska emisja. Niew ątpliwym problemem - emisj ę zorganizowan ą pochodz ąca ze źródeł jest spalanie w domowych piecach odpadów, w tym punktowych (przemysł, usługi, lokalne kotłownie, z tworzyw sztucznych, gumy i tekstyliów. Domowe ogrzewania budynków mieszkalnych tzw. niska paleniska nie wytwarzaj ą wystarczaj ąco wysokiej emisja), temperatury do ich całkowitego spalenia. W zwi ązku z tym - emisj ę niezorganizowan ą tj. emisj ę zanieczyszcze ń do atmosfery przedostaj ą si ę du Ŝe ilo ści sadzy, wprowadzanych do powietrza bez po średnictwa węglowodorów aromatycznych, merkaptanów i innych przeznaczonych do tego celu środków technicznych szkodliwych dla zdrowia ludzi zwi ązków chemicznych. np. spawanie czy lakierowanie wykonywane poza Nasila si ę to szczególnie w okresie grzewczym. obr ębem warsztatu czy spalanie na powierzchni ziemi jak wypalanie traw, itp., Na stan powietrza oddziałuj ą tak Ŝe źródła - emisj ę ze źródeł liniowych i powierzchniowych komunikacyjne. Wysokie zanieczyszczenie powietrza (drogi, parkingi). substancjami pochodz ącymi ze spalania paliw w silnikach pojazdów wyst ępuje na skrzy Ŝowaniach, przy trasach Dziennik Urz ędowy - 2452 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 komunikacyjnych o du Ŝym nat ęŜ eniu ruchu biegn ących Na terenie Elbl ąga funkcjonuj ą trzy stacje badania przez obszary o zwartej zabudowie. Przyczyn ą zanieczyszcze ń podstawowych i jedna stacja badania pyłu nadmiernej emisji zanieczyszcze ń ze środków transportu PM 10. Stacja przy ul. Zajchowskiego 12 jest wł ączona do jest przede wszystkim zły stan techniczny pojazdów, zła sieci podstawowej (krajowej) monitoringu powietrza w eksploatacja, przestoje w ruchu spowodowane zł ą „Pa ństwowym Monitoringu Środowiska”. organizacj ą ruchu lub zbyt mał ą przepustowo ści ą dróg. Wyniki pomiarów poszczególnych zanieczyszcze ń w Ogniskami zanieczyszczenia powietrza latach 2000-2003 odniesione do normy przedstawiały si ę atmosferycznego s ą tak Ŝe emisje z zakładów nast ępuj ąco: przemysłowych. Tabela 15 Wyniki pomiarów zanieczyszcze ń powietrza Poni Ŝsza tabela przedstawia główne czynniki na obszarze powiatu elbl ąskiego. zanieczyszczaj ące powietrze z uwzgl ędnieniem miejsca St ęŜ enie ich powstawania: St ęŜ enie Pył średnioro- Rok średnioro- zawie- Lokalizacja stacji czne Tabela 14 Główne czynniki zanieczyszczaj ące bada ń czne NO 2 szony 3 SO 2 w 3 w µg/m 3 w µg/m powietrze. µg/m 2000 18 1 15 Zanieczyszczenie Źródło emisji Elbl ąg, ul. 2001 19 1 16 2002 20 2 15 Pył ogółem Spalanie paliw, unos pyłu przez wiatr, pojazdy Zajchowskiego 12 2003 20 2 16 SO 2 - dwutlenek Spalanie paliw zawieraj ących siark ę, procesy siarki technologiczne 2000 17 1 11 Elbl ąg, ul. 2001 19 1 11 Spalanie paliw i procesy technologiczne przy NO - tlenek azotu Kalenkiewicza 25 2002 20 2 11 wysokiej temperaturze 2003 21 2 11 NO - dwutlenek 2 Spalanie paliw I procesy technologiczne 2000 22 2 21 azotu Elbl ąg, ul. 2001 23 2 23 NO x - suma Sumaryczna emisja tlenków azotu (NO, NO 2) Hetma ńska 30 2002 23 3 23 tlenków azotu 2003 24 3 24 CO - tlenek w ęgla Powstaje podczas niepełnego spalania Powstaje naturalnie oraz z innych zanieczyszcze ń Dopuszczalny poziom w powietrzu: 56 40 45 O - ozon 3 (utleniaczy) Źródło: Raport o stanie środowiska województwa Emisje zanieczyszcze ń do powietrza powoduj ą warmi ńsko-mazurskiego w 2002 roku (WIO Ś, 2003); pogorszenie si ę zdrowia ludno ści zamieszkuj ącej dane Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko- tereny, straty w środowisku, zwłaszcza w drzewostanie mazurskiego w 2003 roku (WIO Ś, 2004); iglastym, a tak Ŝe wymierne straty gospodarcze. Stopie ń oddziaływania na środowisko zale Ŝy od wielu czynników Średnie st ęŜ enie roczne pyłu PM 10 oznaczane oraz od odporno ści organizmów na zanieczyszczenia. metod ą wagow ą (mierzone na stacji przy ul. Hetma ńskiej) wynosiło w 2000 roku 42 µg/m 3, w 2001 roku - 38 µg/m 3, a Istotne s ą równie Ŝ czynniki klimatyczne takie jak: 3 temperatura, nasłonecznienie, wilgotno ść powietrza czy w 2002 roku - 40 µg/m . W roku 2003, a wi ęc roku pr ędko ść wiatru. W działaniu zanieczyszcze ń na bazowym dla niniejszego dokumentu, na skutek organizmy Ŝywe obserwuje si ę wyst ępowanie zjawiska powa Ŝnych awarii aspiratora nie pobrano wystarczaj ącej synergizmu, tj. działania skojarzonego, wywołuj ącego ilo ści próbek, na podstawie których mo Ŝna byłoby oceni ć efekt wi ększy, ni Ŝby to wynikało z sumy efektów średnioroczne st ęŜ enie pyłu PM10. Jednak Ŝe w poszczególnych składników. odniesieniu do bada ń z lat poprzednich oraz w nawi ązaniu do faktu nieprowadzenia na omawianym obszarze Jako Ŝe ani dla obszaru gminy Gronowo Elbl ąskie, ani Ŝadnych prac zmierzaj ących do poprawy stanu powietrza, dla obszaru całego powiatu elbl ąskiego nie wykonywano mo Ŝna wnioskowa ć, Ŝe warto ści normatywne (okre ślone oceny jako ści powietrza atmosferycznego, autorzy Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 6.06.2002 niniejszego opracowania uznali za zasadne odniesienie roku w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych si ę do wszelkich mo Ŝliwych źródeł informacji, w tym do substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych Raportów o stanie środowiska województwa warmi ńsko- substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla mazurskiego z lat 2000-2003 jak te Ŝ do Informacji o stanie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji - Dz. U. środowiska na obszarze powiatu elbl ąskiego w 2002 i w Nr 87, poz. 796) nadal s ą przekroczone. 2003 roku, które to zawieraj ą dane dotycz ące stanu aerosanitarnego powiatu, a co za tym idzie charakteryzuj ą Dane dotycz ące oznaczenia zawarto ści metali ci ęŜ kich w pyle PM 10 w latach 2000-2002 s ą nast ępuj ące: równie Ŝ sytuacj ę w gminie Gronowo Elbl ąskie. 3 3 - ołów: 2000 r. - 0,031 µg/m , 2001 r. - 0,047 µg/m , 2002 r. - 0,018 µg/m 3, przy dopuszczalnym st ęŜ eniu W zwi ązku z tym, Ŝe na terenie gminy nie funkcjonuje 3 Ŝadna stacja monitoringu powietrza za zasadne uznano - 0,8 µg/m , - kadm: 2000 r. - 0,0010 µg/m 3, 2001 r. - tak Ŝe przedstawienie pomiarów wykonanych na obszarze 3 3 miasta Elbl ąga, które zlokalizowane jest niemal Ŝe w 0,0008 µg/m , 2002 r. - 0,0008 µg/m , przy dopuszczalnym st ęŜ eniu 0,01 µg/m 3, centrum powiatu elbl ąskiego i stanowi du Ŝy o środek 3 3 przemysłowo-usługowy. Uwzgl ędniaj ąc warunki - mied ź: 2000 r. - 0,013 µg/m , 2001 r. - 0,013 µg/m , 2002 r. - 0,011 µg/m 3, przy dopuszczalnym st ęŜ eniu klimatyczne, jak równie Ŝ inne czynniki wpływaj ące na 3 migracj ę zanieczyszcze ń, nie wydaje si ę mo Ŝliwe, by - 0,6 µg/m . wszystkie wyemitowane w granicach miasta szkodliwe zwi ązki pozostawały w jego obr ębie. A zatem analizuj ąc W 2002 roku wielko ść emisji zanieczyszcze ń dla zagadnienia zwi ązane z jako ści ą powietrza całego powiatu elbl ąskiego ustalono na podstawie danych atmosferycznego nale Ŝy liczy ć si ę z mo Ŝliwo ści ą migracji pochodz ących od 13 podmiotów gospodarczych: zanieczyszcze ń tak Ŝe z obszaru miasta Elbl ąga. - BIO ENERGIA Sp. z o.o. w Tolkmicku, - Lannen Polska Sp. z o.o. w Tolkmicku, Dziennik Urz ędowy - 2453 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- Masarnia w Gronowie Górnym, formaldehydów charakterystycznych dla produkcji i - Wytwórnia Mas Bitumicznych w Nowinie, technologii zakładów zlokalizowanych na terenie powiatu - Przedsi ębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w elbl ąskiego, wynosi w granicach 10 - 20 % ich Pasł ęku, najwy Ŝszych dopuszczalnych warto ści st ęŜ eń. - PPHU „Kania” w Chru ścielu, - Piramida Sp. z o.o. w Jegłowniku, Mo Ŝna zatem wnioskowa ć, Ŝe równie Ŝ na terenie - PPHU „BOMA” w Gronowie Górnym, gminy Gronowo Elbl ąskie nie wyst ępuj ą przekroczenia - PPHU „Galwan” w Gronowie Górnym, dopuszczalnych st ęŜ eń substancji zanieczyszczaj ących - Odlewnia śeliwa i Metali Nie Ŝelaznych „Orwo” s.c. w powietrze. Nie oznacza to jednak, Ŝe na obszarze Pasł ęku, charakteryzowanej jednostki administracyjnej nie ma - Spółka Meblowa „KAM” s.j. w Milejewie, miejsca emisja zanieczyszcze ń do powietrza. Proces ten z - Elbl ąska Spółdzielnia Mleczarska, Oddział w cał ą pewno ści ą wyst ępuje i wi ąŜ e si ę z funkcjonowaniem Młynarach, kotłowni oraz indywidualnymi systemami grzewczymi - Sery Pasł ęk Sp. z o.o. w Pasł ęku. działaj ącymi w poszczególnych gospodarstwach domowych. Jego źródłem jest tak Ŝe transport kołowy, o W 2003 roku informacj ę o wielko ści emisji szczególnie du Ŝym nat ęŜ eniu na drodze krajowej nr 22. zanieczyszcze ń do powietrza z terenu powiatu Nale Ŝy równie Ŝ pami ęta ć o zanieczyszczeniach opracowano w oparciu o dane przekazane przez 9 allochtonicznych pochodz ących spoza obszaru podmiotów gospodarczych: charakteryzowanej jednostki administracyjnej. Korzystnym - Lannen Polska Sp. z o.o. w Tolkmicku, zjawiskiem natomiast z punktu widzenia ograniczania - Przedsi ębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w zanieczyszcze ń powietrza odnotowywanym na obszarze Pasł ęku, gminy Gronowo Elbl ąskie jest niski stopie ń - PPHU „Kania” w Chru ścielu, uprzemysłowienia. Fakt ten pozwala wnioskowa ć, Ŝe - PPHU „Galwan” w Gronowie Górnym, emisja zanieczyszcze ń powstaj ących w procesach - Odlewnia śeliwa i Metali Nie Ŝelaznych „Orwo” s.c. w technologicznych i produkcyjnych jest niewielka. Pasł ęku, - Dom Pomocy Społecznej w Tolkmicku; W przyszło ści dbało ść o stanu aerosanitarny wi ąza ć - Spółka Meblowa „KAM” s.j. w Milejewie, si ę b ędzie z restrukturyzacj ą zakładów, wzrostem - Elbl ąska Spółdzielnia Mleczarska, Oddział w świadomo ści ekologicznej społecze ństwa, stosowaniem Młynarach, nowych technologii, oszcz ędno ści ą no śników energii i - Sery Pasł ęk Sp. z o.o. w Pasł ęku. obni Ŝaniem kosztów produkcji. Z kolei wzrost zanieczyszcze ń motoryzacyjnych spowodowany b ędzie śaden z wy Ŝej wymienionych podmiotów nie le Ŝy w zwi ększon ą liczb ą pojazdów spalinowych, co granicach administracyjnych gminy Gronowo Elbl ąskie. automatycznie doprowadzi do wzrostu emisji CO, N, węglowodorów, zwi ązków ołowiu i aldehydów. Poni Ŝej przedstawiono emisj ę podstawowych rodzajów zanieczyszcze ń w latach 1998-2003 z obszaru powiatu Zmienno ść st ęŜ eń zanieczyszcze ń w ci ągu roku. elbl ąskiego: St ęŜ enia zanieczyszcze ń charakteryzuje zmienno ść Tabela 16 Emisja podstawowych rodzajów sezonowa, zwi ązana z warunkami klimatycznymi. Na zanieczyszcze ń na obszarze powiatu w latach 1998-2003. podwy Ŝszenie st ęŜ eń wi ększo ści zanieczyszcze ń wpływaj ą niska temperatura, znikome opady WSKA ŹNIK 1998 2000 2001 2002 2003 atmosferyczne oraz słaby wiatr. Głównym źródłem emisji Pył ogółem 160,2 117,8 84,4 90,1 67,5 dwutlenku siarki, pyłu oraz tlenku w ęgla jest spalanie Dwutlenek siarki 144,7 117,2 41,5 67,9 70,8 paliw w celach grzewczych, dlatego te Ŝ st ęŜ enia tych Tlenki azotu w 88,8 46,8 38,0 64,9 35,7 zanieczyszcze ń cechuje du Ŝa zmienno ść sezonowa przeliczeniu na NO 2 Tlenek w ęgla 378,5 198,1 64,1 81,3 75,5 zale Ŝna od temperatury powietrza i konieczno ści Źródło: Informacja o stanie środowiska na obszarze ogrzewania pomieszcze ń. Emisja dwutlenku siarki powiatu elbl ąskiego w roku 2002, Wojewódzki Inspektorat powstaje głównie ze spalania paliw. Dominuj ący udział w Ochrony Środowiska w Olsztynie. Delegatura w Elbl ągu. zanieczyszczaniu ma spalanie w ęgla, koksu oraz olejów 2003 r.; Informacja o stanie środowiska na obszarze opałowych. Zu Ŝycie tych paliw jest maksymalne w czasie powiatu elbl ąskiego w roku 20032, Wojewódzki jesiennym i zimowym, st ąd te Ŝ zdecydowanie wi ększe jest Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie. Delegatura zasiarczenie atmosfery w tym okresie. Pomiary SO 2 w Elbl ągu. 2004 r. wykazuj ą wy Ŝsze zanieczyszczenie powietrza w czasie zimy. Powy Ŝsze zestawienie pokazuje, Ŝe w okresie od 1998 do 2002 roku emisja zanieczyszcze ń do powietrza Zmienno ść sezonow ą wykazuje równie Ŝ pył systematycznie malała. Natomiast w 2002 roku emisja zawieszony i dwutlenek azotu. Warto ści st ęŜ eń wzrosła - o 6 % w zakresie pyłu, o 41 % w przypadku w miesi ącach zimnych s ą wy Ŝsze ni Ŝ w miesi ącach tlenków azotu, 61 % w odniesieniu do dwutlenku siarki i ciepłych. Jednak ró Ŝnice w wielko ściach st ęŜ eń pomi ędzy 26 % w odniesieniu do tlenku w ęgla. W 2003 roku w sezonami s ą ni Ŝsze ni Ŝ w przypadku dwutlenku siarki. Dla przypadku wszystkich wymienionych w tabeli wska źników tych zanieczyszcze ń istotny jest równie Ŝ wpływ innych z wyj ątkiem dwutlenku siarki, emisja ponownie zmalała. źródeł zanieczyszcze ń, ni Ŝ procesy spalania w celach grzewczych. W st ęŜ eniach pyłu du Ŝą rol ę odgrywa emisja Generalnie na terenie powiatu zawarto ść substancji tzw. “niezorganizowana” np. pylenie ze źle zanieczyszczaj ących powietrze nie przekracza zagospodarowanych obszarów, pokrytych kurzem ulic. W dopuszczalnych warto ści st ęŜ eń średniorocznych pyłów, st ęŜ eniach dwutlenku azotu poza emisj ą z procesów SO 2, NO 2, CO i opadu pyłu. Wielko ść st ęŜ eń pyłów metali, spalania wyst ępuje równie Ŝ emisja tlenków azotu ze węglowodorów aromatycznych i alifatycznych oraz środków transportu.

Dziennik Urz ędowy - 2454 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Odory. - modernizacj ę systemów ogrzewania - szczególnie małych kotłowni oraz indywidualnych palenisk Odory wi ąŜą si ę z dyskomfortem zwi ązanym z domowych. przedostawaniem si ę gazów złowonnych do powietrza atmosferycznego. Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie Zadanie to b ędzie realizowane głównie przez odory maj ą głównie oddziaływanie lokalne. Jednak Ŝe, wła ścicieli budynków, tak Ŝe dla podwy Ŝszenia komfortu i nawet niewielkie emisje zanieczyszcze ń odorowych, przy uzyskania odczuwalnych oszcz ędno ści finansowych. Nie zaistnieniu niekorzystnych warunków meteorologicznych, sposób tu jednak wskaza ć okre ślone rozwi ązania, gdy Ŝ w mog ą stanowić du Ŝą uci ąŜ liwo ść dla mieszka ńców. gospodarce cieplnej du Ŝe znaczenie maj ą uwarunkowania rynkowe. Rozwój centralnych systemów na wi ększ ą skal ę, Wg opinii mieszka ńców do źródeł wytwarzaj ących poza miastami, nie ma raczej przyszło ści. Z kolei sens gazy złowonne (odory) na terenie charakteryzowanej gazyfikacji całych gmin stoi pod znakiem zapytania w gminy nale Ŝą : kontek ście jego wysokiej ceny.

- oczyszczalnie ścieków; Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie najistotniejszym - zbiorniki bezodpływowe (szamba); źródłem zanieczyszcze ń powietrza s ą lokalne kotłownie - spalanie odpadów z tworzyw sztucznych; i piece domowe, opalane w ęglem o cz ęsto niskiej jako ści. - składowisko odpadów komunalnych. Paliwa stałe s ą i jeszcze przez długi okres czasu b ędą podstawowym no śnikiem energii (głównie ze wzgl ędów 6.2.2 Program poprawy dla pola: Powietrze ekonomicznych), wobec czego szczególn ą uwag ę nale Ŝy atmosferyczne. zwróci ć na zagadnienia ograniczenia emisji zanieczyszcze ń w procesie ich spalania, a wi ęc na Cel strategiczny: kierunki modernizacji samych źródeł ciepła, substytucj ę paliw, wprowadzenie nowych technik i technologii Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego na spalania, a tak Ŝe sprawdzone metody oczyszczania spalin terenie gminy poprzez ograniczenie emisji i unieszkodliwianie odpadów paleniskowych. zanieczyszcze ń. W celu ograniczenia emisji zanieczyszcze ń nale Ŝy Cele średnioterminowe do roku 2010 i dąŜ yć do zmiany w strukturze grzewczej gminy, jednak Ŝe krótkoterminowe do roku 2007: jest to trudne z uwagi na du Ŝe koszty przedsi ęwzi ęć 1. Ograniczanie wielko ści emisji zanieczyszcze ń modernizacyjnych. Znaczn ą popraw ę mo Ŝna uzyska ć w komunikacyjnych; wyniku prowadzenia edukacji ekologicznej mieszka ńców, 2. Ograniczenie emisji ze źródeł komunalnych, na temat szkodliwo ści spalania odpadów w paleniskach szczególnie niskiej emisji; domowych, co obecnie jest cz ęst ą praktyk ą. 3. Rozwój monitoringu jako ści powietrza. W pó źniejszym okresie nale Ŝy zwróci ć uwag ę na Strategia osi ągania celów i kierunki działa ń. mo Ŝliwo ść wykorzystania czystych źródeł energii oraz źródeł odnawialnych. Do źródeł energetycznych o Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak charakterze odnawialnym nale Ŝy np. biomasa ro ślinna. najlepszej jego jako ści, w szczególno ści przez utrzymanie Źródłem biomasy wykorzystywanej dla celów poziomów substancji w powietrzu poni Ŝej dopuszczalnych energetycznych mog ą by ć odpady tartaczne. dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach Perspektywicznie dodatkowym źródłem biomasy mog ą oraz zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co by ć uprawy energetyczne wierzby krzewiastej najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s ą one dotrzymane. prowadzone na nieu Ŝytkach i terenach niezagospodarowanych, wilgotnych czy zalewowych czy Przyjmuje si ę, Ŝe dla gminy Gronowo Elbl ąskie te Ŝ słoma pszeniczna. najprostsz ą i najefektywniejsz ą metod ą ochrony środowiska b ędzie racjonalizacja wytwarzania i Emisja komunikacyjna jest najbardziej uci ąŜ liwa dla uŜytkowania ciepła w wyniku bezpo średniego mieszka ńców posesji poło Ŝonych bezpo średnio przy ograniczenia zu Ŝycia paliwa lub zmiany jego charakteru. ruchliwych trasach komunikacyjnych. Ponadto wiele działa ń poprawiaj ących stan powietrza jest niezale Ŝnych W działaniach na rzecz ograniczenia zanieczyszcze ń od władz gminnych i powiatowych (stan techniczny powietrza emitowanych przez gospodark ę ciepln ą samochodów, jako ść benzyny, płynno ść i organizacja wyró Ŝni ć mo Ŝna jako kierunek działa ń: jazdy, stan techniczny dróg). Przy przewidywanym rozwoju funkcji turystycznych w gminie, nale Ŝy mie ć na - energooszcz ędno ść poprzez termoizolacyjne uwadze, Ŝe turystyka mo Ŝe przyczynia ć si ę do modernizacje budynków mieszkalnych, publicznych i zanieczyszczenia powietrza. Z tego wzgl ędu istotne jest innych. promowanie turystyki rowerowej, budowa nowych ście Ŝek rowerowych, pieszych i konnych, a tak Ŝe organizacja tzw. W pierwszej kolejno ści zadaniami tymi obj ąć nale Ŝy dojazdów kombinowanych (dojazd do miejsca bloki mieszkalne. Nie bez znaczenia b ędzie dokonana przeznaczenia środkami komunikacji zbiorowej, nast ępnie przy tej okazji poprawa estetyki tych budynków dzi ęki mo Ŝliwo ść wynaj ęcia roweru). wymianie okien i drzwi oraz zmianie elewacji. W przedsi ęwzi ęciach termoizolacyjnych, realizowanych Źródłem zanieczyszczenia powietrza, cho ć w przez gminy, spółdzielnie mieszkaniowe i wła ścicieli przypadku gminy Gronowo Elbl ąskie prawdopodobnie na budynków, współudział (w tym finansowy) mógłby mie ć niewielk ą skal ę, jest tak Ŝe działalno ść gospodarcza, tak Ŝe powiat. szczególnie przemysł. W celu ograniczenia emisji przemysłowej podejmowane powinny by ć działania przez samych sprawców zanieczyszcze ń, m.in. zainstalowanie urz ądze ń ochronnych, wdro Ŝenie nowych technologii. Dziennik Urz ędowy - 2455 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Lp. Kierunki działa ń Uwagi 1 2 3 Ograniczanie emisji ze źródeł komunalnych, szczególnie niskiej emisji Ograniczanie udziału indywidualnych palenisk w ęglowych w strukturze systemu grzewczego, 1 szczególnie na terenach zabudowy jednorodzinnej Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii cieplnej (energia słoneczna lub gruntowa) oraz 2 stosowanie paliw alternatywnych w modernizowanych kotłowniach (wierzba energetyczna, słoma, inne biopaliwa) realizacja zada ń przez Urz ąd Gminy, Starostwo Podnoszenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców w zakresie ochrony powietrza i Powiatowe, wła ścicieli budynków 3 przedstawienie szkodliwego oddziaływania zanieczyszcze ń pyłowych i gazowych dla zdrowia i kosztów społeczno - ekonomicznych spowodowanych zanieczyszczeniem atmosfery Prowadzenie zintegrowanych działa ń na rzecz minimalizacji zu Ŝycia energii m.in. poprzez 4 termoizolacj ę budynków mieszkalnych i publicznych, montowanie regulatorów ciepła, wymian ę stolarki drzwiowej i okiennej, itp. Ograniczanie emisji ze źródeł komunikacyjnych Wspieranie działa ń inwestycyjnych ograniczaj ących drogowy ruch tranzytowy przez centrum 5 miejscowo ści Realizacja przez Zarz ądy Dróg 6 Podwy Ŝszanie standardów technicznych infrastruktury drogowej Propagowanie transportu zbiorowego w celu zwi ększenia jego udziału w całkowitych przewozach 7 Urz ąd Gminy, Starostwo Powiatowe pasa Ŝerskich. Ograniczanie emisji ze źródeł przemysłowych 8 Instalowanie urz ądze ń ograniczaj ących emisj ę realizacja zada ń przez zakłady przemysłowe i 9 Wdra Ŝanie nowoczesnych technologii inne podmioty wprowadzaj ące Lokalizacja zakładów uci ąŜ liwych ze wzgl ędu na emisje zanieczyszcze ń do atmosfery na zanieczyszczenia do powietrza 10 terenach oddalonych od zabudowy mieszkalnej (nie na linii najcz ęstszych kierunków wiatrów) i Urz ąd Gminy uwzgl ędnienie tych zapisów w planie zagospodarowania przestrzennego

6.2.3 Program operacyjny dla pola: Powietrze atmosferyczne.

Typ Termin Szacunkowy Lp. Zadanie Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi Źródła finansowania zadania realizacji koszt zł kontrola stanu sanitarnego Obj ęcie gminy bud Ŝet pa ństwa kordy- WSSE powietrza i mo Ŝliwo ść 1 systemem monitoringu 2004 - 2007 fundusze ekologiczne x nowane WIO Ś szybkiego reagowania w powietrza środki przedsi ębiorstw przypadku zagro Ŝenia zmniejszenie emisji Urz ąd Gminy, bud Ŝet pa ństwa Budowa ście Ŝek kordy- komunikacyjnej 2 2005 -2007 Zarz ądy Dróg fundusze ekologiczne 50 000 rowerowych nowane zmniejszenie hałasu poprawa Starostwo Powiatowe bud Ŝet gminy stanu powietrza Inwentaryzacja źródeł zorganizowanej i mo Ŝliwo ść zapobiegania kordy- Urz ąd Gminy, bud Ŝet gminy 3 niezorganizowanej 2004 - 2005 zanieczyszczeniom u źródła 12 000 nowane Starostwo Powiatowe fundusze ekologiczne emisji zanieczyszcze ń ich powstawania do atmosfery Opracowanie planów zaopatrzenia w ciepło, zaplanowanie procesu zmian koordyno bud Ŝet gminy 4 energi ę elektryczną i 2004 - 2007 Urz ąd Gminy w infrastrukturze technicznej 90 000 wane fundusze ekologiczne gaz dla gminy gminy Gronowo Elbl ąskie Modernizacja kotłowni Urz ąd Gminy kordy- bud Ŝet gminy 5 węglowych b ędących 2004 - 2007 przedsi ębiorstwa zmniejszenie niskiej emisji b.d. nowane fundusze ekologiczne w gestii gminy ciepłownicze Urz ąd Gminy Zmiana struktury inwestorzy prywatni grzewczej kordy- spółdzielnie środki inwestorów 6 2004 - 2007 ograniczenie niskiej emisji b.d. poszczególnych nowane mieszkaniowe bud Ŝet gminy miejscowo ści przedsiębiorstwa ciepłownicze zmniejszenie zu Ŝycia opału w Termomodernizacja kordy- Urz ąd Gminy kotłowniach lokalnych, a tym fundusze UE 7 budynków 2004 - 2007 500 000 nowane Starostwo Powiatowe samym zmniejszenie emisji bud Ŝet gminy komunalnych zanieczyszcze ń do powietrza Kontrola pojazdów pod kątem dotrzymania wymaganych kordy- ograniczenie emisji 8 2004 – 2007 Policja kierowcy pojazdów x poziomów st ęŜ eń nowane komunikacyjnej zanieczyszcze ń w spalinach Razem koszty w latach 2004 - 2007: 652 000 PLN *cz ęść zada ń dotycz ąca ograniczania zanieczyszcze ń pochodzenia komunikacyjnego została uj ęta w programie operacyjnym dla pola hałas

Dziennik Urz ędowy - 2456 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

6.3 Hałas. 6.3.1 Stan aktualny. W przypadku gminy Gronowo Elbl ąskie trudno okre śli ć rol ę i skal ę oddziaływania hałasu przemysłowego ze Hałas stanowi jedno ze źródeł zanieczyszczenia wzgl ędu na fakt, Ŝe Ŝaden z zakładów zlokalizowanych na środowiska, wzrastaj ące w ostatnich latach w zwi ązku z obszarze omawianej jednostki administracyjnej nie był rozwojem komunikacji, uprzemysłowieniem i post ępuj ącą nigdy obj ęty działalno ści ą kontroln ą w tym zakresie. urbanizacj ą. Odczuwany jest przez ich mieszka ńców jako jeden z najbardziej uci ąŜ liwych czynników wpływaj ących Hałas komunikacyjny. ujemnie na środowisko i samopoczucie. Hałas wywołuje zm ęczenie, złe samopoczucie, utrudnia wypoczynek, Do najpowszechniejszych i najbardziej uci ąŜ liwych mo Ŝe prowadzi ć do cz ęś ciowej lub całkowitej utraty źródeł hałasu nale Ŝy komunikacja drogowa. Środki słuchu. Ponadto powoduje powa Ŝne zmiany transportu s ą ruchomymi źródłami hałasu decyduj ącymi o psychosomatyczne, jak zagro Ŝenie nadci śnieniem, parametrach klimatu akustycznego przede wszystkim na zaburzenia nerwowe, zaburzenia w układzie kostno- terenach zurbanizowanych. Poziomy d źwi ęku środków naczyniowym. komunikacji drogowej s ą wysokie i wynosz ą 75-90 dB, Hałasem nazywa si ę ka Ŝdy d źwi ęk, który w danych przy dopuszczalnych nat ęŜ eniach hałasu w środowisku w warunkach jest okre ślony jako szkodliwy, uci ąŜ liwy lub otoczeniu budynków mieszkalnych do 67 dB w porze przeszkadzaj ący, niezale Ŝnie od jego parametrów nocnej i do 75 dB w porze dziennej. fizycznych. Odczucie hałasu jest wi ęc bardzo subiektywne Rolniczy charakter gminy Gronowo Elbl ąskie sprawia, i zale Ŝy od wra Ŝliwo ści słuchowej poszczególnych Ŝe głównym źródłem hałasu jest tu wła śnie komunikacja jednostek. Zespół zjawisk akustycznych zachodz ących w drogowa. Niestety nie istnieje mo Ŝliwo ść okre ślenia środowisku, okre ślony za pomoc ą parametrów nat ęŜ enia d źwi ęku wzdłu Ŝ dróg przebiegaj ących przez akustycznych czasu i przestrzeni nazywa si ę umownie obszar omawianej jednostki administracyjnej, poniewa Ŝ do klimatem akustycznym środowiska zewn ętrznego. chwili obecnej nie wykonywano Ŝadnych bada ń w tym Uci ąŜ liwo ść hałasu dla organizmu zale Ŝy od nat ęŜ enia zakresie. dźwi ęku, jego cz ęstotliwo ści i czasu trwania. Z uwagi na wzrastaj ącą liczb ę pojazdów i Wyró Ŝnia si ę trzy główne rodzaje hałasu, według zwi ększaj ące si ę nat ęŜ enie ich ruchu mo Ŝna przyj ąć , źródła powstawania: Ŝe na terenie gminy utrzymywa ć si ę b ędzie tendencja - hałas przemysłowy powodowany przez urz ądzenia i wzrostowa nat ęŜ enia hałasu zwi ązanego z ruchem maszyny w obiektach przemysłowych i usługowych, kołowym. Przyczyn ą wzrostu uci ąŜ liwo ści jest równie Ŝ zła - hałas komunikacyjny pochodz ący od środków jako ść nawierzchni dróg. Szczególnie odczuwalne jest to transportu drogowego, kolejowego i lotniczego, w centrum miejscowo ści oraz wzdłu Ŝ głównych dróg - hałas komunalny wyst ępuj ący w budynkach wiod ących przez miejscowo ści. mieszkalnych, szczególnie wielorodzinnych i w obiektach u Ŝyteczno ści publicznej. Hałas osiedlowy i mieszkaniowy.

Hałas przemysłowy. Szacuje si ę, Ŝe w skali kraju a Ŝ 25 % mieszka ńców jest nara Ŝona na ponadnormatywny hałas w mieszkaniach Hałas przemysłowy na terenie gminy, ze wzgl ędu na wyst ępuj ący w wyniku stosowania „oszcz ędnych” niewielki stopie ń uprzemysłowienia, stanowi zagro Ŝenie o materiałów i konstrukcji budowlanych. Hałas charakterze lokalnym, wyst ępuj ące głównie na terenach wewn ątrzosiedlowy spowodowany jest przez prac ę sąsiaduj ących z zakładami produkcyjnymi. Jest on silników samochodowych, wywo Ŝenie śmieci, dostawy do uci ąŜ liwy głównie dla budynków zlokalizowanych w sklepów, gło śną muzyk ę radiow ą. Do tych hałasów pobli Ŝu takich obiektów. Poziom hałasu przemysłowego doł ącza si ę niejednokrotnie bardzo uci ąŜ liwy hałas jest kształtowany indywidualnie dla ka Ŝdego obiektu i wewn ątrz budynku, spowodowany wadliwym zale Ŝy od parku maszynowego, zastosowanej izolacji hal funkcjonowaniem instalacji wodno - kanalizacyjnej, produkcyjnych, a tak Ŝe prowadzonych procesów centralnego ogrzewania, d źwigów, hydroforów, zsypów. technologicznych oraz funkcji urbanistycznej Bardzo cz ęsto powodem hałasu wewn ątrz budynków sąsiaduj ących z nim terenów. Wewn ątrz hal mieszkalnych jest lokalizacja w pomieszczeniach przemysłowych hałas mo Ŝe si ęga ć poziomu 80 - 125 dB piwnicznych lokali usługowych. Według polskiej normy, i w znacznym stopniu przenosi ć si ę na tereny s ąsiaduj ące. poziom hałasu pochodz ący od instalacji i urz ądze ń W s ąsiedztwie zakładów przemysłowych poziomy d źwi ęku budynku mo Ŝe wynosi ć w ci ągu dnia 30 - 40 dB, noc ą 25 - osi ągaj ą warto ści od 50 dB (mało uci ąŜ liwe) do 90 dB 30 dB. (bardzo uci ąŜ liwe). Potencjalnymi źródłami hałasu przemysłowego na 6.3.2 Program poprawy dla pola: Hałas i wibracje. terenie charakteryzowanej jednostki administracyjnej mog ą by ć: Cel strategiczny: - urz ądzenia technologiczne i instalacje wyci ągowe przemysłu drzewnego, Rozpoznanie uci ąŜ liwo ści zwi ązanej z hałasem i - urz ądzenia i instalacje chłodnicze, ograniczanie jego negatywnego wpływu na - wolnostoj ące maszyny, nie posiadaj ące środowisko. zabezpiecze ń akustycznych, - maszyny i urz ądzenia pracuj ące w pomieszczeniach Cele średnioterminowe i kierunki działa ń do roku nieprzystosowanych (bez izolacji akustycznej), 2010: - transport wewn ątrzzakładowy. 1. Dokonanie oceny akustycznej gminy oraz Przyczyn ą wyst ępowania niekorzystnego utrzymanie aktualnego poziomu hałasu na obszarach, oddziaływania hałasu przemysłowego s ą cz ęsto bł ędne gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna; decyzje lokalizacyjne oraz brak stosownych decyzji 2. Ograniczenie poziomu hałasu emitowanego przez niezb ędnych do rozpocz ęcia okre ślonej działalno ści środki transportu wzdłu Ŝ głównych dróg oraz hałasu gospodarczej. pochodzenia przemysłowego, je Ŝeli jego wyst ępowanie Dziennik Urz ędowy - 2457 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

L.p zostanie stwierdzone podczas wykonywania oceny Nazwa zadania Uwagi akustycznej gminy. . 1 2 3 realizowane przez Strategia realizacji celów średnioterminowych. 1 Tworzenie izolacyjnych pasów zieleni Urz ąd Gminy i Zarz ądy Dróg Podstawowym obowi ązkiem jest inwentaryzacja realizowane przez Stosowanie d źwi ękochłonnych elewacji wła ścicieli domów 2 miejsc, gdzie wyst ępuj ą przekroczenia hałasu i dokładne budynków i spółdzielnie rozpoznanie sytuacji akustycznej w gminie. Wi ąŜ e si ę do z mieszkaniowe Wymiana stolarki okiennej na okna o wykonaniem bada ń uci ąŜ liwo ści akustycznej i docelowo realizowane przez podwy Ŝszonym wska źniku izolacyjno ści opracowaniem mapy akustycznej uci ąŜ liwych miejsc. wła ścicieli domów i 3 akustycznej wła ściwej (R >30dB) w w spółdzielnie Konieczna jest równie Ŝ koordynacja działa ń (tak Ŝe policji) budynkach nara Ŝonych na mieszkaniowe w celu badania pojazdów powoduj ących szczególny ponadnormatywny hałas realizowane przez hałas, a tak Ŝe systematyczne usprawnianie ruchu Zintensyfikowanie działa ń Urz ędy Gmin, drogowego, budow ę nowych odcinków dróg i ograniczaj ących negatywny wpływ hałasu 4 Starostwo na mieszka ńców poprzez popraw ę stanu modernizacj ę nawierzchni istniej ących. Powiatowe oraz nawierzchni dróg Zarz ądy Dróg W planowaniu przestrzennym nale Ŝy przyj ąć zasad ę Ograniczanie hałasu w obiektach stosowania nat ęŜ enia hałasu jako jedno z kryteriów przemysłowych poprzez: - zastosowanie w zakładach realizowane przez lokalizacji nowych inwestycji. automatyzacji i hermetyzacji procesu podmioty produkcji; gospodarcze, przy W miejscach szczególnie nara Ŝonych na hałas, 5 zlokalizowanych w pobli Ŝu g ęstej zabudowy - przebudow ę instalacji wentylacyjnych i nadzorze WIO Ś i klimatyzacyjnych; Starostwa mieszkaniowej konieczne b ędzie zastosowanie środków - stosowanie obudów d źwi ękochłonnych Powiatowego zmniejszaj ących negatywny wpływ hałasu, a wi ęc budowa na urz ądzenia i maszyny emituj ące ekranów akustycznych lub zasadzenie pasów zwartej wysoki poziom hałasu. zieleni izolacyjnej (g ęste krzewy i drzewa). Nale Ŝy tak Ŝe Wyeliminowanie z u Ŝytkowania środków transportu, maszyn i urz ądze ń, których realizowane przez 6 promowa ć działania ograniczaj ące uci ąŜ liwo ść hałasu dla hała śliwo ść nie odpowiada przyj ętym policj ę mieszka ńców, czyli propagowa ć stosowanie odpowiednich standardom materiałów budowlanych, wymian ę okien na realizowane przez dźwi ękoszczelne, itp. policj ę Inwentaryzacja źródeł uci ąŜ liwo ści i Urz ąd Gminy we 7 akustycznej współpracy ze Przy modernizacji dróg i ulic nale Ŝy zwróci ć Starostwem szczególn ą, uwag ę na dobór nawierzchni właściwej dla Powiatowym Reagowanie na skargi mieszka ńców na realizowane przez rzeczywistej pr ędko ści pojazdów. Zastosowanie cichych 8 ponadnormatywny hałas Urz ędy Gmin nawierzchni drogowych poprawi warunki akustyczne w Wprowadzanie do miejscowych planów środowisku zewn ętrznym o około 5 dB. Nie zapewni to zagospodarowania przestrzennego jednak warunków komfortu akustycznego w tych 9 zapisów odno śnie standardów punktach, w których poziom d źwi ęku przed akustycznych dla poszczególnych terenów zastosowaniem działa ń ochronnych jest wi ększy ni Ŝ 65 dB w porze dziennej i 55 dB w porze nocnej. Jedyn ą Efekty działa ń: dost ępn ą metod ą redukcji hałasu pozostaje wymiana - zmniejszenie skali obiektywnego nara Ŝenia okien na d źwi ękoizolacyjne, które zapewni ą, warunki mieszka ńców gminy na hałas; komfortu akustycznego wewn ątrz pomieszcze ń - spełnienie obowi ązuj ących standardów w zakresie zamkni ętych. poziomu hałasu; - poprawa jako ści Ŝycia mieszka ńców poprzez Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki działań: zmniejszenie subiektywnie odczuwalnej uci ąŜ liwo ści hałasowej; 1. Prowadzenie polityki przestrzennej pozwalaj ącej na - zintensyfikowanie kontroli i nadzoru nad istniej ącymi zró Ŝnicowanie lokalizacji obiektów w zale Ŝno ści od ich źródłami hałasu oraz zintensyfikowanie działa ń uci ąŜ liwo ści hałasowej; prewencyjnych dla ograniczenia uci ąŜ liwo ści obiektów. 2. Ochrona ludno ści przed ponadnormatywnym hałasem.

Dziennik Urz ędowy - 2458 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

6.3.3 Program operacyjny dla pola: Hałas.

Typ Termin Źródła Szacunko Lp. Zadanie Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi zadania realizacji finansowania wy koszt zł baza danych o źródłach bud Ŝet gminy Inwentaryzacja źródeł uci ąŜ liwości kordy- Urz ąd Gminy 1 2004 - 2005 uci ąŜ liwo ści fundusze 15 000 akustycznej nowane Starostwo Powiatowe akustycznej. ekologiczne Opracowanie map akustycznych dla obszarów poło Ŝonych wzdłu Ŝ Zarz ąd Dróg wła ściwy dane na temat stanu kordy- 2 dróg, których eksploatacja mo Ŝe 2005 dla danej trasy akustycznego bud Ŝet pa ństwa x nowane powodowa ć negatywne komunikacyjnej środowiska. oddziaływanie na środowisko Generalna Dyrekcja Opracowanie programów Dróg Krajowych ograniczania hałasu na kordy- Zarz ąd Dróg zmniejszenie 3 obszarach, na których poziom 2006 - 2007 bud Ŝet pa ństwa x nowane Wojewódzkich uci ąŜ liwo ści hałasu hałasu przekracza dopuszczaln ą Zarz ąd Dróg warto ść Powiatowych Zarz ąd Dróg wła ściwy mniejsza uci ąŜ liwo ść bud Ŝet pa ństwa Budowa zabezpiecze ń przed kordy- dla danej trasy hałasu przemysłowego i środki UE 4 uci ąŜ liwo ściami akustycznymi np. 2004 - 2007 x nowane komunikacyjnej drogowego dla fundusze osłon, ekranów akustycznych zarz ądcy obiektów ludno ści. ekologiczne bud Ŝet pa ństwa mniejsza uci ąŜ liwo ść Zwi ększanie ilo ści izolacyjnych kordy- środki UE 5 2004 - 2007 wła ściwe Zarz ądy Dróg hałasu drogowego dla x pasów zieleni wzdłu Ŝ dróg nowane fundusze ludno ści. ekologiczne Propagowanie systemu kordy- zmniejszenie emisji 6 2004 - 2007 Urz ąd Gminy budŜet gminy 2 000 komunikacji zbiorowej nowane spalin zmniejszenie Modernizacja i remonty ulic na kordy- Urz ąd Gminy bud Ŝety gminy 7 2004 - 2007 uci ąŜ liwo ści ruchu terenie gminy nowane Starostwo Powiatowe bud Ŝet pa ństwa kołowego Zwi ększona Działania edukacyjne promuj ące Urz ąd Gminy bud Ŝet gminy kordy- świadomo ść 8 transport zbiorowy i alternatywny 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe fundusze 5 000 nowane ekologiczna (rowery) szkoły ekologiczne mieszka ńców Razem koszty w latach 2004 - 2007: 22 000 PLN * zadania zwi ązane z ograniczaniem hałasu i zamieszczono tak Ŝe w programie operacyjnym: poprawa powietrza atmosferycznego.

6.4 Promieniowanie elektromagnetyczne. zagro Ŝeń radiacyjnych dla ludzi i środowiska rozró Ŝnia si ę 6.4.1 Stan aktualny. zagro Ŝenia pochodz ące od radionuklidów naturalnych i sztucznych. Promieniowanie elektromagnetyczne jest bardzo rozległe i obejmuje ró Ŝne długo ści fal, pocz ąwszy od fal W przyrodzie wyst ępuje prawie 80 radioizotopów i ok. radiowych przez fale promieni podczerwonych, zakres 20 pierwiastków promieniotwórczych. Do najbardziej widzialny i fale promieni nadfioletowych, a Ŝ do bardzo znanych nale Ŝą izotopy uranu i toru, a tak Ŝe potasu, krótkich fal promieni rentgenowskich i promieni gamma. Z węgla i wodoru. Intensywno ść promieniowania wywołana całego spektrum promieniowania elektromagnetycznego naturalnymi pierwiastkami promieniotwórczymi jest ró Ŝna w sposób istotny oddziałuj ą na organizmy tylko te fale, w ró Ŝnych miejscach naszego globu. które s ą pochłaniane przez atomy, cz ąsteczki i struktury komórkowe. Z uwagi na sposób oddziaływania Radionuklidy pochodzenia sztucznego przedostały si ę promieniowania na materi ę widmo promieniowania do środowiska w wyniku prób z broni ą j ądrow ą lub zostały elektromagnetycznego mo Ŝna podzieli ć na uwolnione z obiektów j ądrowych i składowisk paliwa w promieniowanie jonizuj ące i niejonizuj ące: trakcie ich normalnej eksploatacji lub w stanach - promieniowanie jonizuj ące, wyst ępuje w wyniku awaryjnych (np. katastrofa elektrowni j ądrowej w uŜytkowania zarówno wzbogaconych, jak i Czarnobylu). S ą równie Ŝ wytwarzane przez ró Ŝnego naturalnych substancji promieniotwórczych w rodzaju urz ądzenia stosowane np. w diagnostyce energetyce j ądrowej, ochronie zdrowia, przemy śle, medycznej, przemy śle czy badaniach naukowych. Na badaniach naukowych, terenie powiatu elbl ąskiego źródłem promieniowania - promieniowanie niejonizuj ące wyst ępuje wokół linii jonizuj ącego s ą aparaty do RTG zlokalizowane na terenie energetycznych wysokiego napi ęcia, radiostacji, przychodni i szpitali. pracuj ących silników elektrycznych oraz instalacji przemysłowych, urz ądze ń ł ączno ści, domowego Promieniowanie niejonizuj ące. sprz ętu elektrycznego, elektronicznego itp. Głównymi źródłami promieniowania niejonizuj ącego w Nadmierne dawki promieniowania działaj ą szkodliwie środowisku s ą: na wszystkie organizmy Ŝywe, dlatego te Ŝ ochrona przed - stacje radiowe i telewizyjne, szkodliwym promieniowaniem jest jednym z wa Ŝnych - elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego zada ń ochrony środowiska. napi ęcia, stacje transformatorowe, - stacje przeka źnikowe telefonii komórkowej, Promieniowanie jonizuj ące. - zespoły sieci i urz ądze ń elektrycznych w gospodarstwie domowym (np. kuchenki Promieniowanie jonizuj ące jest nieodł ącznym mikrofalowe), elementem środowiska naturalnego, dociera z Kosmosu, z - urz ądzenia radiolokacyjne i radionawigacyjne. wn ętrza Ziemi. Przy opracowywaniu zbiorczych ocen Dziennik Urz ędowy - 2459 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie źródłem pola elektromagnetyczne o cz ęstotliwo ści od promieniowania niejonizuj ącego jest ni Ŝej wymieniona 0,03 MHz do 300 000 MHz. stacja przeka źnikowe telefonii komórkowej: Z uwagi na obecny brak odpowiedniej aparatury Tabela 17 Stacja bazowa telefonii komórkowej pomiarowej do wykonywania bada ń promieniowania zlokalizowana na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie. niejonizujacego, w przyszło ści proponuje si ę skupi ć na działaniach zmierzaj ących do zapobiegania powstawaniu Nr i data Nazwa Cz ęsto- Inne źródeł emisji promieniowania na terenach g ęstej Adres Operator wydanego stacji tliwo ść dane zabudowy mieszkaniowej. pozwolenia zasi ęg F1-3591 OŚROL-III- obszaru 6.4.2 Program operacyjny dla pola: Gronowo Gronowo Centertel 900 MHz 7649-2/2002 oddziały- Elbl ąskie Promieniowanie elekromagnetyczne. Elbl. 04.12.2002 r. wania 24,8 m Cel strategiczny: Źródło: Program Ochrony Środowiska Powiatu

Elbl ąskiego na lata 2004-2010. Monitoring promieniowania niejonizuj ącego na terenie

gminy Gronowo Elbl ąskie. Oddziaływanie promieniowania niejonizuj ącego na

środowisko stale wzrasta, co zwi ązane jest z post ępem Cele średnioterminowe do roku 2010: cywilizacyjnym. Wpływ na wzrost promieniowania ma 1. Utrzymanie dotychczasowego stanu braku zagro Ŝeń przede wszystkim rozwój telefonii komórkowej, dla środowiska i mieszka ńców ze strony promieniowania powstawanie coraz wi ększej liczby stacji nadawczych elektromagnetycznego; radiowych i telewizyjnych oraz stacji bazowych telefonii 2. Utrzymywanie nat ęŜ enia promieniowania komórkowej, itp., pokrywaj ących coraz g ęstsz ą sieci ą elektromagnetycznego niejonizuj ącego poni Ŝej poziomów obszary du Ŝych skupisk ludno ści. Przedstawiony rozwój dopuszczalnych lub co najwy Ŝej na tym poziomie. źródeł pól elektromagnetycznych powoduje zarówno ogólny wzrost poziomu tła promieniowania Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki działań: elektromagnetycznego w środowisku, jak te Ŝ zwi ększenie 1. Kontrola i ograniczanie emisji promieniowania liczby i powierzchni obszarów o podwy Ŝszonym poziomie niejonizuj ącego do środowiska. nat ęŜ enia promieniowania.

L Nazwa zadania Uwagi Na terenie powiatu elbl ąskiego, a tym samym i gminy p. Gronowo Elbl ąskie, nie prowadzono bada ń poziomu pól 1 2 3 elektromagnetycznych oraz bada ń dotycz ących realizowane przez oddziaływania promieniowania na środowisko, a w Urz ąd Wojewódzki Preferowanie niskokonfliktowych szczególno ści na zdrowie mieszka ńców. Niemniej, mo Ŝna we współpracy ze 1 lokalizacji nowych źródeł przypuszcza ć, Ŝe aktualnie na terenie gminy w miejscach Starostwem promieniowania niejonizuj ącego dost ępnych dla ludno ści nie wyst ępuj ą pola Powiatowym i elektromagnetyczne o nat ęŜ eniach wy Ŝszych od Urz ędem Gminy dopuszczalnych. Uwzgl ędnianie w planach Zagro Ŝenie promieniowaniem niejonizuj ącym mo Ŝe zagospodarowania przestrzennego aspektów zwi ązanych z by ć stosunkowo łatwo wyeliminowane lub ograniczone, zagro Ŝeniem promieniowaniem pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej separacji niejonizuj ącym poprzez Urz ąd Gminy, przestrzennej człowieka od pól przekraczaj ących 2 wyznaczanie stref ograniczonego Urz ąd Wojewódzki okre ślone warto ści graniczne. uŜytkowania wokół urz ądze ń emituj ących promieniowanie W przypadku stacji bazowych telefonii komórkowej niejonizuj ące, gdzie stwierdzono pola elektromagnetyczne s ą wypromieniowywane na przekroczenie dopuszczalnych bardzo du Ŝych wysoko ściach, w miejscach niedost ępnych poziomów promieniowania dla ludzi. Wokół budowanych stacji bazowych telefonii Kontrola źródeł promieniowania elektromagnetycznego na terenie komórkowych istnieje mo Ŝliwo ść tworzenia obszarów gminy oraz badania pól ograniczonego u Ŝytkowania. elektromagnetycznych zgodnie z Urz ąd Wojewódzki Rozporz ądzeniem Ministra Starostwo Pomiary kontrolne pól elektromagnetycznych prowadzi 3 Środowiska w sprawie Powiatowe Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna. Prawo dopuszczalnych poziomów pól WIO Ś ochrony środowiska wprowadziło obowi ązek posiadania elektromagnetycznych w Urz ąd Gminy pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych dla: środowisku oraz sposobu - linii i stacji elektromagnetycznych o napi ęciu sprawdzenia dotrzymywania tych poziomów znamionowym 110 kV lub wy Ŝszym,

- instalacji radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych,

których równowa Ŝna moc promieniowania izotropowa jest równa 15 W lub wy Ŝsza, emituj ących

Dziennik Urz ędowy - 2460 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

6.4.3 Program operacyjny dla pola: Promieniowanie niejonizuj ące.

Typ Termin Szacunkowy Lp. Zadanie Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi Źródła finansowania zadania realizacji koszt zł Badania pól elektromagnetycznych zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Baza danych o Środowiska w sprawie bud Ŝet pa ństwa źródłach i dopuszczalnych poziomów pól WIO Ś fundusze 1 2004 - 2007 oddziaływaniu b.d. elektromagnetycznych w środowisku operatorzy anten ekologiczne promieniowania oraz sposobu sprawdzenia środki inwestorów elektromagnetycznego dotrzymywania tych poziomów (w trakcie uchwalania) Urz ąd Gminy Starostwo Kontrola źródeł promieniowania Dane na temat źródeł fundusze Powiatowe 2 elektromagnetycznego na terenie 2005 zagro Ŝenia ekologiczne 600 WIO Ś gminy promieniowaniem bud Ŝet pa ństwa Urz ąd Wojewódzki Zapobieganie Uwzgl ędnianie w planach zagro Ŝeniom ze strony zagospodarowania przestrzennego 3 2004 - 2007 Urz ąd Gminy promieniowania bud Ŝet gminy x aspektów zwi ązanych z zagro Ŝeniem elektromagnetycznego promieniowaniem niejonizuj ącym

koordynowane na etapie planowania Razem koszty w latach 2004 - 2007: 600 PLN

6.5 Powa Ŝne awarie i zagro Ŝenia naturalne. rozmiary niebezpiecze ństwa o zasi ęgu lokalnym - 6.5.1 Stan aktualny. obejmuj ącym cz ęść obszaru danej miejscowo ści lub nieznacznie wykraczaj ącym poza jej granice Zagro Ŝenia awariami przemysłowymi. administracyjne.

Zagro Ŝenia powodowane przez wszelkiego typu W tym przypadku transportu drogami wodnymi, np. awarie infrastruktury technicznej stwarzaj ące zagro Ŝenia rzek ą Elbl ąg lub Kanałem Elbl ąskim, zagro Ŝenie dla dla zdrowia i Ŝycia ludzi oraz katastrofy wywołane przez środowiska mo Ŝe stanowi ć wyciek paliwa lub zrzut wód siły natury powoduj ą konieczność prewencji i balastowych z jednostek pływaj ących. przeciwdziałania w celu zapewnienia bezpiecze ństwa społecze ństwu powiatu. Zagro Ŝenie powodziowe.

Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. Zagro Ŝenie powodziowe na obszarze gminy Gronowo wprowadza w miejsce nazwy dotychczas stosowanej - Elbl ąskie mo Ŝe pochodzi ć z nast ępuj ących źródeł: „nadzwyczajne zagro Ŝenie środowiska” problematyk ę pod - zagro Ŝenie ze strony rzek spływaj ących z nazw ą „powa Ŝne awarie” wraz z odpowiednimi wysoczyzny, podczas roztopów oraz po du Ŝych regulacjami. Definicje powa Ŝnej awarii i powa Ŝnej awarii opadach atmosferycznych. Przerwanie wału w takim przemysłowej okre śla odpowiednio art. 23 i 24 ww. przypadku powoduje zatopienie terenów ustawy: depresyjnych. Najwi ększe straty powoduj ą powodzie w okresie wegetacyjnym. powa Ŝna awaria - to zdarzenie, w szczególno ści emisja, - zagro Ŝenia wewn ątrzpolderowe, które s ą wynikiem po Ŝar lub eksplozja powstała w trakcie procesu du Ŝych, nawalnych opadów w obr ębie polderu lub s ą przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których skutkiem awarii pomp czy dłu Ŝszych przerw w wyst ępuje jedna lub wi ęcej niebezpiecznych substancji, dostawie energii elektrycznej. prowadz ące do natychmiastowego powstania zagro Ŝenia Ŝycia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania Zagro Ŝenie bezpo średnie zwi ązane jest z aktywnymi takiego zagro Ŝenia z opó źnieniem. ciekami wodnymi, do których zaliczaj ą si ę rzeki Nogat, Fiszewka i Tina Górna. Mniejsze zagro Ŝenie wi ąŜ e si ę z Powa Ŝne awarie nie obejmuj ą zagro Ŝeń wynikaj ących Kanałem Z ąbrowskim i Kanałem Nowym. z kl ęsk Ŝywiołowych. Zagro Ŝenie po średnie wyst ępuje od Jeziora Dru Ŝno, z Potencjalne zagro Ŝenia środowiska (sytuacje awaryjne którym co prawda gmina Gronowo Elbl ąskie nie graniczy, lub katastrofy) na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie mog ą ale jest powi ązana przez s ąsiedni polder Raczki (gm. mie ć charakter chemiczny, po Ŝarowy, wybuchowy i Elbl ąg), granicz ący bezpo średnio z wałem jeziora. ska Ŝenia środowiska. Potencjalne źródła zagro Ŝenia to: - urz ądzenia techniczne (instalacje) w zakładach Efektywno ść ochrony przeciwpowodziowej zale Ŝy od przemysłowych, stopnia aktywno ści obwałowanych cieków, stanu sieci - transport materiałów i substancji niebezpiecznych melioracyjnej oraz wydajno ści przepompowni. Znacz ący (toksycznych, łatwopalnych, wybuchowych) głównie wpływ na obni Ŝenie sprawno ści systemu melioracyjnego na drodze krajowej i drogach powiatowych oraz wywiera zarastanie ro ślinno ści ą oraz zamulanie rowów szlakach kolejowych, powodując m. in. potencjalne melioracyjnych. Powodzie wewn ątrzpolderowe mog ą by ć zagro Ŝenie zanieczyszczenia gleb, przyczyn ą znacznych strat materialnych, szczególnie gdy - wyst ępowanie palnej i zwartej zabudowy, co stwarza wyst ąpi ą w okresie wegetacyjnym. zagro Ŝenie po Ŝarowe. Zabezpieczeniem s ą wały przeciwpowodziowe (w tym Wymienione wy Ŝej zagro Ŝenia, poza zasi ęgiem równie Ŝ nasypy kolejowe) oraz posadawianie budynków lokalnym ograniczaj ącym si ę do terenu danego zakładu, w na rz ędnej terenu co najmniej 2,0 m n.p.m. Powodziom niesprzyjaj ących warunkach mog ą potencjalnie przyj ąć spowodowanym przez rzeki spływaj ące z wysoczyzny, Dziennik Urz ędowy - 2461 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 oprócz wałów przeciwdziała równie Ŝ przegradzanie koryt Zjawiska te mog ą te Ŝ stanowi ć czynnik rzek i ich dopływów, progami powoduj ącymi powodziotwórczy. B ędą utrudnia ć działalno ść retencjonowanie wody. gospodarcz ą oraz prowadzenie prac ratowniczych.

Mo Ŝliwo ść wyst ąpienia w okresie zimowym i zimowo- Zagro Ŝenie niewypałami. wiosennym zalodze ń i zatorów lodowych (kry) na rzekach i kanałach stwarza zagro Ŝenie zaistnienia powodzi na Niewypały i niewybuchy, znajdowane na terenie przyległym oraz zagra Ŝa mieszka ńcom osiedli administrowanym terenie s ą w przewa Ŝaj ącej mierze ludzkich i ich dobytkowi. pozostało ści ą działa ń bojowych z okresu drugiej wojny światowej. Stanow ą pewien problem bezpiecze ństwa s ą Zagro Ŝenie poŜarami. szczególnie niebezpieczne dla przypadkowych , nieostro Ŝnych znalazców. Niebezpiecze ństwo to jest tym Przebiegaj ące przez obszar gminy Gronowo Elbl ąskie wi ększe, Ŝe mo Ŝna je odkry ć w najmniej spodziewanych szlaki komunikacyjne i znajduj ące si ę w jej granicach miejscach i okoliczno ściach. Mo Ŝna spowodowa ć ich siedliska ludzkie s ą potencjalnymi miejscami wyst ąpienia wybuch cz ęsto tragiczny w skutkach, pracuj ąc ró Ŝnymi zagro Ŝenia po Ŝarowego. Zabudowa osiedli wiejskich narz ędziami i maszynami budowlanymi (np. koparki) czy zarówno mieszkalnych, jak i gospodarczych jest w róŜnym rolniczymi. Najgro źniejsze sytuacje z niewypałami i stopniu podatna na po Ŝary. Miejscami szczególnie niewybuchami s ą w sytuacjach, kiedy znalazcy, ludzie nara Ŝonymi na wyst ąpienie po Ŝaru s ą tak Ŝe stacje doro śli oraz młodzie Ŝ i dzieci bezpo średnio manipuluj ą benzynowe i zakłady przetwórstwa drzewnego. przy tych znaleziskach.

Zagro Ŝenie ska Ŝeniem promieniotwórczym. W przypadku takich niebezpiecznych znalezisk winno si ę powiadomi ć Urz ąd Gminy lub najbli Ŝsz ą jednostk ę Do ska Ŝenia promieniotwórczego obszaru gminy mo Ŝe terenow ą policji. Te instytucje z kolei powiadomi ą doj ść , wskutek awarii reaktorów j ądrowych siłowni odpowiednich specjalistów (z wojsk in Ŝynieryjnych), którzy elektrowni atomowych, pracuj ących poza granicami kraju znalezisko zabezpiecz ą i zneutralizuj ą. lub reaktorów j ądrowych statków (okr ętów) o nap ędzie atomowym, pływaj ących po morzach północnych, w 6.5.2 Program poprawy dla pola: Powa Ŝne awarie i sytuacjach kiedy kierunki wiatrów w górnych warstwach zagro Ŝenia naturalne. atmosfery b ędą przebiegały od rejonu awarii urz ądzenia jądrowego na terenie gminy. Cel strategiczny:

Przyczyn ą radiacyjnego ska Ŝenia administrowanego Zapobieganie powa Ŝnym awariom przemysłowym i terenu mog ą te Ŝ by ć legalne i nielegalne przewozy zagro Ŝeniom naturalnym oraz eliminacja i materiałów rozszczepialnych szlakami komunikacyjnymi. minimalizacja skutków w razie ich wyst ąpienia.

Awarie urz ądze ń i instalacji. Cele średnioterminowe do roku 2010: 1. Minimalizacja ryzyka wyst ąpienia powa Ŝnej awarii; Instalacje, takie jak energetyczne, ciepłownicze, 2. Ochrona ludno ści gminy przed skutkami powa Ŝnej wodoci ągowe czy kanalizacyjne mog ą by ć uszkodzone awarii lub kl ęsk Ŝywiołowych. ró Ŝnymi przyczynami. Awarie tych urz ądze ń mog ą utrudni ć funkcjonowanie gospodarstw domowych, Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki działań: zakłóci ć, a nawet przerwa ć działalno ść zakładów pracy 1. Zapobieganie powa Ŝnym awariom oraz oraz utrudnia ć komunikacj ę i prowadzenie działa ń minimalizacja skutków sytuacji awaryjnych; ratowniczych. 2. Zwi ększenie świadomo ści społecznej dotycz ącej zasad post ępowania i zapobiegania w przypadku Zagro Ŝenie wywołane gwałtownymi zjawiskami wyst ąpienia powa Ŝnej awarii lub kl ęsk Ŝywiołowych. atmosferycznymi. Lp. Nazwa zadania Uwagi W ró Ŝnych porach roku na obszarze gminy mog ą 1 2 3 Współudział w utrzymywaniu w gotowo ści realizowane wyst ąpi ć gwałtowne i obfite opady deszczu lub śniegu. sprawnego systemu zapobiegawczo-interwencyjno Starostwo 1 Mo Ŝe to spowodowa ć utrudnienia komunikacyjne i w - ratunkowego na wypadek wyst ąpienia powa Ŝnej Powiatowe, Stra Ŝ prowadzeniu działalno ści gospodarczej, szczególnie w awarii lub kl ęsk Ŝywiołowych Po Ŝarn ą, Policj ę rolnictwie mo Ŝe by ć przyczyn ą zniszcze ń zasiewów i realizowane przez Wdra Ŝanie zasad i zalece ń zawartych w Starostwo 2 plonów. Wojewódzkim Planie Zarz ądzania Ryzykiem Powiatowe, Stra Ŝ Po Ŝarn ą, Policj ę Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych Silne wiatry i huragany poł ączone z wyładowaniami WIO Ś, Stra Ŝ 3 awarii pod k ątem spełniania przez nich wymogów atmosferycznymi oraz ze wzmo Ŝonymi opadami mog ą Po Ŝarna bezpiecze ństwa i prewencji mie ć miejsce w okresie wiosenno - letnim i jesiennym. Uwzgl ędnianie w miejscowych planach Mog ą powodowa ć inne niebezpieczne zdarzenia, jak np. zagospodarowania przestrzennego wymogów 4 Urz ąd Gminy uszkodzenia przesyłowych linii energetycznych, ochrony przeciwpowodziowej oraz ustale ń w napowietrzanych linii telekomunikacyjnych, wznieca ć zakresie powa Ŝnych awarii realizowane przez po Ŝary zabudowa ń od uderze ń piorunów i spi ęć (zwar ć) Prowadzenie działa ń edukacyjno-informacyjnych Urz ąd Gminy, przewodów energetycznych, zawał na szlakach dla mieszka ńców gminy o mo Ŝliwo ści Starostwo 5 komunikacyjnych, obiektów wysoko ściowych ró Ŝnego zapobiegania i post ępowania w razie wyst ąpienia Powiatowe, Stra Ŝ przeznaczenia, zniszczenia w uprawach polowych i powa Ŝnej awarii lub kl ęsk Ŝywiołowych Po Ŝarn ą, Policj ę, szkoły, media uszkodzenia dróg.

Dziennik Urz ędowy - 2462 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Lp. Nazwa zadania Uwagi - organizacja systemu przyjmowania i wła ściwego słu Ŝby wewn ętrzne Przeprowadzanie szkole ń dla odpowiedzialnych przekierowania zgłosze ń o zagro Ŝeniach Ŝycia, podmiotów słu Ŝb oraz podmiotów stwarzaj ących ryzyko 6 stwarzaj ących zdrowia, mienia i środowiska, dotycz ących zapobiegania, minimalizacji ryzyka i ryzyko, Starostwo - budowa systemu dysponowania sił i środków post ępowania w razie wyst ąpienia powa Ŝnej awarii Powiatowe jednostek ratowniczych systemu, Współudział w tworzeniu i rozwoju Powiatowego Pa ństwowa Stra Ŝ - budowa systemu informacyjnego w zakresie Centrum Reagowania Kryzysowego oraz 7 Po Ŝarna, Starostwo Powiatowego Centrum Powiadamiania niezb ędnym do sprawnego prowadzenia działa ń Powiatowe Ratunkowego ratowniczych, Kontrola stanu technicznego pojazdów - wykorzystanie systemów informatycznych i ł ączno ści 8 przeznaczonych do przewozu substancji Policja, ITD poszczególnych słu Ŝb, niebezpiecznych - współpraca z s ąsiednimi jednostkami

administracyjnymi w sytuacji gdy zdarzenie wykracza Zgodnie z zasad ą obowi ązuj ącą w wielu krajach poza granice b ądź mo Ŝliwo ści ratownicze powiatu. europejskich, na ka Ŝdym szczeblu działania pa ństwa powinien znajdowa ć si ę o środek koordynacyjny w Najwi ększe zagro Ŝenie dla mieszka ńców powiatu zakresie ratownictwa i ochrony ludno ści. Zgodnie z elbl ąskiego, a zatem i dla mieszka ńców gminy Gronowo zapisami Programu Ochrony Środowiska Powiatu Elbl ąskie, stwarza transport materiałów niebezpiecznych, Elbl ąskiego, w powiecie elbl ąskim rol ę t ę pełni ć powinno st ąd te Ŝ przede wszystkim konieczne jest podj ęcie działa ń Centrum Reagowania Kryzysowego (CRK). Jego celem zmierzaj ących do zminimalizowania tego zagro Ŝenia. będzie: Pojazdy transportuj ące materiały niebezpieczne powinny - koordynowanie i zarz ądzanie siłami i środkami by ć przystosowane do tego celu, co po świadcza ć nale Ŝy ratowniczymi powiatu, systematycznymi kontrolami stwierdzaj ącymi stosowanie - współpraca i koordynacja działa ń podejmowanych si ę do odpowiednich przepisów, a trasy przewozu przez wszystkie słu Ŝby, poprowadzone tak, aby omijały tereny g ęstej zabudowy - dost ęp wszystkich słu Ŝb do zintegrowanego systemu mieszkalnej oraz tereny cenne przyrodniczo. Zadania te łączno ści, le Ŝą w gestii Starostwa Powiatowego, jako administratora - szybki dost ęp do utworzonych wspólnie baz danych i dróg powiatowych oraz Zarz ądu Województwa zewn ętrznych zasobów informacyjnych istniej ących Pomorskiegoi i Zarz ądów Dróg Krajowych i na terenie powiatu, Wojewódzkich. - mo Ŝliwo ść wykorzystania baz danych, systemów i

programów wojewódzkich i krajowych Istotne jest równie Ŝ opracowanie programu poszczególnych słu Ŝb. edukacyjnego u świadamiaj ącego mieszka ńcom

zagro Ŝenia płyn ące ze specyfiki swojego regionu i W strukturze CRK funkcjonowa ć b ędzie Centrum propaguj ące wzorce zachowa ń w razie wyst ąpienia Powiadamiania Ratunkowego, b ędące zintegrowanym powa Ŝnej awarii. stanowiskiem dyspozytorskim, kierowania i dowodzenia.

Do jego zada ń nale Ŝeć b ędzie: Efekty działa ń: - przyjmowanie powiadomie ń o stanach nagłego - wzrost bezpiecze ństwa środowiskowego, zagro Ŝenia Ŝycia lub zdrowia, ustalanie priorytetów i - zmniejszenie strat wymiernych i niewymiernych niezwłoczne dysponowanie jednostek systemu, (ekonomicznych, materialnych i społecznych) w - przekazywanie niezb ędnych informacji osobom wyniku wyst ąpienia powa Ŝnych awarii udzielaj ącym pierwszej pomocy, w szczególno ści przemysłowych i transportowych, przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego - minimalizacja ryzyka wyst ępowania powa Ŝnych na miejsce zdarzenia, awarii oraz nadzwyczajnych zagro Ŝeń dla - przekazywanie kieruj ącemu działaniami środowiska poprzez zwi ększony poziom prewencji, ratowniczymi niezb ędnych informacji ułatwiaj ących - wzrost świadomo ści społecznej, podejmowanie decyzji na miejscu zdarzenia, - ograniczenie ryzyka wyst ąpienia zagro Ŝeń - przekazywanie niezb ędnych informacji o stanach spowodowanych bł ędem ludzi lub ich nie świadomym zagro Ŝenia Ŝycia lub zdrowia innym jednostkom działaniem, wykonuj ącym zadania w zakresie ratownictwa - zlikwidowanie cz ęś ci przyczyn powoduj ących medycznego, zdarzenia nadzwyczajne i powa Ŝne awarie, - koordynacja działa ń ratowniczych podejmowanych - zwi ększenie mo Ŝliwo ści przeciwdziałania skutkom przez poszczególne jednostki ratownicze, wyst ępowania wydarze ń nadzwyczajnych.

Dziennik Urz ędowy - 2463 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

6.5.3 Program operacyjny dla pola: powa Ŝne awarie i zagro Ŝenia naturalne.

Termin Źródła Szacunkowy Lp. Zadanie Typ zadania Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi realizacji finansowania koszt zł Urz ąd Gminy Starostwo Powiatowe poprawa bezpiecze ństwa 1 Ochrona przeciwpowodziowa kordy-nowane 2004 - 2007 bud Ŝet pa ństwa x RZWG Gda ńsk powodziowego WZMiUW Uwzgl ędnianie w minimalizacja strat miejscowych planach materialnych i ludzi w razie zagospodarowania wyst ąpienia powodzi 2 przestrzennego wymogów własne 2004 - 2007 Urz ąd Gmin x x zapobieganie mo Ŝliwo ści ochrony przeciwpowodziowej wyst ąpienia i skutkom i ustale ń w zakresie powa Ŝnej awarii powa Ŝnych awarii Informowanie społecze ństwa Urz ąd Gminy, Starostwo gminy o wyst ąpieniu podnoszenie stanu Powiatowe, Stra Ŝ fundusze 3 powa Ŝnych awarii kordy-nowane 2004 - 2007 świadomo ści ekologicznej 8 000 Po Ŝarna, Policj ę, szkoły, ekologiczne przemysłowych lub zagro Ŝeń mieszka ńców media naturalnych Działania edukacyjne dla ogółu ludno ści gminy w Urz ąd Gminy, Starostwo zakresie post ępowania w podnoszenie stanu Powiatowe fundusze 4 przypadku wyst ąpienia kordy-nowane 2004 - 2007 świadomo ści ekologicznej 9 000 Stra Ŝ Po Ŝarna, Policja, ekologiczne powa Ŝnej awarii lub mieszka ńców szkoły, media zagro Ŝenia naturalnego i zapobiegania im Współorganizacja szkole ń dla odpowiednich słu Ŝb oraz Urz ąd Gminy, zwi ększenie świadomo ści podmiotów stwarzaj ących Starostwo Powiatowe społecze ństwa, ryzyko, dotycz ących 5 kordy-nowane 2004 - 2007 Stra Ŝ Po Ŝarna, Stra Ŝ wykształcenie wła ściwych x x zapobiegania, minimalizacji Miejska, Policja, szkoły, postaw w razie wyst ąpienia ryzyka i post ępowania w media awarii razie wyst ąpienia powa Ŝnej awarii; udział w szkoleniach Współuczestnictwo w Szybkie reagowanie w wyniku tworzeniu i rozwoju wyst ąpienia zagro Ŝenia Fundusze Powiatowego Centrum Urz ąd Gminy, Minimalizacja skutków takiego ekologiczne 6 Reagowania Kryzysowego kordy-nowane 2004 - 2007 Stra Ŝ Po Ŝarna, Starostwo 90 000 zagro Ŝenia Bud Ŝet własny wraz z Powiatowym Centrum Powiatowe Zapobieganie panice w śród Środki UE Powiadamiania mieszka ńców Ratunkowego Razem koszty w latach 2004 - 2007: 107 000 PLN

7. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat został racjonalne u Ŝytkowanie zasobów przyrody. utworzony w 1985 roku uchwał ą Wojewódzkiej Rady 7.1 Ochrona przyrody i krajobrazu. Narodowej w Elbl ągu. Granice Obszaru zostały 7.1.1 Stan aktualny. uszczegółowione rozporz ądzeniem Wojewody Elbl ąskiego Nr 4/97 z 28 kwietnia 1997 roku. Lasy. Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Dru Ŝno Gmina Gronowo Elbl ąskie charakteryzuje si ę zajmuje powierzchni ę 13 068 ha. Został utworzony w 1985 najni Ŝszym wska źnikiem lesisto ści spo śród wszystkich roku uchwał ą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Elbl ągu Nr gmin powiatu elbl ąskiego. W granicach charakteryzowanej VI/51/85 pozycja 60, z dnia 10 lipca 1985 r. (Dziennik jednostki administracyjnej obszary le śne zajmuj ą obszar 4 Urz ędowy Województwa Elbl ąskiego Nr 10), w celu ha, co stanowi 0,04 % ogólnej powierzchni gminy. zachowania istniej ących walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych otoczenia jeziora (tereny Tak niska lesisto ść wi ąŜ e si ę ści śle z poło Ŝeniem w przywala, lasy olsowe). obr ębie śuław oraz z wiod ącą funkcj ą rolnictwa w gospodarce gminy. UŜytki ekologiczne.

Obszary i obiekty chronione. Zgodnie z art. 42. Ustawy o Ochronie Przyrody z dnia Obszary Chronionego Krajobrazu. 16 kwietnia 2004 roku (dz. U. 92, poz. 880) „u Ŝytkami ekologicznymi s ą zasługuj ące na ochron ę pozostało ści Obszar chronionego krajobrazu - w my śl art. 23. ekosystemów maj ących znaczenie dla zachowania Ustawy o Ochronie Przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku ró Ŝnorodno ści biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, (Dz. U. 92, poz. 880) - obejmuje tereny chronione ze śródpolne i śródle śne oczka wodne, k ępy drzew i wzgl ędu na wyró Ŝniaj ący si ę krajobraz o zró Ŝnicowanych krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieu Ŝytkowanej ekosystemach, warto ściowe ze wzgl ędu na mo Ŝliwo ść ro ślinno ści, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyką i kamie ńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska wypoczynkiem lub pełniona funkcj ą korytarzy rzadkich lub chronionych gatunków ro ślin, zwierz ąt i ekologicznych.” grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmna Ŝania lub miejsca Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie znajduj ą si ę sezonowego przebywania.” fragmenty dwóch obszarów chronionego krajobrazu - OchK Rzeki Nogat i OChK Jeziora Dru Ŝno. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez UG w Gronowie Elbl ąskim na obszarze charakteryzowanej Dziennik Urz ędowy - 2464 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 jednostki administracyjnej znajduj ą si ę 4 u Ŝytki ekologiczne: Ponadto cały obszar gminy wchodzi w skład obszaru 1) Torfowisko Jegłownik, funkcjonalnego Zielonych Płuc Polski. Zielone Płuca 2) Stawy koło Nogatu, Polski obejmuj ą regiony północno-wschodniej Polski, w 3) Stawy koło Rozgartu, których, na skutek braku wielkiego przemysłu, przyroda 4) Mokradła Tiny. zachowała si ę w stosunkowo niezmienionym, naturalnym Walorami przyrodniczymi w przypadku wymienionych stanie. Region tradycyjnie rolniczy - teraz pokłada powy Ŝej obszarów, podstaw ą uznania ich za u Ŝytki nadzieje w turystyce, rolnictwie ekologicznym i w rozwoju ekologiczne był fakt, Ŝe s ą to zbiorowiska szuwarowe oraz drobnego przemysłu z nowoczesnymi nieszkodliwymi zaro śla ł ąkowe stanowi ące ostoje wybranych gatunków technologiami. U podstaw idei Zielonych Płuc Polski le Ŝy ptactwa wodnego. zasada zrównowa Ŝonego rozwoju.

Pomniki przyrody. Ziele ń urz ądzona.

Art. 40 wymienianej wy Ŝej Ustawy o Ochronie Mianem zieleni urz ądzonej okre śla si ę obszary ró Ŝnej przyrody mówi, Ŝe „pomnikami przyrody s ą pojedyncze wielko ści i rangi stworzone przez człowieka. Na terenie twory przyrody Ŝywej i nieo Ŝywionej lub ich skupiska o gminy Gronowo Elbl ąskie nale Ŝą do nich Pracownicze szczególnej warto ści przyrodniczej, naukowej, kulturowej, Ogrody Działkowe zlokalizowane w Gronowie Elbl ąskim (o historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczaj ące si ę powierzchni 3,84 ha) oraz 2 cmentarze - w Gronowie indywidualnymi cechami, wyró Ŝniaj ącymi je w śród innych Elbl ąskim (1,5 ha) i w Jegłowniku (1,0 ha). tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, Rola zieleni urz ądzonej zwi ązana jest ści śle z skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie”. pełnionymi przez ni ą funkcjami, takimi jak: - regulacja warunków bioklimatycznych i W zwi ązku z powy Ŝszym, ochronie prawnej podlega aerosanitarnych; równie Ŝ wyst ępuj ący na obszarze gminy 1 pomnik - produkcja tlenu i absorpcja dwutlenku w ęgla; przyrody, na który składa si ę grupa 9-ciu d ębów. - tworzenie warunków Ŝycia dla wybranych gatunków W aspekcie analizy zagadnie ń dotycz ących ochrony fauny; przyrody i krajobrazu na uwag ę zasługuje poło Ŝenie - tworzenie warunków do rekreacji i turystyki. charakteryzowanej jednostki administracyjnej w stosunku do Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET. Gmina, Zagro Ŝenia i degradacja szaty ro ślinnej na terenie podobnie jak jednostka nadrz ędna - powiat, usytuowana gminy. jest generalnie w Systemie Ekologicznym Delty Wisły, w obr ębie Mi ędzynarodowego Obszaru W ęzłowego 3M o Poni Ŝej przedstawiono najwa Ŝniejsze zagro Ŝenia dla nazwie „Uj ście Wisły”. Przez jej teren przebiega trasa systemu przyrodniczego gminy Gronowo Elbl ąskie, wraz z mi ędzynarodowego korytarza ekologicznego 2 m, propozycj ą zapobiegania lub minimalizacji tych czynników. biegn ącego wzdłu Ŝ Nogatu.

Tabela 18 Zagro Ŝenia dla systemu przyrodniczego, sposoby ich eliminacji i minimalizacji.

Lp. Identyfikacja zagro Ŝeń Sposób eliminacji i minimalizacji zagro Ŝeń Rozbudowa systemu oczyszczania ścieków, kanalizowania wsi i zaopatrzenia w wod ę, wprowadzenie systemu oczyszczania ścieków, zabudowa biologiczna rzek, strumieni, przeciwdziałanie przekształcaniu ł ąk na grunty 1. Zanieczyszczenie wód orne, ograniczenie stosowania nawozów mineralnych i środków ochrony ro ślin w miejscach poło Ŝonych w sąsiedztwie cieków, mo Ŝliwo ść budowy przydomowych oczyszczalni ścieków tylko w zabudowie rozproszonej. Ocieplanie budynków, modernizacja systemów ogrzewania na wykorzystujące źródła czystej energii i energii 2. Zanieczyszczenie powietrza odnawialnych. Zanieczyszczenie powierzchni 3. Zbiórka, segregacja i wywóz odpadów stałych, likwidacja starych składowisk odpadów i rekultywacja terenu. ziemi Prognozowanie wyst ępowania owadów, m.in. przez wykładanie pułapek, wyszukiwanie i usuwanie zasiedlonych drzew stoj ących, usuwanie cz ęś ci drzew przewróconych lub złamanych w wyniku działania czynników Zagro Ŝenia drzewostanów ze 4. abiotycznych, mechaniczne rozdrabnianie gał ęzi i resztek po wyróbce drewna, z pozostawieniem ich na strony owadów powierzchni, ograniczanie ilo ści owadów poprzez korowanie surowca drzewnego, chwytanie owadów w pułapki, zwalczanie biologiczne i chemiczne. Zagro Ŝenia drzewostanów przez Zwalczanie huby korzeniowej poprzez zabezpieczanie pni po ści ętych drzewach preparatami biologicznymi, 5. paso Ŝytnicze grzyby usuwanie niektórych drzew pora Ŝonych. Szkody wyrz ądzane przez ssaki Zabezpieczanie upraw i odnowie ń przed zgryzaniem, poprzez wykonanie nowych ogrodzeń oraz naprawienie ju Ŝ 6. kopytne w ekosystemach istniej ących, zabezpieczanie upraw rolnych przez grodzenie i stosowanie repelentów, regulacja populacji. le śnych i nieleśnych Wykonanie pasów przeciwpo Ŝarowych, utrzymanie dróg po Ŝarowych w stanie przejezdno ści, usuwanie krzewów, drzew pod liniami energetycznymi i wokół transformatorów, gaszenie po Ŝarów, budowa nowych i remont 7. Po Ŝary istniej ących dostrzegalni przeciwpo Ŝarowych, oczyszczanie punktów czerpania wody, porz ądkowanie terenów zagro Ŝonych z materiałów łatwopalnych, remont i wymiana tablic informacyjnych o zagro Ŝeniach po Ŝarowych. Niepo Ŝą dany kierunek zmian w Koszenie ł ąk i usuwanie niepo Ŝą danych drzew i krzewów, w celu zachowania niele śnych zbiorowisk ro ślinnych, 8. zbiorowiskach niele śnych utrzymanie gruntów uprawnych – zespołów tradycyjnych upraw i zwi ązanych z nimi zbiorowisk segetalnych. Eliminacja nadmiernej konkurencji osobników ekspansywnych, utrzymanie wła ściwych stosunków wodnych i Zmniejszanie si ę liczebno ści 9. zachowanie gospodarki ekstensywnej i pierwotnych sposobów u Ŝytkowania rolniczego, ochrona gatunków (bogactwa) gatunków ro ślin zagroŜonych. Zanikanie i przekształcanie Zachowanie ró Ŝnorodno ści, powierzchni i wła ściwego środowiska Ŝycia zwierz ąt, sterowanie zag ęszczeniem, 10. siedlisk gatunków zwierz ąt struktur ą gatunkow ą, wiekow ą i przestrzenn ą grup zwierz ąt. Przywracanie gatunków zwierz ąt, które dawniej wyst ępowały na terenie powiatu, zasilanie grup zwierz ąt nowymi Gini ęcie rodzimych gatunków 11. osobnikami, dokarmianie zwierz ąt w okresie zalegania wysokiej pokrywy śnie Ŝnej i katastrofalnie niskich zwierz ąt temperatur, pogł ębianie i odladzanie wodopojów. Dziennik Urz ędowy - 2465 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Lp. Identyfikacja zagro Ŝeń Sposób eliminacji i minimalizacji zagro Ŝeń Nieszcz ęś liwe zdarzenia Okresowe przetrzymywanie i leczenie zwierz ąt wymagaj ących opieki, odpowiednie oznakowanie dróg 12. losowe, którym ulegaj ą przecinaj ących korytarze ekologiczne, budowa przej ść dla zwierz ąt pod drogami. zwierz ęta 13. Zagro Ŝenie w ścieklizn ą Redukcja lisów i jenotów. Zu Ŝycie techniczne zabytków 14. Konserwacja i rewaloryzacja. budownictwa i architektury 15. Zniekształcenie krajobrazu Prace rekonstrukcyjne, w tym np. przycinanie gał ęzi wierzb przydro Ŝnych (ogławianie).

7.1.2 Program operacyjny dla pola: Ochrona przyrody i krajobrazu.

Cel strategiczny:

Kształtowanie i rozwój walorów przyrodniczych gminy.

Cele średnioterminowe do roku 2010: 1) ochrona systemu obszarów chronionych; 2) ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów le śnych; 3) dąŜ enie do optymalnego wykorzystania walorów przyrodniczo-kulturowych gminy.

Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki działań: 1) uŜytkowanie istniej ących zasobów le śnych i zieleni w sposób zgodny z zasadami ochrony przyrody, bioró Ŝnorodno ści i krajobrazu; 2) ochrona terenów chronionych i przyrodniczo cennych przed niewła ściwym zainwestowaniem i degradacj ą; 3) utrzymanie istniej ących korytarzy ekologicznych oraz zachowanie istniej ących ekosystemów naturalnych; 4) promocja walorów przyrodniczych gminy.

Lp. Nazwa zadania Uwagi 1 2 3 Urz ąd Gminy Aktualizacja ewidencji gruntów rolnych i nieu Ŝytków pod k ątem mo Ŝliwo ści ich zalesienia 1 Starostwo Powiatowe lub przeznaczenia na tereny rekreacyjne Nadle śnictwo Urz ąd Miast Gminy 2 Wdra Ŝanie krajowego i wojewódzkiego (po opracowaniu) programu zalesiania Starostwo Powiatowe Nadle śnictwo Urz ąd Gminy Zalesianie lub zagospodarowanie w kierunku rekreacyjno – wypoczynkowym gruntów 3 Starostwo Powiatowe wył ączonych z u Ŝytkowania rolniczego oraz nieu Ŝytków Nadle śnictwo 4 Utrzymanie lasów stanowi ących własno ść komunaln ą Urz ąd Gminy Urz ąd Gminy, Starostwo Powiatowe, Nadleśnictwo, 5 Ochrona obszarów chronionych konserwator przyrody, wojewoda warmi ńsko - mazurski Budowa przej ść dla zwierz ąt pod trasami komunikacyjnymi i przepławek dla zwierz ąt 6 Zarz ądy Dróg wodnych 7 Konserwacja i rewaloryzacja zieleni na terenie gminy Urz ąd Gminy Zmniejszanie ekspansji terenów zurbanizowanych na obszarach przyrodniczo cennych 8 Urz ąd Gminy poprzez stosowanie odpowiednich zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego Urz ąd Gminy, Starostwo Powiatowe, szkoły, media, Prowadzenie ci ągłej edukacji ekologicznej na temat form ochrony przyrody i walorów 9 stowarzyszenia i organizacje turystyczno - przyrodniczych gminy krajoznawcze

Efekty działa ń: - zwi ększenie atrakcyjno ści turystycznej i rekreacyjnej gminy; - zwi ększenie zasobów i produktywno ści oraz trwało ści i bezpiecze ństwa poszczególnych ekosystemów.

7.1.3 Program operacyjny dla pola: Ochrona przyrody i krajobrazu.

Szacunkowy Lp. Zadanie Typ zadania Termin realizacji Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi Źródła finansowania koszt zł Urz ąd Gminy, Wy Ŝsza świadomo ść Starostwo mieszka ńców dot. pi ękna bud Ŝet gminy Promocja walorów Powiatowe, 1 koordynowane 2004 - 2007 otaczaj ącej ich przyrody, fundusze ekologiczne 20 000 przyrodniczych gminy szkoły, media, lepsze warunki do środki inwestorów organizacje zdrowego wypoczynku. turystyczne Budowa przej ść dla zwierz ąt pod trasami przedsi ębiorstwa Zarz ądy Dróg bud Ŝet gminy, 2 komunikacyjnymi i koordynowane 2004 - 2007 ochrona zwierz ąt b.d. robót drogowych środki inwestorów przepławek dla zwierz ąt wodnych Wytypowanie obiektów przyrodniczych do wzmocnienie terenów utworzenia u Ŝytków Starostwo cennych przyrodniczo, fundusze ekologiczne 3 ekologicznych, koordynowane 2004 - 2007 Powiatowe 1 000 ochrona istniej ących bud Ŝet gminy pomników przyrody i Wojewoda zasobów przyrody stanowisk dokumentacyjnych Dziennik Urz ędowy - 2466 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Szacunkowy Lp. Zadanie Typ zadania Termin realizacji Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi Źródła finansowania koszt zł Urz ądzanie, zwi ększenie estetyki utrzymywanie i ochrona bud Ŝet gminy 4 koordynowane 2004 - 2007 Urz ąd Gminy krajobrazu, a przez to 60 000 istniej ącej zieleni fundusze ekologiczne atrakcyjno ści gminy urz ądzonej Urz ąd Gminy ochrona najbardziej Ochrona obszarów Starostwo fundusze ekologiczne 5 koordynowane 2004 - 2007 cennych zasobów 60 000 cennych przyrodniczo Powiatowe bud Ŝet gminy przyrodniczych powiatu wojewoda Tworzenie i rozwój Urz ąd Gminy szlaków turystycznych i Starostwo wzrost atrakcyjno ści fundusze ekologiczne 6 ście Ŝek dydaktycznych koordynowane 2004 - 2007 Powiatowe, 30 000 turystycznej gminie bud Ŝet gminy na terenach cennych organizacje przyrodniczo turystyczne Kontrola przestrzegania przepisów o ochronie Urz ąd Gminy przyrody w trakcie wzmocnienie ładu i 7 własne 2004 - 2007 Starostwo - - gospodarczego porz ądku w gminie Powiatowe wykorzystywania zasobów przyrody Nasadzenia nowych fundusze ekologiczne 8 własne 2004 - 2007 Urz ędy Gmin poprawa estetyki gminy 50 000 drzew i krzewów bud Ŝet gminy Konserwacja i fundusze ekologiczne 9 rewaloryzacja zieleni na własne 2004 - 2007 Urz ąd Gminy poprawa estetyki gminy 90 000 bud Ŝet gminy terenie gminy Utrzymanie lasów poprawa stanu lasów bud Ŝet gminy 10 stanowi ących własno ść własne 2004 - 2007 Urz ędy Gmin 15 000 komunalnych fundusze ekologiczne komunaln ą Razem koszty w latach 2004 – 2007:.326 000 PLN

7.2 Gleby. Tabela 20 Klasy bonitacyjne u Ŝytków zielonych na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie. 7.2.1 Stan aktualny. Klasa bonitacyjna Typ wska źnika I II III IV V VI Na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie znaczny Powierzchnia [ha] 1 2087 1195 236 202 31 odsetek terenu pokryty jest glebami pochodzenia Udział w powierzchni gminy 0,01 23,40 13,40 2,64 2,26 0,35 aluwialnego, w których strukturze dominuj ą mady ci ęŜ kie i [%] bardzo ci ęŜ kie wytworzone z iłów pyłowych o małej Źródło: Informacje UG Gronowo Elbl ąskie. przepuszczalno ści dla wody. Mniejszy udział maj ą mady średnie wytworzone na lekkich glinach pylastych i Badania geochemiczne gleb z obszaru powiatu utworach pyłowych oraz gleby torfowe i mułowo-torfowe. elbl ąskiego.

Dla obszaru charakteryzowanej jednostki Dla obszaru gminy Gronowo Elbl ąskie nie były administracyjnej charakterystyczne jest płytkie wykonywane odr ębne badania geochemiczne gleb, wyst ępowanie wód gruntowych (0 - 2 m p.p.t.). dlatego w tre ści niniejszego rozdziału odwołano si ę do wyników bada ń miarodajnych dla powiatu elbl ąskiego. Będące naj Ŝyźniejszymi glebami w kraju mady średnie i ci ęŜ kie cechuj ą si ę du Ŝą zawarto ści ą próchnicy i wysok ą W trakcie realizacji „Atlasu geochemicznego Polski aktywno ści ą biologiczn ą. Jednak ich urodzajno ść zale Ŝy 1:2 500 000” (Lis, Pasieczna 1995) przez Pa ństwowy od uregulowania stosunków powietrzno-wodnych i Instytut Geologiczny, wykonano analizy chemiczne wła ściwej agrotechniki. Wynika to z faktu, Ŝe ich tzw. 42 próbek gleb z obszaru powiatu elbl ąskiego. optymalna wilgotno ść uprawowa mie ści si ę w bardzo Próbki gleb pobierano za pomoc ą sondy r ęcznej z wąskich granicach. Ponadto obróbka mechaniczna tych wierzchniej warstwy (0,0-0,2 m) z g ęsto ści ą około gleb wymaga specjalnego doboru maszyn i narz ędzi - 1 próbka/ 25 km 2. Pobierana gleba o masie około 1000 g niezb ędne s ą ci ągniki o du Ŝej mocy i sile uci ągu. była suszona w temp. pokojowej, kwartowana i przesiewana przez sita nylonowe o oczkach 1 mm. Poni Ŝej w formie tabelarycznej przedstawiono Lokalizacj ę poboru próbek przedstawiono na rysunku 4. klasyfikacj ę bonitacyjn ą gruntów ornych i u Ŝytków zielonych gminy Gronowo Elbl ąskie. Przedmiotem zainteresowania była nie całkowita zawarto ść pierwiastków, lecz ta ich cz ęść , której źródłem Tabela 19 Klasy bonitacyjne gruntów ornych na są zanieczyszczenia antropogeniczne, a wi ęc słabo obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie. zwi ązana i łatwo ługowalna. Gleby mineralizowano zatem w kwasie solnym (HCl 1:4), w temp. 90 oC, w ci ągu 1 Klasa bonitacyjna Typ wska źnika I II III a III b IV a IV b V VI godziny. Oznaczenia Ag, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Powierzchnia 73 584 1060 1110 543 167 127 8 Mg, Mn, Ni, P, Pb, S, Sr, Ti, V, Y i Zn wykonano za [ha] Udział w pomoc ą atomowej spektrometrii emisyjnej ze powierzchni 0,82 6,55 11,88 12,44 6,09 1,87 1,42 0,09 wzbudzeniem plazmowym (ICP-AES Inductively Coupled gminy [%] Plasma Atomic Emission Spectrometry ) z zastosowaniem Źródło: Informacje UG Gronowo Elbl ąskie. spektrometrów: PV 8060 firmy Philips i JY 70 Plus Geoplasma firmy Jobin-Yvon. Analizy Hg przeprowadzono metod ą absorpcyjnej spektrometrii atomowej technik ą zimnych par (CV-AAS Cold Vapour Atomic Absorption Dziennik Urz ędowy - 2467 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Spectrometry ) z u Ŝyciem spektrometru Perkin - Elmer od dopuszczalnych warto ści st ęŜ eń dla grupy A. Tylko 4100 ZL z systemem przepływowym FIAS-100. Odczyn dwie próbki gleb zaklasyfikowano do grupy B - próbk ę nr gleb w środowisku wodnym oznaczono według normy 22 na podstawie zawarto ści rt ęci (0,63 mg/kg), miedzi stosowanej w gleboznawstwie (Kardasz, Kami ńska, (144 mg/kg), ołowiu (79 mg/kg) i cynku (176 mg/kg) oraz 1987). Wszystkie oznaczenia wykonano w laboratorium próbk ę nr 36 na podstawie zawarto ści rt ęci (1,06 mg/kg). Pa ństwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Próbka nr 22 została pobrana w miejscowo ści Nowakowo, Kontrol ę jako ści gwarantowały analizy wielokrotne tych w odległo ści 40 m na zachód od drogi prowadz ącej z samych próbek umieszczanych losowo w seriach Rubna Wielkiego do Nowego Batorowa. Próbka nr 36 analitycznych oraz stosowanie materiałów referencyjnych została pobrana w miejscowo ści Zdroje, w odległo ści 20 m (wzorce Montana Soil, SRM 2710, SRM 2711, IAEA/Soil na północny zachód od skraju drogi prowadz ącej ze 7). Zwierzna do Markus. Obie próbki pochodz ą wi ęc spoza obszaru gminy Gronowo Elbl ąskie. W tabeli 21 zamieszczono wyniki oznacze ń zawarto ści pierwiastków oraz warto ści odczynu pH w próbkach gleb z Przy sumarycznej klasyfikacji stosuje si ę zasad ę obszaru powiatu elbl ąskiego. Dla oceny zanieczyszczenia zaliczenia gleby do danej grupy, gdy zawarto ść gleb zastosowano warto ści dopuszczalne st ęŜ eń przynajmniej jednego pierwiastka przewy Ŝsza doln ą okre ślone w Zał ączniku do Rozporz ądzenia Ministra granic ę warto ści dopuszczalnej w tej grupie. Sumaryczna Środowiska dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie klasyfikacja wskazuje, Ŝe 95 % badanych gleb z obszaru standardów gleby oraz standardów jako ści ziemi (Dz. U. powiatu elbl ąskiego nale Ŝy do grupy A (standard obszaru Nr 165 z dnia 4 pa ździernika 2002 r., poz. 1359). Warto ści poddanego ochronie), a 5 % do grupy B. Przeci ętna dopuszczalne pierwiastków dla poszczególnych grup zawarto ść oznaczonych pierwiastków w glebach zanieczyszcze ń oraz zakresy ich zawarto ści i przeci ętne powierzchniowych powiatu elbl ąskiego jest bardzo st ęŜ enia w glebach powiatu elbl ąskiego (median ę) zbli Ŝona do ich przeci ętnej zawarto ści w glebach z zamieszczono w tabeli 22. W celu łatwiejszej interpretacji obszarów niezabudowanych Polski. zestawiono je z przeci ętnymi koncentracjami tych pierwiastków (medianami) w glebach terenów Zdecydowana wi ększo ść gleb obszaru powiatu niezabudowanych Polski (najmniej zanieczyszczonych). elbl ąskiego wykazuje odczyn kwa śny (<6,7), typowy dla wi ększo ści gleb warstwy powierzchniowej z obszaru Klasyfikacja próbek gleb z terenu powiatu elbl ąskiego Polski. Jedna trzecia badanych gleb wykazuje odczyn w oparciu o ww. Rozporz ądzenie wykazała, Ŝe oznaczone oboj ętny (6,7 - 7,4). ilo ści metali w zdecydowanej wi ększo ści próbek s ą ni Ŝsze

Tabela 21 Wyniki oznacze ń zawarto ści pierwiastków oraz warto ści odczytu pH w próbkach gleb z obszaru powiatu elbl ąskiego.

Lp. Nr próbki As Ba Cd Co Cr Cu Hg Ni Pb Zn pH 1 121211500 <5 55 <0,5 8 15 9 0,08 12 17 53 5,0 2 121212300 <5 19 <0,5 <1 3 2 0,06 <1 10 17 7,4 3 121230100 <5 23 <0,5 2 4 3 <0,05 4 7 23 5,0 4 121230900 <5 49 <0,5 5 11 8 0,05 9 14 41 5,1 5 121231500 <5 45 0,5 2 6 15 0,07 6 31 93 7,1 6 121231700 <5 31 <0,5 4 7 8 <0,05 9 12 77 6,9 7 121231900 <5 27 <0,5 3 5 3 <0,05 4 10 31 6,5 8 121232300 <5 27 <0,5 2 5 4 <0,05 4 11 33 6,0 9 121232500 <5 42 <0,5 2 6 6 0,05 5 13 39 6,1 10 121232700 <5 29 <0,5 2 5 6 <0,05 5 10 34 5,7 11 122120400 <5 38 <0,5 2 5 6 <0,05 6 10 29 6,8 12 122120600 <5 41 <0,5 3 7 9 0,05 7 17 50 6,8 13 122121200 <5 38 <0,5 4 14 7 <0,05 9 12 41 6,8 14 122210100 <5 23 <0,5 2 6 4 0,06 4 10 22 4,9 15 122210300 <5 27 <0,5 2 6 6 <0,05 6 9 30 5,7 16 131631900 <5 13 <0,5 2 6 2 0,05 4 19 21 4,3 17 131632500 <5 28 <0,5 <1 2 2 0,05 2 <3 20 6,5 18 132610100 <5 57 <0,5 5 12 11 0,06 15 10 44 7,4 19 132610300 <5 43 <0,5 2 7 6 0,05 4 9 30 5,6 20 132610500 <5 23 <0,5 3 7 4 0,05 5 12 48 7,0 21 132610700 <5 24 <0,5 2 7 3 0,05 4 6 27 5,0 22 132610900 <5 90 0,6 4 10 144 0,63 13 79 176 7,0 23 132611100 <5 15 <0,5 2 6 2 0,08 2 12 20 5,4 24 132611300 <5 17 <0,5 2 5 3 0,06 3 7 21 5,5 25 132611500 <5 117 0,6 7 18 20 0,10 22 17 63 6,8 26 132611600 7 139 0,8 6 14 24 0,10 23 27 65 5,8 27 132612000 <5 40 <0,5 3 5 7 0,07 5 19 55 5,9 28 132612200 9 145 0,6 6 12 23 0,11 26 23 56 6,8 29 132612400 <5 36 <0,5 2 6 6 <0,05 6 8 24 6,5 30 132612600 <5 14 <0,5 2 4 3 <0,05 3 6 20 6,6 31 132612800 <5 36 <0,5 4 10 8 0,05 9 13 44 5,5 32 132630100 <5 115 <0,5 7 15 16 0,10 20 17 73 6,5 33 132630300 <5 118 <0,5 7 17 17 0,17 22 20 75 5,8 34 132630500 <5 42 <0,5 2 6 4 0,32 5 8 31 6,2 35 132630700 <5 8 <0,5 <1 3 1 0,06 1 6 13 4,5 36 132630900 5 115 <0,5 6 13 14 1,05 17 17 70 6,5 37 132631100 <5 45 <0,5 4 9 8 0,09 10 9 32 7,1 38 132631300 <5 31 <0,5 3 8 7 0,10 7 14 37 7,4 39 132631700 <5 20 <0,5 3 6 5 <0,05 6 6 26 7,5 40 132631900 <5 32 <0,5 3 8 5 0,35 5 10 30 6,6 41 132632100 <5 32 <0,5 4 9 6 0,12 7 9 35 5,8 42 132632500 <5 25 <0,5 2 9 3 0,08 4 7 22 6,0

Wytłuszczon ą czcionk ą oznaczono próbki pochodz ące z obszaru gminy Gronowo Elbl ąskie. Dziennik Urz ędowy - 2468 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 22 Zawarto ść pierwiastków w glebach powiatu elbl ąskiego (mg/kg)/ Warto ści Zakresy zawarto ści Warto ść przeci ętnych Warto ść dopuszczalne st ęŜ eń w glebie lub ziemi w glebach powiatu (median) przeci ętnych (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska elbl ąskiego w glebach powiatu (median) w glebach Gleby z dnia 9 wrze śnia 2002 r.) elbl ąskiego obszarów o przekroczonych niezabudowanych dopuszczalnych 4) Metale 2) 3) Polski Grupa B Grupa C warto ściach

st ęŜ eń dla grupy Grupa A 1) N=42 N = 42 N = 6522 C Frakcja ziarnowa <1 mm, mineralizacja HCl (1:4) Gł ęboko ść (m p.p.t.) 0-0,3 0-2 Gł ęboko ść (m p.p.t.) 0,0-0,2 As Arsen 20 20 60 <5-9 <5 <5 Ba Bar 200 200 1000 8-145 34 27 Cr Chrom 50 150 500 2-18 7 4 Zn Cynk 100 300 1000 13-176 34 29 Cd Kadm 1 4 15 <0,5-0,8 <0,5 <0,5 Co Kobalt 20 20 200 <1-8 3 2 Cu Mied ź 30 150 600 1-144 6 4 Ni Nikiel 35 100 300 <1-26 6 3 Pb Ołów 50 100 600 <3-79 11 12 Hg Rt ęć 0,5 2 30 <0,05-1,05 0,06 <0,05

Ilo ść badanych próbek gleb z obszaru powiatu ziemskiego elbl ąskiego w poszczególnych grupach 1) zanieczyszcze ń (w %) grupa A a) nieruchomo ści gruntowe wchodz ące w skład obszaru poddanego As Arsen 100 ochronie na podstawie przepisów ustawy Prawo wodne, Ba Bar 100 b) obszary poddane ochronie na podstawie przepisów o ochronie Cr Chrom 100 przyrody; je Ŝeli utrzymanie aktualnego poziomu zanieczyszczenia gruntów Zn Cynk 98 2 nie stwarza zagro Ŝenia dla zdrowia ludzi lub środowiska – dla obszarów Cd Kadm 100 tych st ęŜ enia zachowuj ą standardy wynikaj ące ze stanu faktycznego, Co Kobalt 100 2) grupa B - grunty zaliczone do u Ŝytków rolnych z wył ączeniem gruntów Cu Mied ź 98 2 pod stawami i gruntów pod rowami, grunty le śne oraz zadrzewione i Ni Nikiel 100 zakrzewione, nieu Ŝytki, a tak Ŝe grunty zabudowane i zurbanizowane z Pb Ołów 98 2 wył ączeniem terenów przemysłowych, u Ŝytków kopalnych oraz terenów komunikacyjnych, Hg Rt ęć 95 5 3) grupa C - tereny przemysłowe, u Ŝytki kopalne, tereny komunikacyjne, Sumaryczna klasyfikacja badanych gleb z obszaru powiatu elbl ąskiego do poszczególnych 4) Lis, Pasieczna, 1995 – Atlas geochemiczny Polski 1: 2 500 000 grup zanieczyszcze ń (w %) N – ilo ść próbek 95 5

Tabela 23 Przekroczone st ęŜ enia dla grupy A. Lp. X42 Y42 Przekroczone st ęŜ enie dla grupy A 1 4413184 6016676 2 4415920 6012318 3 4413338 6007157 4 4416151 5999162 5 4412364 5994792 6 4420398 5995707 7 4429566 5994345 8 4418391 5991197 9 4424746 5991401 10 4435976 5992486 11 4395255 5983937 12 4403227 5985233 13 4398128 5981846 14 4413396 5986351 15 4420063 5985041 16 4407786 6024411 17 4403261 6021220 18 4389716 6016829 19 4398843 6017286 20 4407400 6016075 21 4416181 6015814 22 4393119 6011924 Cu Hg Pb Zn 23 4402689 6011560 24 4411453 6010772 25 4388654 6006863 26 4392156 6006703 27 4411454 6006447 28 4388754 6001997

29 4397313 6002055 Dziennik Urz ędowy - 2469 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Lp. X42 Y42 Przekroczone st ęŜ enie dla grupy A

30 4407150 6000424 31 4416389 6000572 32 4387869 5996815 33 4397366 5996319 34 4407151 5995837 35 4415416 5995273 36 4392426 5992097 Hg 37 4401437 5990929 38 4410278 5990983 39 4396927 5986853 40 4406008 5986021 41 4414835 5985491 42 4400968 5981711 Wytłuszczona czcionk ą oznaczono próbki pochodz ące z obszaru gminy Gronowo Elbl ąskie.

7.2.2 Program operacyjny dla pola: Gleby. Prowadzenie działa ń edukacyjno – informacyjnych dla mieszka ńców dotycz ących stanu zanieczyszczenia gleb i ich prawidłowego realizacja przez Urz ąd wykorzystania, głównie stosowania Gminy i Starostwo W Programie Ochrony Środowiska dla gminy Gronowo 5 Elbl ąskie nadrz ędnym celem w zakresie ochrony ziemi i gleb jest odpowiednich upraw i racjonalnego u Ŝycia Powiatowe we współpracy ze nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin szkołami dostosowanie przyszłych rozwi ąza ń do standardów europejskich. na terenach rolnych, ogródków działkowych i Wymagania Unii Europejskiej dotycz ące ochrony środowiska le śnych zostały sprecyzowane w odpowiednich dyrektywach, co znalazło w Polsce swoje odzwierciedlenie w aktualnie obowi ązuj ącej Na cele nierolnicze i niele śne mo Ŝna przeznacza ć przede ustawie Prawo Ochrony Środowiska. wszystkim grunty oznaczone w ewidencji gruntów jako nieu Ŝytki, a w razie ich braku - inne grunty o najni Ŝszej przydatno ści Cel strategiczny: rolniczej. Przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne mo Ŝna dokona ć jedynie w planach Racjonalne wykorzystanie gleb i gruntów wraz z ich zagospodarowania przestrzennego. Szczegółowej ochronie podlegaj ą u Ŝytki rolne o wysokiej ochron ą i rekultywacj ą. bonitacji, tzn. klas I - III, wytworzone z gleb pochodzenia mineralnego oraz u Ŝytki rolne klas IV - VI - je śli zostały Cele średnioterminowe do roku 2010: wytworzone z gleb pochodzenia organicznego oraz lasy. W tych 1) uaktualnianie informacji o jako ści oraz o zanieczyszczeniu przypadkach zagospodarowanie gruntów na cele nierolnicze i gleb i gruntów; niele śne ł ączy si ę z uzyskaniem zgody na wył ączenie ich z 2) ograniczenie przeznaczania gruntów na cele nierolnicze - produkcji rolniczej i le śnej. Inwestorzy w znacznej mierze ochrona ilo ściowa; wykorzystuj ą grunty najmniej przydatne dla rolnictwa, dla swych 3) wzrost świadomo ści społecze ństwa, głównie osób zamierze ń inwestycyjnych. uprawiaj ących ziemi ę, w zakresie zasad jej ochrony. Rolnictwo pełni du Ŝą rol ę w rozwoju gminy, dlatego, w zwi ązku z konieczno ści ą przystosowania go do wymaga ń Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki integracji europejskiej, powinny zosta ć wprowadzone Zasady działa ń: Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych, integrowana produkcja i 1) zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy obowi ązek atestacji sprz ętu ochrony ro ślin oraz kontrola bonitacyjnej i zanieczyszczenia; stosowanych nawozów i środków ochrony ro ślin. 2) zmniejszenie degradacji chemicznej i fizycznej gleb oraz W zwi ązku z upraw ą na terenie gminy warzyw i owoców w gruntów; ogródkach działkowych i przydomowych, istotne jest prowadzenie 3) zmniejszenie areału terenów zdegradowanych i działa ń edukacyjno-informacyjnych na temat poziomu zanieczyszczonych; zanieczyszczenia gleb i konieczno ści stosowania odpowiednich 4) prowadzenie monitoringu jako ści gleby i ziemi. upraw i nawozów. Pewne typy ro ślin kumuluj ą metale ci ęŜ kie, w zwi ązku z tym nie zaleca si ę ich uprawy w celach Lp. Nazwa zadania Uwagi konsumpcyjnych. Upraw na glebach nara Ŝonych na 1 2 3 zanieczyszczenie nale Ŝy zaniecha ć szczególnie w pobli Ŝu tras zadanie realizowane Urz ąd Upowszechnianie zasad Dobrej praktyki komunikacyjnych. 1 Gminy, Starostwo rolniczej i rolnictwa ekologicznego. Istotnym zadaniem do realizacji w zakresie ochrony gleb jest Powiatowe, o środki doradcze realizacja przez Urz ąd racjonalizacja ich nawo Ŝenia mineralnego. Szczegółowe zasady Gminy i Starostwo stosowania dopuszczalnych ilo ści nawozów azotowych okre ślone Powiatowe poprzez zostały w dyrektywie Unii Europejskiej o dopuszczalnej ilo ści wydawanie decyzji Ograniczenie czynników wpływaj ących na reglamentacyjnych i azotanów w glebie pochodzenia rolniczego oraz w Dyrektywie o 2 degradacj ę gleby i gruntów kształtowanie ogólnej polityki zastosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie. ochrony środowiska oraz W celu monitoringu gleb na starostów nało Ŝony został przez podmioty oddziaływuj ące negatywnie obowi ązek prowadzenia okresowych bada ń jako ści gleby i ziemi na środowisko (art. 109 ust. 2 Prawa Ochrony Środowiska). Zadaniem starosty realizacja przez Urz ąd jest równie Ŝ prowadzenie rejestru zawieraj ącego informacje o Rekultywacja gleb i gruntów zdegradowanych i Gminy i Starostwo 3 zanieczyszczonych, przeznaczanie gleb Powiatowe oraz podmioty terenach, na których stwierdzono przekroczenia standardów zdegradowanych do zalesiania lub rekreacji odpowiedzialne za powstały jako ści gleby lub ziemi, z wyszczególnieniem obszarów, na stan których obowi ązek rekultywacji obci ąŜ a starost ę (Art. 110 Ustawy Aktualizacja rejestru terenów, na których realizacja przez Starost ę Prawo Ochrony Środowiska). Rejestr taki musi by ć corocznie stwierdzono przekroczenia standardów gleby 4 Powiatu, WIO Ś oraz lub ziemi, prowadzenie monitoringu gleb w cyklu aktualizowany. placówki badawcze pi ęcioletnim Dziennik Urz ędowy - 2470 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

7.2.3 Program operacyjny na lata 2004-2007 dla pola: Gleby.

Typ Termin Szacunkowy Lp. Zadanie Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi Źródła finansowania zadania realizacji koszt zł Aktualizacja i poszerzenie zwi ększenie wiedzy tematyki map glebowych o rolników i osób stopie ń zanieczyszczenia, fundusze ekologiczne, 1 2004 - 2007 ARiMR, Izby Rolnicze uprawiaj ących ziemi ę na x sposoby nawoŜenia i dotacje temat wła ściwo ści gleb i wapnowania oraz ich prawidłowej uprawy przeciwdziałanie erozji zwi ększenie wiedzy Upowszechnianie zasad rolników i osób Ośrodki Doradztwa fundusze ekologiczne, 2 Dobrej Praktyki Rolniczej i 2004 - 2007 uprawiaj ących ziemi ę na x Rolniczego dotacje rolnictwa ekologicznego. temat wła ściwo ści gleb i ich prawidłowej uprawy fundusze ekologiczne, Przeciwdziałanie Urz ąd Gminy ograniczenie degradacji dotacje, kredyty z 3 degradacji chemicznej i 2004 - 2007 podmioty oddziaływuj ące gleb i poprawa ich 10 000 funduszy krajowych mechanicznej gleb na środowisko wła ściwo ści bud Ŝet gminy Ograniczenie ochrona gleb cennych przeznaczania gleb Urz ąd Gminy, rolniczo przez bud Ŝet gminy, bud Ŝet 4 2004 - 2007 x cennych rolniczo na cele Starostwo Powiatowe wył ączeniem z produkcji powiatu nierolnicze i niele śne rolnej zwi ększenie lesisto ści Przeznaczanie gleb Urz ąd Gminy, gminy i zwi ększenie jej zdegradowanych do fundusze ekologiczne 5 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe, atrakcyjno ści dla 10 000 zalesiania lub rekultywacji środki inwestorów inwestorzy mieszka ńców i w kierunku rekreacyjnym

koordynowane przyjezdnych mo Ŝliwo ść szybkiego bud Ŝet powiatu, Prowadzenie monitoringu reagowania w przypadku fundusze ekologiczne, 6 2004 - 2007 Starosta Powiatu x jako ści gleby i ziemi stwierdzenia dotacje zanieczyszczenia gleb środki inwestorów Coroczna aktualizacja mo Ŝliwo ść zapobiegania bud Ŝet powiatu, rejestru terenów, na zanieczyszczeniom gleby fundusze ekologiczne, 7 których stwierdzono 2004 -2007 Starosta Powiatu x i prowadzenia działa ń dotacje, środki przekroczenia standardów naprawczych inwestorów

gleby lub ziemi własne Razem koszty w latach 2004 - 2007: 20 000 PLN

7.3 Ochrona zasobów kopalin. Kompleks mezozoiczny reprezentowany przez osady triasu, jury i kredy. Trias obejmuje pi ętra pstrego 7.3.1 Budowa geologiczna. piaskowca, kajpru i retyku. Osady jury obejmuj ą jur ę doln ą, środkow ą i górn ą. Jura dolna to piaski Obszar gminy Gronowo Elbl ąskie le Ŝy w strefie ró Ŝnoziarniste, piaskowce i iłowce piaszczyste. Jura syneklizy perybałtyckiej platformy wschodnioeuropejskiej. środkowa wykształcona jest jako osady l ądowe Powierzchnia prekambru tworzy tu łagodny skłon mułowcowe lub ilasto-piaszczyste oraz morskie osady nachylony w kierunku północno-zachodnim, poci ęty ilasto - mułowcowo - piaszczyste, wapienie margliste i prawdopodobnie licznymi uskokami. Mi ąŜ szo ść mułowcowo-margliste. Jura górna to mułowce margliste, prekambru wynosi od 9,5 do 20 m, a wykształcony jest on mułowce piaszczysto-margliste z glaukonitem, miejscami w postaci granitognejsów. Na podło Ŝu prekambryjskim dolomityczne. Osady górnej cz ęś ci jury środkowej i jury wyst ępuje kompleks osadów paleozoicznych oraz górnej zawieraj ą bogat ą faun ę amonitow ą. pokrywa mezozoiczna. Na osadach jury niezgodnie zalegaj ą osady morskie Kompleks paleozoiczny reprezentowany jest przez kredy górnej . Alb i cenoman reprezentowane s ą przez osady: kambru, ordowiku, syluru i permu. Osady serie piasków kwarcowo-glaukonitowych bezwapiennych paleozoiczne i mezozoiczne najlepiej poznano lub słabo wapnistych, z domieszk ą drobnego Ŝwiru oraz w reprezentacyjnych profilach otworów zlokalizowanych 0,5 m wkładkami piaskowca. Wy Ŝsze pi ętra kredy poza obszarem gminy - w miejscowo ściach Pasł ęk i zbudowane s ą z gez wapnistych, margli z czertami, Młynary. Osady kambru wykształcone s ą jako jasnoszare margli, wapieni marglistych i kredy pisz ącej. lub białe piaskowce kwarcytowe, przeławicone cienkimi W bezpo średnim podło Ŝu czwartorz ędu odsłaniaj ą si ę warstwami łupków ilastych i mułowców oraz przeci ęte osady kampanu i mastrychtu. Pierwotna powierzchnia intruzj ą diabazów. Ordowik (arenig-aszgil) stropu górnej kredy została przemodelowana w wyniku reprezentowany jest przez osady wapienne. Wapienie s ą procesów denudacji i erozji w trzeciorz ędzie oraz zró Ŝnicowane: marglisto-ilaste, organodetrytyczne, egzaracji i erozji w okresie plejstocenu. Obecnie strop sporadycznie wapienie oolitowe, gruzełkowate i osadów kredowych na śuławach Elbl ąskich zalega na zrostkowe, z licznymi szcz ątkami trylobitów i wysoko ści 120-140 m p.p.m., miejscami 170 m n.p.m. ramienionogów, mał Ŝoraczków, mszywiołów i ślimaków. Sylur (landower, wenlok i ludlow) jest wykształcony w Osady trzeciorz ędowe na śuławach Elbl ąskich postaci osadów ilastych o niewielkiej w ęglanowo ści, wyst ępuj ą izolowanymi płatami, poniewa Ŝ w okresie cz ęś ciowo zdolomityzyowanych z graptolitami. to osady pliocenu podlegały intensywnym procesom erozyjnym, a cechsztynu obejmuj ące pi ętra: Werra, Stassfurt, Leine i w plejstocenie egzaracyjnym i erozyjnym. Utwory Aller. Litologicznie s ą to osady klastyczne, w ęglanowe, trzeciorz ędowe w południowej cz ęś ci śuław osi ągaj ą siarczanowe i chlorkowe, przy czym przewa Ŝaj ą osady mi ąŜ szo ść 80 m, a w cz ęś ci północnej s ą cz ęsto węglanowo-siarczanowe. zredukowane i osady czwartorz ędowe zalegaj ą bezpo średnio na kredzie. Na śuławach Elbl ąskich stwierdzono wyst ępowanie osadów paleocenu na Dziennik Urz ędowy - 2471 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 południe od obszaru gminy - w rejonie Zwierzna i jeziorne, morskie). Mi ąŜ szo ść osadów eemskich wynosi Wi śniewa. Profil trzeciorz ędu rozpoczynaj ą tu margle, około 30-50 m. Na terenie śuław Elbl ąskich wyst ępuj ą gezy i piaskowce glaukonitowo - kwarcowe o spoiwie mułki, iły i piaski ilasto - mułkowate pochodzenia krzemionkowym. Wy Ŝej le Ŝą drobnoziarniste piaski jeziornego, a ich strop le Ŝy na wysoko ści około 20-10 m kwarcowe z glaukonitem, mik ą i fosforytami mi ąŜ szo ści do p.p.m. Osady eemskie na trenie śuław przykryte s ą około 20 m, przewarstwione mułkami. Nad nimi wyst ępuj ą holoce ńskimi osadami deltowymi. piaski kwarcowe drobno- i średnioziarniste z glaukonitem, mi ąŜ szo ści około 50 m, nale Ŝą ce prawdopodobnie ju Ŝ do U schyłku fazy pomorskiej i wczesnym holocenie eocenu. Osady nie s ą udokumentowane paleontologicznie nast ępuje formowanie dolin rzecznych i zagł ębie ń i opisywane s ą ł ącznie z osadami oligocenu. Osady bezodpływowych przekształconych pó źniej w jeziora i oligocenu na obszarze śuław le Ŝą cz ęsto bezpo średnio na torfowiska. W tym okresie powstał odpływ Wisły ku osadach w ęglanowych kredy. Oligocen reprezentowany północy i rozpocz ęło si ę tworzenie piaszczystej pokrywy jest przez piaski kwarcowe i kwarcowo - glaukonitowe o rzecznej. Osady holoce ńskie pokrywaj ą śuławy ci ągł ą ró Ŝnym uziarnieniu, lokalnie margliste, z mik ą i warstw ą mi ąŜ szo ści od kilku metrów w brze Ŝnych partiach konkrecjami fosforytowymi, mułki, oraz iły glaukonitowe, śuław, do około 40 m w rejonach centralnych. S ą to mi ąŜ szo ści od kilku do kilkunastu metrów. Osady miocenu zró Ŝnicowane przestrzennie i litologicznie utwory deltowe znane s ą tylko na wschód i zachód od jeziora Dru Ŝno, Wisły, zbudowane z piasków rzecznych, iłów, mułków gdzie tworz ą osta ńce erozyjne. Wyst ępuj ą tu iły z w ęglem oraz osadów organicznych, namułów i torfów. Na brunatnym laminowane piaskami pylastymi, o mi ąŜ szo ści ró Ŝnorodno ść osadów wpływały cz ęste zmiany poło Ŝenia nie przekraczaj ącej kilkunastu metrów. Powierzchnia licznych koryt rzecznych, podczas rozwoju delty. stropowa miocenu wyst ępuje na wysoko ści 60-70 m. Cech ą charakterystyczn ą pokrywy osadów Osady czwartorz ędowe wyst ępują ci ągł ą pokryw ą i holoce ńskich jest ich dwudzielno ść wiekowa. Piaski zalegaj ą na osadach trzeciorz ędu, a cz ęsto bezpo średnio holoce ńskie rzecznej facji korytowej le Ŝą bezpo średnio na na osadach górnej kredy. Strop powierzchni plejstoce ńskich osadach piaszczystych, tworz ąc jedn ą podczwartorz ędowej jest stosunkowo mało urozmaicony i seri ę plejstoce ńsko-holoce ńsk ą. Seria piaszczysta układa si ę w strefie obni Ŝeń, w rejonie Markus, na przechodzi w młodsze osady, namuły organiczne, torfy o gł ęboko ści 130 m p.p.m., a w rejonie Zwierzna na 140 m mi ąŜ szo ści od kilku do ponad 20 m, przewarstwione p.p.m. Mi ąŜ szo ść osadów czwartorz ędowych na śuławach lokalnie piaskami niewielkiej mi ąŜ szo ści. wynosi najcz ęś ciej około 90-100 m, przy czym w obni Ŝeniach, w otworze Kaczynos (zlokalizowanym na Źródła: Obja śnienia do Mapy Geologicznej Polski w zachód od gminy Gronowo Elbl ąskie, w granicach skali 1:200 000, arkusz Elbl ąg. województwa pomorskiego) osi ąga 160 m. Du Ŝe Dokumentacja zasobów dyspozycyjnych wód znaczenie maj ą osady holoce ńskie. podziemnych śuław i Mierzei Wi ślanej, 2000 r.

Gliny zlodowacenia podlaskiego znajdowane s ą w 7.3.2 Surowce mineralne. obni Ŝeniach podło Ŝa czwartorz ędowego (miejscowo ść Kaczynos) pod osadami interglacjału kromerskiego. Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie, zgodnie z Osady interglacjału kromerskiego (piaski rzeczne) Bilansem zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce stwierdzono na terenie śuław w otworach Kaczynos, wg stanu na 31.12.2003 roku (Ministerstwo Środowiska, Fiszewo, Gronowo, śurawiec, w rejonie Elbl ąga oraz na Pa ństwowy Instytut Geologiczny, 2004), nie wyst ępuj ą wysoczy źnie w Z ąbrowcu. Ich strop le Ŝy na wysoko ści udokumentowane zło Ŝa surowców mineralnych. około 100 m p.p.m. 7.4 Powierzchnia terenu. Osady zlodowace ń południowopolskich wyst ępuj ą na całym obszarze śuław w postaci 50 m poziomu glin 7.4.1 Stan aktualny. zwałowych, lokalnie dwóch poziomów, pod ścielonych osadami fluwioglacjalnymi ponad 20 m mi ąŜ szo ści. Strop Przekształcenia powierzchni ziemi. glin na śuławach Elbl ąskich wyst ępuje na 40-60 m p.p.m. Poziom glin zlodowace ń południowopolskich wyst ępuje W obr ębie gminy Gronowo Elbl ąskie, zmiany w głównie w strefie obni Ŝeń powierzchni przypowierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej podczwartorz ędowej. generalnie nie wyst ępuj ą na wi ększ ą skal ę. Wyj ątkiem s ą miejsca po eksploatacji piasku, zlokalizowane w okolicach Nad osadami zlodowace ń południowopolskich miejscowo ści Jegłownik. wyst ępuj ą Ŝwiry, piaski i mułki rzeczne oraz jeziorne interglacjału mazowieckiego . Tereny poprzemysłowe.

Osady glacjalne zlodowace ń środkowopolskich (iły Tereny poprzemysłowe mieszcz ą w sobie cały szereg zastoiskowe, gliny zwałowe) wyst ępuj ą powszechnie, ale typów terenu, który na skutek ró Ŝnych funkcji u Ŝytkowych cechuj ą si ę bardzo zmienn ą mi ąŜ szo ści ą. W rejonie śuław uległ degradacji w stosunku do stanu pierwotnego. mi ąŜ szo ść glin środkowopolskich wynosi kilka metrów, a w rejonie Jegłownika glina odsłania si ę na powierzchni Nie istnieje jednorodna i oficjalnie obowi ązuj ąca terenu w osta ńcu erozyjnym. Gliny zwałowe zlodowace ń klasyfikacja tych terenów. Szereg opracowa ń i środkowopolskich najcz ęś ciej tworz ą jeden poziom, dokumentów pozwala wyró Ŝni ć nast ępuj ące ich rodzaje: jednak na śuławach w rejonie miejscowo ści Fiszewo zwały odpadów chemicznych i osadów ściekowych, zaznacza si ę ich dwudzielno ść . składowiska stałych odpadów komunalnych, tereny przesuszone i nieu Ŝytkowane, zalewiska, tereny Przewodnim poziomem stratygraficznym na zabagnione, tereny produkcyjne, nieu Ŝytki zielone. omawianym obszarze s ą osady interglacjału eemskiego , bardzo zró Ŝnicowane genetycznie i litologiczne (rzeczne, Dziennik Urz ędowy - 2472 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Elementem pozwalaj ącym uporz ądkowa ć problemy przemysłu spo Ŝywczego i farmaceutycznego), a tak Ŝe zwi ązane z przekształceniami terenów poprzemysłowych i wspieranie działa ń edukacyjno-informacyjnych maj ących zdegradowanych s ą systematyczne badania oceniaj ące na celu propagowanie zmniejszenia zu Ŝycia wody w mo Ŝliwo ści ich rekultywacji i ponownego gospodarstwach domowych. zagospodarowania. Utrudnieniem rozwi ązania kwestii terenów poprzemysłowych jest brak odpowiedniej ich Cele krótkoterminowe i kierunki działa ń: inwentaryzacji, tzn. zawieraj ącej informacje dotycz ące 1. Zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i zarówno wielko ści terenu, praw własno ści, g ęsto ści rolnictwie; wyst ępowania ich na przedmiotowym obszarze, stopnia 2. Kontynuacja modernizacji sieci wodoci ągowych w celu degradacji, uwarunkowa ń lokalizacyjnych oraz mo Ŝliwo ści zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych; (podatno ści) na przekształcenia. 3. Wspieranie działa ń maj ących na celu zmniejszenie zu Ŝycia wody w gospodarstwach domowych W my śl Ustawy Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. (modernizacja urz ądze ń, instalacja liczników wody); Nr 62, poz. 627) Starosta ma obowi ązek prowadzenia 4. Prowadzenie działa ń edukacyjno-informacyjnych, aktualizowanego corocznie rejestru zawieraj ącego zarówno dla mieszka ńców gminy i podmiotów informacje o terenach, na których stwierdzono gospodarczych w zakresie konieczno ści i mo Ŝliwo ści przekroczenie standardów jako ści gleby lub ziemi, z oszcz ędzania wody. wyszczególnieniem tych obszarów, na których obowi ązek rekultywacji obci ąŜ a starost ę. Kolejno ść realizowania Efekty wynikaj ące z racjonalizacji zu Ŝycia wody: przez starost ę zada ń w zakresie rekultywacji powierzchni - zwi ększenie regionalnych zasobów wodnych; ziemi okre ślona mo Ŝe by ć na podstawie wy Ŝej - przywrócenie równowagi w środowisku wodnym; wspomnianego rejestru. - ograniczenie deficytów wody; - zmniejszenie ilo ści wytwarzanych ścieków, a tym 8. Zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, samym poprawa jako ści wód. materiałów, wody i energii. 8.2 Zmniejszenie zu Ŝycia energii. Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie najwi ększa presja na środowisko wywierana jest przez sfer ę Cel średnioterminowy: gospodarki komunalnej oraz w znacznie mniejszym stopniu i lokalnie - przez zakłady produkcyjne. Istotne Zmniejszenie zu Ŝycia energii w przeliczeniu na kierunki oddziaływania to: emisja zanieczyszcze ń do wód i jednostk ę krajowego produktu o 25 % w roku 2010 w powietrza, emisja hałasu, pobór wód powierzchniowych, porównaniu z rokiem 2000 i o 50% w porównaniu z podziemnych oraz energii. St ąd te Ŝ, zagadnienia te rokiem 1990. zostały uj ęte w programie ochrony środowiska. Cel ten wynika bezpo średnio z zało Ŝeń Polityki 8.1 Racjonalizacja u Ŝytkowania wody do celów Ekologicznej Pa ństwa. Osi ągni ęcie go uwarunkowane jest produkcyjnych i konsumpcyjnych. dalszym urealnieniem cen energii, m.in. poprzez wliczenie w jej cen ę jednostkow ą kosztów środowiskowych (opłaty Cel średnioterminowy: produktowe od paliw, zró Ŝnicowane w zale Ŝno ści od uci ąŜ liwo ści danego paliwa dla środowiska). Ograniczenie Zmniejszenie w perspektywie do roku 2010 ogólnego zu Ŝycia energii (tak Ŝe zmniejszenie produkcji wodochłonno ści produkcji przemysłowej oraz energii) przyniesie efekty w postaci zmniejszenia zu Ŝycia zmniejszenie zu Ŝycia wody w sektorze komunalnym. surowców energetycznych, a tak Ŝe zmniejszenia emisji zanieczyszcze ń do środowiska. Cel ten wynika z przyj ętych limitów krajowych. Najwi ększe znaczenie dla realizacji tego celu maj ą Zmniejszenie zu Ŝycia energii powinno by ć działania podejmowane przez poszczególne zakłady rozpatrywane jednostkowo, gdy Ŝ przy zakładanym produkcyjne, a tak Ŝe jednostki funkcjonuj ące w sektorze wzro ście gospodarczym i rozwoju gminy nieunikniony jest komunalnym. bezwzgl ędny wzrost zu Ŝycia energii.

Działania zwi ązane z urealnieniem cen wody oraz Zmniejszenie zu Ŝycia energii, zwłaszcza w sektorze systemem rozlicze ń (przej ście z systemu ryczałtowego na komunalnym, zwi ązane b ędzie ze wzrostem cen tej liczniki poboru), w którym konsument płaci za rzeczywist ą energii. Podstawowe znaczenie b ędą mie ć równie Ŝ ilo ść zu Ŝytej wody. Ogólny wzrost kosztów utrzymania działania w zakresie restrukturyzacji i modernizacji spowodował w śród mieszka ńców wykształcenie postaw gospodarki (wprowadzanie energooszcz ędnych oszcz ędzania wody, co jest zjawiskiem pozytywnym. technologii) oraz wzrost świadomo ści społecze ństwa.

W celu zmniejszenia wodochłonno ści w strefie Wymienione działania b ędą realizowane przez gospodarki, zakłady korzystaj ące ze środowiska - podmioty gospodarcze, a tak Ŝe wytwórców energii; pobieraj ące wod ę, surowce i energi ę powinny stosowa ć władze samorz ądowe maj ą ograniczony wpływ na najlepsze dost ępne techniki (BAT). Istotne jest wdra Ŝanie realizacj ę zało Ŝonych celów. Niemniej, istotne jest systemów zarz ądzania środowiskowego w zakładach prowadzanie działa ń edukacyjnych i informowanie o (normy ISO 14000), wprowadzanie zasad Czystej dost ępnych mo Ŝliwo ściach w zakresie ograniczania Produkcji, przyst ępowanie do programów sektorowych zu Ŝycia energii. z dziedziny ochrony środowiska. Cele krótkoterminowe i kierunki działa ń: Ponadto w przyszło ści, przy ewentualnym lokowaniu 1. Wprowadzanie energooszcz ędnych technologii i zakładów produkcyjnych na terenie gminy, konieczne jest urz ądze ń w przemy śle i gospodarce komunalnej; ograniczenie do minimum korzystania z zasobów wód podziemnych do celów przemysłowych (z wyj ątkiem Dziennik Urz ędowy - 2473 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

2. Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, w - ograniczenie emisji zanieczyszcze ń powietrza systemach przesyłowych oraz obiektach powstaj ących podczas spalania paliw tradycyjnych; mieszkalnych, usługowych i przemysłowych; - stymulacja rozwoju nowoczesnych technologii; 3. Poprawa parametrów energetycznych budynków, - stworzenie nowych miejsc pracy; szczególnie nowobudowanych; - zyskanie wizerunku gminy wspieraj ącej działania 4. Racjonalizacja zu Ŝycia i oszcz ędzania energii przez innowacyjne. społecze ństwo gminy. 8.4 Zmniejszenie materiałochłonno ści i Efekty wynikaj ące ze zmniejszenia odpadowo ści produkcji. energochłonno ści gospodarki: - zmniejszenie eksploatacji zasobów naturalnych; Cele średnioterminowe: - spadek zu Ŝycia paliw; - zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń powietrza; Ograniczenie do roku 2010 materiałochłonno ści - ograniczenie kosztów ochrony atmosfery przed produkcji 50 % w stosunku do roku 1990. zanieczyszczeniami; - zmniejszenie negatywnych oddziaływa ń Wycofanie z produkcji i u Ŝytkowania, b ądź zanieczyszcze ń powietrza na środowisko; ograniczenie u Ŝytkowania substancji i materiałów - zmniejszenie kosztów produkcji energii. niebezpiecznych (reglamentowanych przez dyrektywy UE i przepisy prawa mi ędzynarodowego) (dotyczy 8.3 Wzrost wykorzystania energii ze źródeł substancji zawieraj ących metale ci ęŜ kie, trwałe odnawialnych. zanieczyszczenia organiczne oraz substancje niszcz ące warstw ę ozonow ą). Cele średnioterminowe do roku 2010: Poszczególne działania uj ęte w niniejszym rozdziale Zwi ększenie udziału źródeł odnawialnych w produkcji skierowane s ą głównie do podmiotów gospodarczych. energii do 3,1 % w roku 2005, 3,65 w roku 2006 i Rol ą jednostek samorz ądowych jest popularyzacja metod systematyczny wzrost do 7,5 % w roku 2010. ograniczania presji na środowisko oraz wpływ na polityk ę środowiskow ą zakładów poprzez wydawanie Zwi ększenie do roku 2010 wykorzystania energii z odpowiednich decyzji i zezwole ń. regionalnych źródeł odnawialnych o 100 % w stosunku do roku 2000. Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki działa ń: Obecnie wykorzystanie energii odnawialnej w Unii 1. Oszcz ędna gospodarka materiałami i surowcami w Europejskiej kształtuje si ę na poziomie 6 %. Planuje si ę zakładach produkcyjnych; wzrost tego udziału do 12 % w perspektywie roku 2010. W 2. Zwi ększenie recyklingu i odzysku materiałowego i Polsce zakłada si ę, Ŝe w 2010 roku udział zu Ŝycia energii energetycznego w zakładach produkcyjnych; odnawialnej b ędzie na poziomie 7,5 % (wynika to 3. Zapobieganie i minimalizacja zanieczyszczeniom, z Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki uci ąŜ liwo ściom i zagro Ŝeniom u źródła. Społecznej z dnia 30 maja 2003 roku w sprawie szczegółowego zakresu obowi ązku zakupu energii Efekty wynikaj ące ze zmniejszenia elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii oraz materiałochłonno ści i odpadowo ści produkcji: energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z - zmniejszenie nakładów jednostkowych na produkcj ę wytwarzaniem ciepła). przemysłow ą; - zmniejszenie ogólnych kosztów ochrony środowiska Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie istniej ą oraz w zakładach; mo Ŝliwo ści szerszego wykorzystania energii odnawialnej. - zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza Mo Ŝliwe jest tak Ŝe stosowanie w szerokim zakresie metod atmosferycznego; przetwarzania energii biomasy (np. słomy, drewna) na - zmniejszenie zu Ŝycia surowców naturalnych i innych energi ę u Ŝyteczn ą, głównie ciepln ą (kotły opalane materiałów; biomas ą). Mo Ŝliwe byłoby wykorzystanie energii - zmniejszenie ilo ści wytwarzanych odpadów. słonecznej poprzez instalacj ę baterii słonecznych. Do celów energetycznych mo Ŝe by ć równie Ŝ wykorzystywany 9. Wł ączanie aspektów ekologicznych do polityk gaz powstaj ący w wyniku fermentacji metanowej osadów sektorowych. ściekowych oraz gaz wysypiskowy. Du Ŝe znaczenie ma wykorzystanie energii wiatrowej i wodnej. 9.1 Zagadnienia ochrony środowiska w uj ęciu sektorowym. Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki działa ń: Rozwój cywilizacyjny i gospodarczy s ą przyczyn ą 1. Zaanga Ŝowanie gminy w rozwój energetyki ze źródeł degradacji środowiska naturalnego - zanieczyszczania odnawialnych; jego poszczególnych komponentów, wyczerpywania si ę 2. Inwentaryzacja potencjału energii odnawialnej i zasobów surowcowych, zmian gatunkowych flory i fauny, niekonwencjonalnej na terenie gminy; a tak Ŝe pogarszania si ę stanu zdrowia ludno ści. 3. Działalno ść edukacyjno-informacyjna z zakresie Przeciwdziałaniem dla niekontrolowanej ekspansji wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. gospodarczej jest przyj ęcie zasad zrównowa Ŝonego rozwoju, który polega na prowadzeniu szerokiej Efekty wynikaj ące ze wzrostu wykorzystania działalno ści człowieka, ci ągłym rozwoju gospodarczym energii ze źródeł odnawialnych: i społecznym przy niedopuszczeniu do dalszej degradacji - zmniejszenie zu Ŝycia nieodnawialnych zasobów środowiska naturalnego oraz na podejmowaniu działa ń surowców energetycznych; zmierzaj ących do restytucji zniszczonych elementów środowiska. Oznacza to, Ŝe w ka Ŝdej dziedzinie Dziennik Urz ędowy - 2474 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 działalno ści gospodarczej, która mo Ŝe oddziaływa ć na 4. Uzyskanie przez wszystkie eksploatowane środki środowisko, nale Ŝy przyj ąć okre ślone zasady i cele, które transportu parametrów w zakresie walorów ogranicz ą lub wyeliminuj ą ten negatywny wpływ. uŜytkowych oraz w zakresie oddziaływania na Wskazówki w tej sprawie przedstawione zostały środowisko, jakie b ędą w tym czasie obowi ązywały w w dokumencie Rady Ministrów „Wytyczne dotycz ące Unii Europejskiej; zasad i zakresu uwzgl ędniania zagadnie ń ochrony 5. Spełnienie wszystkich wymaganych w prawie polskim i środowiska w programach sektorowych” oraz w Polityce mi ędzynarodowym warunków bezpiecze ństwa przy Ekologicznej Pa ństwa. przewozach ładunków niebezpiecznych; 6. Zmniejszenie technicznych ogranicze ń w zakresie Dla gminy Gronowo Elbl ąskie w zakresie rozwoju transportu rowerowego, poprzez oddziaływania na środowisko znaczenie maj ą nast ępujące wybudowanie lub wyznaczenie, na wszystkich dziedziny: obszarach zabudowanych, ście Ŝek rowerowych oraz odpowiednio zagospodarowanych miejsc do 9.1.1 Przemysł. parkowania rowerów; 7. Poprawa stanu istniej ących dróg i ulic poprzez ich Gmina Gronowo Elbl ąskie nie nale Ŝy do szczególnie przebudow ę, modernizacj ę. uprzemysłowionych jednostek, jednak Ŝe działalno ść produkcyjna, a tak Ŝe zakładane plany rozwoju, s ą 9.1.3 Gospodarka komunalna i budownictwo. głównymi czynnikami oddziałuj ącymi negatywnie na środowisko. Do głównych zagro Ŝeń z tytułu rozwoju tej Zamierzenia w zakresie uzyskania docelowych cech dziedziny gospodarki nale Ŝą : emisja zanieczyszcze ń do zrównowa Ŝenia gospodarki komunalnej i budownictwa powietrza i wód, degradacja powierzchni ziemi i obejmuj ą: krajobrazu, emisja hałasu, mo Ŝliwo ść wyst ąpienia 1. Spełnienie wszystkich wymaga ń wynikaj ących z powa Ŝnej awarii. przepisów prawa krajowego i regulacji Unii Europejskiej, a tak Ŝe okre ślonych regułami Głównym celem dla zrównowa Ŝenia produkcji racjonalno ści i dobrej praktyki gospodarowania, przemysłowej jest: dotycz ących stanu infrastruktury technicznej gospodarki komunalnej w zakresie: uzdatniania wody Zapobieganie i minimalizacja negatywnego do picia, oczyszczania i odprowadzania ścieków, oddziaływania procesów przemysłowych na zagospodarowania odpadów, ograniczania emisji ze środowisko poprzez restrukturyzacj ę przemysłu i spalania w lokalnych kotłowniach, opomiarowanie wdro Ŝenie pro środowiskowych wzorców i modelu zu Ŝycia wody i ciepła, zmniejszenie strat przesyłowych produkcji. wody i ciepła; 2. Tworzenie b ądź utrzymanie ładu przestrzennego w Kierunki działa ń zmierzaj ące do osi ągni ęcia gminie, obejmuj ącego zachowanie wła ściwych relacji zało Ŝonego celu to: pomi ędzy terenami zabudowanymi i terenami 1. Osi ągni ęcie w zakładach przemysłowych wska źników otwartymi, zaplanowany, zharmonizowany z energochłonno ści, materiałochłonno ści i krajobrazem kształt architektoniczno-urbanistyczny wodochłonno ści nie odbiegaj ących od tych, jakie w pojedynczych budynków i ich zespołów, dbało ść o tym samym czasie b ędą uzyskiwane w innych krajach czysto ść i porz ądek; Unii Europejskiej i OECD; 3. Całkowite wyeliminowanie samowoli budowlanej. 2. Spełnienie przez wszystkie zakłady wymaga ń w zakresie korzystania ze środowiska okre ślonych 9.1.4 Rekreacja i turystyka. przepisami prawa krajowego i obowi ązuj ącymi decyzjami administracyjnymi (dopuszczalne wielko ści Gmina Gronowo Elbl ąskie jest gmin ą typowo rolnicz ą, emisji, rejestry zanieczyszcze ń, monitorowanie emisji, niemniej jej walory agroekologiczne, przyrodnicze i zintegrowane pozwolenia na korzystanie ze kulturowe wynikaj ące z poło Ŝenia w obr ębie śuław, środowiska, zasady post ępowania z odpadami, jako ść stwarzaj ą du Ŝe szanse na rozwój funkcji turystycznych. ekologiczna wyrobów, zarz ądzanie ryzykiem Szczególnie perspektywiczna wydaje si ę by ć turystka środowiskowym, oceny oddziaływania na środowisko, krajoznawcza oraz agroturystyka. procedury raportowania); 3. Sukcesywne wyposa Ŝanie zakładów (tam, gdzie jest W gminie, oprócz atrakcji przyrodniczych, znajduj ą si ę to niezb ędne) w infrastruktur ę techniczn ą ochrony tak Ŝe obiekty zabytkowe, które przyci ągaj ą środowiska (oczyszczalnie ścieków, systemy zwiedzaj ących. Obecna infrastruktura turystyczna i oczyszczania spalin, itp.); kulturalna oraz infrastruktura rekreacyjno-wypoczynkowa 4. Wdro Ŝenie systemów zapobiegania i przeciwdziałania nie jest jednak wystarczaj ąca na potrzeby turystki. zdarzeniom mog ącym powodowa ć powa Ŝną awari ę oraz ograniczanie jej skutków dla ludzi i środowiska w Bior ąc pod uwag ę rozwój gminy w dziedzinie turystyki zakładach stwarzaj ących tego typu zagro Ŝenie. nale Ŝy pami ęta ć, Ŝe ruch turystyczny, szczególnie nasilony w sezonie letnim, oddziałuje tak Ŝe w sposób 9.1.2 Transport. negatywny na środowisko. Nadmierny gwar i hałas komunikacyjny jest przyczyn ą zakłócania spokoju np. Jednym z atutów gminy powinien by ć dobry układ ptaków b ędących w fazie l ęgowej, nat ęŜ enie ruchu komunikacyjny. samochodowego jest przyczyn ą zanieczyszczenia Perspektywiczne cele zrównowa Ŝenia sektora atmosfery i gleby w pobli Ŝu dróg dojazdowych do transportu obejmuj ą: obiektów. Nieprzestrzeganie zasad czysto ści i porz ądku 1. Popraw ę bezpiecze ństwa ruchu drogowego; przez turystów powoduje za śmiecanie terenów 2. Budow ę zatok w miejscach zatrzymywania si ę rekreacyjnych. autobusów; 3. Utwardzenie nawierzchni dróg; Dziennik Urz ędowy - 2475 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Planowane do uzyskania, docelowe cechy 2. Kształtowanie równoprawnych warunków konkurencji zrównowa Ŝenia sektora rekreacji i turystyki obejmuj ą: przez pełne stosowanie zasady „zanieczyszczaj ący 1. Optymalne wykorzystanie walorów przyrodniczych płaci”, wraz z uwzgl ędnieniem kosztów zewn ętrznych; gminy do celów rekreacji i turystyki; 3. Wspieranie powstawania i zachowania tzw. 2. Wzmocnienie infrastruktury rekreacyjnej i turystycznej „zielonych” miejsc pracy, w szczególno ści w: ochronie na terenie gminy; przyrody, odnawialnych źródłach energii, transporcie 3. Wspieranie rozbudowy szlaków pieszych, wodnych, publicznym, działaniach na rzecz oszcz ędzania konnych i rowerowych. zasobów (zwłaszcza energii i wody), odzysku produktów lub ich cz ęś ci oraz odzysku opakowa ń 9.1.5 Rolnictwo. i wykorzystania odpadów jako surowców wtórnych.

Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie rolnictwo jest 10. Edukacja ekologiczna. podstaw ą form ą działalno ści gospodarczej i źródłem utrzymania znacznej cz ęś ci mieszka ńców. W tej Adresatem ko ńcowym Programu ochrony środowiska dziedzinie, w najbli Ŝszych latach, wymagane b ędą jest społecze ństwo gminy Gronowo Elbl ąskie. Warunkiem gł ęboko id ące zmiany w zwi ązku z akcesj ą Polski do Unii niezb ędnym dla realizacji celów i zada ń zawartych Europejskiej i konieczno ści ą przystosowania rolnictwa do w Programie ochrony środowiska jest ch ęć wł ączenia si ę wymaga ń UE. Podniesienie konkurencyjno ści rolnictwa mieszka ńców do ich realizacji. Z tego wzgl ędu jednym z wi ąza ć si ę b ędzie ze zwi ększeniem areału gospodarstw i priorytetów Programu jest kontynuacja i dalszy rozwój specjalizacj ą (np. chów trzody chlewnej, bydła, edukacji ekologicznej. sadownictwo, ogrodnictwo). Niezb ędnym jest, aby przeprowadzane zmiany uwzgl ędniały aspekty ochrony Działania zaproponowane w Programie przyczyni ą si ę środowiska i zrównowa Ŝonego rozwoju. do ukształtowania świadomo ści ekologicznej, rozumianej jako wiedza, pogl ądy i wyobra Ŝenia ludzi o środowisku Do po Ŝą danych, planowanych do osi ągni ęcia cech przyrodniczym i jego ochronie. zrównowa Ŝenia sektora rolnictwa nale Ŝą : 1) rozwój zró Ŝnicowania sposobów i kierunków produkcji, 10.1 Dotychczasowe działania w zakresie promocji przede wszystkim ró Ŝnorodnej wielko ści gospodarstw, i edukacji w dziedzinie gospodarki odpadami na stopnia ich specjalizacji, intensywno ści terenie gminy Gronowo Elbl ąskie. gospodarowania; 2) optymalne wykorzystania potencjału biologicznego Edukacja ekologiczna w gminie zwi ązana jest ze gleb poprzez dostosowanie rodzaju i wielko ści upraw, szkołami – w nich bowiem odbywaj ą si ę imprezy zwi ązane zalesianie gruntów nieprzydatnych dla rolnictwa, z Dniem Ziemi i Sprz ątaniem Świata. Ponadto na lekcjach minimalizacja gruntów przekazywanych na cele poruszane s ą zagadnienia proekologiczne - np. dotycz ące nierolnicze, zwłaszcza wysokich klas bonitacyjnych; wdra Ŝania urz ądze ń, które „dokonuj ą” odnawiania energii 3) powszechne wdro Ŝenie dobrych praktyk rolniczych, - baterie słoneczne, elektrownie wodne. zwłaszcza w zakresie stosowania nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony ro ślin, 10.2 Edukacja ekologiczna formalna (szkolna). nawo Ŝenia i gospodarowania obornikiem i gnojowic ą, regulacji stosunków wodnych, mechanizacji prac Ten rodzaj edukacji to zorganizowany system polowych, utrzymania miedz oraz wprowadzania kształcenia uczniów na wszystkich szczeblach systemu zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych; oświaty, nastawiony na wykształcenie w nich umiej ętno ści 4) wprowadzanie na szerok ą skal ę rolnictwa obserwowania środowiska i zachodz ących w nim zmian, ekologicznego i rozwój agroturystyki, wspieranie wra Ŝliwo ści na pi ękno przyrody i szacunku dla niej. przetwórstwa rolno-spo Ŝywczego opartego o produkty ekologiczne i sieci dystrybucji tych produktów; W ramach edukacji formalnej proponuje si ę 5) rozwój infrastruktury technicznej, w szczególno ści kontynuacj ę lub wprowadzenie nast ępuj ących działa ń: infrastruktury zwi ązanej z ochron ą środowiska. 1) realizacja zaj ęć zawieraj ących elementy edukacji ekologicznej w przedszkolach; 9.1.6 Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz 2) utworzenie i utrzymywanie klas o profilu kształcenia środowiska. ekologiczno-przyrodniczym w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych; Istotnym wsparciem ochrony środowiska jest 3) uczestnictwo uczniów w olimpiadach, konkursach i aktywizacja rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska ró Ŝnych programach ekologicznych o charakterze prowadz ąca do tworzenia tzw. zielonych miejsc pracy regionalnym i krajowym (wraz z podaniem (zwłaszcza w turystyce i ochronie przyrody, odnawialnych otrzymanych nagród i wyró Ŝnie ń); źródłach energii, wykorzystaniu odpadów), rozwoju 4) ponadprogramowa edukacja z zakresu ekologii i produkcji urz ądze ń słuŜą cych ochronie środowiska b ądź ochrony środowiska, prowadzenie odr ębnych zaj ęć produkcji towarów przyjaznych środowisku. Opracowany dotycz ących ochrony środowiska, organizowanie zaj ęć będzie tzw. ramowy program wspierania zielonych miejsc w terenie i wycieczek krajoznawczych, prowadzenie pracy jako element walki z bezrobociem. Program ten ekologicznych kół zainteresowa ń, wykonywanie będzie zawierał mechanizm finansowego i eksperckiego wystaw i ekspozycji, albumów i kronik prezentuj ących wspierania władz samorz ądowych i prywatnych osi ągni ęcia uczniów w poznawaniu i ochronie przedsi ębiorców w tworzeniu zielonych miejsc pracy. środowiska; 5) zaanga Ŝowanie szkół i uczniów w akcjach sprz ątania Cele krótkoterminowe i kierunki działa ń: terenu gminy, sadzenia drzew i piel ęgnacji zieleni, 1. Uwzgl ędnianie w przetargach organizowanym przez opieki nad zwierz ętami, zbierania surowców wtórnych administracj ę rz ądow ą i samorz ądow ą wymogów (wraz z podaniem ich ilo ści), a tak Ŝe innych ekologicznych, o ile jest to ekonomicznie uzasadnione; przedsi ęwzi ęciach proekologicznych zasługuj ących na uwag ę. Dziennik Urz ędowy - 2476 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

10.3 Edukacja ekologiczna pozaszkolna. Lp. Nazwa zadania Uwagi 1 2 3 W ostatnich latach obserwuje si ę rosn ące Prowadzenie aktywnych form edukacji Urz ąd Gminy, Starostwo ekologicznej młodzie Ŝy i dzieci i zainteresowanie niektórych grup osób dorosłych 1 Powiatowe, organizacje zwi ększenie ró Ŝnorodno ści prowadzonych pozarz ądowe, szkoły, media zdobywaniem wiedzy na temat otaczaj ącego ich działa ń Pomoc szkołom i organizacjom pozarz ądowym w środowiska, a tak Ŝe mo Ŝliwo ści uczestniczenia w Urz ąd Gminy, Starostwo 2 uzyskiwaniu pozabud Ŝetowych środków na Powiatowe działaniach na rzecz jego ochrony. Zachowania edukacj ę ekologiczn ą obserwowane w społecze ństwie wskazuj ą jednak, Ŝe Współdziałanie z mediami w zakresie prezentacji stanu środowiska i poziom akceptacji dla działa ń z zakresu ochrony 3 Urz ąd Gminy pozytywnych przykładów działa ń środowiska maleje, a zachowania prokonsumpcyjne podejmowanych na rzecz jego ochrony Rozszerzenie formuły „Dni Ziemi” , dominuj ą nad proekologicznymi. Dlatego rola edukacji Urz ąd Gminy, Starostwo 4 „Sprz ątania Świata” i innych akcji Powiatowe, szkoły, media ekologicznej i wprowadzanie jej nowych form s ą nadal proekologicznych bardzo istotne. Bie Ŝą ce informowanie na stronach internetowych gminy lub Starostwa 5 Powiatowego o stanie środowiska w Urz ąd Gminy Najlepszym i najefektywniejszym sposobem gminie i działaniach podejmowanych na rzecz jego ochrony podniesienia świadomo ści ekologicznej dorosłych jest Współuczestnictwo w opracowaniu Urz ąd Gminy, Starostwo 6 Zintegrowanego Programu Edukacji zaanga Ŝowanie mieszka ńców w procesy decyzyjne. Powiatowe Wymaga to szerokiego informowania społecze ństwa o Ekologicznej stanie środowiska, działaniach na rzecz jego ochrony, a tak Ŝe o mo Ŝliwo ściach prawnych uczestniczenia W celu zapewnienia koordynacji i harmonizacji mieszka ńców w podejmowaniu decyzji maj ących wpływ zaplanowanych działa ń z zakresu edukacji ekologicznej, na stan środowiska. proponuje si ę współopracowanie i wdro Ŝenie „Zintegrowanego Programu Edukacji Ekologicznej”. Wśród wielu tematów edukacji ekologicznej, znacz ące miejsce nale Ŝy przypisa ć edukacji w zakresie gospodarki Program ten obejmie: odpadami komunalnymi, ochrony powietrza 1. Działania w szkołach wszystkich szczebli polegaj ące atmosferycznego, oszcz ędno ści energii i wody. na ich wsparciu merytorycznym i finansowym, a w szczególno ści: Cel strategiczny: - szkolnych programów edukacji ekologicznej; - wyjazdów dzieci i młodzie Ŝ na „zielone szkoły”; Zwi ększenie świadomo ści ekologicznej - rozwój i wspieranie szkolnych kółek o tematyce społecze ństwa gminy. zwi ązanej z ochron ą środowiska; - organizacji mi ędzyszkolnych konkursów, olimpiad, Cel ten wpisuje si ę w podstawowe cele sformułowane turniejów o tematyce ekologicznej; w Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej. - wyposa Ŝenie szkół w akcesoria i przedmioty dydaktyczne zwi ązane z tematyk ą ochrony Cele średnioterminowe do roku 2010: środowiska; 1. Kontynuacja i rozszerzanie działa ń edukacyjnych w - organizacja szkolnych akcji, happeningów, szkołach z zakresu ochrony środowiska; przedstawie ń zwi ązanych z ochron ą środowiska; 2. Podniesienie poziomu świadomo ści ekologicznej dorosłej społeczno ści gminy. 2. Promocj ę działa ń powiatu w zakresie ochrony środowiska z udziałem organizacji pozarz ądowych, Cele krótkoterminowe do roku 2007 i kierunki środków masowego przekazu i innych działa ń: zainteresowanych podmiotów: 1. Wprowadzenie i kontynuacja edukacji na temat - organizacja akcji promuj ących zasady ochrony środowiska; zrównowa Ŝonego rozwoju; 2. Wspieranie finansowe i merytoryczne działa ń z - promocja tzw. zachowa ń ekologicznych ogółu zakresu edukacji ekologicznej; społecze ństwa gminy (oszcz ędzanie wody, energii, 3. Zapewnienie społecze ństwu niezb ędnych informacji selektywna zbiórka, utrzymywanie ładu i porz ądku); nt. stanu środowiska i działa ń na rzecz jego ochrony; - wspieranie transportu zbiorowego, promocja idei 4. Rozwijanie mi ędzyregionalnej współpracy w zakresie rozwoju ście Ŝek rowerowych; edukacji ekologicznej; - organizacja szkole ń, seminariów i konferencji, a 5. Współuczestnictwo w opracowaniu i sukcesywnym tak Ŝe punktu informacyjnego dla przedsi ębiorców. wdra Ŝaniu Zintegrowanego Programu Edukacji Ekologicznej.

Dziennik Urz ędowy - 2477 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

10.4 Program operacyjny dla pola: Edukacja ekologiczna.

Termin Szacunkowy Lp. Zadanie Typ zadania Realizatorzy Efekty działa ń i uwagi Źródła finansowania realizacji koszt zł Wspieranie aktywnych Urz ąd Gminy, form edukacji Starostwo bud Ŝet gminy, podnoszenie świadomo ści ekologicznej młodzie Ŝy kordy- Powiatowe, fundusze 1 2004 - 2007 ekologicznej w śród dzieci i 5 000 i dzieci i zwi ększenie nowane organizacje ekologiczne młodzie Ŝy ró Ŝnorodności pozarz ądowe, szkoły, sponsorzy prowadzonych działa ń media podnoszenie świadomo ści ekologicznej w śród dorosłej bud Ŝet gminy Urz ąd Gminy, cz ęś ci mieszka ńców gminy fundusze Publikacje o stanie kordy- Starostwo oraz przedsi ębiorców, ekologiczne 2 środowiska i programie 2004 - 2007 5 000 nowane Powiatowe, firmy informowanie mieszka ńców środki ochrony środowiska wydawnicze o stanie środowiska, przedsi ębiorców promowanie idei sponsorzy zrównowa Ŝonego rozwoju Organizacja imprez bud Ŝety gmin masowych zwi ązanych fundusze Starostwo wy Ŝszy stan świadomo ści z ochron ą środowiska: kordy- ekologiczne 3 2004 - 2007 Powiatowe, Urz ąd ekologicznej społecze ństwa 30 000 Dzie ń Ziemi, Dzie ń nowane środki Gminy, szkoły, media, gminy Ochrony Środowiska, przedsi ębiorców Sprz ątanie Świata. sponsorzy Promocja działa ń zwi ązanych z ochron ą wy Ŝszy stan świadomo ści środowiska: ekologicznej społecze ństwa, współdziałanie władz lepsza dbało ść o bud Ŝet gminy Urz ąd Gminy, gminy z mediami, kordy- środowisko, promocja fundusze 4 2004 - 2007 Starostwo 9 000 prezentacja nowane powiatu, wzrost ekologiczne Powiatowe, pozytywnych konkurencyjno ści, poprawa sponsorzy przykładów działa ń wizerunku medialnego podejmowanych na powiatu rzecz jego ochrony, itp. Uruchomienie tematycznej strony internetowej lub bie Ŝą ce informowanie na stronach wzrost wiedzy ekologicznej bud Ŝet gminy Urz ąd Gminy internetowych kordy- wśród mieszka ńców, fundusze 5 2004 - 2007 Starostwo 2 000 Starostwa nowane kształtowanie świadomości ekologiczne Powiatowe, Powiatowego o stanie ekologicznej sponsorzy środowiska w gminie i działaniach podejmowanych na rzecz jego ochrony bud Ŝety gmin Starostwo Promocja lokalnych kordy- wzrost wiedzy mieszka ńców fundusze 6 2004 - 2007 Powiatowe, Urz ędy 8 000 walorów środowiska nowane o przyrodzie regionu ekologiczne Gmin, media sponsorzy Współuczestnictwo w opracowaniu i bud Ŝety gmin Urz ąd Gminy, koordynacja i harmonizacja wdro Ŝenie kordy- fundusze 7 2004 - 2005 Starostwo działa ń zwi ązanych z 4 000 Zintegrowanego nowane ekologiczne Powiatowe, edukacj ą ekologiczn ą Programu Edukacji sponsorzy Ekologicznej Razem koszty dla pola: Edukacja ekologiczna w latach 2004 – 2007: 63 000 PLN

11. Aspekty finansowe realizacji programu.

Realizacja zamierze ń z zakresu ochrony środowiska wymaga zapewnienia źródeł finansowania inwestycji i eksploatacji systemu.

11.1 Stan aktualny.

Najwi ększe nakłady na ochron ę środowiska, w tym gospodark ę odpadami, pochodz ą ze środków własnych przedsi ębiorstw oraz inwestorów prywatnych, znacz ąca cz ęść środków wpływa z funduszy i dotacji ekologicznych oraz kredytów i po Ŝyczek. Środki bud Ŝetowe oraz środki zagraniczne odgrywaj ą dotychczas marginaln ą rol ę w finansowaniu przedsi ęwzi ęć z zakresu ochrony środowiska i gospodarki odpadami. Nakłady na ochron ę środowiska w gminie Gronowo Elbl ąskie w roku 2002 i 2003 roku przedstawiaj ą poni Ŝsze tabele:

Tabela 24 Nakłady inwestycyjne na ochron ę środowiska i gospodark ę wodn ą w 2002 roku.

Na ochron ę środowiska Na gospodark ę wodn ą W tym W tym Gospodarka Uj ęcia i Razem Ochrona powietrza Gospodarka Razem Regulacja i zabudowa ściekowa i doprowadze atmosferycznego odpadami rzek i potoków ochrona wód nia wody w tys. zł - - - - 937,1 - 161,8 Źródło: Rocznik Statystyczny województwa warmi ńsko-mazurskiego, 2003.

Dziennik Urz ędowy - 2478 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 25 Nakłady inwestycyjne na ochron ę środowiska i gospodark ę wodn ą w 2003 roku. Na ochron ę środowiska Na gospodark ę wodn ą W tym: W tym: Gospodarka Ochrona powietrza Gospodarka Uj ęcia i Regulacja i zabudowa rzek i ściekowa i atmosferycznego odpadami doprowadzenia wody potoków ochrona wód w zł 2 002 4 212 - - - Źródło: Informacje Starostwa Powiatowego w Elbl ągu.

Cz ęść środków finansowych na ochron ę środowiska i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i gospodark ę wodn ą pochodziła tak Ŝe z PFO ŚiGW. W 2001 Gospodarki Wodnej) w finansowaniu lokalnych zada ń z roku przeznaczono z ww. źródła 10 000 PLN na zakresu ochrony środowiska. Środki finansowe kierowane selektywn ą zbiórk ę surowców wtórnych, natomiast w 2002 będą na dofinansowanie inwestycji priorytetowych z roku dzi ęki środkom z PFO ŚiGW (15 000 PLN) gmina punktu widzenia integracji z UE. Jednocze śnie nast ąpi ć zrealizowała zadanie z gospodarki wodno-ściekowej. mo Ŝe spadek przychodów do funduszy ekologicznych (opłat i kar), w zwi ązku z popraw ą stanu środowiska 11.2 Analiza kosztów rozwi ąza ń zaproponowanych w w Polsce i modernizacj ą zakładów zanieczyszczaj ących Programie. środowisko. Po Ŝą danym kierunkiem jest zwi ększenie dofinansowania na działania zwi ązane z ochron ą W rozdziałach niniejszego Programu przedstawiono środowiska ze źródeł pomocowych i strukturalnych Unii konkretne zadania realizacyjne dla poszczególnych Europejskiej. komponentów środowiska na lata 2004-2007. Nie przedstawiano długoterminowych zada ń i szacunków Cz ęść działa ń finansowana b ędzie przez gmin ę kosztów, gdy Ŝ istnieje zbyt du Ŝe prawdopodobie ństwo poprzez zaci ągni ęcie kredytów komercyjnych obarczenia takich wylicze ń bł ędem. Przedstawione i w mi ędzynarodowych instytucjach finansuj ących (np. poni Ŝej koszty ogólne wdro Ŝenia Programu ochrony EBOiR). Dobrym rozwi ązaniem jest te Ŝ zawi ązywanie środowiska dla gminy Gronowo Elbl ąskie opracowano w spółek partnerskich publiczno-prywatnych z oparciu o analiz ę: zainteresowanymi inwestorami, co nie pozbawia gminy - nakładów inwestycyjnych na ochron ę środowiska w wpływu na decyzje zwi ązane z dan ą inwestycj ą. latach ubiegłych, - przedsi ęwzi ęć proponowanych do finansowania ze W oparciu o analiz ę źródeł finansowania działa ń w środków Unii Europejskiej, zakresie ochrony środowiska w ostatnich latach w Polsce i - wielko ści nakładów inwestycyjnych na realizacj ę gminie Gronowo Elbl ąskie oraz prognoz co do przedsi ęwzi ęć , uj ętych w projekcie "Programu perspektywicznych źródeł, przewiduje si ę, Ŝe struktura wykonawczego do II PEP na lata 2002-2010), finansowania wdra Ŝania Programu w najbli Ŝszych - kosztów zgłoszonych przez podmioty i jednostki czterech latach b ędzie nast ępuj ąca: podległe Urz ędowi Gminy w Gronowie Elbl ąskim lub z nim współpracuj ące. Tabela 27 Symulacja rozkładu źródeł finansowania zada ń wytyczonych w Programie. Sumaryczne szacunkowe koszty realizacji Programu w latach 2004-2007 przedstawiono w tabeli 26. Źródło % Fundusze ekologiczne (NFO ŚiGW, WFO ŚiGW) 20 Inne fundusze wojewódzkie Tabela 26 Szacunkowe koszty wdro Ŝenia Programu w Bud Ŝet gminy, w tym gminny 6 latach 2004-2007. i powiatowy fundusz ekologiczny Podmioty gospodarcze ( środki własne i kredyty bankowe) 40 Koszty w latach Fundusze z Unii Europejskiej 29 Lp. Sektor 2004 - 2007 Bud Ŝet pa ństwa 5 [PLN] RAZEM 100 1. Jako ść wód i stosunki wodne 1 700 000 2. Powietrze atmosferyczne 652 000 Ograniczone mo Ŝliwo ści finansowe samorz ądu 3. Hałas 22 000 4. Promieniowanie elektromagnetyczne 600 gminnego uniemo Ŝliwiaj ą samodzieln ą realizacj ę działa ń i 5. Powa Ŝne awarie i zagro Ŝenia naturalne 107 000 inwestycji z zakresu ochrony środowiska. Konieczne jest 6. Przyroda i krajobraz 326 000 wsparcie instytucji finansowych, które podejm ą si ę 7. Gleby 20 000 finansowania projektów poprzez m.in. zobowi ązania 8. Edukacja ekologiczna 63 000 kapitałowe (kredyty, po Ŝyczki, obligacje, leasing), udziały Razem koszty w latach 2004 - 2007 2 890 600 kapitałowe (akcje, udziały w spółkach) i dotacje.

Warunkiem wdro Ŝenia zapisów Programu jest Finansowaniem ochrony środowiska w Polsce pozyskanie środków finansowych na realizacj ę interesuje si ę coraz wi ęcej banków i funduszy poszczególnych zada ń. Cz ęść środków pochodzi ć b ędzie inwestycyjnych. Rozwija si ę te Ŝ pomoc zagraniczna, z bud Ŝetu powiatu, bud Ŝetu gminy, powiatowego dzi ęki której funkcjonuje w Polsce wiele fundacji i gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki ekologicznych. Poszukiwane s ą te Ŝ nowe instrumenty wodnej. Środki finansowe na realizacj ę programu b ędą ekonomiczno-finansowe w ochronie środowiska, takie jak pochodziły tak Ŝe z pozostałych funduszy ekologicznych i opłaty produktowe czy obligacje ekologiczne. Mo Ŝna innych funduszy celowych. Niektóre inwestycje b ędą zało Ŝyć, Ŝe system finansowania przedsi ęwzi ęć pokrywane ze środków własnych ró Ŝnych podmiotów zwi ązanych z ochron ą środowiska w Polsce b ędzie gospodarczych i inwestorów prywatnych. rozwijał si ę nadal, oferuj ąc coraz szersze formy

finansowania i coraz wi ększe środki finansów. Planuje si ę, Ŝe w najbli Ŝszych latach spadnie rola funduszy ekologicznych (przede wszystkim Narodowego i Dziennik Urz ędowy - 2479 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tylko inwestycje i działania uwzgl ędnione w W Polsce wyst ępuj ą najcz ęś ciej nast ępuj ące formy programach ochrony środowiska i planach gospodarki finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska to: odpadami dla powiatu b ądź gminy mog ą liczy ć na - fundusze własne inwestorów, pozyskanie środków publicznych, w szczególno ści z - po Ŝyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. preferencyjnych kredytów udzielane przez Narodowy Wspierane powinny by ć głównie inwestycje o charakterze i Wojewódzkie Fundusze Ochrony środowiska i regionalnym. Zaleca si ę, aby ogranicza ć dotacje Gospodarki Wodnej, bud Ŝetowe na zadania, które s ą w stanie zapewni ć - kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank finansowe wpływy ewentualnym inwestorom. Korzystne Ochrony środowiska z dopłatami do oprocentowania jest, je Ŝeli kapitał obcy (kredyty, udziały w spółkach, lub ze środków donatorów, kredyty komercyjne, nabywcy obligacji) anga Ŝowany b ędzie w finansowanie kredyty konsorcjalne, inwestycji komunalnych w maksymalnym stopniu, w jakim - zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez mo Ŝliwa jest jego spłata wraz z odsetkami. fundacje i programy pomocowe (np. z ekokonwersji Źródła finansowania inwestycji ekologicznych poprzez EKOFUNDUSZ), zwi ązanych z ochron ą środowiska w Polsce mo Ŝna - kredyty mi ędzynarodowych instytucji finansowych podzieli ć na trzy grupy: (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - EBOiR, - publiczne - np. pochodz ące z bud Ŝetu pa ństwa, Bank Światowy), powiatu lub gminy; - kredyty i po Ŝyczki udzielane przez banki komercyjne, - prywatne - np. z banków komercyjnych, funduszy - leasing. inwestycyjnych, towarzystw leasingowych; - prywatno-publiczne - np. ze spółek prawa Zestawienie poszczególnych źródeł finansowania handlowego z udziałem gminy. działa ń i inwestycji zwi ązanych z ochron ą środowiska i Mog ą one wyst ępowa ć ł ącznie. gospodark ą odpadami przedstawia tabela 28.

Tabela 28 Najwa Ŝniejsze źródła finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami.

Źródło Rodzaj Maksymalny % Okres Beneficjanci Przedmiot finansowania Inne finansowania finansowania dofinansowania finansowania zadania z zakresu środki własne powiat konieczno ść bud Ŝetowy ochrony środowiska i do 100% ci ągły powiatu i gmin gminy bud Ŝetowania inwestycji gospodarki wodnej bez ogranicze ń (m.in. samorz ądy terytorialne, jednostki bud Ŝetowe, dotacja organizacje fundusze ochrony po Ŝyczka pozarz ądowe, cele z zakresu ochrony środowiska po Ŝyczka preferencyjna jednostki badawczo – środowiska, zgodne z istnieje mo Ŝliwo ść (NFO ŚiGW, do 70% do 15 lat kredyty komercyjne rozwojowe, uczelnie, list ą priorytetow ą danego umorzenia WFO ŚiGW, dopłaty do kredytów osoby prawne, funduszu PFO ŚiGW, GFO ŚiGW) komercyjnych stowarzyszenia, inwestorzy prywatni, podmioty gospodarcze, spółdzielnie) inwestycje o charakterze: przyrodniczym, innowacyjnym, inwestorzy (władze technicznym; z dotacji samorz ądowe, projekty inwestycyjne i EkoFunduszu nie mog ą jednostki bud Ŝetowe, 10, 30, 40, 50, 70, pozainwestycyjne korzysta ć te dotacja podmioty 80% EkoFundusz zwi ązane z ochron ą do 2010 roku przedsi ęwzi ęcia, które po Ŝyczka preferencyjna gospodarcze, inne) w zale Ŝno ści od środowiska, zgodnie z kwalifikuj ą si ę do główni wykonawcy projektu priorytetami otrzymania projektu (organizacje dofinansowania w społeczne, fundacje) ramach programów pomocowych Unii Europejskiej. rozprowadzanie wody na terenach wiejskich w obiektach u Ŝyteczno ści Fundacja na Rzecz wiejskie komitety dotacja publicznej, do 30%, do 50 tys. Rozwoju Wsi Polskiej społeczne 2 lata - kredyty budowa i modernizacja PLN „Polska Wie ś 2000” urz ędy gmin urz ądze ń grzewczych zasilanych gazem lub olejem opałowym kanalizacja, Fundacja kredyty zarz ądy gmin oczyszczanie ścieków, - do 5 lat - Wspomagania Wsi mikropo Ŝyczki osoby prywatne przydomowe oczyszczalnie ścieków dostawy i prace starostwa i gminy ochrona wód, powietrza, budowlane musz ą zakłady usług przyrody, gospodarka odpowiada ć unijnym Du ński Fundusz komunalnych dotacje odpadami, kontrola standardom Pomocowy Ochrony przedsi ębiorstwa do 100% - po Ŝyczki zanieczyszcze ń, projekt musi uzyska ć Środowiska DANCEE wodno – kanalizacyjne wzmocnienie poparcie lokalnych instytuty badawczo - instytucjonalne organów administracji i rozwojowe Ministerstwa Środowiska Dziennik Urz ędowy - 2480 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Źródło Rodzaj Maksymalny % Okres Beneficjanci Przedmiot finansowania Inne finansowania finansowania dofinansowania finansowania innowacyjne i demonstracyjne przeznaczony głównie do Komisja Europejska osoby fizyczne i programy działania w małych projektów dotacje od 30 do 100% 1 rok Departament XI prawne przemy śle, wspomaganie kwota pomocy od 20 do technicznych działa ń 60 tys. Euro lokalnych instytucji gminy b ędące maksymalna kwota Europejski Fundusz dotacje budowa i wyposa Ŝenie inwestorami obiektów do 70% do 5 lat dotacji – 100 tys. zł Rozwoju Wsi Polskiej kredyty składowisk ochrony środowiska kredytu – 200 tys. inwestycje infrastrukturalne proekologiczne, wodnokanalizacyjne, kredyty sektor publiczny energetyczne, Finesco SA leasing spółdzielnie - do 10 lat - termoizolacyjne, udziały kapitałowe, TPF mieszkaniowe budownictwa komunalnego, transportu miejskiego, gospodarki odpadami jednostki samorz ądu terytorialnego organizacje szeroko uj ęta pozarz ądowe fundusze UE dotacja problematyka ochrony do 75% b.d. - inne podmioty środowiska publiczne podmioty gospodarcze osoby indywidualne

Pozostałe źródła finansowania: Ocena dost ępno ści źródeł finansowania dla zada ń wymienionych w Programie. Fundacje: - Environmental Know-How Fund w Warszawie, Zadania wyznaczone w Programie maj ą swoje Ambasada Brytyjska al. Ró Ŝ 1, 00-556 Warszawa; odzwierciedlenie w priorytetach funduszy ekologicznych. - Agencja Rozwoju Komunalnego w Warszawie; al. Istnieje wi ęc realna szansa uzyskania wsparcia z tych Ujazdowskie 19, 00-557 Warszawa; źródeł. Z najwa Ŝniejszych naleŜy wymieni ć zadania z - Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej; ul. Zielna zakresu gospodarki wodno-ściekowej, likwidacj ę niskiej 37, 00-1-8 Warszawa; emisji, ochron ę wód, ochron ę powietrza, ochron ę przed - Polska Agencja Rozwoju Regionalnego; ul. śurawia hałasem, ochron ę przyrody i krajobrazu. 4a, 00-503 Warszawa; - Program Małych Dotacji GEF, al. Niepodległo ści Pomoc z tych źródeł obejmuje przede wszystkim te 186, 00-608 Warszawa; dziedziny, w których standardy jako ści środowiska - Projekt Umbrella. uzgodnione podczas negocjacji z Uni ą Europejsk ą nie s ą dotrzymane. Dotyczy to przede wszystkim gospodarki Banki aktywnie wspomagaj ące finansowanie ochrony wodno-ściekowej. środowiska: - Bank Ochrony Środowiska, W zakresie uzyskania kredytów bankowych du Ŝe - Bank Rozwoju Eksportu S.A., szanse maj ą inwestycje z zakresu ochrony atmosfery, a - Polski Bank Rozwoju S.A., tak Ŝe wspieraj ące rozwój odnawialnych źródeł energii (np. - Bank Światowy, małych elektrowni wodnych, kotłownie na biopaliwo, itp.). - Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Istnieje równie Ŝ mo Ŝliwo ść uzyskania dofinansowania Fundusze inwestycyjne. z funduszy europejskich, szczególnie z Funduszy Strukturalnych. Szczególne wsparcie mo Ŝna uzyska ć na Fundusze inwestycyjne stanowi ą nowy segment rynku budow ę sieci wodno-kanalizacyjnych, modernizacji i finansowego ochrony środowiska. Wej ście ekologicznych rozbudowy systemów ciepłowniczych, budowy funduszy inwestycyjnych na rynek finansowy ochrony infrastruktury do produkcji i przesyłu energii odnawialnej, środowiska mo Ŝe okaza ć si ę kluczowe dla usprawnienia oraz innej technicznej (szczególnie dróg i mostów). podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz integracji ochrony środowiska z przedsi ęwzi ęciami o charakterze 12. Zarz ądzanie ochron ą środowiska. gospodarczym. W niniejszym rozdziale przedstawiono zasady i Instytucje leasingowe finansuj ące zadania z zakresu instrumenty zarz ądzania środowiskiem wynikaj ące ochrony środowiska: z uprawnie ń na szczeblu gminnym. Jako szczególny - Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe element wyró Ŝniono Program ochrony środowiska gminy EKOLEASING S.A., Gronowo Elbl ąskie, który b ędzie instrumentem - BEL Leasing sp. z o.o., koordynuj ącym poszczególne działania w zakresie - BISE Leasing S.A., ochrony środowiska na terenie charakteryzowanej - Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A., jednostki administracyjnej. - Europejski Fundusz Leasingowy sp. z o.o. 12.1 Instrumenty zarz ądzania środowiskiem.

Instrumenty realizacji Programu.

Dziennik Urz ędowy - 2481 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Instrumenty słu Ŝą ce do zarz ądzania środowiskiem - oceny oddziaływania na środowisko. wynikaj ą z nast ępuj ących aktów prawnych: - Ustawa Prawo ochrony środowiska, Wymienione instrumenty prawne b ędą stosowane - Ustawa o odpadach, przez Wojewod ę Warmi ńsko-Mazurskiego, Marszałka - Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, Starost ę Powiatu przestrzennym, Elbl ąskiego, Wójta Gminy Gronowo Elbl ąskie, - Ustawa o ochronie przyrody, Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, - Prawo wodne, Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w - Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska, Gda ńsku, zgodnie z kompetencjami wymienionych - Prawo geologiczne i górnicze, organów. - Prawo budowlane. Organy przedstawicielskie mog ą ustanawia ć inne Do instrumentów zarz ądzania środowiskiem zaliczaj ą składniki prawa miejscowego, w szczególno ści si ę: dotycz ącego gospodarowania środowiskiem i - instrumenty prawne, zrównowa Ŝonego rozwoju. Bardzo istotne dla wdra Ŝania - instrumenty finansowe, zało Ŝeń Programu s ą przepisy prawa miejscowego - instrumenty społeczne, ustalone przez: - instrumenty strukturalne. - Wojewod ę Warmi ńsko-Mazurskiego - dotycz ące ochrony cennych obiektów przyrodniczych, Instrumenty prawne. - Rad ę Gminy Gronowo Elbl ąskie - dotycz ące miejscowych planów zagospodarowania Program ochrony środowiska realizowany b ędzie przestrzennego, zasad utrzymania czysto ści i zgodnie ze znowelizowanym polskim prawem, a tak Ŝe z porz ądku w gminie, zasad zbiorowego zaopatrzenia przepisami obowi ązuj ącymi w Unii Europejskiej. w wod ę i zbiorowego odprowadzania ścieków, Realizacja Programu odbywa ć si ę b ędzie zgodnie z ochrony niektórych obiektów cennych przyrodniczo. zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju, według kompetencji organów zarz ądzaj ących środowiskiem. Składaj ą si ę na Wymienione instrumenty prawne pomog ą w nie w szczególno ści: terminowej realizacji Programu ochrony środowiska pod - decyzje reglamentacyjne - pozwolenia: warunkiem, i Ŝ wszystkie ww. organy ochrony środowiska i zintegrowane, na wprowadzanie gazów lub pyłów do podmioty korzystaj ące ze środowiska b ędą wywi ązywa ć powietrza, emitowanie hałasu do środowiska, si ę ze swoich zada ń. emitowanie pól elektromagnetycznych, wytwarzanie odpadów, wprowadzanie ścieków do wód lub do Instrumenty finansowe. ziemi, - decyzje na prowadzenie działalno ści w zakresie Do instrumentów finansowych nale Ŝą : gospodarki odpadami, - opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska - - pozwolenia wodno-prawne na szczególne za emisje zanieczyszcze ń do powietrza, za korzystanie z wód, wykonywanie urz ądze ń wodnych, składowanie odpadów, za odprowadzanie ścieków wykonywanie innych czynno ści i robót, budowli, do wód lub do ziemi, za pobór wody powierzchniowej które maj ą znaczenie w gospodarowaniu wodami lub lub podziemnej itp.; w korzystaniu z wód, - opłaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin; - zezwolenia - koncesje wydane na podstawie Prawa - administracyjne kary pieni ęŜ ne w zakresie geologicznego i górniczego, przekrocze ń okre ślonych limitów w pozwoleniach, - uzgadnianie w zakresie przestrzegania standardów naruszenia decyzji zatwierdzaj ących eksploatacj ę ekologicznych decyzji o warunkach zabudowy oraz o składowiska odpadów lub decyzji okre ślaj ących pozwoleniu na budow ę, rozbiórk ę obiektu miejsce i sposób magazynowania odpadów; budowlanego, decyzji o pozwoleniu na zmian ę - odpowiedzialno ść cywilna w zakresie szkód sposobu u Ŝytkowania obiektu budowlanego lub jego spowodowanych oddziaływaniem na środowisko, cz ęś ci przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco - kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska i oddziaływa ć na środowisko, gospodarki wodnej oraz innych funduszy, w tym - cofni ęcie lub ograniczenie zezwolenia lub fundusze przedakcesyjne oraz fundusze strukturalne pozwolenia na korzystanie ze środowiska, oraz Fundusz Spójno ści; - decyzje naprawcze dotycz ące zakresu i sposobu - pomoc publiczna w postaci preferencyjnych usuni ęcia przez podmiot korzystaj ący ze środowiska po Ŝyczek, kredytów, dotacji, odrocze ń rozło Ŝenia na przyczyn negatywnego oddziaływania na środowisko raty itp.; i przywrócenia środowiska do stanu wła ściwego oraz - opłaty produktowe i depozytowe; zobowi ązuj ące do usuni ęcia uchybie ń, - bud Ŝety samorz ądów i pa ństwa; - opłaty za korzystanie ze środowiska, - środki własne przedsi ębiorców i mieszka ńców. - administracyjne kary pieni ęŜ ne, - decyzje zezwalaj ące na usuwanie drzew i krzewów, Instrumenty społeczne. - programy dostosowawcze dotycz ące przywracania standardów jako ści środowiska do stanu Instrumenty społeczne okre ślone zostały najdokładniej wła ściwego, w Konwencji o dost ępie do informacji, udziale - decyzje wstrzymuj ące oddanie do u Ŝytku instalacji społecze ństwa w podejmowaniu decyzji oraz o dost ępie lub obiektu, a tak Ŝe wstrzymuj ące u Ŝytkowanie do sprawiedliwo ści w sprawach dotycz ących środowiska, instalacji lub obiektu, podpisanej w 1999 r. w Aarhus (konwencja została - decyzje o zakazie produkcji, importu, wprowadzania ratyfikowana przez Polsk ę, a jej tekst został ogłoszony w do obrotu, Dz. U. Nr 78 z 2003 roku). - kontrole przestrzegania prawa ochrony środowiska i zobowi ąza ń wynikaj ących z decyzji, Dziennik Urz ędowy - 2482 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Art. 7 Konwencji nakazuje zagwarantowanie udziału o warunkach zabudowy i zagospodarowania społecze ństwa w przygotowaniu planów i programów przestrzennego. maj ących znaczenie dla środowiska, a wi ęc tak Ŝe powiatowego programu ochrony środowiska. Okre śla te Ŝ Zadania samorz ądów obejmuj ą równie Ŝ sprawy z podstawowe obowi ązki organów w zakresie zapewnienia zakresu bezpo średnich kontaktów z u Ŝytkownikami udziału społecznego: środowiska (wydawanie decyzji zezwalaj ących - ustalenia zakresu podmiotowego konsultacji, na korzystanie ze środowiska i okre ślaj ących warunki jego - ustalenia rozs ądnych norm czasowych na korzystania np. decyzja o dopuszczalnej emisji, poszczególne etapy konsultacji, pozwolenia wodno-prawne, koncesje na wydobywanie - przeprowadzenie konsultacji odpowiednio wcze śnie kopalin, uzgadnianie sposobu zagospodarowania w toku procedury decyzyjnej, gdy wszystkie warianty odpadów) oraz pozyskiwania danych o rodzaju i skali są jeszcze mo Ŝliwe, a udział społecze ństwa mo Ŝe korzystania z zasobów środowiska. by ć skuteczny, - nale Ŝyte uwzgl ędnienie konsultacji społecznych przy Organy te posiadaj ą te Ŝ uprawnienia w zakresie wydawaniu decyzji. ustalania dodatkowych wymaga ń słu Ŝą cych ochronie środowiska na okre ślonych obszarach (np. tworzenie Organy maj ą swobod ę okre ślania szczegółowych obszarów ograniczonego u Ŝytkowania) oraz sposobów powiadamiania społecze ństwa, metod przeciwdziałania zagro Ŝeniom środowiska w sytuacjach zbierania uwag i wniosków, czasu trwania konsultacji. nadzwyczajnych (ochrona przeciwpowodziowa, plany operacyjno-ratownicze na wypadek awarii Do instrumentów społecznych nale Ŝą równie Ŝ: przemysłowych). - edukacja ekologiczna, omówiona w osobnym rozdziale, W zakresie ochrony środowiska zadania wykonuj ą - współpraca i budowanie partnerstwa (wł ączenie do ponadto organy administracji niezespolonej m.in. realizacji programu jak najszerszej liczby osób, regionalne zarz ądy gospodarki wodnej, nadle śnictwa. system szkole ń i dokształce ń, współpraca Du Ŝą rol ę w realizacji zada ń na rzecz ochrony środowiska zadaniowa z poszczególnymi sektorami gospodarki, pełni ą instytucje niepa ństwowe: jednostki badawczo- współpraca z instytucjami finansowymi). rozwojowe, agencje, fundacje, organizacje gospodarcze i społeczne organizacje ekologiczne. Aktywno ść organizacji Instrumenty strukturalne. zwi ększa niezb ędne zaanga Ŝowanie szerokich kr ęgów społecze ństwa w sprawy ochrony środowiska oraz Instrumenty strukturalne to głównie opracowania o podnosi świadomo ść ekologiczn ą. Działania tych charakterze strategicznym i planistycznym, omówione organizacji s ą szczególnie widoczne w obronie przed szczegółowo w rozdziale 4. Dokumenty te okre ślaj ą wzrostem lokalnych uci ąŜ liwo ści środowiskowych oraz główne cele i kierunki działa ń w ramach rozwoju w organizowaniu masowych imprez (np. Dzie ń Ziemi, gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska. Sprz ątanie Świata). Program ochrony środowiska jest zgodny z zapisami powy Ŝszych dokumentów. Zarz ądzanie środowiskiem przez podmioty gospodarcze korzystaj ące ze środowiska odbywa si ę m. 12.2 Zarz ądzanie programem ochrony środowiska. in. poprzez: - dotrzymywanie wymaga ń wynikaj ących z przepisów Zarz ądzanie programem ochrony środowiska wynika prawa, przede wszystkim z uprawnie ń samorz ądu w zakresie - modernizacje technologii w celu ograniczenia lub ochrony środowiska, które dotycz ą m.in.: wyeliminowania uci ąŜ liwo ści dla środowiska, - uwzgl ędniania uwarunkowa ń przyrodniczych w - instalowanie urz ądze ń słu Ŝą cych ochronie miejscowych planach zagospodarowania środowiska, przestrzennego (opracowania ekofizjograficzne, - stał ą kontrol ę emisji zanieczyszcze ń (monitoring). prognozy oddziaływania na środowisko); - wspierania zalesie ń i zadrzewie ń na gruntach Struktura zarz ądzania środowiskiem. marginalnych i mało przydatnych dla rolnictwa (wprowadzanie zalesie ń do miejscowych planów Za realizacj ę programu ochrony środowiska zagospodarowania przestrzennego); odpowiedzialne s ą władze gminy, które powinny - uporz ądkowania gospodarki ściekowej; wyznaczy ć koordynatora (kierownika) wdra Ŝania - realizacji programu gospodarki odpadami (likwidacja programu. Tak ą rol ę, w imieniu Wójta, powinien pełni ć dzikich wysypisk); Zespół ds. Rozwoju Gospodarczego (np. Kierownik - budowy małych zbiorników retencyjnych; Zespołu). Koordynator b ędzie współpracował ści śle z - ochrony obszarów cennych przyrodniczo- Rad ą Gminy, przedstawiaj ąc okresowe sprawozdania z ustanawianie form ochrony przyrody takich jak: realizacji programu. Ponadto, proponuje si ę powoła ć obszary chronionego krajobrazu, u Ŝytki ekologiczne, zespół konsultacyjny, którego zadaniem b ędzie wdro Ŝenie zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska oraz nadzór nad realizacj ą Programu, a tak Ŝe dokumentacyjne i pomniki przyrody; opracowywanie sprawozda ń z post ępu realizacji - tworzenia pasów zieleni wysokiej wokół miast oraz i zgodno ści działa ń zapisanych w Programie. obiektów uci ąŜ liwych; - uwzgl ędniania obszarów nara Ŝonych na Zadania z zakresu ochrony środowiska realizowane niebezpiecze ństwo powodzi (obszary będą równie Ŝ przez poszczególne wydziały Urz ędu Gminy bezpo średniego zagro Ŝenia i obszary potencjalnego oraz jednostki bud Ŝetowe podległe Urz ędowi, zgodnie z zagro Ŝenia powodzi ą) w opracowaniach przyj ętym schematem organizacyjnym. Cz ęść zada ń planistycznych m. in. miejscowych planach będzie wykonywana przez spółki komunalne lub podmioty zagospodarowania przestrzennego i decyzjach prywatne wyłonione w drodze publicznych przetargów. Gmina b ędzie pełniła rol ę koordynatora cz ęś ci tych Dziennik Urz ędowy - 2483 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 działa ń. Od wykonawców odbierane b ędą sprawozdania z - aktualizacja polityki długoterminowej co cztery lata. wykonania zadania, przekazywane do kierowników poszczególnych referatów. W okresach rocznych W celu wła ściwej oceny stopnia wdra Ŝania Programu sporz ądzane b ędą nast ępnie raporty przedstawiaj ące ochrony środowiska konieczne jest ustalenie zasad post ęp we wdra Ŝaniu zada ń i celów zawartych przedstawiania post ępów w realizacji programu. Dobrymi w Programie. miernikami wyznaczaj ącymi stan środowiska i presji na środowisko s ą wska źniki, których podstawowym zadaniem Bezpo średnim realizatorem programu b ędą tak Ŝe jest zobiektywizowanie oceny realizacji celów. Według podmioty gospodarcze planuj ące i realizuj ące inwestycje Polityki Ekologicznej Pa ństwa do głównych mierników zgodnie z kierunkami nakre ślonymi przez program. nale Ŝy zaliczy ć: Bezpo średnim odbiorc ą programu b ędzie społecze ństwo - stopie ń zmniejszenia ró Ŝnicy (w %) mi ędzy gminy. faktycznym zanieczyszczeniem środowiska (np. depozycj ą lub koncentracj ą poszczególnych Do najwa Ŝniejszych zada ń w ramach zarz ądzania zanieczyszcze ń w powietrzu, wodzie, glebie), a programem i środowiskiem nale Ŝą : zanieczyszczeniem dopuszczalnym (lub ładunkiem krytycznym); 1. Wdra Ŝanie programu ochrony środowiska dla gminy - ilo ść zu Ŝywanej energii, materiałów, wody oraz ilo ść Gronowo Elbl ąskie: wytwarzanych odpadów i emitowanych - koordynacja wdra Ŝania programu; zanieczyszcze ń w przeliczeniu na jednostk ę - ocena realizacji celów krótkoterminowych; dochodu narodowego lub wielko ść produkcji - raporty o stopniu wykonania programu; (wyra Ŝon ą w jednostkach fizycznych lub warto ści ą - weryfikacja celów krótkoterminowych i głównych sprzedan ą); działa ń. - stosunek uzyskiwanych efektów ekologicznych do ponoszonych nakładów (dla oceny programów i 2. Edukacja ekologiczna, komunikacja ze projektów inwestycyjnych w ochronie środowiska); społecze ństwem, system informacji o środowisku: - techniczno-ekologiczne charakterystyki materiałów, - rozwój ró Ŝnorodnych form edukacji; urz ądze ń, produktów (np. zawarto ść ołowiu w - dost ęp do informacji o środowisku i jego ochronie; benzynie, zawarto ść rt ęci w bateriach, jednostkowa - wykorzystanie mediów w celach informowania emisja w ęglowodorów przy eksploatacji samochodu, społecze ństwa o podejmowanych i planowanych poziom hałasu w czasie pracy samochodu itp.); działaniach z zakresu ochrony środowiska; zgodnie z zasad ą dost ępu do informacji dane te - wydawanie broszur i ulotek informacyjnych; powinny by ć ujawniane na etykietach lub w - szersze wł ączanie si ę organizacji pozarz ądowych w dokumentach technicznych produktów. proces edukacji ekologicznej. Dodatkowo przy ocenie skuteczno ści realizacji wg 3. Wspieranie zakładów/ instytucji wdra Ŝaj ących polityki ekologicznej pa ństwa dla programu ochrony system zarz ądzania środowiskiem. środowiska b ędą stosowane wska źniki społeczno- ekonomiczne: 13. Sposób kontroli oraz dokumentowania - poprawa stanu zdrowia obywateli, mierzona przy realizacji programu. pomocy takich mierników jak długo ść Ŝycia, spadek umieralno ści niemowl ąt, spadek zachorowalno ści na Kontrola realizacji Programu ochrony środowiska obszarach, w których szkodliwe oddziaływanie na wymaga oceny stopnia realizacji przyj ętych w nim celów i środowisko i zdrowie wyst ępuj ą w szczególnie działa ń, przewidzianych do wykonania w okre ślonym du Ŝym nat ęŜ eniu (obszary najsilniej zurbanizowane i terminie. Nale Ŝy systematycznie ocenia ć te Ŝ stopie ń uprzemysłowione); rozbie Ŝno ści mi ędzy zało Ŝeniami a realizacj ą programu - zmniejszenie zu Ŝycia energii, surowców i materiałów oraz analizowa ć przyczyny tych niespójno ści. na jednostk ę produkcji oraz zmniejszenie całkowitych przepływów materiałowych w Zgodnie z Ustaw ą o ochronie środowiska, Wójt Gminy gospodarce; co 2 lata sporz ądza raport z wykonania programu ochrony - zmniejszenie tempa przyrostu obszarów środowiska i przedstawia go Radzie Gminy. W przypadku wył ączanych z rolniczego i le śnego u Ŝytkowania dla Programu ochrony środowiska dla gminy Gronowo potrzeb innych sektorów produkcji i usług Elbl ąskie, pierwszy raport powinien obejmowa ć okres materialnych; 2004 - 2005, a drugi okres 2006 - 2007 - oba znajduj ące - coroczny przyrost netto miejsc pracy w wyniku si ę w zasi ęgu celów krótkoterminowych. realizacji przedsi ęwzi ęć ochrony środowiska.

Po wykonaniu pierwszego raportu istnieje mo Ŝliwo ść Poza wska źnikami społeczno-ekonomicznymi stosuje wprowadzenia aktualizacji programu na najbli Ŝsze dwa si ę wska źniki stanu środowiska i presji na środowisko: lata. Cały program b ędzie aktualizowany co cztery lata. - zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń Nale Ŝy tu zaznaczy ć, Ŝe ze wzgl ędu na brak wielu aktów odprowadzanych do wód l ądowych, popraw ę jako ści wykonawczych do Prawa ochrony środowiska i do ustaw wód płyn ących, stoj ących i wód podziemnych, a komplementarnych, w miar ę ich wchodzenia w Ŝycie szczególnie głównych zbiorników wód podziemnych, Program powinien by ć korygowany. popraw ę jako ści wody do picia oraz spełnienie przez wszystkie te rodzaje wód wymaga ń jako ściowych Podstawowe działania maj ące na celu kontrol ę obowi ązuj ących w Unii Europejskiej; wdra Ŝania programu to: - popraw ę jako ści powietrza poprzez zmniejszenie - sporz ądzenie raportu co dwa lata, oceniaj ącego emisji zanieczyszcze ń powietrza (zwłaszcza post ęp wdra Ŝania programu ochrony środowiska; zanieczyszcze ń szczególnie szkodliwych dla zdrowia - aktualizacja celów krótkoterminowych na nast ępne i zanieczyszcze ń wywieraj ących najbardziej dwa lata; niekorzystny wpływ na ekosystemy, a wi ęc przede Dziennik Urz ędowy - 2484 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

wszystkim metali ci ęŜ kich, trwałych zanieczyszcze ń Lp. WSKA ŹNIK 12 wielko ść emisji zanieczyszcze ń gazowych do powietrza (bez CO 2) z organicznych, substancji zakwaszaj ących, pyłów i zakładów szczególnie uci ąŜ liwych lotnych zwi ązków organicznych); 13 udział energii odnawialnej w całkowitym zu Ŝyciu energii pierwotnej 14 udział powierzchni terenów o przekroczonych warto ściach dopuszczalnych - zmniejszenie uci ąŜ liwo ści hałasu, przede wszystkim st ęŜeń podstawowych substancji zanieczyszczaj ących powietrze poziomu hałasu na granicy własno ści wokół 15 lesisto ść (% ogólnej powierzchni jednostki administracyjnej) obiektów przemysłowych, hałasu ulicznego w 16 powierzchnia terenów obj ęta formami prawnej ochrony obszarowej (% ogólnej powierzchni jednostki administracyjnej) miastach oraz hałasu wzdłu Ŝ tras komunikacyjnych; 17 powierzchnia gruntów zdegradowanych i zdewastowanych wymagaj ących - zmniejszenie ilo ści wytwarzanych i składowanych rekultywacji odpadów, rozszerzenie zakresu ich gospodarczego 18 nakłady inwestycyjne na ochron ę środowiska i gospodark ę wodn ą 19 liczba, jako ść i skuteczno ść kampanii edukacyjno - informacyjnych wykorzystania oraz ograniczenie zagro Ŝeń dla środowiska ze strony odpadów niebezpiecznych; Porównanie informacji okre ślonych na podstawie - ograniczenie degradacji gleb, zmniejszenie pomiarów i ocen do stanu bazowego b ędzie efektem powierzchni obszarów zdegradowanych na terenach realizacji zało Ŝonych celów i działa ń o programie. Istotne poprzemysłowych, w tym likwidacja starych znaczenie maja te Ŝ mierniki świadomo ści społecznej składowisk odpadów, zwi ększenie skali (m.in. edukacja ekologiczna w zakresie ochrony przywracania obszarów bezpo średnio lub po średnio środowiska na terenie gminy). zdegradowanych przez działalno ść gospodarcz ą do stanu równowagi ekologicznej, ograniczenie 14. Analiza mo Ŝliwych do zastosowa ń rozwi ąza ń pogarszania si ę jako ści środowiska w jednostkach na podstawie oceny infrastruktury gminy, organizacji osadniczych i powstrzymanie procesów degradacji wewn ętrznej i zarz ądzania ochron ą środowiska w zabytków kultury; gminie oraz sytuacji finansowej. - wzrost lesisto ści, rozszerzenie renaturalizacji obszarów le śnych oraz wzrost zapasu i przyrost W wyniku analizy stanu aktualnego środowiska na masy drzewnej, a tak Ŝe wzrost poziomu terenie gminy Gronowo Elbl ąskie okre ślono cele krótko- i ró Ŝnorodno ści biologicznej ekosystemów leśnych i długoterminowe oraz wytyczono kierunki działa ń poprawa stanu zdrowotno ści lasów b ędących pod zmierzaj ące do poprawy stanu poszczególnych jego wpływem zanieczyszcze ń powietrza , wody lub komponentów, a tak Ŝe okre ślono priorytetowe gleby; przedsi ęwzi ęcia ekologiczne. - zahamowanie zaniku gatunków ro ślin i zwierz ąt oraz zaniku ich naturalnych siedlisk; Analizuj ąc mo Ŝliwo ść zastosowania przedstawionych - zmniejszenie negatywnej ingerencji w krajobrazie rozwi ąza ń na podstawie uwarunkowa ń dotycz ących oraz kształtowanie estetycznego krajobrazu istniej ącej infrastruktury, organizacji i zarz ądzania ochron ą zharmonizowanego z otaczaj ącą przyrod ą. środowiska oraz sytuacji finansowej w gminie, stwierdzono, Ŝe wszystkie zaproponowane W celu oceny realizacji działa ń okre ślonych w przedsi ęwzi ęcia s ą mo Ŝliwe do zrealizowania Programie na rzecz ochrony środowiska wykorzystywany uwzgl ędniaj ąc nast ępuj ące warunki: będzie system pa ństwowego monitoringu prowadzony - etapowo ść wdra Ŝania przewidzianych do realizacji przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, zada ń, Wojewódzk ą i Powiatow ą Stacj ę Sanitarno- - powołanie zespołu konsultacyjnego, którego Epidemiologiczn ą, a tak Ŝe instytucje i placówki badawcze zadaniem byłby nadzór w zakresie wdra Ŝania, zajmuj ące się zagadnieniami z zakresu ochrony realizacji oraz monitoringu funkcjonowania środowiska. W wyniku przeprowadzonych pomiarów i programu, ocen stanu środowiska dostarczone b ędą informacje - pozyskanie dodatkowych środków finansowych na w zakresie: czysto ści wód powierzchniowych i realizacj ę przewidzianych w planie zada ń podziemnych, stanu powietrza atmosferycznego, hałasu i inwestycyjnych i pozainwestycyjnych. promieniowania niejonizuj ącego, gospodarki odpadami, powstałych awarii oraz przyrody o Ŝywionej. Jako zagro Ŝenia dla realizacji Programu uznano: - zmian ę uwarunkowa ń prawnych, maj ących wpływ na Tabela 29 Wska źniki oceny efektów realizacji zmian ę zakresu obowi ązków dla władz gminy oraz Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Gronowo maj ących wpływ na jej sytuacj ę finansow ą, Elbl ąskie. - niewła ściwe zarz ądzanie wdra Ŝaniem Programu, monitorowanie efektów, brak korekt i uprzedzania Lp. WSKA ŹNIK 1 pobór wody przez wodoci ągi sieciowe ewentualnych zagro Ŝeń, 2 ścieki przemysłowe i komunalne wymagaj ące oczyszczania - nieumiej ętno ść pozyskania funduszy na realizacj ę 3 udział ścieków przemysłowych nieoczyszczonych zamierzonych działa ń, 4 udział ścieków nieoczyszczonych odprowadzanych sieci ą kanalizacyjn ą 5 udział ścieków oczyszczonych biologicznie, chemicznie i z podwy Ŝszonym - brak wła ściwej koordynacji, a tak Ŝe brak współpracy usuwaniem biogenów w ogólnej ilo ści ścieków oczyszczonych ponadregionalnej w zakresie niektórych działa ń, 6 ładunek BZT 5 w oczyszczonych ściekach komunalnych 7 ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej - wyst ąpienie nagłych, nieprzewidzianych awarii lub 8 ludno ść obsługiwana przez oczyszczalnie kl ęsk, które spowoduj ą konieczno ść innego 9 stopie ń wykorzystania odpadów komunalnych rozdysponowania środków finansowych. 10 stopie ń wykorzystania odpadów przemysłowych 11 wielko ść emisji zanieczyszcze ń pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie uci ąŜ liwych

Dziennik Urz ędowy - 2485 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

SPIS LITERATURY.

1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2001.62.627 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2001 roku Nr 115, poz. 1229; Dz. U. z 2002 roku Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz.1271, Nr 233, poz.1957; Dz. U. z 2003 roku Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 717 i 721, Nr 162, poz. 1568, Nr 175, poz. 1693, Nr 190, poz. 1865 i nr 217, poz. 2124; Dz. U. z 2004 roku Nr 19, poz. 177, Nr 49, poz. 464, nr 70, poz. 631, Nr 91, poz. 875, Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959 i nr 121, poz. 1236); 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004.92.880); 3. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity Dz. U. 95.16.78 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 1997 roku Nr 60, poz. 370, Nr 80, poz. 505, Nr 160, poz. 1079; Dz. U. z 1998 roku - Nr 106, poz. 668; Dz. U. z 2000 roku Nr 12, poz. 136, Nr 120, poz. 1268; Dz. U. z 2001 roku Nr 81, poz. 875, Nr 100, poz. 1085; Dz. U. z 2002 roku Nr 113, poz. 984; Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568; Dz. U. z 2004 roku Nr 49, poz. 464); 4. Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. 2000.56.679 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2000 roku Nr 86, poz. 958, Nr 120, poz. 1268; Dz. U. z 2001 roku Nr 110, poz. 1189, Nr 145, poz. 1623; Dz. U. z 2002 roku Nr 25, poz. 253, Nr 113, poz. 984, Nr 200, poz. 1682; Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 721, Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, Nr 203, poz. 1966, Nr 229, poz. 2273; Dz. U. z 2004 roku Nr 92, poz. 880 i Nr 93, poz. 894); 5. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2001.115. poz. 1229 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2001 roku Nr 154, poz. 1803; Dz. U. z 2002 roku Nr 113, poz. 984, Nr 130, poz. 1112, Nr 233, poz. 1957, Nr 238, poz. 2022; Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 717, Nr 165, poz. 1592, Nr 190, poz. 1865 i Nr 228, poz. 2259 oraz Dz. U. z 2004 roku Nr 92, poz. 880 i Nr 96, poz. 959); 6. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U.94.27.96 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 1996 roku Nr 106, poz. 496; Dz. U. z 1997 roku Nr 88, poz. 554, Nr 111, poz. 726, Nr 133, poz. 885; Dz. U. z 1998 roku Nr 106, poz. 668; Dz. U. z 2000 roku Nr 109, poz. 1157, Nr 120, poz. 1286; Dz. U. z 2001 roku Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229, Nr 154, poz. 1800; Dz. U. z 2002 roku Nr 113, poz. 984, Nr 117, poz. 1007, Nr 153, poz. 1271, Nr 166, poz. 1360, Nr 240, poz. 2055; Dz. U. z 2003 roku Nr 223, poz. 2219); 7. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2001.72.747 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2001 roku Nr 115, poz. 1229; Dz. U. z 2002 roku Nr 113, poz. 984; Dz. U. z 2004 roku Nr 96, poz. 959); 8. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.2001.62.628 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2002 roku Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, poz. 1671; Dz. U. z 2003 roku Nr 7, poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 roku Nr 96, poz. 959 i nr 116, poz. 1208); 9. II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, Ministerstwo Środowiska; 10. Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010; 11. Program Ochrony Środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2010; 12. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmi ńsko-mazurskiego; 13. Wojewódzki plan gospodarki odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego; 14. Szczegółowa mapa geologiczna Polski + obja śnienia; 15. Mapa geologiczno-gospodarcza Polski; 16. Rocznik statystyczny województwa warmi ńsko-mazurskiego, 2003; 17. Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego, WIO Ś, 2003; 18. Arkusz Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000,: Elbl ąg-S; 19. Dokumentacja zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych śuław i Mierzei Wi ślanej, 2000 r.; 20. Informacja o stanie środowiska na obszarze powiatu elbl ąskiego w roku 2002., Elbl ąg 2003 r.; 21. Informacja o stanie środowiska na obszarze powiatu elbl ąskiego w roku 2003, Elbl ąg 2004 r.; 22. Strategia rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie 2004-2013; Gronowo Elbl ąskie 2004; 23. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gronowo Elbl ąskie, Elbl ąg 1999; 24. Strategia trwałego, zrównowa Ŝonego rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu elbl ąskiego; Starostwo Powiatowe w Elbl ągu, 2000 r.; 25. Atlas geochemiczny Polski 1:2 500 000” (Lis, Pasieczna 1995); 26. Ocena stanu czysto ści wód powierzchniowych na terenie powiatu elbl ąskiego badanych w 2003 roku, WIO Ś, 2004; 27. Geografia regionalna Polski, J. Kondracki; 28. Stan techniczny urz ądze ń melioracyjnych i osłony przeciwpowodziowej na terenie powiatu elbl ąskiego w tym śuław Elbl ąskich w oparciu o jesienne przegl ądy; śuławski Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Elbl ągu, 2003; 29. http://gronowo-elblaskie-ug.bip-wm.pl;

SPIS TABEL.

Tabela 1 Formy u Ŝytkowania terenu w granicach administracyjnych gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 2 Obiekty wpisane do Rejestru Zabytków zlokalizowane na obszarze gminy. Tabela 3 Ludno ść gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 4 Struktura demograficzna na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 5 Sektory gospodarki narodowej zatrudniaj ące mieszka ńców gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 6 Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów i wybranych form prawnych. Tabela 7 Struktura zasiewów w 2002 roku na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 8 Pogłowie zwierz ąt gospodarskich w 2002 roku w gospodarstwach zlokalizowanych na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 9 Ujada wód podziemnych na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 10 Składowisko odpadów komunalnych w Nowym Dworze Elbl ąskim. Tabela 11 Stan czysto ści rzek przepływaj ących przez obszar gminy Gronowa Elbl ąskie w wybranych punktach pomiarowych. Dziennik Urz ędowy - 2486 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 12 Punkty sieci krajowego, regionalnego i lokalnego monitoringu wód podziemnych zlokalizowane na obszarze powiatu elbl ąskiego. Tabela 13 Obszary o najwi ększym zagro Ŝeniu powodziowym podczas wezbra ń wód na terenie śuław Elbl ąskich (gmina Gronowa Elbl ąskie). Tabela 14 Główne czynniki zanieczyszczaj ące powietrze. Tabela 15 Wyniki pomiarów zanieczyszcze ń powietrza na obszarze powiatu elbl ąskiego. Tabela 16 Emisja podstawowych rodzajów zanieczyszczeń na obszarze powiatu w latach 1998-2003. Tabela 17 Stacja bazowa telefonii komórkowej zlokalizowana na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 18 Zagro Ŝenia dla systemu przyrodniczego, sposoby ich eliminacji i minimalizacji. Tabela 19 Klasy bonitacyjne gruntów ornych na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 20 Klasy bonitacyjne u Ŝytków zielonych na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 21 Wyniki oznacze ń zawarto ści pierwiastków oraz warto ści odczynu pH w próbkach gleb z obszaru powiatu elbl ąskiego. Tabela 22 Zawarto ść pierwiastków w glebach powiatu elbl ąskiego (w mg/kg). Tabela 23 Przekroczone st ęŜ enia dla grupy A. Tabela 24 Nakłady inwestycyjne na ochron ę środowiska i gospodark ę wodn ą w 2002 roku. Tabela 25 Nakłady inwestycyjne na ochron ę środowiska i gospodark ę wodn ą w 2003 roku. Tabela 26 Szacunkowe koszty wdro Ŝenia Programu w latach 2004-2007. Tabela 27 Symulacja rozkładu źródeł finansowania zada ń wytyczonych w Programie. Tabela 28 Najwa Ŝniejsze źródła finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska i gospodarki Odpadami. Tabela 29 Wska źniki oceny efektów realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Gronowa Elbl ąskie.

SPIS RYSUNKÓW.

Rysunek 1 Struktura wiekowa mieszka ńców gminy Gronowa Elbl ąskie (stan na 31.12.2003). Rysunek 2 Struktura u Ŝytków rolnych [ha] w granicach gminy Gronowa Elbl ąskie.

Zał ącznik do uchwały Nr XXVIII/193/05 Rady Gminy Gronowo Elbl ąskie z dnia 29 grudnia 2005 r.

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE NA LATA 2005-2010.

Gronowo Elbl ąskie, 2004 SPIS TRE ŚCI.

1. WPROWADZENIE.

2. PODSTAWA WYKONANIA PRACY.

3. CEL I ZAKRES PRACY.

4. CHARAKTERYSTYKA GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE. 4.1 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA. 4.2 SYTUACJA GOSPODARCZA.

5. ZAŁO śENIA OPRACOWANIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE WYNIKAJ ĄCE Z OBOWI ĄZUJ ĄCYCH AKTÓW PRAWNYCH I DOKUMENTÓW.

6. DIAGNOZA I OCENA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE. 6.1 ODPADY POWSTAJ ĄCE w SEKTORZE KOMUNALNYM. 6.1.1 Odpady komunalne. 6.1.1.1 Analiza i ocena aktualnego stanu gospodarki odpadami komunalnymi. 6.1.1.1.1 Źródła i ilo ści powstawania odpadów komunalnych. 6.1.1.1.2 Oszacowanie ilo ści odpadów komunalnych na podstawie wska źników. 6.1.1.1.3 Zbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych. 6.1.1.1.4 Stan aktualny w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. 6.1.1.1.5 Ocena aktualnego stanu gospodarki odpadami komunalnymi. 6.1.1.2 Prognozy powstawania odpadów na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie w latach 2005-2010. 6.1.1.2.1 Analiza czynników demograficznych i społeczno-gospodarczych. 6.1.1.2.2 Prognozy wytwarzania odpadów komunalnych na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie do 2010 roku. 6.1.1.3 Cele przewidziane do realizacji w gospodarce odpadami komunalnymi na terenie gminy Gronowo Elbląskie. 6.1.1.4 Propozycja systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla gminy Gronowo Elbl ąskie. 6.1.1.4.1 Koncepcja systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla gminy Gronowo Elbl ąskie. 6.1.1.4.2 Proponowane rozwi ązania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. 6.1.1.4.3 Cz ęstotliwo ść odbioru odpadów. 6.1.1.4.4 Proponowane rozwi ązania techniczne dla projektowanego systemu. 6.1.1.5 Działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami w sektorze komunalnym. Dziennik Urz ędowy - 2487 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

6.1.1.5.1 Działania zmierzaj ące do zapobiegania, powstawaniu odpadów. 6.1.1.5.2 Działania zmierzaj ące do ograniczenia ilo ści odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko. 6.1.1.5.3 Działania wspomagaj ące prawidłowe post ępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 6.1.1.5.4 Plan redukcji ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów. 6.1.2 Odpady opakowaniowe. 6.1.2.1 Stan aktualny gospodarki odpadami opakowaniowymi. 6.1.2.2 Prognozy powstawania odpadów opakowaniowych. 6.1.2.3 Cele i działania w gospodarce odpadami opakowaniowymi. 6.1.2.4 Plan działa ń w gospodarce odpadami opakowaniowymi. 6.1.3 Odpady niebezpieczne wyst ępuj ące w strumieniu odpadów komunalnych. 6.1.3.1 Stan aktualny. 6.1.3.2 Prognozy powstawania. 6.1.3.3 Cele w gospodarce odpadami niebezpiecznymi wyst ępuj ącymi w strumieniu odpadów komunalnych. 6.1.3.4 Plan działa ń. 6.1.4 Osady ściekowe. 6.1.4.1 Stan aktualny. 6.1.4.2 Prognozy powstawania osadów ściekowych. 6.1.4.3 Cele przewidziane do realizacji w gospodarce osadami ściekowymi. 6.1.5 Przewidywane zadania do realizacji w gospodarce odpadami komunalnymi. 6.2 GOSPODARKA ODPADAMI POWSTAJ ĄCYMI w SEKTORZE GOSPODARCZYM z UWZGL ĘDNIENIEM ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH. 6.2.1 Źródła i ilo ści powstawania odpadów. 6.2.2 Odpady niebezpieczne w sektorze odpadów gospodarczych. 6.2.3 Odzyski unieszkodliwianie odpadów. 6.2.4 Analiza stanu gospodarki odpadami. 6.2.5 Prognozy powstawania odpadów. 6.2.6 Cele do osi ągni ęcia w gospodarce odpadami z sektora gospodarczego. 6.3 SZCZEGÓLNE RODZAJE ODPADÓW INNYCH NI ś NIEBEZPIECZNE. 6.3.1 Zu Ŝyte opony. 6.3.2 Wyeksploatowane pojazdy. 6.3.3 Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny. 6.4 SZCZEGÓLNE RODZAJE ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH. 6.4.1 Odpady zawieraj ące PCB. 6.4.2 Odpady zawieraj ące azbest. 6.4.3 Baterie i akumulatory. 6.4.4 Oleje odpadowe. 6.4.5 Odpady medyczne. 6.4.6 Odpady weterynaryjne. 6.4.7 Zwłoki zwierz ęce. 6.4.7 Pestycydy. 6.5 DZIAŁANIA ZMIERZAJ ĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI W SEKTORZE GOSPODARCZYM Z UWZGL ĘDNIENIEM ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH.

7. ZADANIA INWESTYCYJNE I POZAINWESTYCYJNE W GOSPODARCE ODPADAMI DLA GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE W LATACH 2005 - 2010 WRAZ Z HARMONOGRAMEM.

8. OPRACOWANIE PROGRAMU PROMOCJI I EDUKACJI W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI. 8.1 DOTYCHCZASOWE DZIAŁANIA W ZAKRESIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ. 8.2 PROGRAM PROMOCJI i EDUKACJI w ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI. 8.3 PROGRAM PROMOCJI i EDUKACJI w ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI INNYMI NI ś KOMUNALNE.

9. OKRE ŚLENIE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH SŁU śĄ CYCH REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI. 9.1 ŹRÓDŁA POZYSKIWANIA FUNDUSZY. 9.2 ZASADY ORAZ SPOSÓB FINANSOWANIA PRZEDSI ĘWZI ĘĆ PRIORYTETOWYCH. 9.3 OSZACOWANIE KOSZTÓW PRZEDSI ĘWZI ĘĆ PRZEWIDZIANYCH w PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY GRONOWO ELBL ĄSKIE.

10. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU GOSPOJJARKI ODPADAMI NA ŚRODOWISKO.

11. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW.

12. STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM.

LITERATURA. SPIS TABEL. SPIS RYSUNKÓW. SPIS ZAŁ ĄCZNIKÓW. Dziennik Urz ędowy - 2488 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

1. Wprowadzenie. - Instrumenty i źródła finansowe słu Ŝą ce realizacji planu, Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Gronowo - Program promocji i informacji zamierzonych celów, Elbl ąskie na lata 2005-2010 powstał jako realizacja - Oszacowanie kosztów funkcjonowania systemu Ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr gospodarki odpadami, 62, poz. 628 z pó źn. zmianami), która wprowadza - System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych obowi ązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, celów, wojewódzkim, powiatowym i gminnym (rozdział 3, art. 14- - Analiz ę oddziaływania projektu planu na środowisko. 16). Opracowywany „Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2005-2010” stanowi Powy Ŝsze zagadnienia uj ęto w kolejnych cz ęś ciach jeden z elementów tworzonego systemu gospodarki opracowania, uwzgl ędniaj ąc ogóln ą charakterystyk ę odpadami w kraju. gminy, która mo Ŝe by ć przydatna w pracach z zakresu prognozowania i planowania gospodarki odpadami. 2. Podstawa wykonania pracy. Plan gospodarki odpadami dla gminy Gronowo Niniejszej praca została wykonana na podstawie Elbl ąskie został opracowany zgodnie z Polityk ą umowy nr 4.23.0447.30.0 z dnia 15.07.2004 r. na Ekologiczn ą Pa ństwa, Planem Gospodarki Odpadami dla opracowanie „Programu Ochrony Środowiska wraz z Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego. Planem Planem Gospodarki Odpadami” dla gminy Gronowo gospodarki odpadami dla powiatu elbl ąskiego na lata Elbl ąskie, zawartej pomi ędzy Gmin ą Gronowo Elbl ąskie a 2004-2010, Programem usuwania azbestu i wyrobów Pa ństwowym Instytutem Geologicznym w Warszawie. zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski. Plan obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstaj ących i 3. Cel i zakres pracy. przywo Ŝonych na teren gminy tj.: odpady komunalne z uwzgl ędnieniem odpadów ulegaj ących biodegradacji, Celem „Planu Gospodarki Odpadami dla gminy odpady inne ni Ŝ niebezpieczne z uwzgl ędnieniem Gronowo Elbl ąskie” jest opracowanie działa ń odpadów opakowaniowych, budowlanych i remontowych, zmierzaj ących do utworzenia nowoczesnego systemu wraków samochodowych, opon oraz odpady gospodarowania odpadami, na który składaj ą si ę mi ędzy niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, innymi strategiczne zadania dotycz ące gospodarki oleje odpadowe, baterie i akumulatory. odpadami. Du Ŝe znaczenie ma te Ŝ wskazanie najwa Ŝniejszych problemów zwi ązanych z 4. Charakterystyka gminy Gronowo Elbl ąskie. gospodarowaniem odpadami oraz okre ślenie kosztów systemu gospodarki odpadami. 4.1 Sytuacja demograficzna.

Niniejszy plan obejmuje: Według danych Banku Danych Regionalnych liczba ludno ści gminy Gronowo Elbl ąskie wynosiła na koniec - Analiz ę i ocen ę aktualnego stanu gospodarki 2003 roku 4 872 osoby, przy czym liczba kobiet odpadami, przekraczała liczb ę m ęŜ czyzn (na 100 m ęŜ czyzn - Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki przypadały 104 kobiety). Poni Ŝej, w formie tabelarycznej, odpadami, przedstawiono informacje dotycz ące struktury - Działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w demograficznej charakteryzowanej jednostki dziedzinie gospodarki odpadami, administracyjnej na koniec I i II półrocza 2003 roku: - Koncepcj ę systemu gospodarki odpadami,

Dziennik Urz ędowy - 2489 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 4-1 Ludno ść gminy Gronowo Elbl ąskie.

Stan ludno ści według: Lp. Mieszka ńcy: stałego miejsca zameldowania faktycznego miejsca zamieszkania stan na 30.06.2003 stan na 31.12.2003 stan na 30.06.2003 stan na 31.12.2003 1. ogółem, w tym: 4913 4913 4891 4872 2. męŜ czy źni 2410 2411 2398 2393 3. kobiety 2503 2502 2493 2479 Źródło: Bank Danych Regionalnych (www.stat.gov.pl).

Struktura wiekowa mieszka ńców gminy przedstawiała si ę nast ępuj ąco:

Rysunek 1 Struktura wiekowa mieszka ńców gminy Gronowo Elbl ąskie (stan na 31.12.2003).

Mieszka ńcy gminy Gronowo Elbl ąskie z uwzgl ędnieniem struktury wiekowej

500 450 400 452 440 432 ców 350 422 ń 389 394 383 359 369 300 334 250 295 279 200 150 183 100

liczba mieszka 141 50 0 0-4 5-9 lat 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 lat i lata lat lat lata lat lata lat lata lat lata lat lata wi ęcej przedziały wiekowe

Źródło: www.stat.gov.pl

Z powy Ŝszego wykresu, uwzgl ędniaj ącego czteroletnie przeniosło si ę z miast a pozostałe 31 z jednostek przedziały wiekowe, wynika, Ŝe najliczniej reprezentowan ą wiejskich. Spo śród 80 osób, które wyemigrowały z grup ą mieszka ńców gminy s ą osoby powy Ŝej 65 roku obszaru charakteryzowanej jednostki administracyjnej, 56 Ŝycia. Zjawisko to spowodowane jest brakiem podziału przeniosło si ę do miasta, 22 na wie ś a 2 poza granice uwzgl ędniaj ącego dalsze horyzonty wiekowe (nie kraju. wiadomo ile osób mie ści si ę w kolejnych czteroletnich przedziałach wiekowych) i z cał ą pewno ści ą powoduje Tabela 4-2 Struktura demograficzna na obszarze myln ą interpretacj ę struktury wiekowej społecze ństwa gminy Gronowo Elbl ąskie. charakteryzowanej jednostki administracyjnej. Potwierdza to analiza zagadnie ń demograficznych oparta o podział na Stan na wiek produkcyjny i nieprodukcyjny. Wyszczególnienie 31.12.2003 roku Ludno ść ogółem 4872 Liczba ludno ści w wieku przedprodukcyjnym wynosi w MęŜ czy źni 2393 gminie Gronowo Elbl ąskie 1272 osoby, w wieku Kobiety 2479 produkcyjnym s ą to 3063 osoby, a w wieku Ludno ść na 1 km 2 55 poprodukcyjnym 537 osób. Kobiety na 100 m ęŜ czyzn 104 Ruch naturalny ludno ści Mał Ŝeństwa 27 Generalnie struktura wieku ludno ści Urodzenia Ŝywe 57 charakteryzowanej jednostki administracyjnej jest Zgony 37 korzystna na tle sytuacji w województwie warmi ńsko- Przyrost naturalny 20 mazurskim, głównie dzi ęki nieco wi ększej ilo ści osób w Migracje ludno ści na pobyt stały wieku przedprodukcyjnym (26 % w stosunku do 25 % w Napływ 91 Odpływ 80 województwie) i wci ąŜ utrzymuj ącym si ę dodatnim Saldo migracji 11 przyro ście naturalnym (0,4 % w stosunku do 0,2 % w Źródło: www.stat.gov.pl całym województwie). Zgodnie z informacjami Banku Danych Regionalnych Równie istotne z punktu widzenia procesów ogólna liczba pracuj ących wynosiła na koniec 2003 roku w demograficznych jest zjawisko migracji. Z informacji gminie Gronowo Elbl ąskie 347 osób. Z tej grupy 180 osób Banku danych Regionalnych wynika, Ŝe zasadniczo na stanowiły kobiety. Stopa bezrobocia w gminie wynosiła na obszarze gminy w 2003 roku odnotowano dodatni saldo koniec 2003 roku 13,6 %, przy czym nale Ŝy mie ć na migracji. Jego warto ść wyniosła +11. Napływ ludno ści do uwadze, Ŝe znaczna cz ęść bezrobocia ukryta była (i gminy osi ągn ął warto ść 91 osób, z czego 60 osób prawdopodobnie jest nadal) w gospodarstwach rolnych. Dziennik Urz ędowy - 2490 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Wśród przyczyn tego zjawiska mo Ŝna wymieni ć spółdzielnie - przez 4, natomiast stowarzyszenia i restrukturyzacj ę du Ŝych dawnych zakładów rolnych oraz organizacje społeczne przez 7 podmiotów. upadek szeregu podmiotów pracuj ących na rzecz rolnictwa. Rolnictwo.

Zasadniczo w gminie na 347 osób pracuj ących Zgodnie z informacjami zawartymi w Strategii rozwoju przypadały 662 osoby bezrobotne (bezrobotni gminy Gronowo Elbl ąskie na lata 2004-2013 powierzchnia zarejestrowani). W ich grupie 51,5 % stanowiły kobiety uŜytków rolnych w obr ębie charakteryzowanej jednostki (341 osób). administracyjnej wynosi 7 405 ha. Ich struktura przedstawia si ę nast ępuj ąco: 4.2 Sytuacja gospodarcza. Rysunek 2 Struktura u Ŝytków rolnych [ha] w granicach Gmina Gronowo Elbl ąskie, podobnie zreszt ą jak gminy Gronowo Elbl ąskie. powiat elbl ąski, jest obszarem o stosunkowo niskim Struktura u Ŝytków rolnych w granicach stopniu uprzemysłowienia i urbanizacji. W 2003 roku administracyjnych gminy Gronowo Elbl ąskie funkcjonowały na jej terenie 303 podmioty gospodarki narodowej, w struktur z których dominowały podmioty z 196 sektora prywatnego (96,4 %). 3598 W odniesieniu do lat poprzednich (2001 i 2002) na obszarze gminy notuje si ę systematyczny wzrost liczby 3589 podmiotów gospodarczych - z 290 w roku 2001 do 298 w roku 2002 i 303 w roku 2003. Tendencja ta dotyczy przede wszystkim sektora prywatnego. 22

grunty orne sady łąki pastw iska Jak wynika z zamieszczonej poni Ŝej tabeli najwi ększa liczba podmiotów gospodarki narodowej zajmuje si ę przetwórstwem przemysłowym. W obr ębie tej sekcji Źródło: Strategia rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie na dominuje przemysł rolno-spo Ŝywczy, a jednymi z lata 2004-2013. wi ększych zakładów działaj ących w tej bran Ŝy s ą ubojnia zwierz ąt w Gronowie Elbl ąskim, młyn w Gronowie O znacznych mo Ŝliwo ściach produkcyjnych rolnictwa Elbl ąskim oraz kaszarnia w Mojkowie. na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej decyduj ą jako ść i przydatno ść gleb, warunki Liczb ę podmiotów gospodarki narodowej, działaj ących agroprzyrodnicze, geomorfologia oraz stosunki wodne. W w roku 2003 na obszarze charakteryzowanej jednostki oparciu o analiz ę tych czynników IUNG w Puławach administracyjnej, według sektorów i wybranych form wyznaczył wska źnik waloryzacji rolniczej przestrzeni prawnych, przedstawiono w poni Ŝszej tabeli: produkcyjnej wynosz ący dla gminy Gronowo Elbl ąskie 87,9 punktu (przy średniej dla Polski wynosz ącej 66,6 Tabela 4-3 Podmioty gospodarki narodowej wg punktu i średniej dla gmin typowo Ŝuławskich - 91,6 sektorów i wybranych form prawnych. punktu).

JEDNOSTKI ZAREJESTROWANE W SYSTEMIE REGON Przestrze ń rolnicza charakteryzowanej jednostki Lp. SEKTOR SEKTOR SEKCJA OGÓŁEM administracyjnej składa si ę z du Ŝej ilo ści małych działek PRYWATNY PUBLICZNY 1. Rolnictwo, łowiectwo, le śnictwo 29 - 29 uprawowych. Wyznacza je g ęsta sie ć rowów i kanałów, 2. Rybactwo 1 - 1 która jest typowa dla wewn ątrzpolderowych struktur 3. Przetwórstwo przemysłowe 53 - 53 melioracyjnych. Cech ą charakterystyczn ą tej sieci jest 4. Budownictwo 25 - 25 Handel hurtowy i detaliczny; znaczna retencyjno ść wody. Ponadto, w przypadku gminy naprawa pojazdów Gronowo Elbl ąskie, sie ć ta jest nadmiernie rozbudowana, 5. samochodowych, motocykli oraz 78 - 78 artykułów u Ŝytku osobistego i mało sprawna i niewła ściwie eksploatowana. W my śl domowego zapisów Strategii rozwoju… rozrzedzenie sieci rowów 6. Hotele i restauracje 5 - 5 poprzez drenowanie pozwoliłoby na stworzenie bardziej Transport, gospodarka 7. 39 - 39 magazynowa i ł ączno ść racjonalnej infrastruktury wodnej rolniczej przestrzeni 8. Po średnictwo finansowe 5 - 5 produkcyjnej. Obsługa nieruchomo ści, wynajem 9. i usługi zwi ązane z prowadzeniem 32 1 33 działalno ści gospodarczej Na obszarze charakteryzowanej jednostki Administracja publiczna i obrona narodowa, obowi ązkowe administracyjnej dominuj ą gleby kompleksu pszennego 10. ubezpieczenia społeczne i 4 2 6 bardzo dobrego i dobrego (49,2 %) oraz gleby kompleksu powszechne ubezpieczenie zdrowotne zbo Ŝowo-pastewnego mocnego (38,5 %). 11. Edukacja 2 6 8 Ochrona zdrowia i pomoc 12. 5 1 6 W 2002 roku, zgodnie z informacjami zawartymi w społeczna Działalno ść usługowa komunalna, Strategii rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie, na obszarze 13. społeczna i indywidualna, 14 1 15 charakteryzowanej jednostki administracyjnej pozostała SUMA 292 11 303 funkcjonowało 521 gospodarstw rolnych, w tym o Źródło: Bank Danych Regionalnych (www.stat.gov.pl) powierzchni powy Ŝej 1 ha - 258. Przeci ętna powierzchnia gospodarstwa wynosiła 11,2 ha, w tym powierzchnia Spo śród jednostek sektora prywatnego gospodarstw o areale powy Ŝej 1 ha - 22,4 ha. Spo śród zarejestrowanych w systemie REGON ponad 83 % (244 ogólnej liczby gospodarstw 372 prowadziły działalność podmioty) stanowiły osoby fizyczne. Spółki prawa wył ącznie rolnicz ą, natomiast wył ącznie pozarolnicz ą - 19. handlowego reprezentowane były przez 13 podmiotów, spółki z udziałem kapitału zagranicznego - przez 2, Dziennik Urz ędowy - 2491 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Zgodnie z wynikami Powszechnego Spisu Rolnego zagadnie ń dotycz ących gospodarki odpadami zawartych (2002) ogólna powierzchnia zasiewów, których struktur ę w Narodowej Strategii Ochrony Środowiska oraz do przedstawiono w poni Ŝszej tabeli, wynosiła na terenie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami. gminy Gronowo Elbl ąskie 3 423 ha, przy czym cały areał zasiewów znajdował si ę w wył ącznym posiadaniu Zachowano zgodno ść z dokumentami opracowanymi gospodarstw indywidualnych. na szczeblu wojewódzkim, w tym ze Strategi ą Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmi ńsko- Tabela 4-4 Struktura zasiewów w 2002 roku na Mazurskiego oraz z Planem Gospodarki Odpadami dla obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie. Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego a tak Ŝe z dokumentami o znaczeniu lokalnym, do których zaliczono % ogólnej Powierzchnia w Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Elbl ąskiego na Wyszczególnienie powierzchni [ha] zasiewów lata 2004-2010. Zbo Ŝa ogółem (ł ącznie z kukurydz ą na ziarno) 2 317 67,7 Ro śliny str ączkowe jadalne na nasiona 242 7,1 Ziemniaki 81 2,4 W zakresie aktów prawnych powołano si ę na: Ro śliny przemysłowe (w tym buraki cukrowe, - Ustaw ę o odpadach (Dz. U Nr 62/01, poz. 628 z 405 11,8 rzepak, rzepik) pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2002 roku Nr 41, Ro śliny pastewne (ł ącznie z mieszankami 134 3,9 zbo Ŝowo-str ączkowymi) poz. 365, Nr 113 poz. 984, Nr 199, poz. 1671; Dz. U. Pozostałe (w tym warzywa) 244 7,1 z 2003 roku Nr 7, poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 roku Nr Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Gronowo Elbl ąskie na 96, poz. 959 i Nr 116, poz. 1208) z dnia 27 kwietnia lata 2004-2013. 2001 roku, - Ustaw ę o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w W strukturze zasiewów zbó Ŝ dominowała pszenica, gminach (Dz. U. Nr 132/96, poz. 622 z pó źniejszymi której udział wynosił 91,4 % areału. Nast ępny w kolejno ści zmianami - Dz. U. z 1997 roku Nr 60, poz. 369, Nr był j ęczmie ń - 5,6 %. Zaledwie 0,2 % ogólnej powierzchni 121, poz. 770, Dz. U. z 2000 roku Nr 22, poz. 272, zasiewów zajmował owies. Nieco wi ęcej, bo 2 %, Dz. U. z 2001 roku Nr 100, poz. 1085, Dz. U. z 2002 przypadło na pszen Ŝyto. Nr 154, poz. 1800 i Nr 113, poz. 984, Dz. U. z 2003 roku Nr 7, poz. 78, Dz. U. z 2004 roku Nr 96, poz. W produkcji rolnej gminy odnotowano tak Ŝe wysoki 959) z dnia 13 wrze śnia 1996 roku, wska źnik uprawy warzyw, która była prowadzona przez 186 gospodarstw rolnych (35,7 % ogółu). oraz: - Ustaw ę - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr Zasadniczo ukierunkowanie gospodarstw rolnych 62/01, poz. 627 oraz Dz. U. Nr 115, poz. 1229; Dz. wyst ępuj ących na obszarze gminy na produkcj ę ro ślinn ą U. z 2002 roku Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr oraz podejmowanie decyzji przez rolników o zamianie 153, poz.1271, Nr 233, poz.1957; Dz. U. z 2003 roku trwałych u Ŝytków zielonych na grunty orne wynika z faktu Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 717 i 721, Nr 162, poz. odchodzenia od tradycyjnego i po Ŝą danego na śuławach 1568, Nr 175, poz. 1693, Nr 190, poz. 1865 i Nr 217, kierunku produkcji - chowu i hodowli bydła. poz. 2124; Dz. U. z 2004 roku Nr 19, poz. 177, Nr 49, poz. 464, Nr 70, poz. 631, Nr 91, poz. 875, Nr Poni Ŝej w formie tabelarycznej zamieszczono 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959 i Nr 121, poz. 1236) z informacje na temat pogłowia zwierz ąt gospodarskich w dnia 27 kwietnia 2001 roku; gospodarstwach zlokalizowanych na obszarze gminy - Ustaw ę o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony Gronowo Elbl ąskie w 2002 roku: środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085; Dz. U. z Tabela 4-5 Pogłowie zwierz ąt gospodarskich w 2002 2002 roku Nr 143, poz. 1196; Dz. U. z 2003 roku Nr roku w gospodarstwach zlokalizowanych na obszarze 7, poz. 78 i Nr 190, poz. 1865 oraz Dz. U. z 2004 gminy Gronowo Elbl ąskie. roku Nr 49, poz. 464) z dnia 27 lipca 2001 r.; - Ustaw ę o opakowaniach i odpadach % ogółu Liczba opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638 z Wyszczególnienie Ilo ść gospodarstw gospodarstw rolnych pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2003 roku nr 7, Bydło, w tym 2 226 110 21,1 poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 roku Nr 11, poz. 97 i Nr krowy 1 058 103 19,8 Trzoda chlewna 2 978 60 11,5 96, poz. 959) z dnia 11 maja 2001 r.; Owce 3 b.d. b.d. - Ustaw ę o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie Kozy 76 11 2,1 gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie Konie 44 14 2,7 Drób 4 796 105 20,2 produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, Źródło: Strategia rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie na poz. 639 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2002 lata 2004-2013. roku Nr 113, poz. 984; Dz. U. z 2003 roku Nr 7, poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 roku Nr 121, poz. 1263) z dnia 5. Zało Ŝenia opracowania Planu Gospodarki 11 maja 2001 r.; Odpadami dla gminy Gronowo Elbl ąskie wynikaj ące z - Ustaw ę o samorz ądzie gminnym (Dz. U. Nr 16/90, obowi ązuj ących aktów prawnych i dokumentów. poz.95 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2002 roku Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558 i Nr 113, poz. 984) Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Gronowo z dnia 8 marca 1990 roku Elbl ąskie został opracowany w oparciu o obowi ązuj ące a tak Ŝe na szereg rozporz ądze ń wydanych do ustaw, w akty prawne i dokumenty wy Ŝszego szczebla. tym rozporz ądzenie do Ustawy o odpadach w sprawie sporz ądzania planów gospodarki odpadami. Konstruuj ąc niniejszy dokument odwołano si ę do zało Ŝeń II Polityki Ekologicznej Pa ństwa, Polityki Du Ŝe znaczenie dla opracowania niniejszego Ekologicznej Pa ństwa na lata 2003-2006 z dokumentu miała równie Ŝ uchwała Nr V/208/97 Rady uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010, Gminy w Gronowie Elbl ąskim z dnia 19 czerwca 1997 roku w sprawie ustalenia szczegółowych zasad Dziennik Urz ędowy - 2492 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie gminy opłat według zasady – poniesione koszty plus Gronowo Elbl ąskie. uzasadniony zysk). Okre śla ona: W zwi ązku z istotnymi zmianami ogłoszonymi w 2003 - obowi ązki wła ścicieli nieruchomo ści w zakresie roku w ustawie o porz ądku i czysto ści w gminach, utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie wskazuje si ę potrzeb ę aktualizacji uchwały Rady Gminy w nieruchomo ści: Gronowie Elbl ąskim w sprawie szczegółowych zasad - gromadzenie odpadów komunalnych drobnych utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie gminy (odpady drobne - odpady stałe powstaj ące w Gronowo Elbl ąskie. Uchwała powinna w swojej tre ści zwi ązku z bytowaniem człowieka, w ty. m.in. uwzgl ędnia ć zapisy niniejszego Planu gospodarki resztki spo Ŝywcze, odpady z papieru, opakowania odpadami. towarów codziennego u Ŝytku, zimny popiół, uszkodzone naczynia, szmaty, puszki, zwi ędłe 6. Diagnoza i ocena aktualnego stanu gospodarki kwiaty) wył ącznie w przeznaczonych do tego celu odpadami na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie. pojemnikach i opró Ŝnianie ich co najmniej raz na dwa tygodnie; 6.1 Odpady powstaj ące w sektorze komunalnym. - utrzymanie w odpowiednim stanie technicznym i estetycznym obiektów i urz ądze ń zlokalizowanych 6.1.1 Odpady komunalne. na terenie nieruchomo ści; - wywo Ŝenie odpadów wielkogabarytowych (odpady Stan aktualny gospodarki odpadami na terenie gminy wielkogabarytowe - odpady stałe, które po Gronowo Elbl ąskie został scharakteryzowany i oceniony rozdrobieniu nie mog ą by ć swobodnie na podstawie przeprowadzonej ankietyzacji, stanowi ącej umieszczone w typowych pojemnikach na odpady główne źródło informacji o prowadzonej dotychczas ze wzgl ędu na swoje rozmiary lub ci ęŜ ar w tym gospodarce odpadami oraz dodatkowo w oparciu o dane m.in. meble, wózki dzieci ęce, sprz ęt gospodarstwa zebrane na drodze bezpo średnich kontaktów i wywiadów domowego, deski, materace, wraki pojazdów podczas wizji lokalnych. mechanicznych) przez wła ściciela nieruchomo ści Przedmiotow ą ankietyzacj ą i wywiadami obj ęto: lub na jego zlecenie przez jednostk ę wywozow ą na - Urz ąd Gminy w Gronowie Elbl ąskim, składowisko odpadów z wył ączeniem wraków - Starostwo Powiatowe w Elbl ągu, pojazdów mechanicznych, które nale Ŝy wywozi ć na - firmy zajmuj ącą si ę transportem odpadów, złomowiska; - firmy zajmuj ące si ę odzyskiem/unieszkodliwianiem - zawarcie pisemnej umowy z jednostk ą wywozow ą odpadów, na wywóz odpadów komunalnych stałych i - wytwórców odpadów z sektora gospodarczego, ciekłych. Świadczenie usług winno by ć - zarz ądzaj ących oczyszczalniami ścieków potwierdzone rachunkami, które b ędą komunalnych, dokumentowa ć wykonan ą usług ę; - placówki słu Ŝby zdrowia. - urz ądzenia słu Ŝą ce do gromadzenia odpadów Analiza stanu aktualnego przeprowadzona została dla komunalnych, ich rodzaj oraz zasady odpadów powstaj ących w sektorze komunalnym rozmieszczenia; oraz gospodarczym. Analiz ą obj ęto nast ępuj ące - obowi ązki wła ścicieli nieruchomo ści grupy odpadów: nieskanalizowanych; - komunalne, w tym odpady ulegaj ące biodegradacji; - obowi ązki osób utrzymuj ących zwierz ęta domowe; - inne ni Ŝ niebezpieczne: opakowaniowe, odpady z - warunki udzielania zezwole ń: budowy, remontów i demonta Ŝy obiektów - na prowadzenie przez podmioty inne ni Ŝ gminne, budowlanych oraz infrastruktury drogowej, wraki działalno ści polegaj ącej na usuwaniu i samochodowe, opony, sprz ęt elektryczny i unieszkodliwianiu odpadów komunalnych, elektroniczny; prowadzeniu działalno ści ochronnej przed - niebezpieczne, w tym: odpady medyczne i bezdomnymi zwierz ętami wymagane jest weterynaryjne, baterie i akumulatory, oleje uzyskanie koncesji; odpadowe, odpady zawieraj ące PCB/PCT oraz - koncesji udziela w drodze decyzji Wójt Gminy odpady zawieraj ące azbest. Gronowo Elbl ąskie. Koncesj ę mo Ŝe otrzyma ć ka Ŝdy podmiot, który spełnia wymagania Ponadto uzyskane informacje uzupełniane i ustawowe; weryfikowane były na podstawie przeprowadzonych - je śli podmiot, który uzyskał koncesj ę nie wypełni rozmów telefonicznych z upowa Ŝnionymi pracownikami okre ślonych w niej warunków, Wójt, mo Ŝe cofn ąć urz ędu oraz innych instytucji uczestnicz ących w procesie je w drodze decyzji bez odszkodowania; gospodarowania odpadami na terenie gminy. - zasady finansowania: - wysoko ść opłat za usuwanie i unieszkodliwianie 6.1.1.1 Analiza i ocena aktualnego stanu gospodarki odpadów komunalnych ustala podmiot odpadami komunalnymi. gospodarczy; - podmiot gospodarczy wykonuj ący usług ę ma Na terenie gminy funkcjonuje system zbiórki odpadów obowi ązek ewidencjonowania kosztów usuwania i niesegregowanych oraz system selektywnej zbiórki, unieszkodliwiania odpadów i przedstawiania ich któremu podlegaj ą tworzywa sztuczne oraz szkło. dokumentacji co najmniej raz w roku Wójtowi Gminy; 6.1.1.1.1 Źródła i ilo ści powstawania odpadów - Rada gminy zastrzega sobie prawo do kontroli komunalnych. wysoko ści opłat i kosztów oraz stosowania ni Ŝszych stawek opłat przy zachowaniu zasady Zgodnie z ustaw ą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 wyrównania podmiotowi gospodarczemu roku (Dz. U. Nr 62,, poz. 628 z pó źniejszymi zmianami) ewentualnych strat do wysoko ści kosztów (podmiot odpady komunalne definiuje si ę jako: „odpady powstaj ące wykonuj ący usług ę powinien ustali ć wysoko ść w gospodarstwach domowych, a tak Ŝe odpady Dziennik Urz ędowy - 2493 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 niezawieraj ące odpadów niebezpiecznych pochodz ące od - odpady niebezpieczne wchodz ące w skład innych wytwórców, które ze wzgl ędu na swój charakter lub strumienia odpadów komunalnych. skład s ą podobne do odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych”. W tabeli 6-1 przedstawiono ilo ści odpadów komunalnych wywiezionych z terenu gminy w 2003 roku. W zwi ązku z powy Ŝszym, głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych na terenie gminy Tabela 6-1 Ilo ści wywiezionych odpadów wiejskiej Gronowo Elbl ąskie s ą: komunalnych z terenu gminy Gronowo Elbl ąskie w 2003 - gospodarstwa domowe, roku. - obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady Ilo ść odpadów komunalnych rzemie ślnicze, targowiska, szkolnictwo, i inne. Firma wywiezionych z terenu gminy [Mg] Urz ąd Gminy w Gronowie 169,5 Bior ąc pod uwag ę skład odpadów, wła ściwo ści Elbl ąskim technologiczne oraz warunki i miejsca powstawania do Cleaner - Elbl ąg 156,0 dalszych rozwa Ŝań przyj ęto podział odpadów na Ciereszko - Małdyty 17,1 nast ępuj ące grupy odpadów, wytwarzane przez wy Ŝej Inne przedsi ębiorstwa 36,4 wymienione źródła odpadów komunalnych: ogółem 379,0 - odpady z gospodarstw domowych , - odpady z obiektów infrastruktury i u Ŝyteczno ści Ilo ści odpadów przedstawione w powy Ŝszej tabeli nie publicznej, odzwierciedlaj ą stanu aktualnego. Dlatego te Ŝ, w celu - odpady komunalne zakładów przemysłowych, zbilansowania ilo ści odpadów komunalnych powstaj ących rzemie ślniczych i usługowych, na terenie gminy, posłu Ŝono si ę wska źnikami wytwarzania - odpady wielkogabarytowe, odpadów na 1 mieszka ńca przedstawionymi w dalszej - odpady remontowo-budowlane, cz ęś ci opracowania. - odpady zielone (z piel ęgnacji terenów zielonych),

Dziennik Urz ędowy - 2494 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

6.1.1.1.2 Oszacowanie ilo ści odpadów komunalnych Wie ś Lp. Strumie ń odpadów komunalnych na podstawie wska źników. [kg/M/r] 4. Opakowania z papieru i tektury 15,43 Zbilansowane ilo ści odpadów komunalnych na 5. Opakowania wielomateriałowe 1,73 podstawie informacji udzielonych przez firmy wywozowe 6. Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 21,03 oraz Urz ąd Gminy nie odzwierciedlaj ą rzeczywistej ilo ści 7. Opakowania z tworzyw sztucznych 6,77 odpadów wytworzonych na terenie gminy. Z tego wzgl ędu 8. Odpady tekstylne 4,65 9. Szkło (nieopakowaniowe) 1,00 przedstawiono szacunkowe ilo ści odpadów komunalnych 10. Opakowania ze szkła 18,89 dla omawianego obszaru. Do oblicze ń przyj ęto, 11. Metale 4,55 analogicznie jak w konstrukcji planu krajowego, wska źniki 12. Opakowania z blachy stalowej 1,63 wytwarzania odpadów w podziale na 18-cie strumieni 13. Opakowania z aluminium 0,47 odpadów komunalnych i na statystycznego mieszka ńca 14. Odpady mineralne 13,25 gminy. Do obliczenia ilo ści wytworzonych w 2003 roku 15. Drobna frakcja popiołowa 40,28 16. Odpady wielkogabarytowe 15,00 odpadów komunalnych przyj ęto dane demograficzne 17. Odpady budowlane 40,00 publikowane przez GUS dla gmin. Ilo ści powstaj ących 18. Odpady niebezpieczne 2,00 odpadów komunalnych obliczono na podstawie wska źników nagromadzenia odpadów w poszczególnych Oszacowanie ilo ści odpadów komunalnych źródłach ich powstawania. powstaj ących w gminie Gronowo Elbl ąskie dokonano na podstawie wska źników charakterystyki ilo ściowej i Bior ąc pod uwag ę przedstawione w rozdziale 6.1.1.1.1 jako ściowej przedstawionych w powy Ŝszej tabeli. źródła wytwarzania odpadów komunalnych oraz Zestawienie ilo ści oszacowanych odpadów wytwarzanych analizuj ąc ich skład z punktu widzenia mo Ŝliwo ści w gminie na podstawie wska źników przedstawiono w technologicznych zwi ązanych z odzyskiem i tabeli 6-4. unieszkodliwianiem odpadów, zgodnie z krajowym planem oraz planem dla województwa warmi ńsko-mazurskiego, Tabela 6-4 Szacunkowa ilo ść odpadów wytworzonych wyodr ębniono ni Ŝej wymienione strumienie odpadów: na terenie gminy w 2003 r.

Tabela 6-2 Strumienie odpadów komunalnych. Ilo ść odpadów wytworzonych na Lp. Strumie ń odpadów komunalnych Lp. Strumienie odpadów komunalnych terenie gminy w odpady organiczne (domowe odpady organiczne pochodzenia 2003 r. ro ślinnego i pochodzenia zwierz ęcego ulegaj ące biodegradacji 1. Odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 107,72 1. oraz odpady z piel ęgnacji ogródków przydomowych, kwiatów domowych, balkonowych - ulegaj ące biodegradacji) 2. Odpady zielone 20,27 odpady zielone (odpady z ogrodów i parków, targowisk, z 3. Papier i tektura (nieopakowaniowe) 51,84 2. piel ęgnacji ziele ńców miejskich, z piel ęgnacji cmentarzy- ulegaj ące biodegradacji) 4. Opakowania z papieru i tektury 75,17 papier i karton (opakowania z papieru i tektury, opakowania 5. Opakowania wielomateriałowe 3. wielomateriałowe na bazie papieru, papier i tektura - 8,43 nieopakowaniowe) 6. Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 102,46 tworzywa sztuczne (opakowania z tworzyw sztucznych, tworzywa 4. sztuczne - nieopakowaniowe) 7. Opakowania z tworzyw sztucznych 32,98 5. tekstylia 8. Tekstylia 22,65 6. szkło (opakowania ze szkła, szkło - nieopakowaniowe) metale (opakowania z blachy stalowej, opakowania z aluminium, 9. Szkło (nieopakowaniowe) 4,87 7. pozostałe odpady metalowe) 10. Opakowania ze szkła 92,03 odpady mineralne - odpady z czyszczenia ulic i placów: gleba, 8. ziemia, kamienie itp. 11. Metale 22,17 drobna frakcja popiołowa – odpady ze spalania paliw stałych w 12. Opakowania z blachy piecach domowych (głównie w ęgla), z uwagi na udział w składzie 7,94 9. odpadów komunalnych popiołu wyodr ębniono tę frakcj ę jako 13. Opakowania z aluminium 2,29 nieprzydatn ą do odzysku i unieszkodliwiania innymi metodami poza składowaniem 14. Odpady mineralne 64,55 10. odpady wielkogabarytowe 15. Drobna frakcja popiołowa 196,24 odpady budowlane – odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu 11. obiektów budowlanych – wchodz ące w strumie ń odpadów 16. Odpady wielkogabarytowe 73,08 komunalnych 17. Odpady budowlane 194,88 odpady niebezpieczne wchodz ące w strumie ń odpadów 12. komunalnych 18. Odpady niebezpieczne 9,74

Dla wy Ŝej wymienionych strumieni odpadów Ogółem 1089,33 komunalnych ustalono wska źniki charakterystyki ilo ściowej i jako ściowej. Wska źniki generowania strumieni Oszacowana ilo ść wytworzonych odpadów odpadów komunalnych wg powiatowego planu gospodarki komunalnych w gminie Gronowo Elbl ąskie wynosi 1089 odpadami dla jednostek wiejskich przedstawiono w tabeli Mg. Gmina liczy 4872 mieszka ńców (wg GUS), w zwi ązku 6-3. z tym ilo ść odpadów komunalnych (wraz z infrastruktur ą)

przypadaj ąca na 1 mieszka ńca wynosi 224 kg/a. Tabela 6-3 Wska źniki „emisji” odpadów komunalnych dla jednostek o charakterze wiejskim. Porównuj ąc ilo ści szacunkowe odpadów wyliczone w

sposób teoretyczny (1089Mg) w oparciu o wska źniki z Wie ś Lp. Strumie ń odpadów komunalnych ilo ściami odpadów wywiezionymi (379Mg - rozdział [kg/M/r] 6.1.1.1.1) stwierdzono ró Ŝnic ę wynosz ąca około 65 %. Na 1. Odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 22,11 tak du Ŝą ró Ŝnic ę w bilansie odpadów wpływa kilka bardzo 2. Odpady zielone 4,16 istotnych czynników: przede wszystkim brak 3. Papier i tektura (nieopakowaniowe) 10,64 zorganizowanego systemu zbiórki odpadów komunalnych, Dziennik Urz ędowy - 2495 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 ró Ŝne sposoby zagospodarowywania odpadów Odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu remontowo - budowlanych, wielkogabarytowych, obiektów budowlanych. niekontrolowane spalania odpadów (np. tworzyw sztucznych, papieru i kartonu) w paleniskach Na terenie gminy nie funkcjonuje zbiórka odpadów indywidualnych, a tak Ŝe nielegalne deponowanie pochodz ących z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów odpadów w środowisku tzw. „dzikich wysypiskach”. budowlanych. Odpady deponowane s ą na składowiskach Równie Ŝ brak jest informacji o odpadach odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych razem ze kompostowanych we własnych kompostownikach. W strumieniem odpadów niesegregowanych. zwi ązku z powy Ŝszym do dalszych analiz przyj ęto dane obliczone wg wska źników. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych. 6.1.1.1.3 Zbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych. Zbiórka odpadów niebezpiecznych jest bardzo wa Ŝnym elementem uzupełniaj ącym system selektywnej Na terenie gminy zbiórk ę i transport odpadów zbiórki odpadów. Niestety na terenie gminy zbiórka komunalnych prowadzi firma CLEANER s.c. ZPChr. M. odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów Bukowski, G. Misiewicz, Elbl ąg, ul. Mazurska 10 (firma komunalnych nie jest prowadzona. posiada decyzj ę zezwalaj ącą na prowadzenie działalno ści w zakresie zbierania i transportu odpadów komunalnych 6.1.1.1.4 Stan aktualny w zakresie odzysku i nr BGK.III.7050-1/03 z 20.10.2003 r.7050/1/2002), Urząd unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Gminy, a tak Ŝe Ciereszko - Małdyty oraz inne prywatne firmy. W 2003 roku około 78 % gospodarstw domowych z Gminne składowisko odpadów stałych zlokalizowane terenu gminy było obj ętych zorganizowanym systemem jest w dzikim wyrobisku piasku. Teren przeznaczony pod zbiórki odpadów komunalnych. składowisko wynosi 1,5 ha, jest ogrodzony i obsadzony zieleni ą. Aktualna powierzchnia eksploatacyjna, zgodnie z Selektywna zbiórka odpadów. danymi z Przegl ądu Ekologicznego obiektu, to 0,6 ha. W miar ę potrzeb b ędzie przystosowywana pozostała cz ęść Selektywna zbiórka odpadów została wprowadzona 1 składowiska o powierzchni 0,9 ha. Przewidywany kwietnia 2004 r. Podlegaj ą jej tworzywa sztuczne oraz całkowity okres eksploatacyjny obiektu obejmuje 20 lat - szkło. Surowce te zbierane s ą w 1100 l pojemnikach do ko ńca 2009 roku. Po tym czasie nast ąpi rekultywacja zakupionych przez UG, które rozstawione s ą w 3 składowiska polegaj ąca na ugniataniu i obsypywaniu najwi ększych miejscowo ściach gminy - Gronowie ziemi ą. Po 2-3 latach od zako ńczenia eksploatacji dokona Elbl ąskim, Jegłowniku i Nowym Dworze Elbl ąskim (ł ącznie si ę nasadze ń drzew i krzewów. 44 sztuki pojemników). Zebrane odpady odbierane s ą przez ZUO w Elbl ągu. Na terenie pozostałych Na składowisku dopuszcza si ę deponowanie miejscowo ści w celu realizacji selektywnej zbiórki nast ępuj ących rodzajów odpadów (kody odpadów zgodne mieszka ńcom rozdawane s ą specjalnie oznakowane z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 worki, które po zapełnieniu mieszka ńcy donosz ą do wrze śnia 2001 roku „w sprawie katalogu odpadów”, Dz. U. zbiorczego konteneru. Odpady s ą nast ępnie Nr 112, poz. 1206): transportowane na składowisko gminne, po czym - odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i przekazywane s ą do ZUO w Elbl ągu. W okresie od remontów (kod 17 01 01), 1.05.2004 r. do 30.11.2004 r. z terenu gminy zebrano - gruz ceglany (kod 17 01 02), nast ępuj ące ilo ści surowców wtórnych: - niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne - szkło – 21,57 Mg, (20 03 01), - tworzywa sztuczne – 8,57 Mg. - odpady z targowisk (20 03 02), - odpady z czyszczenia ulic i placów (20 03 03), Odpady wielkogabarytowe. - odpady wielkogabarytowe (20 03 07), - odpady komunalne niewymienione w innych Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie nie funkcjonuje podgrupach (20 03 99). zbiórka odpadów wielkogabarytowych. Odpady te odbierane s ą dora źnie przez firmy wywozowe razem z W my śl Przegl ądu, eksploatowana cz ęść składowiska odpadami komunalnymi lub te Ŝ mieszka ńcy pozbywaj ą si ę nie spełnia wszystkich kryteriów dotycz ących technologii tych odpadów indywidualnie i w sposób nie kontrolowany. eksploatacyjnej, w tym: - efektywnego wytwarzania oraz wykorzystania Odpady zielone. energii; - zapewnienia racjonalnego zu Ŝycia wody i innych Na terenie gminy nie funkcjonuje zbiórka odpadów surowców oraz materiałów i paliw; zielonych, znajduj ą si ę one w strumieniu - stosowania technologii małoodpadowych oraz niesegregowanych odpadów komunalnych. Aczkolwiek mo Ŝliwo ści odzysku powstaj ących odpadów; Urz ąd Gminy w Gronowie Elbl ąskim wskazał, Ŝe coraz - rodzaju zasi ęgu i wielko ści emisji; wi ększa liczba mieszka ńców prowadzi proces - wykorzystania procesów zastosowanych w skali kompostowania odpadów pochodzenia ro ślinnego w przemysłowej; ogródkach przydomowych, co powoduje zmniejszenie - wykorzystania cyklu Ŝycia produktów. ilo ści tych odpadów w ogólnej masie odpadów komunalnych niesegregowanych. Instrukcja eksploatacji składowiska została zatwierdzona decyzj ą Starosty Powiatowego z dn. 31.12.2002 r. Zobowi ązano zarz ądzaj ącego składowiskiem do: - przedło Ŝenia Staro ście Elbl ąskiemu harmonogram dotycz ącego dostosowania obiektu do wymogów Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 9 Dziennik Urz ędowy - 2496 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

grudnia 2002 r. w sprawie zakresu , czasu oraz zakresie prowadzona jest selektywna zbiórka, która sposobu prowadzenia monitoringu składowisk jednak Ŝe nie obejmuje wielu grup odpadów odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858) do dnia 30 (niebezpiecznych, ulegaj ących biodegradacji, listopada 2003 r., poremontowych i wielkogabarytowych). - przestrzegania wymogów wynikaj ących z Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 6.1.1.2 Prognozy powstawania odpadów na terenie pa ździernika 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, gminy Gronowo Elbl ąskie w latach 2005-2010. które mog ą by ć składowane w sposób nieselektywny (Dz. U. Nr 191, poz. 1595), 6.1.1.2.1 Analiza czynników demograficznych i - opracowania zasad bezpiecze ństwa ppo Ŝ. oraz społeczno-gospodarczych. sposobów post ępowania na wypadek powstania po Ŝaru lub innego miejscowego zagro Ŝenia na Prognozy wytwarzania odpadów w najbli Ŝszych latach terenie składowiska, na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie uwarunkowane s ą od - aktualizacji instrukcji eksploatacji składowiska w wielu czynników, spo śród których najwi ększe znaczenie Nowym Dworze Elbl ąskim w oparciu o nowo będą miały aspekty demograficzne i gospodarczo- wprowadzane akty prawne. społeczne.

Tabela 6-5 Charakterystyka składowiska odpadów Czynniki demograficzne. innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne w Nowym Dworze Elbl ąskim. Liczba mieszka ńców gminy kształtuje si ę obecnie na poziomie 4872 osoby (dane GUS). W perspektywie kilku Ilo ść odpadów przyj ętych na składowisko [Mg] – kilkunastu lat liczba ta uzale Ŝniona b ędzie od: przyrostu Powierzchnia Stan naturalnego i skali migracji. składowiska nagromadzenia [ha] 1999 2000 2001 2002 2003 odpadów na koniec 2003 Wg opracowanych przez GUS „Zało Ŝeń prognozy [Mg] ludno ści Polski na lata 2003-2030” wynika, Ŝe trwaj ący od 2,5 224,7 450,0 216,0 205,4 379,0 18808,7 kilkunastu lat spadek rozrodczo ści jeszcze nie jest Źródło: Informacja o stanie środowiska na obszarze procesem zako ńczonym i dotyczy w coraz wi ększym powiatu elbl ąskiego w roku 2003, WIO Ś Elbl ąg 2004. stopniu kolejnych roczników młodzie Ŝy. W śród przyczyn tego zjawiska wymienia si ę rosn ący poziom Nielegalne miejsca składowania odpadów - „dzikie wykształcenia, trudno ści na rynku pracy, zmniejszenie wysypiska”. świadcze ń socjalnych na rzecz rodziny, brak w polityce społecznej filozofii umacniania rodziny i generalnie trudne W Gronowie Elbl ąskim zgodnie z danymi uzyskanymi warunki społeczno - ekonomiczne, w jakich znalazło si ę z Urz ędu Gminy, przy ul. śuławskiej funkcjonuje „dzikie pokolenie w wieku prokreacyjnym. Zgodnie z opiniami wysypisko” odpadów. Zajmuje powierzchni ę około 0,8 ha. ekspertów, w najbli Ŝszych latach nale Ŝy liczy ć si ę z Ilo ść zdeponowanych na nim odpadów szacuje si ę na dalszym spadkiem współczynnika dzietno ści, z obecnej około 8 Mg. średniej 1,25 dziecka na kobiet ę do około 1,1 w 2010 r., po czym w latach 2010-2020 mo Ŝna oczekiwa ć 6.1.1.1.5 Ocena aktualnego stanu gospodarki niewielkiego wzrostu dzietno ści do warto ści około 1,2. odpadami komunalnymi. W dalszym ci ągu b ędzie nast ępował spadek Analizuj ąc stan aktualny gospodarki odpadami umieralno ści i wzrost przeci ętnej długo ści Ŝycia. komunalnymi na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie Przeci ętne trwanie Ŝycia wzro śnie z obecnych 74,5 lat stwierdzono funkcjonowanie systemu zbiórki odpadów (70,4 m ęŜ czy źni, 78,8 kobiety) do 77,8 w 2015 r. (74,6 niesegregowanych oraz systemu selektywnej zbiórki męŜ czy źni, 81,2 kobiety) oraz do 80 lat w 2030 r. (77,6 odpadów. Zbiórk ę i transport odpadów niesegregowanych męŜ czy źni, 83,3 kobiety). prowadzi firma CLEANER w Elbl ągu, Urz ąd Gminy, Ciereszko - Małdyty oraz inne prywatne firmy. Odpady W najbli Ŝszych latach wzro śnie nieco skala migracji powstaj ące na terenie gminy deponowane s ą na zagranicznych, st ąd zwi ększy si ę nieznacznie ujemne składowisku odpadów zlokalizowanym w miejscowo ści saldo migracji. Migracje wewn ętrzne pozostan ą przez Nowy Dwór Elbl ąski. Od 2004 roku na gminy funkcjonuje najbli Ŝsze lata na obecnym niskim poziomie. Sytuacj ę selektywna zbiórka odpadów od mieszka ńców. powinien zmieni ć spodziewany wzrost gospodarczy, którego oznaki ju Ŝ wyst ąpiły, a nowy impuls mo Ŝe nada ć Selektywn ą zbiórk ę prowadzi Urz ąd Gminy w członkostwo w Unii Europejskiej. Mo Ŝna oczekiwa ć, Ŝe Gronowie Elbl ąskim. Zbiórka prowadzona jest w systemie zwi ązany z tym wzrost mobilno ści przestrzennej ludno ści pojemnikowym. Zbierane s ą dwie frakcje: szkło oraz nast ąpi około 2010 r. W migracjach mi ędzy miastem i wsi ą tworzywa sztuczne. Na uwag ę zasługuje fakt, Ŝe cz ęść kontynuowana b ędzie wyst ępuj ąca od kilku lat przewaga mieszka ńców gminy prowadzi kompostowanie odpadów przemieszcze ń na wie ś, zwi ązana ze zjawiskiem ulegaj ących biodegradacji w ogródkach przydomowych. suburbanizacji.

Na terenie gminy nie wyst ępuj ą instalacje do odzysku Liczba ludno ści gminy nie wykazuje stałej tendencji odpadów komunalnych (sortownie i kompostownie). spadkowej lub wzrostowej - w latach 1996-1997 odnotowano spadek ludno ści (w 1996 roku obszar gminy Reasumuj ąc, aktualnie prowadzona gospodarka zamieszkiwały 4994 osoby, a w 1997 roku 4982). odpadami komunalnymi na terenie gminy polega głównie Nast ępnie od 1998 roku do 2001 roku liczba ludno ści na deponowaniu powstaj ących odpadów gminy zwi ększała si ę od 5012 osób w 1998 roku do 5056 niesegregowanych na składowisku odpadów innych ni Ŝ osób w 2001 roku. W roku 2002 nast ąpił spadek liczby niebezpieczne i oboj ętne. Ponadto w ograniczonym ludno ści omawianego obszaru - gmina liczyła 4860 mieszka ńców, a ju Ŝ w roku 2003 odnotowano wzrost Dziennik Urz ędowy - 2497 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 liczby ludno ści mieszka ńców o 12 osób w stosunku do emisji, stały regres lub stagnacj ę w okresie 2005-2010. Do roku 2002. Od 1996 roku na terenie gminy Gronowo prognoz przyj ęto stał ą liczb ę ludno ści wg GUS. Elbl ąskie utrzymuje si ę ujemne saldo migracji z wyj ątkiem lat 1998 (saldo migracji w tym roku wynosiło 29 osób) oraz W miar ę rozwoju gospodarczego i wzrostu 2003 roku (saldo migracji wynosiło 11 osób). Od 1996 na zamo Ŝno ści społecze ństwa, skład odpadów komunalnych terenie gminy utrzymuje si ę dodatni przyrost naturalny. będzie si ę zmieniał w czasie, zarówno pod wzgl ędem Systematycznie spada liczba ludno ści w wieku ilo ści jak i składu morfologicznego. Równie Ŝ na skład przedprodukcyjnym - w 1996 r. warto ść ta wynosiła 1553 morfologiczny powstaj ących odpadów wpływ ma postawa osoby, podczas gdy w 2003 r. - 1272 osoby. O d 1997 proekologiczna ludno ści czyli świadomy stosunek do roku wzrasta liczba osób w wieku poprodukcyjnym (w problematyki środowiska i odpadów. 1997 roku - 500 osób, a w 2003 roku - 537). Zaznacza si ę tak Ŝe wzrost liczby osób w wieku produkcyjnym co Uwzgl ędniaj ąc powy Ŝsze zało Ŝenia oszacowano ilo ści oznacza Ŝe ludno ść gminy si ę starzeje. powstaj ących odpadów komunalnych do 2010 r. Ilo ść prognozowanych odpadów komunalnych w gminie Czynniki gospodarczo-społeczne. Gronowo Elbl ąskie w latach 2007 i 2010 z podziałem na poszczególne frakcje przedstawiona została w tabeli 6-6. Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami oraz Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Tabela 6-6 Prognoza ilo ści wytworzonych odpadów Warmi ńsko-Mazurskiego, a tak Ŝe Planem Gospodarki komunalnych dla gminy Gronowo Elbl ąskie [Mg]. Odpadami dla powiatu elbl ąskiego zakłada si ę, Ŝe przez najbli Ŝsze 5 lat dominowa ć b ędą w śród ludno ści postawy Nazwa strumienia 2007 2010 konsumpcyjne, wysoce „odpadogenne”, nast ępnie za ś, Odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 115,43 120,70 stopniowo, coraz cz ęś ciej obserwowa ć b ędzie si ę postawy Odpady zielone 21,73 22,72 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 57,24 58,97 proekologiczne, w których zawarty b ędzie równie Ŝ Opakowania z papieru i tektury 83,01 88,09 świadomy stosunek do problematyki odpadów. Uwidoczni Opakowania wielomateriałowe 9,49 10,07 si ę to m.in. spadkiem ilo ści tworzyw sztucznych na Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 109,84 111,49 korzy ść ilo ści szkła i wyrobów z drewna czy papieru. Opakowania z tworzyw sztucznych 36,78 38,46 Wzrost prac remontowo-budowlanych, przyczyni si ę do Tekstylia 24,05 24,78 wzrostu ilo ści odpadów poremontowych (w tym gruzu). Z Szkło (nieopakowaniowe) 5,38 5,71 Opakowania ze szkła 103,64 109,99 popraw ą warunków Ŝycia wzrasta ć b ędzie średnia wieku Metale 23,07 23,07 mieszka ńców gminy, co spowoduje wi ększe Opakowania z blachy 8,43 8,69 zapotrzebowanie na usługi medyczne. Skutkiem tego Opakowania z aluminium 2,50 2,62 będzie wzrost ilo ści odpadów ze słu Ŝby zdrowia. Zało Ŝono Odpady mineralne 69,89 74,17 równie Ŝ, Ŝe powy Ŝej przedstawiony scenariusz rozwijał Drobna frakcja popiołowa 170,31 155,44 Odpady wielkogabarytowe 83,91 86,45 będzie si ę wolno, wobec czego zało Ŝono te Ŝ niewielkie w Odpady budowlane 228,20 242,17 skali rocznej zmiany „emisji” poszczególnych składników - Odpady niebezpieczne 10,34 10,66 nie wi ększe ni Ŝ 3 %, a w niektórych grupach odpadów Ogółem 1163,24 1194,24 będzie notowany spadek emisji. 6.1.1.3 Cele przewidziane do realizacji w gospodarce 6.1.1.2.2 Prognozy wytwarzania odpadów odpadami komunalnymi na terenie gminy Gronowo komunalnych na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie do Elbl ąskie. 2010 roku. Wytyczaj ąc cele w gospodarce odpadami kierowano si ę Prognoz ę zmian wska źników emisji odpadów strategi ą wyznaczon ą w Polityce ekologicznej Pa ństwa, a wykonano dla poszczególnych typów źródeł odpadów. tak Ŝe wytycznymi zawartymi w Krajowym Planie Rozwa Ŝaj ąc przypuszczalne trendy zmian składu Gospodarki Odpadami, Planie Gospodarki Odpadami dla odpadów komunalnych - przyj ęto, za Krajowym Planem województwa warmi ńsko-mazurskiego oraz Planie Gospodarki Odpadami, Planem Gospodarki Odpadami dla Gospodarki Odpadami powiatu elbl ąskiego. Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego oraz Planem Gospodarki Odpadami dla powiatu elbl ąskiego Cele krótkookresowe 2005-2007: „optymistyczny” wariant rozwoju sytuacji, który w - obj ęcie zorganizowanym wywozem odpadów przyszło ści b ędzie wpływał na skład odpadów. Oczywi ście mieszka ńców całej gminy, zmiany jako ści i ilo ści odpadów b ędą nast ępowa ć wolno, - minimalizacja ilo ści deponowanych na składowisku tak jak wolno nast ępuj ą zmiany w przyzwyczajeniach czy odpadów niesegregowanych poprzez uzyskanie zmiany w poziomie dochodów ludno ści. Na prognozowane poziomów odzysku i recyklingu odpadów, zmiany wielko ści strumienia odpadów wpływa ć b ędzie - rozwój selektywnej zbiórki odpadów u Ŝytecznych tj.: liczba ludno ści oraz zmiany jednostkowych wska źników szkło, tworzywa sztuczne, emisji odpadów (liczonych np. w kg odpadów na - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów mieszka ńca rocznie), których trendy zmian wynikaj ą z uŜytecznych tj.: złom, makulatura, przesłanek rozwoju gospodarczo-społecznego - wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów analizowanego regionu. wielkogabarytowych, - wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów Prognoz ę dla gminy Gronowo Elbl ąskie sporz ądzono budowlanych, oddzielnie dla ka Ŝdego składnika morfologii odpadów. Dla - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów celów prognozy wykorzystano zmiany wielko ści niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu wska źników emisji odpadów przyj ęte na podstawie planu odpadów komunalnych, gospodarki odpadami dla województwa warmi ńsko- - wprowadzenie kompostowania we własnym zakresie mazurskiego. Zmiany te zakładaj ą stały w okre ślonym odpadów ulegaj ących biodegradacji w zabudowie procencie (w skali roku) przyrost danego wska źnika jednorodzinnej i zagrodowej, Dziennik Urz ędowy - 2498 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- wprowadzenie zbiórki odpadów ulegaj ących - budowlanych i poremontowych, biodegradacji w zabudowie wielorodzinnej w - elektrycznych i elektronicznych, systemie pojemnikowym, - niebezpiecznych ze strumienia odpadów - edukacja ekologiczna mieszka ńców gminy ze komunalnych. szczególnym uwzgl ędnieniem problematyki odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu Ponadto system b ędzie obejmował cele i zadania w odpadów komunalnych, zakresie gospodarki odpadami zawieraj ącymi azbest - osi ągni ęcie w 2007 r. zakładanych limitów odzysku i powstaj ącymi na terenie gminy, a tak Ŝe rozwi ązania w recyklingu poszczególnych odpadów: zakresie prawidłowej gospodarki odpadami medycznymi - odpady wielkogabarytowe: 25 % zebranych oraz weterynaryjnymi, zu Ŝytymi olejami, selektywnie, wyeksploatowanymi pojazdami w tym zu Ŝytymi oponami. - odpady budowlane: 20 % zebranych selektywnie, - odpady niebezpieczne (z grupy odpadów Do systemu tego proponuje si ę wł ączy ć odpady komunalnych): 20 % zebranych selektywnie, powstaj ące w obiektach infrastruktury, tj. handel, usługi, - likwidacja zanieczyszczenia środowiska zakłady rzemie ślnicze, targowiska, szkolnictwo, i inne. powodowanego przez nielegalne deponowanie odpadów w środowisku. 6.1.1.4.2 Proponowane rozwi ązania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Cele długookresowe 2008-2010: - dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów Podstawowym zało Ŝeniem proponowanego systemu komunalnych, gospodarki odpadami komunalnymi jest prowadzenie - rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych selektywnej zbiórki surowców „u źródła” oraz zbierania ulegaj ących biodegradacji, odpadów ulegaj ących biodegradacji z gospodarstw - kontynuacja edukacji ekologicznej, domowych. Na terenie gminy dominuje zabudowa - osi ągni ęcie w roku 2010 zakładanych limitów jednorodzinna 56 % i zagrodowa 24 %, a pozostałe 20 % odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: to zabudowa wielorodzinna. W zwi ązku z powy Ŝszym - odpady wielkogabarytowe: 50 % zebranych proponowany system gromadzenia odpadów od selektywnie, mieszka ńców zakłada zró Ŝnicowane wdro Ŝenie - odpady budowlane: 40 % zebranych selektywnie, selektywnej zbiórki odpadów z uwzgl ędnieniem - odpady niebezpieczne (z grupy odpadów charakterystyki zabudowy. Docelowo selektywn ą zbiórk ą komunalnych): 50 % zebranych selektywnie, odpadów u Ŝytecznych obj ęty b ędzie cały teren gminy. - minimalizacja ilo ści deponowanych na składowiskach odpadów niesegregowanych poprzez W celu zapewnienia skuteczno ści realizacji uzyskanie poziomów odzysku i recyklingu odpadów, przedsi ęwzi ęcia nale Ŝy z wyprzedzeniem przeprowadzi ć - likwidacja zanieczyszczenia środowiska akcj ę edukacyjn ą w zakresie selektywnej zbiórki ze powodowanego przez nielegalne deponowanie szczególnym uwzgl ędnieniem problematyki dotycz ącej odpadów w środowisku. zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji. Zakłada si ę, Ŝe mieszka ńcy posiadaj ą ju Ŝ podstawow ą wiedz ę 6.1.1.4 Propozycja systemu gospodarki odpadami dotycz ącą segregacji, gdy Ŝ od 2004 roku na terenie gminy komunalnymi dla gminy Gronowo Elbl ąskie. wdra Ŝana jest selektywna zbiórka.

6.1.1.4.1 Koncepcja systemu gospodarki odpadami System wielopojemnikowy/workowy. komunalnymi dla gminy Gronowo Elbl ąskie. System wielopojemnikowy/workowy polega na Koncepcj ę systemu gospodarki odpadami powstaj ącymi rozstawieniu kilku pojemników lub rozdaniu worków do w gminie opracowano w oparciu o nast ępuj ące wydzielania poszczególnych frakcji surowców wtórnych zało Ŝenia zawarte w: (szkło, papier, tworzywa sztuczne, metale). Pozostałe - krajowym planie gospodarki odpadami w zakresie odpady niesegregowane b ędą gromadzone w osobnym odzysku i unieszkodliwiania odpadów, pojemniku. - planie gospodarki odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego oraz planie gospodarki Zabudowa wielorodzinna. odpadami powiatu elbl ąskiego, - rozporz ądzeniu w sprawie opracowywania planów Proponuje si ę rozszerzenie prowadzonej obecnie w gospodarki odpadami, systemie pojemnikowym, selektywnej zbiórki surowców - obowi ązuj ących uregulowaniach prawnych oraz wtórnych takich jak: szkło, tworzywa sztuczne. Proponuje dokumentach planistycznych przedstawionych w si ę wprowadzenie zbiórki makulatury, metali, a tak Ŝe rozdziale 5 niniejszego opracowania. zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji. Pojemniki do zbiórki powinny by ć odpowiednio oznakowane oraz Proponowany system zbiórki odpadów od mieszka ńców posiada ć kolorystyk ę zgodn ą z ju Ŝ funkcjonuj ącymi będzie obejmował wdro Ŝenie i rozwój: pojemnikami do zbiórki. - w systemie wielopojemnikowym/ workowym selektywnej zbiórki odpadów u Ŝytecznych - frakcje: Odpady ulegaj ące biodegradacji z gospodarstw szkło, tworzywa sztuczne, makulatur ę, metale, domowych proponuje si ę gromadzi ć w pojemnikach w - kompostowaniu odpadów ulegaj ących biodegradacji kolorze br ązowym z napisem „BIO”. w przydomowych kompostownikach na terenach zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej oraz w Pojemniki do selektywnej zbiórki powinny by ć zabudowie wielorodzinnej w systemie ustawiane w tzw. gniazdach, w których znajdowa ć si ę pojemnikowym, będą pojemniki na poszczególne frakcje, pojemnik na - zbiórki odpadów: odpady ulegaj ące biodegradacji oraz pojemnik na - wielkogabarytowych, pozostałe odpady. Przyjmuje si ę, Ŝe 1 gniazdo Dziennik Urz ędowy - 2499 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 pojemników przypada na ok. 300-500 osób. Pojemniki powinny by ć odbierane od mieszka ńców powinny by ć zlokalizowane w dotychczasowych miejscach nieodpłatnie, natomiast od małych i średnich na osiedlach (tj. w miejscach gdzie aktualnie znajduj ą si ę przedsi ębiorstw odpłatnie. Zebrane w ten sposób pojemniki na odpady niesegregowane). fundusze mogłyby obni Ŝyć koszty eksploatacji punktu. Zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. Aby zbiórka odniosła po Ŝą dany rezultat, proponuje si ę Selektywn ą zbiórk ę w zabudowie jednorodzinnej i przeprowadzenie akcji edukacyjnej dla mieszka ńców. zagrodowej proponuje si ę prowadzi ć w systemie workowym. Ka Ŝda posesja powinna zosta ć wyposa Ŝona w Wybór wła ściwego rozwi ązania systemowego zestaw kolorowych worków polietylenowych PE-HD o uzale Ŝniony jest od decyzji władz lokalnych oraz pojemno ści np. 60-120 litrów do zbiórki surowców konsultacji społecznych. Zdaniem autorów do realizacji odpadowych z nast ępuj ącym przeznaczeniem docelowo proponuje si ę wariant III. Za wariantem tym przemawia na: makulatura, szkło, tworzywa sztuczne oraz metale. W fakt uregulowania zbiórki odpadów niebezpiecznych nie zakresie odpadów ulegaj ących biodegradacji, w tylko ze strumienia odpadów komunalnych, ale tak Ŝe z zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej proponuje si ę małych i średnich przedsi ębiorstw. Wiadomym jest, Ŝe mieszka ńcom kompostowanie w ogródkach nierzadko ilo ści powstaj ące w tych zakładach s ą przydomowych. niewielkie i najcz ęś ciej trafiaj ą do strumienia odpadów Zarówno worki jak i pojemniki do selektywnej zbiórki komunalnych, a nast ępnie na składowisko odpadów powinny posiada ć odpowiedni ą kolorystyk ę i innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych. Wprowadzaj ąc ten oznakowanie, analogicznie jak w przypadku pojemników. element do systemu zbiórki nale Ŝy zwróci ć uwag ę na Dopuszcza si ę w przypadku worków tylko oznakowanie korzy ści jakie b ędzie on stanowił dla ochrony środowiska. graficzne. Do podstawowych zada ń GPZON naleŜy odbieranie odpadów niebezpiecznych od mieszka ńców oraz małych i Zbiórka odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących średnich przedsi ębiorstw z okre ślonego terenu. w strumieniu odpadów komunalnych. Przewiduje si ę równie Ŝ, szczególnie w mniejszych jednostkach administracyjnych, gdzie nie funkcjonuje Szacuje si ę, Ŝe ilo ść odpadów niebezpiecznych w rozbudowana infrastruktura zbierania odpadów, ogólnym strumieniu odpadów wynosi około 10 Mg. mo Ŝliwo ść rozszerzenia funkcjonalno ści GPZON o zbiórk ę Odpady ze wzgl ędu na du Ŝe zagro Ŝenie jakie stwarzaj ą odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne powstaj ących w dla środowiska powinny by ć zbierane oddzielenie i małych ilo ściach w małych i średnich przedsi ębiorstwach poddawane procesom unieszkodliwiania. oraz szczególnych rodzajów odpadów innych ni Ŝ Zbiórka odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w niebezpieczne od mieszka ńców. Do odpadów tych nale Ŝą strumieniu odpadów niebezpiecznych mo Ŝe si ę odbywa ć m.in. odpady sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, poprzez: odpady wielkogabarytowe czy zu Ŝyte opony. - odbiór z wyznaczonych punktów zbiórki, do których Kompletny punkt powinien zawiera ć: mieszka ńcy donosz ą odpady. Poddanie odpadów - punkt przyjmowania odpadów niebezpiecznych niebezpiecznych tradycyjnej selektywnej zbiórce do (ewentualnie równie Ŝ innych ni Ŝ niebezpieczne) pojemników mogłoby stworzy ć zagro Ŝenie dla (odpowiedni stół i waga), środowiska, a przede wszystkim dla zdrowia ludzi. W - pomieszczenie rejestracji odpadów i magazyn zwi ązku z powy Ŝszym pojemniki przeznaczone do środków dezynfekuj ących, gromadzenia odpadów niebezpiecznych powinny - stref ę kontroli i sprawdzania odpadów, by ć zamykane, oznakowane oraz nadzorowane (aby - magazyn opakowa ń, nie zostały uszkodzone, a odpady zgromadzone w - punkt pakowania i rejestracji odpadów, nich nie spowodowały zanieczyszczenia - magazyn spedycyjny, środowiska). Ponadto proponuje si ę - pomieszczenia biurowe i sanitarno-bytowe dla przeprowadzenie akcji edukacyjnej dla mieszka ńców personelu. oraz informowania społecze ństwa o miejscach Punkt powinien by ć wyposa Ŝony w: lokalizacji pojemników i cz ęstotliwo ści wywozu - beczki (kontenery) na odpady niebezpieczne, odpadów niebezpiecznych zgromadzonych w - kontenery specjalne na odpady inne ni Ŝ pojemnikach; niebezpieczne, - odbiór odpadów bezpo średnio od mieszka ńców - pojemniki na specyficzne odpady ciekłe. specjalistycznym samochodem w ustalonych Na terenie punktu powinny si ę znajdowa ć środki do terminach. Mieszka ńcy powinni zosta ć neutralizacji magazynowanych odpadów niebezpiecznych. poinformowani jakie rodzaje odpadów niebezpiecznych nale Ŝy dostarczy ć do samochodu Zbiórka odpadów wielkogabarytowych. oraz o miejscu i czasie postoju specjalistycznego samochodu. Informacje takie mog ą by ć Odpady wielkogabarytowe nale Ŝą do specyficznych przekazywane przez firmy wywozowe np. w formie odpadów, których wymiary nie pozwalaj ą na umieszczenie harmonogramu, kalendarza, a tak Ŝe powinny si ę ich w tradycyjnych pojemnikach na odpady komunalne. znajdowa ć na tablicy ogłosze ń Urz ędu Gminy; Zbiórka odpadów wielkogabarytowych mo Ŝe by ć - odbiór w gminnym punkcie zbiórki odpadów prowadzona poprzez: niebezpiecznych (GPZON) bezpo średnio - okresowy odbiór bezpo średnio od mieszka ńców dostarczanych przez mieszka ńców oraz małe i (akcyjnie). Akcje najlepiej przeprowadza ć dwa razy średnie przedsi ębiorstwa. Zadaniem GPZON byłaby w roku (wiosna, jesie ń). W przypadku zbiórka, magazynowanie i przekazywanie do zaobserwowania wi ększego zapotrzebowania na unieszkodliwienia zebranych odpadów odbiór tego typu odpadów proponuje si ę zwi ększenie niebezpiecznych od mieszka ńców oraz z sektora cz ęstotliwo ści odbioru odpadów np. raz na kwartał. małych i średnich przedsi ębiorstw. Odpady Mieszka ńcy powinni zosta ć poinformowani o formie, wyst ępuj ące w strumieniu odpadów komunalnych miejscu i terminie zbiórki tego rodzaju odpadów, Dziennik Urz ędowy - 2500 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- odbiór odpadów po zgłoszeniu telefonicznym, za Zu Ŝyte opony. opłat ą pokrywaj ącą koszty transportu, - bezpo średni odbiór przez producentów na zasadzie W zakresie gospodarki zu Ŝytymi oponami, na terenie wymiany zu Ŝytego sprz ętu na nowy (dotyczy głównie gminy, proponuje si ę aby odpady te, powstaj ące u sprz ętu elektronicznego oraz sprz ętu AGD), indywidualnych u Ŝytkowników były dostarczane np. do - system wymienny polegaj ący na przekazaniu zakładów wulkanizacyjnych lub stacji demonta Ŝu jeszcze dobrego, ale konstrukcyjnie przestarzałego wyeksploatowanych pojazdów. sprz ętu w zamian za egzemplarz nowej generacji. Wybór wła ściwego rozwi ązania systemowego Zu Ŝyte oleje. uzale Ŝniony jest od decyzji władz lokalnych oraz konsultacji społecznych. Proponuje si ę aby zuŜyte oleje od mieszka ńców były gromadzone w Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów Zbiórka gruzu budowlanego. Niebezpiecznych (GPZON) na zasadzie bezpo średniego dostarczenia lub np. po uzgodnieniu do stacji Gruz budowlany i inne odpady towarzysz ące benzynowych, które b ędą prowadziły zbiórk ę od remontom mieszka ń powinny by ć usuwane na zasadzie mieszka ńców z terenu gminy. podstawienia przez przedsi ębiorstwo wywozowe pojemnika np. KP-7 lub innego na zlecenie i koszt Proponowany system zbiórki odpadów z innych wytwarzaj ącego odpady. Proponowane rozwi ązanie jest w źródeł. zgodzie z jedn ą z głównych zasad gospodarki odpadami - „zanieczyszczaj ący płaci”. Aby system zbiórki odpadów przyniósł efekt w postaci zmniejszenia odpadów kierowanych na składowisko, Zbiórka zu Ŝytych urz ądze ń elektrycznych i system ten powinien równie Ŝ obejmowa ć obiekty elektronicznych. infrastruktury, a tak Ŝe cmentarze i tereny zielone - ogródki działkowe. Zbiórka zu Ŝytych urz ądze ń elektrycznych i elektronicznych mo Ŝe by ć realizowana akcyjnie. Odpady Szkoły i przedszkola. te mog ą by ć równie Ŝ zbierane razem z odpadami niebezpiecznymi np. do kontenerów lub pojemników Wdra Ŝanie zasad selektywnej zbiórki u dzieci i ustawionych na terenie gminy, lub akcyjnie np. raz na młodzie Ŝy przyczynia si ę do kształtowania postaw kwartał, równie Ŝ dopuszcza si ę metod ę bezpo średniego proekologicznych. Ustawienie pojemników do segregacji donoszenia do GPZON . Mieszka ńcy powinni by ć poszczególnych frakcji w szkołach powinno zosta ć poinformowani o miejscu zbiórki i czasie trwania akcji. poprzedzone akcj ą edukacyjn ą. Proponuje si ę Wybór wła ściwego rozwi ązania systemowego rozstawienie pojemników do selektywnej zbiórki w tych Ŝe uzale Ŝniony jest od decyzji władz lokalnych oraz placówkach. konsultacji społecznych. Tereny zielone. Odpady zawieraj ące azbest. Proponuje si ę ustawi ć przy wej ściu pojemniki do Odpady zawieraj ące azbest powstaj ą głównie w selektywnej zbiórki: szkła i tworzyw sztucznych oraz budownictwie, w wyniku prowadzenia prac rozbiórkowych pozostawi ć istniej ące kosze uliczne. lub remontowych w budownictwie komunalnym oraz przemysłowym. Miejsca o nat ęŜ onym ruchu turystycznym. Obecnie jedyn ą metoda unieszkodliwiania odpadów zawieraj ących azbest jest ich deponowanie na W miejscach o nat ęŜ onym ruchu turystycznym (np. składowiskach odpadów. Proponuje si ę, aby odpady parkingi le śne) proponuje si ę umie ści ć na stela Ŝu worki o powstaj ące na terenie gminy były unieszkodliwiane odpowiedniej kolorystyce i oznakowaniu do selektywnej poprzez składowanie na ju Ŝ funkcjonuj ących na terenie zbiórki: szkła i tworzyw sztucznych. Dodatkowo powinien kraju składowiskach przystosowanych do deponowania znajdowa ć si ę pojemnik na odpady zmieszane. tego rodzaju odpadów. Istnieje mo Ŝliwo ść magazynowania odpadów 6.1.1.4.3 Cz ęstotliwo ść odbioru odpadów. zawieraj ących azbest na składowisku rotacyjnym w ZUO w Elbl ągu przez okres 1 roku, a nast ępnie po uzbieraniu Odpady zbierane w wyniku selektywnej zbiórki partii wysyłkowej przekazanie do unieszkodliwiania powinny by ć wywo Ŝone z tak ą cz ęstotliwo ści ą, aby poprzez składowanie na składowiska, które posiadaj ą pojemniki lub worki nie były przepełnione lub zupełnie pozwolenie na przyjmowanie odpadów niebezpiecznych puste oraz by nie powodowały dyskomfortu zapachowego. zawieraj ących azbest. Procent wypełnienia pojemnika kwalifikuj ącego go do wywozu powinien zawiera ć si ę w granicach 75-80 %. W Wyeksploatowane pojazdy. zabudowie jednorodzinnej proponuje si ę cz ęstotliwo ść odbioru odpadów u Ŝytecznych co najmniej raz na miesi ąc. Dla gminy Gronowo Elbl ąskie proponuje si ę wdro Ŝenie W zabudowie wielorodzinnej proponuje si ę opró Ŝnianie systemu recyklingu pojazdów w oparciu o istniej ące stacje pojemników co najmniej raz na tydzie ń lub cz ęś ciej w demonta Ŝu posiadaj ące nadane przez wojewod ę zale Ŝno ści od wypełnienia. Po wprowadzeniu zbiórki warmi ńsko - mazurskiego uprawnienia do wydawania odpadów organicznych proponuje si ę, aby pojemniki były za świadcze ń o złomowaniu samochodów). Na terenie opró Ŝniane co najmniej raz na tydzie ń, natomiast w gminy Gronowo Elbl ąskie takie uprawnienia posiada okresie podwy Ŝszonej temperatury dwa razy na tydzie ń PPHU - Auto Złom Roman Janicki, 82-331 Jegłownik, ul. lub na Ŝą danie. Jednocze śnie nale Ŝy prowadzi ć Malborska 9. obserwacje stopnia wypełnienia pojemników i worków. Obserwacje te pozwol ą w przyszło ści zoptymalizowa ć cz ęstotliwo ść odbioru odpadów. Natomiast odbiór Dziennik Urz ędowy - 2501 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 odpadów niesegregowanych pozostaje na Celem nadrz ędnym polityki ekologicznej pa ństwa w dotychczasowych warunkach. zakresie gospodarowania odpadami jest przede wszystkim zapobieganie powstawaniu odpadów oraz ich 6.1.1.4.4 Proponowane rozwi ązania techniczne dla odzysk lub unieszkodliwianie. Zgodnie z art. 5 i 6 ustawy o projektowanego systemu. odpadach powstawanie odpadów powinno by ć eliminowane lub ograniczone przez wytwarzaj ących Zgodnie z zapisami zawartymi w Planie gospodarki odpady niezale Ŝnie od stopnia uci ąŜ liwo ści b ądź zagro Ŝeń odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego dla Ŝycia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska, a tak Ŝe oraz Planie gospodarki odpadami dla powiatu niezale Ŝnie od ich ilo ści lub miejsca powstawania. Do elbl ąskiego proponuje si ę zaprojektowany system podstawowych działa ń zmierzaj ących do poprawy sytuacji zbiórki odpadów oprze ć o ZUO w Elbl ągu oraz o: w zakresie gospodarki odpadami nale Ŝą : minimalizacja - składowisko odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i powstawania odpadów, zapewnienie odzysku i recyklingu oboj ętnych funkcjonuj ącym na terenie gminy nie odpadów oraz składowanie odpadów, których ze pó źniej ni Ŝ jego zamkni ęcia przewidzianego w wzgl ędów ekonomicznych lub technologicznych nie da si ę niniejszym opracowaniu, przetworzy ć. - stacje demonta Ŝu wyeksploatowanych pojazdów z terenu gminy, 6.1.1.5.2 Działania zmierzaj ące do ograniczenia ilo ści - składowiska odpadów niebezpiecznych na terenie odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko. kraju w zakresie deponowania odpadów zawieraj ących azbest. W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi Aktualnie w skład ZUO w Elbl ągu wchodz ą nast ępuj ące pierwszoplanowym działaniem zmierzaj ącym do poprawy obiekty: sytuacji jest minimalizacja powstawania odpadów. - składowisko odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i Działania maj ące na celu zmniejszenie ilo ści oboj ętnych, wytwarzanych przez mieszka ńców odpadów prowadzi si ę - składowisko rotacyjne odpadów niebezpiecznych poprzez: zawieraj ących azbest, podnoszenie świadomo ści społecznej, w wyniku - linie do sortowania odpadów z selektywnej zbiórki, prowadzenia akcji edukacyjno-informacyjnych, - obiekty magazynowania poszczególnych surowców: utrwalanie nabytych postaw, stłuczka szklana i tworzywa, stosowanie instrumentów ekonomicznych (uzale Ŝnienie - kontenerowe punkty zbiórki odpadów kosztów usuwania odpadów od ich ilo ści). niebezpiecznych ustawione na stacjach Kolejnym działaniem jest uzyskanie odpowiednich benzynowych do zbiórki odpadów niebezpiecznych poziomów odzysku i recyklingu w zakresie odpadów od mieszka ńców. komunalnych, zgodnych z planem gospodarki odpadami Ponadto Zakład posiada nast ępuj ące urz ądzenia: dla woj. warmi ńsko-mazurskiego. - kruszark ę do gruzu ceglanego i betonowego, Poziomy te dotycz ą redukcji ilo ści odpadów: - prasa hydrauliczna do prasowania puszek, - ulegaj ących biodegradacji, - prasa hydrauliczna do prasowania tworzyw - wielkogabarytowych sztucznych (PET), - budowlano-remontowych z sektora komunalnego. - młynek do mielenia tworzyw sztucznych i styropianów. 6.1.1.5.3 Działania wspomagaj ące prawidłowe Planuje si ę modernizacj ę i rozbudow ę ZUO o post ępowanie z odpadami w zakresie zbierania, nast ępuj ące obiekty (zgodnie z zapisami PGO dla powiatu transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. elbl ąskiego): - sortowni ę odpadów z lini ą sortownicz ą dla odpadów Zaproponowany system gospodarki odpadami, uŜytecznych z selektywnej zbiórki, przedstawiony w rozdziale 6.1.1.4 obejmuje rozwi ązania - kompostowni ę odpadów organicznych z selektywnej zmierzaj ące do uporz ądkowania gospodarki odpadami na zbiórki z zabudowy wielorodzinnej, odpadów terenie gminy poprzez rozwój selektywnej zbiórki zielonych pochodz ących z utrzymania i odpadów u Ŝytecznych, odpadów budowlanych oraz porz ądkowania parków, ogrodów i terenów zielonych odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu oraz osadów ściekowych lub opcjonalnie dla odpadów komunalnych i wdro Ŝenie zbiórki odpadów zabudowy jednorodzinnej z terenów miejskich, ulegaj ących biodegradacji od mieszka ńców, odpadów - punkt gromadzenia odpadów remontowo- wielkogabarytowych, a tak Ŝe rozwi ązania w zakresie budowlanych powstaj ących w gospodarstwach odzysku i unieszkodliwiania pozyskanych frakcji. domowych oraz obiektach infrastruktury, a tak Ŝe w Poni Ŝej zaprezentowano poziomy odzysku i zakładach przemysłowych i przekazywanie do unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych oraz odzysku specjalistycznym firmom, budowlanych, natomiast poziomy odzysku i - stanowisko demonta Ŝu odpadów unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych wielkogabarytowych pochodz ących z gospodarstw przedstawiono w rozdziale 6.1.2., a odpadów domowych, niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów - punkt zbiórki zu Ŝytych opon (magazynowanie, komunalnych - 6.1.3. przygotowanie partii do wysyłki do odbiorców), - składowisko (kwatera) odpadów balastowych. Odpady wielkogabarytowe.

6.1.1.5 Działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w Do odpadów wielkogabarytowych zaliczamy odpady zakresie gospodarki odpadami w sektorze komunalnym. powstaj ące w gospodarstwach domowych oraz w obiektach infrastruktury, które ze wzgl ędu na du Ŝe 6.1.1.5.1 Działania zmierzaj ące do zapobiegania, wymiary wymagaj ą odr ębnego systemu magazynowania, powstawaniu odpadów. odbioru i transportu. Zgodnie z PGO dla powiatu elbl ąskiego, przewiduje si ę wdro Ŝenie i dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów Dziennik Urz ędowy - 2502 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 wielkogabarytowych. W celu realizacji selektywnej zbiórki Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami firmy zakłada si ę nast ępuj ące poziomy odzysku na terenie prowadz ące działalno ść w zakresie transportu, odzysku i gminy Gronowo Elbl ąskie: unieszkodliwiania powinny posiada ć stosowne 2007 rok - 20,98Mg; zezwolenia, co przyczyni si ę do sprawdzenia przepływu 2010 rok - 43,22Mg. strumieni odpadów od wytwórcy do miejsca odzysku/unieszkodliwiania. Rysunek 4 Prognozowane ilo ści odpadów wielkogabarytowych, które powinny być poddane Transport odpadów niebezpiecznych powinien si ę procesom odzysku i recyklingu na terenie gminy odbywa ć zgodnie z obowi ązuj ącymi uregulowaniami Gronowo Elbl ąskie [Mg]. prawnymi: Ustaw ą z dnia 28 pa ździernika 2002 roku o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671) oraz Rozporz ądzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie 90,00 zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie 80,00 drogowym towarów niebezpiecznych do transportu 70,00 odpadów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 236, poz. 1986). 60,00 odpady 50,00 wielkogabarytowe 6.1.1.5.4 Plan redukcji ilo ści odpadów komunalnych 40,00 odzysk i recykling ulegaj ących biodegradacji kierowanych na 30,00 składowiska odpadów. 20,00 10,00 Dyrektywa Rady 1999/31/EC w art. 5 okre śla 0,00 2007 2010 wymagania w zakresie deponowania na składowiskach odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji. Bior ąc pod uwag ę powy Ŝsze wymagania (okre ślone równie Ŝ w PGO dla powiatu elbl ąskiego), nale Ŝy przyj ąć , Ŝe ilo ści Odpady budowlane. odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosi ć: Do tej grupy zaliczane s ą odpady powstaj ące w wyniku prac rozbiórkowych i remontowych w gospodarce - w 2010 roku - 75 % (wagowo) całkowitej ilo ści komunalnej. S ą to najcz ęś ciej odpady gruzu betonowego i odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji ceglanego, odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych wytworzonej w 1995 roku, oraz złom. - w 2013 roku - 50 % (wagowo) całkowitej ilo ści Zgodnie z zało Ŝeniami PGO dla powiatu elbl ąskiego, odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji zakłada si ę rozwój selektywnej zbiórki odpadów wytworzonej w 1995 roku, budowlanych oraz przewiduje si ę nast ępuj ące poziomy - w 2020 roku - 35 % (wagowo) całkowitej ilo ści odzysku dla gminy Gronowo Elbl ąskie: odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji 2007 rok - 34,23Mg; wytworzonej w 1995 roku. 2010 rok - 72,65Mg. Ilo ść odpadów komunalnych ulegaj ących Rysunek 5 Prognozowane ilo ści odpadów budowlanych, biodegradacji wytworzonych w 1995 roku w gminie które powinny by ć poddane procesom odzysku i Gronowo Elbl ąskie wyznaczono na poziomie 242 Mg. recyklingu na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie [Mg]. Prognoz ę ilo ści wytwarzanych odpadów ulegaj ących biodegradacji dla gminy Gronowo Elbl ąskie przedstawiono w tabeli 6-7. 250,00

200,00 Tabela 6-7 Prognoza ilo ści wytwarzanych odpadów ulegaj ących biodegradacji w latach 2007-2010 dla gminy 150,00 Gronowo Elbl ąskie [Mg]. odpady budowlane 100,00 odzysk i recykling Wyszczególnienie/Lata 2007 2010 Odpady kuchenne ulegaj ące 50,00 134,55 140,69 biodegradacji 0,00 Odpady zielone 26,12 27,31 2007 2010 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 50,68 52,21 Opakowania z papieru i tektury 50,68 53,78 Łączna ilo ść odpadów ulegaj ących 262,02 273,99 Transport odpadów. biodegradacji Obowi ązkowy recykling opakowa ń 24,33 26,89 papierowych Transport odpadów z miejsc zbiórki do miejsc utylizacji Pozostała ilo ść odpadów ulegaj ących 237,69 247,10 jest wa Ŝnym ogniwem gospodarki odpadami. Aby zbiórka biodegradacji odpadów była bezpieczna i efektywna, transport ten musi Dopuszczalne składowanie 198,44 181,5 odbywa ć si ę według ustalonych zasad (w celu Dodatkowy konieczny recykling 39,25 65,60 optymalizacji systemu transportowego wskazana jest współpraca firm ju Ŝ funkcjonuj ących na analizowanym terenie).

Dziennik Urz ędowy - 2503 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Rysunek 6 Prognozowane ilo ści odpadów ulegaj ących 6.1.2.2 Prognozy powstawania odpadów biodegradacji, które powinny by ć poddane procesom opakowaniowych. odzysku i recyklingu oraz składowaniu na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie {Mg}. Oszacowano, Ŝe prognozowana ilo ść odpadów opakowaniowych wytwarzanych na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie w 2007 r. wyniesie 166,42Mg, a w 2010 r. 175,82Mg. Szczegółowe prognozy dla poszczególnych rodzajów opakowa ń przedstawiono w tabeli 6-9. 300,00 odpady kuchenne ulegaj ące 250,00 biodegradacji Tabela 6-9 Prognozy powstawania w latach 2007- odpady zielone 2010 poszczególnych rodzajów opakowa ń dla gminy 200,00 Gronowo Elbl ąskie [Mg]. 150,00 papier i tektura (nieopakowaniowe) Nazwa strumienia 2007 2010 100,00 Opakowania z papieru i tektury 50,68 53,78 opakowania z Opakowania wielomateriałowe 11,47 12,17 papieru i tektury 50,00 Opakowania z tworzyw sztucznych 34,12 35,68 Opakowania ze szkła 60,08 63,76 0,00 Opakowania z blachy 6,67 6,87 2007 2010 Opakowania z aluminium 3,41 3,57 Ogółem 166,42 175,82

6.1.2.3 Cele i działania w gospodarce odpadami opakowaniowymi.

300,00 Okre ślaj ąc cele w gospodarce odpadami 250,00 opakowaniowymi kierowano si ę strategi ą wyznaczon ą w

obowi ązkowy recykling Polityce ekologicznej Pa ństwa, wytycznymi zawartymi w 200,00 opakowa ń papierowych Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, Planie dopuszczalne 150,00 Gospodarki Odpadami dla województwa warmi ńsko- składowanie mazurskiego oraz Planie Gospodarki Odpadami powiatu 100,00 dodatkowy konieczny recykling elbl ąskiego, a tak Ŝe obowi ązuj ącymi uregulowaniami 50,00 prawnymi.

0,00 Cele krótkookresowe 2005-2007: 2007 2010 - rozwój selektywnej zbiórki odpadów u Ŝytecznych tj.: szkło, tworzywa sztuczne,

- wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów 6.1.2 Odpady opakowaniowe. uŜytecznych tj.: złom, makulatura, - edukacja ekologiczna mieszka ńców gminy z 6.1.2.1 Stan aktualny gospodarki odpadami uwzgl ędnieniem specyfiki zbieranych odpadów, opakowaniowymi. - osi ągni ęcie w 2007 r. zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów Mas ę odpadów opakowaniowych wytworzon ą w opakowaniowych: gminie Gronowo Elbl ąskie w 2003 r. oszacowano na - opakowania z tworzyw sztucznych - 25 %, poziomie ok. 149.Mg (przyjmuj ąc za PGO dla powiatu - opakowania z papieru i tektury - 48 %, elbl ąskiego odpowiednie współczynniki wytwarzania - opakowania ze szkła - 40 %, przypadaj ące na 1 mieszka ńca). Ilo ści poszczególnych - opakowania z aluminium - 40 %, strumieni odpadów opakowaniowych wynosz ą - opakowania z blachy stalowej - 20 %, odpowiednio: - opakowania wielomateriałowe - 25 %.

Tabela 6-8 Szacunkowa ilo ść odpadów Cele długookresowe 2008-2010: opakowaniowych wytworzonych na terenie gminy - dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów Gronowo Elbl ąskie w 2003 r. komunalnych, z uwzgl ędnieniem przede wszystkim odpadów opakowaniowych, Nazwa strumienia 2003 - kontynuacja edukacji ekologicznej, Opakowania z papieru i tektury 45,89 - osi ągni ęcie poziomów odzysku 50% i recyklingu - 25 Opakowania wielomateriałowe 10,18 % odpadów opakowaniowych do 2007 r., Opakowania z tworzyw sztucznych 30,60 - w latach 2008-2010 osi ągni ęcie poziomów Opakowania ze szkła 53,35 recyklingu i odzysku zgodnie zobowi ązuj ącym Opakowania z blachy 6,28 Opakowania z aluminium 3,12 prawodawstwem, Ogółem 149,42 6.1.2.4 Plan działa ń w gospodarce odpadami Na terenie gminy cz ęść odpadów opakowaniowych od opakowaniowymi. mieszka ńców zbierana jest w wyniku prowadzenia selektywnej zbiórki. Odzysk odpadów opakowaniowych W gospodarce odpadami opakowaniowymi kierunki prowadzony jest jako recykling materiałowy. działa ń wytycza obowi ązuj ące prawodawstwo w tym zakresie tj. ustawa o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie gospodarowania odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639 Dziennik Urz ędowy - 2504 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 z 2001 r. z pó źn. zmianami) oraz rozporz ądzenie w Rysunek 7 Prognozowane ilo ści odpadów sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu opakowaniowych, które powinny by ć poddane procesom odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych (Dz. U. Nr odzysku i recyklingu na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie. 104, poz. 982 z 2003 r.). Zgodnie z obowi ązuj ącym prawodawstwem, niezbędne jest osi ągni ęcie do ko ńca 2007 roku nast ępuj ących poziomów odzysku i recyklingu: - odzysku - 50 %, 90,00 - recyklingu - 25 %. 80,00 70,00 60,00 W okresie po 2007 roku, przewiduje si ę dalszy wzrost opakowania z papieru i 50,00 poziomów odzysku i recyklingu, zgodnie z zapisami tektury projektu dyrektywy opakowaniowej, tj. odzysk na 40,00 opakowania z papieru i tektury - odzysk i recykling poziomie: 60 - 75 %, a recykling - 55 -70 %. 30,00 20,00 Zakładane poziomy recyklingu odpadów 10,00 opakowaniowych na lata 2005-2007 dla przedsi ębiorców 0,00 2007 2010 wg rozporz ądzenia w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych (Dz. U. Nr 104, poz. 982 z 2003 r.) przedstawiono w tabeli 6-10.

Tabela 6-10 Zakładane poziomy recyklingu odpadów 12,00 opakowaniowych na lata 2004-2007 dla przedsi ębiorców 10,00 wg rozporz ądzenia w [%]. 8,00 opakowania wielomateriałowe Rodzaj/Lata 2005 2006 2007 6,00 Papier i tektura 42 45 48 opakowania wielomateriałowe - odzysk 4,00 Tworzywa sztuczne 18 22 25 i recykling

Szkło 29 35 40 2,00 Aluminium 30 35 40 0,00 Blacha stalowa 14 18 20 2007 2010 Wielomateriałowe 16 20 25

Bior ąc pod uwag ę zawarty w zał ączniku nr 4 ustawy o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie 40,00 depozytowej poziom odzysku (50 %) i recyklingu (25 %), 35,00 mo Ŝna oszacowa ć mas ę odpadów odpowiadaj ącą tym 30,00 poziomom. opakowania z tworzyw 25,00 Prognozowane ilo ści odpadów opakowaniowych, które sztucznych 20,00 powinny by ć poddane procesom odzysku i recyklingu na opakowania z tworzyw terenie gminy Gronowo Elbl ąskie przedstawiono w tabeli 15,00 sztucznych - odzysk i recykling 6-11. 10,00

5,00

Tabela 6-11 Prognozowane ilo ści odpadów 0,00 opakowaniowych, które powinny by ć poddane procesom 2007 2010 odzysku i recyklingu na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie

[Mg].

Rodzaj/Lata 2007 2010

Opakowania z papieru i tektury 24,33 26,89 9,00 Opakowania wielomateriałowe 2,87 3,04 8,00 Opakowania z tworzyw sztucznych 8,53 8,92 Opakowania ze szkła 24,03 28,69 7,00 Opakowania z blachy 1,33 2,06 6,00 opakowania z blachy Opakowania z aluminium 1,36 1,60 5,00 Ogółem 62,42 71,21 4,00 opakowania z blachy - odzysk i recykling 3,00

2,00

1,00 0,00 2007 2010

Dziennik Urz ędowy - 2505 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Cele długookresowe 2008-2010: - dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów 120,00 niebezpiecznych ze strumienia komunalnych, 100,00 - kontynuacja edukacji ekologicznej, - osi ągni ęcie docelowo zakładanych limitów odzysku 80,00 opakowania ze szkła i recyklingu odpadów niebezpiecznych (ze 60,00 strumienia odpadów komunalnych) - 50 %. opakowania ze szkła - 40,00 odzysk i recykling 6.1.3.4 Plan działa ń. 20,00 0,00 W strumieniu odpadów komunalnych, pochodz ących z 2007 2010 gospodarstw domowych (wg obowi ązuj ącej klasyfikacji) znajduj ą si ę nast ępuj ące rodzaje odpadów

niebezpiecznych: - lampy fluorescencyjne i inne odpady zawieraj ące rt ęć , 3,00 - detergenty zawieraj ące substancje niebezpieczne, - środki ochrony ro ślin (np. insektycydy, pestycydy, 2,50 herbicydy), - baterie i akumulatory ł ącznie z bateriami i 2,00 akumulatorami ołowiowymi, niklowo-kadmowymi lub opakowania z aluminium bateriami zawieraj ącymi rt ęć oraz nie sortowane 1,50 opakowania z aluminium - baterie i akumulatory zawieraj ące te baterie, odzysk i recykling 1,00 - kwasy i alkalia, - rozpuszczalniki, 0,50 - odczynniki fotograficzne, - leki cytotoksyczne i cytostatyczne, 0,00 - urz ądzenia zawieraj ące freony, 2007 2010 - oleje i tłuszcze inne ni Ŝ jadalne, - farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i Ŝywice zawieraj ące substancje niebezpieczne, 6.1.3 Odpady niebezpieczne wyst ępuj ące w - zu Ŝyte urz ądzenia elektryczne i elektroniczne, strumieniu odpadów komunalnych. - drewno zawieraj ące substancje niebezpieczne.

6.1.3.1 Stan aktualny. Zgodnie ze strategi ą PGO dla województwa warmi ńsko- mazurskiego oraz PGO dla powiatu elbl ąskiego, Ilo ści odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w przewiduje si ę systematyczny rozwój selektywnej zbiórki strumieniu odpadów komunalnych oszacowano na odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów podstawie wska źników, zastosowanych w planie komunalnych oraz zakłada si ę nast ępuj ące poziomy gospodarki odpadami dla województwa warmi ńsko- odzysku: mazurskiego i planie gospodarki odpadami dla powiatu elbl ąskiego. Oszacowana ilo ść odpadów niebezpiecznych 2007 rok - 2,07 Mg; w odpadach komunalnych z gospodarstw domowych oraz 2010 rok - 5,33 Mg. z obiektów infrastruktury w gminie Gronowo Elbl ąskie w 2003 r., przy zastosowanym wska źniku wyniosła ok. 10 Rysunek 8 Prognozowane ilo ści odpadów Mg. niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, które powinny by ć poddane procesom 6.1.3.2 Prognozy powstawania. odzysku i recyklingu na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie [Mg]. Oszacowano, Ŝe prognozowana ilo ść odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych w gminie Gronowo Elbl ąskie kształtowa ć si ę b ędzie w roku 2007 na poziomie 10,34 Mg, a w roku 2010 r. na poziomie 12,00 ok. 11Mg. 10,00 odpady niebezpieczne 6.1.3.3 Cele w gospodarce odpadami niebezpiecznymi 8,00 wytwarzane w grupie odpadów wyst ępuj ącymi w strumieniu odpadów komunalnych. 6,00 komunalnych odzysk i recykling Cele krótkookresowe 2005-2007: 4,00 - rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych, 2,00 edukacja ekologiczna mieszka ńców miasta w - 0,00 zakresie zagro Ŝeń jakie stwarza niekontrolowane 2007 2010 przedostawanie si ę odpadów niebezpiecznych do środowiska, - osi ągni ęcie w 2007 r. zakładanych limitów odzysku i recyklingu odpadów niebezpiecznych (ze strumienia odpadów komunalnych) - 20 %.,

Dziennik Urz ędowy - 2506 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

6.1.4 Osady ściekowe. - zwi ększenie stopnia odzysku/unieszkodliwienia osadów ścieków. 6.1.4.1 Stan aktualny. 6.1.5 Przewidywane zadania do realizacji w Osady ściekowe to odpady pochodz ące z oczyszczalni gospodarce odpadami komunalnymi. ścieków komunalnych (miejskich, gminnych, przydomowych). Ilo ść i jako ść osadów powstaj ących w Zadania do realizacji okre ślone zostały na podstawie procesie oczyszczania ścieków jest zmienna i zale Ŝna od ilo ści odpadów do odzysku i unieszkodliwiania w nast ępuj ących czynników: rodzaju ścieków horyzoncie czasowym 2005 - 2010. Zakłada si ę, Ŝe doprowadzanych do oczyszczalni, wielko ści ładunku wdra Ŝanie zaproponowanego systemu b ędzie post ępowa ć zanieczyszcze ń, jakimi obci ąŜ one s ą ścieki, rodzaju systematycznie, etapami. W tabeli 6-13 przedstawiono zastosowanych procesów oczyszczania oraz sposobu zadania do realizacji w sektorze komunalnym wraz z ko ńcowej przeróbki osadów. harmonogramem.

Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie funkcjonuj ą Tabela 6-13 Zadania do realizacji w gospodarce nast ępuj ące oczyszczalnie ścieków: odpadami komunalnymi.

Jednostka Tabela 6-12 Charakterystyka oczyszczalni ścieków Lp. Zadanie Okres realizacji odpowiedzialna zlokalizowanych na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie. Aktualizacja uchwały Rady Gminy w Gronowie Elbl ąskim w sprawie Sposób oczyszczania 1. ustalenia szczegółowych zasad 2005 Wójt ścieków/ utrzymania czysto ści i porz ądku na Lp. Nazwa jednostki organizacyjnej Odbiornik ścieków średnia ilo ść terenie gminy Gronowo Elbl ąskie oczyszczanych ścieków Obj ęcie zorganizowana zbiórk ą Wójt, [m 3/d] 2. odpadów komunalnych wszystkich 2005 - 2006 przedsi ębiorstwa Urz ąd Gminy Gronowo Rów melioracyjny mieszka ńców gminy wywozowe MB 1. Elbl ąskie uchodz ący do Rozwój systemu selektywnej zbiórki Wójt, Q = 168,0 Obiekt w Gronowie Elbl ąskim Fiszewki śr 3. surowców wtórnych w systemie 2005 - 2010 przedsi ębiorstwa wielopojemnikowym/ workowym wywozowe MB - oczyszczalnia ścieków mechaniczno-biologiczna. Wdro Ŝenie systemu selektywnej zbiórki Wójt, odpadów ulegaj ących biodegradacji M - oczyszczalnia ścieków mechaniczna. 4. 2006 - 2010 przedsi ębiorstwa wyst ępuj ących w strumieniu odpadów wywozowe Źródło: Informacje UG Gronowo Elbl ąskie. komunalnych Wdro Ŝenie i rozwój systemu zbiórki Wójt, 5. odpadów wielkogabarytowych i 2005 - 2010 przedsi ębiorstwa W gminie funkcjonuje tylko jedna komunalna remontowo - budowlanych wywozowe oczyszczalnia ścieków, która zlokalizowana jest w Wdro Ŝenie i rozwój systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych 6. 2005 – 2010 Wójt Gronowie Elbl ąskim. Z informacji uzyskanych z UG wyst ępuj ących w strumieniu odpadów wynika, Ŝe w 2003 roku w oczyszczalni ścieków w komunalnych Gronowie Elbl ąskim powstało 4,2 Mg skratek (kod Nadzór nad systemem zbiórki 7. wyeksploatowanych pojazdów od 2005 - 2010 Wójt, odpadów 19 08 01), 3,8 Mg odpadów z piaskowników mieszka ńców (kod odpadu 19 08 02) oraz 42 Mg odpadów z poj. Organizacja systemu zbiórki złomu elektrycznego i elektronicznego (od Wójt, placówki Imhoffa (kod odpadu 19 08 09). Wszystkie powstaj ące 8. uŜytkowników indywidualnych – 2005 - 2010 handlowe odpady s ą deponowane na składowisku gminnym. Obiekt poprzez sklepy lub punkt zbierania odpadów niebezpiecznych), posiada pozwolenie wodno-prawne obowi ązuj ące do Organizacja Gminnego Punktu Zbiórki 9 2005 - 2007 Wójt 31.01.2006 roku. Z informacji uzyskanych z UG wynika, Odpadów Niebezpiecznych (GPZON) Likwidacja nielegalnych składowisk 10 2005 - 2010 Wójt Ŝe oczyszczalnia w 2006 r. zostanie podł ączona poprzez odpadów tzw. „dzikich wysypisk” kolektor przesyłowy do oczyszczalni w Elbl ągu. Edukacja ekologiczna mieszka ńców Wójt, placówki 11 gminy w zakresie wprowadzanego 2005 - 2010 oświatowe systemu gospodarki odpadami 6.1.4.2 Prognozy powstawania osadów ściekowych. 6.2 Gospodarka odpadami powstaj ącymi w Na podstawie analizy stanu aktualnego, stwierdzono, sektorze gospodarczym z uwzgl ędnieniem odpadów Ŝe na terenie omawianej gminy funkcjonuje 1 niebezpiecznych. oczyszczalnia ścieków komunalnych. Okre ślenie prognozy ilo ści powstaj ących osadów ściekowych jest utrudnione. W celu okre ślenia stanu gospodarki odpadami w Bior ąc pod uwag ę stan aktualny w tym zakresie, a przede sektorze gospodarczym przeprowadzono akcj ę wszystkim prognozowan ą ilo ść mieszka ńców obj ętych ankietyzacji przedsi ębiorstw z terenu gminy Niestety na kanalizacj ą (w tym budow ę systemu kanalizacji na terenie ankiety odpowiedziała tylko jedna firma i nie wskazała zwartej zabudowy) stwierdzono, Ŝe ilo ść osadów ścieków ilo ści i rodzajów wytwarzanych odpadów. Dlatego te Ŝ, wytwarzanych w latach 2005-2010 nieznacznie wro śnie. podstaw ą do okre ślenia stanu gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym (z uwzgl ędnieniem odpadów 6.1.4.3 Cele przewidziane do realizacji w gospodarce niebezpiecznych) były informacje uzyskane z Urz ędu osadami ściekowymi. Marszałkowskiego województwa warmi ńsko-mazurskiego oraz Starostwa Powiatowego, a tak Ŝe dane szacunkowe Wytyczaj ąc cele w gospodarce odpadami kierowano obliczone za pomoc ą analizy wska źnikowej. Analiz ę si ę strategi ą wyznaczon ą w Polityce Ekologicznej wska źnikow ą, przeprowadzono równie Ŝ w celu Pa ństwa, a tak Ŝe wytycznymi zawartymi w Krajowym oszacowanie ilo ści odpadów powstaj ących w małych i Planie Gospodarki Odpadami, Planie Gospodarki średnich podmiotach gospodarczych. Ta sfera Odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego oraz powstawania odpadów nie była do tej pory przedmiotem Planie gospodarki odpadami powiatu elbl ąskiego. szerszych bada ń i nie uwzgl ędniano jej w statystykach. Z uwagi na rodzaje wytwarzanych odpadów (głównie Cele krótko- i długookresowe 2005-2010: odpady niebezpieczne) i trudno ści z kontrolowaniem - sukcesywne podł ączanie gospodarstw domowych z gospodarki odpadami w tym sektorze, mali i średni obszaru gminy do oczyszczalni ścieków, producenci powinni zosta ć bezwzgl ędnie obj ęci Dziennik Urz ędowy - 2507 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 projektowanym systemem gospodarki odpadami w gminie Gronowo Elbl ąskie Ze wzgl ędu na niekompletno ść informacji, w celu oszacowania ilo ści odpadów powstaj ących w sektorze 6.2.1 Źródła i ilo ści powstawania odpadów. gospodarczym, w szczególno ści w grupie małych i średnich przedsi ębiorstw posłu Ŝono si ę analiz ą Źródłami powstawania odpadów s ą funkcjonuj ące na wska źnikow ą na podstawie danych ilo ściowych dot. terenie gminy podmioty gospodarcze: zakłady sytuacji gospodarczej gminy, struktury zatrudnienia oraz produkcyjne, usługowe, transportowe i inne. Wykaz wska źników ilo ściowych powstawania odpadów dla potencjalnych wytwórców odpadów przemysłowych poszczególnych bran Ŝ.. Wykaz wybranych bran Ŝ i ilo ści wykazano w zał ączniku nr 3. podmiotów w gminie Gronowo Elbl ąskie, które wytwarzaj ą odpady inne ni Ŝ komunalne przedstawiono w tabeli 6-16. Ilo ści wytwarzanych odpadów wg informacji z decyzji przedstawiono w tabeli 6-14, natomiast ilo ści Tabela 6-16 Wykaz bran Ŝ sektora przemysłowego, wytwarzanych odpadów wg informacji przekazanych przez rzemie ślniczego i usługowego, w których powstaj ą odpady przedsi ębiorstwa do Starostwa Powiatowego i Urz ędu inne ni Ŝ komunalne wraz z liczb ą podmiotów. Marszałkowskiego, przedstawiono w tabeli 6-15. Liczba Tabela 6-14 Ilo ści wytworzonych odpadów wg decyzji podmiotów zarejestrowanych Lp. Rodzaj działalno ści wydanych przez Starost ę Elbl ąskiego, na terenie gminy w Gronowie Gronowo Elbl ąskie. Elbl ąskim (31.12.2004 r.) Ilo ść produkcja przemysłowa i rzemie ślnicza odpadów 1 przetwórstwo rybne 1 Rodzaj przewidziana 2 produkcja mebli i drzwi 4 Lp. Nazwa zakładu wytwarzanych do 3 produkcja wyrobów piekarniczych 2 odpadów wytwarzania 4 produkcja urz ądze ń elektronicznych 1 [Mg/r] 5 produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych 2 13 01 09* 0,1 6 produkcja wyrobów tekstylnych i skórzanych 3 PPHU - AUTO ZŁOM 13 02 02* 2,5 1. Roman Janicki, Jegłownik, 7 produkcja w ędlin 1 ul. Malborska 9 16 06 01* 6 usługi 19 08 03* 0,2 8. usługi bran Ŝy metalowej 2 PPHU „KAM-PAULO” 08 01 15* 0,3 naprawa maszyn rolniczych i le śnych i innych 9. 3 Export - Import Kazimierz 15 01 10* 0,15 urz ądze ń 2. Dybowski, Olesno 19, 82- 15 02 02* 0,05 10. usługi transportowe 23 335 Gronowo Elbl ąskie 16 02 13* 0,001 usługi – mechanika pojazdowa, blacharstwo, 11. 8 PPH „GRONOPLAST“ lakiernictwo Stanisław Buglewski, 12. stacje paliw 2 3. Donat Bujalski, ul. 07 02 13 - 13. usługi – konserwacja maszyn 1 Przemysłowa 12 c, 82-335 14. usługi budowlane 14 Gronowo Elbl ąskie 15. usługi przemiału zbo Ŝa, mieszalnie pasz 2 16. usługi spawalnicze 3 Tabela 6-15 Ilo ści odpadów wytworzone wg informacji 17. usługi medyczne 4 przekazanych przez przedsi ębiorstwa do Starostwa 18. usługi stolarskie i stolarka budowlana 20 Powiatowego i Urz ędu Marszałkowskiego. 19. usługi fryzjerskie 5 handel i po średnictwo 20. apteki 1 Ilo ść Rodzaj Sposób wytwarzanych 21. handel hurtowy, detaliczny, obwo źny 62 Lp. Nazwa zakładu wytwarzanych post ępowania z odpadów odpadów odpadami Źródło: opracowano na podstawie informacji z Urz ędu [Mg/r] PW „OLMAR“ Gminy w Gronowie Elbl ąskim. 08 01 99 0,5 Le śna Góra 8/25 PPHU „KAM-PAULO” Gda ńsk Oszacowana ilo ść odpadów z sektora małych i Export-Import Kazimierz Unieszkodliwiane 1. 03 01 05 1,5 Dybowski, Olesno 19, 82- termicznie średnich przedsi ębiorstw wynosi ok. 60 Mg. Wielko ść t ę 335 Gronowo Elbl ąskie Przekazane do nale Ŝy traktowa ć jako przybli Ŝenie ilo ści odpadów 15 01 01 0,2 skupu surowców wtórnych powstaj ących w zakładach z sektora małych i średnich Magazynowane przedsi ębiorstw. W rzeczywisto ści mo Ŝe przyjmowa ć ona na terenie bazy w Malborku i inne warto ści w zale Ŝno ści m.in. od szczegółowych profili 17 04 05 0,5 przekazywane do działalno ści zakładów, stosowanych technologii i stopnia punktu skupu PHU „Naft-Service” s.c. ul. surowców wykorzystania mocy przerobowych. 2. Łąkowa 1 Malbork w wtórnych Gronowie Elbl ąskim Magazynowane na terenie bazy 6.2.2 Odpady niebezpieczne w sektorze odpadów w Malborku i 17 01 07 0,5 gospodarczych. przekazywane uprawnionym podmiotom Odpady niebezpieczne z sektora gospodarczego Przekazywane 02 02 01 5 powstawały na terenie gminy nie we wszystkich Zakład Przetwórstwa Ryb fermie lisów „Skalar” M.D. Gawlik podmiotach gospodarczych. Równie Ŝ w tym przypadku, 3. Przekazywane Karcza ńska Górne 38 82- do Skupu 15 01 01 0,5 posłu Ŝono si ę analiz ą wska źnikow ą do okre ślenia ilo ści 331 Jegłownik Surowców Wtórnych powstaj ących odpadów niebezpiecznych. Do analizy „TOLEMB” Produkcja i 03 01 05 0,73 - wykorzystano wska źniki opracowane do realizacji 4. sprzeda Ŝ mebli ul. Przemysłowa 11c, 82-335 16 02 13 0,01 - Krajowego Planu Gospodarki Odpadami. Wg analizy Gronowo Elbl ąskie wska źnikowej ilo ść odpadów niebezpiecznych 16 02 13 0,02 PW „OLMAR” 03 01 05 325,0 PW „OLMAR” wytwarzanych przez źródła rozproszone oszacowana „JAR-STOL” Jarosław 5. Mroczy ński, Ró Ŝany Firma została na ok. 20 Mg rocznie. Obecnie, przewa Ŝaj ąca 15 01 01 2,0 “CLEANER” z cz ęść tego strumienia jest usuwana razem ze strumieniem Elbl ąg odpadów komunalnych. Dziennik Urz ędowy - 2508 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- zwi ększenie udziału odzyskiwanych i ponownie 6.2.3 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów. stosowanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych, Na terenie gminy wyst ępuje instalacja do odzysku - zwi ększenie udziału odpadów unieszkodliwianych odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne. Jest to instalacja PPH poza składowaniem, GRONOPLAST, w której odzyskowi poddawane s ą - sukcesywna likwidacja wcze śniej nagromadzonych odpady o kodzie 07 02 13. Wydajno ść instalacji wynosi odpadów przemysłowych, 150 Mg/rok. - osi ągni ęcie pełnej kontroli i wła ściwe zarz ądzanie gospodark ą odpadami w sektorze gospodarczym, Tabela 6-17 Instalacje do odzysku/ unieszkodliwiania - organizacja systemu zbiórki, gromadzenia i odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne na terenie gminy transportu dla odpadów powstaj ących w sektorze Gronowo Elbl ąskie. małych i średnich przedsi ębiorstw, - zapewnienie odzysku 50 % (do 2007) oraz 70 % (do Rodzaj Lp. Nazwa firmy Rodzaj odpadów 2011) odpadów budowlanych, w tym 70 % (2007) i działalno ści 90 % (2011) gruzu budowlanego oraz zmniejszenie PPH „GRONPLAST” zbieranie, 1. 07 02 13 - 150 Mg Gronowo Elbl ąskie transport i odzysk ilo ści tych odpadów deponowanych na składowiskach, 6.2.4 Analiza stanu gospodarki odpadami. - edukacja ekologiczna wytwórców odpadów w zakresie prawidłowych sposobów post ępowania z Gospodarka odpadami u najwi ększych wytwórców odpadami oraz ich obowi ązków wynikaj ących z prowadzona jest prawidłowo. Zakłady te zadbały o obowi ązuj ących uregulowa ń prawnych. posiadanie stosownych zezwole ń i składaj ą informacje do odpowiednich organów administracji samorz ądowej, a 6.3 Szczególne rodzaje odpadów innych ni Ŝ tak Ŝe przekazuj ą odpady uprawnionym odbiorcom. W niebezpieczne. pozostałych zakładach, nale Ŝą cych do sektora małych i średnich przedsi ębiorstw, jak wynika z do świadcze ń, 6.3.1 Zu Ŝyte opony. odpady maj ące charakter surowców wtórnych s ą najcz ęś ciej przekazywane do punktów skupu. Pozostałe Na terenie gminy, aktualnie nie prowadzi si ę odpady s ą prawdopodobnie usuwane do strumienia zorganizowanej zbiórki zu Ŝytych opon. Dlatego te Ŝ odpadów komunalnych, ewentualnie poddawane ró Ŝnym okre ślenie ilo ści zu Ŝytych opon jest utrudnione. procesom odzysku i unieszkodliwiania we własnym zakresie, nie zawsze zgodnymi z obowi ązuj ącymi Cele. przepisami ochrony środowiska. Osi ągni ęcie zakładanych poziomów odzysku i 6.2.5 Prognozy powstawania odpadów. recyklingu docelowo w 2007 roku na poziomie 75 % (odzysk) i 15 % (recykling) wg zgodnie z rozporz ądzeniem Prognozowanie zmian w ilo ści wytwarzanych ilo ści Rady Ministrów z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie odpadów jest utrudnione ze wzgl ędu na wielk ą ilo ść rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów czynników, m. in. demograficznych, gospodarczych i opakowaniowych i pou Ŝytkowych, (Dz. U. Nr 104, poz. technologicznych. Za Krajowym Planem Gospodarki 982 z 2003 r.), w latach 2008-2010 zgodnie z Odpadami oraz Planem Gospodarki Odpadami dla obowi ązuj ącym prawodawstwem. Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego i projektem Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu elbl ąskiego nale Ŝy Zadania. przyj ąć wyj ście z recesji i wzrost gospodarczy, co powinno skutkowa ć wzrostem produkcji i co za tym idzie ilo ści Organizacja systemu zbiórki i gromadzenia zu Ŝytych wytwarzanych odpadów. Z drugiej strony prawdopodobne opon od mieszka ńców oraz od małych i średnich jest wdra Ŝanie nowych, małoodpadowych technologii, co przedsi ębiorstw. powinno przejawia ć si ę zmniejszeniem liczby odpadów w stosunku do wielko ści produkcji. Wdra Ŝanie tych 6.3.2 Wyeksploatowane pojazdy. technologii jest bardziej prawdopodobne w zakładach wi ększych, w przedsi ębiorstwach małych i średnich ze Wycofane z eksploatacji samochody ze wzgl ędu na wzgl ędu na barier ę kosztów proces ten mo Ŝe by ć zawarto ść substancji niebezpiecznych takich jak: oleje, opó źniony lub ograniczony. płyny chłodnicze i hamulcowe, odpady paliw ciekłych, filtry olejowe stanowi ą du Ŝe zagro Ŝenie dla środowiska. W szczególno ści, za planami wy Ŝszego rz ędu, nale Ŝy Wi ększo ść elementów wycofanych z eksploatacji zało Ŝyć wzrost 10-15 % ilo ści odpadów z sektora rolno- pojazdów ma warto ść surowcow ą. spo Ŝywczego, jak równie Ŝ wzrost ilo ści odpadów budowlanych z prac remontowych i rozbiórkowych. Ilość Na podstawie informacji uzyskanych z Urz ędu odpadów z przemysłu drzewnego b ędzie zale Ŝeć od Wojewódzkiego, na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie wielko ści produkcji, czyli od popytu na wyroby. funkcjonuje składnica złomu posiadaj ąca upowa Ŝnienie do wydawania za świadcze ń o przyj ęciu pojazdu do kasacji. 6.2.6 Cele do osi ągni ęcia w gospodarce odpadami Jest to: z sektora gospodarczego: - P.P.H.U. - Auto Złom Roman Janicki, 82 – 331 Jegłownik, ul. Malborska 9. - obj ęcie wszystkich wytwórców odpadów systemem pozwole ń w zakresie gospodarki odpadami, Zu Ŝyte lub nie nadaj ące si ę do u Ŝytkowania pojazdy, - zapobieganie i minimalizacja ilo ści, a tak Ŝe czyli samochody wycofywane z eksploatacji, powinny by ć ograniczenie toksyczno ści odpadów, przekazywane przez ostatniego wła ściciela do firm posiadaj ących uprawnienia wojewody do wydawania za świadcze ń o przyj ęciu samochodu do kasacji. Dziennik Urz ędowy - 2509 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- organizacja wtórnego obiegu przestarzałych Cele. sprawnych urz ądze ń elektrycznych i elektronicznych.

Odzysk i recykling zgodnie z projektem Ustawy o 6.4 Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych. recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji: - po dniu 1 stycznia 2006 r. stacja demonta Ŝu powinna 6.4.1 Odpady zawieraj ące PCB. osi ągn ąć poziom ponownego u Ŝycia i odzysku przyj ętych pojazdów w wysoko ści nie mniejszej ni Ŝ Odpady zawieraj ące substancje stwarzaj ące 85 % średniej masy pojazdu rocznie oraz poziom szczególne zagro Ŝenia dla środowiska zostały omówione ponownego u Ŝycia i recyklingu nie mniejszy ni Ŝ 80 % oddzielnie. Do odpadów tych zaliczamy: odpady średniej masy pojazdu rocznie, zawieraj ące PCB, odpady zawieraj ące azbest, baterie i - dla pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia akumulatory, oleje odpadowe, odpady medyczne, odpady 1980 r. osi ągni ęty poziom ponownego u Ŝycia i weterynaryjne. Poni Ŝej przedstawiono szczegółow ą odzysku mo Ŝe wynosi ć nie mniej ni Ŝ 75 % a poziom charakterystyk ę poszczególnych grup odpadów z ponownego u Ŝycia i recyklingu nie mniej ni Ŝ 70% uwzgl ędnieniem stanu aktualnego oraz mo Ŝliwo ści średniej masy pojazdu rocznie. odzysku/unieszkodliwienia.

Zadania. Wg uzyskanych informacji, na terenie gminy nie wyst ępuj ą urz ądzenia zawieraj ące PCB. Wspomaganie organizacji systemu zbiórki wyeksploatowanych pojazdów od mieszka ńców poprzez 6.4.2 Odpady zawieraj ące azbest. funkcjonuj ącą stacj ę demonta Ŝu. Specyficzne własno ści azbestu (odporno ść na: 6.3.3 Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny. wysokie temperatury, działanie mrozu, działanie kwasów, substancji Ŝrących a tak Ŝe elastyczno ść itp.), Sposób post ępowania ze zu Ŝytymi urz ądzeniami w spowodowały, Ŝe stosowany był do produkcji szerokiej zakładach przemysłowych i instytucjach u Ŝyteczno ści gamy wyrobów przemysłowych, w szczególno ści wyrobów publicznej jest regulowany przez Ustaw ę o odpadach, budowlanych, które stanowi ą około 85% cało ści która nakłada szereg obowi ązków na podmioty wytworzonych wyrobów. W zwi ązku z tym, najwi ęcej gospodarcze w tym zakresie. Problem stanowi brak odpadów zawieraj ących azbest powstanie w trakcie prac zorganizowanej zbiórki złomu elektrycznego i remontowo-budowlanych - wymiany pokry ć dachowych elektronicznego z gospodarstw domowych. Na terenie oraz elewacji wykonanych z wyrobów azbestowo - gminy nie funkcjonuje zorganizowana zbiórka odpadów cementowych. sprz ętu elektrycznego (np. sprz ęt AGD) i elektronicznego (np. telewizory, magnetowidy, magnetofony, odbiorniki Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie przeprowadzono radiowe) od mieszka ńców. Dlatego te Ŝ okre ślenie ilo ści cz ęś ciow ą inwentaryzacj ę wyrobów zawieraj ących azbest. powstaj ących odpadów jest bardzo utrudnione. W zwi ązku Powierzchni ę pokry ć dachowych wykonanych z płyt z powy Ŝszym ilo ść t ą okre ślono w oparciu o wska źniki. Na eternitowych oszacowano na 23 113 m 2 (około 260 Mg). podstawie przeprowadzonej analizy wska źnikowej oszacowana ilo ść odpadów elektrycznych i Cele. elektronicznych kształtuje si ę na poziomie ok. 12,83 Mg w skali roku. Bezpieczne dla zdrowia usuni ęcie wyrobów zawieraj ących azbest i unieszkodliwienie poprzez Cele. deponowanie na wyznaczonych do tego celu składowiskach. Osi ągni ęcie poziomu odzysku i recyklingu substancji zubo Ŝaj ących warstw ę ozonow ą do 2007 r. zgodnie z Prognozy. rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych, o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest (Dz. (Dz. U. Nr 104, poz. 982 z 2003 r.), w latach 2008-2010 U. Nr 101, poz. 628 z 1997 r. z pó źniejszymi zmianami) w zgodnie z obowi ązuj ącym prawodawstwem. Polsce zako ńczył si ę okres stosowania wyrobów zawieraj ących azbest. Dlatego te Ŝ źródłem powstawania Prognozy. odpadów b ędą prace rozbiórkowe. Ilo ść powstaj ących odpadów w latach 2005-2010 uzale Ŝniona b ędzie od Dynamika przyrostu odpadów elektrycznych i intensyfikacji tych prac. elektronicznych jest trzykrotnie wy Ŝsza ni Ŝ pozostałych odpadów. W oparciu o badania prowadzone w UE zakłada Zadania: si ę, Ŝe ilo ść tych odpadów b ędzie wzrasta ć w skali roku o - przeprowadzenie inwentaryzacji wyst ępowania 3 - 5 % w skali roku. W zwi ązku z powy Ŝszym prognozy wyrobów zawieraj ących azbest w całej gminie, powstawania odpadów zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i - opracowanie harmonogramu usuwania wyrobów elektronicznego kształtuj ą si ę w poszczególnych latach zawieraj ących azbest, nast ępuj ąco: 2007 - 14,87 Mg, 2010 - 15,77 Mg. - monitoring usuwania wyrobów zawieraj ących azbest.

Zadania: 6.4.3 Baterie i akumulatory. - organizacja systemu zbiórki złomu elektrycznego i elektronicznego od u Ŝytkowników indywidualnych - Wśród baterii funkcjonuj ących w Ŝyciu codziennym poprzez sklepy lub punkt zbierania odpadów mo Ŝemy wyró Ŝni ć baterie kwasowe i alkaliczne oraz niebezpiecznych, guzikowe. Jeszcze do niedawna bardzo rozpowszechnione były baterie kwasowe i alkaliczne Dziennik Urz ędowy - 2510 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 zawieraj ące rt ęć i kadm. Obecnie obowi ązuj ące Prognozy. uregulowania prawne spowodowały, Ŝe produkuje si ę baterie nie zawieraj ące tych pierwiastków. Baterie Baterie i akumulatory powstaj ą w du Ŝym rozproszeniu, guzikowe wyst ępuj ą najcz ęś ciej jako elementy zasilania co utrudnia oszacowanie powstaj ących ilo ści i zegarków, aparatów słuchowych, drobnych urz ądze ń uniemo Ŝliwia opracowanie prognoz wytwarzania tych elektrycznych i elektronicznych. odpadów do 2010 roku.

Akumulatory kwasowo-ołowiowe, u Ŝywane s ą głównie Zadania. jako źródło energii elektrycznej do rozruchu pojazdów samochodowych oraz znajduj ą równie Ŝ zastosowanie w Organizacja zbiórki baterii i akumulatorów kolejnictwie, jako trakcyjne i wagonowe, a tak Ŝe jako małogabarytowych ze źródeł rozproszonych (małe i akumulatory stacjonarne słu Ŝą ce do zasilania awaryjnego średnie przedsi ębiorstwa oraz indywidualni posiadacze). instalacji elektrycznej i sygnalizacyjnej urz ądze ń. Akumulatory te zawieraj ą ołowiane elektrody: dodatni ą z 6.4.4 Oleje odpadowe. dwutlenku ołowiu i ujemn ą ołowian ą. Jako elektrolit stosowany jest roztwór kwasu siarkowego. Skład Zu Ŝyte oleje odpadowe powstaj ą w motoryzacji (oleje chemiczny akumulatorów (zawarto ść ołowiu i kwasu silnikowe oraz oleje przekładniowe), a tak Ŝe w przemy śle. siarkowego) powoduje, Ŝe po zu Ŝyciu stanowi ą one Problem istnieje w sektorze małych i średnich potencjalne zagro Ŝenie dla środowiska. Przyjmuje się, Ŝe przedsi ębiorstw oraz u u Ŝytkowników indywidualnych. W 90 % zu Ŝytych akumulatorów powstaje w transporcie, tych przypadkach mog ą wyst ępowa ć niekontrolowane natomiast pozostał ą ilo ść stanowi ą akumulatory u Ŝywane przedostawanie si ę przepracowanych olejów do jako stacjonarne źródło pr ądu. środowiska. Aktualnie nie funkcjonuje system zbiórki odpadów od mieszka ńców na terenie gminy. Akumulatory niklowo-kadmowe małogabarytowe stanowi ą najcz ęstsze źródło zasilania sprz ętu Cele. elektronicznego i elektrycznego, urz ądze ń AGD, telefonów przeno śnych i komórkowych, zabawek dzieci ęcych, itd. Uzyskanie poziomu odzysku olejów smarowych w Obecnie do strumienia odpadów przechodz ą najstarsze wysoko ści 50% w stosunku do ilo ści wprowadzanej na akumulatory małogabarytowe niklowo-kadmowe. Baterie rynek i recyklingu w wysoko ści 35 % (z wył ączeniem stosowane s ą bardzo szeroko do zasilania ró Ŝnorodnych olejów bazowych i olejów przepracowanych) do roku 2007 urz ądze ń w gospodarstwach domowych oraz w zgodnie z rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 29 podmiotach gospodarczych. maja 2003 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych, Zarówno baterie jak i akumulatory powstaj ą w du Ŝym (Dz. U. Nr 104, poz. 982 z 2003 r.), w latach 2008-2010 rozproszeniu, co powoduje, Ŝe oszacowanie ich ilo ści jest zgodnie z obowi ązuj ącym prawodawstwem. niemo Ŝliwe. Powszechn ą praktyk ą usuwania zu Ŝytych baterii zarówno z gospodarstw domowych jak i podmiotów Prognozy. gospodarczych jest pozbywanie si ę ich do strumienia odpadów komunalnych. Zgodnie z krajowym planem gospodarki odpadami, planem gospodarki odpadami dla województwa i planu Zbiórka zu Ŝytych akumulatorów regulowana jest gospodarki odpadami dla powiatu elbl ąskiego, prognozuje poprzez nało Ŝenie na producentów i importerów si ę spadek zapotrzebowania na oleje świe Ŝe oraz obowi ązku odzysku z rynku. Ponadto wprowadzono opłat ę zwi ększenie czasu eksploatacji olejów, co spowoduje depozytow ą w postaci kaucji przy zakupie akumulatorów równie Ŝ spadek wytwarzanych odpadowych olejów. ołowiowych, która podlega zwrotowi podczas dostarczenia zu Ŝytego akumulatora. Aktualnie funkcjonuj ące na terenie Zadania. kraju instalacje w zakresie unieszkodliwiania akumulatorów posiadaj ą moce przerobowe do Organizacja zbiórki odpadowych olejów ze źródeł przerobienia złomu akumulatorowego. rozproszonych (małe i średnie przedsi ębiorstwa oraz indywidualni posiadacze). Aktualnie na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie, zgodnie z informacjami przekazanymi przez Urz ąd Gminy, 6.4.5 Odpady medyczne. nie prowadzi si ę zbiórki zu Ŝytych baterii. Zgodnie z ustaw ą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 Cele. roku (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z pó źniejszymi zmianami) odpady medyczne definiuje si ę jako: „odpady powstaj ące Odzysk z rynku 100% akumulatorów ołowiowych oraz w zwi ązku z udzielaniem świadcze ń zdrowotnych oraz ilo ści pozostałych baterii i akumulatorów zgodnie z prowadzeniem bada ń i do świadcze ń naukowych w Rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 29 maja 2003 r. zakresie medycyny”. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych, (Dz. U. Nr Głównym źródłem powstawania odpadów medycznych 104, poz. 982 z 2003 r .) w ilo ści: są o środki zdrowia, przychodnie, prywatne gabinety - akumulatory Ni-Cd wielkogabarytowe - 70 % - 2007 lekarskie. Zasadniczym problemem są odpady r.; specyficzne, które ze wzgl ędu na swój charakter - akumulatory Ni-Cd małogabarytowe - 50 % - 2007 r.; zanieczyszczenia drobnoustrojami mog ą stwarza ć - pozostałe baterie (z wył ączeniem cynkowo- zagro Ŝenie dla ludzi i środowiska. Do grupy tej zaliczane węglowych i alkalicznych) - 50 % - 2007 r. są: zu Ŝyte materiały opatrunkowe, sprz ęt jednorazowego w latach 2008-2010 zgodnie z obowi ązuj ącym uŜytku, szcz ątki pooperacyjne i posekcyjne, materiał prawodawstwem. biologiczny oraz inne odpady ze szpitali i oddziałów zaka źnych. Odpady te powinny by ć gromadzone Dziennik Urz ędowy - 2511 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 selektywnie, gdy Ŝ wymagaj ą unieszkodliwiania na drodze 1999 r. Nr 66, poz. 75 z pó źn. zmianami) oraz termicznego przekształcenia. rozporz ądzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 pa ździernika 2003 r. w sprawie planów gotowo ści Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie funkcjonuje jedna zwalczania chorób zaka źnych zwierz ąt (Dz. U. Nr 188, przychodnia lekarska oraz gabinet lekarski. Nie ma poz. 1845). Rozporz ądzenie to okre śla zakres współpracy danych dotycz ących ilo ści wytwarzanych odpadów organów administracji rz ądowej i samorz ądowej oraz medycznych w tych placówkach w zwi ązku z tym, aby poszczególnych podmiotów w tworzeniu i wykonywaniu przedstawi ć całkowit ą ilo ść odpadów wytwarzanych w planów gotowo ści oraz zakres udziału organów gminie posłu Ŝono si ę metod ą szacunkow ą, wykorzystuj ąc administracji rz ądowej i samorz ądowej oraz podmiotów w wska źniki uwzgl ędnione w planie gospodarki odpadami strukturach organizacyjnych zespołów kryzysowych. Plany dla województwa warmi ńsko-mazurskiego oraz PGO dla takie powinny zosta ć opracowane na poziomie powiatu, powiatu elbl ąskiego Po oszacowaniu całkowit ą ilo ść województwa i kraju oraz podlega ć stałej aktualizacji. Plan odpadów medycznych specyficznych powstaj ących na dla powiatu jest przygotowywany przez Powiatowego terenie gminy oszacowano na poziomie ok. 0.081Mg. Lekarza Weterynarii. Ponadto lista zakładów unieszkodliwiaj ących odpady HRM/SRM jest prowadzona Cele. przez Główny Inspektorat Weterynarii i jest ogólnodost ępna (publikowana na jego stronie Minimalizacja negatywnego oddziaływania odpadów internetowej). Poni Ŝej przedstawiono wykaz zakładów medycznych na środowisko poprzez stosowanie unieszkodliwiaj ących odpady HRM/SRM na terenie kraju. wła ściwych praktyk post ępowania z odpadami. Tabela 6-18 Wykaz zakładów unieszkodliwiaj ących Prognozy. odpady HRM/SRM na terenie kraju wg stanu na 12.02.2004 r. Prognozy wytwarzania odpadów medycznych specyficznych odpadów medycznych uzale Ŝnione jest od Lp. Nazwa i adres zakładu Zakres produkcji wielu czynników, m.in.: prognozy demograficznej, zmiany Województwo kujawsko-pomorskie Struga S. A. tłuszcz, m ączka mi ęsna, struktury ludno ści, wzrostu PKB. Uwzgl ędniaj ąc 1. Jezuicka Struga 3 mi ęsno-kostna, kostna do powy Ŝsze czynniki oraz zało Ŝenia przedstawione w KPGO 88 – 111 Rojewo spalenia przedstawiono prognoz ę powstawania odpadów Z. U. „Hetman” Sp. z o. o. tłuszcz, m ączka mi ęsna, medycznych w latach 2007 - 0,09 Mg, 2010 -.0,1 Mg. 2. Olszówka, 87-400 Golub- mi ęsno-kostna, kostna do Dobrzy ń spalenia Województwo lubelskie Zadania: tłuszcz, m ączka mi ęsna, Z. U. “Bacutil” - organizacja zbiórki odpadów medycznych z 1. mi ęsno-kostna, kostna do Zastaw, 24-170 Kurów indywidualnych praktyk lekarskich, spalenia - podnoszenie świadomo ści w zakresie prawidłowych Województwo mazowieckie tłuszcz, m ączka mi ęsna, Z. U. „Ełkur” sposobów post ępowania z odpadami medycznymi w 1. mi ęsno-kostna, kostna do 06-212 Krasnosielc słu Ŝbie zdrowia. spalenia Województwo opolskie 6.4.6 Odpady weterynaryjne. „Profet” Sp. z o.o. tłuszcz, m ączka mi ęsna, 1. ul. Pustkowska 18, W ęgry, 46 - mi ęsno-kostna, kostna do 023 Osowiec spalenia Zgodnie z ustaw ą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 Województwo podkarpackie roku (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z pó źniejszymi zmianami) Przedsi ębiorstwo tłuszcz, m ączka mi ęsna, Wielobran Ŝowe „Utires” odpady weterynaryjne definiuje si ę jako: „odpady 1. mi ęsno-kostna, kostna do Le Ŝachów 133, 37 – 530 spalenia powstaj ące w zwi ązku z badaniem, leczeniem zwierz ąt lub Sieniawa świadczeniem usług weterynaryjnych, a tak Ŝe w zwi ązku z Województwo wielkopolskie prowadzeniem bada ń naukowych i do świadcze ń na Zakład Utylizacyjny tłuszcz, m ączka mi ęsna, zwierz ętach. 1. Tarnowo Stare, 62 – 055 mi ęsno-kostna, kostna do Czempi ń spalenia „Gerex” tłuszcz, m ączka mi ęsna, Na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie nie funkcjonuj ą 2. Janków Drugi 106, 62- 814 mi ęsno-kostna, kostna do gabinety weterynaryjne. Blizanów spalenia Województwo małopolskie 6.4.7 Zwłoki zwierz ęce. Jednostka Ratownictwa Chemicznego Sp. z o.o. Spalarnia odpadów 1. ul. Kwiatkowskiego 8 HRM/SRM Zgodnie z Ustaw ą z dnia 24 kwietnia 1997 roku o 33-101 Tarnów zwalczaniu chorób zaka źnych zwierz ąt, badaniu zwierz ąt rze źnych i mi ęsa oraz o Pa ństwowej Inspekcji Cele. Weterynaryjnej (Dz. U. Nr 60, poz. 369 z pó źniejszymi zmianami) zwłoki zwierz ęce definiuje si ę jako zwierz ęta Eliminacja nieprawidłowych praktyk post ępowania ze padłe lub zabite nie w celu spo Ŝycia przez ludzi. zwłokami zwierz ęcymi.

Padłe zwierz ęta z terenu całego powiatu elbl ąskiego Zadania: odbierane s ą przez firm ę „Zbiórka Surowca Utylizacyjnego - rozwój systemu gospodarowania zwłokami Roman Rybacki” z Nowego Klincza (powiat ko ścierski). zwierz ęcymi, - organizacja akcji propagandowej na terenie gminy. Zasady post ępowania w przypadku epidemii zwierz ąt powinny by ć okre ślone w planach gotowo ści zwalczania 6.4.7 Pestycydy. chorób zaka źnych zwierz ąt, opracowanych na podstawie ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób Źródłem odpadów s ą środki ochrony ro ślin i zaka źnych zwierz ąt, badaniu zwierz ąt rze źnych i mi ęsa opakowania po nich stosowane w rolnictwie i le śnictwie, oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (tekst jednolity Dz. U. Dziennik Urz ędowy - 2512 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 konserwanty i impregnanty stosowane do impregnacji - dąŜ enie do prowadzenia gospodarki odpadami drewna oraz zgromadzone na przestrzeni lat (od 1965 r.) zgodnie z wymogami obowi ązuj ących aktów przeterminowane środki ochrony ro ślin, opakowania po prawnych, nich i inne chemikalia w tzw. mogilnikach. Jak wynika z - uzyskanie przez przedsi ębiorców niezb ędnych przeprowadzonego rozpoznania, sposoby post ępowania z pozwole ń w zakresie gospodarki odpadami, tą grup ą odpadów s ą nieprawidłowe. Najcz ęś ciej trafiaj ą - monitoring gospodarki odpadami powstaj ącymi w do strumienia odpadów komunalnych lub s ą spalane w sektorze gospodarczym - prowadzenie bazy danych paleniskach domowych. o gospodarce odpadami; w tym celu nale Ŝy uzyska ć od wytwórców dane: Aktualnie racjonaln ą gospodark ę środkami ochrony pełny wykaz odpadów wytwarzanych przez podmiot, ro ślin ( ś.o.r.) tj. nabywanie w ilo ściach niezb ędnych dla informacje o sposobach gospodarki wytworzonymi bie Ŝą cych potrzeb, wymusiły wysokie ceny środków. W odpadami, efekcie przeterminowaniu ulegaj ą nieznaczne ilo ści informacje o firmach obsługuj ących podmiot w środków ochrony ro ślin. Powstaj ą natomiast odpady zakresie gospodarki odpadami, opakowaniowe po ś.o.r. Odpady te trafiaj ą głównie do informacje o posiadaniu odpowiednich zezwole ń, strumienia odpadów komunalnych. Zgodnie z Ustaw ą o - opracowanie zakładowych instrukcji gospodarki opakowaniach i odpadach opakowaniowych producenci i odpadami, która okre śli szczegółowe zasady zbiórki importerzy s ą zobowi ązani do odbierania na własny koszt odpadów na stanowiskach pracy, sposób opakowa ń wielokrotnego u Ŝytku, w tym opakowa ń po gromadzenia i przekazywania odpadów do dalszego wykorzystanych ś.o.r. przetwarzania, odzysku i unieszkodliwiania, - w uzasadnionych przypadkach wykonanie badania 6.5 Działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w składu poszczególnych odpadów celem zakresie gospodarki odpadami w sektorze potwierdzenia ich przydatno ści do odzysku lub gospodarczym z uwzgl ędnieniem odpadów unieszkodliwienia, niebezpiecznych. - dąŜ enie do stosowania niskoodpadowych technologii produkcji, czystszych w odniesieniu do środowiska Zgodnie z obowi ązuj ącym prawodawstwem oraz oraz zapewniaj ących produkcyjne wykorzystanie Planem Gospodarki Odpadami dla woj. warmi ńsko- wszystkich składników przerabianych surowców, mazurskiego, w celu poprawy sytuacji w dziedzinie - prowadzenie działa ń w kierunku zwi ększenia stopnia gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym odzysku lub unieszkodliwiania odpadów (poza proponuje si ę przyj ąć nast ępuj ące zasady post ępowania: składowaniem), - zapobiegania powstawaniu odpadów, - kontrola i monitoring wytwórców odpadów i - minimalizacja powstawania odpadów, podmiotów posiadaj ących instalacje do - recykling odpadów, unieszkodliwiania odpadów w celu stwierdzenia, czy - optymalizacja ostatecznego usuwania odpadów, działalno ść ta nie narusza przepisów ochrony - konieczno ść prowadzenia działa ń naprawczych, środowiska i jest zgodna z normami i zaleceniami, - zasada „blisko ści”. - zorganizowanie systemu zbiórki zu Ŝytych olejów powstaj ących w rozproszeniu, W zakładach przemysłowych znacz ące zmniejszenie - opracowanie programu usuwania azbestu na terenie ilo ści odpadów, poza ograniczeniem lub zaprzestaniem gminy, produkcji, jest z przyczyn technicznych i technologicznych - zorganizowanie zbiórki złomu akumulatorowego niemo Ŝliwe. powstaj ącego w rozproszeniu, Zgodnie z Ustaw ą o odpadach, hierarchia - organizacja systemu zbiórki odpadów medycznych post ępowania odpadami obejmuje w szczególno ści - prowadzenie działa ń informacyjno-edukacyjnych dla zasad ę redukcji powstawania odpadów „u źródła”. małych i średnich podmiotów gospodarczych, Realizacja tej zasady uzale Ŝniona jest od specyfiki maj ące na celu zwi ększenie stopnia odzysku zakładu i prowadzonych procesów technologicznych w wytwarzanych przez nich odpadów oraz zakładzie. W celu zapobiegania powstawaniu odpadów wykorzystywanie istniej ących ju Ŝ instalacji do zakłady wdra Ŝaj ą i realizuj ą programy, w których kładzie zagospodarowania lub unieszkodliwiania odpadów w si ę nacisk na ograniczenie zanieczyszcze ń „u źródła”. celu ograniczenia do minimum ich składowania. Głównym celem tych programów jest zmniejszenie Organizacj ę systemu zbiórki, gromadzenia i transportu uci ąŜ liwo ści zakładu dla środowiska oraz dodatkowo odpadów powstaj ących w sektorze małych i średnich osi ągni ęcie efektów ekonomicznych. Równie Ŝ przedsi ębiorstw proponuje si ę prowadzi ć w oparciu wprowadzanie przez podmioty gospodarcze systemu o zaproponowany system zbiórki odpadów zarz ądzania środowiskowego według norm ISO serii 14 niebezpiecznych od mieszka ńców poprzez Gminne 000 przyczynia si ę do osi ągni ęcia celu poprzez Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON), kontrolowanie działalno ści podmiotu, jego wyrobów i usług których podstawowym zadaniem GPZON jest odbieranie m.in. pod k ątem oddziaływania na środowisko. odpadów problemowych od mieszka ńców z okre ślonego Minimalizacja powstawania odpadów mo Ŝe by ć terenu. realizowana równie Ŝ poprzez wprowadzenie technologii mało i bezodpadowych oraz najlepszych dost ępnych 7. Zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne w technologii (BAT) oraz zwi ększenie stopnia ich odzysku gospodarce odpadami dla gminy Gronowo Elbl ąskie lub unieszkodliwiania poza składowaniem. W sektorze w latach 2005-2010 wraz z harmonogramem. małych i średnich przedsi ębiorstw, działania powinny by ć ukierunkowane przede wszystkim na edukacj ę w zakresie Realizacja zamierzonych celów, okre ślonych w prawidłowych praktyk post ępowania z odpadami niniejszym planie dla sektora komunalnego i zgodnych z obowi ązuj ącym prawodawstwem. gospodarczego z uwzgl ędnieniem odpadów niebezpiecznych wymaga szeregu działa ń zarówno Proponuje si ę podj ąć nast ępuj ące działania dla pozainwestycyjnych jak i inwestycyjnych. Zadania poszczególnych rodzajów odpadów: pozainwestycyjne dotycz ą przede wszystkim: Dziennik Urz ędowy - 2513 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Jednostka - intensyfikacji działa ń organizacyjnych Lp. Zadanie Okres realizacji umo Ŝliwiaj ących rozwój systemów selektywnej odpowiedzialna Wdro Ŝenie i rozwój systemu zbiórki Wójt, zbiórki odpadów komunalnych z uwzgl ędnieniem 5 odpadów wielkogabarytowych i 2005 - 2010 przedsi ębiorstwa selektywnej zbiórki surowców wtórnych w systemie remontowo - budowlanych wywozowe wielopojemnikowym/ workowym, Wdro Ŝenie i rozwój systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych - organizacji zbiórki odpadów ulegaj ących 6 2005 – 2010 Wójt wyst ępuj ących w strumieniu biodegradacji, oraz odpadów niebezpiecznych, odpadów komunalnych wielkogabarytowych, remontowo - budowlanych, Organizacja zbiórki zu Ŝytych opon i Wójt, stacje 7 wyeksploatowanych pojazdów od 2005 - 2010 elektrycznych i elektronicznych, demonta Ŝu - organizacja zbiórki zu Ŝytych olejów, zu Ŝytych opon i mieszka ńców Organizacja systemu zbiórki złomu wyeksploatowanych pojazdów od mieszka ńców, elektrycznego i elektronicznego (od Wójt, placówki - organizacji systemu zbiórki, gromadzenia i 8 uŜytkowników indywidualnych – 2005 - 2010 handlowe transportu dla odpadów powstających w sektorze poprzez sklepy lub punkt zbierania małych i średnich przedsi ębiorstw, odpadów niebezpiecznych), Organizacja zbiórki zu Ŝytych olejów 9 2005 - 2010 Wójt - monitoringu posiadaczy niebezpiecznych odpadów od mieszka ńców medycznych w zakresie przestrzegania przepisów Likwidacja nielegalnych składowisk 10 2005 - 2010 Wójt dotycz ących gospodarki tymi odpadami, odpadów tzw. „dzikich wysypisk” Rekultywacja i monitoring - stosowania nowoczesnych technologii odzysku i po zamkni ęciu 11 składowiska w Nowym Dworze Zarz ądzaj ący obiektu unieszkodliwiania odpadów w sektorze Elbl ąskim gospodarczym, 12 Budowa GPZON 2006-2010 Wójt Edukacja ekolog iczna mieszka ńców - opracowanie harmonogramu usuwania azbestu wraz Wójt, placówki 13 gminy w zakresie wprowadzanego 2005 - 2010 ze wskazaniem mo Ŝliwo ści finansowania usuwania oświatowe odpadów w szczególno ści dla budownictwa, systemu gospodarki odpadami sektor gospodarczy - edukacji ekologicznej mieszka ńców gminy w Organizacja systemu zbiórki, zakresie wprowadzanego systemu gospodarki gromadzenia i transportu dla Wójt, 1 2005 - 2007 odpadami, odpadów powstaj ących w sektorze Przedsi ębiorcy - edukacji ekologicznej wytwórców odpadów w małych i średnich przedsi ębiorstw, Organizacja systemu zbiórki zakresie prawidłowych sposobów post ępowania z odpadów budowlanych; osi ągni ęcie odpadami oraz ich obowi ązków wynikaj ących z poziomu 90% odzysku gruzu obowi ązuj ących uregulowa ń prawnych. 2 budowlanego; zmniejszenie ilo ści 2005 - 2007 Przedsi ębiorcy odpadów remontowo-budowlanych unieszkodliwianych poprzez Zadania inwestycyjne obejmuj ą przedsi ęwzi ęcia w składowanie zakresie budowy niezb ędnego potencjału technicznego Edukacja ekologiczna wytwórców umo Ŝliwiaj ącego w prawidłowy sposób prowadzenie odpadów w zakresie prawidłowych sposobów post ępowania z 3 2005 - 2010 Przedsi ębiorcy procesów odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Do odpadami oraz ich obowi ązków zada ń inwestycyjnych nale Ŝą : wynikaj ących z obowi ązuj ących - budowa gminnego punktu zbiórki odpadów uregulowa ń prawnych Monitoring gospodarki odpadami w WIO Ś niebezpiecznych, 4 2005 - 2010 sektorze gospodarczym Starosta - dostosowanie składowiska odpadów innych ni Ŝ odpady niebezpieczne niebezpieczne i oboj ętnych w Nowym Dworze Organizacja systemu zbiórki, Elbl ąskim do wymogów prawnych w zakresie gromadzenia i transportu dla Koordynowane ochrony środowiska, 1 odpadów niebezpiecznych 2005 - 2010 przez Wójta, powstaj ących w sektorze małych i Przedsi ębiorcy - likwidacja nielegalnych składowisk odpadów (tzw. średnich przedsi ębiorstw „dzikich wysypisk”). Organizacja zbiórki baterii i 2 akumulatorów małogabarytowych 2005 - 2007 Wójt Harmonogram realizacji poszczególnych ze źródeł rozproszonych Organizacja zbiórki odpadowych przedsi ęwzi ęć w gospodarce odpadami dla gminy olejów ze źródeł rozproszonych Przedsi ębiorstwa, 3 2005 - 2007 Gronowo Elbl ąskie w latach 2005-2010 z uwzgl ędnieniem (małe i średnie przedsi ębiorstwa Wójt jednostek odpowiedzialnych za realizacj ę zadania oraz indywidualni posiadacze) Opracowanie harmonogramu przedstawiono w tabeli 7-1. 4 2005 - 2010 Wójt usuwania azbestu Organizacja zbiórki wycofywanych z Tabela 7-1 Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć w 5 eksploatacji urz ądze ń elektrycznych 2005 - 2010 Wójt gospodarce odpadami dla gminy Gronowo Elbl ąskie. i elektronicznych Edukacji ekologiczna wytwórców odpadów niebezpiecznych w Jednostka 6 2005 - 2010 Przedsi ębiorcy Lp. Zadanie Okres realizacji zakresie prawidłowych sposobów odpowiedzialna post ępowania z odpadami Aktualizacja uchwały Rady Gminy w Gronowie Elbl ąskim w sprawie 1 ustalenia szczegółowych zasad 2005 Wójt, 8. Opracowanie programu promocji i edukacji w utrzymania czysto ści i porz ądku na zakresie gospodarki odpadami. terenie gminy Gronowo Elbl ąskie Obj ęcie zorganizowan ą zbiórk ą Wójt, 2 odpadów komunalnych wszystkich 2005 - 2006 przedsi ębiorstwa Realizacja celów i zada ń zamierzonych w planie mieszka ńców gminy wywozowe gospodarki odpadami, szczególnie w zakresie selektywnej Rozwój systemu selektywnej zbiórki Wójt, zbiórki odpadów, wymaga zaanga Ŝowania i świadomego 3 surowców wtórnych w systemie 2005 - 2010 przedsi ębiorstwa wielopojemnikowym/ workowym wywozowe podej ścia mieszka ńców (zarówno dzieci i młodzie Ŝy jak i Wdro Ŝenie i rozwój systemu osób dorosłych), a tak Ŝe działaj ących na terenie gminy selektywnej zbiórki odpadów Wójt, podmiotów gospodarczych - wytwórców odpadów. W tym 4 ulegaj ących biodegradacji 2006 - 2010 przedsi ębiorstwa celu przedstawiono program promocji i edukacji w wyst ępuj ących w strumieniu wywozowe odpadów komunalnych zakresie gospodarki odpadami, który proponuje metody kształtowania społecznej świadomo ści ekologicznej. Dziennik Urz ędowy - 2514 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- plenerowe akcje plastyczne z udziałem 8.1 Dotychczasowe działania w zakresie edukacji przedszkolaków lub uczniów, zorganizowane ekologicznej. oddzielnie lub poł ączone z obchodami np. Dnia Ziemi czy akcji „Sprz ątanie Świata” Edukacja ekologiczna w gminie zwi ązana jest ze - konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych szkołami - w nich bowiem odbywaj ą si ę imprezy zwi ązane oraz średnich z finałem ogólnomiejskim w PEE z Dniem Ziemi i Sprz ątaniem Świata. Ponadto na lekcjach - projekcje filmów fabularnych (tzw. kulturowych) lub poruszane s ą zagadnienia proekologiczne - np. dotycz ące dokumentalnych mówi ących o potrzebie ochrony wdra Ŝania urz ądze ń, które „dokonuj ą” odnawiania energii środowiska i segregacji odpadów. Szkoły - baterie słoneczne, elektrownie wodne. podstawowe i średnie.

Dotychczasowe działania w zakresie promocji i Formy reklamowe: edukacji ekologicznej, w tym gospodarki odpadami na terenie gminy nale Ŝy uzna ć, za niewystarczaj ące. Za Działania reklamowe b ędą miały na celu zwi ększenie najistotniejsze problemy mo Ŝna uzna ć: znajomo ści nowego sposobu post ępowania z odpadami, a - brak nawyków zachowa ń ekologicznych w śród zarazem zaznajomienie z nowymi pojemnikami na społecze ństwa, odpady. Działania te polega ć b ędą na nakłanianiu - niedostateczna wiedza o problemach mieszka ńców do wypróbowania nowego rodzaju środowiskowych i metodach ich zapobiegania, segregacji odpadów. Działania reklamowe musz ą - niewystarczaj ący udział społecze ństwa w procesach przenika ć wspomniane wcze śniej formy oddziaływa ń decyzyjnych z zakresu ochrony środowiska, kulturalnych i o światowych. - brak troski o środowisko gminy, brak poczucia odpowiedzialno ści za jego aktualny stan, Akcja promocji powinna si ę rozpocz ąć od opracowania - niewystarczaj ąca edukacja i informacja ekologiczna strategii reklamowej podporz ądkowuj ącej pozostałe w szkołach i innych placówkach edukacyjnych, podmioty zaanga Ŝowane w oddziaływania społeczne tj. - brak dost ępu do informacji o środowisku i metodach przedszkola, szkoły, placówki kulturalne. Nale Ŝy zatem jego ochrony. opracowa ć odpowiednie materiały i formy reklamowe wykorzystywane nast ępnie w działaniach o światowo - 8.2.Program promocji i edukacji w zakresie kulturalnych. S ą to: gospodarki odpadami komunalnymi. - broszury, biuletyny, opracowania, raporty i monografie, W celu wspomagania prowadzonych działa ń na - artykuły i reklamy w prasie lokalnej, terenie powiatu elbl ąskiego w tym gminy Gronowo - plakaty (tak Ŝe typu out - door tj. wielkoformatowe), Elbl ąskie, w zakresie edukacji ekologicznej proponuje się stickersy czyli nalepki, ulotki, działania uzupełniaj ące w zakresie gospodarki odpadami. - sporty w telewizji lokalnej np. pt.: "Jak segregujemy śmieci" z reklam ą np. nowych pojemników na Jako ogólne zało Ŝenia akcji zaplanowano koordynacj ę odpady, działa ń przez Pracowni ę Edukacji Ekologicznej we - logo, hasła reklamowe promocji, współpracy z Urz ędami Miast i Gmin oraz Gmin powiatu - reklama nowych usług na i w środkach komunikacji przy zachowaniu pewnej niezale Ŝno ści podmiotów i transportu, bior ących udział w promocji, które w oparciu o - spotkania publiczne dla ogółu mieszka ńców, przygotowane materiały reklamowo - informacyjne prezentuj ące nowe formy działania w zakresie powinny wyst ępowa ć z propozycjami oryginalnych działa ń gospodarki odpadami. według swoich najlepszych intencji i środowiskowego rozpoznania. Zakłada si ę, Ŝe dzi ęki kulturotwórczemu i 8.3 Program promocji i edukacji w zakresie organizacyjnemu potencjałowi podmiotów wykonawczych gospodarki odpadami innymi ni Ŝ komunalne. (np. przedszkola, szkoły, organizacje młodzie Ŝowe) pojawi si ę szereg ciekawych propozycji szczegółowych. Ze wzgl ędu na odmienn ą (ni Ŝ w przypadku odpadów komunalnych) specyfik ę odpadów wytwarzanych przez Promocja powinna by ć zorganizowana przy sektor gospodarczy, program promocji i edukacji w zastosowaniu form o światowych, kulturalnych i zakresie gospodarki odpadami nale Ŝy dostosowa ć do tej reklamowych. grupy wytwórców. Formy o światowe to: - prowadzenie działa ń o światowo - informacyjnych w Gospodarka odpadami innymi ni Ŝ komunalne jest formie lekcji, gaw ęd, prelekcji ekologicznych według specjalistyczn ą dziedzin ą działalno ści, b ędącą dotychczas przyj ętego uprzednio standardu dydaktycznego sfer ą zainteresowania w ąskiej grupy fachowców. uwzgl ędniaj ącego lokalny wymiar problemu Zaniedbania poczynione w tej kwestii s ą jednak Ŝe segregacji odpadów i zró Ŝnicowanie wiekowo - odczuwane przez du Ŝą cz ęść społecze ństwa - odpady, edukacyjne odbiorców. szczególnie niebezpieczne, stanowi ą zagro Ŝenie dla - konkurs wiedzy ekologicznej na temat segregacji wszystkich komponentów środowiska naturalnego. odpadów, - wycieczki obrazuj ące w sposób bezpo średni Akcja promocyjna i edukacyjno-informacyjna przyczyni potrzeb ę selekcji odpadów: składowiska odpadów si ę do podniesienia stanu świadomo ści ekologicznej osób komunalnych na terenie powiatu. zwi ązanych z gospodark ą odpadami - przede wszystkim kadry technicznej i nadzoru urz ędów i instytucji wszystkich Formy kulturalne to m.in.: szczebli oraz w zakładach generuj ących odpady. Akcja - konkursy plastyczne dla dzieci przedszkolnych i informacyjna powinna by ć skierowana przede wszystkim młodszych klas szkoły podstawowej z wystawami do wytwórców w sektorze małych i średnich prac w poszczególnych przedszkolach i szkołach, przedsi ębiorstw, ze wzgl ędu na stwierdzon ą w tej grupie ni Ŝsz ą świadomo ść ekologiczn ą. Dziennik Urz ędowy - 2515 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

zasilania wymienionych funduszy s ą środki z opłat za Formy edukacji mog ą by ć bardzo ró Ŝnorodne tj.: korzystanie ze środowiska, kar za naruszenie stanu konferencje, szkolenia, seminaria, warsztaty tematyczne środowiska oraz opłat produktowych. Przychodami w zakresie m.in.: obowi ązuj ących uregulowa ń prawnych, funduszy s ą te Ŝ dobrowolne wpłaty, zapisy, darowizny, zasad prawidłowej gospodarki odpadami, obowi ązków świadczenia rzeczowe, środki pochodz ące z fundacji, posiadaczy odpadów, a tak Ŝe informatory zawieraj ące wpływy z przedsi ęwzi ęć organizowanych na rzecz oprócz ww. zagadnie ń informacje na temat mo Ŝliwo ści ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Narodowy odzysku/ unieszkodliwiania odpadów wytwarzanych przez Fundusz oraz wojewódzkie fundusze maj ą osobowo ść podmioty gospodarcze. prawn ą. Fundusze gminne i powiatowe s ą funduszami celowymi pozostaj ącymi w dyspozycji odpowiednich 9. Okre ślenie instrumentów finansowych jednostek samorz ądu terytorialnego. słu Ŝą cych realizacji zamierzonych celów w planie gospodarki odpadami. Inn ą form ą finansowania inwestycji w zakresie gospodarki odpadami i ochrony środowiska jest 9.1 Źródła pozyskiwania funduszy. zagraniczna pomoc finansowa udzielana z fundacji i programów pomocowych takich jak: Inwestycje w dziedzinie gospodarki odpadami mog ą - fundacja EkoFundusz, by ć finansowane za pomoc ą środków pochodz ących ze - fundusze Strukturalne i Fundusz Spójno ści. źródeł prywatnych, które stanowi ą środki własne oraz banki wspieraj ące inwestycje ekologiczne. inwestorów, powi ększone o komercyjne kredyty bankowe oraz ze źródeł publicznych. Do źródeł publicznych nale Ŝą : 9.2 Zasady oraz sposób finansowania bud Ŝet pa ństwa, bud Ŝety jednostek samorz ądu przedsi ęwzi ęć priorytetowych. terytorialnego, fundusze ekologiczne, środki pochodz ące ze źródeł zagranicznych nie podlegaj ące zwrotowi oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i pochodz ące z funduszy Unii Europejskiej. Ponadto Gospodarki Wodnej. inwestycje w tej dziedzinie mog ą by ć wspierane przez niezale Ŝne instytucje finansowe, organizacje Zasadniczym celem Narodowego Funduszu jest mi ędzynarodowe, fundacje czy towarzystwa leasingowe. wspieranie finansowe przedsi ęwzi ęć podejmowanych dla Mo Ŝliwe jest ł ączenie środków pochodz ących z ró Ŝnych poprawy jako ści środowiska w Polsce. Główne kierunki źródeł oraz zawieranie umów na wspóln ą realizacj ę jego działalno ści okre śla II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, inwestycji przez samorz ądy terytorialne i podmioty natomiast co roku aktualizowane s ą cele szczegółowe - prawne. dokumenty wewn ętrzne Narodowego Funduszu, w tym zwłaszcza zasady udzielania pomocy finansowej oraz lista W Polsce w zakresie gospodarki odpadami wyst ępuj ą przedsi ęwzi ęć priorytetowych. W zakresie ochrony najcz ęś ciej nast ępujące formy finansowania inwestycji: powierzchni ziemi, w tym ochrony środowiska przed - Fundusze własne inwestorów, odpadami, zakłada si ę dofinansowanie zada ń - Po Ŝyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania inwestycyjnych zgodnych z ni Ŝej wymienionymi preferencyjnych kredytów udzielane przez Narodowy programami priorytetowymi: i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i - rekultywacja terenów zdegradowanych przez Gospodarki Wodnej, wojska federacji rosyjskiej, wojsko polskie i - Kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank przemysł, Ochrony Środowiska (BO Ś S.A.) z dopłatami do - likwidacja uci ąŜ liwo ści starych składowisk odpadów oprocentowania lub ze środków donatorów, kredyty niebezpiecznych, komercyjne, kredyty konsorcjalne, - unieszkodliwianie odpadów powstaj ących w zwi ązku - Zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez z transportem samochodowym (autozłom, płyny fundacje i programy pomocowe (np. z ekokonwersji eksploatacyjne, akumulatory, ogumienie, tworzywa poprzez EKOFUNDUSZ), sztuczne) oraz zbiórka i wykorzystanie olejów - Kredyty mi ędzynarodowych instytucji finansowych przepracowanych, (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - EBOiR, - przeciwdziałanie powstawaniu i unieszkodliwianie Bank Światowy), odpadów przemysłowych i odpadów - Kredyty i po Ŝyczki udzielane przez banki niebezpiecznych, komercyjne, - realizacja mi ędzygminnych i regionalnych - Leasing. programów zagospodarowania odpadów komunalnych (w tym budowa zakładów przetwórstwa Funkcjonuj ący w Polsce system funduszy odpadów oraz wspomaganie systemów ekologicznych obejmuje: Narodowy Fundusz Ochrony zagospodarowywania osadów ściekowych). Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie, powiatowe i gminne fundusze ochrony środowiska i W Narodowym Funduszu obowi ązuj ą nast ępuj ące gospodarki wodnej. formy dofinansowania: - po Ŝyczki, Zasady funkcjonowania narodowego, wojewódzkich, - po Ŝyczki płatnicze, powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i - kredyty udzielane przez banki ze środków gospodarki wodnej określa ustawa z dnia 27 kwietnia Narodowego Funduszu, 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. - dopłaty do oprocentowania preferencyjnych 627 z pó źn. zm.). kredytów i po Ŝyczek, - dotacje, Fundusze ekologiczne słu Ŝą finansowaniu - umorzenia. przedsi ęwzi ęć w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, zgodnie z celami wskazanymi w Wysoko ść dofinansowania udzielonego przez cytowanej wy Ŝej ustawie. Podstawowymi źródłami Narodowy Fundusz jest uzale Ŝniona od efektywno ści Dziennik Urz ędowy - 2516 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 wykorzystania środków Funduszu, z zastosowaniem Pomoc ze środków Funduszu mo Ŝe by ć udzielona zasady uzyskania optymalnego efektu ekologicznego i wszelkim podmiotom realizuj ącym zadania z zakresu ekonomicznego. ochrony środowiska i gospodarki wodnej, odpowiadaj ące kryteriom wyboru przedsi ęwzi ęć na wniosek spełniaj ący Udzielone przez Narodowy Fundusz dofinansowanie, wymagania formalne. w formie po Ŝyczek i kredytów generalnie nie mo Ŝe przekroczy ć 70% kosztów realizacji przedsi ęwzi ęcia. Powiatowe i gminne fundusze ochrony środowiska Po Ŝyczki mog ą by ć cz ęś ciowo umarzane, pod warunkiem i gospodarki wodnej. terminowego wykonania zada ń i osi ągni ęcia planowanych w nich efektów. Szczegółowe zasady udzielania i Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony umarzania po Ŝyczek, udzielania dotacji oraz dopłat do środowiska w dziale II rozdziale 4, okre śla przeznaczenie oprocentowania preferencyjnych kredytów i po Ŝyczek s ą środków finansowych funduszy gminnych i powiatowych. uchwalane corocznie przez Rad ę Nadzorcz ą Funduszu. Środki gminnych funduszy zgodnie z art. 406 ww. O dofinansowanie ze środków Funduszu mog ą ustawy przeznaczone s ą na: ubiega ć si ę: - edukacj ę ekologiczn ą oraz propagowanie działa ń - jednostki samorz ądu terytorialnego i ich zwi ązki, proekologicznych i zasady zrównowa Ŝonego - administracja pa ństwowa, rozwoju, - przedsi ębiorcy, - wspomaganie realizacji zada ń pa ństwowego - jednostki szkolnictwa wy Ŝszego, monitoringu środowiska, - jednostki organizacyjne ochrony środowiska, - wspomaganie innych systemów kontrolnych i - organizacje pozarz ądowe (stowarzyszenia, pomiarowych oraz bada ń stanu środowiska, a tak Ŝe fundacje), systemów pomiarowych zu Ŝycia wody i ciepła, - osoby fizyczne. - realizowanie zada ń modernizacyjnych i inwestycyjnych, słu Ŝą cych ochronie środowiska i Warunki udzielenia dofinansowania: gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urz ądze ń - udokumentowane pełne pokrycie planowanych ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej kosztów przedsi ęwzi ęcia, retencji wodnej, - wywiązanie si ę przez Wnioskodawc ę z obowi ązku - urz ądzanie i utrzymywanie terenów zieleni, uiszczania opłat i kar, stanowi ących przychody zadrzewie ń, zakrzewie ń oraz parków, Narodowego Funduszu oraz wywi ązywania si ę z - realizacj ę przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z gospodark ą innych zobowi ąza ń w stosunku do Funduszu, odpadami, - przedsi ęwzi ęcie spełnia kryteria wyboru - wspieranie działa ń przeciwdziałaj ących przedsi ęwzi ęć ustalonych przez Narodowy Fundusz, zanieczyszczeniom, - przedsi ęwzi ęcie nie mo Ŝe by ć zako ńczone, - profilaktyk ę zdrowotn ą dzieci na obszarach, na - wniosek spełnia wymagania formalne, których występuj ą przekroczenia standardów jako ści - udzielone dofinansowanie nie mo Ŝe przekroczy ć środowiska, kosztów przedsi ęwzi ęcia, - wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii - zostało zapewnione zabezpieczenie zwrotu odnawialnej oraz pomoc dla wprowadzania bardziej udzielonego dofinansowania, przyjaznych dla środowiska no śników energii, - została zawarta umowa cywilno-prawna okre ślaj ąca - wspieranie ekologicznych form transportu, warunki dofinansowania zgodnie ze wzorem - działania z zakresu rolnictwa ekologicznego stosowanym w Narodowym Funduszu. bezpo średnio oddziałuj ące na stan gleby, powietrza i wód, w szczególno ści na prowadzenie gospodarstw Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i rolnych produkuj ących metodami ekologicznymi Gospodarki Wodnej. poło Ŝonych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody, Ze środków funduszu mog ą by ć pokryte koszty - inne zadania ustalone przez rad ę gminy, słu Ŝą ce poniesione po dniu podj ęcia uchwały o przyznaniu ochronie środowiska i gospodarce wodnej, dofinansowania. Środki funduszu nie mog ą by ć wynikaj ące z zasady zrównowa Ŝonego rozwoju, w wykorzystywane na pokrycie kosztów zwi ązanych z tym na programy ochrony środowiska. przygotowaniem inwestycji oraz realizacj ę zada ń - realizacj ę przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z ochron ą uzupełniaj ących bezpo średni ą inwestycj ę. powierzchni ziemi, - inne zadania ustalone przez rad ę powiatu, słu Ŝą ce W Funduszu obowi ązuj ą nast ępuj ące formy ochronie środowiska i gospodarce wodnej, finansowania: wynikaj ące z zasady zrównowa Ŝonego rozwoju, w - po Ŝyczki, tym na programy ochrony środowiska. - dotacje, - dopłaty do kredytów bankowych. Fundacja EkoFundusz.

Dominuj ącą form ą pomocy finansowej ze środków s ą EkoFundusz jest fundacj ą powołan ą w 1992 r. przez oprocentowane po Ŝyczki udzielane na preferencyjnych Ministra Finansów dla efektywnego zarz ądzania środkami warunkach. Istniej ą mo Ŝliwo ści cz ęś ciowego umorzenia finansowymi pochodz ącymi z zamiany cz ęś ci po Ŝyczek. Dotacje mog ą by ć udzielane na proekologiczne zagranicznego długu na wspieranie przedsi ęwzi ęć w zadania inwestycyjne i modernizacyjne realizowane przez ochronie środowiska (tzw. konwersja długu). Dotychczas jednostki sfery bud Ŝetowej, jednostki samorz ądów i inne decyzj ę o ekokonwersji polskiego długu podj ęły Stany jednostki organizacyjne prowadz ące działalno ść w Zjednoczone, Francja, Szwajcaria, Włochy, Szwecja i zakresie ochrony zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, pomocy Norwegia. EkoFundusz zarz ądza środkami finansowymi społecznej, o światy i kultury. pochodz ącymi z ekokonwersji ł ącznie ponad 571 mln USD do wydatkowania w latach 1992-2010. Dziennik Urz ędowy - 2517 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 9-1 Warunki otrzymania dotacji z W zakresie gospodarki odpadami priorytetami EkoFunduszu. EkoFunduszu s ą: - tworzenie kompleksowych systemów selektywnej Wysoko ść dotacji zbiórki, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów Podmiot projekty projekty techniczne innowacyjne niekomercyjne komunalnych i niebezpiecznych, Przedsi ębiorcy do 30 % do 40 % - przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z eliminacj ą powstawania Samorz ądy odpadów niebezpiecznych w procesach Grupa I (x ≤1170) do 45 % przemysłowych (promocja “czystszych technologii”) i Grupa II (11701700) do 5 % - rekultywacja gleb zanieczyszczonych odpadami Inne podmioty do 50 % 50 % niebezpiecznymi stanowi ącymi zagro Ŝenie dla x - dochód ogółem na mieszka ńca liczony jako średnia zdrowia ludzi lub świata przyrody. arytmetyczna tego wska źnika z lat 2000, 2001 i 2002.

Zalecane jest, aby projekty spełniały przynajmniej W uj ęciu rzeczowym z dotacji EkoFunduszu jeden z nast ępuj ących warunków: finansowane s ą jedynie koszty budowy i wyposa Ŝania - wprowadzanie na polski rynek nowych technologii z podstawowych obiektów technologicznych inwestycji oraz krajów - donatorów, urz ądze ń niezb ędnych dla funkcjonowania obiektów - uruchomienie krajowej produkcji urz ądze ń dla podstawowych (np. zasilanie energetyczne). Środki ochrony środowiska, EkoFunduszu maj ą charakter bezzwrotnej pomocy - szczególne znaczenie dla ochrony zdrowia. zagranicznej, w zwi ązku z tym w przypadku finansowania zakupów z dotacji ma zastosowanie rozporz ądzenie Do 2003 roku EkoFundusz udzielał wsparcia Ministra Finansów z dnia 22.03.2002 r. w sprawie finansowego w formie bezzwrotnych dotacji a tak Ŝe wykonywania zapisów ustawy o podatku od towarów i preferencyjnych po Ŝyczek. Od 2004 roku nast ąpi usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz. 268), zdecydowana koncentracja środków na projektach stanowi ące o prawie do zwrotu podatku VAT naliczonego niekomercyjnych. Oznacza to całkowite wycofanie si ę z od zakupów zrealizowanych ze środków Fundacji. udziału w inwestycjach charakteryzuj ących si ę wysok ą opłacalno ści ą. Zmiana ta wynika z konieczno ści pomocy Procedura rozpatrywania wniosków. inwestorom, dla których dotacja cz ęstokro ć stanowi o powodzeniu planowanego przedsi ęwzi ęcia Pierwszym etapem jest przesłanie na adres Fundacji niekomercyjnego, maj ącego na celu jedynie wzgl ędy „Ankiety projektu”, która stanowi źródło podstawowych ochrony środowiska. Drug ą istotn ą zmian ą w porównaniu informacji o projekcie. W przypadku gdy projekt mieści si ę z latami poprzednimi b ędzie zmniejszenie udziału dotacji w obr ębie pól priorytetowych EkoFunduszu, Zarz ąd EkoFunduszu w całkowitych kosztach projektów. przesyła Wnioskodawcy zaproszenie do zło Ŝenia EkoFundusz nie dofinansowuje bada ń naukowych, akcji „Wniosku o udzielenie dotacji”. Wniosek jest oceniany pomiarowych, a tak Ŝe studiów i opracowa ń oraz tworzenia przez specjalistów pod k ątem technologicznym, wszelkiego rodzaju dokumentacji projektowej. Gdy ekologicznym i ekonomiczno - finansowym. Zarówno inwestorem s ą władze samorz ądowe, dotacja mo Ŝe ankiety projektów, jak i wnioski rozpatrywane s ą przez pokry ć do 50 % kosztów, a dla przedsi ębiorców EkoFundusz w ci ągu całego roku, sukcesywnie, w miar ę dofinansowanie EkoFunduszu mo Ŝe pokry ć do 30 % ich napływania. kosztów. EkoFundusz mo Ŝe wspiera ć zarówno projekty dopiero rozpoczynane, jak i b ędące w fazie realizacji, Poza rozpatrywaniem wniosków indywidualnych, je Ŝeli ich rzeczowe zaawansowanie nie przekracza 60 %. napływaj ących do EkoFunduszu, Fundacja organizuje szereg konkursów, których laureaci otrzymuj ą nagrody w Z dotacji EkoFunduszu nie mog ą korzysta ć te formie znacz ącej dotacji. Warunki konkursowe, ogłaszane przedsi ęwzi ęcia, które kwalifikuj ą si ę do otrzymania w prasie oraz dost ępne w Biurze Fundacji i na stronie dofinansowania w ramach programów pomocowych Unii internetowej, precyzuj ą sposób i termin zgłaszania Europejskiej. Natomiast z pomocy EkoFunduszu mog ą projektów na dany konkurs. Projekty konkursowe nie korzysta ć: wymagaj ą zło Ŝenia ankiety, a jedynie Wniosku. - przedsi ębiorcy, - samorz ądy, Banki wspieraj ące inwestycje ekologiczne. - inne podmioty (instytucje charytatywne, wyznaniowe, społeczne organizacje ekologiczne itp. podmioty, nie Gmina, jako podmiot prawny ma mo Ŝliwo ść do będące przedsi ębiorcami w my śl ustawy Prawo zaci ągania zobowi ąza ń finansowych, w celu działalno ści gospodarczej, (Dz. U. Nr 101, poz. sfinansowania inwestycji w zakresie infrastruktury i usług 1178). publicznych. Zdolno ść ta jest jednak ograniczona.

Warunki udzielenia dotacji zale Ŝą od charakteru Bank Ochrony Środowiska ma statutowo nało Ŝony projektu oraz rodzaju podmiotu ubiegaj ącego si ę o obowi ązek kredytowania inwestycji słu Ŝą cych ochronie dofinansowanie. Warunki przyj ęte na rok 2004 środowiska. Udziela kredytów na mi ędzy innymi: budow ę przedstawiono w tabeli 9-1. składowisk odpadów i innych obiektów do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, zakup urz ądze ń zwi ązanych z usuwaniem odpadów, zakup sprz ętu niezb ędnego do zorganizowania zbiórki i transportu odpadów. Kredyty z BO Ś umo Ŝliwiaj ą sfinansowanie zadania inwestycyjnego w 100 %. Środki te s ą oprocentowane w wysoko ści od 1 %. Okres spłaty kredytu wynosi 5 lat, a okres karencji 1

Dziennik Urz ędowy - 2518 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 rok. BO Ś udziela równie Ŝ kredytów ze środków NFO ŚiGW 3. Sektorowa instytucja zarz ądzaj ąca - Ministerstwo i WFO ŚiGW. Środowiska (SIZ - MS): - potwierdzenie deklaracji wydatków, Inne banki aktywnie wspomagaj ące finansowanie - wewn ętrzna kontrola finansowa, gospodarki odpadami to: - audyt systemu. - Bank Rozwoju Eksportu S.A., - Polski Bank Rozwoju S.A., 4. Instytucja po średnicz ąca - Narodowy Fundusz - Bank Światowy, Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (I szczebla) - Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (II szczebla): Fundusze Strukturalne, Fundusz Spójno ści oraz - opiniowanie i weryfikacja wniosków zgłoszonych do Programy operacyjne. F.S. - weryfikacja wydatków, Po przyst ąpieniu Polski do Unii Europejskiej powstanie - wewn ętrzna kontrola finansowa, mo Ŝliwo ść finansowania inwestycji w ochronie środowiska - audyt systemu. z Funduszy Strukturalnych oraz Funduszu Spójno ści, a tak Ŝe mo Ŝliwo ść finansowania inwestycji ze 5. Beneficjent ko ńcowy - wnioskodawca - jednostka Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju samorz ądu terytorialnego, lub inny podmiot publiczny Regionalnego (inwestycje w skali regionalnej i lokalnej). (stowarzyszenie, zwi ązek gmin, spółka komunalna): Ramy przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych finansowanych w - opracowanie wniosku wraz z niezb ędnymi przyszło ści ze wspomnianych funduszy okre śla Narodowy zał ącznikami, Plan Rozwoju (2004-2006). - kontrola realizacji projektu „na miejscu", - wewn ętrzna kontrola finansowa, W zakresie gospodarki odpadami i ochrony - audyt systemu. powierzchni ziemi wsparcie inwestycyjne w okresie realizacji Narodowego Planu Rozwoju przeznaczone W sprawowanie niezale Ŝnej kontroli prawidłowo ści będzie przede wszystkim na budow ę, rozbudow ę lub działa ń finansowanych z Funduszu Spójno ści modernizacj ę składowisk odpadów komunalnych, systemy zaanga Ŝowana b ędzie kontrola skarbowa. W kontroli selektywnej zbiórki, recyklingu i odzysku odpadów prawidłowo ści udzielania zamówie ń publicznych bierze komunalnych (sortownie, kompostownie), systemy zbiórki brał udział tak Ŝe Urz ąd Zamówie ń Publicznych. i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Procedura przygotowywania projektów: Równolegle z realizacj ą sektorowych programów - propozycje projektów przygotowywane w postaci operacyjnych i programu regionalnego realizowane b ędą Kart Potencjalnych Przedsi ęwzi ęć do Funduszu du Ŝe projekty współfinansowane z Funduszu Spójno ści. Spójno ści, nale Ŝy składa ć do wła ściwego W ramach tego nast ąpi wsparcie gospodarki odpadami WFO ŚiGW, który zapewnia podmiotom na obszarze komunalnymi, maj ące na celu stworzenie systemów województwa informacje dotycz ące zasad działania zbiorki, transportu, odzysku i unieszkodliwienia odpadów Funduszu Spójno ści, w tym mi ędzy innymi komunalnych. W ramach tego priorytetu b ędą realizowane formularze dokumentów, działania, słu Ŝą ce stworzeniu zintegrowanego systemu - WFOSiGW dokonuj ą wst ępnej oceny zebranych gospodarki odpadami oraz działania zwi ązane z wniosków, eliminacj ą zanieczyszcze ń azbestem. - WFO ŚiGW przygotowuj ą wojewódzkie listy potencjalnych przedsi ęwzi ęć do dofinansowania z Obok środków publicznych w realizacji Narodowego Funduszu Spójno ści, które nast ępnie s ą Planu Rozwoju b ędą uczestniczyły tak Ŝe środki prywatne - przekazywane do NFOSiGW. Powy Ŝsze listy pomoc kierowana do przedsi ębiorstw b ędzie podlegała sporz ądzane s ą raz na kwartał, zasadom konkurencji. - NFOSiGW przygotowuje dla Ministra Środowiska listy potencjalnych przedsi ęwzi ęć do dofinansowania Fundusz Spójno ści w sektorze ochrony środowiska na ze środków Funduszu Spójno ści, poziomie krajowym b ędzie zarz ądzany przez nast ępuj ące - Minister Środowiska wspierany przez Komitet ministerstwa z udziałem Komitetu Monitoruj ącego: Steruj ący wskazuje projekty, które b ędą przygotowywane do Funduszu Spójno ści. (Komitet 1. Koordynator Funduszu Spójno ści - Ministerstwo powołany w Ministerstwie Środowiska opiniuje oraz Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (MGPiPS): doradza Ministrowi Środowiska w zakresie - przygotowywanie strategii wykorzystania F.S.; okre śleniu szczegółowych kryteriów wyboru - opracowanie systemu zarz ądzania F.S.; projektów oraz wst ępnej selekcji przygotowywanych - koordynacja przygotowywania projektów F.S.; przez potencjalnych odbiorców wsparcia projektów - sprawowanie nadzoru nad systemem wsparcia z inwestycyjnych. Członkami Komitetu s ą F.S.; przedstawiciele: MS, NFOSiGW, instytucji - przewodniczenie Komitetowi Monitoruj ącemu finansowych, ogólnopolskich organizacji Fundusz Spójno ści. samorz ądowych oraz pozarz ądowych organizacji ekologicznych), 2. Instytucja Płatnicza (IP) - Ministerstwo Finansów - aplikacje wraz z zał ącznikami m.in. studium (MF): wykonalno ści, oceny oddziaływania inwestycji na - certyfikacja wniosków o płatno ść , środowisko, analizy ekonomiczne i finansowe i inne - wewn ętrzna kontrola finansowa, będą przygotowywane przez beneficjentów - audyt systemu przez komórk ę audytu ko ńcowych (wraz Instytucjami Po średnicz ącymi), wewn ętrznego. - gotowe aplikacje zostan ą wysłane do Komisji Europejskiej.

Dziennik Urz ędowy - 2519 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Kryteria wyboru projektów proponowanych do III. Kryterium stanu przygotowania wsparcia z Funduszu Spójno ści. przedsi ęwzi ęcia.

Kluczowe kryteria wyboru priorytetowych inwestycji, Dla wszystkich projektów: zakres przedsi ęwzi ęcia które b ędą mogły uzyska ć wsparcie ze środków Funduszu przewidziany do finansowania w ramach FS jest w fazie Spójno ści s ą nast ępuj ące: przed przetargiem oraz istnieje wst ępne studium wykonalno ści lub jest przygotowywane. I. Kryteria ogólne: Gospodarka odpadami (wg hierarchii priorytetów): - zgodno ść z celami polityki ekologicznej UE: ochrona, - uzyskane decyzje o warunkach zabudowy i zachowanie i poprawa jako ści środowiska, ochrona zagospodarowania terenu oraz uregulowane prawo zdrowia ludzkiego, oszcz ędne i racjonalne do terenu dla składowiska i/lub zakładu gospodarki wykorzystywanie zasobów naturalnych, odpadami, - zgodno ść z zasadami polityki ekologicznej UE: - uzyskane decyzje o warunkach zabudowy i zasad ą przezorno ści, zasad ą prewencji, zasad ą zagospodarowania terenu dla składowiska i/lub likwidacji -zanieczyszcze ń u źródła, zasad ą zakładu gospodarki odpadami. „zanieczyszczaj ący płaci”, - przedsi ęwzi ęcia b ędące kontynuacj ą programu IV. Uwarunkowania finansowe i ekonomiczne ISPA, wyboru projektów ekologicznych dla FS. - odbiorc ą wsparcia winien by ć w pierwszej kolejno ści samorz ąd terytorialny, zwi ązek gmin, Przedsi ęwzi ęcia wspierane przez FS powinny by ć przedsi ębiorstwo komunalne lub inny podmiot efektywne ekonomicznie. Analiza społecznych kosztów i publiczny, korzy ści powinna wykaza ć korzy ść netto dla - osi ągni ęcie przez przedsi ęwzi ęcie / grup ę społecze ństwa wynikaj ącą z realizacji inwestycji. Nale Ŝy przedsi ęwzi ęć kosztorysowej warto ści progowej 10 wykaza ć płynno ść finansow ą projektu w okresie mln EURO, eksploatacji albo udokumentowa ć, Ŝe inwestor b ędzie w - przyczynianie si ę do redukcji zanieczyszcze ń stanie sfinansowa ć deficyty przepływów pieni ęŜ nych, je śli oddziałuj ących na znaczn ą liczb ę ludzi przy si ę pojawi ą. Zbyt wysoka rentowno ść finansow ą najni Ŝszych kosztach tej redukcji (efektywno ść przedsi ęwzi ęcia z punktu widzenia inwestora mo Ŝe ekologiczna i ekonomiczna przedsi ęwzi ęć ), spowodowa ć odmow ę lub zmniejszenie subwencji, gdy Ŝ - projekty potencjalnie przynosz ące najwy Ŝsze będzie oznaczała, Ŝe projekt mo Ŝe by ć sfinansowany ze korzy ści ekonomiczne i społeczne - osi ąganie źródeł komercyjnych. W ka Ŝdym przypadku b ędzie spójno ści gospodarczej i społecznej Polski i UE, analizowana zdolno ść przedsi ęwzi ęcia do generowania - oddziaływanie transgraniczne. przychodów.

II. Kryteria szczegółowe: Kwalifikowalno ść kosztów:

Przedsi ęwzi ęcia, które spełniaj ą kryteria podstawowe, - kwalifikowalno ść (uznawanie) wydatków jest są uporz ądkowane na podstawie kryteriów uregulowana w Rozporz ądzeniu Komisji 16/2003/WE szczegółowych. S ą to nast ępuj ące kryteria: w odniesieniu do wydatków kwalifikowanych w kontek ście przedsi ęwzi ęć współfinansowanych z 1. Kryterium osi ągni ęcia standardów UE, Funduszu Spójno ści z 6 stycznia 2003 r. Wydatki Gospodarka odpadami kwalifikowane obejmuj ą wydatki ze środków UE oraz - I priorytet - systemy gospodarki odpadami w środków stanowi ących współfinansowanie krajowe, aglomeracjach powy Ŝej 200 000 mieszka ńców lub w przewidziane w Decyzji KE. W odniesieniu do innych rejonach słu Ŝą ce powy Ŝej 200000 grupie kwalifikowalno ści wydatków nale Ŝy zwróci ć uwag ę uŜytkowników; na nast ępuj ące kwestie: - II priorytet - systemy gospodarki odpadami w - kwalifikowanymi s ą wydatki rzeczywi ście aglomeracjach od 150 000 do 200 000 mieszka ńców poniesione, w oparciu o zawarte wa Ŝne umowy, lub w innych rejonach słu Ŝą ce od 150000 do 200000 udokumentowane otrzymanymi fakturami lub grupie u Ŝytkowników; dokumentami ksi ęgowymi (rozliczeniowymi). - III priorytet - systemy gospodarki odpadami w - podmiotem uprawnionym do ponoszenia wydatków aglomeracjach od 100 000 do 150 000 mieszka ńców kwalifikowanych jest instytucja beneficjenta, która lub w innych rejonach słu Ŝą ce od 100000 do 150000 jest wskazana we wniosku aplikacyjnym, a grupie u Ŝytkowników. nast ępnie Decyzji KE. (UWAGA! inwestycje w najwi ększych aglomeracjach, na - wydatki kwalifikowane b ędą ponoszone w ści śle terenach gdzie istniej ące składowiska stwarzaj ą okre ślonym okresie: zagro Ŝenia dla wód podziemnych, gdzie wyczerpuje si ę a) od daty otrzymania przez KE kompletnego pojemno ść składowiska). wniosku aplikacyjnego (potwierdzenie tej daty będzie zapisane w Decyzji KE). Zgodnie z - Inwestycje ochronne w strefach, gdzie wyst ępuj ą Traktatem o Przyst ąpieniu Polski do UE, Polska okresowe przekroczenia st ęŜ enia zanieczyszcze ń mogła ponosi ć wydatki kwalifikowane ju Ŝ od 1 (redukcja niskiej emisji). stycznia 2004 r.; - Krajowe/regionalne sieci monitoringu elementów b) do daty ko ńcowej okre ślonej w Decyzji KE; środowiska. - wydatki kwalifikowane musz ą by ć bezpo średnio - Przedsi ęwzi ęcia ochronne o charakterze zwi ązane z przedsi ęwzi ęciem, ponadregionalnym. - wydatki kwalifikowane b ędą mie ściły si ę w - Przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z ochron ą, przed okre ślonych kategoriach. Rozporz ądzenie nr nadzwyczajnymi zagro Ŝeniami środowiska. 16/2003 przewiduje nast ępuj ące kategorie wydatków kwalifikowanych: Dziennik Urz ędowy - 2520 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

- planowanie i projektowanie; Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju - zakup terenu; Regionalnego (ZPORR) 2004-2006 r. - przygotowanie terenu budowy; - budowa; Celem programu jest zapewnienie wszystkim - sprz ęt; regionom w Polsce udziału w procesach rozwojowych i - zarz ądzanie projektem; modernizacyjnych gospodarki poprzez tworzenie - wydatkami na środki reklamy i działania warunków wzrostu konkurencyjno ści regionów oraz informacyjnymi podj ęte na mocy decyzji Komisji przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów. 96/455/WE4. Pomoc skierowana jest dla samorz ądów województw, powiatów i gmin, stowarzysze ń oraz zwi ązków gmin i Dodatkowo pod okre ślonymi warunkami powiatów, instytucji naukowych, instytucji rynku pracy, kwalifikowanym mo Ŝe by ć VAT, jak i inne podatki i opłaty. agencji rozwoju regionalnego i instytucji wspierania Decyzja Komisji mo Ŝe wskazywa ć tak Ŝe na inne kategorie przedsi ębiorczo ści. wydatków kwalifikowanych. Wydatki kwalifikowane musz ą by ć poniesione zgodnie ze sposobem wynikaj ącym z Fundusze strukturalne w przeciwie ństwie do Funduszu pozostałych warunków realizacji przedsi ęwzi ęć jak np. Spójno ści, który obejmuje pomoc o zasi ęgu krajowym, zamówienia publiczne. obejmuj ą pomoc kierowan ą do wybranych regionów, w których poziom PKB na jednego mieszka ńca jest ni Ŝszy W przypadku Funduszy Strukturalnych, Komisja ni Ŝ 75 proc. średniej unijnej. Wszystkie regiony Polski Europejska zatwierdza jedynie dokumenty programowe (w spełniaj ą to kryterium kwalifikowania i mog ą otrzyma ć szczególno ści programy operacyjne). Projekty dofinansowanie ze środków funduszy strukturalnych. zatwierdzane s ą na poziomie krajowym i akceptowane Inicjatywy w dziedzinie ochrony środowiska b ędą przez KE pod warunkiem zachowania spójno ści z współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju głównymi celami ka Ŝdego z programów operacyjnych oraz Regionalnego i realizowane w ramach dwóch programów zgodno ści z warunkami wybieralno ści projektów ka Ŝdego operacyjnych, przygotowanych przez rz ąd Polski na z funduszy strukturalnych. Istniej ą co najmniej dwa podstawie Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004 – sposoby si ęgania po pomoc w ramach funduszy 2006: strukturalnych: - Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 1. Ogłaszany jest termin nadsyłania wniosków. - Sektorowego programu Operacyjnego „Wzrost Konkurencyjno ści Przedsi ębiorstw” Instytucja zarz ądzaj ąca lub wdra Ŝaj ąca ka Ŝdego programu operacyjnego jest odpowiedzialna za obsługę Instytucj ą Zarz ądzaj ącą Zintegrowanym Programem zgłaszanych przez potencjalnych odbiorców pomocy Operacyjnym Rozwoju Regionalnego (ZPORR) jest wniosków. Wyra źnie wskazane „kryteria wyboru", Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej pozwalaj ą na jasny i obiektywny wybór projektów, a z (zgodnie z art. 34 Rozporz ądzenia Rady Nr 1260/99 oraz drugiej strony pozwalaj ą projektodawcom (instytucjom lub Rozporz ądzeniem Komisji Europejskiej Nr 438/01). firmom), na okre ślenie jaki rodzaj projektów mo Ŝe by ć dofinansowany oraz jakie z nich zostan ą uznane za Ogółem dla Polski na program operacyjny w latach priorytetowe. Po zatwierdzeniu do dofinansowania 2004-2006 przeznaczone b ędzie ponad 4 miliardy EURO. projektu ogłaszany jest w oparciu o zasad ę wolnej Źródła finansowania programu: konkurencji, publiczny konkurs, na bezpo średniego - środki Europejskiego Funduszu Rozwoju realizatora (firma), prac obj ętych projektem. Regionalnego ERDF – 2 539 mln EURO, - środki Europejskiego Funduszu Społecznego ESF - 2. Administracja wdra Ŝa pomoc pochodz ącą z 438 mln EURO, funduszy strukturalnych poprzez otwarte linie - bud Ŝet pa ństwa - 346 mln EURO, subwencji publicznych i udziela jej małym i średnim - JST - 769 mln EURO, przedsi ębiorstwom, organizacjom pozarz ądowym, - środki prywatne - 146 mln EURO. stowarzyszeniom, instytucjom publicznym itd. z uwzgl ędnieniem przepisów dotycz ących wykorzystywania funduszy strukturalnych oraz pomocy W ramach kaŜdego programu zostan ą ustalone publicznej. warunki, jakie musz ą spełnia ć podmioty chc ące uzyska ć pomoc, terminy składania wniosków oraz kryteria Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju przyznania pomocy. Podmioty zainteresowane Regionalnego przewiduje mo Ŝliwo ść realizacji szerokiego otrzymaniem wsparcia, spełniaj ące warunki pomocy, b ędą zakresu zada ń w ramach nast ępuj ących priorytetów: musiały czeka ć na otwarcie programu pomocy i składa ć - I Priorytet - Rozbudowa i modernizacja wnioski. infrastruktury słu Ŝą cej wzmacnianiu konkurencyjno ści regionów (59,38 % cało ści Pomoc finansowana ze środków funduszy środków), strukturalnych w okresie 2004-2006 b ędzie zachowywa ć - II Priorytet - Wzmocnienie rozwoju zasobów czasow ą wa Ŝno ść w okresie pomi ędzy 2004 a 2008 r. ludzkich w regionach, Wymieniony okres 2004-2006 wskazuje jedynie tak ą - III Priorytet - Rozwój lokalny, przestrze ń czasow ą, podczas której b ędzie mo Ŝna - IV Priorytet - Pomoc techniczna. zawiera ć zobowi ązania lub podpisywa ć kontrakty. Po 31 grudnia 2006 dalej b ędzie mo Ŝna wykonywa ć działania, Wsparcie w ramach poszczególnych działa ń dotyczy realizowa ć projekty czy dokonywa ć płatno ści, jednak nie projektów w zakresie ochrony środowiska, których pó źniej ni Ŝ do 31 grudnia 2008, zawsze w oparciu o całkowity koszt wynosi od 1 mln euro do 10 mln euro. kontrakty czy zobowi ązania zawarte legalnie do dnia 31 Projekty o warto ści poni Ŝej 1 mln euro b ędą wspierane w grudnia 2006 r. ramach Priorytetu III.

Dziennik Urz ędowy - 2521 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

W ramach Priorytetu I zdefiniowano 6 działa ń, których nieprawidłowo ści wnioski zostan ą zwrócone realizacja determinuje konkurencyjno ść regionów: wnioskodawcom do poprawy. - Działanie 1 - Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego, Ocena merytoryczna projektów dokonywana jest przez - Działanie 2 - Infrastruktura ochrony środowiska, panel ekspertów powołany do oceny projektów w ramach - Działanie 3 - Regionalna infrastruktura społeczna, danego działania. Panel ekspertów dokonuje oceny - Działanie 4 - Rozwój turystyki i kultury, projektów zgodnie z kryteriami zawartymi w Uzupełnieniu - Działanie 5 - Infrastruktura społecze ństwa ZPORR i przyj ętymi przez Komitet Monitoruj ący ZPORR. informacyjnego, - Działanie 6 - Rozwój transportu miejskiego w Zarz ąd Województwa, na podstawie rekomendacji aglomeracjach. Regionalnego Komitetu Steruj ącego, podejmuje decyzj ę o wyborze projektów z okre ślon ą kwot ą dofinansowania. Spo śród wy Ŝej wymienionych działa ń dla gminy Umowy finansowe z beneficjentami pomocy podpisuje Gronowo Elbl ąskie najistotniejsze jest działanie 2 Wojewoda. dotycz ące infrastruktury ochrony środowiska. Realizacja działania przyczyni si ę do poprawy jako ści środowiska Fundusze strukturalne dla przedsi ębiorców. naturalnego, co w efekcie przyczyni si ę do polepszenia standardu Ŝycia mieszka ńców i zwi ększenia mo Ŝliwo ści Podstawowym instrumentem finansowania inwestycji inwestycyjnych, w szczególno ści w zakresie sektora usług zwi ązanych z ochron ą środowiska w grupie (turystyka) i środowiskowo przyjaznego sektora przedsi ębiorców jest „Sektorowy Program Operacyjny przemysłu. Wzrost Konkurencyjno ści Przedsi ębiorstw lata 2004- - w zakresie ochrony wód powierzchniowych: 2006". - budowy i modernizacji systemów kanalizacji sanitarnej i deszczowej, Priorytet 2: Wzmacnianie pozycji konkurencyjnej - w zakresie gospodarki odpadami: przedsi ębiorstw działaj ącym na jednolitym Rynku - budowy i modernizacji istniej ących oraz Europejskim, rekultywacji nieczynnych składowisk i likwidacji dzikich składowisk, Działanie 2.4: Wsparcie dla inwestycji w zakresie - wprowadzenia na szerok ą skal ę sortowania, dostosowania przedsi ębiorstw do wymogów ochrony recyklingu i kompostowania odpadów w celu środowiska. minimalizacji ilo ści odpadów składowanych. Opracowanie na podstawie wst ępnych propozycji Kwalifikacja wydatków. szczegółowych rozwi ąza ń w zakresie działania 2.4. Sektorowego Programu Operacyjnego - Wzrost Kategorie wydatków kwalifikuj ących si ę do Konkurencyjno ści Przedsi ębiorstw. finansowania przy inwestycjach infrastrukturalnych: - przygotowanie dokumentacji technicznej, Odbiorcy (projektodawcy): - wykup gruntów, - Małe, średnie i du Ŝe przedsi ębiorstwa. - uzbrojenie terenu, - prace budowlano – monta Ŝowe, Kryteria wyboru: - prace wyko ńczeniowe, - zakup wyposa Ŝenia, Ze wzgl ędu na ograniczon ą wielko ść funduszy - nadzór in Ŝynierski. przeznaczonych na realizacj ę powy Ŝszych działa ń, przyznawanie środków odbywa ć si ę b ędzie według Przy inwestycjach w infrastruktur ę ochrony środowiska rankingu opartego o jednolite kryteria oceny wniosków. maksymalny udział środków ERDF w kosztach Pozwol ą one na jasny i obiektywny wybór projektów, a z kwalifikowanych wynosi 75 proc, a w przypadku inwestycji drugiej strony wska Ŝą przedsi ębiorcom jaki rodzaj infrastrukturalnych generuj ących znacz ący zysk netto projektów mo Ŝe by ć przedstawiony oraz jakie z nich udział ten wyniesie 50 proc. zostan ą uznane za priorytetowe.

Beneficjenci programu: Rodzaj działa ń finansowanych w ramach - jednostki samorz ądu terytorialnego (gminy, powiaty, programu: województwa lub działaj ące w ich imieniu jednostki organizacyjne), Poddziałanie 2.4.1 Wsparcie dla przedsi ębiorstw w - zwi ązki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek zakresie uzyskania pozwole ń zintegrowanych. samorz ądu terytorialnego, - inne jednostki publiczne. Celem wsparcia jest zapobieganie powstawaniu i redukcja zanieczyszcze ń ró Ŝnych komponentów Procedura składania i oceny wniosków. środowiska poprzez dostosowywanie si ę przedsi ębiorstw do wymogów Najlepszych Dost ępnych Technik (BAT) (art. Samorz ądy i inne podmioty publiczne staraj ące się o 3 POS). Dotyczy to w szczególno ści wdra Ŝanie dofinansowanie w ramach ZPORR powinny skontaktowa ć nowoczesnych, energooszcz ędnych, mało lub si ę z wła ściw ą jednostk ą organizacyjn ą w Urz ędzie bezodpadowych technologii, z priorytetem dla działań Marszałkowskim w celu przygotowania wniosku do ERDF realizuj ących zasad ę zapobiegania zanieczyszczeniom „u (wnioski w j ęzyku polskim). źródła", które przyczyni ą si ę do powstawania warunków sprzyjaj ących restrukturyzacji procesów przemysłowych, Urz ąd Marszałkowski dokonuje oceny kompletno ści systemu wytwarzania i konsumpcji w sposób zło Ŝonych wniosków oraz ich oceny pod wzgl ędem zapewniaj ący osi ągni ęcie wysokiej opłacalno ści formalnym. W przypadku stwierdzenia braków lub ekonomicznej przy bardziej efektywnym wykorzystaniu energii, materiałów i surowców. Dziennik Urz ędowy - 2522 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

segregacji i ewidencjonowania ilo ści wytwarzanych Rodzaje wspieranych projektów: odpadów przemysłowych.

Projekty ukierunkowane na dostosowanie si ę do Poziom wsparcia finansowego: wymaga ń Najlepszych Dost ępnych Technik (BAT) i warunkuj ących uzyskanie pozwolenie zintegrowane: Wsparcie ze środków publicznych UE (EFRR) ma - zmiany technologii słu Ŝą ce eliminowaniu charakter dotacji (refundacji) wspieranych preferencyjnymi szkodliwych oddziaływa ń i uci ąŜ liwo ści poprzez po Ŝyczkami (ze środków NFOSiGW). Pomoc publiczna zapobieganie emisjom do środowiska; głównie inwestycyjna wynosi w zale Ŝno ści od podziałania, - zmiany technologii słu Ŝą ce zmniejszeniu wielko ści przedsi ębiorstwa i jego lokalizacji od 30 do 65% zapotrzebowania na energi ę, wod ę oraz surowce, ze kosztów kwalifikowanych projektu. szczególnym uwzgl ędnieniem wtórnego wykorzystania ciepła odpadowego oraz eliminacji Koszty kwalifikowane. wytwarzania odpadów; - zmiany technologii ukierunkowane na ograniczenie Koszty kwalifikowane w ramach działania obejmuj ą: wielko ści emisji niektórych substancji i energii do 1. Koszty zakupu nowych maszyn i urz ądze ń poziomu okre ślonego w przepisach krajowych i dostarczonych przez zewn ętrznych dostawców. wspólnotowych oraz w dokumentach referencyjnych 2. Koszty budowy i modernizacji budynków BAT; wykonane przez zewn ętrznych wykonawców. - inwestycje w urz ądzenia ograniczaj ące emisje do 3. Koszty innych robót budowlanych wykonanych środowiska (tzw. urz ądzenia „ko ńca rury"), których przez zewn ętrznych wykonawców. zastosowanie jest niezb ędne dla dotrzymania 4. Koszty oprogramowania dostarczonego przez zaostrzaj ących si ę standardów emisyjnych lub zewn ętrznych dostawców. granicznych wielko ści emisji charakteryzuj ących 5. Koszty zakupu praw własno ści przemysłowej Najlepsze Dost ępne Techniki, gdy redukcje emisji dostarczonych przez zewn ętrznych dostawców. osi ągalne poprzez zmiany technologii i działania 6. Koszty zwi ązane z prawidłow ą instalacj ą i operacyjne nie s ą w tym zakresie wystarczaj ące. uruchomieniem dostarczonego w ramach projektu sprz ętu. Poddziałanie 2.4.4. Wsparcie dla przedsi ębiorstw w 7. Koszty usług pod warunkiem, Ŝe s ą niezb ędne zakresie gospodarki odpadami przemysłowymi i dla realizacji projektu i odpowiadaj ą cenom niebezpiecznymi: rynkowym. 8. Studia i ekspertyzy konieczne do opracowania Celem jest wsparcie działa ń inwestycyjnych, a tak Ŝe dokumentacji projektowej (Oceny Oddziaływania operacyjnych słu Ŝą cych zapewnieniu prowadzenia przez na Środowisko, Studia Wykonalno ści itp.). przedsi ębiorstwa bezpiecznej gospodarki odpadami 9. Koszty działalno ści operacyjnej zwi ązane z przemysłowymi, ze szczególnym uwzgl ędnieniem prowadzeniem systemu gospodarki odpadami odpadów niebezpiecznych, których powstawaniu nie przemysłowymi lub niebezpiecznymi zgodnego z mo Ŝna zapobiec poprzez zmiany technologiczne, czy te Ŝ wymogami Dyrektyw UE. zmiany technik operacyjnych. Fundusze Unii Europejskiej b ędą odgrywa ć Rodzaje wspieranych projektów: marginaln ą rol ę w finansowaniu gminnych inwestycji, ze wzgl ędu na mał ą skal ę tych przedsi ęwzi ęć i konieczno ść - budowa, rozbudowa lub modernizacje instalacji do zagwarantowania ( średnio) 25% udziału własnego. odzysku i unieszkodliwiania odpadów Mo Ŝliwe jest natomiast pozyskiwanie funduszy na projekty przemysłowych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem tzw. mi ękkie, zwi ązane ze szkoleniami, organizacj ą i obiektów, które mog ą pełni ć funkcje usługowe, promocj ą w zakresie poszczególnych działa ń gospodarki zgodnie z Krajowym i wojewódzkimi, a tak Ŝe odpadami. lokalnymi planami gospodarki odpadami, dla poło Ŝonych w pobli Ŝu jednostek gospodarczych, 9.3 Oszacowanie kosztów przedsi ęwzi ęć które nie mog ą unikn ąć wytwarzania podobnych przewidzianych w planie gospodarki odpadami dla typów odpadów; gminy Gronowo Elbl ąskie. - rozbudowa i modernizacje urz ądze ń do odzysku i unieszkodliwiania opakowa ń po substancjach Oszacowanie kosztów dokonano dla przedsi ęwzi ęć niebezpiecznych, wytwarzanych w danym inwestycyjnych sektora komunalnego oraz gospodarczego przedsi ębiorstwie lub grupie przedsi ębiorstw; przedstawionych w niniejszym opracowaniu. Zakres - tworzenie technicznych mo Ŝliwo ści wst ępnego analizy obejmował nast ępuj ące rodzaje: przekształcania odpadów, zwłaszcza odpadów - koszty inwestycyjne dla przedsi ęwzi ęć z sektora niebezpiecznych w formy (np. poprzez ich komunalnego i gospodarczego, odwadnianie, zag ęszczanie, segregacj ę, - koszty zwi ązane z wdro Ŝeniem selektywnej zbiórki neutralizacj ę itp.), ułatwiaj ące ich magazynowanie odpadów, oraz transport, a nast ępnie odzysk lub - koszty zwi ązane z przeprowadzeniem edukacji unieszkodliwianie w instalacjach do tego ekologicznej. przeznaczonych; - tworzenie technicznych mo Ŝliwo ści bezpiecznego Koszty w zakresie zada ń przewidzianych do realizacji tymczasowego magazynowania odpadów przedstawiono w tabeli 9-2. przemysłowych w celu optymalizacji ich strumieni kierowanych do odzysku lub unieszkodliwiania; - tworzenie mo Ŝliwo ści technicznych i operacyjnych w zakresie minimalizowania wytwarzania oraz

Dziennik Urz ędowy - 2523 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 9-2 Koszty zada ń przewidzianych do realizacji Aktualnie system gospodarki odpadami na terenie w latach 2005 – 2010 na terenie gminy Gronowo gminy oparty jest o składowisko odpadów innych ni Ŝ Elbl ąskie. niebezpieczne i oboj ętnych w miejscowo ści Nowy Dwór Elbl ąski. Przewidywany całkowity okres eksploatacyjny Koszt zadania Źródło Lp. Zadanie obiektu obejmuje 20 lat - do ko ńca 2009 roku. Po tym [tys. PLN] finansowania Zadania inwestycyjne czasie nast ąpi rekultywacja składowiska polegaj ąca na Likwidacja nielegalnych składowisk 1. 3-10/ rok GFO ŚiGW ugniataniu i obsypywaniu ziemią. Po 2-3 latach od odpadów tzw. „dzikich wysypisk” NFO ŚiGW, zako ńczenia eksploatacji dokona si ę nasadze ń drzew i Budowa Gminnego Punktu Zbiórki 2. 70,0 WFO ŚiGW, środki Odpadów Niebezpiecznych krzewów. własne NFO ŚiGW, Rekultywacja składowiska odpadów WFO ŚiGW Jak wspominano, plan skupia si ę na okre śleniu 2 500,0 w Nowym Dworze Elbl ąskim GFO ŚiGW, środki wariantów systemu selektywnej zbiórki odpadów. własne Zadania pozainwestycyjne Eliminacja ze strumienia odpadów komunalnych frakcji Organizacja i rozwój systemu uŜytecznej, odpadów ulegaj ących biodegradacji, selektywnej zbiórki surowców wtórnych, odpadów niebezpiecznych wielkogabarytowych, budowlanych i wielkogabarytowych, remontowo- PFO ŚiGW, poremontowych, zu Ŝytych opon oraz poddanie ich 1. budowlanych, niebezpiecznych 70,0 GFO ŚiGW, wyst ępuj ących w strumieniu przeróbce w wyspecjalizowanym centrum odpadów komunalnych, ulegaj ących unieszkodliwiania, przyczyni si ę do znacznego obni Ŝenia biodegradacji, elektrycznych i elektronicznych ładunku zanieczyszcze ń, który do tej pory był kierowany Opracowanie harmonogramu bud Ŝet gminy, do środowiska (np. w postaci „dzikich wysypisk”). 2. usuwania azbestu wraz z 4,5 GFO ŚiGW monitoringiem PFO ŚiGW Realizacja zada ń i celów wytyczonych w Planie przyczyni Edukacja ekologiczna mieszka ńców si ę do poprawy stanu środowiska na terenie gminy bud Ŝet gminy, 3. gminy w zakresie wprowadzanego 20,0 GFO ŚiGW Gronowo Elbl ąskie. Jako wa Ŝny element nale Ŝy uzna ć cel systemu gospodarki odpadami Koszty ogółem 2 674,5 obj ęcia zorganizowanym wywozem odpadów wszystkich mieszka ńców gminy, co zapobiegnie niekontrolowanemu 10. Wnioski z analizy oddziaływania projektu planu deponowaniu odpadów w miejscach do tego nie gospodarki odpadami na środowisko. przeznaczonych.

Cele i zadania zmierzaj ące do uzyskania Przy analizie ryzyka zwi ązanego z niewła ściwym obowi ązuj ących poziomów odzysku dla poszczególnych przebiegiem realizacji działa ń obj ętych planem mog ą grup i rodzajów odpadów oraz zaproponowane pojawi ć si ę niekorzystne warianty gospodarowania rozwi ązania zmierzaj ące do ograniczania ilo ści odpadami polegaj ące na poprzestaniu na wst ępnym deponowanych odpadów w środowisku s ą zgodne z etapie post ępowania z odpadami np. magazynowaniu w Polityk ą Ekologiczn ą Pa ństwa, Planem Gospodarki punktach przeładunkowych (plan proponuje utworzenie Odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego, punktu gromadzenia odpadów niebezpiecznych - GPZON Planem Gospodarki Odpadami powiatu elbl ąskiego oraz lub magazynowanie na wyznaczonych stacjach paliw). Programem usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących Dotyczy to sytuacji, gdy zawiedzie które ś ogniwo procesu azbest stosowanych na terytorium Polski. np. transport, przeładunek lub technologia unieszkodliwiania. Taki wariant mo Ŝe wywoła ć Opracowany Plan Gospodarki Odpadami dla gminy niekorzystne skutki w środowisku spowodowane Gronowo Elbl ąskie obejmuje rozwi ązania zmierzaj ące do przekroczeniem przepustowo ści miejsc przeznaczonych uporz ądkowania gospodarki odpadami na terenie gminy do magazynowania odpadów. poprzez rozwój selektywnej zbiórki odpadów u Ŝytecznych, odpadów budowlanych oraz odpadów niebezpiecznych Generalnie plan nakre śla równie Ŝ ogólne zasady wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych i post ępowania z odpadami pochodz ącymi z sektora wdro Ŝenie zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji od gospodarczego, gdy Ŝ zgodnie z obowi ązuj ącymi aktami mieszka ńców, odpadów wielkogabarytowych, a tak Ŝe prawnymi, ka Ŝdy wytwórca jest zobowi ązany prowadzi ć rozwi ązania w zakresie odzysku i unieszkodliwiania prawidłow ą gospodark ę odpadami we własnym zakresie. pozyskanych frakcji. Dlatego te Ŝ w przypadku tego sektora wa Ŝna jest organizacyjno-inspekcyjna rola samorz ądu, w tym równie Ŝ W planie zaproponowano rozwi ązania systemu prowadzenie działa ń edukacyjno-informacyjnych. gospodarki odpadami uwzgl ędniaj ące charakterystyk ę zabudowy gminy w oparciu o selektywn ą zbiórk ę odpadów Stwierdza si ę, Ŝe w przypadku konsekwentnej „u źródła”. Zaproponowany system obejmuje zbiórk ę realizacji zada ń i celów przedstawionych w Planie odpadów komunalnych pochodz ących z gospodarstw Gospodarki odpadami dla gminy Gronowo Elbl ąskie domowych i infrastruktury, a tak Ŝe uwzgl ędniaj ą nast ąpi poprawa stanu środowiska. Niepodj ęcie działa ń selektywne zbieranie gruzu budowlanego, odpadów wytyczonych przez Plan mo Ŝe spowodowa ć znacz ące wielkogabarytowych, odpadów niebezpiecznych oddziaływanie odpadów na środowisko, szczególnie w wyselekcjonowanych ze strumienia odpadów okresie pó źniejszym, gdy Ŝ zgodnie z prognozami ilo ść komunalnych, odpadów zielonych z piel ęgnacji terenów niektórych rodzajów odpadów, w tym niebezpiecznych, zielonych. Ponadto Plan obejmuje rozwi ązania w zakresie będzie wzrasta ć. Ponadto plan gospodarki odpadami szczególnych rodzajów odpadów: przewiduje zasadnicze działania w kierunku minimalizacji - niebezpiecznych tj.: azbest, zu Ŝytych olejów, powstawania odpadów, czyli działania zmierzaj ące do odpadów medycznych i weterynaryjnych, baterii i takich zmian technicznych i technologicznych, które akumulatorów, zapobiegałyby generowaniu odpadów, zarówno w - innych ni Ŝ niebezpieczne: wyeksploatowane sektorze komunalnym jak i gospodarczym. Wypełnienie pojazdy, zu Ŝyte opony oraz zu Ŝyty sprz ęt elektryczny zada ń i zalece ń zawartych w planie przyczyni si ę i elektroniczny. niew ątpliwie do poprawy stanu środowiska, zwłaszcza za ś powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i Dziennik Urz ędowy - 2524 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 podziemnych oraz powierzchni ziemi w gminie Gronowo - ocen ę stopnia realizacji okre ślonych w planie celów i Elbl ąskie. kierunków działa ń, - sprawozdanie z wykonanych zada ń 11. System monitoringu i oceny realizacji pozainwestycyjnych i inwestycyjnych, zamierzonych celów. - zgodno ść wykonanych zada ń z harmonogramem prac, Wójt gminy Gronowo Elbl ąskie odpowiada za - sprawozdanie z realizacji harmonogramu wdro Ŝenie systemu opracowanego w gminnym planie finansowania zało Ŝonych przedsi ęwzi ęć . gospodarki odpadami i jest zobowi ązany do opracowania oraz wdro Ŝenia systemu monitoringu. Monitorowanie Sprawozdanie mo Ŝe zawiera ć tak Ŝe informacje realizacji planu umo Ŝliwi ocen ę prawidłowo ści i dotycz ące zaistniałych zmian w aktach prawnych, efektywno ści działa ń oraz szybkie i elastyczne zało Ŝeniach podstawowych, planach wy Ŝszego rz ędu, itp., reagowanie na zmiany. Monitoring gospodarki odpadami co b ędzie powodowa ć konieczno ść weryfikacji planu i jego polegał b ędzie na działaniach organizacyjno-kontrolnych. aktualizacj ę.

System monitoringu i oceny zada ń oraz celów Weryfikacja i aktualizacja planu. zawartych w planie gospodarki odpadami dla gminy Gronowo Elbl ąskie obejmuje: obligatoryjne terminy Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki zawarte w aktach prawnych, system sprawozdawczo ści odpadami aktualizowane były nie rzadziej ni Ŝ raz na 4 organów urz ędowych i podmiotów gospodarczych oraz lata. Oznacza to, Ŝe nast ępny gminny plan gospodarki wska źniki realizacyjne zamierzonych działa ń. odpadami powinien zosta ć uchwalony przed 30 czerwca 2008 r. Je Ŝeli zmiany w gospodarce odpadami w gminie Opiniowanie projektu planu. będą znacz ące, lub b ędzie wymagała tego sytuacja lokalna, gminny plan gospodarki odpadami powinien by ć Zgodnie z Ustaw ą o odpadach, gminny plan zaktualizowany przed tym terminem. gospodarki odpadami (stanowi ący cz ęść gminnego programu ochrony środowiska) powinien zosta ć Proces aktualizacji poprzedza weryfikacja dokumentu uchwalony przez Rad ę Gminy w terminie do 30 czerwca w celu oceny, które cz ęś ci planu wymagaj ą aktualizacji i w 2004 r. Proces ten poprzedzony jest etapem opiniowania. jakim zakresie. Weryfikacji podlega cały plan, tj. aktualny Zgodnie z ustaw ą o odpadach projekt gminnego planu stan gospodarki odpadami, wytyczone cele i działania, podlega zaopiniowaniu przez zarz ąd województwa oraz program krótko i długoterminowy, okre ślone zadania i zarz ąd powiatu. Organy te udzielaj ą opinii w terminie nie harmonogram ich realizacji. dłu Ŝszym ni Ŝ 2 miesi ące od dnia otrzymania projektu. Nieudzielenie opinii w tym terminie uznaje si ę za opini ę Wska źniki monitorowania efektywno ści planu. pozytywn ą. Podstaw ą monitoringu realizacji planu jest Raport z post ępów we wdra Ŝaniu planu. sprawozdawczo ść oparta na wska źnikach odzwierciedlaj ących stan gospodarki odpadami, stan Wójt ma obowi ązek składania co 2 lata Radzie Gminy środowiska i presj ę na środowisko. sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami. Pierwszy termin zło Ŝenia sprawozdania z realizacji planu W celu nadzoru nad realizacj ą przyj ętego planu gospodarki odpadami upływa 30 czerwca 2006 roku. przedstawiono, za planem gospodarki odpadami powiatu elbl ąskiego, wska źniki, które b ędą słu Ŝyć do oceny Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki stopnia realizacji zało Ŝonych zada ń: odpadami powinno obejmowa ć:

Dziennik Urz ędowy - 2525 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Tabela 11-1 Wska źniki dla sektora komunalnego i sektora gospodarczego z uwzgl ędnieniem odpadów niebezpiecznych.

warto ść na warto ść planowana na warto ść planowana Lp. Wska źnik Jednostka 31.12.2003 r. rok 2007 na rok 2010 Przedsi ęwzi ęcia o charakterze informacyjno- systematyczne wdra Ŝanie nowych 1. edukacyjnym (kampanie, konkursy, akcje ilo ść / opis b.d. przedsi ęwzi ęć w zale Ŝno ści od podejmowanych ulotkowe...) działa ń w zakresie gospodarki odpadami Inicjatywy społeczno ści lokalnych w zakresie 2. ilo ść / opis b.d. warto ść niemo Ŝliwa do okre ślenia gospodarki odpadami Interwencje podejmowane przez jednostki według potrzeb – zdarze ń wymagaj ących 3. kontrolne (Inspekcja Ochrony Środowiska, ilo ść / opis b.d. interwencji Inspekcja Sanitarna, Inspekcja Weterynaryjna...) Ilo ść gospodarstw domowych obj ętych 4. % 78 100 zorganizowan ą zbiórk ą odpadów Stopie ń redukcji odpadów komunalnych 5. ulegaj ących biodegradacji kierowanych na % 0 24 34 składowiska Surowce wtórne wydzielone ze strumienia 6. odpadów komunalnych w wyniku selektywnej Mg/rok 30,14 62,42 71,21 zbiórki Odpady wielkogabarytowe wydzielone ze 7. strumienia odpadów komunalnych przez Mg/ rok 0 20,98 43,22 selektywn ą zbiórk ę Odpady budowlane wydzielone ze strumienia 8. Mg/ rok 0 34,23 72,65 odpadów komunalnych przez selektywn ą zbiórk ę Odpady niebezpieczne wydzielone ze strumienia 9. Mg/ rok 0 2,07 5,33 odpadów komunalnych przez selektywn ą zbiórk ę 10. Masa odpadów deponowanych na składowiskach Mg/ rok 370* 1004,29 1194,24 zgodnie z gminnym harmonogramem usuwania 11. Demonta Ŝ wyrobów zawieraj ących azbest Mg/ rok 0 wyrobów zawieraj ących azbest 12. Liczba dzikich składowisk odpadów ilo ść / rok Co najmniej 1 0 (likwidacja na bie Ŝą co) 13. Nakłady inwestycyjne w gospodarce odpadami PLN/ rok b.d. 2 674 500 * dane Urz ędu Gminy.

Analiza wska źników b ędzie podstaw ą do korekty i inne ni Ŝ niebezpieczne oraz odpady komunalne z weryfikacji przedsi ęwzi ęć planowanych w gminnym planie uwzgl ędnieniem odpadów ulegaj ących biodegradacji, gospodarki odpadami. odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym 12. Streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym. odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory. Plan gospodarki odpadami dla gminy Gronowo Elbl ąskie powstał jako realizacja Ustawy o odpadach z Analiza i ocena aktualnego stanu gospodarki dnia 27 kwietnia 2001 roku. odpadami komunalnymi.

Celem niniejszego „Planu gospodarki odpadami dla Na podstawie informacji uzyskanych z firm gminy Gronowo Elbl ąskie” jest wyznaczenie działa ń zajmuj ących si ę zbiórk ą i transportem odpadów zmierzaj ących do utworzenia nowoczesnego systemu komunalnych stwierdzono, Ŝe w 2003 roku na terenie gospodarowania odpadami. Plan obejmuje: gminy zostało wytworzonych 379 Mg odpadów - analiz ę i ocen ę aktualnego stanu gospodarki komunalnych niesegregowanych. Jednak ilo ść ta nie odpadami, odzwierciedla stanu faktycznego, poniewa Ŝ nie wszyscy - prognozowane zmiany w zakresie gospodarki mieszka ńcy gminy s ą obj ęci systemem zbiórki odpadów odpadami, (nie maj ą podpisanych umów z firmami zajmuj ącymi si ę - działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w odbiorem), sami zajmuj ą si ę wywozem i odpady ich nie dziedzinie gospodarki odpadami, podlegaj ą ewidencji. Dlatego te Ŝ dokonano oszacowania - koncepcj ę systemu gospodarki odpadami, ilo ści odpadów komunalnych powstaj ących w na terenie - instrumenty i źródła finansowe słu Ŝą ce realizacji gminy na podstawie wska źników charakterystyki planu, ilo ściowej i jako ściowej, przedstawionych w krajowym - program promocji i informacji zamierzonych celów, planie gospodarki odpadami. Oszacowana ilo ść - oszacowanie kosztów funkcjonowania systemu wytworzonych odpadów komunalnych w gminie Gronowo gospodarki odpadami, Elbl ąskie wynosi 1 089,33 Mg. Gmina Gronowo Elbl ąskie - system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych liczy 4872 mieszka ńców (wg GUS), w zwi ązku z tym ilo ść celów, odpadów komunalnych (wraz z infrastruktur ą) - analiz ę oddziaływania projektu planu na środowisko. przypadaj ąca na 1 mieszka ńca wynosi 224 kg/a.

Plan gospodarki odpadami dla gminy Gronowo Selektywna zbiórka odpadów na terenie gminy Elbl ąskie został opracowywany zgodnie z Polityk ą funkcjonuje od pocz ątku 2004 roku. Zbierane s ą dwie Ekologiczn ą Pa ństwa, Planem Gospodarki Odpadami dla frakcje: szkło oraz tworzywa sztuczne. Surowce te województwa warmi ńsko-mazurskiego, Planem zbierane s ą w 1100 l pojemnikach zakupionych przez UG, Gospodarki Odpadami powiatu elbl ąskiego oraz które rozstawione s ą w 3 najwi ększych miejscowo ściach Programem usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących gminy - Gronowie Elbl ąskim, Jegłowniku i Nowym Dworze azbest stosowanych na terytorium Polski. (ł ącznie 44 sztuki pojemników). Zebrane odpady odbierane s ą przez ZUO w Elbl ągu. Na terenie Plan obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstaj ące pozostałych miejscowo ści w celu realizacji selektywnej i przywo Ŝone na teren gminy, a w szczególno ści odpady zbiórki mieszka ńcom rozdawane s ą specjalnie Dziennik Urz ędowy - 2526 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782 oznakowane worki, które po zapełnieniu mieszka ńcy - osi ągni ęcie w 2007 r. zakładanych limitów odzysku i donosz ą do zbiorczego konteneru. Odpady s ą nast ępnie recyklingu poszczególnych odpadów: transportowane na składowisko gminne, po czym - odpady wielkogabarytowe - 25 %, przekazywane s ą do ZUO w Elbl ągu. - odpady budowlane - 20 %, - odpady niebezpieczne (ze strumienia odpadów Obecnie eksploatowane jest składowisko odpadów komunalnych) - 20 %, innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych w miejscowo ści - likwidacja zanieczyszczenia środowiska Nowy Dwór Elbl ąski. powodowanego przez nielegalne deponowanie odpadów w środowisku. Prognozy powstawania odpadów komunalnych na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie w latach 2005- 2010. Cele długookresowe 2008-2010: - dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami komunalnych, oraz Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa - rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych warmi ńsko-mazurskiego zakłada si ę, Ŝe przez najbli Ŝsze 5 ulegaj ących biodegradacji, lat dominowa ć b ędą w śród ludno ści postawy - kontynuacja edukacji ekologicznej, konsumpcyjne, wysoce „odpadogenne”, nast ępnie za ś, - osi ągni ęcie w 2010 roku zakładanych limitów stopniowo, coraz cz ęś ciej obserwowa ć b ędzie si ę postawy odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: proekologiczne, w których zawarty b ędzie równie Ŝ - odpady wielkogabarytowe - 50 %, świadomy stosunek do problematyki odpadów. - odpady budowlane - 40 %, - odpady niebezpieczne (ze strumienia odpadów Prognoz ę dla gminy Gronowo Elbl ąskie sporz ądzono komunalnych) - 50 %, oddzielnie dla ka Ŝdego składnika morfologii odpadów. Dla - minimalizacja ilo ści deponowanych na celów prognozy wykorzystano zmiany wielko ści składowiskach odpadów niesegregowanych poprzez wska źników emisji odpadów przyj ęte na podstawie planu uzyskanie poziomów -odzysku i recyklingu odpadów, gospodarki odpadami dla województwa warmi ńsko- - likwidacja zanieczyszczenia środowiska mazurskiego. Zało Ŝono niewielkie w skali rocznej zmiany powodowanego przez nielegalne deponowanie „emisji” poszczególnych składników - nie wi ększe ni Ŝ 3 %, odpadów w środowisku. a w niektórych grupach odpadów spadek emisji. Na podstawie powy Ŝszych zało Ŝeń oszacowano ilo ść Analiza i ocena aktualnego stanu gospodarki powstaj ących odpadów komunalnych w 2007 roku na odpadami w sektorze gospodarczym. 1 163,24 Mg, a w 2010 na 1 194,24 Mg. W celu okre ślenia stanu gospodarki odpadami w Cele przewidziane do realizacji w gospodarce sektorze gospodarczym przeprowadzono akcj ę odpadami komunalnymi na terenie gminy Gronowo ankietyzacji przedsi ębiorstw z terenu gminy. Niestety na Elbl ąskie. ankiety odpowiedziała tylko jedna firma i nie wskazała ilo ści i rodzajów wytwarzanych odpadów. Dlatego te Ŝ, Wytyczaj ąc cele w gospodarce odpadami kierowano podstaw ą do okre ślenia stanu gospodarki odpadami w si ę strategi ą wyznaczon ą w Polityce ekologicznej sektorze gospodarczym (z uwzgl ędnieniem odpadów Pa ństwa, a tak Ŝe wytycznymi zawartymi w Krajowym niebezpiecznych) były informacje uzyskane z Urz ędu Planie Gospodarki Odpadami oraz Planie Gospodarki Marszałkowskiego województwa warmi ńsko-mazurskiego Odpadami dla Województwa warmi ńsko – mazurskiego oraz Starostwa Powiatowego, a tak Ŝe dane szacunkowe oraz Planie Gospodarki Odpadami powiatu elbl ąskiego. obliczone za pomoc ą analizy wska źnikowej. Analiz ę wska źnikow ą, przeprowadzono równie Ŝ w celu Cele krótkookresowe 2005-2007: oszacowanie ilo ści odpadów powstaj ących w małych i - obj ęcie zorganizowanym wywozem odpadów średnich podmiotach gospodarczych. Ta sfera wszystkich mieszkańców gminy, powstawania odpadów nie była do tej pory przedmiotem - minimalizacja ilo ści deponowanych na składowisku szerszych bada ń i nie uwzgl ędniano jej w statystykach. odpadów niesegregowanych poprzez uzyskanie poziomów odzysku i recyklingu odpadów, Oszacowana ilo ść odpadów z sektora małych i - rozwój selektywnej zbiórki odpadów u Ŝytecznych tj.: średnich przedsi ębiorstw wynosi ok. 60 Mg. Wielko ść t ę szkło i tworzywa sztuczne, nale Ŝy traktowa ć jako przybli Ŝenie ilo ści odpadów - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów powstaj ących w zakładach z sektora małych i średnich uŜytecznych tj.: złom, makulatura, przedsi ębiorstw. W rzeczywisto ści mo Ŝe przyjmowa ć ona - wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów inne warto ści w zale Ŝno ści m.in. od szczegółowych profili wielkogabarytowych, działalno ści zakładów, stosowanych technologii i stopnia - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów wykorzystania mocy przerobowych. budowlanych, - rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych Odpady niebezpieczne z sektora gospodarczego wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych, powstawały na terenie gminy nie we wszystkich - wprowadzenie kompostowania we własnym zakresie podmiotach gospodarczych. Równie Ŝ w tym przypadku odpadów ulegaj ących biodegradacji w zabudowie posłu Ŝono si ę analiz ą wska źnikow ą. Do analizy jednorodzinnej i zagrodowej, wykorzystano wska źniki opracowane do realizacji - wprowadzenie zbiórki odpadów ulegaj ących Krajowego Planu Gospodarki Odpadami. Wg analizy biodegradacji w zabudowie wielorodzinnej w wska źnikowej ilo ść odpadów niebezpiecznych systemie pojemnikowym, wytwarzanych przez źródła rozproszone oszacowana - edukacja ekologiczna mieszka ńców gminy ze została na ok. 20 Mg rocznie. szczególnym uwzgl ędnieniem problematyki odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych, Dziennik Urz ędowy - 2527 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Cele do osi ągni ęcia w gospodarce odpadami z szczególnym uwzgl ędnieniem problematyki dotycz ącej sektora gospodarczego: zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji. - zapobieganie i minimalizacja ilo ści, a tak Ŝe ograniczenie toksyczno ści odpadów, System wielopojemnikowy/workowy - wdra Ŝanie technologii BAT oraz zarz ądzania środowiskowego, System wielopojemnikowy/ workowy polega na - zwi ększenie udziału odzyskiwanych i ponownie rozstawieniu kilku pojemników lub rozdaniu worków do stosowanych w procesach produkcyjnych odpadów wydzielania poszczególnych frakcji surowców wtórnych przemysłowych, (szkło, papier, tworzywa sztuczne, metale). Pozostałe - zwi ększenie udziału odpadów unieszkodliwianych odpady niesegregowane b ędą gromadzone w osobnym poza składowaniem, pojemniku. - sukcesywna likwidacja wcze śniej nagromadzonych odpadów przemysłowych, Zabudowa wielorodzinna. - osi ągni ęcie pełnej kontroli i właściwe zarz ądzanie gospodark ą odpadami w sektorze gospodarczym, Proponuje si ę rozszerzenie prowadzonej obecnie w - organizacja systemu zbiórki, gromadzenia i systemie pojemnikowym, selektywnej zbiórki surowców transportu dla odpadów powstaj ących w sektorze wtórnych takich jak: szkło, tworzywa sztuczne. Proponuje małych i średnich przedsi ębiorstw, si ę wprowadzenie zbiórki makulatury, metali, a tak Ŝe - edukacja ekologiczna wytwórców odpadów w zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji. Pojemniki do zakresie prawidłowych sposobów post ępowania z zbiórki powinny by ć odpowiednio oznakowane oraz odpadami oraz ich obowi ązków wynikaj ących z posiada ć kolorystyk ę zgodn ą z ju Ŝ funkcjonuj ącymi obowi ązuj ących uregulowa ń prawnych. pojemnikami do zbiórki. Odpady ulegaj ące biodegradacji z gospodarstw domowych proponuje si ę gromadzi ć w Propozycja systemu gospodarki odpadami pojemnikach w kolorze br ązowym z napisem „BIO”. komunalnymi dla gminy Gronowo Elbl ąskie. Pojemniki do selektywnej zbiórki powinny by ć Proponowany system zbiórki odpadów od ustawiane w tzw. gniazdach, w których znajdowa ć si ę mieszka ńców b ędzie obejmował wdroŜenie i rozwój: będą pojemniki na poszczególne frakcje, pojemnik na - w systemie wielpojemnikowym/workowym odpady ulegaj ące biodegradacji oraz pojemnik na selektywnej zbiórki odpadów u Ŝytecznych - frakcje: pozostałe odpady. Przyjmuje si ę, Ŝe 1 gniazdo szkło, tworzywa sztuczne, makulatura, metale, pojemników przypada na ok. 300-500 osób. Pojemniki - kompostowania odpadów ulegaj ących biodegradacji powinny by ć zlokalizowane w dotychczasowych miejscach w przydomowych kompostowniach na terenach na osiedlach (tj. w miejscach gdzie aktualnie znajduj ą si ę zabudowy -jednorodzinnej i zagrodowej oraz w pojemniki na odpady niesegregowane). zabudowie wielorodzinnej w systemie pojemnikowym, Zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. - zbiórki odpadów: - wielkogabarytowych, Selektywn ą zbiórk ę w zabudowie jednorodzinnej i - budowlanych i poremontowych, zagrodowej proponuje si ę prowadzi ć w systemie - elektrycznych i elektronicznych, workowym. Ka Ŝda posesja powinna zosta ć wyposa Ŝona w - niebezpiecznych ze strumienia odpadów zestaw kolorowych worków polietylenowych PE-HD o komunalnych. pojemno ści np. 60-120 litrów do zbiórki surowców odpadowych z nast ępuj ącym przeznaczeniem docelowo Ponadto system b ędzie obejmował gospodark ę na: makulatur ę, szkło, tworzywa sztuczne oraz metale. W odpadami zawieraj ącymi azbest powstaj ącymi na terenie zakresie odpadów ulegaj ących biodegradacji, w gminy, a tak Ŝe rozwi ązania w zakresie prawidłowej zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej proponuje si ę gospodarki odpadami medycznymi oraz weterynaryjnymi, mieszka ńcom kompostowanie w ogródkach zu Ŝytymi olejami, wyeksploatowanymi pojazdami w tym przydomowych. zu Ŝytymi oponami. Zarówno worki jak i pojemniki do selektywnej zbiórki Do systemu tego proponuje si ę wł ączy ć odpady powinny posiada ć odpowiedni ą kolorystyk ę i powstaj ące w obiektach infrastruktury, tj. handel, usługi, oznakowanie, analogicznie jak w przypadku pojemników. zakłady rzemie ślnicze, targowiska, szkolnictwo, i inne. Dopuszcza si ę w przypadku worków tylko oznakowanie graficzne. Proponowane rozwi ązania techniczne dla projektowanego systemu. Zbiórka odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych. Podstawowym zało Ŝeniem proponowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi jest prowadzenie Zbiórki odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w selektywnej zbiórki surowców „u źródła” oraz zbierania strumieniu odpadów niebezpiecznych mo Ŝe si ę odbywa ć odpadów ulegaj ących biodegradacji z gospodarstw poprzez: domowych. Proponowany system gromadzenia odpadów - odbiór z wyznaczonych punktów zbiórki, do których od mieszka ńców zakłada zró Ŝnicowane wdro Ŝenie mieszka ńcy donosz ą odpady; selektywnej zbiórki odpadów z uwzgl ędnieniem - odbiór odpadów bezpo średnio od mieszka ńców charakterystyki zabudowy. specjalistycznym samochodem w ustalonych terminach., W celu zapewnienia skuteczno ści realizacji - odbiór w gminnym punkcie zbiórki odpadów przedsi ęwzi ęcia nale Ŝy z wyprzedzeniem przeprowadzi ć niebezpiecznych (GPZON) bezpo średnio akcj ę edukacyjn ą w zakresie selektywnej zbiórki ze dostarczanych przez mieszka ńców oraz małe i średnie przedsi ębiorstwa. Zadaniem GPZON byłaby Dziennik Urz ędowy - 2528 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

zbiórka, magazynowanie i przekazywanie do Mieszka ńcy powinni zosta ć poinformowani o formie, unieszkodliwienia zebranych odpadów miejscu i terminie zbiórki tego rodzaju odpadów, niebezpiecznych od mieszka ńców oraz z sektora - odbiór odpadów po zgłoszeniu telefonicznym, za małych i średnich przedsi ębiorstw. Odpady opłat ą pokrywaj ącą koszty transportu, wyst ępuj ące w strumieniu odpadów komunalnych - bezpo średni odbiór przez producentów na zasadzie powinny by ć odbierane od mieszka ńców wymiany zu Ŝytego sprz ętu na nowy (dotyczy głównie nieodpłatnie, natomiast od małych i średnich sprz ętu elektronicznego oraz sprz ętu AGD), przedsi ębiorstw odpłatnie. Zebrane w ten sposób - system wymienny polegaj ący na przekazaniu fundusze mogłyby obni Ŝyć koszty eksploatacji jeszcze dobrego, ale konstrukcyjnie przestarzałego punktu. sprz ętu w zamian za egzemplarz nowej generacji.

Aby zbiórka odniosła po Ŝą dany rezultat, proponuje si ę Wybór wła ściwego rozwi ązania systemowego przeprowadzenie akcji edukacyjnej dla mieszka ńców. uzale Ŝniony jest od decyzji władz lokalnych oraz konsultacji społecznych. Wybór wła ściwego rozwi ązania systemowego uzale Ŝniony jest od decyzji władz lokalnych oraz Zbiórka gruzu budowlanego. konsultacji społecznych. Zdaniem autorów do realizacji proponuje si ę wariant III. Za wariantem tym przemawia Gruz budowlany i inne odpady towarzysz ące fakt uregulowania zbiórki odpadów niebezpiecznych nie remontom mieszka ń powinny by ć usuwane na zasadzie tylko ze strumienia odpadów komunalnych, ale tak Ŝe z podstawienia przez przedsi ębiorstwo wywozowe małych i średnich przedsi ębiorstw. Wprowadzaj ąc ten pojemnika np. KP-7 lub innego na zlecenie i koszt element do systemu zbiórki nale Ŝy zwróci ć uwag ę na wytwarzaj ącego odpady. Proponowane rozwi ązanie jest w korzy ści jakie b ędzie on stanowił dla ochrony środowiska. zgodzie z jedn ą z głównych zasad gospodarki odpadami - „zanieczyszczaj ący płaci”. Do podstawowych zada ń GPZON nale Ŝy odbieranie odpadów niebezpiecznych od mieszka ńców oraz małych i Zbiórka zu Ŝytych urz ądze ń elektrycznych i średnich przedsi ębiorstw z okre ślonego terenu. elektronicznych. Przewiduje si ę równie Ŝ, szczególnie w mniejszych jednostkach administracyjnych, gdzie nie funkcjonuje Zbiórka zu Ŝytych urz ądze ń elektrycznych i rozbudowana infrastruktura zbierania odpadów, elektronicznych mo Ŝe by ć realizowana akcyjnie. Odpady mo Ŝliwo ść rozszerzenia funkcjonalno ści GPZON o zbiórk ę te mog ą by ć równie Ŝ zbierane razem z odpadami odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne powstaj ących w niebezpiecznymi np. do kontenerów lub pojemników małych ilo ściach w małych i średnich przedsi ębiorstwach ustawionych na terenie gminy, lub akcyjnie np. raz na oraz szczególnych rodzajów odpadów innych ni Ŝ kwartał, równie Ŝ dopuszcza si ę metod ę bezpo średniego niebezpieczne od mieszka ńców. Do odpadów tych nale Ŝą donoszenia do GPZON . Mieszka ńcy powinni by ć m.in. odpady sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, poinformowani o miejscu zbiórki i czasie trwania akcji. odpady wielkogabarytowe czy zu Ŝyte opony. Wybór wła ściwego rozwi ązania systemowego Kompletny punkt powinien zawiera ć: uzale Ŝniony jest od decyzji władz lokalnych oraz - punkt przyjmowania odpadów niebezpiecznych konsultacji społecznych. (ewentualnie równie Ŝ innych ni Ŝ niebezpieczne) (odpowiedni stół i waga), Odpady zawieraj ące azbest. - pomieszczenie rejestracji odpadów i magazyn środków dezynfekuj ących, Obecnie jedyn ą metoda unieszkodliwiania odpadów - stref ę kontroli i sprawdzania odpadów, zawieraj ących azbest jest ich deponowanie na - magazyn opakowa ń, składowiskach odpadów. Proponuje si ę, aby odpady - punkt pakowania i rejestracji odpadów, powstaj ące na terenie gminy były unieszkodliwiane - magazyn spedycyjny, poprzez składowanie na ju Ŝ funkcjonuj ących na terenie - pomieszczenia biurowe i sanitarno-bytowe dla kraju składowiskach przystosowanych do deponowania personelu. tego rodzaju odpadów.

Punkt powinien by ć wyposa Ŝony w: Istnieje mo Ŝliwo ść magazynowania odpadów - beczki (kontenery) na odpady niebezpieczne, zawieraj ących azbest na składowisku rotacyjnym w ZUO - kontenery specjalne na odpady inne ni Ŝ w Elbl ągu przez okres 1 roku, a nast ępnie po uzbieraniu niebezpieczne, partii wysyłkowej przekazanie do unieszkodliwiania - pojemniki na specyficzne odpady ciekłe. poprzez składowanie na składowiska, które posiadaj ą pozwolenie na przyjmowanie odpadów niebezpiecznych Na terenie punktu powinny si ę znajdowa ć środki do zawieraj ących azbest. neutralizacji magazynowanych odpadów niebezpiecznych. Wyeksploatowane pojazdy. Zbiórka odpadów wielkogabarytowych. Dla gminy Gronowo Elbl ąskie proponuje si ę wdro Ŝenie Zbiórka odpadów wielkogabarytowych mo Ŝe by ć systemu recyklingu pojazdów w oparciu o istniej ące stacje prowadzona poprzez: demonta Ŝu posiadaj ące nadane przez wojewod ę - okresowy odbiór bezpo średnio od mieszka ńców warmi ńsko-mazurskiego uprawnienia do wydawania (akcyjnie). Akcje najlepiej przeprowadza ć dwa razy za świadcze ń o złomowaniu samochodów). Na terenie w roku (wiosna, jesie ń). W przypadku gminy Gronowo Elbl ąskie takie uprawnienia posiada zaobserwowania wi ększego zapotrzebowania na PPHU - Auto Złom Roman Janicki, 82-331 Jegłownik, ul. odbiór tego typu odpadów proponuje si ę zwi ększenie Malborska 9. cz ęstotliwo ści odbioru odpadów np. raz na kwartał. Dziennik Urz ędowy - 2529 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Zu Ŝyte opony. mo Ŝliwo ści odzysku odpadów i płyn ących z tego korzy ści ekologicznych i ekonomicznych (np. strona W zakresie gospodarki zu Ŝytymi oponami, na terenie internetowa Urz ędu Miejskiego - informacja w gminy, proponuje si ę aby odpady te, powstaj ące u zakresie odpadów budowlanych), indywidualnych u Ŝytkowników były dostarczane np. do - kontynuacja edukacji na temat gospodarki odpadami zakładów wulkanizacyjnych lub stacji demonta Ŝu w przedszkolach i szkolnictwie wszystkich szczebli, wyeksploatowanych pojazdów. - wł ączenie tematyki gospodarowania odpadami do działa ń i projektów realizowanych przez ró Ŝnego Zu Ŝyte oleje. rodzaju grupy społeczne i podmioty gospodarcze, - wł ączenie tematyki gospodarowania odpadami do Proponuje si ę aby zu Ŝyte oleje od mieszka ńców były artykułów prasowych, audycji radiowych i gromadzone w Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów telewizyjnych. Niebezpiecznych (GPZON) na zasadzie bezpo średniego dostarczenia lub np. po uzgodnieniu do stacji System monitoringu i oceny realizacji benzynowych, które b ędą prowadziły zbiórk ę od zamierzonych celów. mieszka ńców z terenu gminy. Zgodnie z Ustaw ą o odpadach, gminny plan Proponowany system zbiórki odpadów z innych gospodarki odpadami (stanowi ący cz ęść gminnego źródeł. programu ochrony środowiska) powinien zosta ć uchwalony przez Rad ę Gminy w terminie do 30 czerwca Aby system zbiórki odpadów przyniósł efekt w postaci 2004 r. Proces ten poprzedzony jest etapem opiniowania. zmniejszenia odpadów kierowanych na składowisko, Zgodnie z ustaw ą o odpadach projekt gminnego planu system ten powinien równie Ŝ obejmowa ć obiekty podlega zaopiniowaniu przez zarz ąd województwa oraz infrastruktury, a tak Ŝe cmentarze i tereny zielone - ogródki zarz ąd powiatu. Organy te udzielaj ą opinii w terminie nie działkowe. dłu Ŝszym ni Ŝ 2 miesi ące od dnia otrzymania projektu. Nieudzielenie opinii w tym terminie uznaje si ę za opini ę Program promocji i edukacji w zakresie pozytywn ą. gospodarki odpadami komunalnymi. Wójt ma obowi ązek składania co 2 lata Radzie Gminy Realizacja celów i zada ń zamierzonych w planie sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami. gospodarki odpadami, szczególnie w zakresie selektywnej Pierwszy termin zło Ŝenia sprawozdania z realizacji planu zbiórki odpadów, wymaga zaanga Ŝowania i świadomego gospodarki odpadami upływa 30 czerwca 2006 roku. podej ścia mieszkańców (zarówno dzieci i młodzie Ŝy jak i osób dorosłych), a tak Ŝe działaj ących na terenie gminy Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki podmiotów gospodarczych - wytwórców odpadów. W tym odpadami aktualizowane były nie rzadziej ni Ŝ raz na 4 celu przedstawiono program promocji i edukacji w lata. Oznacza to, Ŝe nast ępny gminny plan gospodarki zakresie gospodarki odpadami, który proponuje metody odpadami powinien zosta ć uchwalony przed 30 czerwca kształtowania społecznej świadomo ści ekologicznej. 2008 roku Je Ŝeli zmiany w gospodarce odpadami w gminie b ędą znacz ące, lub b ędzie wymagała tego Celem nadrz ędnym programu jest zwi ększenie ilo ści sytuacja lokalna, gminny plan gospodarki odpadami pozyskiwanych z odpadów surowców wtórnych oraz powinien by ć zaktualizowany przed tym terminem. zmniejszenie ilo ści wytwarzanych odpadów. Wska źniki monitorowania efektywno ści planu. Cel ten b ędzie realizowany poprzez: - kształtowanie prawidłowych wzorców zachowa ń Podstaw ą monitoringu realizacji planu jest poszczególnych grup społecze ństwa gminy w sprawozdawczo ść oparta na wska źnikach odniesieniu do gospodarki odpadami, odzwierciedlaj ących stan gospodarki odpadami, stan - podniesienie w śród mieszka ńców gminy środowiska i presj ę na środowisko. W celu nadzoru nad świadomo ści i wra Ŝliwo ści na sprawy zwi ązane z realizacj ą przyj ętego planu przedstawiono wska źniki, które ochron ą środowiska, będą słu Ŝyć do oceny stopnia realizacji zało Ŝonych zada ń: - upowszechnienie i zapewnienie ka Ŝdemu mieszka ńcowi dost ępu do informacji na temat

Dziennik Urz ędowy - 2530 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

warto ść na warto ść planowana warto ść planowana na Lp. Wska źnik Jednostka 31.12.2003 r. na rok 2007 rok 2010 systematyczne wdra Ŝanie nowych Przedsi ęwzi ęcia o charakterze informacyjno- przedsi ęwzi ęć w zale Ŝno ści od 1. ilo ść / opis b.d. edukacyjnym (kampanie, konkursy, akcje ulotkowe...) podejmowanych działa ń w zakresie gospodarki odpadami Inicjatywy społeczno ści lokalnych w zakresie gospodarki 2. ilo ść / opis b.d. warto ść niemo Ŝliwa do okre ślenia odpadami Interwencje podejmowane przez jednostki kontrolne według potrzeb – zdarze ń wymagaj ących 3. (Inspekcja Ochrony Środowiska, Inspekcja Sanitarna, ilo ść / opis b.d. interwencji Inspekcja Weterynaryjna...) Ilo ść gospodarstw domowych obj ętych zorganizowan ą 4. % 78 100 zbiórk ą odpadów Stopie ń redukcji odpadów komunalnych ulegaj ących 5. % 0 24 34 biodegradacji kierowanych na składowiska Surowce wtórne wydzielone ze strumienia odpadów 6. Mg/rok 30,14 62,42 71,21 komunalnych w wyniku selektywnej zbiórki Odpady wielkogabarytowe wydzielone ze strumienia 7. Mg/ rok 0 20,98 43,22 odpadów komunalnych przez selektywn ą zbiórk ę Odpady budowlane wydzielone ze strumienia odpadów 8. Mg/ rok 0 34,23 72,65 komunalnych przez selektywn ą zbiórk ę Odpady niebezpieczne wydzielone ze strumienia 9. Mg/ rok 0 2,07 5,33 odpadów komunalnych przez selektywn ą zbiórk ę 10. Masa odpadów deponowanych na składowiskach Mg/ rok 370* 1004,29 1194,24 zgodnie z gminnym harmonogramem 11. Demonta Ŝ wyrobów zawieraj ących azbest Mg/ rok 0 usuwania wyrobów zawieraj ących azbest 12. Liczba dzikich składowisk odpadów ilo ść / rok Co najmniej 1 0 (likwidacja na bie Ŝą co) 13. Nakłady inwestycyjne w gospodarce odpadami PLN/ rok b.d. 2 674 500 * dane UG.

Literatura.

1. Ustawa o odpadach (Dz. U Nr 62/2001, poz. 628 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2002 roku Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, poz. 1671; Dz. U. z 2003 roku Nr 7, poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 roku Nr 96, poz. 959 i Nr 116, poz. 1208) z dnia 27 kwietnia 2001 roku. 2. Ustawa o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (Dz. U. Nr 132/1996, poz. 622 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 1997 roku Nr 60, poz. 369, Nr 121, poz. 770, Dz. U. z 2000 roku Nr 22, poz. 272, Dz. U. z 2001 roku Nr 100, poz. 1085, Dz. U. z 2002 Nr 154, poz. 1800 i Nr 113, poz. 984, Dz. U. z 2003 roku nr 7, poz. 78, Dz. U. z 2004 roku Nr 96, poz. 959) z dnia 13 wrze śnia 1996 roku. 3. Ustawa - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62/2001, poz. 627 oraz Dz. U. Nr 115, poz. 1229; Dz. U. z 2002 roku Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz.1271, Nr 233, poz.1957; Dz. U. z 2003 roku Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 717 i 721, Nr 162, poz. 1568, Nr 175, poz. 1693, Nr 190, poz. 1865 i Nr 217, poz. 2124; Dz. U. z 2004 roku Nr 19, poz. 177, Nr 49, poz. 464, Nr 70, poz. 631, Nr 91, poz. 875, Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959 i Nr 121, poz. 1236) z dnia 27 kwietnia 2001 roku. 4. Ustawa o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085; Dz. U. z 2002 roku Nr 143, poz. 1196; Dz. U. z 2003 roku Nr 7, poz. 78 i Nr 190, poz. 1865 oraz Dz. U. z 2004 roku Nr 49, poz. 464) z dnia 27 lipca 2001 r. 5. Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2003 roku Nr 7, poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 roku Nr 11, poz. 97 i Nr 96, poz. 959) z dnia 11 maja 2001 r. 6. Ustawa o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2002 roku Nr 113, poz. 984; Dz. U. z 2003 roku Nr 7, poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 roku nr 121, poz. 1263) z dnia 11 maja 2001 r. 7. Ustawa o samorz ądzie gminnym (Dz. U. Nr 16/90, poz. 95 z pó źniejszymi zmianami - Dz. U. z 2002 roku Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558 i Nr 113, poz. 984) z dnia 8 marca 1990 roku. 8. II Polityka Ekologiczna Państwa, Ministerstwo Środowiska. 9. Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010, Ministerstwo Środowiska, 2002. 10. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmi ńsko-mazurskiego, Urz ąd Marszałkowski. 11. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Ministerstwo Środowiska, 2002. 12. Plan Gospodarki Odpadami dla woj. Warmi ńsko-mazurskiego, Urz ąd Marszałkowski, 2003. 13. Plan Gospodarki odpadami powiatu elbl ąskiego na lata 2004-2010, Elbl ąg 2004. 14. Rocznik Statystyczny woj. warmi ńsko-mazurskiego, GUS, 2003. 15. www.wfosigw.pl 16. www.nfosigw.pl 17. Informacja o stanie środowiska na obszarze powiatu elbl ąskiego w roku 2002, WIO Ś, 2003. 18. Uchwała Nr V/208/97 Rady Gminy w Gronowie Elbl ąskim z dnia 19.06.1997 roku w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie. 19. Przegl ąd ekologiczny Gminnego wysypiska odpadów stałych w miejscowo ści Jegłownik. 20. Strategia rozwoju gminy Gronowo Elbl ąskie 2004-2013. 21. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gronowo Elbl ąskie, 1999.

Dziennik Urz ędowy - 2531 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Spis tabel.

Tabela 4-1 Ludno ść gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 4 -2 Struktura demograficzna na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 4 -3 Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów i wybranych form prawnych. Tabela 4-4 Struktura zasiewów w 2002 roku na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 4-5 Pogłowie zwierz ąt gospodarskich w 2002 roku w gospodarstwach zlokalizowanych na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 6-1 Ilo ści wywiezionych odpadów komunalnych z terenu gminy Gronowa Elbl ąskie w 2003 Roku. Tabela 6 -2 Strumienie odpadów komunalnych. Tabela 6 -3 Wska źniki „ emisji" odpadów komunalnych dla jednostek o charakterze wiejskim. Tabela 6-4 Szacunkowa ilo ść odpadów wytworzonych na terenie gminy w 2003 r. Tabela 6-5 Charakterystyka składowiska odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne w Nowym Dworze Elbl ąskim. Tabela 6 -6 Prognoza ilo ści wytworzonych odpadów komunalnych dla gminy Gronowa Elbl ąskie [Mg]. Tabela 6-7 Prognoza ilo ści wytwarzanych odpadów ulegaj ących biodegradacji w latach 2007-2010 dla gminy Gronowa Elbl ąskie [Mg]. Tabela 6-8 Szacunkowa ilo ść odpadów opakowaniowych wytworzonych na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie w 2003 r. Tabela 6-9 Prognozy powstawania w latach 2007-2010 poszczególnych rodzajów opakowa ń dla gminy Gronowo Elbl ąskie [Mg]. Tabela 6-10 Zakładane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych na lata 2004-2007 dla przedsi ębiorców wg rozporz ądzenia w [%]. Tabela 6-11 Prognozowane ilo ści odpadów opakowaniowych, które powinny by ć poddane procesom odzysku i recyklingu na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie [Mg]. Tabela 6 -12 Charakterystyka oczyszczalni ścieków zlokalizowanych na terenie gminy Gronowo Elbląskie. Tabela 6 -13 Zadania do realizacji w gospodarce odpadami komunalnymi. Tabela 6-14 Ilo ści wytworzonych odpadów wg decyzji wydanych przez Starost ę Elbl ąskiego, na terenie gminy Gronowo Elbl ąskie. Tabela 6-15 Ilo ści odpadów wytworzone wg informacji przekazanych przez przedsi ębiorstwa do Starostwa Powiatowego i Urz ędu Marszałkowskiego. Tabela 6-16 Wykaz bran Ŝ sektora przemysłowego, rzemie ślniczego i usługowego, w których powstaj ą odpady inne ni Ŝ komunalne wraz z liczb ą podmiotów. Tabela 6-17 Instalacje do odzysku/ unieszkodliwiania odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne na terenie gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 6 -18 Wykaz zakładów unieszkodliwiaj ących odpady HRM/SRM na terenie kraju wg stanu na 12.02.2004 r. Tabela 7 -l Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć w gospodarce odpadami dla gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 9-1 Warunki otrzymania dotacji z EkoFunduszu. Tabela 9-2 Koszty zada ń przewidzianych do realizacji w latach 2005 - 2010 na terenie gminy Gronowa Elbl ąskie. Tabela 11-1 Wska źniki dla sektora komunalnego i sektora gospodarczego z uwzgl ędnieniem odpadów niebezpiecznych (stan 2003 r.).

Spis rysunków.

Rysunek 1 Struktura wiekowa mieszka ńców gminy Gronowa Elbl ąskie (stan na 31.12.2003). Rysunek 2 Struktura u Ŝytków rolnych [ha] w granicach gminy Gronowa Elbl ąskie. Rysunek 3 Stan aktualny gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy Gronowa Elbl ąskie. Rysunek 4 Prognozowane ilo ści odpadów wielkogabarytowych, które powinny by ć poddane procesom odzysku i recyklingu na terenie gminy Gronowa Elbl ąskie [Mg]. Rysunek 5 Prognozowane ilo ści odpadów budowlanych, które powinny by ć poddane procesom odzysku i recyklingu na terenie gminy Gronowa Elbl ąskie [Mg]. Rysunek 6 Prognozowane ilo ści odpadów ulegaj ących biodegradacji, które powinny by ć poddane procesom odzysku i recyklingu oraz składowaniu na terenie gminy Gronowa Elbl ąskie [Mg]. Rysunek 7 Prognozowane ilo ści odpadów opakowaniowych, które powinny by ć poddane procesom odzysku i recyklingu na terenie gminy Gronowa Elbl ąskie [Mg]. Rysunek 8 Prognozowane ilo ści odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, które powinny by ć poddane procesom odzysku i recyklingu na obszarze gminy Gronowa Elbl ąskie [Mg].

Spis zał ączników.

Zał ącznik 1 Wykaz podmiotów obsługuj ących gmin ę w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi; Zał ącznik 2 Instalacje do odzysku/ unieszkodliwiania odpadów zlokalizowane na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie; Zał ącznik 3 Wykaz podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie wg kodów PKD.

ZAŁ ĄCZNIK 1.

Wykaz podmiotów obsługuj ących gmin ę w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: 1) Urz ąd Gminy w Gronowie Elbl ąskim; 2) Cleaner s.c. z Elbl ąga; 3) Ciereszko z Małdyty.

Dziennik Urz ędowy - 2532 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Dziennik Urz ędowy - 2533 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

ZAŁ ĄCZNIK 3.

Wykaz podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na obszarze gminy Gronowo Elbl ąskie wg kodów PKD.

Lp. Imi ę i nazwisko Nazwa firmy PKD 1 Ramut Iwona „Dasion” fryzjer 93.02.Z 2 Stanisław Litwin Naprawa maszyn rolniczych i le śnych 29.32.B 36.12.Z, 36.13.Z, 36.14.A, 3 Kula Natalia Stolarstwo meblowe 36.14.B, 63.11.C, 63.12.C 36.12.Z, 36.13.Z, 36.14.A, 4 Machnik Wojciech Stolarstwo meblowe 36.14.B, 63.11.C, 63.12.C 52.11.Z, 52.21.Z, 52.22.Z, 52.23.Z, 52.24.Z, 52.25.Z, 5 Sadowski Artur Art. Spo Ŝywczo-przemysłowe „AS” 52.26.Z, 52.27.A, 52.27.B, 52.31.Z 36.12.Z, 36.13.Z, 36.14.A, 6 Srock Krzysztof Stolarstwo meblowe 36.14.B, 63.11.C, 63.12.C 52.11.Z, 52.21.Z, 52.22.Z, 52.23.Z, 52.24.Z, 52.25.Z, 7 Reding Jolanta Firma usługowo-handlowa „Mi ś” 52.27.A, 52.33.Z, 52.47.B, 52.48.E, 52.62.A, 52.44.Z, 52.42.Z, 52.27.B 8 Wi śniewski Wiesław Usługi transportowo-przeładunkowe 60.24.B, 63.11.C, 63.12.C 9 Jasutowicz Teresa Apteka „Werbena” 52.31.Z, 52.32.Z 10 Soboci ński Bogumił Handel produktami naftowymi 50.50.Z, 50.30.B, 70.20.Z 74.50.B, 51.39.Z, 51.57.Z, 51.90.Z, 52.12.Z, 52.63.B, 11 Mielcarka Małgorzata „Emma” 60.24.B, 60.24.C, 45.23.A, 45.33.B, 45.42.Z, 45.45.Z 52.11.Z, 52.12.Z, 52.21.Z, 52.22.Z, 52.23.Z, 52.24.Z, 12 Jakuszko Małgorzata „Jard” 52.25.Z, 52.26.Z, 52.27.Z, 52.27.B, 52.47.B, 52.48.G, 52.63.B 74.50.B, 51.39.Z, 51.57.Z, 51.90.Z, 52.12.Z, 52.63.B, 13 Kowalski Mirosław Przedsi ębiorstwo wielobran Ŝowe 60.24.B, 60.24.C, 45.23.A, 45.33.B, 45.42.Z, 45.45.Z 52.62.B, 52.63.B, 51.90.Z, 14 Bo Ŝejewicz Tadeusz Kaletnictwo 52.63.A, 19.20.Z, 19.10.Z, 52.74.Z 15 Wali ński Rafał Usługi pomoc geodezyjna 74.50.B 16 Bardzik Marzena Zakład Lekarza Rodzinnego 85.12.Z, 70.20.Z 17 Bardzik Marek Zakład Lekarza Rodzinnego 85.12.Z, 70.20.Z 18 Dejewski Wojciech PPHU „Fiori” 60.24.B, 15.33.A 74.50.B, 51.39.Z, 51.57.Z, 51.90.Z, 52.12.Z, 52.63.B, 19 Grabowski Jerzy Przedsi ębiorstwo wielobran Ŝowe 60.24.B, 60.24.C, 45.23.A, 45.33.B, 45.42.Z, 45.45.Z 36.11.Z, 36.12.Z, 36.13.Z, 20 Skonieczna Ewa „Eskopol” – firma stolarska 36.14.A, 36.14.B, 20.30.Z 21 Burek Jarosław Kiosk spo Ŝywczo – warzywny 52.11.Z, 52.25.Z, 52.63.B 02.01.A, 93.05.Z, 52.48.F, 50.30.B, 52.48.G, 52.46.Z, 22 śukowski Mirosław PPHU śukowski Mirosław 52.44.Z, 60.24.B, 01.41.B, 52.12.Z, 45.43.A, 55.30.B, 74.70.Z 23 Ole śkiewicz Ryszard Przewóz osób „TAXI” 60.22.Z 36.14.A, 36.14.B, 51.90.Z, 24 Boniecki Mirosław Stolarstwo ogólne 52.48.G, 52.63.A, 52.63.B, 63.12.C 52.11.Z, 52.21.Z, 52.22.Z, 25 Sadowska Anna „AS-BIS” 52.23.Z, 52.24.Z, 52.25.Z, 52.26.Z, 52.27.A, 52.27.B 26 Chmielecki Sławomir Usługi transportowe 60.24.B 36.12.Z, 36.13.Z, 36.14.A, 27 Ostr ęga Wiesław Stolarstwo meblowe 36.14.B, 63.11.C, 63.12.C 52.42.Z, 52.33.Z, 52.48.G, 52.31.Z, 52.41.Z, 52.63.B, 28 Dorosz Lidia „Lidka” 52.43.Z, 52.47.B, 52.48.C, 52.48.E, 52.48.F, 52.26.Z 29 Kopyci ński Andrzej Kopyci ński Andrzej 52.62.B, 52.62.A 30 Matuszczak Wiesław „Nesta” firma usługowa 29.24.B 31 Chojnacka Małgorzata „Maxi” sklep spo Ŝywczo – przemysłowy 52.11.Z, 52.25.Z 32 Czartowski Piotr Usługi stolarskie 36.12.Z, 36.13.Z, 36.14.A, Dziennik Urz ędowy - 2534 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Lp. Imi ę i nazwisko Nazwa firmy PKD 36.14.B, 63.11.C, 63.12.C 33 Gorz ąch Jerzy Usługi transportowe 60.24.A, 52.63.B 34 Stypułowski Zbigniew Usługi transportowe 60.24.B, 45.11.Z 36.12.Z, 36.13.Z, 36.14.A, 35 Siemie ńczuk Wiesław Stolarstwo meblowe 36.14.B, 63.11.C, 63.12.C 36.12.Z, 36.13.Z, 36.14.A, 36 Bednarek Zbigniew Stolarstwo meblowe 36.14.B, 63.11.C, 63.12.C 45.41.Z, 45.42.Z, 45.43.A, 37 Kowalski Andrzej Usługi budowlane 45.22.Z, 45.21.A, 45.44.A, 45.34.Z Wielobran Ŝowe Przedsi ębiorstwo Produkcyjno 38 Krawczyk Katarzyna 45.44.B, 51.90.Z – Handlowo - Usługowe 39 Błaszczyk Andrzej „Boma” – firma usługowa 29.24.B 40 Czapli ński Eugeniusz Mechanika maszyn i urz ądze ń rolniczych 29.32.B 41 Górzkowski Wiesław Zakład usługowo – handlowy 29.24.B 52.11.Z, 52.21.Z, 52.22.Z, 52.23.Z, 52.24.Z, 52.25.Z, 42 Gereta Adam „BO-BO” sklep wielobran Ŝowy 52.26.Z, 52.27.A, 52.27.B, 52.31.Z, 52.33.Z, 52.47.B, 52.48.E, 52.48.G 52.11.Z, 52.21.Z, 52.22.Z, 52.23.Z, 52.24.Z, 52.25.Z, 43 Kami ńska Katarzyna Sklep przemysłowo – spo Ŝywczy 52.26.Z, 52.27.A, 52.27.B, 52.31.Z, 52.33.Z, 52.47.B, 52.48.E, 52.48.G 45.11.Z, 45.21.A, 45.22.Z, 45.25.B, 45.25.C, 45.25.D, 44 Milusi ński Jerzy „JUR-POL” usługi remontowo – budowlane 45.41.Z, 45.42.Z, 45.43.A, 45.43.B, 45.44.A, 45.45.Z 45 Fera Jarosław Usługi inseminacyjne 01.42.Z 60.24.B, 52.48.G, 52.47.A, 46 Przybylska Halina Transport – handel 52.48.E 74.82.Z, 52.48.G, 52.25.Z, 52.27.B, 74.87.A, 52.62.A, 47 Bade ński Waldemar PPHU „Nektar” Cecylia 51.23.Z, 15.89.Z, 51.90.Z, 52.33.Z, 01.25.Z 74.82.Z, 52.48.G, 52.25.Z, 52.27.B, 74.87.A, 52.26.A, 48 Bade ńska Cecylia PPHU „Nektar” Cecylia 51.23.Z, 15.89.Z, 51.90.Z, 52.33.Z, 01.25.Z 49 Nosko Marek Bar „Hacjenda” 55.40.Z 50 Rychter Jerzy PPHU „Bogda” 15.81.A, 52.11.Z, 52.25.Z 51 Grabowska Joanna Salon fryzjerski 93.02.Z 52 Dąbrowski Józef „D ąbrowski” 29.23.Z, 45.33.A, 45.31.A 52.11.Z, 52.21.Z, 52.24.Z, 53 Górski Tadeusz Przedsi ębiorstwo usługowo-handlowe 52.27.A, 45.31.D, 74.70.Z 54 Rojewski Jacek PPU „El-Roj” 45.31.A 55 Kondraciuk Izabella Kondraciuk Izabella 74.20.A 52.48.A, 51.19.Z, 52.47.B, 45.21.A, 45.22.Z, 45.25.B, 45.25.D, 45.31.A, 45.31.B, 56 Adamus Natalia „Jola” 45.32.Z, 45.33.A, 45.33.B, 45.34.Z, 45.41.Z, 45.42.Z, 45.43.A, 45.44.A, 45.45.Z 60.24.B, 45.21.A, 45.25.A, 57 Wróblewski Jerzy PPHU Import Export Hurt – Detal 45.25.D, 45.41.Z, 45.43.A, 45.44.A, 45.45.Z 70.31.Z, 67.13.Z, 52, 74.40.Z, 58 Kraszewska Anna Agencja nieruchomo ści 74.11.Z, 21.1 52.11.Z, 52.21.Z, 52.23.Z, 52.24.Z, 52.25.Z, 52.26.Z, 59 Orłowski Bogusław Sklep spo Ŝywczo-przemysłowy 52.27.A, 52.31.Z, 52.33.Z, 52.47.B, 52.48.E, 52.48.G 01.41.A, 01.41.B, 45.22.Z, 45.33.B, 45.41, 45.42.Z, 60 Witek Mariusz „Witex” 50.10.B, 55.40.Z, 55.51.Z, 95.00.Z, 50.30.B 36.13.Z, 52.48.A, 52.45.Z, 61 Kaszuba Marek „Almar” 52.44.Z, 63.12.C, 67.13.Z, 51.90.Z, 36.14.B 62 Srock Ewa Salon fryzjerski 93.02.Z 52.11.Z, 52.21.Z, 52.22.Z, 52.23.Z, 52.24.Z, 52.25.Z, 63 Biernacka Marianna Sklep spo Ŝywczo-przemysłowy 52.26.Z, 52.27.A, 52.27.B, 52.33.Z, 52.47.B, 52.31.Z Dziennik Urz ędowy - 2535 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Lp. Imi ę i nazwisko Nazwa firmy PKD 36.13.Z, 36.14.B, 52.47.B, 64 Dybowski Kazimierz „Kam-Paulo” 52.26.Z, 20.30.Z 65 Weidner Lech Kazimierz Weidner Lech Kazimierz 52.63.B 50.30.A, 50.30.B, 50.10.B, 66 Sawicki Andrzej „Auto-service” 52.62.B, 50.20.A, 50.20.B, 93.05.Z, 51.57.Z 67 Murawski Tadeusz Taxi 60.22.Z 52.48.F, 52.62.B, 52.12.Z, 68 Nieckarz Piotr Sklep ogrodniczo-przemysłowy 52.43.Z, 52.48.A, 52.48.G 74.14.A, 74.12.Z, 74.50, 74.40.Z, 74.30.Z, 51.8. 67.1, 67.20.Z, 67.13.Z, 01.4, 01.41.B, 01.42.Z, 01.41, 01.41.A, 01.41.B, 01.42.Z, 15, 29.3, 15.1, 51.2, 51.3, 52.1, 52.2, 52.4, 69 Gurzy ński Dariusz „MALLANGE i CO” 55.10.Z, 55.2, 55.30, 55.40.Z, 55.5, 60.2, 63.1, 63.2, 70.3, 71.2, 71.3, 72.30, 72.40.Z, 72.40.Z, 72.60.Z, 73.10, 73.20, 74.70.Z, 74.13.Z, 74.8, 74.85.Z, 93.0 52.11.Z, 52.62.A, 52.62.B, 70 Skarszewski Ireneusz „Aster” 93.03.Z 71 Sieg Witold „Oaza” 50.20.A, 55.40.Z, 60.24.Z 72 Jaroch Waldemar Taxi baga Ŝowe - usługi transportowe 60.24.A, 52.63.B 55.21.Z, 52.22.Z, 52.23.Z, 52.26.Z, 52.25.Z, 52.27.B, 73 Adamczuk Anna Sklep spo Ŝywczo-przemysłowy 52.31.Z, 52.32.Z, 52.33.Z, 52.47.Z 51.57.Z, 52.46.Z, 52.48.F, 50.10.B, 50.20.A, 50.20.B, 74 Janicki Roman PPHU „Auto Złom Roman” 50.40.Z, 50.50.Z, 52.33.Z, 52.41.Z, 50.30.B 75 Hawryszko Mieczysław Sklep AGD Mieczysław Hawryszko 52.12.Z, 52.48.G, 45.42.Z 76 Subocz Roksana Indywidualna Praktyka Lekarska 85.13.Z 77 Subocz Walery Indywidualna Praktyka Lekarska 85.13.Z 78 Bła Ŝejczyk El Ŝbieta „Kogucik” bar gastronomiczny 55.30.A, 55.52.Z 51, 52, 15.3, 01.41, 29.32.B, 79 Januszaniec Mirosław „WIKROL” 50.20.A, 60.24, 74.87.B, 63.12.C, 45, 28, 36 80 Rychter Halina „HaRy” zakład produkcyjno-handlowy 18.22.B 81 Jankowski Arkadiusz Przewozy autobusowe 60.21.B 82 Gawlik Monika „Skalar” zakład przetwórstwa ryb 15.20.Z 83 Gawlik Dariusz „Skalar” zakład przetwórstwa ryb 15.20.Z Handel artykułami spo Ŝywczymi i 55.12.Z, 52.41.Z, 52.42.Z, 84 Paszkiewicz Jadwiga przemysłowymi. Rogowska Janina, 52.43.Z Paszkiewicz Jadwiga s.c. Handel artykułami spo Ŝywczymi i 55.12.Z, 52.41.Z, 52.42.Z, 85 Rogowska Janina przemysłowymi. Rogowska Janina, 52.43.Z Paszkiewicz Jadwiga s.c. 86 śyluk Mirosław Handel artykułami przemysłowymi 52.50.Z 51.47.Z, 52.44.Z, 36.11.Z, 87 Wilamek Regina „REG-AN” PPHU Export - Import 36.14.A 51.47.Z, 52.44.Z, 36.11.Z, 88 Wilamek Andrzej „REG-AN” PPHU Export - Import 36.14.A 89 Bujalski Donat „Gronoplast” 25.21.Z, 52.90.Z 90 Butlewski Stanisław „Gronoplast” 25.21.Z, 52.90.Z 91 Bucholc Marek „MAREX” 74.50.B 52.11.Z, 52.12.Z, 52.27.B, 52.33.Z, 52.41.Z, 52.43.Z, 92 Czartoryska Donata Firma usługowo – handlowa 52.44.Z, 52.45.Z, 52.47.A, 52.48.B, 52.48.C, 52.48.E, 52.48.G, 52.42.Z 93 Lewandowski Mirosław „Prost – Stal” 28.52.Z, 52.26.A, 52.62.B 94 Jagucki Lucjan Firma usługowa Jagucki Lucjan 29.24.B Luiza-Speed s.c. Mirella Luiza St ępka i Janusz 95 St ępka Mirella Luiza 60.24.B, 63.40.C Roman St ępka 96 Czartoryjski Zbigniew Firma usługowa 74.50.B 97 Tomporowski Grzegorz Sprzeda Ŝ odzie Ŝy 52.42.Z, 52.50.Z 98 Kawczy ński Tadeusz Firma usługowa 28.52.Z, 28.75.B 99 Grabowski Paweł Salon fryzur Euro-Visago 93.02.Z 100 Bucholc Małgorzata „Duet” 51.90.Z 101 Kolesi ński Mirosław Zarobkowy przewóz osób 60.22.Z 102 Ró Ŝ Sylwia FHU „Klaudia” 52.42.Z, 52.43.Z, 51.16.Z Dziennik Urz ędowy - 2536 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

Lp. Imi ę i nazwisko Nazwa firmy PKD 103 Brzuskiewicz Andrzej Sklep spo Ŝywczo – przemysłowy 52.11.Z 104 Stryjewska Katarzyna Po średnictwo finansowe 67.20.Z 52.21.Z, 52.22.Z, 52.223.Z, 52.24.Z, 52.25.Z, 52.26.Z, 105 Mazurkiewicz Mirosława PHU „Carla” 52.27, 52.27.A, 52.27.B, 52.42.Z, 52.43.Z, 52.47.Z, 52.48.G, 52.48.F, 92.71.Z 106 Prei Jerzy „Partner” Prei Jerzy 45.42.Z, 45.44.A, 52, 51 107 Dąbrowski Damian Usługi remontowo – budowlane 45.21.A 108 Bugajski Stanisław Usługi spawalnicze 28.52.Z 109 Grad Piotr PHU „POL-PLAST” 45.42.Z, 52.48.G 110 śak Daniel Usługi transportowe 74.50.B 18.22.B, 52.48.F, 52.27.B, 111 Stelmach Anna Firma handlowo-usługowa „AN-DAR” 52.33.Z, 52.21.Z, 52.27.Z 92.71.Z, 52.33.Z, 52.12.Z, 112 Celmer Monika Firma handlowa 52.47.B, 52.4 113 Lewandowski Janusz Usługi ślusarko – spawalnicze 74.50.B 114 Mittelstaed Bogdan Usługi spawalnicze 74.50.B 74.13.Z, 74.14.A, 74.14.B, 74.30.Z, 74.40.Z, 74.85.Z, 115 Zieleniewski Artur „LOKO” 74.87.A, 74.87.B, 72.21.Z, 72.40.Z, 72.60.Z 45.11.Z, 45.12.Z, 45.22.Z, 116 Fr ąc Marek „Starter” 45.32.Z, 45.44.A, 45.45.Z Przedsi ębiorstwo produkcyjno - usługowo - 50.30.B, 52.12.Z, 52.47.A, 117 śukowska El Ŝbieta handlowe 52.48.F 118 Kopystecka Renata „FO KUS” 93.02.Z 119 śółty Andrzej „OMAX” 52.48.G, 52.48.F, 51.19.Z Luiza-Speed s.c. Mirella Luiza St ępka i Janusz 120 St ępka Janusz Roman 60.24.B, 63.40.C Roman St ępka 121 Doma ńska Teresa Działalno ść handlowa 50.50.Z 122 Rzosi ński Maciej Arkadiusz PHU MARPOL 50.2, 50.3, 60.2 123 Donda Anna Sprzeda Ŝ detaliczna na straganach 52.62.B 124 Rychter Renata PPHU „Bogda” 15.81.A, 52.11.Z

OSOBY BEZ PKD.

1. Watkowski Henryk – stolarstwo meblowe; 2. Ciszkowski Mirosław – stolarstwo ogólne; 3. Kempi ńska Kazimiera – sprzeda Ŝ artykułów rolno-spo Ŝywczych; 4. Wi śniewski Arkadiusz – sprzeda Ŝ artykułów spo Ŝywczo-przemysłowych; 5. Klimeczko Zdzisław – handel obwo źny artykułami spo Ŝywczo-przemysłowymi; 6. Szulimowski Józef – handel i gastronomia oraz działalno ść rozrywkowa – prowadzenie dyskotek; 7. Boniecki Tadeusz – transport ładunków i handel obwo źny; 8. Samson Andrzej – stolarstwo meblowe; 9. Gawli ński Jerzy – sklep spo Ŝywczo-przemysłowy; 10. Wrzosek Piotr – handel obwo źny meblami; 11. Szymkiewicz Krzysztof – handel meblami; 12. Werner Franciszek – komunalne roboty ziemne; 13. Kowalski Jan – murarstwo, malarstwo, dekarstwo; 14. Sarnacki Ignacy – stolarstwo budowlane; 15. Wieczorek Ryszard – usługi transportowe ci ągnikiem z naczep ą; 16. Konkol Andrzej – „INWICO” instalatorstwo centralnego ogrzewania, wody, gazu; 17. Lewandowski Ryszard – usługi zdu ńskie i drobne murarskie; 18. Łuksza Wacław – przedsi ębiorstwo wielobran Ŝowe „Mar-Kar”; 19. Domaracka Gra Ŝyna – sprzeda Ŝ artykułów przemysłowo-chemicznych; 20. Wyrzykowski Jerzy – zakład mechaniczny „GWINTEX”; 21. Balawender Agnieszka – handel artykułami przemysłowymi; 22. Kami ński Tadeusz – zakład przetwórstwa mi ęsnego; 23. Klarkowski Henryk – wyrób odzie Ŝy skórzanej; 24. Januszaniec Henryk – usługi stolarskie; 25. Witkowski Adam – usługi transportowe; 26. Wi śniewska Jadwiga – firma usługowo – handlowa; 27. Reding Jan – tapicerstwo meblowo – transportowe; 28. Jeru Ŝalski Andrzej – „Eko – Majer” usługi komunalne; 29. Leszczy ński Marian – transport zarobkowy; 30. Walczak Adam – prowadzenie akwizycji towarów od producentów i hurtowni; 31. Błaszke Władysław – usługi murarskie; 32. Domagała Leon – stolarstwo meblowe „LEO”; 33. D ąbrowski Zbigniew – transport zarobkowy – ci ęŜ arowy; 34. Pawłowski Ryszard – stolarstwo i blacharstwo pojazdowe; Dziennik Urz ędowy - 2537 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 37 Poz. 782

35. Dziekan Przemysław – usługi ogólnobudowlane; 36. Sochacki Mirosław – usługi remontowo – budowlane; 37. Kruk Zbigniew – usługi transportowe ci ągnikiem; 38. Rogacz Anatol – usługi transportowe ci ągnikiem; 39. Osi ński Andrzej Lech – zarz ądzanie praktyk ą i teori ą; 40. Bieli ński Robert – usługi dziennikarskie, handel artykułami spo Ŝywczymi; 41. Maziarz Bo Ŝena – „MECH PLUS” naprawa sprz ętu; 42. Drewek Wojciech – wyrób siatek ogrodzeniowych; 43. Berk Dariusz – produkcja mebli; 44. Rdzanek Bogusław – zakład remontowo – budowlany „Marada”; 45. Kłosi ński Zbigniew – „Kart-Pol” usługi stolarskie; 46. Robak Robert – „Perła” handel detaliczny; 47. Gniotek Agnieszka – handel artykułami chemicznymi i przemysłowymi; 48. Downarowicz Czesław Jarosław – stolarstwo meblowe; 49. Drewek Sebastian – usługi hydrauliczne; 50. Szercha Edward – zakład konserwacji sprz ętu p-po Ŝ.; 51. Kraska Andrzej – wykonywanie usług budowlanych i glazurowych; 52. Zakrzewski Waldemar – elektromechanika pojazdowa; 53. Suszczewicz Mariusz – handel stacjonarny artykułami spo Ŝywczymi i warzywnymi; 54. Korkliniewski Mieczysław – handel obwo źny artykułami spo Ŝywczymi i przemysłowymi i usługi transportowe, naprawcze z zakresu mechaniki samochodowej; 55. Mykita Zbigniew – transport ci ęŜ arowy; 56. Mykita Piotr – transport ci ęŜ arowy; 57. Milewski Andrzej – „ALEKS” sprzeda Ŝ biletów nakładów PKP; 58. Olszewska Danuta – „BOGDA” produkcja i wypieki pieczywa; 59. Fr ąc Stanisław – „REM-BUD” usługi ogólnobudowlane; 60. Kni Ŝewski Antoni – „REM-BUD” usługi ogólnobudowlane; 61. Kubi ński Zenon – „ZENGEN” naprawa pojazdów mechanicznych; 62. Ślęzak Piotr – handel artykułami spo Ŝywczymi, chemicznymi i przemysłowymi; 63. Niewniadomska Barbara – handel artykułami spo Ŝywczymi, chemicznymi i przemysłowymi; 64. Borkowski Ferdynand – PUH Młyn; 65. Ślęzak Adam – handel detaliczny i hurtowy artykułami spo Ŝywczymi i przemysłowymi; 66. Nielipowicz Janusz – firma handlowo – usługowo – produkcyjna; 67. Lipiejko Józef – „ELJOT” usługi transportowe, ślusarskie, remontowe, handel artykułami spo Ŝywczymi i przemysłowymi; 68. Urbaniak Tomasz – „Tom” PPHU usługi komunalne; 69. Gesek Wojciech – usługi mechaniczne, elektromechaniczne, blacharstwo i lakiernictwo; 70. Kowalski Marcin – usługi budowlane; 71. Wawrzyniak Radosław – „COMPSYNC” usługi informatyczne; 72. Gawli ńska Gra Ŝyna – sklep spo Ŝywczo – przemysłowy; 73. Kotlenga Marek – PHU „Oskar” gastronomia; 74. Jósefowski Kamil – „Happy Day” działalno ść handlowo – usługowa; 75. Niewczas Marta – „MARTICA” salon fryzjerski; 76. Popiel Anna – PPHU „U majstra” produkcja drzwi; 77. Wi śniewska Daniela – handel obwo źny artykułami przemysłowymi i spo Ŝywczymi; 78. Rutecki Kazimierz – PPHU „ROL-PASZ” wytwórnia pasz; 79. Lepak Halina – handel obwo źny; 80. Bojarski Dominik – stolarstwo meblowe;