Tc Nđğde Ünđversđtesđ Sosyal Bđlđmler Enstđtüsü Türk Dđlđ Ve
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. NĐĞ DE ÜN ĐVERS ĐTES Đ SOSYAL B ĐLĐMLER ENST ĐTÜSÜ TÜRK D ĐLĐ VE EDEB ĐYATI ANAB ĐLĐM DALI YEN Đ FIRAT DERG ĐSĐNDEK Đ HALK B ĐLĐMĐ UNSURLARI Hazırlayan Saadettin YILMAZ Danı şman Doç. Dr. Hatice ĐÇEL 2014-NĐĞ DE 1 T.C. NĐĞ DE ÜN ĐVERS ĐTES Đ SOSYAL B ĐLĐMLER ENST ĐTÜSÜ TÜRK D ĐLĐ VE EDEB ĐYATI ANAB ĐLĐM DALI YEN Đ FIRAT DERG ĐSĐNDEK Đ HALK B ĐLĐMĐ UNSURLARI Hazırlayan Saadettin YILMAZ Danı şman Doç. Dr. Hatice ĐÇEL 2014-NĐĞ DE 2 3 4 ÖZET ‘ Yeni Fırat Dergisindeki Halk Bilimi Unsurları ’ ba şlı ğını ta şıyan çalı şmamızda 1962-1967 yılları arasında yayımlanmı ş olup 36 sayı çıkmı ş olan ‘ Yeni Fırat ’ dergisi incelenmi ştir. Zengin bir içeri ğe sahip olan dergide Elazı ğ ve çevresinin tarihi, co ğrafyası, kültürü, edebiyatı, folklorü, sosyal yapısı, ekonomisi gibi birçok konuya de ğinilmi ştir. Bunların yanısıra Türk kültürü, edebiyatı ve tarihiyle de ilgili birçok konuya de ğinilmi ştir. 1962 Mayıs ayında Fikret Memi şoğlu tarafından çıkarılan Yeni Fırat dergisi 1962’de altı, 1963’te on iki, 1964’te altı,1965’te bir, 1966’da dokuz, 1967’de iki sayı çıkmı ştır. Toplam 3 cilt ve 36 sayıdan olu şan dergi, Elazı ğ Kültür Derne ği’nin bünyesinde çıkarılmıştır. Dergide yer alan yazıların ve şiirlerin halkbilimi açısından de ğerlendirilmesi çalı şmamın konusunu olu şturmaktadır. Giri ş kısmında Yeni Fırat dergisi hakkında bilgiler verilmi ş daha sonra ise Yeni Fırat dergisinin tüm sayfaları taranarak içindekiler tablosu olu şturulmu ştur. Sonrasında ise tahlili fihrist yapılmı ştır. Son olarak dergi içinde halkbilimi açısından önem arz eden yazılara yer verilmi ştir. Yaptı ğımız bu çalı şmadaki amaç, Yeni Fırat dergisindeki halkbilimi unsurlarını bu derginin sayfalarından çıkarıp ilim dünyasına sunmak ve bu alana bir kaynak daha kazandırmaktır. Bu nedenle derginin tamamı incelendikten sonra amaca yönelik metinlere ula şılmı ş ve Seçilmi ş Metinler adı altında bir bölüm olu şturulmu ştur. Buradaki metinler edebi türlerine göre adlandırıldıktan sonra yazarı, yayın tarihi, sayı ve sayfa numaralarıyla birlikte verilmi ştir. Dergideki metinler do ğrultusunda hem yazar adlarına göre hem de konularına göre bir de fihrist hazırlanmı ştır. ii ABSTRACT Title of this study is folk science elements in Yeni Fırat journal. Đn this study, Yeni Fırat journal which was published between 1962 and 1967 as 36 volumes has been examined. This journal has rich content. History, geograhy, culture, social life economy and folklore of Elazı ğ has been expressed in this journal. And alsoTurkish culture andTurkish history has been expressed in Yeni Fırat journal. Yeni Fırat, the journal issued by Fikret Memi şoğlu in May in 1962, was issued from 1962 to 1967 as 6, 12, 6, 1, 9 and 2 issues respectively. The journal, which was composed of 3 volumes and 36 issues, was isuedunder Elazı ğ Cultural Association. The evaluation of the articles and poems in the journal in terms of ethnology constitutes the subject of this study. Information about the journal Yeni Fırat is given in the introduction section. Every single page of the journal having been examined, a table of content is generated and then an analytical index is created. Finally, articles in the journal that are thought to be ethnologically important are included in the study. The purpose of the study is top resent the ethnological items in the journal of Yeni Fırat to the world of science by bringing the minto view and to introduce another source to the literature. Therefore, purposive texts are selected after a thorough examination of the journal and a section named Selected Texts is created. The texts in this section are given together with the irauthors, publishing dates, issue numbers and page number safter the yareen titled in terms of their literary genres. An index according to both author names and topics of the texts is also created in accordance with the texts in the journal. iii ÖN SÖZ Dergiler bir toplumun gelece ğine ı şık tutan birer me şale oldu ğu gibi geçmi şine de kaynaklık eden birer tarihi ve edebi vesikadır şüphesiz. Yeni Fırat dergisi de yayımlandı ğı dönemle ilgili döneminin siyasi, edebi ve kültürel özelliklerini yansıtarak bizlere birçok konuda kaynaklık etmi ştir. Hazırladı ğımız bu çalı şmada Yeni Fırat dergisinde yer alan yazılar ve şiirler de ğerlendirilmi ştir. Çalı şmamız; Giri ş, üç bölüm ve Sonuç’tan olu şmaktadır. Tezin giri ş bölümünde Yeni Fırat dergisi hakkında bilgi verilmi ş, dergi şekil ve içerik özellikleri bakımından de ğerlendirilmi ştir. Birinci bölümde ‘Yeni Fırat Dergisinin Đçindekiler Tablosu’ ba şlı ğı altında tüm metinler incelenmi ştir.. Bu tabloda tüm metinler tek tek incelenmi ş ve konuları saptanmı ştır. Tüm metinler sıralı bir biçimde hangi sayıda yer aldıkları, kaçıncı sayfalarda yer aldıkları, yazarları- şairlerinin kimler oldukları ve yazı ba şlıkları ve konularıyla birlikte tablo halinde dökümü yapılmı ştır. Đkinci bölüm ‘Yeni Fırat Dergisinin Tahlili Fihristi’ ba şlı ğı altında incelenmi ştir. Đki ana ba şlıktan olu şan fihrist kısmının ilk ba şlı ğında, dergide yer alan imzalı ve imzasız metinler yazar ismine göre sıralandıktan sonra; her yazarın yazıları kendi içinde kronolojik olarak verilmi ştir. Ayrıca dergide yer alan yazılar yazar ismine göre sıralanmı ş ve her yazarın yazısı kendi içinde kronolojik olarak verilmi ştir. Üçüncü bölümü, seçilmi ş metinler olu şturmaktadır. Bu bölüm tezin de konusu olan halk bilimi unsurlarının a ğır bastı ğı bölümdür. Bu bölümde folklor ve dil konulu yazılar türlerine göre tasnif edildikten sonra metinlerin sonuna yazar adı ve yayın tarihi belirtilmi ştir. Çalı şmamızın ‘Sonuç’ kısmında ise çalı şmanın genel bir de ğerlendirmesi yapılmı ştır. Çalı şmamız, halk bilimi alanında çalı şma yapacak olan ara ştırmacıların yararlanabilece ği bir kaynak özelli ği ta şımaktadır. iv Bu çalı şmada eme ği geçen herkese, çalı şmalarım sırasında yardımlarını esirgemeyen ve de ğerli vaktini ayıran hocam Yrd. Doç. Dr. Ramis Karabulut’a, çalı şmamda bana yol gösteren ve bu keyifli çalı şmaya ortak olan de ğerli hocam ve danı şmanım Doç. Dr. Hatice Đçel’e sonsuz te şekkürlerimi bir borç bilirim. Ni ğde 2014 Saadettin YILMAZ v ĐÇĐNDEK ĐLER ÖZET ..................................................................................................................... ii ABSTRACT .......................................................................................................... iii ÖN SÖZ................................................................................................................. iv ĐÇĐNDEK ĐLER..................................................................................................... vi KISALTMALAR ....................................................................................................x GĐRĐŞ ......................................................................................................................1 YEN Đ FIRAT DERG ĐSĐ HAKKINDA...................................................................1 1. ŞEK ĐL ÖZELL ĐKLER Đ .....................................................................................1 2. MUHTEVA ÖZELL ĐKLER Đ.............................................................................2 I. BÖLÜM ...............................................................................................................3 YEN Đ FIRAT DERG ĐSĐNĐN ĐÇĐNDEK ĐLER TABLOSU....................................4 II. BÖLÜM............................................................................................................61 ĐNCELEME ..........................................................................................................61 (YEN Đ FIRAT DERG ĐSĐNĐN TAHL ĐLÎ F ĐHR ĐST Đ) ..........................................61 1. YAZAR ADINA GÖRE YAZILAR................................................................62 2. TÜRLER ĐNE GÖRE YAZILAR ...................................................................107 2. 1. Dil ve Edebiyatla Đlgili Yazılar...............................................................107 2. 2. Köy ve Köylülerle Đlgili Yazılar.............................................................125 2. 3. Kütüphanecilik ve Yayınlarla Đlgili Yazılar ............................................125 2. 4. Sosyal Hayatla Đlgili Yazılar...................................................................126 2. 5. Güzel Sanatlar - El Sanatlarıyla Đlgili Yazılar.........................................129 2. 6. Tarih, Co ğrafya ve Tarihî Eserlerle Đlgili Yazılar....................................130 2. 7. Özel Günler ve Kutlamalarla Đlgili Yazılar .............................................134 2. 8. Siyaset ve Siyasî Kavramlarla Đlgili Yazılar ...........................................134 vi 2. 9. Yeni Fırat Dergisi Çalı şmalarıyla Đlgili Yazılar ......................................135 2. 10. Önemli Şahsiyetlerle Đlgili Yazılar .......................................................136 2. 11. Sa ğlıkla Đlgili Yazılar ...........................................................................141 2. 12. E ğitim, Kültür ve Sanatla Đlgili Yazılar ................................................141 2. 13. Dinî ve Ahlakî Konularla Đlgili Yazılar.................................................142 2. 14. Teknik Konular ve Teknik Geli şmelerle Đlgili Yazılar ..........................144 2. 15. Önemli Haberler ve Olaylarla Đlgili Yazılar..........................................146 III. BÖLÜM ........................................................................................................148 SEÇ ĐLM ĐŞ MET ĐNLER ....................................................................................148