DOCSLIB.ORG

Jeugd Van Het Nieuwe Europa De Nationale Jeugdstorm Bij De Eenwording En Ineenstorting Van Het Europees Jeugdverbond, 1940-1945

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Jeugd Van Het Nieuwe Europa De Nationale Jeugdstorm Bij De Eenwording En Ineenstorting Van Het Europees Jeugdverbond, 1940-1945 Jeugd van het nieuwe Europa De Nationale Jeugdstorm bij de eenwording en ineenstorting van het Europees Jeugdverbond, 1940-1945 Masterscriptie Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen Faculteit der Geesteswetenschappen Universiteit van Amsterdam Auteur: Ramses Andreas Oomen Studentnummer: 10088849 E-mail: [email protected] Begeleider: dr. F.D. Knegt Tweede lezer: dr. M.J. Föllmer Datum van voltooiing: 01-07-2016 Afbeelding titelpagina: ansichtkaart ter promotie van de stichtingsbijeenkomst van het Europees Jeugdverbond te Wenen in 1942. Bron: ‘Gruendungstagung des Europaeischen Jugendverbandes Wien 1942’, Themenportal Europäische Geschichte (2012), http://www.europa.clio- online.de/site/lang__de/ItemID__560/mid__11373/40208215/default.aspx (geraadpleegd op 1 juli 2016). 2 Inhoudsopgave Lijst van afkortingen . 5 Lijst van figuren . 6 Inleiding . 8 Fascisme zonder grenzen? . 8 Transnationalisme en de ‘cultural turn’ . 13 De Nationaal-Socialistische Beweging en de Nationale Jeugdstorm . 16 Het Europees Jeugdverbond . 18 Operationalisering . 20 Hoofdstuk 1. Eerste internationale contacten, 1940-1941 . 23 Van het interbellum naar de Tweede Wereldoorlog . 23 Tussen Diets en Groot-Germaans . 25 Vakantiekampen in Duitsland . 30 Kadercursussen bij de Reichsjugendführerschule te Potsdam . 32 Hoofdstuk 2. Opmaat naar een pan-Europese organisatie, 1941-1942 . 37 Beginnende multilaterale samenwerking . 37 Winterkampfspiele in Garmisch-Partenkirchen . 39 Van Geelkerken, Axmann en Quispel in Nederland . 41 Sommerkampfspiele in Breslau . 44 Kulturkundgebungen der europäischen Jugend: de cultuurmanifestatie te Weimar 46 Manifestazioni culturali della Gioventù europea: de cultuurmanifestatie te Florence 52 Hoofdstuk 3. Grondlegging van het Europees Jeugdverbond, 1942 . 56 Conflicterende Europa-idealen . 56 Roosevelt en de International Student Assembly . 60 De stichtingsbijeenkomst te Wenen . 64 Europese Jeugdsportkampioenschappen in Milaan . 74 3 Hoofdstuk 4. Groot-Germaanse transformatie, 1943-1944 . 80 Van Europees naar Germaans . 80 ‘Jeugd wordt weerbaar!’ Germaanse weersportkampen . 86 ‘Oostland roept!’ Germaanse Landdienst . 93 ‘Sluim’rend vuur ontwaak!’ Germaanse zonnewendefeesten . 98 Hoofdstuk 5. Ondergang van het nieuwe Europa, 1944-1945 . 101 Jeugdleidersbijeenkomsten in Normandië en Kopenhagen . 101 Inlijving bij de Germanische Jugend . 104 Epiloog: Jeugdstormers tijdens de laatste oorlogsmaanden . 108 Conclusie . 111 Internationale blikverruiming . 111 Relatie tot buitenlandse jeugdbewegingen . 113 Competentie- en concurrentiestrijd . 115 Fascisme en Europees denken . 117 Fascisme als transnationaal fenomeen . 121 Bronnen- en literatuurlijst . 123 Afkortingen . 123 Archieven . 123 Periodieken . 125 Literatuur en overige gedrukte bronnen tot en met 1945 . 128 Literatuur en overige gedrukte bronnen na 1945 . 129 Audiovisuele bronnen . 134 Samenvatting . 135 English summary . 136 4 Lijst van afkortingen BDM Bund Deutscher Mädel DeVlag Deutsch-Vlämische Arbeitsgemeinschaft EU Europese Unie FdJ Frente de Juventudes FDR Franklin Delano Roosevelt GIL Gioventù Italiana del Littorio GJ Germanische Jugend HJ Hitlerjugend HJV Hitlerjeugd Vlaanderen ISA International Student Assembly JL Jeunesse Légionnaire JR Jeunesse Rexiste ML Mişcarea Legionară MP Mocidade Portuguesa NJHC Nederlandse Jeugdherberg Centrale NJS Nationale Jeugdstorm NOC Nederlandsche Oost Compagnie NSB Nationaal-Socialistische Beweging NSDAP Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei NSJV Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen NSSF Nationaal-Socialistisch Studentenfront NSU Nationalsocialistisk Ungdom NSUF Nasjonal Samlings Ungdomsfylking NSVO Nationaal-Socialistische Vrouwenorganisatie ONB Opera Nazionale Balilla SF Sección Femenina SS Schutzstaffel Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen VNV Vlaams Nationaal Verbond WE-Lagern Wehrertüchtigungslagern 5 Lijst van figuren Figuur 1 Jeugdleidersbijeenkomst te Garmisch-Partenkirchen . 42 Figuur 2 Spotprent ‘Kokadorus Roosevelt’ . 63 Figuur 3 Ondertekening stichtingsakte door Van Geelkerken en Stang . 69 Figuur 4 Affiche Europees jeugdcongres Wenen 1942 . 73 Figuur 5 Kameraadschapsmiddag te Milaan . 77 Figuur 6 Openingsplechtigheid van de sportevenementen te Milaan . 77 Figuur 7 Affiche weersportkampen I . 89 Figuur 8 Affiche weersportkampen II . 89 Figuur 9 Affiche Landdienst I . 96 Figuur 10 Affiche Landdienst II . 96 6 Wees dapper, word Stormer, Stormer en strijder voor Nederland, Voor Germanje’s eer, voor Europa’s weer Sluit je aan, blijf niet staan aan den huizenkant. Wees dapper, word Stormer Alles voor Leider en Vaderland, Stroop de mouwen op, hijsch de vlag in top, Met den Jeugdstorm klim in ’t want! 1 1 ‘Propaganda marschlied voor den Nat. Jeugdstorm. Wees dapper, word Stormer! Tekst en muziek van Max Blokzijl. Bewerking Frans Vink’, De Stormmeeuw 9 (1943) afl. 0, 300. 7 Inleiding Fascisme zonder grenzen? Wat is fascisme? Deze bondige, maar uiterst complexe vraag houdt historici, politicologen en andere onderzoekers sinds de opkomst van het fenomeen in de jaren twintig tot de dag van vandaag bezig. Hoewel een kleine honderd jaar na Mussolini’s machtsovername in 1922 op dit gebied belangrijke progressie is geboekt, wordt men uit het publieke debat van tegenwoordig vaak niet veel wijzer. In augustus 2006 wierp de toenmalige president van de Verenigde Staten George Bush de term ‘Islamofascism’ op als vijand van het Westen.2 Antiglobalisten en anti-Amerikaanse groeperingen stelden daarentegen het beleid van Bush op een lijn met fascisme.3 Martin Bosma, Tweede Kamerlid voor de Partij voor de Vrijheid, suggereert door Hitler als een linkse socialist te kenschetsen dat huidige linkse partijen in het Nederlandse politieke bestel in nationaalsocialistische traditie staan.4 Rob Riemen, essayist en oprichter-directeur van het Nexus Instituut, duidt op zijn beurt juist de partij van Bosma en diens leider Geert Wilders als ‘het prototype van hedendaags fascisme’.5 Tijdens een antivluchtelingendemonstratie in Amsterdam in februari 2016 stond de islamkritische protestbeweging Pegida letterlijk en figuurlijk lijnrecht tegenover een groep van veelal linksgeoriënteerde tegendemonstranten. Aantijgingen over vermeende fascistische karaktertrekken vlogen over en weer; Pegida-aanhangers werden voor nazi’s uitgemaakt (onder meer door Rutger Groot Wassink, fractieleider van GroenLinks in Amsterdam), terwijl de tegendemonstranten met termen als ‘linkse fascisten’, ‘NSB’ers’ en ‘landverraders’ om de oren werden geslagen.6 De lijst met voorbeelden is lang. Los van de vraag of deze uitlatingen en stellingnames al dan niet hout snijden staat voorop dat het debat over de aard van fascisme in toenemende mate wordt vervuild door 2 Roger Griffin, ‘What fascism is not and is. Thoughts on the re-inflation of a concept’, Fascism 2 (2013) afl. 2, 259-261, aldaar 260-261. 3 Robin te Slaa en Edwin Klijn, De NSB. Ontstaan en opkomst van de Nationaal-Socialistische Beweging, 1931- 1935 (Amsterdam 2009), 23-24. 4 Martin Bosma, De schijn-élite van de valse munters. Drees, extreem rechts, de sixties, nuttige idioten, Groep Wilders en ik (Amsterdam 2010), 245-266. 5 Rob Riemen, De eeuwige terugkeer van het fascisme (Amsterdam 2010), 59. 6 ‘Pegida-demonstratie verloopt onrustig’, Het Parool, 6 februari 2016, http://www.parool.nl/amsterdam/pegida- demonstratie-verloopt-onrustig~a4239795/ (geraadpleegd op 1 juli 2016). De clash tussen de twee groepen en de scheldpartijen die hiermee gepaard gingen komen goed naar voren in een korte reportage over de (tegen)demonstratie door weblog GeenStijl. ‘GSTV. Warzone Amsterdam!’, https://www.youtube.com/watch?v=LIWcRaASKsg (geraadpleegd op 1 juli 2016). 8 uitspraken die niet of onvoldoende historisch onderbouwd zijn. De term fascisme is in de publieke discussie verworden tot een containerbegrip en een krachtig scheldwoord, waarmee alles wat als politiek verwerpelijk of abject wordt gezien gemakkelijk kan worden weggezet.7 Dergelijke tendensen zijn onwenselijk; zij doen geen recht aan al het wetenschappelijk onderzoek dat decennialang intensief is verricht. Hoe moet fascisme dan wel worden geduid? Een goed beginpunt wordt gevormd door onder de loep te nemen welk beeld aanhangers van het historische fascisme van zichzelf hadden. De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) is een uitstekend voorbeeld. In februari van het jaar 1933, ruim een jaar na de oprichting van de beweging, trad de NSB naar buiten met de publicatie Brochure nr. 3 Nationaal-socialistische (fascistische) staatsleer, waarin de ideologische grondslagen en de politieke doctrine van de beweging als volgt uit de doeken werden gedaan. Of onze beweging “nationaal-socialistisch” of “fascistisch” héét, is in wezen onverschillig. Het gaat niet om de vlag, maar om de lading; niet om den naam, maar om de beginselen. Wij imiteeren niet het Duitsche Nationaal-Socialisme (we zijn b.v. niet anti-semietisch), en we importeeren niet kant en klaar het Italiaansche fascisme (we zweren b.v. geen eed van trouw aan een “duce”), maar we streven er naar de groote beginselen en de hervormingsgedachten, die beide bewegingen gemeen hebben, - voorzoover deze kunnen leiden tot een krachtigen Nederlandschen staat, - in Nederlandschen, d.w.z. in onzen eigen nationalen geest te verwerkelijken.8 Emile Verviers, gepromoveerd econoom en een prominente NSB’er, lichtte de brochure toe door te stellen dat de ideologie van de NSB deel uitmaakte van een Europese internationale beweging, maar tegelijkertijd bezield werd door een sterk nationalistisch sentiment. Niettegenstaande
Load more

Recommended publications
  • Jocelyn Krusemeijer, Master Thesis Final Version Igitur
    Stories from the shade Dutch women in the Nazi East Jocelyn K. Krusemeijer (8533296), 28 June 2013 [email protected] Master thesis Cultural history Utrecht University Supervisors: Geraldien von Frijdag Drabbe Künzel, Willemijn Ruberg Index Introduction 3 Chapter 1 The image of women within the NSB and NSVO 14 Chapter 2 The Nazi East 23 Chapter 3 Nederlandsche Oost Compagnie (NOC) 28 Chapter 4 About women, husbands, fathers, brothers and lovers 40 Chapter 5 Who is following whom and other stories 50 Chapter 6 Conclusion 63 Appendix 67 Overview literature, archives and websites 69 2/71 Introduction Denn die einen sind im Dunkeln Und die andern sind im Licht Und man sieht die im Lichte Die im Dunkeln sieht man nicht Bertolt Brecht 1 The invisibility mentioned by Bertolt Brecht - the German author and playwright - is applicable to various and diverse groups in Dutch society and doubtlessly in other societies as well. As pointed out by the American historian Joan W. Scott, class, race and also gender play a role in determining whether people are hidden in the shadows - not necessarily being shady themselves - or performing in the limelight - not necessarily being bright and shiny.2 This paper is devoted to one of the groups in the shade, constituted by Dutch women who went voluntarily to the Nazi East during the Second World War in the framework of the Dutch contribution to Hitlers quest for Lebensraum. Starting in 1942 the Nederlandsche Oost Compagnie (NOC) (Dutch East Company) sent farmers, fishers, dairy experts, agronomists, craftsmen and construction workers to Ukraine, the Baltic States and Belarus, in order to help with the colonisation of these territories which had been occupied by Nazi Germany.
    [Show full text]
  • JORIS VAN SEVEREN Hoofdstuk 6
    Woord vooraf DEEL II Dramatis personæ MET GOED EN BLOED TEN DIENSTE Inleiding: Voor de val Hoofdstuk 5. Een standbeeld voor de aardappel DEEL I (1941–1943) OP DE EREPLAATS NAAST GOD: JORIS VAN SEVEREN Hoofdstuk 6. L’Heure H Hoofdstuk 1. (1942–1944) Een idealist, er is met hem niet te praten (1932–1934) Hoofdstuk 7. De laatste kans Hoofdstuk 2. (1944–1953) De toevlucht, zo zou het gaan (1934–1937) Slot Hoofdstuk 3. Verregaande wanorde en carenties Verantwoording (1936 –1940) Dankwoord Hoofdstuk 4. Deze troebele maanden (1940 –1941) " ! Familie en zaken van Leo Van Dorpe, voorzitter Vlaams Economisch Verbond. zakenman en pater familias aan Sint-Niklase kant. - ke mentor van Frantz. en Frantz Van Dorpe, kwam na WOI in de problemen wegens activisme, na WOII senator voor de en voorzitter van het Vlaams Economisch Verbond. van vader Leo en Frantz, parachutist voor het netwerk Baboon. ## Verdinaso Tony Herbert, Othello, Zéro en Geheim Leger; later academicus en politiek raadgever. en van de opvolger Dinaso Militanten Orde, treedt na het Verdinaso. de breuk binnen het Verdinaso toe tot de Algemeene SS-Vlaanderen en trekt naar het Oostfront; wordt nadien tweemaal bij verstek ter dood veroordeeld maar komt Verzet - hoofd van de Belgische sectie van de Special Operations ken bij het Verdinaso, stapt daarna actief in de collabora- Executive (), de Britse geheime oorlogsdienst van bij tie als propagandist; na de oorlog ter dood veroordeeld het begin van WOII. Hier Dinaso!, radio-omroep , organisator van radioverzetsnetwerk breekt met Verdinaso maar blijft actief in nevenprojecten; Samoyède. tijdens oorlog persverantwoordelijke bij de Nationale Landbouw- en Voedingscoöperatie () en einde van operatie-Athos, onderdeel van Zéro; nadien actief als chemicus, onder meer kortstondig bij Attraco.
    [Show full text]
  • On the Threshold of the Holocaust: Anti-Jewish Riots and Pogroms In
    Geschichte - Erinnerung – Politik 11 11 Geschichte - Erinnerung – Politik 11 Tomasz Szarota Tomasz Szarota Tomasz Szarota Szarota Tomasz On the Threshold of the Holocaust In the early months of the German occu- volume describes various characters On the Threshold pation during WWII, many of Europe’s and their stories, revealing some striking major cities witnessed anti-Jewish riots, similarities and telling differences, while anti-Semitic incidents, and even pogroms raising tantalising questions. of the Holocaust carried out by the local population. Who took part in these excesses, and what was their attitude towards the Germans? The Author Anti-Jewish Riots and Pogroms Were they guided or spontaneous? What Tomasz Szarota is Professor at the Insti- part did the Germans play in these events tute of History of the Polish Academy in Occupied Europe and how did they manipulate them for of Sciences and serves on the Advisory their own benefit? Delving into the source Board of the Museum of the Second Warsaw – Paris – The Hague – material for Warsaw, Paris, The Hague, World War in Gda´nsk. His special interest Amsterdam, Antwerp, and Kaunas, this comprises WWII, Nazi-occupied Poland, Amsterdam – Antwerp – Kaunas study is the first to take a comparative the resistance movement, and life in look at these questions. Looking closely Warsaw and other European cities under at events many would like to forget, the the German occupation. On the the Threshold of Holocaust ISBN 978-3-631-64048-7 GEP 11_264048_Szarota_AK_A5HC PLE edition new.indd 1 31.08.15 10:52 Geschichte - Erinnerung – Politik 11 11 Geschichte - Erinnerung – Politik 11 Tomasz Szarota Tomasz Szarota Tomasz Szarota Szarota Tomasz On the Threshold of the Holocaust In the early months of the German occu- volume describes various characters On the Threshold pation during WWII, many of Europe’s and their stories, revealing some striking major cities witnessed anti-Jewish riots, similarities and telling differences, while anti-Semitic incidents, and even pogroms raising tantalising questions.
    [Show full text]
  • Uva-DARE (Digital Academic Repository)
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Het theater van de nieuwe orde : een onderzoek naar het drama van Nederlandse nationaalsocialisten van der Logt, A.P.A.M. Publication date 2008 Link to publication Citation for published version (APA): van der Logt, A. P. A. M. (2008). Het theater van de nieuwe orde : een onderzoek naar het drama van Nederlandse nationaalsocialisten. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:01 Oct 2021 11 nawerk (5) 14-10-2008 11:14 Pagina 469 469 Noten Noten bij de Proloog 1. Coolen, A., Defresne, A., Dekker, M., Helman, A. & Van Schaik-Willing, J. (1945) Vrij volk. Herden- kingsstuk bij de bevrijding van ons land in mei 1945. Amsterdam, 114-115.
    [Show full text]
  • Kopstukken Van De Nsb
    KOPSTUKKEN VAN DE NSB Marcel Bergen & Irma Clement Marcel Bergen & Irma Clement KOPSTUKKEN VAN DE NSB UITGEVERIJ MOKUMBOOKS Inhoud Inleiding 4 Nationaalsocialisme en fascisme in Nederland 6 De NSB 11 Anton Mussert 15 Kees van Geelkerken 64 Meinoud Rost van Tonningen 98 Henk Feldmeijer 116 Max Blokzijl 132 Robert van Genechten 155 Johan Carp 175 Arie Zondervan 184 Tobie Goedewaagen 198 Henk Woudenberg 210 Evert Roskam 222 Noten 234 Literatuur 236 Colofon 238 dwang te overtuigen van de Groot-Germaanse gedachte. Het gevolg is dat Mussert zich met enkele getrouwen terug- trekt op het hoofdkwartier aan de Maliebaan in Utrecht en de toenemende druk probeert te pareren met notities, toespraken en concessies. Naarmate de bezetting voortduurt nemen de concessies die Mussert aan de Duitse bezetter doet toe. Inleiding De Nationaal Socialistische Beweging (NSB) speelt tijdens Het Rijkscommissariaat de Tweede Wereldoorlog een opmerkelijke rol. Op 14 mei 1940 aanvaardt Arthur Seyss-Inquart in de De NSB, die op 14 december 1931 in Utrecht is opgericht in Ridderzaal de functie van Rijkscommissaris voor de een zaaltje van de Christelijke Jongenmannen Vereeniging, bezette Nederlandse gebieden. Het Rijkscommissariaat vecht tijdens haar bestaan een richtingenstrijd uit. Een strijd is een civiel bestuursorgaan en bestaat verder uit: die gaat tussen de Groot-Nederlandse gedachte, die streeft – Friederich Wimmer (commissaris-generaal voor be- naar een onafhankelijk Groot Nederland binnen een Duits stuur en justitie en plaatsvervanger van Seyss-Inquart). Rijk en de Groot-Germaanse gedachte,waarin Nederland – Hans Fischböck (generaal-commissaris voor Financiën volledig opgaat in een Groot-Germaans Rijk. Niet alleen de en Economische Zaken). richtingenstrijd maakt de NSB politiek vleugellam.
    [Show full text]
  • Marcel Minnaert, Astrofysicus 1893-1970
    Marcel Minnaert, astrofysicus 1893-1970 De rok van het universum Leo Molenaar bron Leo Molenaar, Marcel Minnaert, astrofysicus 1893-1970. De rok van het universum. Balans, Amsterdam / Van Halewyck, Leuven 2003 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/mole016marc01_01/colofon.htm © 2007 dbnl / Leo Molenaar 4 In deze tijd heeft wat men altijd noemde Schoonheid, schoonheid haar gezicht verbrand Zij troost niet meer de mensen Zij troost de larven de reptielen de ratten Maar de mens verschrikt zij En treft hem met het besef Een broodkruimel te zijn op de rok van het universum (Uit Lucebert, ik tracht op poëtische wijze, Verzamelde gedichten, Amsterdam 2002, pag. 52) Leo Molenaar, Marcel Minnaert, astrofysicus 1893-1970 7 Proloog Marcel Minnaert (1893-1970): Erflater van de Groot-Nederlandse beschaving Er zijn heel wat mensen voor wie de naam van Minnaert nog een dierbare klank heeft. Dat geldt in ieder geval voor leraren in de natuurwetenschap die houden van waarnemingen in de vrije natuur. Mijn eerste kennismaking met hem had dan ook plaats via de Minnaert: zo heten de drie delen van De Natuurkunde van 't Vrije Veld die ik omstreeks 1970 heb aangeschaft. De eerste druk van dit boek verscheen eind jaren dertig. In de jaren negentig kwamen van het eerste deel van Minnaerts trilogie, Licht en kleur in het landschap, nieuw geïllustreerde uitgaven in het Engels en Duits op de markt naast de herdruk van de Minnaert in het Nederlands. Het is dan ook een uniek boek. Minnaert had vijfentwintig jaar lang natuurverschijnselen geobserveerd, daar aantekeningen van gemaakt en onderzoek gedaan naar de fysische verklaringen.
    [Show full text]
  • HJ Elias Als Leider Van Het Vlaams
    H.J. ELIAS ALS LEIDER VAN HET VLAAMS NATIONAAL VERBOND Kanttekeningen bij een artikel van Frans Van der Eist (deel 2) door Albert DE JONGHE Doctor in de Letteren en Wijsbegeerte In een voorgaand nummer van dit tijdschrift (1) verscheen een eerste reeks kritische kanttekeningen bij een artikel van F. van der Eist : Dr. Elias als leider van het VNV (2). Ik besloot met de vast- stelling dat het artikel metodologisch niet beantwoordt aan hetgeen de auteur, volgens zijn eigen verklaring, bedoeld had te schrijven : "een wetenschappelijk-historische bijdrage volledig gesteund op de geschriften van Elias zelf en op dokumenten". Ik voegde er onmid- dellijk aan toe dat ook de eigenlijke inhoud vatbaar is voor ernstige kritiek. Daarop wens ik nu wat nader in te gaan. Mijn kritiek betreft de talrijke onnauwkeurigheden, verkeerde voorstellingen, betwistbare interpretaties, leemten die alle van wezenlijk belang zijn. De schrijver had ze kunnen vermijden door een grondiger kennis van het nu reeds beschikbare bronnenmateriaal (gesteld dat hij de regels van de histo- rische kritiek had toegepast.) Bij het formuleren van mijn kritiek volg ik Van der Eist op de voet. Ik besef het onaangename van de taak, die de indruk verwekt (1) VI, 1975,34, bl. 197-238. (2) Bijdragen tot de Geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, III (1974), bl. 83-105. 329 Albert DE JONGHE dat ik er eenvoudig op uit was op alle slakken zout te strooien. Het behandelde onderwerp is echter zó belangrijk dat ik gemeend heb de tekortkomingen in de bijdrage van een bevoorrecht getuige als Van der Eist, niet onbesproken te mogen laten.
    [Show full text]
  • COMPENDIUM 2021 Stichting Werkgroep Herkenning
    Werkgroep Herkenning COMPENDIUM 1981 – 2021 ERVARINGEN VAN KINDEREN EN KLEINKINDEREN VAN ‘FOUTE OUDERS’ Gonda Scheffel-Baars Cuny Holthuis-Buve Paul Mantel Teun van der Vaart Een uitgave van de Stichting Werkgroep Herkenning Derde druk © 2021 Stichting Werkgroep Herkenning Vestigingsadres: Grotekreek 28 8032 JD Zwolle Postadres: Rijksstraatweg 193 1115 AR Duivendrecht Kamer van Koophandel: 41131339 ING BANK: NL24 INGB 0005 2857 97 Mobiel: +31 (0)6 330 57 003 E-mail: [email protected] Website: https://www.werkgroepherkenning.nl/ Voor actuele contactgegevens raadpleeg altijd de website: https://www.werkgroepherkenning.nl/ © Stichting Werkgroep Herkenning INHOUD Inleiding 6 0.1 Opzet van het compendium 0.2 Terminologie 0.3 Bronnenmateriaal DEEL I Hoofdstuk 1 Historische achtergronden 10 1.1 Inleiding/vooraf 1.2 De NSB in de jaren ’30 1.3 Mei 1940 en de beginjaren van de Duitse bezetting: de Nieuwe Orde 1.4 Nationaal-socialistische nevenorganisaties van de NSB: 1.4.1 De NSVO (Nat. Soc. Vrouwen Organisatie) 1.4.2 De Nationale Jeugdstorm 1.4.3 Nat. Soc. ‘fronten’ en ‘gilden’ 1.4.4 De WA (Weer Afdeling) 1.4.5 De SS 1. Nederlandse of Germaanse SS 2. Nederlandse vrijwilligers in de Waffen SS aan het Oostfront 3. Standarte ‘Westland’ 4. Standarte ‘Nordwest’ 5. Het Nederlandse Vrijwilligerslegioen 6. De Landstorm 1.4.6 De Landwacht 1.5 Dolle Dinsdag en daarna 1.6 Winter ’44 en voorjaar ’45 1.7 De arrestaties Hoofdstuk 2 Stichting Werkgroep Herkenning 31 2.1 Doelstellingen 2.2 Definiëring van de doelgroep 2.3 (Leeftijds)categorieën
    [Show full text]
  • The 1948 Crisis in Ties Between the Netherlands and Afrikaner Nationalists, New Contree, 78, July 2017, Pp
    The 1948 crisis in ties between the Netherlands and Afrikaner nationalists, New Contree, 78, July 2017, pp. 58-74 Cousins no more? The 1948 crisis in ties between the Netherlands and Afrikaner nationalists Patrick Furlong Alma College, USA [email protected] Abstract Despite historic Dutch-Afrikaner links, the Netherlands became a leading critic of South Africa’s National Party (NP) government. Many scholars agree that while differences on involvement in World War II hurt ties, the NP’s apartheid policy caused a major rift only much later. This study examines the roots of that rift in Dutch responses to the 1948 NP victory, the ensuing controversy, and that over appointing Otto du Plessis as envoy to The Hague. Afrikaner nationalists were as baffled by their cousins’ not understanding their wartime refusal to aid the Allies as most Dutch were by many Afrikaners’ wartime actions, discounting such criticism as misinformed and not understanding how much Nazi racial ideology made their apartheid platform toxic. Such different recent histories had made them strangers to each other so that, despite efforts to paper over strained relations, the eventual rupture was significantly shaped by the earlier crisis. Keywords: Afrikaner nationalism; Netherlands; Second World War; Apartheid; National Party; Daniel Malan; Pierneef; Otto du Plessis. Introduction The Netherlands was a fierce critic of the Afrikaner-led National Party (NP) government’s apartheid policy.1 Its government supported the Defence and Aid Fund, which helped African political detainees and their families,2 in 1977 suspended and in 1981 ended a 1951 cultural accord,3 and barred president FW de Klerk’s entry even after he unbanned the liberation movements.4 Yet, Afrikaner ties of ancestry, religion, and language to the Dutch stamland 1 HO Terblanche, “Nederland en Suid-Afrika: Herontdekking van stamverwantschap”, Journal for Contemporary History, 20(2), 1995, pp.
    [Show full text]
  • De Vlaams-Nationalistische Partijen En Organisaties Bruno De Wever En Koen De Scheemaeker
    808 Bronnen van privé-instellingen 5.5. Bronnenpublicaties Documents sur la fondation du pcb, in Cahiers marxistes, 1971, speciaal nummer. In de nrs. 2 (p. 43-47), 9 (p. 44-54) en 10 (p. 71-88) van hetzelfde tijdschrift worden eveneens documenten gepubliceerd die betrekking hebben op de ontstaans periode van de kpb. “ Le Drapeau Rouge ” clandestin. Brussel, 1971. De klandestiene “ Roode Vaan ”. Brussel, 1971. Alphonse Bonenfast. Rapport sur la dissidence grippiste (1968), in Cahiers marxistes, 2002, nr. 222. 6. De Vlaams-nationalistische partijen en organisaties Bruno De Wever en Koen De Scheemaeker 6.1. Bibliografie Courrier hebdomadaire du CRISP wijdde talrijke artikels aan Vlaams-nationalis- tische partijen en organisaties na de Tweede Wereldoorlog : 1962, nrs. 148 & 169 ; 1964, nr. 230 ; 1966, nrs. 336 & 345 ; 1973, nrs. 604 & 606 ; 1992, nr. 1356 ; 1993, nrs. 1416-1417, 2002, nr. 1748. De Wever (Br.). Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945. Tielt-Gent, 1994. De Wever (Br.), Vrints (A.). Vlaams-nationalisme. Natievorming, ideologie en politieke stroming, in Sanders (L.), Devos (C.), eds. Politieke ideologieën in Vlaanderen. Antwerpen, 2008. De Wever (Ba.). Het Vlaams-nationalisme na de Tweede Wereldoorlog. Verrij- zenis of herrijzenis ?, in Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, 1997, nr. 3, p. 277-290. De Winter (L.). The Volksunie and the dilemma between policy succes and elec- toral survival in Flanders, in Regionalist Parties in Western Europe. London, 1998, p. 28-50. Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. Tielt, 1998 bevat ingangen op alle Vlaams-nationalistische partijen en organisaties, een overzichtsartikel over Vlaams-nationalistische partijen (B.
    [Show full text]
  • Vraaggesprek Met Dick Kampman Over Zijn Onderzoek Naar
    Vraaggesprek met Dick Kampman over zijn onderzoek naar stereotypering van de NSB en hoe dat kon blijven bestaan Introductie tot: ‘Kritische beschouwing over collaboratie’ (2011) en het nog uit te komen ‘Stereotypering van NSB en NSB’ers’ (2015) door J.L.M. Ebberink november 2014 1 ISBN 978-90-73947-00-9 NUR trefwoorden: sociologie, geschiedenis Uitgeverij Informatie Dokumentatie Algemeen Groningen, 2014 http://www. uitgeverida.nl Uitgegeven naar aanleiding van de bijeenkomst van de Werkgroep Herkenning op 20 november 2014 2 Voorwoord De bedoeling van dit geschriftje is een introductie te geven op de twee wetenschappelijke uitgaven van Dick Kampman: Kritische beschouwingen over collaboratie: stereotypering van de NSB (2011) en het vervolg erop, dat binnenkort uitkomt. Deze studies zijn door hun taal en methode vooral voor een wetenschappelijk georiënteerd publiek geschreven. Het idee kwam op om de vondsten die hij gedaan heeft tijdens zijn onderzoek naar vooroordelen en stereotypering wat breder uit te dragen. Het onderzoek zelf is eigenlijk niet samen te vatten omdat het om bewijsvoering gaat, waarbij alle overwegingen meetellen. Om het wetenschappelijk jargon zo veel mogelijk te mijden kwam het idee van een interview naar voren. Als socioloog heeft Dick Kampman onderzoek gedaan gebruik makend van wetenschappelijke methoden. Om het te lezen is wetenschappelijke voorkennis handig. De boeken zijn echter ook door leken te lezen. Maar dat vereist dan wel geduld. Dit is een poging om aan degene die nóch het geduld nóch de voorkennis hebben om zich in de boeken te verdiepen, te laten zien wat Dick Kampman beoogd heeft met zijn onderzoek en wat hij helaas heeft moeten constateren.
    [Show full text]
  • 'With a Stretched Arm. Like Superman, Not Like
    ‘With a stretched arm. Like Superman, not like Hitler’. The Politics of Commemorative Irreverence in Astronaut van Oranje (2013) by Andy Fierens and Michaël Brijs ‘Met gestrekte arm. Zoals Superman, niet zoals Hitler’. De uitdagingen van het culturele geheugen in Astronaut van Oranje (2013) van Andy Fierens en Michaël Brijs Jan Lensen, Freie Universität Berlin Abstract. This essay offers an analysis of the aesthetical and political implications of the seemingly random use of names of figures from Belgian collaborationist history in the novel Astronaut van Oranje (2013) by Flemish authors Andy Fierens and Michaël Brijs. More specifically, it investigates the framing of the memory of World War II in Belgium by means of a satirical fantasy story that fuses elements from the dystopian imagination, science fiction, Gothic horror, and popular culture. Drenched in satire, hyperbole, absurdities, coarse humor, and blatant clichés, the novel eschews historiographical relevance and deliberately ignores the sensibilities that govern public and political discourses about this war past. By doing so, so I argue, it offers a provocative engagement with established practices in both Belgian and Flemish cultural memory, implementing what I will call a ‘politics of commemorative irreverence’. Keywords: Second World War, collaborationism, cultural memory, Andy Fierens, dystopia, science fiction, satire / Tweede Wereldoorlog, collaboratie, cultureel geheugen, Andy Fierens, dystopie, science fiction, satire Journal of Dutch Literature, 6.2 (2015), 37-58 Jan Lensen 38 Introduction The use of the comic in cultural representations of suffering and perpetration seems governed by a stringent ethical imperative. While the comical presentation of affliction is considered the privilege of those subjected to it (the insiders and, by extension, their descendants), the permission to laugh at perpetrators is tied to the condition of not being one (the outsiders, although this category is obviously much more difficult to demarcate).
    [Show full text]