GRONOWO 1945-1954

Dawna gmina Gronowo Elbląskie początkowo była zapisywana urzędowo jako Grunowo (powiat malborski). Dopiero z czasem przyjęła się współczesna nazwa. Jesienią 1945 roku w gminie funkcjonowały już główne instytucje takie jak: urząd gminy, szkoła podstawowa (kierownik Anna Sniegurówna), posterunek Milicji Obywatelskiej. Działał także Komitet Osiedleńczy, który organizował osadnictwo w poszczególnych wsiach". Według danych ze stycznia 1946 roku w skład gminy Gronowo wchodziły gromady (sołectwa): Grunowo, Oleśno z przysiółkami Skarbce i Zawady, gromada Fiszewo z przysiółkami Rybno, Szlagnowo, Kąty, gromada Zombrowo (później Ząbrowo) z przysiółkami Zakole, gromada Różany oraz gromada Jeżewo. Najbliższa poczta była w Malborku, lecz planowano uruchomienie poczty w Gronowie, gdzie był budynek na ten ce12. Zachował się kwestionariusz opisujący gminę Grunowo w powiecie malborskim z lipca 1946 roku. Najdalej położona gromada, względem siedziby władz gminy, znajdowała się 9 km od. Do siedziby władz starostwa było 21 km. Obszar gminy wynosił 4 380 ha. Według stanu z 20 lipca 1946 roku mieszkało na tym terenie 687 Polaków i 263 Niemców. Tak opisano stan finansowy: Zarząd gminy utrzymuje się z opłat administracyjnych i subwencji państwowych. Dochody z podatków prawie żadne, ze względu na osiedlanie się repatriantów i przesiedleńców. Ludność rolnicza w okresie zagospodarowania się, uboga i nie jest w stanie ponosić większych ciężarów na rzecz Samorządu. Ludność sama potrzebuje pomocy. W obecnym składzie ze względu na mały obszar nikle zaludnienie gmina nie ma racji bytu3. Do głównych potrzeb mieszkańców należało bydło mleczno-hodowlane. Podnoszono kwestie budowy mleczarni. Funkcjonująca wcześniej mleczarnia i piekarnia zostały zniszczone w czasie działań wojennych Działał jeden młyn gospodarczy. Funkcjonowały już trzy szkoły podstawowe: Grunowo, Fiszewo i Zambrowo. Sprawnie działał posterunek MO. Na terenie gminy funkcjonował jeden kościół katolicki (Ząbrowo)4. W tym okresie ważyły się losy gminy. Część gromad ciążyła do powiatu elbląskiego, były to gromady: Grunowo, Oleśno, Różany i Jeżewo. Motywowano to bliskością Elbląga (10 km) i związkami gospodarczymi. Pozostałe gromady wolały pozostać w powiecie

„ AP Elbląg z siedzibą w Malborku, GRN Gronowo, sygn. I, k. 4. 2 Tamże, k. 2. 3 Tamże, k. 25. 4 Tamże. 1 malborskim. Podział terenu pomiędzy powiaty oznaczał likwidację gminy5. Co ciekawe zarząd gminy Grunowo był za likwidacją gminy, uważał że niewielka gmina z ubogą ludnością niepłacącą podatków nie była w stanie się utrzymać. Postulowano ewentualne połączenie z gminą Duninowo aby powstał większy, silniejszy organizm samorządowy6. Ostatecznie gminę Gronowo przyłączono do powiatu elbląskiego, co zakończyło spór.

ZARZĄD GMINY

Gmina Gronowo (w pierwszych latach jako Grunowo) została zorganizowana prawdopodobnie w czerwcu 1945 roku. Jej organizatorem z ramienia władz powiatowych był pierwszy wójt (komisaryczny) Walenty Wolny. Właśnie data 6 czerwca 1945 roku wpisana jako początek pracy w arkusz osobowy pierwszego sekretarza gminy Adama Zająca7. Można tą datę uważać za początek działalności gminy. Wójt Wolny pracował do września 1946 roku. Jego następcą został Józef Rogowski8. Działalność UG była dość trudna, brakowało sprzętów biurowych. Na przykład wszelkie dokumenty urzędowe w pierwszych latach powojennych sporządzano na odwrocie niemieckich druków. Początkowo wójt działał jako organ jednoosobowy, dopiero z czasem powołano formalnie zarząd gminy. Od listopada 1949 roku w skład zarządu gminy wchodzili9:

Nazwisko i imię Funkcja Rogowski Józef Wójt Bednarz Szczepan Podwójci

Wójcik Antoni Członek zarządu Aleksandrowicz Zygmunt Członek zarządu Syrocki Jan Członek zarządu

5 Tamże. 6 Tamże, k. 26. Tamże, sygn. 16, k. 8 Tamże, sygn. 16. 9 Tamże, k 110. 2 Już w dniu 5 stycznia 1950 roku wyłoniono nowy zarząd gminyl°:

Nazwisko i imię Funkcja Gawlik Józefil Wójt Bednarz Szczepan Podwójci

Wójcik Antoni Członek zarząd gminy Syrocki Jan Członek zarząd gminy Aleksandrowicz Zygmunt Członek zarząd gminy

Wójt Józef Gawlik był ostatnim wójtem gminy Gronowo. Sprawował funkcję do maja 1950 roku.

GMINNA RADA NARODOWA

Pierwsza sesja Gminnej Rady Narodowej w Gronowie miała miejsce 18 grudnia 1945 roku. Radnymi byli ówcześnie: Anna Śniegurówna, Stanislaw Giesek, Karol Trawiński, Józef Popek, Tomasz Baran, Jakub Molenda, Rudolf Zak, Stefan Bednarz, Wojciech Zieliński, Piotr Szpajcher oraz Jan Banaszek12.

Główną rolę w gminie odgrywał wójt Walenty Wolny i to on został wybrany przewodniczącym prezydium. Musiał cieszyć się sporym autorytetem w gminie, bowiem został wybrany jednogłośnie. Były to czasy, kiedy samorząd działał dość niezależnie. Dopiero w następnych latach Partia narzucała swoich kandydatów, a gminna rada narodowa posłusznie głosowała. Przed II wojną światową to właśnie wójt przewodził radzie gminy. Jednak nowe przepisy rozdzieliły te funkcje i należało wybrać skład prezydium bez wójta. W marcu 1946 roku pod naciskiem władz zwierzchnich rozdzielono funkcje przewodniczącego i wójta gminy. Przewodniczącym prezydium został Wojciech Zieliński13. Poniżej skład prezydium od marca 1946 rokum:

Nazwisko i imię Funkcja Zieliński Wojciech Przewodniczący Gosk Stanislaw Wiceprzewodniczący Banaszek Jan Członek prezydium Zak Rudolf Członek prezydium

I° Tamże, k. 127. „ Ur. 1917, z zawodu kołodziej 12 Tamże, sygn. 6, k. 1. '3 Tamże, sygn. 6, k 19. 14 Tamże, sygn. 6, k. 8. 3 Od 10 maja 1947 roku wybrano nowy skład prezydium15:

Nazwisko i imię Funkcja Zieliński Wojciech Przewodniczący Wolny Walenty Wiceprzewodniczący Lewalski Józef Członek prezydium Pieterwas Józef Członek prezydium Bednarz Szczepan Członek prezydium

Kolejne zmiana miała miejsce 5 stycznia 1949 roku nowy skład GRN i nowy skład prezydium:I6

Nazwisko i imię Funkcja Jabłoński Alfons Przewodniczący Jajkiewicz Zygfryd, następnie Zak Rudolf Wiceprzewodniczący Stefaniak Antoni Członek prezydium Balcerzak Jan Członek prezydium Jankowski Jan Członek prezydium

W listopadzie 1949 roku do gminy Gronowo przysłano pismo, aby wybrać nowy skład prezydium i zarząd gminy. W gminie Gronowo wybrano tego samego przewodniczącego i wójta. Władze powiatowe nie dały za wygraną i wprowadzając nowych członków rady wybrano nowego przewodniczącego w miejsce Jabłońskiego (styczeń 1950), został nim Józef Trybs (nowo wybrany radny), wiceprzewodniczącym został Michał Wiśniewski17. Ostatnim przewodniczącym prezydium GRN był Józef Trybs. Stal na czele gminnej rady narodowej wiosną 1950 roku18. W składzie prezydium byli też: Jan Jaczkowski i Czesław Adamowicz, których odwołano w kwietniu 1950 roku. W ich miejsce powołano Franciszka Sareckiego i Antoniego Dzikiego.

W tym okresie władze gminy debatowały o takich sprawach jak: likwidacja analfabetyzmu, skupu zboża, czynu melioracyjnego, akcji siewnej i potem żniwno-omłotowej, likwidacji odłogów. Walczono z chwastami i ostami. Organizowano wspólne akcje sianokosów. Na przykład w 1950 roku gromada Gronowo posiadała 19 kosiarek do siana, na

'5 Tamże, sygn. 6, k. 33. 16 Tamże, sygn., 6, k. '71 17 Tamte, k. 112. 18 Tamże, sygn. 2, k. 1. 4 każdą z nich przypadało po 15,25 ha do skoszenial°.

SOŁTYSI 1945-1950

Pierwszymi sołtysami w poszczególnych gromadach (sołectwach) byli20:

Gromada Nazwisko i imię Grunowo Zak Rudolf Olesno (Oleśno) Rogawski Władysław (do sierpnia 1946), następnie Siemienczuk Bronisław Jeżewo () Gesek Stanislaw Różany Molenda Jakub Fiszewo Bula Maciej Ząbrowo (Zombrowo) Bednarz Szczepan

Około 1946 roku sołtysem Gronowo został Jan Banaszek, który sprawował funkcję do stycznia 1948 roku21.

LATA 1950-1954

Po zmianie przepisów prawa i likwidacji samorządu gminnego w skład prezydium GRN Gronowo (od czerwca 1950 roku) wchodzili:22

Nazwisko i imię Funkcja Gawlik Józef Przewodniczący prezydium Bednarz Szczepan Wiceprzewodniczący Cimoch Józef Sekretarz prezydium

Zmiany we władzach gminy były bardzo częste. Od stycznia 1952 roku przewodniczącym prezydium został Stanislaw Kalinowski. 21 września 1952 roku nastąpiła kolejna zmiana przewodniczącego, jak również tym razem składu prezydium23:

19 Tamże, sygn. 2, k. 7. 20 AP Elbląg z siedzibą w Malborku, GRN Gronowo, sygn. 1, k. 4. 21 Tamże, sygn. 16, k. 5. 22 Tamże, sygn. 6, k. 171. 23 Tamże, sygn. 3, k. 148. 5 Nazwisko i imię Funkcja Cimoch Józef Przewodnicząc Hajdziuk Aleksander Wiceprzewodniczący Piskorz Jan Sekretarz prezydium

26 kwietnia 1953 oku przewodniczący Józef Cimoch poprosił GRN o zwolnienie go z funkcji z powodu warunków materialnych. Na przewodniczącego zaproponowano Leona Mulę24. W 1954 roku w skład prezydium wchodzili:

Nazwisko i imię Funkcja Muła Jan Przewodniczący Piskorz Jan Zastępca przewodniczącego Bijak Jan Sekretarz prezydium

Od 30 listopada 1954 roku sekretarzem prezydium został Józef Bugajski25. Przewodniczący Leon Mula kierował gminą Gronowo do jesieni 1954 roku. W początkach lat 50. Coraz więcej było spraw ideologicznych. Poszczególne gromady musiały zobowią7nć się do różnego rodzaju czynów na dzień 22 Lipca. Na ten dzień w 1950 roku gromada Gronowo zobowiązała się do naprawy mostu i wykoszenia wszystkich ostów na terenie gromady. W gromadzie Fiszewo traktorzyści zobowiązali się ukończyć żniwa, to jest wykosić wszystkie zboża w przeciągu 14 dni, mieszkańcy zobowiązali się zrobić ogrodzenie kolo budynku przedszkola, które jest na ukończeniu, jak również praktykanci zobowiązali się nauczyć wszystkich analfabetów czytać i pisać, czyn ten został wykonany częściowo26. Obrady GRN kończono odśpiewaniem Międzynarodówki. Odczytywano liczne referaty chwalące rozwój Polski socjalistycznej i zagrzewające do walki o pokój. Solidaryzowano się z narodem koreańskim, który walczył z uciskiem kapitalistycznym. To co działo się w gminie Gronowo niczym nie odbiegało od innych gmin w ówczesnej Polsce.

Zmianom w prezydium towarzyszyły też liczne zmiany w składzie GRN. Bardzo często radnych odwoływano z funkcji i powoływano w ich miejsce nowe osoby. W 1952 roku w skład GRN wchodzili27:

24 Tamże, sygn. 4, k. 24. 25 Tamże, sygn. 5, k. 47. 26 Tamże, sygn. 2, k. 22. 27 Tamże, sygn. 3, k. 7. 6 Nazwisko i imię I Gromada Seroski Franciszek Gronowo Stachyra Józef Jasionno Rogowski Józef Gronowo Pawlowski Kazimierz Gronowo Konefal Jan Gronowo Gawryjolek Jan Oleśno Zdżalik Stanisława Oleśno Cebula Michał Gronowo Kopania Józef Gronowo Kopania Józef Różany Krzyżanowski Antoni Gronowo Magiera Jan Ząbrowo Gągoł Jan Ząbrowo Bednarz Jakub Ząbrowo Trawimski Stanislaw Ząbrowo Czajkowski Jerzy Fiszewo Drzewiecka Zofia Gronowo Kędzior Kazimierz Gronowo Piczak Andrzej Gronowo Balerak Jan Gronowo Bugaj ski Władysław Gronowo

Poniżej spis radnych z 1954 roku28:

Nazwisko i imię Gromada Balcerek Jan Gronowo Roter Stanislaw Gronowo Kędzior Kazimierz Gronowo Drzewiecka Zofia Gronowo Ziemnik Maciej Gronowo Rogowski Józef Gronowo Krzyżanowski Antoni Gronowo Dudzik Michał Gronowo Bukraba Adolf Gronowo Serocki Franciszek Gronowo Bednarz Jakub Ząbrowo Bednarz Karol Ząbrowo Czuber Józef Ząbrowo Michalek Józef Ząbrowo Magiera Józef Ząbrowo Mamczyński Michał Różany Kopania Józef Różany

28 Tamże, sygn. 4, k. 109. 7 Rozslaniec Jan Różany Siemienczuk A. Oleśno Zdżalik Stanisława Oleśno Drączkowski Jan Oleśno Gawryjolek Jan Oleśno Adamus Ignacy Jesionne Rum inski Antoni Fiszewo Lewandowski Franciszek Jasionno

W urzędzie gminy, czyli urzędowo w prezydium gminnej rady narodowej pracowali w 1953 roku:

Nazwisko i imię Stanowisko Bijak Jan Sekretarz prezydium Bugajski Józef Referent wojskowy Sychowski Józef Referent finansowy Slomińska Felicja Referent podatkowy Warczak Piotr, następnie Józefat Cimoch Nadzorca dróg i mostów

Z innych pracowników (głównie praktykantów) wymienia się nazwiska: Anna Kolaszkiewicz, Leon Stefaniak, Roman Pawlak, Halina Brzeska, Ryszard Dorosz, Tadeusz Bugaj ski.

SOŁTYSI 1950-1954

W początkach lat 50. XX wieku sołtysami byli29:

Gromada Nazwisko i imię Gronowo Serocki Franciszek Ząbrowo Bednarz Karol Różany Aleksandrowicz Zygmunt Oleśno Skłodowski Kazimierz Jasionno Iwaszko Władysław, następnie Wiraszko Władysław Fiszewo Miszewski Jan, następnie Czajkowski Jerzy

29 Tamże, sygn. 4, k. 100-101. 8 GMINA JEGŁOWNIK 1945-1954

Gmina Jeglownik w pierwszych latach powojennych była kierowana przez Flawiana Ławrynowicza. Była to wyjątkowa osoba w dziejach administracji Ziem Odzyskanych. Prawdopodobnie był przesiedleńcem z Kresów, posiadał odpowiednie wykształcenie i praktykę w administracji. Dzięki niemu wzorowo zorganizowano powojenną gminę Jeglownik. Zachowane akta gminne są bardzo dobrze prowadzone. Wszędzie widać sprawną rękę wójta Ławrynowicza30. Był to dość nietypowe, ponieważ wójtami zostawały w tym okresie najczęściej przypadkowe osoby. W latach 1945-1946 twat() zagospodarowywanie obszarów gminy. Należało rozdzielić opuszczone gospodarstwa. Wielu nowych osadników nie posiadało praktycznie żadnych środków do życia. Powołano 7 gromad (sołectw): Jodlowo, , Górne Karczowiska, Dolne Karczowiska, Wikarów (dziś Wikrowo), Helenowo, Adamowo. Usunięto niemieckie tablice z nazwami miejscowości i ulic31.

GMINNA RADA NARODOWA

Pierwszy organ przedstawicielski — Gminna Rada Narodowa w Jeglowniku — został powołany 26 lutego 1946 roku. W skład GRN delegowano przedstawicieli partii politycznych, zrzeszeń zawodowych i społecznych. Do pierwszego GRN należeli32:

Nazwisko i imię Organ przedstawicielski Lawrynowicz Flawian Polska Partia Socjalistyczna Justyńska Maria Przedstawiciel oświaty Borecki Stanislaw Przedstawiciel kupców Siwoń Antoni Przedstawiciel związków handlowców Barbachowski Aleksander Przedstawiciel organizacji Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego Lewandowski Antoni Przedstawiciel Związku Fotografów Ratajczak Józef Przedstawiciel Związku Samopomocy Chłopskiej Ciesielski Jerzy Przedstawiciel Związku Samopomocy Chłopskiej Nowaczyk Adam Przedstawiciel Związku Samopomocy Chłopskiej Wojtalewicz Jakub Przedstawiciel Związku Samopomocy Chłopskiej Kacprzak Anna Przedstawiciel Związków Spółdzielczych Lipiński Aleksander Przedstawiciel Związków Rzemiosła

3° Urodził się 28 lutego 1888 roku. Był z wykształcenie urzędnikiem samorządowym. Prawdopodobnie zmarł 02.12.1953, pochowany jest w Gdańsku (Srebrzysko). Tamże, sygn. 2, k. 35. 32 Tamże, sygn. 2, k. 2. 9

Paterek Ignacy Przedstawiciel inteligencji pracującej Gereta Roman Przedstawiciel Cechów Przemysłowych

Wybrano prezydium GRN33:

Nazwisko i imię Funkcja Lawrynowicz Flawian Przewodniczący prezydium Justyńska Maria Wiceprzewodniczący Ciesielski Jerzy Członek prezydium Wojtalewicz Jakub Członek prezydium Barbachowski Aleksander, następnie Steć Jan Członek prezydium

10 marca 1946 roku rozdzielono funkcje przewodniczącego i wójta. Nowym przewodniczącym prezydium został Roman Gereta34. Niestety brak jest materiałów z kolejnych lat działalności gminy Jeglownik (1947- 1949). W tym okresie prawdopodobnie odszedł z pracy wójt Ławrynowicz. Kolejne dostępne dokumenty pochodzą dopiero z 1950 roku. Wiemy, że w początkach 1950 roku na czele prezydium stal Czesław Jagielski. Do grona radnych należeli ówcześnie35:

Nazwisko i imię Miejscowość Adamkowski Jan Dolne Karczowiska Boniecki Zygmunt Jegtownik Gałka Stefan Adamowo Grabowski Jan Szopy lzbaner Piotr Gajowiec Kamiński Władysław Tropy Korzeniowski Stanislaw Helenowo Myslowski Jan Tropy Poplawski Edward Górne Karczowiska Sass Aleksander Jeglownik Saltysiak Tomasz Wikarów Wojtalewicz Jakub Jeglownik Zachwieja Zygmunt Jeglownik Zarzycki Stefan Jeglownik Zieliński Zygmunt Czarna Grobla Znaniecki Ludwik Wikarów Jagielski Czesław Jeglownik

33 Tamże. 34 Tamże, sygn. 2, k. 12. 35 Tamże, sygn. 3. 10 W początkach 1950 roku w skład prezydium wchodzili:

Nazwisko i imię Funkcja Jagielski Czesław Przewodniczący prezydium lzbaner Piotr Wiceprzewodniczący prezydium Wróblowa Anna Członek prezydium Grzankowski Stanislaw Członek prezydium

ZARZĄD GMINY

Niestety dość mało posiadamy danych o pracownikach zarządu gminy i urzędu gminy z lat powojennych. Wójtem był wspomniany wyżej Flawian Ławrynowicz. Sekretarzem gminy w pierwszych latach powojennych był Zbigniew Zawadowicz. W następnych latach na tym stanowisku pracował Stanislaw Bocheński36. W 1950 roku przeniesiono biuro UG z ciasnego budynku, do wynajętego lokalu po przy ul. Gronowskiej po Antonom Samulu37

LATA 1950-1954 Zgodnie z nowym prawem w czerwcu 1950 roku wyłoniono nowy skład prezydium. W jego skład weszli38:

Nazwisko i imię Funkcja Kaliski Kazimierz Przewodniczący prezydium Jagielski Czesław Zastępca przewodniczącego Ostrowski Bronisław Sekretarz prezydium

W początkach 1953 roku powołano na przewodniczącego Władysława Rutynę, jednak nie objął on swojej funkcji i znowu powołano Kazimierza Kaliskiego, który i tak komisarycznie pełnił funkcję. Zastępcą został Piotr Izbaner39. Kazimierz Kaliski pracował jako przewodniczący prezydium do końca działalności gminy w 1954 roku.

36 Tamże, sygn. 2. 37 Tamże, sygn. 3, k. 17. 38 Tamże, sygn. 3. 39 Tamże, sygn. 6, k. 23. 11 W 1953 roku w biurze prezydium GRN pracowali40:

Nazwisko i imię Stanowisko Skoneczny Eugeniusz Sekretarz prezydium Stefaniak Leon Starszy księgowy Bożejewicz Dominik Referent podatkowy Zalewska Anna Referent meldunkowo-wojskowy Kucharski Roman Nadzorca dróg gminnych

SOŁTYSI Sołtysi poszczególnych gromad według stanu z 1947 roku41:

Nazwa gromady Nazwisko i imię Jodlowo Sass Aleksander Górne Karczowiska Kempiński Klemens Dolne Karczowiska Wala Kazimierz Szopy Izbaner Piotr Adamowo Graczyk Anastazy Helenowo Szatkowski Mieczysław Wikarów (Wikrowo) Karolewski Władysław Tropy Brodzik J.

W latach 50. XX wieku niektórymi sołtysami byli:

Gromada Nazwisko i imię Adamowo Kulesza Leon Raczki Elbląskie Chylewski Antoni Jeglownik Sass Antoni

4° Tamże, sygn. 6. 41 Tamże, sygn. 29. 12 GROMADZKA RADA NARODOWA GRONOWO ELBLĄSKIE

Gromada Gronowo zainaugurowała działalność 22 grudnia 1954 roku. W skład GRN wchodzili radni wybrani 5 grudnia 1954 roku w wyborach powszechnych42:

Bugaj ski Józef, Korko Bronisław, Pacyna lgnacy, Zieliński Jakub, Rogowski Józef, Chmielewski Wacław, Kulik Józef, Piskorz Jan, Sacha Józef, Szyjka Stanislaw, Mowel Kazimiera, Dziekan Stanisława, Hajdziuk Aleksander, Kozak Irena, Łubnicki Czesław, Grela Jan, Gorski Józef

Wyłoniono skład pierwszego prezydium43:

Nazwisko i imię Funkcja Piskorz Jan Przewodniczący prezydium Rogowski Józef Zastępca przewodniczącego Bugaj ski Józef Sekretarz-prezydium Pacyna Ignacy Członek prezydium Dąbrowski Czesław Członek prezydium Szyjka Stanislaw Członek prezydium

W 1957 roku doszło do zmiany na stanowisku przewodniczącego. Nowym przewodniczącym został Józef Rogowski44. Władze gromady w tym okresie zajmowały się między innymi walką ze stonką ziemniaczaną, regulowaniem godzin otwarcia sklepów GS-u. Kompetencje gromad były ówcześnie dość wąskie

42 Dz. Urz. WRN Gda sk, 1955, nr 2, poz. 60. 43 ń AP Elbląg, z.s. w Malborku, PGRN Gronowo, sygn. 1, bp. 44 Tamże, sygn. 41, k. 1 . 13 W 1954 roku wybrano pełnomocników w miejsce sołtysów. W gromadzie Gronowo zostali nimi45:

Nazwa wsi Nazwisko i imię Gronowo Korko Bronisław Jasionno Stachyra Józef Różany Stawski Henryk Fiszewo Grzybowski Kazimierz Chmielewski Wacław Górski Józef Gajowiec Greta Jan Oleśno Witkowski Józef

W biurze prezydium GRN pracował między innymi Tadeusz Bugaj ski - delegat Ministerstwa Skupu.

KADENCJA 1958-1961

Po wyborach do rad narodowych z 2 lutego 1958 roku w skład GRN powołano następujące osoby46:

Rogowski Józef, Ziemnik Maciej, Klimeczko Olga, Kędzior Kazimierz, Greta Jan, Górski Józef, Nowak Feliks, Wityk Zygmunt, Kopania Józef, Zyluk Władysław, Zak Wojciech, Andrusiak Franciszek, Wilkanowski Dominik, Siemieńczuk Adolf, Bugaj ski Józef, Zieliński Wojciech, Dąbrowski Czesław, Szyjka Stanislaw, Kozak Irena, Siemieńczuk Bronisław

45 Tamże, sygn. 1, k.2. Dz. Urz. WRN Gdańsk, 1958, nr 5, poz. 39. 14 Wyłoniono nowy skład prezydium:

Nazwisko i imię Funkcja Rogowski Józef Przewodniczący Zieliński Wojciech Członek prezydium Kędzior Kazimierz Członek prezydium

Sekretarzem gromadzkim został Józef Bugajski. W biurze gromadzkim pracował ponadto Władysław Starzyński - rachmistrz oraz referent administracyjny Agata Uścińska.

Do ważniejszych osób w gromadzie należeli w tym okresie (przełom lat 50. i 60. XX wieku):

Nazwisko i imię Funkcja Zaręba Janusz Sekretarz gromadzki PZPR Sobótka Antoni Dyrektor POM Gronowo Kędzior Kazimierz Kierownik szkoly w Gronowie Jączkowski Jan Kierownik szkoly w Fiszewie Araszkiewicz Stanislaw Naczelnik OSP Dąbrowski Czesław Kierownik PGR Fiszewo Piotrowicz Stanislaw Przewodniczący Związku Młodzieży Wiejskiej w Gronowie Bożejewicz Dominik Komendant posterunku MO Dorosz Ryszard Agronom gromadzki Rogowicz Tatiana Kierownik biblioteki Klimeczko Józef Kierownik poczty Bożejewicz Dominik Komendant MO Dejewski Tadeusz Naczelnik OSP Gronowo

Od maja 1958 roku przywrócono funkcje sołtysów wybieranych przez zebranie wiejski. W gromadzie Gronowo sołtysami zostali47:

Sołectwo Nazwisko i imię Gronowo Zając Mieczysław Rozgart Zyluk (2yluk?) Stanislaw Mojkowo Górski Józef Różany Stawski Henryk Jasionno Pajor Kazimierz Oleśno Puchalski Wawrzyniec Gajowiec Buczek Jan

47 AP Elbląg, z.s. w Malborku, PGRN Gronowo, sygn. 6. 15 KADENCJA 1961-1965

Po wyborach do rad narodowych z dnia 16 kwietnia 1961 roku w skład GRN wybrano48:

Hatle Zbigniew, Bieliński Franciszek, Kędzior Kazimierz, Opaliński Tadeusz, Nowicka Eugenia, Ziemniak Maciej, Balcerak Jan, Stecyk Michał, Hajdziuk Aleksander, Zak Wojciech, Bondaruk Grzegorz, Szkudelski Stanislaw, Rogowski Józef, Dąbrowski Czesław, Zieliński Wojciech, Bromińska Stanisława, Grzeszczak Jan, Gawryjolek Jan, Kurleto Paweł, Lewandowska Jadwiga

W skład prezydium powołano następujące osoby':

Nazwisko i imię Funkcja Rogowski Józef Przewodniczący prezydium Kędzior Kazimierz Członek prezydium Ziemnik Maciej Członek prezydium

W okresie kadencji działały komisje gromadzkie:

Nazwa komisji Nazwisko i imię przewodniczącego Finansów, Budżet i Planu Kędzior Kazimierz Rolnictwa i Zaopatrzenia Ludności Gawryjek Jan Zdrowia, Oświaty i Kultury Zak Wojciech Mienia Gromadzkiego Ziemnik Maciej

48 Dz. Urz. WRN Gdańsk,1961, nr 4 poz. 42. 49 AP Elbląg, z.s. w Malborku, PGRN Gronowo, sygn. 6, k. 21 16 Od lata 1961 roku wybrano nowych sołtysów. W większości byli to ci sami co poprzednio:

Sołectwo Nazwisko i imię Gajowiec Buczek Jan Gronowo Zając Mieczysław Jasionno Pajor Kazimierz Mojkowo Górski Ignacy50, Siedlecki Stanislaw Oleśno Puchalski Wawrzyniec Rozgart Zyluk (Żyluk?) Stanislaw Różany Stawski Henryk

Sołtysi gromady w kadencji 1964-1967:

Sołectwo Nazwisko i imię Gajowiec Buczek Jan Gronowo Zając Mieczysław Mojkowo Marcinkowska Bogusława Oleśno Puchalski Wawrzyniec Rozgart Zyluk Stanislaw Różany Stawski Henryk

KADENCJA 1965-1969

W skład GRN po wyborach z 31 maja 1965 roku wchodzili51:

Stępniewski Marian, Rogowski Józef, Puskórz Antoni, Kwiatkowska Maria, Stecyk Michał, Górski Bronisław, Marcinkowska Bogusława, Nowicka Eugenia, Hajdziuk Aleksander, Szkudelski Stanislaw, Stawski Henryk, Sokolowski Eugeniusz, Zyluk Albin, Dąbrowski Czesław, Zdżalik Jan,

5° Zmarł wkrótce po objęciu funkcji. 51 Dz. Urz. WRN Gdańsk, 1965, nr U. poz.77. 17 Wójcik Teresa, Jakubiak Maria, Czosnek Bogusław, Gawryjolek Jan, Zduniak Eugeniusz

Wyłoniono nowy skład prezydium52:

Nazwisko i imię Funkcja Rogowski Józef Przewodniczący prezydium Stępniewski Marian Członek prezydium Piskórz Antoni Członek prezydium Górski Bronisław Członek prezydium

Przewodniczący komisji gromadzkich w okresie kadencji:

Nazwa komisji Nazwisko i imię przewodniczącego Planowania gospodarczego i budżetu Hajdziuk Aleksander Rolnictwa, leśnictwa i zaopatrzenia ludności Żdżalik Jan Oświaty, kultury i spraw socjalnych Secyk Michał Dróg i Mienia Gromadzkiego Stawski Henryk

Mandatowa Dąbrowski Czesław

KADENCJA 1969-1972 (1973)

Po wyborach do rad narodowych z I czerwca 1969 roku w skład GRN włączono następujące osoby:

Rogowski Józef, Krytenko Henryk, Tomasik Jan, Piskórz Antoni, Górski Bronisław, Baran Orest, Pastuch Alina, Nowicka Eugenia, Bednarek Wacław, Michalak Czesław, Zak Wojciech, Krawczyk Adam,

52 AP Elblag, z.s. w Malborku, PGRN Gronowo, sygn. 10, k. 73. 53 Dz. Urz. WRN Gdańska, 1969, nr 11, poz. 67. 18 Turzyński Antoni, Sokolowski Eugeniusz, Dąbrowski Czesław, Zdżalik Jan, Gawryjolek Jan, Żolędowski Franciszek, Bednarz Marian

W sklad prezydium włączono następujące osoby54:

Nazwisko i imię Funkcja Rogowski Józef Przewodniczący prezydium Górski Bronisław Członek prezydium Bednarek Wacław Członek prezydium Dąbrowski Czesław Członek prezydium

Najważniejsze osoby w gromadzie na przełomie lat 60. i 70. XX wieku:

Nazwisko i imię Funkcja Rutkowski Wacław, następnie Krytenko Henryk Sekretarz KG PZPR Strzalkowski Zygmunt Dyrektor PGR Fiszewo I

Dąbrowski Czesław Dyrektor PGR Fiszewo II Adamski Jakub Dyrektor PGR Różany Bober Teofil Dyrektor PGR Jesionno Wrzecionkowski Józef Dyrektor PGR ()legit°

Goldfarb Michał, następnie Zalewski Jerzy Dyrektor POM Gronowo Wojtczak Czesław Kierownik Międzykółkowej Bazy Maszynowej w Gronowie

Bugaj ski Władysław Prezes OSP Gronowo Urbaniak Florian Prezes OSP Fiszewo

Bożejewicz Dominik Komendant MO Gronowo Zielińska Helena Kierownik Biblioteki Gromadzkiej

Przewodniczący Józef Rogowski kierował gromadą do końca działalności w 1972 roku.

AP Elblag, z.s. w Malborku, PGRN Gronowo, sygn. 14, k. 115. 19 BIURO GROMADZKIE

Biurem gromadzkim przez długie lata kierował Józef Bugajski. W 1963 roku wymienia się nazwisko rachmistrza gromadzkiego55 Zofii Neubert. W 1963 roku zmienił się agronom gromadzki, rozpoczął pracę Antoni Ott. Pracował bardzo krótko. Jeszcze w tym samym, 1964 rokiem zastąpił go Henryk Kaszubowski. W roku następnym był nim juz Adam Prokaziuk. Pojawia się także nazwisko agromelioranta Jana Faszcza (rok 1963). Pracownikiem biura była też Janina Pajpr (?) - referent administracyjny. W następnych latach wśród pracowników biura (od 1964 roku) wymienia się Franciszka Klitzkiego — referenta administracyjnego oraz Janinę Zyluk — referent ds. skupu. Od 1964 roku agromeliorantem był Tadeusz Piekarz. W następnych latach zatrudniono także zootechnika Eugeniusza Kordę. Poniżej wykaz pracowników biura gromadzkiego w 1964 roku:

Nazwisko i imię Stanowisko Rynkiewicz Maria 56 Rachmistrz Zyluk Janina Referent skupu, następnie księgowa Kamińska Teresa Referent administracyjny

W końcu lat 60. Praktykantem w biurze gromadzkim została Danuta Lichwala, którą zatrudniono na stale w biurze. Rozpoczęła także pracę Krystyna Klimeczko (referent).

55 Występuje też jako referent rolny. 56 Prawdopodobnie w następnych latach Postawa Maria. 20 GROMADZKA RADA NARODOWA JEGŁOWNIK

Gromada zainaugurowała działalność 18 grudnia 1954 roku. W skład GRN wchodzili radni wybrani 5 grudnia 1954 roku w wyborach powszechnych. Byli to":

Marcinkowski Feliks, Stefan iuk Leon, Wasążnik Władysław, Grabowski Jan, Szymański Czesław, Nogal Józef, Kubaszek Anastazja. Kaliski Kazimierz, Maziarz Józef, Dondelski Franciszek, Pośpiech Wincenty, Guzik Czesław, Papke Władysław, Hanusz Tomasz, Warszawska Jadwiga, Mielcarski Józef, Grajek Józef, Ramsz Eugeniusz

Wyłoniono skład prezydium:

Nazwisko i imię Funkcja Kaliski Kazimierz Przewodniczący prezydium Grajek Józef Zastępca przewodniczącego Stefaniak Leon Sekretarz prezydium Marcinkowski Feliks Członek prezydium Nogal Józef Członek prezydium Kubaszek Anastazja Członek prezydium

Kazimierz Kaliski, wieloletni przewodniczący prezydium w Jeglowniku, został odwołany w 1956 roku. Nowym przewodniczącym został Piotr Isbaner58.

57 Dz. Urz. WRN Gdańsk, 1955, nr 2, poz. 60. AP Elbląg, z.s. w Malborku, PGRN Jeglownik, sygn. 32, bp. 21 KADENCJA 1958-1961

Po wyborach do rad narodowych z 2 lutego 1958 roku w skład GRN powołano następujące osoby":

Grabowski Jan, Mroczyński Tadeusz, Czapiewski Ryszard, Siohkowski Zygmunt, Klimuk Wacław, Dobrosielski Jan, Śmietana Michał, Marcinkowski Feliks, Izbaner Piotr, Bożejewicz Dominik, Hanusz Tomasz, Zając Tomasz, Stefan iak Leon, Milczarski Józef, Rakocki Władysław, Mowel Kazimiera, Gromadka Jan, Kreft Jan, Adamczuk Weronika, Ramsz Eugeniusz, Pośpiech Wincenty, Dąbek Mieczysław

Wyłoniono nowy skład prezydium60:

Nazwisko i imię Funkcja Isbaner Piotr Przewodniczący prezydium Znaniecki Ludwik Członek prezydium Nogal Józef Członek prezydium Sionkowski Zygmunt Członek prezydium

Na stanowisku sekretarza gromadzkiego powołano Leona Stefaniaka, ważnym

pracownikiem był Roman Losiak zajmujący się organizacją skupu płodów rolnych.

" Dz. Urz. WRN Gdańsk, 1958, nr 5, poz. 39. 60 AP Elblag. z.s. w Malborku, PGRN Jeglownik, sygn. 34.

22 Od maja 1958 roku przywrócono funkcje sołtysów wybieranych przez zebranie wiejski. Niestety brak danych o sołtysach w gromadzie Jeglownik.

KADENCJA 1961-1965

Po wyborach do rad narodowych z dnia 16 kwietnia 1961 roku w skład GRN wybrano6':

1sbaner Piotr, Znaniecki Ludwik, Brzustkiewicz Józef, Kasica Józef, Kolasa Franciszek, Adamczuk Weronika, Rakocki Władysław, Nowaczyk Janina, Witoń Piotr, Dobrosielski Jan, Gadaj Antoni, Gesek Stanislaw, Kuch Kazimierz, Proć Aniela, Szymko Bazyli, Majczyna Tadeusz, Natkaniec Józef, Madziarz Józef, Gromadka Jan, Bujko Onufry, Jaroszek Eugeniusz, Binko Anna, Węgrzynek Adam, Rekowski Leon, Graczyk Anastazy

W skład prezydium powołano następujące osoby62:

Nazwisko i imię Funkcja Kasica Józef Przewodniczący Isbaner Piotr Członek prezydium Znaniecki Ludwik Członek prezydium Rekowski Leon Członek prezydium

61 Dz. Urz. WRN Gdatisk,1961, nr 4 poz. 42. 62 AP Elbląg, z.s. w Malborku, PGRN Jeglownik, sygn. 7, k. 3.

23 Komisje gromadzkie w okresie kadencji63:

Nazwa komisji Nazwisko i imię przewodniczącego Finansów, Budżet i Planu Gadaj Antoni Rolnictwa i Zaopatrzenia Ludności Isbaner Piotr Kultury i Spraw Socjalnych Znaniecki Ludwik Mienia Gromadzkiego Kolasa Franciszek

Od lata 1961 roku wybrano nowych soltysów64:

Sołectwo Nazwisko i imię Adamowo Szymanek Aleksander Karczowiska Górne Sulecki Józef Jeglownik Marcinkowski Feliks Kazimierzowo Dąbrowski Bronisław, następnie Binko Kazimierz Wladyslawowo Kostrzewa Adam Blotnica Natkaniec Józef Nogatowo Gromadka Jan Wikrowo Dąbrowski Bronisław Szopy Szymko Bazyli

W 1959 roku gromada Jeglownik zatrudniała między innymi następujące osoby65:

Nazwisko i imię Stanowisko Rakocki Władysław Felczer Rakocka Teresa Pielęgniarka Stefaniak Leon Sekretarz prezydium Losiak Roman66 Rachmistrz Szybicka Barbara Referent administracyjny

W następnych latach pracę rozpoczął nowy sekretarz gromadzki Zbigniew Kosecki.

Od 1954 roku w administracji gromadzkiej pracowała Jadwiga Kosecka67. Pojawia się też nazwisko pracownika prezydium Agaty Uścińskiej68, Lidii Tochy (od 1965 roku). W końcu lat 60. pojawia się Barbara Rojek. W biurze gromadzkim, na niższych stanowiskach, rotacja była dość duża. Praca nie była dobrze płatna. Często zaczynały tu pracę młode osoby, które

Po kilku latach odchodziły do innych zajęć. Warunki pracy były dość ciężkie. W końcu lat 60.

63 Tamże, sygn. 7. 64 Tamże, sygn. 7, k. 65 Tamże, sygn. 7. 66 Rozpoczął pracę w UG Jeglownik jeszcze w 1948 roku. 67 Być może rozpoczęła pracę w gromadzie Kazimierzowo. 68 Rachmistrz gromadzki. W administracji lokalnej od 1953 roku. 24 wszystkie meble w biurze gromadzkim w Jeglowniku pochodziły z C72 sów przedwojennych (poniemieckie).

Sołtysi gromady w kadencji 1964-1967:

Sołectwo Nazwisko i imię Adamowo Szwaczyk Zbigniew Blotnica Kolasa Franciszek Jeglownik Marcinkowski Feliks Karczowiska Górne Sulecki Józef Kazimierzowo Lic Jan Nogat Kazimierowicz Kazimierz Szopy Szymko Bazyli i podsoltys Szymko Eugeniusz Wikrowo Dąbrowski Bronisław Wladyslawowo Kostrzewa Adam

Niestety brak danych o kolejnej kadencji sołtysów. Wiemy jednak że w Jeglowniku sołtysem w latach 1967-1970 był Zygmunt Boniecki.

Najważniejsze osoby w gromadzie Jeglownik w latach 60. XX wieku:

Nazwisko i imię Stanowisko Znaniecki Ludwik Kierownik szkoły w Jeglowniku Chwaszcz Stanislaw Felczer Ośrodka Zdrowia Adamowo Gadaj Antoni Kierownik szkoły Wikrowo Czapiewski Ryszard Kierownik szkoły Karczowiska Górne Moszczyńska Zofia, następnie Kanikuła Emilia Kierownik Biblioteki Gromadzkiej Dorosz Ryszard Agronom gromadzki Gluchowski Stanislaw Zootechnik gromadzki Bożejewicz Jan Naczelnik OSP Jeglownik Dziewattowski Witold Dyrektor PGR Kopanów II Podlaski Włodzimierz Dyrektor PGR Adamowo Czapiewski Ryszard Prezes Komitetu ZSL Gajewski Paweł, następnie Zakęs Sylwester Kierownik Międzykółkowej Bazy Maszynowej w Jeglowniku Wesołowska Zofia Przewodnicząca KGW Gawroński Bronisław Komendant ORMO Jeglownik Sokolowski Mieczysław Lekarz Ośrodka Zdrowia Dorosz Lidia Kierownik Klubu Rolnika w Jeglowniku Klobukowski Henryk I-szy sekretarz KG PZPR

25 KADENCJA 1965-1969

W skład GRN po wyborach z 31 maja 1965 roku wchodzili69:

Kasica Józef, Znaniecki Ludwik, Isbaner Piotr, Główka Marian, Nowaczyk Janina, Mirski Kazimierz, Kamińska Helena, Brzuszkiewicz Józef, Gadaj Antoni, Kizyk Stanislaw, Płoska Kazimiera, Sulecki Józef, Witoń Piotr, Gesek Stanislaw, Szyda Janina, Natkaniec Henryk, Laska Jan, Baran Marian, Krzywul ski Paweł, Kostrzewa Adam, Podlaski Włodzimierz, Węgrzynek Adam, Kucharski Stanislaw, Jaroszek Eugeniusz, Deptała Jan

Wyłoniono nowy skład prezydium":

Nazwisko i imię Funkcja Kasica Józef Przewodniczący prezydium Główka Marian71 Członek prezydium Isbaner Piotr Członek prezydium Znaniecki Ludwik Członek prezydium

69 Dz. Urz. WRN Gdańsk, 1965, nr 12, poz.77. AP Elbląg, z.s. w Malborku, PGRN Jeglownik, sygn. 42. 71 Sekretarz KG PZPR. 26 Przewodniczący komisji gromadzkich w okresie kadencji:

Nazwa komisji Nazwisko i imię przewodniczącego Planu Gospodarczego Budżetu i Finansów Gdaj Antoni Rolnictwa, Leśnictwa i Zaopatrzenia Ludności Podlaski Włodzimierz Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych Baran Marian Dróg i Mienia Gromadzkiego Kostrzewa Adam

Mandatowa Główka Marian

W 1967 roku w biurze gromadzkim pracowali72:

Nazwisko i imię Stanowisko Kasica Józef Przewodniczący prezydium Kosecki Zbigniew Sekretarz prezydium Uścińska Agata Referent księgowości budżetowej Tocha Lidia Młodszy referent księgowości budżetowej Kosecka Jadwiga Referent wymiarowy podatków i opłat wiejskich Rojek Barbara Młodszy referent administracyjny Dorosz Ryszard Agronom gromadzki Gluchowski Stanislaw Zootechnik Skalska Wiesława agromeliorant

72 Tamże, sygn. 43. 27 KADENCJA 1969-1972 (1973)

Po wyborach do rad narodowych z 1 czerwca 1969 roku w skład GRN włączono następujące osoby":

Kasica Józef, Isbaner Piotr, Brzuszkiewicz Józef, Gawroński Bronisław, Wolowska Zofia, Kanikuła Emilia, Boniecki Kazimierz, Krzywiec Alina, Gadaj Antoni, Witoń Piotr, Gesek Stanislaw, Klobukowska Maria, Czapiewski Ryszard, Kizyk Stanislaw, Baran Krystyna, Krzywulski Paweł, Kaczmarzyk Wojciech, Kłos Andrzej, Węgrzynek Adam, Nawrot Michał, Dończyk Józef, Piasecka Alicja

W skład prezydium włączono następujące osoby:

Nazwisko i imię Funkcja Kasica Józef Przewodniczący prezydium Isbaner Piotr Członek prezydium Czapiewski Ryszard Członek prezydium Boniecki Kazimierz Członek prezydium Członek prezydium

Dz. Urz. WRN Gdańska, 1969, nr 11, poz. 67. 28 Przewodniczący komisji gromadzkich w okresie ostatniej kadencji:

Nazwa komisji Nazwisko i imię przewodniczącego Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów Gadaj Antoni Rolnictwa, Leśnictwa i Zaopatrzenia Ludności Geserk Stanislaw Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych Kaczmarzyk Wojciech' Dróg i Mienia Gromadzkiego Czarnecki Henryk Mandatowa Gawroński Bronisław

Jesienią 1971 roku zmienił się przewodniczący. Przez pewien czas obowiązki przewodniczącego (p.o.) został Kazimierz Boniecki, sołtys Jeglownika.75 Od listopada 1971 przewodniczącym prezydium został Ryszard Dorosz (agronom gromadzki) i kierował gromadą do końca 1972 roku.

'4 Kierownik szkoły we Władysławowie. 75 AP Elbląg, z.s. w Malborku, PGRN Jeglownik, sygn. 48. 29 GROMADZKA RADA NARODOWA KAZIMIERZOWO

Gromada zainaugurowała działalność 20 grudnia 1954 roku. W skład GRN wchodzili radni wybrani 5 grudnia 1954 roku w wyborach powszechnych. Wyłoniono skład prezydium76:

Nazwisko i imię Funkcja Janiak Edmund Przewodniczący prezydium Kucharski Stanislaw Zastępca przewodniczącego Rekowski Leon Sekretarz

Pierwszym sekretarzem prezydium został Leon Rekowski, z czasem sekretarzem został Mieczysław Sulkowski.

KADENCJA 19 58-196 1

Po wyborach do rad narodowych z 2 lutego 1958 roku powołano nowy skład prezydium77:

Nazwisko i imię Funkcja Woźny Jan Przewodniczący prezydium Gardzielewski Zygmunt Członek prezydium Podbilski Bazyli Członek prezydium

Sekretarzem gromadzkim został Leon Rekowski.

76 Tamte, sygn. 1, k. 3. 77 Tamże, sygn. 4, k. 5. 30 GMINA GRONOWO ELBLĄSKIE 1973-1990

KADENCJA 1973

W skład pierwszej GRN wchodzili radni byłych gromadzkich rad narodowych. W okresie od stycznia do listopada 1973 roku w skład GRN wchodzili78:

Nazwisko i imię Miejscowość Boniecki Kazimierz Jeglownik Czapiewski Ryszard Karczowiska Laska Jan Nogatowo Kanikuła Emilia Jeglownik Gesek Stanislaw Karczowiska Gawroński Bronisław Jeglownik Rubalewski Edmund Nogatowo Natkaniec Jerzy Blotnica Gadaj Antoni Wikrowo Klobukowska Maria Karczowiska Natkaniec Henryk Blotnica Brzuszkiewicz Józef Jeglownik Sokolowski Mieczysław Jeglownik Witoń Piotr Wikrowo Krzywulski Paweł Motnica Rogowski Józef Gronowo Przybylski Jerzy Gronowo Tomasik Jan Gajowiec Piskórz Antoni Gronowo Górski Bronisław Maj kowo Baran Ornest Majkowo Pastuch Alina Gronowo Nowicka Eugenia Jesionno Bednarek Wacław Oleśno Michalak Czesław Gronowo Zak Wojciech Różany Krawczyk Adam Rozgart Turzyński Antoni Różany Sokolowski Eugeniusz Rozgart Stawski Lech Różany Dąbrowski Czesław Fiszewo Zdżalik Jan Oleśno Gawryjolek Jan Oleśno Żolędowski Franciszek Oleśno

78 AP Elblag, z.s. w Malborku, GRN Gronowo Elbląskie 1973-1990, sygn. 1.

31 Bednarz Marian Fiszewo Dorosz Ryszard Jeglownik Isbaner Piotr Jeglownik

Pierwsza sesja GRN Gronowo Elbląskie miała miejsce 5 stycznia 1973 roku w salach PGR-u w Gronowie Elbląskim. W następnych latach sesje GRN odbywały się w sali POM w Gronowie.

Przewodniczył sesji radny Jerzy Przybylski. Poniżej skład pierwszego prezydium GRN w okresie od stycznia do listopada 1973 roku79:

Nazwisko i imię Funkcja Przybylski Jerzy Przewodniczący prezydium Witoń Piotr Wiceprzewodniczący prezydium Dąbrowski Czesław Członek prezydium Zdżalik Jan Członek prezydium Turzyński Antoni Członek prezydium Isbaner (czasem jako Izbaner) Piotr Członek prezydium

KADENCJA 1974-1977

Po wyborach do rad narodowych z 9 grudnia 1973 roku w skład GRN weszlis°: Rotter Stanislaw, Baczis Pelagia, Rogowski Józef, Siedlecki Henryk, Tomasik Jan, Miller Teresa, Koszykowski Witold, Dąbrowski Czesław, Jączkowska Barbara, Otto Regina, Turzyński Witold, Gawryjalek Jan, Przygodzki Jerzy, Zak Wojciech, Żółty Krystyna, Isbaner Piotr, Dorosz Ryszard, Przybecka Danuta,

79 Tamże, sygn. 2. 8° Dz. Urz. WRN Gdansk, 1973 nr 20 poz. 165. 32 Natkaniec Henryk, Mielcarski Józef, Sokolowski Mieczysław, Boniecki Gedeon, Papke Jerzy, Gesek Stanislaw, Laska Jan, Witoń Piotr, Gadaj Antoni, Brodzik Jan, Story Jan, Gromadka Jan

Pierwsza sesja nowej kadencji miała miejsce 17 grudnia 1973 roku. Przewodniczył radny Józef Rogowski (najstarszy wiekiem). W skład prezydium wybrano następujące osoby:

Nazwisko i imię Funkcja Dąbrowski Czesław Przewodniczący prezydium Izbaner Piotr Wiceprzewodniczący prezydium Natkaniec Henryk Wiceprzewodniczący prezydium Jączkowska Barbara Członek prezydium Rogowski Józef Członek prezydium Siedlecki Henryk Członek prezydium Mielcarski Józef Członek prezydium

Od 20 września 1975 roku ukształtował się nowy skład prezydium. Przewodniczącym zostal, zgodnie z ówczesnym prawem, sekretarz komitetu gminnego PZPR. Nowy skład prezydium8I :

Nazwisko i imię Funkcja Sadlowski Zdzisław Przewodniczący prezydium Dąbrowski Czesław Wiceprzewodniczący prezydium Natkaniec Henryk Wiceprzewodniczący prezydium Jączkowska Barbara Członek prezydium Rogowski Józef Członek prezydium Siedlecki Henryk Członek prezydium Mielcarski Józef Członek prezydium

81 AP Elbląg, z.s. w Malborku, GRN Gronowo Elbląskie 1973-1990, sygn. 2. 33 Najważniejsze osoby w gminie Gronowo w latach 70. XX wieku:

Nazwisko i imię Funkcja Bożejewicz Dominik Komendant MO Zając Ryszard Przewodniczący Związku Młodzieży Wiejskiej Zalewska Jadwiga Przewodnicząca Kola Gospodyń Wiejskich Dejewski Tadeusz Naczelnik OSP w Gronowie Szeląg Antoni Kierownik MBM82 Jeglownik, następnie dyrektor SKR Gronowo Skotnicki Henryk Kierownik MBM Gronowo Zalewski Jerzy Dyrektor POM Gronowo Tamuleński Stanislaw Dyrektor Szkoly w Gronowie Misiak Tadeusz Dyrektor Szkoły w Jeglowniku Grakowicz Janusz, następnie Tamuleński Dyrektor Zbiorczej Szkoły Gminnej Stanislaw Rubalewska Ewa Radna Powiatowej Rady Narodowej Zielińska Helena Kierownik Gminnej Biblioteki Kwiatkowska Maria Przewodnicząca KGW Kotliński Mieczysław Dyrektor GS SCh Lewandowski Paweł, następnie Korociński Dyrektor Banku Spółdzielczego Romuald Bernecki Ignacy, następnie Kratwicz Bronisław Dyrektor SKR Gronowo (od końca lat 70.) Rogowski Józef Przewodniczący Komitetu Kontroli Społecznej (od 1978 roku) oraz przewodniczący Gminnego Komitetu Frontu Jedności Narodu

KADENCJA 1978-1984

Po wyborach do rad narodowych z 5 lutego 1978 roku do GRN Gronowo Elbląskie wybrano następujące osoby83:

Sadlowski Zdzisław, Zając Mieczysław, Zalewski Jerzy, Baczis Pelagia, Rogowski Józef, Popiel Paulina, Rychter Władysław, Dąbrowski Czesław, Jączkowska Barbara,

82 Międzykolkowa Baza Maszynowa. 83 AP Elbląg, z.s. w Malborku, GRN Gronowo Elbląskie 1973-1990, sygn. 2.

34 Żółty Krystyna, Gawryjolek Jan, Zak Wojciech, Miller Teresa, Warczak Piotr, Czajka Kazimierz, Grela Romuald, Strąk Ryszard, Story Jan, Śmietana Michał, Gromadka Kazimiera, Wielesik Bronisław, Sokolowski Mieczysław, Rojek Barbara, Gierszewski Jan, Lipiew Piotr, Kaczmarek Bernard, Krzywulski Paweł, Tabaka Józef, Borzejewicz Jan, Sarnowski Andrzej, Kopaczewski Mieczysław, Kołakowski Tadeusz, Kizyk Stanislaw, Mroczyński Tadeusz, Siedlecki Henryk

17 lutego 1978 roku odbyła się pierwsza sesja GRN Gronowo Elbląskie nowej kadencji. Wyłoniono nowy skład prezydium:

Nazwisko i imię Funkcja Sadlowski Zdzisław Przewodniczący prezydium Jączkowska Barbara Wiceprzewodniczący prezydium Dąbrowski Czesław Wiceprzewodniczący prezydium Zalewski Jerzy Członek prezydium Zak Wojciech Członek prezydium Miller Teresa Członek prezydium Zając Mieczysław Członek prezydium

27 września 1978 roku nastąpiła zmiana przewodniczącego prezydium. Nowym przewodniczącym został kolejny sekretarz KG PZPR - Tadeusz Kamiński84 . 16 stycznia 1981 roku glosowano nad zmianą na stanowisku przewodniczącego. Jednak radni powierzyli nadal funkcję przewodniczącego Tadeuszowi Kamińskiemu.

84 Tamże, sygn. 3, 35 KADENCJA 1984-1988

Po wyborach do rad narodowych 17 czerwca 1984 roku w skład GRN wybrano85:

Nazwisko i imię Miejscowość Bednarczuk Tadeusz Elbląg Bednarz Marian Fiszewo Bożej ewicz Irena Jeglownik Chlasta Władysław Gronowo Elbląskie Dorosz Ryszard Jeglownik Dudzik Mieczysław Gronowo Elbląskie Grabowski Marian Szopy Greta Romuald Gajowiec Górski Czesław Maj kowo Hatle Zbigniew Gronowo Elbląskie Hefko Czesława Karczowisko Górne Januszaniec Mirosław Wikrowo Kamiński Tadeusz Elbląg Krzywulski Paweł Blotnica Kubiński Edmund Gronowo Elbląskie Kruk Bogdan Różany Lipiew Piotr Jeglownik Miller Teresa Gronowo Elbląskie Mroczyński Marian Gronowo Elbląskie Muchiewicz Elżbieta Gronowo Elbląskie Olendzki Ryszard Gronowo Elbląskie Pacek Jan Jesionna Popiel Paulina Gronowo Elbląskie Rojek Zygmunt Jeglownik Rubalewska Ewa Nogatowo Rychter Władysław Oleśno Rokita Ryszard Jeglownik Rózik Józef Nowy Dwór Elbląski Sankowski Krzysztof Nowy Dwór Elbląski Tamuleński Stanislaw Gronowo Elbląskie Urbaniak Florian Gronowo Elbląskie Wolyniec Stanislaw Gronowo Elbląskie Wyrwa Roman Elbląg Zajkowski Jan Nowy Dwór Elbląski żyluk Henryk Rozgart

W tej kadencji w skład prezydium wchodzili:

8$ Tamże, sygn. 4. 36 Nazwisko i imię Funkcja Dorosz Ryszard Przewodniczący prezydium Januszaniec Mirosław Zastępca przewodniczącego Urbaniak Florian Zastępca przewodniczącego Bednarz Marian Członek prezydium Hatle Zbigniew Członek prezydium Górski Czesław Członek prezydium Rojek Zygmunt Członek prezydium Rychter Władysław Członek prezydium

W latach 80. XX wieku mniejszą rolę odgrywały „czynniki partyjne". W gminie Gronowo na czele komitetu gminnego PZPR stal Tadeusz Kamiński, ludowcom przewodniczył Leon Matyszko.

KADENCJA 1988-1990

Po wyborach do rad narodowych z 19 czerwca 1988 roku w skład GRN weszli:

Nazwisko i imię Miejscowość Adamczuk Czesław Blotnica Bardzik Marek Jeglownik Bednarczuk Tadeusz Elbląg Blażko Jarosław Gronowo Elbląskie Dankowski Kazimierz Gronowo Elbląskie Domarecki Kazimierz Gronowo Elbląskie Górecki Andrzej Mojkowo Gromadka Kazimiera Nogat Januszaniec Mirosław Wikrowo Kamecka Maria Jeglownik Kamecki Andrzej Jeglownik Laska Henryk Nogat Lewicki Aleksander Nowy Dwór Elbląski Malottke Anna Nogat Okruciński Adam Fiszewo Rogacz Zofia Rozgart Rojek Zygmunt Jeglownik Rychter Władysław Oleśno Sikora Zbigniew Fiszewo Smolak Andrzej Karczowiska Sobolewski Edward Gronowo Elbląskie Stawski Kazimierz Różany Strzyżewski Jan Elbląg Sudol Stanislaw Gronowo Elbląskie Tamuleński Stanislaw Gronowo Elbląskie

37 Walczak Adam Wikrowo Werenc Elżbieta Gronowo Elbląskie Wiśniewski Konrad Jeglownik Urbaniak Zenon Gronowo Elbląskie Zak Władysław Gronowo Elbląskie

Skład prezydium w okresie kadencji:

Nazwisko i imię Funkcja Okruciński Adam86 Przewodniczący prezydium Dankowski Kazimierz Zastępca przewodniczącego Tamuleński Stanislaw Członek prezydium Bednarczuk Tadeusz Członek prezydium Strzyżewski Jan Członek prezydium Zak Władysław Członek prezydium Rojek Zygmunt Członek prezydium

URZĄD GMINY

Pierwszym naczelnikiem gminy został Tomasz Sambor. Na stanowisku sekretarza Biura UG zatrudniono Teresę Jankowską. Odwołano ją ze stanowiska w 1976 roku i pełniącym obowiązki sekretarza został Henryk Orlowski87. Na czele Gminnej Służby Rolnej stanął Ryszard Dorosz. Z innych pracowników UG można wymienić referentów: Leonię Kulig, Haling Knapik, Bogdana Witka, Jadwigę Kosecką, Janinę Wiśniewską, Genowefę Konecką, Krystynę PeIka oraz Krystynę Sawościan — główną księgową UG. ( są to osoby wymieniane w latach 70. XX wieku). Przez długi okres obsługą GRN zajmowała się Halina Nowicka (Knapik?). Latem 1977 roku naczelnik Tomasz Sambor został odwołany z funkcji. W dniu 28 września 1977 roku GRN zaaprobowała kandydaturę nowego naczelnika gminy Henryka Madeja88.

W tym samym okresie nowym sekretarzem UG została Aniela Kostrzewa, która pracowała, na tym stanowisku, przez wiele następnych lat (do 1990 roku). Natomiast była sekretarz gminy, Teresa Jankowska, została główną księgową UG (koniec lat 70. i lata 80). Na przełomie 1981 i 1982 roku nowym naczelnikiem gminy został Tadeusz Baczis.

86 Pierwszy wójt wybrany w 1990 roku. 87 Długoletni, odznaczany pracownik UG. " Jeszcze w marcu 1977 był Tomasz Sambor. 38 Pracował do jesieni 1984 roku. Następnie szukano nowego kandydata na naczelnika gminy. Rozważano kandydatury Zdzisława Sadlowskiego, Jacka Lassa89 i Tomasza Sambora90. Ten ostatni zyskał akceptację władz wojewódzkich i został po raz drugi naczelnikiem gminy (październik lub listopad 1984). Tomasz Sambor jako naczelnik pracował do początków 1990 roku.

Długoletnim szefem Gminnej Służby Rolnej był wspomniany wyżej Ryszard Dorosz. Po 1984 roku GSR zostało przekształcone w Referat Rolnictwa, którego kierownikiem został Bogdan Witek

SOŁTYSI Wykaz sołtysów i podsoltysów wybranych w 1974 roku91:

Sołectwo Nazwisko i imię soltysa Nazwisko i imię podsottysa Blotnica Natkaniec Henryk Adamczuk Czesław Gajowiec Szwaczek (Szwaczyk?) Zwierski Władysław Zbigniew' Gronowo Zając Mieczysław" Klimeczko Edward Je.lownik Boniecki Z vnunt Ro'ek Wlad slaw Jesionna Pajor Kazimierz Krupko Edward Karczowiska Brodzik Jan Biliński Eugeniusz Majkowo Marcinkowska Bogusława Śliz Zofia Nogat Chudzik Józef Gromadka Jan Oleśno (Wcześniej Wójcik Teresa), Puchalski Wawrzyniec Krupa Jan Różany Stawski Henryk94 Kruk Bogdan Rozgart Czajka Kazimierz" Puchalska Benedykta Szopy Kizyk Stanislaw Wilczynski Julian Wikrowo Dąbrowski Bronisław Trelka Julian

89 Kandydował na wójta gminy w 1990 roku. 9° Kandydował na wójta gminy w 1990 roku. 91 AP Elbląg z.s. w Malborku, UG Gronowo Elbląskie, wybory sołtysów i podsoltysów, ewidencja. 92 Także w poprzedniej kadencji. 93 Także w poprzedniej kadencji. 94 Także w poprzedniej kadencji. 95 Wielokrotnie odznaczany przez władze zwierzchnie. 39 Wykaz sołtysów i podsoltysów wybranych w 1978 roku96

Sołectwo Nazwisko i imię sołtysa Nazwisko i imię podsołtysa Blotnica Natkaniec Henryk Krzywulski Paweł Gajowiec Szwaczyk Zbigniew Zwierski Władysław Gronowo Zając Mieczyslaw97 Pacyna Ignacy Jeglownik Boniecki Zygmunt98 Bożej ewicz Jan Jesionna Pajor Kazimierz Krupko Edward Karczowiska Brodzik Jan Mroczyński Tadeusz Mojkowo Śliz Zofia Olszewska Danuta Nogat Chudzik Józef99 Gromadka Jan Oleśno Przybylski Janusz Kostrzewa Jerzy Różany Stawski Henryk Kruk Bogdan Szopy Kizyk Stanislaw Gorylak Eugeniusz Wikrowo Dąbrowski Bronisław Strąk Ryszard

Wykaz samorządów soleckich z lat 1984-1988:

Sołectwo Nazwisko i imię sołtysa Nazwisko i imię Członkowie RS przewodniczącego RS Blotnica Natkaniec Henryk Natkaniec Henryk Trawińska Aleksandra, Krzywulski Paweł, Adamczuk Czesław Gronowo Pacyna Ignacy (od 1987 Pastuch Jan Soja Stanislaw, Elbląskie roku, Hoffman Urbaniak Florian Wiesława) Gajowiec Zwierski Władysław Tomasik Jan Grzębska Weronika, Kozlowski Jan, Grzębski Marian Jeglownik Bożejewicz Irena Rakocki Władysław Rojek Zygmunt, Darosz Lidia, Bobal Zofia Jesionna Pajor Kazimierz Adamczuk Edward Krupka Józef Majkowo Śliz Zofia Górski Ireneusz Górski Bronisław, Siedlecki Henryk, Górecki Andrzej Nogat Gromada Kazimiera Gromadka Kazimiera Wieczorek Maria Oleśno Przybylski Jerzy (?) Skłodowski Zygmunt Puchalski Stanislaw Rozgart Miętusz Ryszard żyluk Andrzej Giszka Roman, żyluk Tomasz Różany Stawski Henryk Kruk Bogdan Aleksandrowicz Jan,

Tamże. 97 Także w poprzedniej kadencji. Także w poprzedniej kadencji. " Także w poprzedniej kadencji. 40 Stawski Kazimierz Szopy Kuzyk Stanislaw Nazaruk Eugeniusz Przybocka Danuta, Bąk Michał, Grabowski Marian Wikrowo Dąbrowski Bronisław Dąbrowski Pietruszyński Jan, Bronisław Goldberg Aleksander, Olesiak Michał Karczowiska Brodzik Jan Kowalski Wacław Hak Zygmunt, Winnik Stanislaw, Grysztar Andrzej, Szchodelski Zygmunt,

PODSUMOWANIE

WÓJTOWIE GMINY GRONOWO

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Wolny Walenty 1945-1946 Rogowski Józef 1946-1950 Gawlik Józef 1950

PRZEWODNICZĄCY PREZYDIUM GMINY GRONOWO

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Zieliński Wojciech 1946-1949 Jabłoński Alfons 1949-1950 Trybs Józef 1950 Gawlik Józef 1950-1952 Kalinowski Stanislaw 1952 Cimoch Józef , 1952-1953 Mula Leon 1953-1954

WÓJTOWIE GMINY JEGLOWNIK

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Ławrynowicz Flawian 1945-1946?

PRZEWODNICZĄCY PREZYDIUM GMINY JEGLOWNIK

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Gereta Roman 1946-? Jagielski Czesław 1949 (?),1950 Kaliski Kazimierz 1950-1954

41 PRZEWODNICZĄCY PREZYDIUM GROMADY GRONOWO

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Piskorz Jan 1954-1957 Rogowski Józef 1957-1972

PRZEWODNICZĄCY PREZYDIUM GROMADY JEGLOWNIK

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Kaliski Kazimierz 1954-1956 Isbaner Piotr 1956-1961 Kasica Józef 1961-1971 Dorosz Ryszard 1971-1972

PRZEWODNICZĄCY PREZYDIUM GROMADY KAZIMIERZOWO

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Janiak Edmund 1954-1958 Wohiy Jan 1958-1959

PRZEWODNICZĄCY PREZYDIUM GMINY GRONOWO ELBLĄSKIE 1973-1990

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Przybylski Jerzy 1973 Dąbrowski Czesław 1973-1975 Sadlowski Zdzisław 1975-1978 Kamiński Tadeusz 1978-1984 Dorosz Ryszard 1984-1988 Olcruciński Adam 1988-1990

NACZELNICY GMINY GRONOWO ELBLĄSKIE

Nazwisko i imię Okres pełnienia funkcji Sambor Tomasz 1973-1977 Madej Henryk 1977-1981 Baczis Tadeusz 1982-1984 Sambor Tomasz 1984-1990

42