Cilt/Volume: 16, Sayı/Number: 1, 2011
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of Agricultural Faculty, MKU ISSN 1300-9362 Sahibi/Publisher Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi adına Prof.Dr. Emine ÖZDEMĠR, Dekan On behalf of the Faculty of Agriculture, Mustafa Kemal University Prof.Dr. Emine ÖZDEMĠR, Dean Sekreter / Secretary Ayşe ÇILDIROĞLU Yazışma Adresi / Corresponding Address Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergi Yayın Kurulu Başkanlığı 31034 Antakya-Hatay/TURKIYE Tel: (+90).326.2455845 Fax: (+90).326.2455832 e-mail: [email protected] Dergi yılda iki sayı olarak yayınlanmaktadır. A volume of the Journal consists of two issues published in the same year. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of Agricultural Faculty, MKU ISSN 1300-9362 Cilt/Volume: 16, Sayı/Number: 1, 2011 Yayın Kurulu / Editorial Board Prof.Dr. Abdurrahman YİĞİT (Başkan/Editor-in-Chief) Prof.Dr. Sermet ÖNDER Prof.Dr. Mehmet Emin ÇALIŞKAN Yrd.Doç.Dr. Tamer SERMENLİ Yrd.Doç.Dr. Şerafettin KAYA Danışma Kurulu* / Advisory Board* Bekir Erol AK, Harran Üniversitesi Semiha KIZILOĞLU, Atatürk Üniversitesi Mustafa ATMACA, Mustafa Kemal Üniv. Derya ÖNDER, Mustafa Kemal Üniversitesi Kemal ÇELİK, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Tamer IŞGIN, Harran Üniversitesi Ramazan ÇETİNTAŞ, Sütçü İmam Üniversitesi Ahmet ŞAHİN, Mustafa Kemal Üniversitesi Erdal DAĞISTAN, Mustafa Kemal Üniversitesi Murat ZİNCİRKIRAN, Uludağ Üniversitesi Ramazan DEMİREL, Dicle Üniversitesi Semih ÇAĞLAR, Sütçü İmam Üniversitesi Nihat DEMİREL, Mustafa Kemal Üniversitesi Yusuf KARSAVURAN, Ege Üniversitesi Coşkun DURGAÇ, Mustafa Kemal Üniversitesi *Her makale 3 danışman tarafından incelenmektedir/ Each manuscript is evaluated by three referees. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, “CAB Abstracts” veri tabanı tarafından taranmaktadır. Journal of Agricultural Faculty, MKU is abstracted/indexed in “CAB Abstracts” database. İÇİNDEKİLER/ CONTENTS Sayfa/Page Safder BAYAZİT, Sinan YILMAZ Bazı Canerik (Prunus cerasifera Ehrh.) Çeşit ve Seleksiyon Tiplerinin Mut (Mersin) Ekolojisindeki Meyve Özellikleri Fruit Characteristics of Some Greenplum Cultivars and Selected Types in Mut/Mersin Ecological Conditions ……………………………………..………...….. .……... 1 Feza Can CENGİZ Geometridae (Lepidoptera) Familyasına Bağlı Türlerin Bazı Davranış Özellikleri Some Behaviour Features of Species Belonging to the Family Geometridae (Lepidoptera) …………………………………………………………………..………… …….. 11 Berkay KESKİN, Nevin DEMİRBAŞ Türkiye’nin İşlenmiş Organik Gıda Üretiminde Potansiyele Sahip Sektörlerinin İncelenmesi An Overview of the Sectors that have a Potential in Processed Organic Food Production in Turkey …………………………………………….….……..…………… ………19 Cemil BİLGİLİ, Faris KARAHAN Küresel İklim Değişikliğinin Peyzaj Tasarımına Etkileri: Sukkulent Bitki Türlerine Yönelişler The Effects of Global Climate Change on Landscape Design: Tend to Succulent Plant Species ……………………...…...………………………………………...…. …….. .31 Hakan YILDIRIM, Şerafettin KAYA Karmayeme Farklı Oranlarda Eklenen Keçiboynuzu Tozunun (Ceratonia siliqua L.) Etlik Piliçlerin Performansına Etkisi The Effect of Different Levels of Carob Pods (Ceratonia Siliqua L.) Supplemented Diet on Performance of Broiler Chickens .…………….…………… ……....43 MKU Ziraat Fakültesi Dergisi 16 (1): 1-9, 2011 ISSN 1300-9362 Bazı Canerik (Prunus cerasifera Ehrh.) Çeşit ve Seleksiyon Tiplerinin Mut (Mersin) Ekolojisindeki Meyve Özellikleri Safder BAYAZİT1, Sinan YILMAZ2 1Mustafa Kemal Üniv., Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 31034, Antakya/Hatay, [email protected], [email protected] 2Mustafa Kemal Üniv., Kırıkhan Meslek Yüksek Okulu, Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü, 31440, Kırıkhan/Hatay Özet Bu araştırma Akdeniz Bölgesi’nden selekte edilen ve Mut/Mersin ilçesinde 1994 yılında tesis edilen 26 canerik seleksiyon tipi ve 3 canerik çeşidinin meyve özelliklerini belirlemek amacıyla 2000 yılında yürütülmüştür. Canerik çeşit ve tiplerinde verim, meyve ağırlığı, meyve eni, meyve boyu, meyve yüksekliği, meyve indeksi, sap uzunluğu, tat, çekirdek ağırlığı, meyve eti/çekirdek oranı, suda çözünür kuru madde miktarı, pH ve asitlik ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Can erik çeşit ve tiplerinde meyve ağırlıkları 18.54 g-13.75 g, meyve boyu 24.67 mm – 25.69 mm, meyve eni 30.90 mm – 22.02 mm, suda çözünebilir kuru madde oranı % 9.60 -12.60 arasında değişmiştir. Seleksiyon çalışmaları sonucu elde edilen canerik tiplerinin meyve özellikleri açısından Can, Papaz ve Havran erik çeşitleri ile yarışabilecek düzeyde, bazı özellikler açısından ise üstün olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Canerik, seleksiyon, Prunus cerasifera, meyve özellikleri Giriş Erik dünyada yayılma alanı çok geniş olan meyve türlerinden biridir. Eriğin bu kadar geniş bir alanda yayılmasında, erik türlerinin birbirinden çok farklı iklime sahip bölgelerden çıkmış olmaları ve bu türlerin değişik ekolojik şartlara adapte olması önemli rol oynamıştır. Diğer yandan erik meyvelerinin turfanda yeşil erik, sofralık, kurutmalık ve konservelik gibi tüketim alanının çok olması da eriğin yayılmasında önemli rol oynamıştır (Özçağıran 1976; Ramming ve Cociu 1990). Erik ılıman iklim meyvesidir. Bu nedenle erik kültürü daha çok soğuk ılıman ve ılıman iklim kuşaklarında yoğunlaşmıştır. Bununla birlikte, soğuklama ihtiyacı düşük erik çeşitlerinin geliştirilmesi ile subtropik iklim bölgelerinde de erik yetiştiriciliği artmaktadır (Ayanoğlu ve Yılmaz 1995). Tür sayısının çok olması yanında ülkemizde farklı ekolojik bölgelerin sağladığı olanaklar nedeniyle erik çeşitlerini 4-5 ay süre ile pazarda görmek mümkündür (Karamürsel 2002). Erik Rosales takımının Rosaceae familyasının Prunophora alt cinsi içerisinde yer almaktadır. Bu alt cinsin Euprunus ve Prunucerasus alt bölümlerini erikler oluşturmaktadır. Bu bölümler içerisinde birçok erik türü bulunmaktadır. Ülkemiz bu türlerden, özellikle bir çok önemli çeşidin yer aldığı P. cerasifera Ehrh., P.insitita L. ve P.spinosa L. türlerinin gen merkezidir. Ayrıca P. salicina L. ve P. domestica L.’nin kültür formları da ülkemizde yetişmektedir (Davis 1972; Özbek 1978). Bugün yetiriciliğini yaptığımız yerli standart ve mahalli erik çeşitlerimizin çoğunluğu Prunus domestica ve Prunus cerasifera türlerinden meydana gelmişlerdir. Diğer erik türleri de hesaba katılırsa dünyadaki mevcut erik çeşidi sayısının 2000’i, ülkemizde ise 200’ü aştığı bilinmektedir. Türkiye’nin hemen her kösesinde yetişen bu erik çeşitlerine S. BAYAZİT, S. YILMAZ Şeker, Can, Sübü Can, Malatya, Sarı Bosna, Sarı Zama, Türbe, Zamaki, Üryani, İncaz, Hakimane, Üzüm, Hüvenk, Aynabakar, Papaz, Bardak ve Sultani örnek olarak verilebilir (Özbek 1978). Kökeni Doğu Avrupa ve Batı Asya olan (Davis 1972; Weinberger 1975; Özbek 1978; Ramming ve Cocıu 1990) ve birçok ülkede Myrobolan erikleri olarak bilinen Prunus cerasifera Ehrh. türü ülkemizde Can erikleri olarak tanınmaktadır (Özçağıran 1976; Ayanoğlu 1998; Karamürsel 2002). Bu türden geliştirilen Myrobolan serisi klonal anaçlar İngiltere, ABD, Almanya ve Fransa gibi ülkelerde ve yine bu türün tohumlarından elde edilen çöğürler Eski Yugoslavya ve Romanya (Weinberger 1975; Hartman 1982) gibi ülkelerde yaygın bir şekilde anaç olarak kullanılmaktadır. Buna karşılık canerikleri ülkemizde daha çok meyveleri için yetiştirilmektedir (Özçağıran 1976; Ayanoğlu 1998). Özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinde yetiştirilen canerikleri kış meyvelerinin bittiği, yaz meyvelerinin ise piyasada bulunmadığı bir dönemde piyasaya çıkması nedeniyle pazarlarda iyi fiyatla alıcı bulabilmektedir. Bu nedenle de yetiştiricilik her geçen yıl artmaktadır (Ayanoğlu ve ark. 1992; Ayanoğlu 1998). Özellikle son yıllarda çağla badem ile birlikte caneriklerinin erken dönemde çok iyi fiyat etmesinden dolayı üretimi artmakta olup, Hatay’ın Samandağ, Mersin’in Mut ve Tarsus ilçelerinde yeni kurulan bahçelere rastlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Akdeniz Bölgesi’nden selekte edilen ümitvar canerik genotiplerinin aynı koşullarda performanslarının değerlendirilmesi ve standart canerik çeşitleri ile verim ve meyve özellikleri açısından mukayese edilmesidir. Materyal ve Yöntem Denemede Ayanoğlu ve ark. (1992) tarafından Akdeniz Bölgesi’nden selekte edilen Mut eriği, 33C04, 31C03, NO4, 07C05, 07C02, 33C15, 33C08, 33C03, NO9, 07C13, 31C21, 33C09, 01C07, NO3, 07C11, 33C02, 33C06, NO1, NO2, NO 5, NO6, NO8, 07C04, 07C12, 31C17, 31C19, 33C08 numaralı canerik genotipleri ve Can, Papaz, ve Havran çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır (Çizelge 1). Selekte edildikten sonra çelikle çoğaltılan ve 1994 yılında 6x5 m aralık, her çeşitten 7 ağaç olacak şekilde Mersin Mut ilçesi Yukarı Köselerli Köyü’nde (360 34ı 18 Kuzey; 330 24ı 21 Doğu ve Yükseklik 117 m) dikimi gerçekleştirilen bu genotiplerde meyve özellikleri 6 yaşındaki ağaçlarda belirlenmiştir. Çizelge 1. Denemede yer alan canerik genotipleri ve seçildikleri merkezler Table 1. Green plum genotypes and selected centers in the experiment Genotipler Merkezler Genotipler Merkezler Genotipler Merkezler Accessions Centers Accessions Centers Accessions Centers 01C07 Toprakkale 33C02 Erdemli NO1 Mut 07C02 Aksu 33C03 Mut NO2 Mut 07C04 Alanya 33C04 Erdemli NO3 Mut 07C05 Antalya 33C06 Mut NO4 Mut 07C11 Alanya 33C08 Erdemli NO5 Mut 07C12 Alanya 33C09 Erdemli NO6 Mut 07C13 Aksu 33C15 Silifke NO8 Mut 31C03 Karataş 31C19 Karataş NO9 Mut 31C17 Dörtyol 31C21 Subaşı Mut Eriği Mut 2 MKU Ziraat Fakültesi Dergisi 16 (1): 1-9, 2011 CANERİK GENOTİPLERİNİN MUT EKOLOJİSİNDEKİ MEYVE ÖZELLİKLERİ Mersin’in Mut ilçesinde (Göksu vadisi) tüm meyve türleri rahatlıkla yetişebilmektedir. Göksu vadisi gerek iklim, gerekse coğrafi yapı itibariyle başta erkenci