Przeglad Historyczny-R1961-T52-N3

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Przeglad Historyczny-R1961-T52-N3 H O Z P R A W Y BENEDYKT ZIENTARA Rola Szczecina w odrzańskim i bałtyckim handlu zbożem X I I I -X I V w. (cz. :l) Już od wielu lat, a szczególnie w okresie powojennym, uwaga pol­ skiej nauki historycznej zwraca się ku zagadnieniom bałtyckiego handlu zbożem, Wiążąc je z doniosłymi przemianami społeczno-gospodarczymi Rzeczypospolitej w XVI wieku. Tenże okres w dziejach bałtyckiego handlu zbożem zwrócił uwagę wielu obcych badaczy, zwłaszcza niemiec­ kich. Inaczej wyglądają poprzednie okresy tego handlu, które dotych­ czas w naszej nauce raczej nie budziły zainteresowania, zapewne dla­ tego, że tereny zainteresowane handlem zbożowym w XIII—XIV w. — głównie nadmorskie — nie wchodziły wówczas w ramy polskiego orga­ nizmu państwowego, a centralne ziemie Polski nie były jeszcze wciąg­ nięte w produkcję zboża na eksport. Na Bałtyku jednak wiek XIII i pierwsza połowa XIV to okres znacznego rozwoju handlu zbożem, przede wszystkim w ramach opera­ cji handlowych Hanzy. Dziś jest już rzeczą znaną, że w przeciwieństwie np. do handlu śródziemnomorskiego znaczną rolę w handlu bałtyckim odgrywały towary masowe, obok drzewa i produktów drzewnych oraz ryb — również zboże i mąka. Znaczenie bałtyckiego handlu zbożem w tym okresie podkreślał szczególnie w swych wystąpieniach i pracach wybitny historyk Hanzy Fritz R ö r i g, a do jego zdania przychyliła się znaczna liczba innych badaczyi. Jednakże poza starymi pracami Naudégo i Semraua2 brak wciąż prac szczegółowych, które uzasadniłyby oparte na ogólnikach tezy Röriga. Na zbadanie czeka również wpływ tego eksportu zboża na zaplecze rolnicze, które go do­ 1 Por. artykuły i prace F. Röriga wydane w zbiorze: Wirtschaftskräfte im Mittelalter, W eim ar 1959, s. 190 n, 221, 371, 555 nn; tenże, Vom Werden und Wesen der Hanse, Leipzig 1940, s. 20— 22; H. Bechtel, Wirtschaftsgeschichte Deutsch­ lands t .1, wyd. 2, 1951, s. 236, 319, 354; W . W . Stok Ιά-c kaja-Tereszkowicz, Oczerki po socialnoj istorii niemieckogo goroda w XIV — X V w .w ., Moskwa—Lenin­ grad 1936, s. 204, 208, 221, 231, 236 nn, M . P o s t a n; The Trade of Medieval Eu/паре: the North, The Cambridge Economic History of Europe t. II, Cam­ bridge 1952, .s. 120 n. Dotychczasowe badania nad bałtyckim handlem zbożowym XIII—XIV w. przedstawiłem w pracy: Einige Bemerkungen über die Bedeutung des pommerschen Exports im Rahmen des Ostsee-Getreidehandels im 13. und 14. Jahrhundert, Hansische Studien, Berlim 1961, s. 397 <nn. 2 W . Naudé, Deutsche städtische Getreidehandelspolitik vom 15. bis 17. Jahr­ hundert mit besonderer Berücksichtigung Stettins und Hamburgs, Leipzig 1889; tenże, Die Getreidehandelspolitik der europäischen Staaten vom 13. bis zum 18. Jahrhundert, Aota Botrussica, Getreideh&ndelsipoiiitiilk t. I, Barlm 1896. PRZEGLĄD HISTORYCZNY Tom LH — Zeszyt 3 414 BENEDYKT ZIENTARA starczało, na rozwój gospodarki pieniężnej, a także na stosunki społeczne na wsi. Należy zbadać udział w handlu zbożem chłopów i panów feu­ dalnych, w związku z czym narzuca się porównanie z późniejszym wielkim handlem zbożowym XVI wieku: czy ożywienie eksportu zboża w XIII—XIV w. również wpłynęło w jakiś sposób na tworzenie się wielkich gospodarstw folwarcznych, a jeżeli tak, to czy gospodarstwa te również opierały się o pracę pańszczyźnianą? Zagadnienia te próbowałem poruszyć na innym miejscu w oparciu 0 materiały, dotyczące jednego z terenów, biorących udział w produk­ cji zboża na eksport — Marchii Wkrzańskiej3. Tutaj zajmiemy się dziejami samego eksportu zboża w jednym z jego ówczesnych najwy­ bitniejszych ośrodków — Szczecinie i walką Szczecina z innymi ośrod­ kami o utrzymanie swej roli głównego eksportera zboża na południo­ wym wybrzeżu Bałtyku. I Już za czasów słowiańskich musiała się rozwinąć na terenach nad- odrzańskich intensywna uprawa zbóż. Świadczy o tym zarówno gęste zaludnienie tych właśnie obszarów Pomorza we wczesnym średniowieczu, jak skupienie się tu licznych doskonale się rozwijających miast, które przecież nie mogły być samowystarczalne pod względem zaopatrzenia w zboże. Ł ę g a 4 rozróżnia tutaj 3 âkupiska osadnicze : na lewym brze­ gu Odry w okolicach Szczecina, nad Dziwną w okolicach Wolina i Ka­ mienia, wreszcie na urodzajnych czarnoziemach pyrzyckich. Pierwsze dwa z tych skuipisk osaidnliczych musiały stanowić rolnicze zaplecza miast — Wolina i Szczecina δ. Oczywiście nie możina wydawać sądów o rolnictwie pomorskim na podstawie zachwytów żywociarzy św. Ottona na!d urodzajnością tych terenów; spotykamy jednak częste konkretne wzmianki o uprawie roli 1 to zarówno w gospodarstwach chłopskich, jak w należących do feuda- łów większych gospodarstwach, uprawianych przy pomocy dość licznych niewolników różnego rodzaju lub uzależnionych chłopów6. Oba typy gospodarstw dostarczały z pewnością zboża na rynki miejskie: nasuwa się pytanie, w jakim stopniu zboże stanowiło jeszcze przedmiot wymiany bezpośredniej między wiejskim producentem a miejskim konsumentem, a o ile było już przedmiotem zainteresowanlia kupców. Na to ostatnie wskazywałaby produkcja zboża w większych gospodarstwach feudal­ nych, których właściciele często mieszkali w miastach i zajmowali się handlem. Możny mieszkaniec Wolina Niedaimir był w stanie dostarczyć św. Ottonowi za jednym zamachem 3 duże statki z żywnością7. Mogła 3 Kryzys agrarny w Marchii Wkrzańskiej w XIV w., W arszaw a 1961. 4 W. Ł ę g a, Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu na podstawie w y­ kopalisk, Toruń 1930, s. 334. 5 L. Leciejewicz, Badania archeologiczne nad wczesnym średniowieczem na Pomorzu Zachodnim w ostatnim dziesięcioleciu, „Studia i Materiały do dzie­ jów Wielkopolski i 'Pomorza” t. IV, 1958, iz. 1, s. 345, 347. e Gospodarstwa feudalne: Ebbonis Vita Ottonis episcopi Bambergensis, ed. R. Kôpke, M G H SS t. X II, Hannover 1856, II с. 6; Herbordi Dialogus de vita Ottonis episcopi Bambergensis ed. R. Kôpke, M G H SS t. X X , Hannover 1868, II c. 23, III c. 5, 29. 7 E Ъ b о II c. 8. HANDEL ZBOŻOWY SZCZECINA XIII—XIV W. 415 ona pochodzić z jego własnych dóbr, o istnieniu których zresztą nic nie wiemy, ale mogła być skupiona przezeń w celach handlowych. Długoifcrwały okres najazdów saskich, a zwłaszcza duńskich, w 2 poło­ wie XII w. musiał bardzo poważnie podkopać rolnictwo pomorskie, szczególnie na nękanych najazdami terenach w pobliżu Zalewu Szcze­ cińskiego. Duńczycy bowiem, jak pisał Saxo Grammaticus, „przekładali pewne spustoszenie pól nad niepewne obleganie miast” 8 i wybierali na wyprawy okres po żniwach, aby wyniszczyć Pomorzan, niszcząc im całoroczny zaipas żywności 9. Nic dziwnego, że u progu XIII w. znaczne obszary Pomorza stały pustką, a w dokumentach wymienia się wiele wsi, po których pozostała tylko nazwa. Tym niemniej rolnictwo w wymienionych wyżej okręgach osadni­ czych dość szybko podniosło się z upadku i w XIII w. rozwinęło się do tego stopnia, że Pomorze Odrzańskie mogło się stać pierwszym na Bał­ tyku i aż gdzieś do połowy XIV w. naijwiększym eksporterem zboża. Ten szybki wzrost produkcji zboża wiąże się oczywiście z kolonizacją na prawie niemieckim, a także z przybyciem osadników niemieckich, władających wyższą techniką uprawy roli10. Nie można jednak lekce­ ważyć jednoczesnego rozwoju rolnictwa we wsiach słowiańskich. Okolice Szczecina na lewym brzegu Odry, które w połowie XIII w. z pewnością eksportowały zboże, posiadały, zdaniem Sommerfelda, dość gęstą sieć wsi słowiańskich i z kolonistami niemieckimi zetknęły się stosun­ kowo późno n. Bez silnego rozwoju rolnictwa nie był możliwy ani nowy rozwój podupadłych po najazadach duńskich starych miast (Szczecin, Wolin, Kamień, Wołogoszcz i in.), ani powstawanie całkowicie nowych miast na tym terenie (Gryfia, Gryfino i in.). Zboże musiało się stać jednym z głównych przedmiotów handlu, mimo iż handel nim nie dawał jeszcze takich zysków, jak handel przedmiotami zbytku. Skądinąd już w najstarszych taryfach celnych Szczecina 12 i G ryfii13 spośród towarów „luksusowych” spotykamy tylko wino i pulcros pannos. Główną treść taryfy stanowią za to skóry i futra (10 rodzajów w taryfie szczecińskiej), miód, wosk, wełna, bydło, mięso, sól, śledzie, chmiel, metale, popiół, tłuszcze rybne Vi. Zboże pojawia się już w r. 1243 w dokumencie „loka­ 8 Saxonis Gesta Danorum, M G H SS t. X X I X , Hannover 1892, s. 145, 148 n. 0 Tamże, s. 158 п.; Historia regum Danorum dicta Knytlingasaga ed. F. Jans­ son. MGH SS t. XXIX, s. 122; Arnoldi Chronica Slavorum ed. J. M . L appe n - b e r g, Hannover 1868, III c. 7. 10 Silny nacisk ma to kladaie F. Rörig, Wirtschaftskräfte, s. 556 п.; tenże, Vom W erden, s. 20 nn. Poidobnie E. A ssm aon, Stettins Seehandel und Seeschif­ fahrt im MUtelalter, Kitz,ingen/Main Ьл\, s. 7. 11 W . v. Sommerfeld, Geschichte der Germanisierung des Herzogtums Pommern oder Slavien bis zum Ablauf des 13. Jahrhunderts, Leipzig 1896, s. 165. 12 Pommersches Urkundenbuch, (dalej: PUB) ed. R. Klempin, R. Prümers, G. Wiinter, О. Н е іп е т а п й , E. S a in id o w , Stettin 1868— 1940, t. II, иг 1113 s. 386. Datę jej ustalił E. A s s mann, Die Stettiner Zollrolle des 13. Jahrhunderts, „Hanisieühe Gesablclhtsblatter” it. L X X I, 1952, ipaissäim. 13 PU B II, rar 1024 s. 316. Por. także E. A s s mann; Zollrolle, s. 52. |/l Tam że; poir. także zestawteniie przedimiitottów ihaini’dllu и taryfy Szozeciilna iprzez B. Wachowiaka, Port średniowiecznego Szczecina, Gdańsk 1955, s. 63 n. Duża ilość miejsca poświęcona bydłu i skórom bydlęcym zdaje się świadczyć o dużym znaczeniu hodowli. Natomiast w taryfie celnej Nakła z r. 1302 spotykamy już cały wachlarz toiwaráw luksusowych — por. PUB IV, rur 2044 s. 56 n. 4 1 6 cyjnym” Szczecina jako jedyny wymieniony tam towar15. W r. 1256 cystersi z Oliwy zapewniają sobie u ks. Barnima I prawo zakupywania i wywożenia z jego księstwa 24 „choiras” (tj. wispli = 576 modios-szefli) zboża rocznie lö. Sądząc ze wzmianki w dokumencie lokacyjnym, Szczecin już od sa­ mego początku wywozu zboża zainteresował się tą gałęzią handlu, mimo iż jego powiązania z Bałtykiem były w tym okresie, jak ustalił Ass- m a n n, znacznie słabsze niż z miastami Brandenburgii i Magdebur­ giem, skąd otrzymał prawo miejskie i7. Jednak handlem zbożowym już w tym okresie zainteresowała się Lubeka, wyrastająca na największą potęgę handlową Bałtyku.
Recommended publications
  • Wynik Odwodnień Górniczych Ze Sprawozdań Gromadzonych W Oparciu O Program Badań Statystyki Publicznej W Podziale Na Obszary
    Wynik odwodnień górniczych ze sprawozdań gromadzonych w oparciu o Program Badań Statystyki Publicznej w podziale na obszary bilansowe wód podziemnych Suma odwodnień Kod obszaru Lp. Nazwa obszaru bilansowego górniczych z 2016 r. bilansowego [tys. m3]* 1 Tążyna G01 2 Mień G02 3 Drwęca G03 4 Zielona Struga G04 5 Struga Toruńska G05 6 Brda G06 7 Fryba G07 8 Wda G09 9 Osa G10 10 Mątawa G11 11 Wierzyca G12 12 Zlewnia Raduni i Motławy G14 13 Zlewnia Słupi G15 14 Zlewnia Łupawy G16 15 Zlewnia Łeby G17 16 Zlewnia Redy-Piaśnicy G18 17 Zalew Wiślany G19 18 Elbląg i Żuławy Elbląskie G20 19 Zlewnia Pasłęki i Baudy G21 20 Wag (Czadeczka) GL01 21 Mała Wisła do ujścia Przemszy GL02 39997 22 Przemsza GL03 270672 23 Górna Odra (Odra po Koźle) GL04 30377 24 Kłodnica GL05 34929 25 Wisła od Przemszy do Skawy K01 573 26 Czarna Orawa K02 970 27 Wisła od Skawy do Dunajca K03 10305 28 Dunajec K04 29 Wisła od Dunajca do Wisłoki K05 2303 30 Wisłoka K06 13948 31 Wisła od Wisłoki do Sanu K07 3871 32 San K08 33 Strwiąż i Mszaniec do granicy państwa K09 34 Wisła od Sanu do Sanny K10 35 Górna Warta P01 36 Liswarta (bez Kocinki) P02 37 Warta od Liswarty do Widawki P03 3572 38 Widawka P04 218392 39 Warta od Widawki do Neru P05 40 Ner P06 41 Warta od Neru do Prosny P07 237357 42 Prosna P08 43 Warta od Prosny do Kan. Mosińskiego P09 44 Poznańska Zlewnia Warty P10 45 Wełna P11 46 Warta od Obrzycka do Noteci P12 47 Obra P13 48 Górna Noteć P14 2007 49 Noteć Pradoliny Toruńsko - Eberswaldzkiej P15 50 Gwda P16 51 Drawa P17 52 Dolna Warta P18 53 Uznam, Zalew Szczeciński S01 54 Międzyodrze S02 55 Wolin (bez części zachodniej) S03 56 Gowienica S04 57 Lewobrzeżna Dolna Odra (Gunica - Ucker) S05 58 Ina S06 59 Płonia S07 60 Rurzyca, Tywa S08 61 Myśla, Kurzyca, Słubia S09 62 Ilanka, Pliszka, Konotop S10 63 Dziwna i Przymorze S11 64 Rega i Przymorze S12 65 Parsęta, Radew, Przymorze - Resko S13 66 Wieprza i Grabowa S15 67 Obrzyca i Krzycki Rów W01 Suma odwodnień Kod obszaru Lp.
    [Show full text]
  • Wrocław. Rewers. Scenariusze Miasta Przyszłości
    Seria „Strategie dla Miasta Przyszłości” foresight społeczny wrocław 2036/2056 miasto przyszłości / laboratorium wrocław Tom_0 Wrocław. Rewers Scenariusze miasta przyszłości Redakcja Kamila Kamińska, Małgorzata Pięta-Kanurska, Aleksandra Snitsaruk foresight społeczny Wrocław 2036/2056 Tom_0 wrocław. rewers scenariusze miasta przyszłości Redakcja Kamila Kamińska, Małgorzata Pięta-Kanurska, Aleksandra Snitsaruk Foresight Społeczny Wrocław 2036/56. Projekt Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016 Wprowadzenie Strategie dla Miasta Przyszłości Łukasz Medeksza 007–011 Wprowadzenie Wrocław rewers: od drugiej strony, od nowa - w poszukiwaniu oddolnych scenariuszy miasta Kamila Kamińska 013–017 ROZDział_1 ROZDZIAł_2 W POSZUKIWANIU MIASTA PRZYSzłości HETerOTOPIE MIEJSKIE – ODDOLNE SCENARIUSZE Układanki miejskie Wrocław po drugiej stronie lustra Kamila Kamińska Kamila Kamińska 021–027 121–125 Raport z działań Wrocław na 13. piętrze Stowarzyszenia Edukacji Krytycznej Magdalena Gruna 127–147 Mariusz Gaj 029–043 „ręce wytarli o liście” „I będę w bańce i będę sobie rozmawiał Ilona Witkowska ze sobą w bańce” 149–157 Agnieszka Wieszaczewska 045–054 Futurlab Olga Chrebor 159–167 Zieleń dzieci Aleksandra Zienkiewicz 057–063 THINKDADA 2056 Tomasz Jakub Sysło 169–172 Raport końcowy Spotkania społeczne „Wrocław 2036 i 2056” Kotlet z tygrysa czyli zawsze jest teraz Hanna Janczak Hanna Janczak Grzegorz Tymoszyk 175–183 2036065–089 Miasto mlekiem i czekoladą płynące Rozmowa z dziećmi – wolontariuszami szkolnymi Margaret Ohia Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci 185–188 Joanna Waszkiewicz Wody wieczny wrot Maria Idzikowska Katarzyna Niepogodzińska 091–096 191–195 Fantazmaty, narracje, symbole. Oddolne scenariusze przyszłości Wrocławia – głos mieszkańców Tomasz Kasprzak 099–116 2056 ROZDZIAł_2 ROZDział_3 ROZDział_4 HETerOTOPIE MIEJSKIE – ODDOLNE SCENARIUSZE STRATEGIE, SCENARIUSZE, WIZJE KORZENIE I SKRzydła MIASTA Wrocław po drugiej stronie lustra Wprowadzenie Ku miejskim transgresjom Kamila Kamińska Małgorzata Pięta-Kanurska Kamila Kamińska 199–203 271–273 Wrocław na 13.
    [Show full text]
  • Determining Polybrominated Diphenyl Ethers in Surface Waters of Western Pomerania Using Gas Chromatography with Electron Capture Detection
    Pol. J. Environ. Stud. Vol. 24, No. 3 (2015), 961-968 DOI: 10.15244/pjoes/34010 Original Research Determining Polybrominated Diphenyl Ethers in Surface Waters of Western Pomerania Using Gas Chromatography with Electron Capture Detection Marlena Byczkiewicz*, Maciej Jabłoński** Institute of Chemistry and Environmental Protection, West Pomeranian University of Technology, Al. Piastow 42, 71-065 Szczecin, Poland Received: 10 October 2014 Accepted: 29 December 2014 Abstract We show how to determine polybrominated diphenyl ethers in aqueous samples using liquid-liquid extraction and gas chromatography with electron capture detection (LLE-GC-μECD). This method, due to its simplicity, low limits of determination (7-9 pg/L), high accuracy, relatively low costs, and high recovery coef- ficients for all of these PBDEs (86-92%), offers enormous benefits for routine analyses of PBDEs. The devel- oped method was applied to surface water samples collected from different sampling points in western Pomerania. Keywords: polybrominated diphenyl ethers, surface water, gas chromatography, liquid-liquid extrac- tion Introduction the transfer and dissemination of PBDEs in the environ- ment. Particularly toxic are the following PBDEs: BDE-28, Polybrominated diphenyl ethers (PBDEs) are classified BDE-47, BDE-99, BDE-100, BDE-153, and BDE-154. as persistent organic pollutants. They are added to plastics, Most of these congeners are part of a commercial prepara- paints, coatings, and textiles, as well as resins and poly- tion to delay the combustion process – pentaBDE [3]. meric materials to reduce their flammability without the PBDE solubility in water decreases with increases in formation of chemical bonds between the additives and the the number of bromine atoms in the molecule, and the polymeric materials [1-4].
    [Show full text]
  • Anthropogenic Pressure on the Largest Lakes of the River Tywa Catchment
    Jacek Kubiak et al. Limnol. Rev. (2017) 17, 3: 123–132 DOI 10.1515/limre-2017-0012 Anthropogenic pressure on the largest lakes of the River Tywa catchment Jacek Kubiak1*, Sylwia Machula1, Dorota Oszkinis2, Dominik Rokicki1 1Department of Hydrochemistry and Aquatic Biological Resources, West Pomeranian University of Technology, Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin, Poland, e-mail: [email protected] (*corresponding author); [email protected] 2Eurobiznes, Boguchwały 8, 71-530 Szczecin, Poland Abstract: The largest lakes of the River Tywa basin i.e. Strzeszowskie, Dołgie, Swobnica and Dłużec (north-west Poland, West Pomeranian Lakeland) were studied in the period 2008–2013, usually in a six week cycle. The aim of the study was to determine the degree of anthropogenic pressure on the lakes. Anthropogenic pressure was assessed against the natural vulnerability of lakes to degradation and the actual rate of eutrophication, with particular consideration of the catchment areas. Catchments of the studied lakes were classified as III class – catchment with moderate possibility of matter supply to lakes. Lakes Swobnica and Dłużec are characterised by low resistance to degradation. Lake Strzeszowskie is categorised as having moderate resistance and Lake Dołgie is non-resistant to degradation and highly susceptible to external pressure. The rate of eutrophication of lakes Strzeszowskie and Dłużec was found to be moderate, whereas lakes Dołgie and Swobnica show a high rate of eutrophication. The analysis of nutrient loading reaching the waters of the aforementioned lakes shows that the main area source is arable land, and the fundamental point source is the inflow of river waters to each of the analysed reservoirs.
    [Show full text]
  • Wyznaczenie Kluczowych Stref Dla Poprawy Retencji Wody W Polskiej
    Wyznaczenie kluczowych stref dla poprawy retencji wody w polskiej części zlewni rzeki Odry Analiza możliwości retencji wody w systemach melioracyjnych i ich potencjalna rola w łagodzeniu niskich przepływów zimowych rzeki Odry Dr Mateusz Grygoruk Mgr inż. Paweł Osuch Mgr inż. Paweł Trandziuk Stowarzyszenie Niezależnych Inicjatyw Nasza Natura Maj, 2018 1 1 Opis kluczowych obszarów dla poprawy retencji wody w polskiej części rzeki zlewni Odry. Analiza możliwości retencji wody w systemach melioracyjnych. Mateusz Grygoruk, Paweł Osuch, Paweł Trandziuk Ilustracja okładki oraz podsumowania rozdziału: Marcel Creemers Publikacja ta jest częścią projektu realizowanego wzdłuż polskiej i niemieckiej strony Odry, a tym samym opracowana, zrealizowana i częściowo fnansowana ze wspólnej sieci polskiej i niemieckiej organizacji pozarządowej zajmującej się ochroną środowiska, a także częściowo fnansowana przez Federalną Fundację Ochrony Środowiska (DBU). oraz niemiecką Liga na Rzecz Przyrody i Środowiska (DNR). Ofcjalną wersję raportu stanowi wersja angielskojęzyczna. Sugerowane cytowania: Grygoruk, M., Osuch, P., Trandziuk, P., 2018. Opis kluczowych obszarów dla poprawy retencji wody w polskiej części zlewni rzeki Odry. Analiza potencjalnej retencji wody w systemach melioracyjnych i jej potencjalna rola w łagodzeniu niskich przepływów zimowych Odry. Raport. Niemiecka Liga na rzecz Przyrody i Środowska. 93 pp. German League for Nature Conservation Marienstraße 19 – 20 10117 Berlin Germany Deutsche Bundesstiftung Umwelt DBU (German Federal Environmental
    [Show full text]
  • Protests in the City and the Country: Social Reactions in Western Pomerania in Response to the Workers’ Revolt of 1970/1971 in Szczecin
    Zapiski Historyczne t. 85, 2020, z. 4, s. 55 – 88 ISSN 0044-1791 http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2020.35 ERYK KRASUCKI* https://orcid.org/0000-0003-4858-1011 Protests in the City and the Country: Social Reactions in Western Pomerania in Response to the Workers’ Revolt of 1970/1971 in Szczecin Abstract The text is an analysis of the socio-political situation in Western Pomerania during the political crisis in the Polish People’s Republic at the turn of 1971. Szczecin lay in the heart of the workers’ protests, however, it was the events in Gdańsk that received the most spotlight at that time and later on. The article aims to gather and analyse information from primary sources on how the inhabitants of the country learned about social unrest in big cities, how they interpreted and commented on it, and how it all translated into social sentiments. Such an approach to the problem also provides an opportunity to carry out an analysis based on the dichotomy between the ‘core’ and ‘peripheral’ areas. This is possible due to the accessibility of appropriate primary sources, which in the examined cases are constituted mostly by the documentation gathered by the Security Service, so far used to a small extent. It should also be stressed that the documents on the events of December 1970 in the context of the country in Western Pomerania were rather scant. The analysis of the documentation demon- strates how important Szczecin and Gdańsk were for social sentiments in 1970 and 1971. The incidents in ‘core’ cities were closely observed, and the patterns of protesting were then copied by the country.
    [Show full text]
  • Wynik Odwodnień Górniczych (Czynnych I Nieczynnych Zakładów)
    Wynik odwodnień górniczych (czynnych i nieczynnych zakładów) ze sprawozdań gromadzonych w oparciu o Program Badań Statystyki Publicznej w podziale na obszary bilansowe wód podziemnych Suma odwodnień Suma odwodnień Kod obszaru górniczych z wyłaczeniem Lp. Nazwa obszaru bilansowego górniczych w 2020 r. bilansowego solanek w 2020 r. [tys. [tys. m3]* m3]* 1Tążyna G01 2 Mień G02 3 Drwęca G03 4 Zielona Struga G04 5 Struga Toruńska G05 6 Brda G06 7 Fryba G07 8 Wda G09 9 Osa G10 10 Mątawa G11 11 Wierzyca G12 12 Zlewnia Raduni i Motławy G14 13 Zlewnia Słupi G15 14 Zlewnia Łupawy G16 15 Zlewnia Łeby G17 16 Zlewnia Redy‐Piaśnicy G18 17 Zalew Wiślany G19 18 Elbląg i Żuławy Elbląskie G20 19 Zlewnia Pasłęki i Baudy G21 20 Wag (Czadeczka) GL01 21 Mała Wisła do ujścia Przemszy GL02 31 780,3 21 616,3 22 Przemsza GL03 244 472,2 240 842,2 23 Górna Odra (Odra po Koźle) GL04 36 179,5 35 253,1 24 Kłodnica GL05 38 126,8 37 457,4 25 Wisła od Przemszy do Skawy K01 598,2 598,2 26 Czarna Orawa K02 27 Wisła od Skawy do Dunajca K03 10 748,5 9 329,5 28 Dunajec K04 29 Wisła od Dunajca do Wisłoki K05 25 726,8 25 726,8 30 Wisłoka K06 31 Wisła od Wisłoki do Sanu K07(R) 32 Wisła od Wisłoki do Sanu K07(K) 6 114,6 6 114,6 33 San K08 34 Strwiąż i Mszaniec do granicy państwa K09 35 Wisła od Sanu do Sanny K10 36 Górna Warta P01 37 Liswarta (bez Kocinki) P02 38 Warta od Liswarty do Widawki P03 4 448,1 4 448,1 39 Widawka P04 187 791,0 187 791,0 40 Warta od Widawki do Neru P05 41 Ner P06 42 Warta od Neru do Prosny P07 127 988,3 126 961,2 43 Prosna P08 44 Warta od Prosny do Kan.
    [Show full text]
  • Delineation of Key Zones for Water Retention Enhancement in the Polish Part of the Oder Catchment
    Delineation of key zones for water retention enhancement in the Polish part of the Oder catchment Analysis of potential water retention in land reclamation systems and its possible role in mitigating winter low flows of Oder Dr Mateusz Grygoruk Mgr inż. Paweł Osuch Mgr inż. Paweł Trandziuk Stowarzyszenie Niezależnych Inicjatyw Nasza Natura May, 2018 1 2 Delineation of key zones for water retention enhancement in the Polish part of the Oder catchment. Analysis of potential water retention capacities of land reclamation systems Mateusz Grygoruk, Paweł Osuch, Paweł Trandziuk Cover photo and summary chapter photo: Marcel Creemers This publication is part of a project conducted along the Polish and German side of Oder River and therefore developed, carried out and partially financed by a joint network of joint Polish and German environmental NGO and also partially financed by the German Federal Environmental Foundation (DBU) and the German League for Nature and Environment (DNR). Suggested citation: Grygoruk, M., Osuch, P., Trandziuk, P., 2018. Delineation of key zones for water retention enhancement in the Polish part of the Oder catchment. Analysis of potential water retention in land reclamation systems and its possible role in mitigating winter low flows of Oder. Report. German League for Nature and Environment. 109 pp. German League for Nature Conservation Marienstraße 19 – 20 10117 Berlin Germany Deutsche Bundesstiftung Umwelt DBU (German Federal Environmental Foundation) An der Bornau 2 D-49090 Osnabrück Stowarzyszenie Niezależnych
    [Show full text]
  • Wolność I Solidarność Nr 10 / 2017 Wolność I Solidarność
    Wolność i Solidarność nr 10 / 2017 Wolność i Solidarność ISSN: 2082-6826 Rada Naukowa: Anne Applebaum, Jerzy Eisler, Andrzej Friszke, Aleksander Hall, Jerzy Holzer , Łukasz Kamiński, Padraic Kenney, Basil Kerski, Ireneusz Krzemiński, David Ost, Andrzej Paczkowski, Jan Pakulski, Alexandra Richie, Aleksander Smolar, Edmund Wnuk-Lipiński Redaktor naczelny: Jan Skórzyński Zespół: Andrzej Kaczyński, Jacek Kołtan, Tomasz Kozłowski, Małgorzata Strasz, Marek Gawron – redaktor techniczny Wydawcy: Collegium Civitas Europejskie Centrum Solidarności pl. Defilad 1, 00-901 Warszawa, PKiN, XII p. ul. Doki 1, 80–958 Gdańsk tel. 22 656 71 96, fax. 22 656 71 75 tel. 58 767 79 71, fax 58 767 79 78 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] Wersją podstawową czasopisma Wolność i Solidarność jest wydanie elektroniczne, na stronie: https://www.civitas.edu.pl/collegium/uczelnia/nauka-i-badania/publikacje-cc/wolnosc-i-solidarnosc Skład (w oparciu o projekt graficzny Piotra Białasa): Marek W. Gawron, Collegium Civitas Druk i oprawa: Elpil Nakład: 100 egzemplarzy Wolność i Solidarność nr 10 spis treści 4 Od redaktora Interpretacje 249 Paweł Kuczyński Solidarność jako piękna Kultura niezależna 1976 – 1989. pamiątka Studia i materiały 6 Marek Kunicki-Goldfinger U źródeł Ex Libris Uniwersytetu Latającego i Towarzystwa 256 Andrzej Friszke Pękanie stalinowskiego gorsetu Kursów Naukowych 259 Adam Leszczyński Lekcja oporu 29 Andrzej Kaczyński Kazimierz Koźniewski 265 Jan Skórzyński Lato 1980 – dyfuzja buntu na tropie „Zapisu” 50 Mirosław Chojecki NOW-a w karnawale 372 Lista recenzentów 62 Paweł Sowiński Wojna na znużenie. NOW-a a aparat przemocy 1982–1989 273 Informacje dla Autorek i Autorów 82 Jan Olaszek Kultura, która nie kłamie.
    [Show full text]
  • I. Dorzecze Odry I.1
    Obwody rybackie Regionu Wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego i Uprawnieni do rybactwa w tych obwodach. W kolumnie nr 4 „Uprawniony do rybactwa w obwodzie rybackim - Nazwa”: - brak wpisu lub zapis "Procedura konkursowa (patrz podstrona Konkursy ofert na oddanie w u żytkowanie obwodów rybackich)" albo „Procedura wyja śniaj ąca stan formalno-prawny” - oznacza, i ż uprawnionym do rybactwa jest Dyrektor RZGW w Szczecinie ; - zapis „osoba fizyczna” oznacza i ż uprawniony do rybactwa nie wyraził zgody na umieszczenie - na niniejszej stronie internetowej - jego danych adresowych. Oznaczenie Uprawniony do rybactwa w obwodzie rybackim obwodu w Data zawarcia Do kiedy zawarta Nazwa i numer obwodu rybackiego Nazwa wody wchodz ącej w skład obwodu Rozporz ądzeniu Telefon umowy jest umowa nr 7/2006 Nazwa Adres Fax e'mail 1 2 3 4 5 6 7 8 I. DORZECZE ODRY I.1. RZEKA ODRA I MI ĘDZYODRZE I.1.3 rzeki Odra - nr 3 1) rzeka Odra na odcinku wytyczonym: a) w górnym biegu - lini ą prost ą prostopadł ą do lewego brzegu rzeki Odra przechodz ącą przez punkt poło żony na zbiegu prawego brzegu rzeki My śla z prawym brzegiem rzeki Odra, b) w dolnym biegu - osi ą jazu w miejscowo ści Widuchowa, le żą cym w 704,1 km rzeki Odra Zachodnia; 2) starorzeczy w rejonie miejscowo ści Porzecze maj ących ci ągłe b ądź okresowe naturalne poł ączenie z wodami rzeki Odra, kanału pod Czelinem, kanału pod Starym Błeszynem, kanału na południe od miejscowo ści Siekierki, kanałów i starorzeczy na południe od miejscowo ści Stary Kostrzynek oraz Stara Rudnica maj ących ci ągłe b ądź okresowe naturalne poł ączenie z wodami rzeki Odra, kanału w miejscowo ści Piaski, kanału w miejscowo ści Ul.
    [Show full text]
  • The Zebra Mussel in Europe“
    Chapter 9 Dreissena polymorpha in Belarus: history of spread, population Biology and ecosystem impacts Alexander Y. Karatayev, Lyubov E. Burlakova and Dianna K. Padilla This chapter was originally published in the book „The Zebra Mussel in Europe“. The copy attached is provided by Margraf Publishers GmbH for the author‘s benefit and for the benefit of the author‘s institution for non-commercial research and educational use. All other uses, reproduction and distribution are prohibited and require a written permission by the publisher. G. van der Velde, S. Rajagopal & A. bij de Vaate de bij A. & Rajagopal S. Velde, der van G. The Zebra Mussel in Europe THE ZEBRA MUSSEL IN EUROPE Europe in Mussel Zebra The Edited by Gerard van der Velde, Sanjeevi Rajagopal & Abraham bij de Vaate The Zebra mussel (Dreissena polymorpha) is one of world’s most successful invasive species. Originating from the Ponto-Caspian region, it spread all over Europe and crossed over to North America via the ocean. Wherever it has spread, it made its presence felt with tremendous ecological and economic impact. To make matters worse, the species is still expanding its geographical range. Although there is a stream of information concerning the zebra mussel and its relatives, a recent up-to-date book summarizing the newest information on the zebra mussel was lacking. The present book is expected to fill this gap. It deals with edited by all aspects of the zebra mussel and some of its relatives, varying in its content from Gerard van der Velde taxonomy and phylogeny, to fossil and recent species, distribution and dispersal, genetics, food, growth and life history, ecology and ecological impact, endosymbionts, parasites, Sanjeevi Rajagopal predation, use as indicator for water quality and for water quality improvement and biofouling Abraham bij de Vaate and control.
    [Show full text]
  • IX. Działalność Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej W Szczecinie
    IX. Działalność Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie IX.1. Regionalny Zarząd Gospodarki Obszar działania położony jest w obrębie Wodnej w Szczecinie 3 województw: zachodniopomorskiego, po- Teresa Błaszczak, Krystyna Bernacka, morskiego i lubuskiego. Z obszaru wojewódz- Barbara Krawiec twa zachodniopomorskiego, wynoszącego Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej 2 2 w Szczecinie 23 032 km – 17 944 km położone jest w obszarze działania RZGW Szczecin, co Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne stanowi 78% powierzchni województwa. (Dz.U. nr 115, poz. 1229 i DZ.U. nr 154, poz. 1803) obowiązująca od 1 stycznia 2002 r. re- Do wód pozostających w administracji RZGW guluje gospodarowanie wodami zgodnie z za- Szczecin należą: sadą zrównoważonego rozwoju, a w szczegól- – Odra od km 542,4 do km 730,5, ności kształtowanie i ochronę zasobów wod- – Regalica, stanowiąca końcowy odcinek Od- nych, korzystanie z wód oraz zarządzanie za- ry od km 730,5 do km 741,6, sobami wodnymi. – Odra Zachodnia od km 0,0 do km 36,55, –Jezioro Dąbie o powierzchni 56 km2 wraz Ustawa wskazuje organy właściwe w spra- z bocznymi akwenami: Iński Nurt, Babina, wach gospodarowania wodami. Organami ty- Czapina, Święta, Orli Przesmyk, Duńczyca, mi są: Dąbski Nurt i Dąbska Struga, • minister właściwy do spraw gospodarki – Przekop Klucz-Ustowo o długości 2,7 km, wodnej, – ponadto szereg mniejszych kanałów i prze- • prezes Krajowego Zarządu Gospodarki kopów: Kanał Gartz-Marwice, Kanały: Ku- Wodnej – jako centralny organ administracji rowski, Klucki, Zielony, Cegielinka, Odyńca, rządowej, nadzorowany przez ministra wła- krótki odcinek rz. Parnicy, Przekop Parnicki. ściwego do spraw gospodarki wodnej, Wody te stanowią „śródlądowe drogi wodne”, • dyrektor regionalnego zarządu gospodarki co zgodnie z art.
    [Show full text]