Dolina Tywy Koło Gryfina

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Dolina Tywy Koło Gryfina Chrońmy Przyrodę Ojczystą 64 (4): 24–44, 2008. Dolina Tywy koło Gryfina – ważna ostoja zachodniopomorskiej przyrody STEFAN FRIEDRICH, PIOTR WALOCH Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, Akademia Rolnicza 70-434 Szczecin, ul. Słowackiego 17 e-mail: [email protected], [email protected] 1. Wstęp Dolina dolnego odcinka rzeki Tywy należy do najbardziej ma- lowniczych i cennych przyrodniczo miejsc Pomorza Zachodniego. Charakteryzuje się ona bogatą w rzadkie i chronione gatunki florą oraz fauną, dobrze zachowanymi fitocenozami, nagroma- dzeniem okazałych i sędziwych drzew, wąwozową formą doliny, czystą wodą i bystrym nurtem rzeki. Znaleźć tu można także pamiątki o wartościach historycznej i kulturowej – ruiny młyna w jednym z najbardziej malowniczych fragmentów doliny oraz nieczynną linię kolejową na krawędzi doliny. Walory te dostrze- żono już podczas inwentaryzacji florystycznej gminy Gryfino (Jasnowska i in. 1997). Zaproponowano wówczas utworzenie rezerwatu krajobrazowo-biocenotycznego „Skarpa Tywy”, obej- mującego fragment doliny między Szczawnem i Żórawkami, oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu – na całej długości rze- ki. W Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Gryfino proponuje się utworzenie Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego na kilkukilometrowym dolnym odcinku rzeki. Jednak jak dotąd żaden z projektów i propozycji ochrony nie doczekał się realizacji. Mamy nadzieję, że wykonana w latach 2003–2004 szczegółowa inwentaryzacja flory i fitocenoz (Waloch 2004), oraz badania uzupełniające prowadzone w latach 2005–2006 (Friedrich, Waloch 2006) przyczynią się do urzeczywistnienia powyższych zamierzeń. 24 Dolina Tywy koło Gryfina – ważna ostoja zachodniopomorskiej przyrody Tematem niniejszego artykułu jest syntetyczne przedstawie- nie wyników badań inwentaryzacyjnych i waloryzacyjnych flory oraz fitocenoz dolnego odcinka rzeki Tywy, określenie ich za- grożeń oraz sposobów ochrony. 2. Ogólna charakterystyka obszaru Tywa płynie w zachodniej części województwa zachodniopo- morskiego, biorąc swój początek w okolicach Trzcińska Zdroju i uchodząc do Odry Wschodniej (Regalicy) na wysokości Gryfina. Ma 44,6 km długości i leży w całości na terenie powiatu gryfiń- skiego w województwie zachodniopomorskim. Górny i środko- wy odcinek Tywy o przebiegu południkowym ma charakter ty- powej rzeki niżowej. W dolnym odcinku rzeka skręca i płynie na zachód, początkowo w płaskiej dolinie (Wirówek – Szczawno), następnie w głębokiej dolinie o stromych zboczach (Szczawno – Żórawki), a krótki, ujściowy odcinek (Żórawki – Gryfino) bie- gnący przez płaski teren jest przebudowany i wykorzystywany jako kanał odprowadzający wody chłodnicze elektrowni Dolna Odra. Badania prowadzono w latach 2003–2006 w dolinie Tywy na odcinku od miejscowości Wirówek do przepustu pod dro- gą krajową nr 31 (Szczecin – Kostrzyn) koło miejscowości Żórawki (ryc. 1). Jest to obszar o długości około 4 km i szeroko- ści oscylującej od 20 do 300 m oraz powierzchni blisko 40 ha. Badany teren położony jest w obrębie mezoregionu Równiny Wełtyńskiej, makroregionu Pobrzeże Szczecińskie (Kondracki 2002). Młodoglacjalny krajobraz morenowy Tywa przecina krę- tą i głęboką doliną o wysokości zboczy dochodzących do 20 m i nachyleniu do 40°. Dolinę budują przede wszystkim gleby brunatne (właściwe i wyługowane) wytworzone z piasków na- glinowych i glin zwałowych lekkich. Mniejszy udział mają gleby rdzawe i bielicowe wytworzone z piasków luźnych różnej ge- nezy oraz różnego typu gleby bagienne (w tym gleby torfowisk niskich). Wśród typów siedliskowych lasów dominują tu sie- dliska lasowe (las wilgotny, las świeży, las mieszany świeży). Zaznacza się także niemały udział siedlisk borowych oraz olsów (POPM 1964, WBGUR 1969, Operat 1995). Rzeczywista ro- ślinność doliny Tywy w dużej mierze pokrywa się z roślinnością 25 S. Friedrich i P. Waloch ABC DE 54° Gryfino 50° 16° 24° Szczawno ¯órawki Ty w a Wirówek 500 m Ryc. 1. Lokalizacja terenu badań w dolinie Tywy: A – obszar badań, B – proponowany rezerwat, C – lasy, D – zabudowania, E – droga krajowa nr 31. Fig. 1. Location of the study area in the Tywa River valley: A – investigated area, B – proposed nature reserve, C – forest, D – build-up area, E – main road no. 31. potencjalną tego obszaru (IGPZ 1995). Znajduje to swoje od- zwierciedlenie szczególnie w dużym udziale łęgów, grądów oraz buczyn. 3. Flora i roślinność 3.1. Flora Na badanym obszarze stwierdzono 241 gatunków roślin na- czyniowych. Najliczniej reprezentowane są rośliny dwuliścien- ne (Magnoliopsida), a wśród nich przedstawiciele rodziny astro- wate (Asteraceae). Dominują taksony rodzimego pochodzenia (spontaneofity), stanowiące około 90% flory badanego obiektu. Wśród nich przeważają gatunki rodzime naturalne (spontane- ofity niesynantropijne), stanowiące przeszło 50% flory; nieco mniej jest apofitów (spontaneofitów synantropijnych) – blisko 40%. Pozostałe taksony to gatunki obcego pochodzenia (antro- pofity) – tak więc wskaźnik antropofizacji wynosi poniżej 10%. 26 Dolina Tywy koło Gryfina – ważna ostoja zachodniopomorskiej przyrody W spektrum biologicznym flory wyraźnie przeważają hemikryp- tofity (46,7%). Pozostałe grupy biologiczne mają następujący udział: kryptofity – 23,3%, fanerofity – 18,3%, terofity – 9,6%, chamefity – 2,1%. Wśród stwierdzonych gatunków, 28 to gatunki przyrodniczo cenne (tab. 1) ze względu na: status ochronny (Rozporządzenie 2004), zagrożenie w Polsce i na Pomorzu Zachodnim (Żukowski, Jackowiak 1995, Kaźmierczakowa, Zarzycki 2001), lub rzadkość występowania (Kujawa-Pawlaczyk 2001). Gatunki te mają na badanym odcinku doliny od jednego do kilku stano- wisk, a ich populacje w chwili obecnej wydają się niezagrożone. Większość tych taksonów rośnie w żyznych lasach liściastych z rzędu Fagetalia. Najcenniejszym gatunkiem, znajdującym się we wszystkich uwzględnionych w tabeli kategoriach waloryza- cyjnych, jest buławnik wielkokwiatowy Cephalanthera dama- sonium (ryc. 2) występujący – począwszy od znalezienia stano- wiska w 2003 roku do 2008 roku – na stanowisku liczącym rokrocznie 30–40 kwitnących i owocujących osobników. Jest to nowe stanowisko w kraju (53°13’32” N, 14°31’22” E; kwadrat ATPOL AC-03; oddział 80b leśnictwa Wełtyń), a najbliższe zna- ne stanowisko buławnika znajduje się w Puszczy Bukowej pod Szczecinem (Ziarnek 2002). W Polsce jest to gatunek rzadki, występujący na rozproszonych stanowiskach, częściej na po- łudniu (Mirek, Piękoś-Mirkowa 2006). Bardzo cennymi tak- sonami są również gatunki narażone na wyginięcie na Pomorzu (V): czerniec gronkowy Actaea spicata, gnieźnik leśny Neottia ni- dus-avis (ryc. 3) i jastrzębiec żmijowcowaty Hieracium echioides. 3.2. Roślinność Na badanym odcinku doliny Tywy dominują zbiorowiska le- śne, a wśród nich żyzne lasy liściaste z klasy Querco-Fagetea. Ponadto występują sztuczne bory sosnowe oraz olsy wraz z bę- dącymi w ich dynamicznym kręgu zbiorowisk zaroślami wierz- bowymi. Stwierdzono specyficzną strefowość w układzie zbio- rowisk leśnych świadczącą o dużej naturalności tego obszaru. Na terasie zalewowej wykształciły się fitocenozy łęgu jesionowo- -olszowego. Nieco wyżej, w dolnych partiach zboczy dominują żyzne grądy dębowo-grabowe z przytulią leśną. W najwyższych 27 28 S. FriedrichiP.Waloch Tabela 1. Chronione, zagrożone i rzadkie gatunki roślin naczyniowych dolnego odcinka doliny Tywy: PL – gatunki chronione (Rozporządzenie 2004; ● – ochrona ścisła, ○ – ochrona częściowa; RDB – Polska Czerwona Księga Roślin (Kaźmierczakowa, Zarzycki 2001); PZ-W – Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zachodniego i Wielkopolski (Żukowski, Jackowiak 1995; E – gatunki skrajnie zagrożone wymarciem, V – gatunki narażone, stopniowo zanikające, R – gatunki rzadkie i przez to potencjalnie zagrożone, I – gatunki o nieokreślonym zagrożeniu); PZ – rośliny cenne dla Pomorza Zachodniego (Kujawa-Pawlaczyk 2001). Table 1. Protected, threatened, and rare vascular plant species occurring in the Tywa River valley: PL – protected species (Rozporządzenie 2004; ● – strict protection, ○ – partial protection; RDB – Polish Red Data Book of Plants (Kaźmierczakowa, Zarzycki 2001); PZ-W – threatened vascular plants of the Western Pomerania and Wielkopolska regions (Żukowski, Jackowiak 1995; E – species in danger of extinction, V – vulnerable species, continuously declinig, R – rare and therefore potentially threatened species, I – species of undetermined threat category); PZ – species to which attention should be paid in Western Pomerania (Kujawa-Pawlaczyk 2001). Gatunek – Species PL RDB PZ-W PZ Paprotka zwyczajna Polypodium vulgare L. ○ + Cis pospolity Taxus baccata L. ● R + Grążel żółty Nuphar lutea (L.) SIBTH. & SM. ○ + Czerniec gronkowy Actaea spicata L. V + Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis SCHREB. ● + Kokorycz wątła Corydalis intermedia (L.) MÉRAT R + Fiołek przedziwny Viola mirabilis L. R + Tojeść gajowa Lysimachia nemorum L. + Dolina Tywy koło Gryfina koło –Tywy Dolina ważna ostoja przyrody zachodniopomorskiej Porzeczka czarna Ribes nigrum L. ○ Bluszcz pospolity Hedera helix L. ○ + Kruszyna pospolita Frangula alnus MILL. ○ Barwinek pospolity Vinca minor L. ○ + Marzanka wonna Galium odoratum (L.) SCOP. ○ Przytulia leśna Galium sylvaticum L. + Kalina koralowa Viburnum opulus L. ○ Wiciokrzew pomorski Lonicera periclymenum L. ● + Zerwa kłosowa Phyteuma spicatum L. + Jastrzębiec żmijowcowaty Hieracium echioides LUMN. V Kocanki piaskowe Helichrysum arenarium (L.) MOENCH ○ Konwalia majowa Convallaria majalis L. ○ Śniedek baldaszkowaty Ornithogalum umbellatum L. ● Śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis L. ● I + Buławnik
Recommended publications
  • Wynik Odwodnień Górniczych Ze Sprawozdań Gromadzonych W Oparciu O Program Badań Statystyki Publicznej W Podziale Na Obszary
    Wynik odwodnień górniczych ze sprawozdań gromadzonych w oparciu o Program Badań Statystyki Publicznej w podziale na obszary bilansowe wód podziemnych Suma odwodnień Kod obszaru Lp. Nazwa obszaru bilansowego górniczych z 2016 r. bilansowego [tys. m3]* 1 Tążyna G01 2 Mień G02 3 Drwęca G03 4 Zielona Struga G04 5 Struga Toruńska G05 6 Brda G06 7 Fryba G07 8 Wda G09 9 Osa G10 10 Mątawa G11 11 Wierzyca G12 12 Zlewnia Raduni i Motławy G14 13 Zlewnia Słupi G15 14 Zlewnia Łupawy G16 15 Zlewnia Łeby G17 16 Zlewnia Redy-Piaśnicy G18 17 Zalew Wiślany G19 18 Elbląg i Żuławy Elbląskie G20 19 Zlewnia Pasłęki i Baudy G21 20 Wag (Czadeczka) GL01 21 Mała Wisła do ujścia Przemszy GL02 39997 22 Przemsza GL03 270672 23 Górna Odra (Odra po Koźle) GL04 30377 24 Kłodnica GL05 34929 25 Wisła od Przemszy do Skawy K01 573 26 Czarna Orawa K02 970 27 Wisła od Skawy do Dunajca K03 10305 28 Dunajec K04 29 Wisła od Dunajca do Wisłoki K05 2303 30 Wisłoka K06 13948 31 Wisła od Wisłoki do Sanu K07 3871 32 San K08 33 Strwiąż i Mszaniec do granicy państwa K09 34 Wisła od Sanu do Sanny K10 35 Górna Warta P01 36 Liswarta (bez Kocinki) P02 37 Warta od Liswarty do Widawki P03 3572 38 Widawka P04 218392 39 Warta od Widawki do Neru P05 40 Ner P06 41 Warta od Neru do Prosny P07 237357 42 Prosna P08 43 Warta od Prosny do Kan. Mosińskiego P09 44 Poznańska Zlewnia Warty P10 45 Wełna P11 46 Warta od Obrzycka do Noteci P12 47 Obra P13 48 Górna Noteć P14 2007 49 Noteć Pradoliny Toruńsko - Eberswaldzkiej P15 50 Gwda P16 51 Drawa P17 52 Dolna Warta P18 53 Uznam, Zalew Szczeciński S01 54 Międzyodrze S02 55 Wolin (bez części zachodniej) S03 56 Gowienica S04 57 Lewobrzeżna Dolna Odra (Gunica - Ucker) S05 58 Ina S06 59 Płonia S07 60 Rurzyca, Tywa S08 61 Myśla, Kurzyca, Słubia S09 62 Ilanka, Pliszka, Konotop S10 63 Dziwna i Przymorze S11 64 Rega i Przymorze S12 65 Parsęta, Radew, Przymorze - Resko S13 66 Wieprza i Grabowa S15 67 Obrzyca i Krzycki Rów W01 Suma odwodnień Kod obszaru Lp.
    [Show full text]
  • Wrocław. Rewers. Scenariusze Miasta Przyszłości
    Seria „Strategie dla Miasta Przyszłości” foresight społeczny wrocław 2036/2056 miasto przyszłości / laboratorium wrocław Tom_0 Wrocław. Rewers Scenariusze miasta przyszłości Redakcja Kamila Kamińska, Małgorzata Pięta-Kanurska, Aleksandra Snitsaruk foresight społeczny Wrocław 2036/2056 Tom_0 wrocław. rewers scenariusze miasta przyszłości Redakcja Kamila Kamińska, Małgorzata Pięta-Kanurska, Aleksandra Snitsaruk Foresight Społeczny Wrocław 2036/56. Projekt Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016 Wprowadzenie Strategie dla Miasta Przyszłości Łukasz Medeksza 007–011 Wprowadzenie Wrocław rewers: od drugiej strony, od nowa - w poszukiwaniu oddolnych scenariuszy miasta Kamila Kamińska 013–017 ROZDział_1 ROZDZIAł_2 W POSZUKIWANIU MIASTA PRZYSzłości HETerOTOPIE MIEJSKIE – ODDOLNE SCENARIUSZE Układanki miejskie Wrocław po drugiej stronie lustra Kamila Kamińska Kamila Kamińska 021–027 121–125 Raport z działań Wrocław na 13. piętrze Stowarzyszenia Edukacji Krytycznej Magdalena Gruna 127–147 Mariusz Gaj 029–043 „ręce wytarli o liście” „I będę w bańce i będę sobie rozmawiał Ilona Witkowska ze sobą w bańce” 149–157 Agnieszka Wieszaczewska 045–054 Futurlab Olga Chrebor 159–167 Zieleń dzieci Aleksandra Zienkiewicz 057–063 THINKDADA 2056 Tomasz Jakub Sysło 169–172 Raport końcowy Spotkania społeczne „Wrocław 2036 i 2056” Kotlet z tygrysa czyli zawsze jest teraz Hanna Janczak Hanna Janczak Grzegorz Tymoszyk 175–183 2036065–089 Miasto mlekiem i czekoladą płynące Rozmowa z dziećmi – wolontariuszami szkolnymi Margaret Ohia Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci 185–188 Joanna Waszkiewicz Wody wieczny wrot Maria Idzikowska Katarzyna Niepogodzińska 091–096 191–195 Fantazmaty, narracje, symbole. Oddolne scenariusze przyszłości Wrocławia – głos mieszkańców Tomasz Kasprzak 099–116 2056 ROZDZIAł_2 ROZDział_3 ROZDział_4 HETerOTOPIE MIEJSKIE – ODDOLNE SCENARIUSZE STRATEGIE, SCENARIUSZE, WIZJE KORZENIE I SKRzydła MIASTA Wrocław po drugiej stronie lustra Wprowadzenie Ku miejskim transgresjom Kamila Kamińska Małgorzata Pięta-Kanurska Kamila Kamińska 199–203 271–273 Wrocław na 13.
    [Show full text]
  • Determining Polybrominated Diphenyl Ethers in Surface Waters of Western Pomerania Using Gas Chromatography with Electron Capture Detection
    Pol. J. Environ. Stud. Vol. 24, No. 3 (2015), 961-968 DOI: 10.15244/pjoes/34010 Original Research Determining Polybrominated Diphenyl Ethers in Surface Waters of Western Pomerania Using Gas Chromatography with Electron Capture Detection Marlena Byczkiewicz*, Maciej Jabłoński** Institute of Chemistry and Environmental Protection, West Pomeranian University of Technology, Al. Piastow 42, 71-065 Szczecin, Poland Received: 10 October 2014 Accepted: 29 December 2014 Abstract We show how to determine polybrominated diphenyl ethers in aqueous samples using liquid-liquid extraction and gas chromatography with electron capture detection (LLE-GC-μECD). This method, due to its simplicity, low limits of determination (7-9 pg/L), high accuracy, relatively low costs, and high recovery coef- ficients for all of these PBDEs (86-92%), offers enormous benefits for routine analyses of PBDEs. The devel- oped method was applied to surface water samples collected from different sampling points in western Pomerania. Keywords: polybrominated diphenyl ethers, surface water, gas chromatography, liquid-liquid extrac- tion Introduction the transfer and dissemination of PBDEs in the environ- ment. Particularly toxic are the following PBDEs: BDE-28, Polybrominated diphenyl ethers (PBDEs) are classified BDE-47, BDE-99, BDE-100, BDE-153, and BDE-154. as persistent organic pollutants. They are added to plastics, Most of these congeners are part of a commercial prepara- paints, coatings, and textiles, as well as resins and poly- tion to delay the combustion process – pentaBDE [3]. meric materials to reduce their flammability without the PBDE solubility in water decreases with increases in formation of chemical bonds between the additives and the the number of bromine atoms in the molecule, and the polymeric materials [1-4].
    [Show full text]
  • Przeglad Historyczny-R1961-T52-N3
    H O Z P R A W Y BENEDYKT ZIENTARA Rola Szczecina w odrzańskim i bałtyckim handlu zbożem X I I I -X I V w. (cz. :l) Już od wielu lat, a szczególnie w okresie powojennym, uwaga pol­ skiej nauki historycznej zwraca się ku zagadnieniom bałtyckiego handlu zbożem, Wiążąc je z doniosłymi przemianami społeczno-gospodarczymi Rzeczypospolitej w XVI wieku. Tenże okres w dziejach bałtyckiego handlu zbożem zwrócił uwagę wielu obcych badaczy, zwłaszcza niemiec­ kich. Inaczej wyglądają poprzednie okresy tego handlu, które dotych­ czas w naszej nauce raczej nie budziły zainteresowania, zapewne dla­ tego, że tereny zainteresowane handlem zbożowym w XIII—XIV w. — głównie nadmorskie — nie wchodziły wówczas w ramy polskiego orga­ nizmu państwowego, a centralne ziemie Polski nie były jeszcze wciąg­ nięte w produkcję zboża na eksport. Na Bałtyku jednak wiek XIII i pierwsza połowa XIV to okres znacznego rozwoju handlu zbożem, przede wszystkim w ramach opera­ cji handlowych Hanzy. Dziś jest już rzeczą znaną, że w przeciwieństwie np. do handlu śródziemnomorskiego znaczną rolę w handlu bałtyckim odgrywały towary masowe, obok drzewa i produktów drzewnych oraz ryb — również zboże i mąka. Znaczenie bałtyckiego handlu zbożem w tym okresie podkreślał szczególnie w swych wystąpieniach i pracach wybitny historyk Hanzy Fritz R ö r i g, a do jego zdania przychyliła się znaczna liczba innych badaczyi. Jednakże poza starymi pracami Naudégo i Semraua2 brak wciąż prac szczegółowych, które uzasadniłyby oparte na ogólnikach tezy Röriga. Na zbadanie czeka również wpływ tego eksportu zboża na zaplecze rolnicze, które go do­ 1 Por. artykuły i prace F. Röriga wydane w zbiorze: Wirtschaftskräfte im Mittelalter, W eim ar 1959, s.
    [Show full text]
  • Anthropogenic Pressure on the Largest Lakes of the River Tywa Catchment
    Jacek Kubiak et al. Limnol. Rev. (2017) 17, 3: 123–132 DOI 10.1515/limre-2017-0012 Anthropogenic pressure on the largest lakes of the River Tywa catchment Jacek Kubiak1*, Sylwia Machula1, Dorota Oszkinis2, Dominik Rokicki1 1Department of Hydrochemistry and Aquatic Biological Resources, West Pomeranian University of Technology, Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin, Poland, e-mail: [email protected] (*corresponding author); [email protected] 2Eurobiznes, Boguchwały 8, 71-530 Szczecin, Poland Abstract: The largest lakes of the River Tywa basin i.e. Strzeszowskie, Dołgie, Swobnica and Dłużec (north-west Poland, West Pomeranian Lakeland) were studied in the period 2008–2013, usually in a six week cycle. The aim of the study was to determine the degree of anthropogenic pressure on the lakes. Anthropogenic pressure was assessed against the natural vulnerability of lakes to degradation and the actual rate of eutrophication, with particular consideration of the catchment areas. Catchments of the studied lakes were classified as III class – catchment with moderate possibility of matter supply to lakes. Lakes Swobnica and Dłużec are characterised by low resistance to degradation. Lake Strzeszowskie is categorised as having moderate resistance and Lake Dołgie is non-resistant to degradation and highly susceptible to external pressure. The rate of eutrophication of lakes Strzeszowskie and Dłużec was found to be moderate, whereas lakes Dołgie and Swobnica show a high rate of eutrophication. The analysis of nutrient loading reaching the waters of the aforementioned lakes shows that the main area source is arable land, and the fundamental point source is the inflow of river waters to each of the analysed reservoirs.
    [Show full text]
  • Wyznaczenie Kluczowych Stref Dla Poprawy Retencji Wody W Polskiej
    Wyznaczenie kluczowych stref dla poprawy retencji wody w polskiej części zlewni rzeki Odry Analiza możliwości retencji wody w systemach melioracyjnych i ich potencjalna rola w łagodzeniu niskich przepływów zimowych rzeki Odry Dr Mateusz Grygoruk Mgr inż. Paweł Osuch Mgr inż. Paweł Trandziuk Stowarzyszenie Niezależnych Inicjatyw Nasza Natura Maj, 2018 1 1 Opis kluczowych obszarów dla poprawy retencji wody w polskiej części rzeki zlewni Odry. Analiza możliwości retencji wody w systemach melioracyjnych. Mateusz Grygoruk, Paweł Osuch, Paweł Trandziuk Ilustracja okładki oraz podsumowania rozdziału: Marcel Creemers Publikacja ta jest częścią projektu realizowanego wzdłuż polskiej i niemieckiej strony Odry, a tym samym opracowana, zrealizowana i częściowo fnansowana ze wspólnej sieci polskiej i niemieckiej organizacji pozarządowej zajmującej się ochroną środowiska, a także częściowo fnansowana przez Federalną Fundację Ochrony Środowiska (DBU). oraz niemiecką Liga na Rzecz Przyrody i Środowiska (DNR). Ofcjalną wersję raportu stanowi wersja angielskojęzyczna. Sugerowane cytowania: Grygoruk, M., Osuch, P., Trandziuk, P., 2018. Opis kluczowych obszarów dla poprawy retencji wody w polskiej części zlewni rzeki Odry. Analiza potencjalnej retencji wody w systemach melioracyjnych i jej potencjalna rola w łagodzeniu niskich przepływów zimowych Odry. Raport. Niemiecka Liga na rzecz Przyrody i Środowska. 93 pp. German League for Nature Conservation Marienstraße 19 – 20 10117 Berlin Germany Deutsche Bundesstiftung Umwelt DBU (German Federal Environmental
    [Show full text]
  • Protests in the City and the Country: Social Reactions in Western Pomerania in Response to the Workers’ Revolt of 1970/1971 in Szczecin
    Zapiski Historyczne t. 85, 2020, z. 4, s. 55 – 88 ISSN 0044-1791 http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2020.35 ERYK KRASUCKI* https://orcid.org/0000-0003-4858-1011 Protests in the City and the Country: Social Reactions in Western Pomerania in Response to the Workers’ Revolt of 1970/1971 in Szczecin Abstract The text is an analysis of the socio-political situation in Western Pomerania during the political crisis in the Polish People’s Republic at the turn of 1971. Szczecin lay in the heart of the workers’ protests, however, it was the events in Gdańsk that received the most spotlight at that time and later on. The article aims to gather and analyse information from primary sources on how the inhabitants of the country learned about social unrest in big cities, how they interpreted and commented on it, and how it all translated into social sentiments. Such an approach to the problem also provides an opportunity to carry out an analysis based on the dichotomy between the ‘core’ and ‘peripheral’ areas. This is possible due to the accessibility of appropriate primary sources, which in the examined cases are constituted mostly by the documentation gathered by the Security Service, so far used to a small extent. It should also be stressed that the documents on the events of December 1970 in the context of the country in Western Pomerania were rather scant. The analysis of the documentation demon- strates how important Szczecin and Gdańsk were for social sentiments in 1970 and 1971. The incidents in ‘core’ cities were closely observed, and the patterns of protesting were then copied by the country.
    [Show full text]
  • Wynik Odwodnień Górniczych (Czynnych I Nieczynnych Zakładów)
    Wynik odwodnień górniczych (czynnych i nieczynnych zakładów) ze sprawozdań gromadzonych w oparciu o Program Badań Statystyki Publicznej w podziale na obszary bilansowe wód podziemnych Suma odwodnień Suma odwodnień Kod obszaru górniczych z wyłaczeniem Lp. Nazwa obszaru bilansowego górniczych w 2020 r. bilansowego solanek w 2020 r. [tys. [tys. m3]* m3]* 1Tążyna G01 2 Mień G02 3 Drwęca G03 4 Zielona Struga G04 5 Struga Toruńska G05 6 Brda G06 7 Fryba G07 8 Wda G09 9 Osa G10 10 Mątawa G11 11 Wierzyca G12 12 Zlewnia Raduni i Motławy G14 13 Zlewnia Słupi G15 14 Zlewnia Łupawy G16 15 Zlewnia Łeby G17 16 Zlewnia Redy‐Piaśnicy G18 17 Zalew Wiślany G19 18 Elbląg i Żuławy Elbląskie G20 19 Zlewnia Pasłęki i Baudy G21 20 Wag (Czadeczka) GL01 21 Mała Wisła do ujścia Przemszy GL02 31 780,3 21 616,3 22 Przemsza GL03 244 472,2 240 842,2 23 Górna Odra (Odra po Koźle) GL04 36 179,5 35 253,1 24 Kłodnica GL05 38 126,8 37 457,4 25 Wisła od Przemszy do Skawy K01 598,2 598,2 26 Czarna Orawa K02 27 Wisła od Skawy do Dunajca K03 10 748,5 9 329,5 28 Dunajec K04 29 Wisła od Dunajca do Wisłoki K05 25 726,8 25 726,8 30 Wisłoka K06 31 Wisła od Wisłoki do Sanu K07(R) 32 Wisła od Wisłoki do Sanu K07(K) 6 114,6 6 114,6 33 San K08 34 Strwiąż i Mszaniec do granicy państwa K09 35 Wisła od Sanu do Sanny K10 36 Górna Warta P01 37 Liswarta (bez Kocinki) P02 38 Warta od Liswarty do Widawki P03 4 448,1 4 448,1 39 Widawka P04 187 791,0 187 791,0 40 Warta od Widawki do Neru P05 41 Ner P06 42 Warta od Neru do Prosny P07 127 988,3 126 961,2 43 Prosna P08 44 Warta od Prosny do Kan.
    [Show full text]
  • Delineation of Key Zones for Water Retention Enhancement in the Polish Part of the Oder Catchment
    Delineation of key zones for water retention enhancement in the Polish part of the Oder catchment Analysis of potential water retention in land reclamation systems and its possible role in mitigating winter low flows of Oder Dr Mateusz Grygoruk Mgr inż. Paweł Osuch Mgr inż. Paweł Trandziuk Stowarzyszenie Niezależnych Inicjatyw Nasza Natura May, 2018 1 2 Delineation of key zones for water retention enhancement in the Polish part of the Oder catchment. Analysis of potential water retention capacities of land reclamation systems Mateusz Grygoruk, Paweł Osuch, Paweł Trandziuk Cover photo and summary chapter photo: Marcel Creemers This publication is part of a project conducted along the Polish and German side of Oder River and therefore developed, carried out and partially financed by a joint network of joint Polish and German environmental NGO and also partially financed by the German Federal Environmental Foundation (DBU) and the German League for Nature and Environment (DNR). Suggested citation: Grygoruk, M., Osuch, P., Trandziuk, P., 2018. Delineation of key zones for water retention enhancement in the Polish part of the Oder catchment. Analysis of potential water retention in land reclamation systems and its possible role in mitigating winter low flows of Oder. Report. German League for Nature and Environment. 109 pp. German League for Nature Conservation Marienstraße 19 – 20 10117 Berlin Germany Deutsche Bundesstiftung Umwelt DBU (German Federal Environmental Foundation) An der Bornau 2 D-49090 Osnabrück Stowarzyszenie Niezależnych
    [Show full text]
  • Wolność I Solidarność Nr 10 / 2017 Wolność I Solidarność
    Wolność i Solidarność nr 10 / 2017 Wolność i Solidarność ISSN: 2082-6826 Rada Naukowa: Anne Applebaum, Jerzy Eisler, Andrzej Friszke, Aleksander Hall, Jerzy Holzer , Łukasz Kamiński, Padraic Kenney, Basil Kerski, Ireneusz Krzemiński, David Ost, Andrzej Paczkowski, Jan Pakulski, Alexandra Richie, Aleksander Smolar, Edmund Wnuk-Lipiński Redaktor naczelny: Jan Skórzyński Zespół: Andrzej Kaczyński, Jacek Kołtan, Tomasz Kozłowski, Małgorzata Strasz, Marek Gawron – redaktor techniczny Wydawcy: Collegium Civitas Europejskie Centrum Solidarności pl. Defilad 1, 00-901 Warszawa, PKiN, XII p. ul. Doki 1, 80–958 Gdańsk tel. 22 656 71 96, fax. 22 656 71 75 tel. 58 767 79 71, fax 58 767 79 78 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] Wersją podstawową czasopisma Wolność i Solidarność jest wydanie elektroniczne, na stronie: https://www.civitas.edu.pl/collegium/uczelnia/nauka-i-badania/publikacje-cc/wolnosc-i-solidarnosc Skład (w oparciu o projekt graficzny Piotra Białasa): Marek W. Gawron, Collegium Civitas Druk i oprawa: Elpil Nakład: 100 egzemplarzy Wolność i Solidarność nr 10 spis treści 4 Od redaktora Interpretacje 249 Paweł Kuczyński Solidarność jako piękna Kultura niezależna 1976 – 1989. pamiątka Studia i materiały 6 Marek Kunicki-Goldfinger U źródeł Ex Libris Uniwersytetu Latającego i Towarzystwa 256 Andrzej Friszke Pękanie stalinowskiego gorsetu Kursów Naukowych 259 Adam Leszczyński Lekcja oporu 29 Andrzej Kaczyński Kazimierz Koźniewski 265 Jan Skórzyński Lato 1980 – dyfuzja buntu na tropie „Zapisu” 50 Mirosław Chojecki NOW-a w karnawale 372 Lista recenzentów 62 Paweł Sowiński Wojna na znużenie. NOW-a a aparat przemocy 1982–1989 273 Informacje dla Autorek i Autorów 82 Jan Olaszek Kultura, która nie kłamie.
    [Show full text]
  • I. Dorzecze Odry I.1
    Obwody rybackie Regionu Wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego i Uprawnieni do rybactwa w tych obwodach. W kolumnie nr 4 „Uprawniony do rybactwa w obwodzie rybackim - Nazwa”: - brak wpisu lub zapis "Procedura konkursowa (patrz podstrona Konkursy ofert na oddanie w u żytkowanie obwodów rybackich)" albo „Procedura wyja śniaj ąca stan formalno-prawny” - oznacza, i ż uprawnionym do rybactwa jest Dyrektor RZGW w Szczecinie ; - zapis „osoba fizyczna” oznacza i ż uprawniony do rybactwa nie wyraził zgody na umieszczenie - na niniejszej stronie internetowej - jego danych adresowych. Oznaczenie Uprawniony do rybactwa w obwodzie rybackim obwodu w Data zawarcia Do kiedy zawarta Nazwa i numer obwodu rybackiego Nazwa wody wchodz ącej w skład obwodu Rozporz ądzeniu Telefon umowy jest umowa nr 7/2006 Nazwa Adres Fax e'mail 1 2 3 4 5 6 7 8 I. DORZECZE ODRY I.1. RZEKA ODRA I MI ĘDZYODRZE I.1.3 rzeki Odra - nr 3 1) rzeka Odra na odcinku wytyczonym: a) w górnym biegu - lini ą prost ą prostopadł ą do lewego brzegu rzeki Odra przechodz ącą przez punkt poło żony na zbiegu prawego brzegu rzeki My śla z prawym brzegiem rzeki Odra, b) w dolnym biegu - osi ą jazu w miejscowo ści Widuchowa, le żą cym w 704,1 km rzeki Odra Zachodnia; 2) starorzeczy w rejonie miejscowo ści Porzecze maj ących ci ągłe b ądź okresowe naturalne poł ączenie z wodami rzeki Odra, kanału pod Czelinem, kanału pod Starym Błeszynem, kanału na południe od miejscowo ści Siekierki, kanałów i starorzeczy na południe od miejscowo ści Stary Kostrzynek oraz Stara Rudnica maj ących ci ągłe b ądź okresowe naturalne poł ączenie z wodami rzeki Odra, kanału w miejscowo ści Piaski, kanału w miejscowo ści Ul.
    [Show full text]
  • The Zebra Mussel in Europe“
    Chapter 9 Dreissena polymorpha in Belarus: history of spread, population Biology and ecosystem impacts Alexander Y. Karatayev, Lyubov E. Burlakova and Dianna K. Padilla This chapter was originally published in the book „The Zebra Mussel in Europe“. The copy attached is provided by Margraf Publishers GmbH for the author‘s benefit and for the benefit of the author‘s institution for non-commercial research and educational use. All other uses, reproduction and distribution are prohibited and require a written permission by the publisher. G. van der Velde, S. Rajagopal & A. bij de Vaate de bij A. & Rajagopal S. Velde, der van G. The Zebra Mussel in Europe THE ZEBRA MUSSEL IN EUROPE Europe in Mussel Zebra The Edited by Gerard van der Velde, Sanjeevi Rajagopal & Abraham bij de Vaate The Zebra mussel (Dreissena polymorpha) is one of world’s most successful invasive species. Originating from the Ponto-Caspian region, it spread all over Europe and crossed over to North America via the ocean. Wherever it has spread, it made its presence felt with tremendous ecological and economic impact. To make matters worse, the species is still expanding its geographical range. Although there is a stream of information concerning the zebra mussel and its relatives, a recent up-to-date book summarizing the newest information on the zebra mussel was lacking. The present book is expected to fill this gap. It deals with edited by all aspects of the zebra mussel and some of its relatives, varying in its content from Gerard van der Velde taxonomy and phylogeny, to fossil and recent species, distribution and dispersal, genetics, food, growth and life history, ecology and ecological impact, endosymbionts, parasites, Sanjeevi Rajagopal predation, use as indicator for water quality and for water quality improvement and biofouling Abraham bij de Vaate and control.
    [Show full text]