Jugoslovensko dramsko pozorište Vizuelni identitet 1948 - 2008

Muzej pozorišne umetnosti Srbije April - septembar 2008.

Unutrasnja naslovna.indd 3 13.4.2008 21:30:33 Dvorana 1948.indd 2 13.4.2008 21:33:06 Dvorana 1948.indd 3 13.4.2008 21:33:07 Jovan Ćirilov

Jovan Ćirilov NOVE TENDENCIJE - DA, AVANGARDNA AVANTURA - NE VIZUELNI IDENTITET JUGOSLOVENSKOG DRAMSKOG POZORIŠTA 1948-2008.

U proleće 2003. godine u samoj završnici vladajućeg socrealizma, tako su umetnici JDP-a, rekonstrukcije, ili, tačnije rečeno, izgradnje nove reditelji, glumci, scenografi i kostimografi, već prvih zgrade Jugoslovenskog dramskog pozorišta, posle sezona prevazišli dogmu tadašnje zvanične estetike požara 17. oktobra 1997. godine, postavilo se u svim njegovim elementima. pitanje - da li u foaje vratiti mozaik Mila Milunovića To je za stručno oko bilo vidljivo i na arhitekturi iz 1948. godine? Oni koji su bili protiv vraćanja rekonstruisane zgrade Jugoslovenskog dramskog mozaika slavnog slikara, tvrdili su da novom JDP-u pozorišta. ne dolikuje mozaik iz doba socijalističkog realizma. Dobri poznavaoci arhitekture tvrde da je zgrada Bila je to vladajuća estetika u vreme kada je tadašnji Manježa, koju je za JDP adaptirao arhitekta Momčilo predsednik Vlade FNRJ, maršal Josip Broz Tito, Belobrk (1905-1980), u saradnji sa umetničkim godine 1947. potpisao uredbu o osnivanju ovog rukovodiocem Bojanom Stupicom (1913-1980), reprezentativnog pozorišta po ugledu na MHAT. bila na tragu međuratnog svetskog i srpskog Srećom, prevladalo je stanovište da mozaik valja modernizma. Dvojica arhitekata odlučili su se da vratiti na mesto između ulaza u parter, gde je i bio pokriju neoklasicističku fasadu arhitekte Nikolaja od osnivanja do požara 1997. godine. Iako, osim Krasnova i izmene ulaz u zgradu radikalnom gabarita, ništa nije ostalo od zgrade JDP-a iz doba intervencijom. Ta intervencija ostvarena je svesno, kad je otvarano, ulazeći i danas tamo imam osećanje mada ne deklarativno jer je u to vreme to bio da dolazim u istu zgradu u kojoj sam se kao mlad nemogućno, u stilu međuratnog modernizma, čiji je gledalac, student filozofije, 1950. godine popeo na izraziti predstavnik bio arhitekta Belobrk. Zvanično drugu galeriju da gledam Sofoklovu Antigonu sa otklanjajući građanski neoklasicizam ruskog Marijom Crnobori u naslovnoj ulozi. emigranta Nikolaja Krasnova (što nije nešto samo po Za mene je upravo taj mozaik "Devojka sa bakljom"†, sebi pohvalno), ostvaren je napredniji arhitektonski za to vreme sa gotovo nedozvoljivom slobodnom korak u stilu avangarde zbog koje se u Sovjetskom stilizacijom zvaničnog grba Jugoslavije i lebdećom Savezu tih godina dopadalo sibirskih gulaga. Bilo tragičnom maskom, uprkos tim elementima je to zapravo krijumčarenje jeretičke međuratne patetične ikonografije socijalističkog realizma - avangarde. metafora šta je u stvari bilo JDP već na samom Nešto slučajno dešavalo se i na sceni njegovom početku. Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Osim Kao što je na mozaiku "Devojka sa bakljom" veliki propagandne predstave Duboki su koreni dvojice jugoslovenski slikar Milo Milunović prevazišao sivilo danas zaboravljenih američkih dramatičara Arnoa D`Isoa i Džemsa Goa, kritike američkog rasizma † Za lik "Devojke sa bakljom" majstoru Milu Milunoviću je pozirala glumica Ana Krasojević, članica Humorističkog od strane većinskog belog stanovništva, nijedna pozorišta na Terazijama predstava prvih sezona JDP-a ne bi mogla da se 6 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Cirilov tekst.indd 2 14.4.2008 20:12:04 Nove tendencije - da, avangardna avantura - ne

podvede pod čisti socijalistički realizam. Ovaj osnivač Jugoslovenskog dramskog pozorišta, Kada se govori o vizuelnom identitetu njegov graditelj u doslovnom i u prenosnom smislu, Jugoslovenskog dramskog pozorišta, mora se imati bio je blizak nemačkom i češkom ekspresionizmu na umu da je šezdeset godina relativno mali period Ervina Piskatora i Emila Františeka Burijana, a to da bi se uočili jasni stilski periodi u likovnosti je podrazumevalo društveni angažman i jarkost predstava i ostalih pojava koje prate pozorišni čin pozorišnog čina. Tako je nosila pečat društvene - plakati, programi, flajeri, ulaznice. Pritom, dekor, angažovanosti njegova režija Cankarovog Kralja kostimografija i maska spadaju u bitan element Betajnove, a bili su jarka negacija sivila socrealizma pozorišnog čina duboko vezan za njegovu estetiku, pre svega njegov Dundo Maroje i Ribarske svađe, a to znači i za ideologiju, dok je prateći materijal više puni mediteranskog erosa - tuđeg puritanizmu znak mišljenja u pozorištu već neposredni idejni čin. ranog jugokomunizma. Ne zna se gde je kod Stupice Dekor i kostim prve decenije Jugoslovenskog počinjao svesni levi ekspresionistički angažman, dramskog pozorišta više su zavisili od repertoarskog a gde se ispoljavao njegov lični temperament i poteza, to jest od drame koja je stavljana na neobuzdani dar koji nije mogao da podnese stege repertoar i reditelja kome je poveren komad, nego od socijalističkog realizma. Na kraju prve pozorišne estetike koja bi važila za sve umetnike koji stvaraju sezone 1947/1948, u kojoj je JDP prikazalo svoje u JDP-u. prve četiri predstave - "Kralj Betajnove", "Ujka Dok je sa osnivanjem "Savremenika" i "Dela" 1955. Vanja", "Ribarske svađe" i "Škola ogovaranja", i to godine, realistički i modernistički front bio strogo sve tri u 1948. godini - održana je neka vrsta javnog podeljen na dva dela, u JDP-u su bili pod istim suđenja. Na sastanku JDP je optuženo za ideološko krovom u neobičnoj koegzistenciji oba toka. Realiste skretanje zaraženo "formalizmom" u prikazivanju je predstavljao Velibor Gligorić, glavni urednik komada. To znači da je najviše partijsko rukovodstvo "Savremenika", a sa modernističkog krila u pozorištu zemlje tačno naslutilo, čak uočilo modernističke je istovremeno delovao kao umetnički rukovodilac tendencije, koje Jugoslovenskom dramskom predratni nadrealist Milan Dedinac. pozorištu danas služe na čast. To skretanje je na neki Oštri sukobi na ideološkoj bazi nisu se u JDP-u način bilo vidljivo pre svega u vizuelnom oblikovanju otvoreno ispoljavali kao na literarnom frontu. Ali je predstave i jarkom mizanscenu prvih predstava. Milan Dedinac, pre svega preko Tomislava Tanhofera, Mi, mlada studentska publika, odmah smo prigrlili primenjivao svoj omiljeni stil pariskog Kartela Batija, JDP kao pozorište svoje slobode i jeretičnosti, za Dilena, Žuvea i Pitoefa, a koji je karakterisao estetski razliku od Narodnog pozorišta, koje se držalo svoga purizam. Realistički dekor javljao se u komadima estetskog tradicionalizma, nekim čudom estetički koji su i napisani u realističkom maniru, kao što bliži partijskoj vrhuški nego JDP, teatar koji je ta su "Jegor Buličov" ili "Na dnu" Gorkog , koje je partija osnovala. režirao Mata Milošević. Međutim, on je intimno bio Na vizuelnom planu od samog početka u JDP-u je sklon modernizmu još iz međuratnih godina svoje vladao princip cvetanja svih cvetova. Savremeno mladosti na sceni Narodnog pozorišta. On je kao u sferi vizuelnog - podrazumevalo se od prvog mladi glumac 1935. godine u Narodnom pozorištu, dana, mada nije na taj način bilo izraženo. U čiji je bio član, režirao Maksima Crnojevića u literaturi protagonista realizma, Velibor Gligorić, izrazitom avangardnom stilu tadašnjeg modernizma. na čelu pozorišta od 1949. godine, u teatru je Tako da je i u JDP-u, kad je režirao savremenu tolerisao svežinu nove vizuelnosti, kako kartelovski klasiku, svesno težio modernom izrazu. Blizak purizam tako i blagu modernističku stilizaciju jedne međuratnom modernizmu bio je i Bojan Stupica. Ožalošćene porodice scenografa Milenka Šerbana u

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 7

Cirilov tekst.indd 3 14.4.2008 20:12:04 Jovan Ćirilov

režiji Mate Miloševića. estetizmom, ali i iskoracima u dekorativnosti. Biljana U Mati Miloševiću kao da se ispoljila ta estetička Dragović je u saradnji sa Vidom Ognjenović, u svakoj koegzistencija realizma i modernizma. A to je bilo njenoj režiji imala snagu da uspostavi funkcionalnu i stanovište glavnog scenografa ranog perioda vezu lika sa vizuelnošću cele predstave. Ljiljana JDP-a Milenka Šerbana, koji je između dva rata u Dragović je u pozorišnu praksu unela novinu da pariskom ateljeu Andrea Lota usavršavao svoju kostime stvara tokom proba, ne namećući ni slikarsku praksu. U slikarstvu intimista, dalek od reditelju, ni glumcu ni sebi apriori nacrtane kostime. njegove kubističke estetike, u dekoru umeo je Lana Cvijanović je sa svojom osobenošću razvila da bude mnogo moderniji nego u svojim uljima dekorativnost, estetičnost i funkcionalnost kao i pastelima. Za "Romea i Đulijetu" Šerban je, u osnovne principe kostimografije. dogovoru sa rediteljem Matom Miloševićem, Mlađi umetnici u ovoj oblasti davali su ozbiljan napravio konstruktivistički dekor, most od kovanog doprinos mnogim predstavama - i taj doprinos je gvožđa, univerzalni prostor za sve prizore Šekspirove prevazilazio oblast scenografije i kostimografija, tragedije. Ovu prilagodljivost stilu od realizma do time što je bio ključ za shvatanje dubljeg koncepta purizma pokazao je još jedan stalni scenograf JDP-a, predstave. Petar Pašić, sa istim estetski širokim dijapazonom. Svaki od umetnika od velikog dara koji su likovno Pašić Šerbana 60-ih godina postepeno smenjuje u oblikovali predstave u JDP-u, davali su, pored glavnim scenografskim zadacima sve do kraja 70-ih reditelja, svoj pečat predstavi, a pre svega Miodrag godina. Tada se na sceni JDP-a pojavljuju univerzalni Tabački, taj pobornik metaforičnih izazova putem maštar Vladislav Lalicki, inspirativni i kreativni scenografije kao globalnih metafora predstava. Miodrag Tabački, pored gostiju konstruktivističke Setimo se samo francuski poentilističkog dekora škole Mete Hočevar i Marine Čuturilo. i kostima Nušićeve novopronađene komedije "Ne Kostimograf Mira Glišić, od prve predstave JDP-a očajavajte nikad", kao dirljive Nušićeve težnje da svesnije je bila opredeljena za novije tendencije u prodre na pariske bulevare ili dekora predstave umetnosti nego Milenko Šerban, takođe scenograf "Bure baruta" koji je ispisan crticama sa zatvorskog od osnivanja pozorišta. Ona se držala principa zida o tome kako robijaši broje dane u tamnici. Ili "tonskog" rešavanja kostimografije. To znači da kostima Angeline Atlagić, kao hrabrih činova jedne nije, kao u praksi Narodnog pozorišta i sličnih vrhunske estetičnosti, toliko prisutne u "Pozorišnim repertoarskih kuća, rešavala svoje kostimografske iluzijama", "Buretu baruta" i "Mizantropu". Njeni zadatke idući od jednog do drugog kostima prema kostimi imaju autonomnu likovnu vrednost, pored muzejskim i etnografskim uzorima ili iz starih zahteva same predstave. Oba ova likovnjaka bili su modnih časopisa, već su kostimi bili stilizovani katkada snažniji od svojih reditelja. jednom gamom, osavremenjenim jedinstvenim JDP je svesno tokom cele svoje povesnice od krojem ili materijalom. Nova je bila i tešnja saradnja šest decenija bio sa merom opredeljen za novo sa scenografom. Mira Glišić i Milenko Šerban, u likovnom izrazu bez ikakve avangardističke gotovo jedini stvaralački par JDP-a tokom dosta tendencije kojom bi bila poremećena ravnoteža dugog perioda, sa rediteljem su usklađivali stilsko između ozbiljnog tretiranja dramskog predloška jedinstvo pre svega preko game, koja je mogla i njenog vizuelnog izraza. To je jednom rečju bio biti i komplementarna, ali redovno koncepcijski osnovni vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog precizirana. Tog principa držala se na svoj način pozorišta, nevezano od toga ko je bio na njegovom Božana Jovanović, koja posle Mire Glišić postaje čelu ili ko je bio za rediteljskim pultom. Sa pojavom glavni kostimograf sa svojim funkcionalnim postmodernizma, JDP je preko pojedinih reditelja

8 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Cirilov tekst.indd 4 14.4.2008 20:12:04 Nove tendencije - da, avangardna avantura - ne

prihvatilo tu sintezu svekolikog modernizma i Tokom ovih šest decenija postojanja JDP-a, reditelji, realizma, oslanjajući se svesno na eklektizam "svega sa svojim vizuelnim saradnicima, i pored povremene dozvoljenog" u svom postmodernističkom pogledu primene najnovijih likovnih tendencija kod nas i u na svet i umetnost. svetu, radije su u likovnom izrazu svojih predstava Sve što je u pisanoj i štampanoj formi pratilo težili skladu i osećanju mere, nego novom radi predstave tokom šest decenija JDP-a, bilo je same novosti. Kartelovska jednostavnost kao da odraz onoga kako se mislilo i stvaralo u ovom je bila pribežište umerenosti onih koji se nisu reprezentativnom teatru. usudili ili nisu hteli da krenu u vizuelnu avanturu U početku, kao oblik ideološke opreznosti, programi najnovijeg svetskog avangardizma. Mnogi su su, pored grafičke skromnosti, imali veoma malo smatrali, najverovatnije s pravom, da to i nije teksta. Uprava i stvaraoci nisu hteli da rizikuju da misija Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Nove svojom eksplikacijom daju materijal za eventualnu tendencije - da, avangardna avantura - ne. zabranu predstava nekim svojim ideološkim Kad se pogleda vizuelno kao važan element u "skretanjem", koje bi otkrili objašnjavajući svoje životu JDP-a kao celine, tokom šest decenija smele i inovativne ideje. Tih prvih godina umetnici postojanja, nameće se zaključak da je u najboljim JDP-a su se oslanjali na pronicljivost publike i trenucima u ovom pozorištu davana prednost novim neizrečeni ketmanovski dosluh. tendencijama u oblasti scenografje i kostimografije. Sa drugim dolaskom Milana Dedinca na čelo JDP-a Jugoslovensko dramsko pozorište nesumnjivo 1959. godine, programi su postali intelektualni je prednjačilo u traganju za novim, ali bazirano čin i likovna poruka. Davani su iscrpni podaci o na organskim potrebama pozorišnog čina kao predstavi, katkada i rediteljski koncept, a program je sinkretizma umetnosti. bio ilustrovan materijalima iz epohe. Ili su program Kako bilo da bilo, tek, visoko mesto JDP-a u našoj ilustrovali poznati slikari i grafičari kao Srbinović, sredini i u svetu, što je potvrđeno njegovim ulaskom Šejka, Džumhur i drugi. Korak ka modernom dizajnu u Evropsku pozorišnu uniju 2006. godine, između učinilo je JDP pozivom na saradnju Slobodana ostalog duguje i tome koliko su pažnje najbolji Mašića. Tih sezona dizajn programa bio je na umetnici tog pozorišta posvećivali vizuelnom na svetskom nivou i mogu reći da je tako do danas, svojoj pozornici i oko nje. sa likovnim jedinstvom plakata i programa u stilu najboljih tendencija u svetu - što je osnovno pravilo svih teatara koji drže do sebe i zakona likovne propagande. Plakati su priča za sebe. Najzanimljiviji je period kad je Vladislav Lalicki za svaku predstavu slikao jedan unikatni plakat u ulju ili temperi. Neki plakati su primer visokog stepena originalnosti i stilskog srodstva sa predstavom. Nažalost, što nemarom, što u požaru, nestali su gotovo svi ti unikati, osim možda jednog najboljeg - Lalickovog kolaža za predstavu "Ožalošćena porodica". Ako je ovom tekstu potreban neki zaključak, onda bi se on mogao ovako formulisati u narednim rečenicama.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 9

Cirilov tekst.indd 5 14.4.2008 20:12:04 Predstave uvod.indd 2 13.4.2008 21:34:04 Vizuelni identitet Izbor predstava

Predstave uvod.indd 3 13.4.2008 21:34:07 Ivan Cankar KRALJ BETAJNOVE KING OF BETAJNOVA

01 Kralj Betajnove.indd 2 13.4.2008 21:34:46 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator Roksanda Njeguš rvo pozorište saveznog značaja otvara dveri premijerom Cankareve drame "Kralj Betajnove", u kreaciji glavnog Reditelj i scenograf / Director & Stage Designer Preditelja i umetničkog rukovodioca Jugoslovenskog Bojan Stupica dramskog pozorišta – Bojana Stupice. Predstava nosi snagu njegove ličnosti: kao arhitekta i scenograf, pokazuje Kostimograf / Costume Designer Mira Glišić pun osećaj mere, ukusa i prostora, vešto koristi rasvetu da bi pojačao nijanse atmosfere, a kao reditelj obrađuje Premijera / First performed psihopatološka stanja ličnosti i gradacijom daje mračnu 3.4.1948. atmosferu zločina i uzrujanost psihoze. Celokupnim ansamblom predstave odiše zajednički napor i kolektivna studioznost koji su doprineli stvaranju temelja novog pozorišta.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 13

01 Kralj Betajnove.indd 3 13.4.2008 21:34:48 Karlo Goldoni RIBARSKE SVAĐE FISHERMEN'S QUARRELS

02 Ribarske svadje.indd 2 13.4.2008 21:35:15 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator Ribarske svađe" celokupnom glumačkom, rediteljskom Ivo Tijardović i likovnom gradacijom postavljaju novi kvalitet Reditelj / Director "u domaćem pozorišnom izrazu. Reditelj Bojan Bojan Stupica Stupica pokazuje izrazitu sklonost ka snažnoj i drastičnoj Scenograf / Stage Designer naturalističkoj pojedinosti, obojenoj naglašenom stilizacijom. Bojan Stupica Metod rada reditelja ukršta različita iskustva zrelih umetnika Kostimgoraf / Costume Designer sa mlađim generacijama i deluje sveže i originalno. Skladan Mira Glišić glumački ansambl je pružio sasvim novi kvalitet u izrazu, Premijera / First performed virtuoznom i usklađenom igrom ostao veran renesansnom 10.4.1948. duhu Goldonijeve komedije.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 15

02 Ribarske svadje.indd 3 13.4.2008 21:35:16 Marin Držić DUNDO MAROJE DUNDO MAROJE

03 Dundo Maroje.indd 2 13.4.2008 21:35:54 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prerada / Adaptation edra, duhovita Držićeva komedija po snazi i dr Marko Fotez temperamentu odgovara imaginaciji Bojana Stupice, Reditelj / Director Vgrađenju odnosa, lakom i vedrom vođenju glumaca kroz Bojan Stupica dijaloge, situacijama daje pun smisao a tipovima plastičnost. Scenograf / Stage Designer Koristi komičke scenske mogućnosti renesansne komedije Milenko Šerban koji prenose duhovitost na publiku. Kompletnost realizacije Kostimograf / Costume Designer postignuta je likovnom obogaćivanju predstave: u obrascima Danka Pavlović renesansnog pozorišta Milenko Šerban je predstavio mali Muzika u orkestraciji / rimski trg sa bunarom pred Laurinom kućom, a nacrte za kostime je posle studije renesansne epohe u Dubrovniku i Music orchestrated by Krešimir Baranović Italiji, sa ukusom i smislom za odnose boja predstavila Danka Pavlović kojoj je ovo prvi rad u Jugoslovenskom dramskom Premijera / First performed pozorištu. Program je likovno opremio Dušan Ristić. 4.2.1949.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 17

03 Dundo Maroje.indd 3 13.4.2008 21:35:55 Jovan Sterija Popović RODOLJUPCI THE PATRIOTS

03 Rodoljupci.indd 2 13.4.2008 21:36:34 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director editelj Mata Milošević pretvara Sterijino delo u Mata Milošević dramatičnu satiru, istinitu u svojoj karikaturalnosti, Pomoćni Reditelj / Assistant Director Rgradi žive ličnosti u realnim situacijama, sukobima Jovan Ćirilov i društvenim odnosima, ostajući tako u okvirima piščevog Scenograf / Stage Designer teksta. Izvlači žive organske elemente ispod površina reči Milenko Šerban i fraza. Da bi što savršenije oživeo sredinu i atmosferu, Kostimograf / Costume Designer maksimalno iskorišćava scenska sredstva. Milenko Šerban je Sonja Šerban slikarskim i arhitektonskim rešenjima uspeo da zbivanjima Premijera / First performed pruži vojvođanski okvir. Inspirisana starim porodičnim 23.5.1949. fotografijama i delima portretista vojvođanskog slikarstva, Sonja Šerban doprinosi oživljavanje epohe i njenog građanskog društva.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 19

03 Rodoljupci.indd 3 13.4.2008 21:36:36 Sofokle ANTIGONA ANTIGONE

05 Antigona.indd 2 13.4.2008 21:37:30 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator prava pozorišta se odlučila da obogati repertoar Miloš Đurić "Antigonom", zbog njene visoke dramatičnosti i Reditelji / Directors Usnažnih glumačkih mogućnosti ansambla: premijera Tomislav Tanhofer je značajna i kao prva klasična predstava u posleratnom Miroslav Belović Beogradu. Tomislav Tanhofer i Miroslav Belović usmereni Pomoćni Reditelj / Assistant director su na umetničku i sugestivnu režiju, a ne rekonstrukciju Mira Trailović Sofoklovog dela, i u prvi plan stavljaju odnos čoveka- Scenograf / Stage Designer pojedinca prema gradu-državi. Harmoničan dekor majstora- Milo Milunović slikara Mila Milunovića daje dva dorska stuba na ulazu Kreontovog dvorca i prostranu pozornicu sa stepenastim Kostimografi / Costume Designers Milo Milunović uzvišenjem, što olakšava mizanscenski rad i ističe glumce. Mira Glišić Nacrti za kostime koje je radio sa Mirom Glišić, ukrašeni grčkim ornametnima, u harmoniji su sa dekorom. Scenska Skice za maske / Mask sketches muzika Krešimira Baranovića komponovana je za obou, Karlo Bulić engleski rog i harfu i zasnovana na originalnim grčkim Izbor muzike / Music Selection motivima. Krešimir Baranović Premijera / First performed 17.11.1950.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 21

05 Antigona.indd 3 13.4.2008 21:37:32 Maksim Gorki JEGOR BULIČOV YEGOR BULYCHEV

06 Jegor Blejvoc.indd 2 13.4.2008 21:37:57 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator editelj Mata Milošević snažnom predstavom dočarao je Milan Đoković unutarnju i spoljnu atmosferu bogate ruske trgovačke Reditelj / Director Rkuće. U diskretno kolorističkim kostimima Mire Mata Milošević Glišić koji potcrtavaju karaktere, pod precizno podešenim Pomoćni Reditelj / Assistant Director osvetljenjem, dolazi do izražaja životni realizam glumačkog Miodrag Radovanović ansambla kojim odišu dostojanstvo i kolektivni duh. Scenograf / Stage Designer Scenograf Milenko Šerban neukusom salona sugeriše ironiju Milenko Šerban prema jednom staležu. Ona trpezarija, onaj salon kao da su Kostimograf / Costume Designer preneseni zajedno sa zidovima, stolicama, tepisima, posuđem Mira Glišić i umetničkim tvorevinama ... iz neke ruske kuće na scenu, pisao je kritičar "Monda". Na Međunarodnom festivalu u Skice za maske / Masks Sketches Vladimir Zagorodnjuk pozorištu "Sara Bernar" u Parizu 1955. publika je pri podizanju zavese za drugi čin dugim aplauzom nagradila Milenka Premijera / First performed Šerbana. Na naslovnoj strani programa je skica Vladimira 9.6.1951. Zagorodnjuka za masku Milivoja Živanovića.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 23

06 Jegor Blejvoc.indd 3 13.4.2008 21:37:58 Žan Rasin FEDRA PHEDRE

07 Fedra.indd 2 13.4.2008 21:38:17 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator tvorivši novu "Fedru", apsolutno vernu Rasinu i Milan Dedinac oslobođenu starih tumačenja, reditelj Tomislav Tanhofer Reditelj / Director Sna našu scenu vraća prave tragetkinje. Psihološkom Tomislav Tanhofer obradom teksta, dosledan antičkoj mirnoći u stavu i kretanju, Pomoćni Reditelj / Assistant Director grupiše likove u nove geometrijski čiste prostorne slike i Milenko Šuvaković tako ukslađuje piščev duh sa duhom našeg pozorišta. U Scenograf / Stage Designer likovnim rešenjima, kostimi Mire Glišić verni su Rasinu i Milenko Šerban osnovnoj zamisli, bojama upotpunjuju karakter ličnosti i Kostimograf / Costume Designer njihovu funkciju, bez težnje da budu verni klasici; dekor Mira Glišić Milenka Šerbana, sveden je na istovremenu velelepnost i jednostavnost pet grčkih stubova koji slikarski rešavaju pravu Premijera / First performed 6.12.1952. liniju tragedije.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 25

07 Fedra.indd 3 13.4.2008 21:38:19 Branislav Nušić OŽALOŠĆENA PORODICA BEREAVED FAMILY

08 Ozaloscena porodica.indd 2 13.4.2008 21:39:00 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director avremena režija "Ožalošćene porodice" stupa na Mata Milošević scenu u vreme rasprava o odnosu nacionalne drame Asistent Reditelja / Assistant Director Si pozorišnog stila. Mata Milošević stvara formu Vlasta Radovanović groteskno-komične stilizacije, bez sitnorealističkog scenskog Scenograf / Stage Designer izraza, uz posebnu draž veštog razdvajanja individualnih i Milenko Šerban grupnih izraza, insistira na kolektivnoj pohlepi. Mira Glišić Kostimograf / Costume Designer svojim kostimima ističe individualne razlike, vrši skladno Mira Glišić pomeranje od lokalnog ka evropskom u ambijentu i vremenu. Premijera / First performed Milenko Šerban omogućava vešto kretanje glumaca kroz 21.1.1955. sedam raznih izlaza/ulaza u prostoru žutih zidova, glomaznih stepenica i niske crne garniture nameštaja. Muzička pratnja je drastičan kontrast koji potencija grotesknost u obimu i intenzitetu. Program je obogaćen likovnim prilozima Zuke Džumhura.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 27

08 Ozaloscena porodica.indd 3 13.4.2008 21:39:01 Johan Volfgang Gete IFIGENIJA NA TAURIDI IPHIGENIA IN TAURIS

09 Ifigenija na Tauridi.indd 2 13.4.2008 21:40:25 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Režija / Director Ifigenija na Tauridi" zablistala je inteligentnom i dr Branko Gavela nadahnutom interpretacijom Geteovog dela, ne izlazeći Pomoćni Reditelj / Second Director "iz okvira klasike. Branko Gavela se saživljava sa piščevim Predrag Bajčetić svetom misli i emocija, diskretno usklađuje impozantne Asistent režije / Assistant Director glumačke bravure nevidljivim mizanscenskim nitima. Sergije Harašić Klasičnošću, smirenom linijom kazivanja mita, unutarnjim Scenograf / Stage Designer ritmom, predstava nema pretenzije da istoriji produži put ka Milenko Šerban savremenosti. Radnja je uokvirena u ruševine grčkog hrama Kostimograf/ Costume Designer u scenografskom rešenju Milenka Šerbana, a muzika Enrika Milica Babić Josifa i kostimi Milice Babić prate isti liniju štimunga. Slikar maski / Masks Designer Karlo Bulić Muzika / Music Enriko Josif Premijera / First performed 27.1.1960.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 29

09 Ifigenija na Tauridi.indd 3 13.4.2008 21:40:26 Jovan Hristić ČISTE RUKE CLEAN HANDS

10 Ciste ruke.indd 2 13.4.2008 21:40:54 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director ovan Hristić je svoje vešto pisano delo, bazirano na mitu Predrag Bajčetić o Edipu, obavio ruhom moderne ideje, parafraze Sartrovih Scenograf / Stage Designer J"Nečistih ruku". Reditelj Predrag Bajčetić u svojoj prvoj Milenko Šerban režiji pokazuje suptilno osećanje za teatar ideja, za vrhunski Kostimograf i slikar maski / lirski kvalitet predloška pronalazi neprestano pretapanje Costume and masks Designer realizma i stilizacije. Osnovni ton i jedinstvena boja predstave Mira Glišić upućivali su glumački ansambl na sam tekst, na misli iza Muzika / Music reči. Dekor Milenka Šerbana i kostimi i maske Mire Glišić, Veljko Marić koloristički skladni a sadržajno funkcionalni, deluju kao reprodukcije sa grčkih vaza. U programu je crtež Milana Premijera / First performed 21.10.1960. Jovanovića.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 31

10 Ciste ruke.indd 3 13.4.2008 21:40:56 Dobrica Ćosić OTKRIĆE DISCOVERY

11 Otkrice.indd 2 13.4.2008 21:41:20 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Priredili za scenu / Adapted for the stage ova dimenzija delovanja pozorišne umetnosti nastala Miroslav Belović je u veštom i skladnom dramaturškom i rediteljskom Jovan Ćirilov Npristupu "Otkriću". U stilizovanom mizanscenu Reditelji / Directors reditelji su fokusirani na oblikovanje mase kao dinamičnog Mata Milošević i plastičnog organizma, likovi menjaju svoje moralne i Predrag Bajčetić psihološke crte, u amplitudama pokazuju svoj gnev, jad i Asistent Reditelja / Assistant Director snagu. Rediteljski rad sa scenografom Milenkom Šerbanom Bekim Fehmiu donosi ekspresivan dekor izuzetnih vizuelnih mogućnosti u Scenograf / Stage Designer kojem glumački izraz dolazi do punog sjaja. Ova predstava Milenko Šerban donosi formulu savremenog scenskog spektakla. U programu su ilustracije Boška Karanovića. Asistent scenografa / Assistant Stage Designer Erih Deker Kostimograf / Costume designer Mira Glišić Slikar maski / Masks designer Karlo Bulić Muzika / Music Vasilije Mokranjac Premijera / First performed 26.5.1961.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 33

11 Otkrice.indd 3 13.4.2008 21:41:21 Borislav Mihajlović Mihiz BANOVIĆ STRAHINJA BANOVIC STRAHINJA

12 Banovic Strahinja.indd 2 13.4.2008 21:41:45 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director editelj Mata Milošević vešto prati i razvija Mihizovu Mata Milošević dramu čvrste geometrijske strukture, dramaturški Asistent Reditelja / Assistant Director Refektne, pročišćenog jezika i sveže melodijske linije, Aleksandar Gruden obojene skladnim rečima mudrosti. Pisac je želeo da se Scenograf, kostimograf i slikar maski / dijalozima što više udalji od istorijske istine i reditelj insistira Stage, Costume & Masks Designer na tajnovitosti nosioca protivakcije – Majke Jugovića. U Milenko Šerban srednjovekovnim kostimima i jednostavnom, impozantnom Premijera / First performed i realističkom dekoru Milenka Šerbana, reditelj nije želeo 27.2.1963. da stilizacijom predstavlja razlaz realnog i idejnog. Zato je u prvom činu dominirao realistički stil glume a u drugom i

trećem – blago geometrijski akcentovan mizanscen.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 35

12 Banovic Strahinja.indd 3 13.4.2008 21:41:47 Georg Bihner DANTONOVA SMRT DANTON'S DEATH

13 Dantonova smrt.indd 2 13.4.2008 21:42:15 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator ihnerova snažna romantična drama, protkana Vera Stojić groteskom, melodramskim i naturalističkim detaljima, Reditelj / Director Bdaje živopisnu sliku francuske revolucije i omogućava Miroslav Belović reditelju Miroslavu Beloviću da grupiše radnju oko Dantonove Asistent Reditelja / Assistant Director lične drame. Masovne scene su komponovane po ugledu Nikola Majstorović na dela francuskih slikara, u svežem koloritu i dinamičnom Scenograf / Stage Designer tempu, povezane su sa scenama direktnih sukoba, podižući Petar Pašić ton privatnih scena. U epskoj monumentalnosti, ansambl Asistent scenografa je pružio impresivnu moć, publika je stavljana u položaj porote, tako da predstava postaje velika rasprava o revoluciji. Assistant Stage Designer Erih Deker Dekor Petra Pašića je promišljene jednostavnosti i boja, uz pitoreskne kostime Mire Glišić, inspirativne i za dvorsku Kostimograf i slikar maski / raskoš i pučku bedu. Costume and Masks Designer Mira Glišić Muzika / Music Zoran Hristić Premijera / First performed 18.4.1963.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 37

13 Dantonova smrt.indd 3 13.4.2008 21:42:16 Slavomir Mrožek TANGO TANGO

14 Tango.indd 2 13.4.2008 21:42:40 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator oderna predstava Miroslava Belovića gradi celinu dr Đorđe Živanović od raznih izvora, ne upadajući u zamku psihologije Lektor / Language Editor Mi opravdavanju postupaka junaka. Po istoj liniji sa dr Brana Đorđević režijom i likovnim elementima kreće se i glumački ansambl Reditelj / Director koji harmonično, bez ekstravagancije, verno prati Mrožekovu Miroslav Belović priču o starom građanskom svetu koji je išao do groteske u Asistent režije / Assistant Director rušenju konvencija. Realistički dekor Petra Pašića, zajedno Vera Spasić sa grotesknim kostimima Mire Glišić, ironično akcentuju Scenograf / Stage Designer tradicionalnost porodične kulture: simbolično zatrpana scena Petar Pašić starim nameštajem u prva dva čina i postolje ukrašeno crnim draperijama u pozadini, predstavljaju nerazdvojivost života Kostimograf / Costume Designer Mira Glišić i smrti, a maslinasti i sivi kostimi daju izvanredan fon čitavoj predstavi. Scenske kretnje / Stage Movements Lidija Bešlić Premijera / First performed 21.4.1965.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 39

14 Tango.indd 3 13.4.2008 21:42:41 Vojislav M. Jovanović NAŠI SINOVI OUR SONS

15 Nasi sinovi.indd 2 13.4.2008 21:43:57 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director rvi put nakon premijere ''Naših sinova'' 1906, reditelj Miroslav Belović Miroslav Belović ponovo oživljava duh starog Beograda Asistent režije / Assistant Director Pumerenom stilizacijom i finom merom autentičnog i Ivan Kostić grotesknog, potpomognut izvanrednim kostimima i dekorom Scenograf, kostim i maska / Vladislava Lalickog a melanholičnim zvukom trube obogaćuje Stage, Costume & Masks Design kolorit važnih scena. Predstava počinje smehom a završava Vladislav Lalicki se tugom, skladno povezujući glumačke umetnike najstarije Asistent scenografije / i najmlađe generacije. Program je obogaćen crtežom Assistant Stage Designer Beogradskog pristaništa Ljubomira Ivanovića i karikaturom Al.Kuzmanović pisca Bordmana Robinsona. Premijera / First performed 29.5.1966.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 41

15 Nasi sinovi.indd 3 13.4.2008 21:43:58 Žan-Pol Sartr PRLJAVE RUKE DIRTY HANDS

16 Prljave ruke.indd 2 13.4.2008 21:44:24 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator ristupivši Sartrovim "Prljavim rukama" kao dramskom Olga Savić delu, izvanredno dramaturški komponovanom, Reditelj / Director Paktuelnom po tematici i dinamici, reditelj Boro Boro Drašković Drašković je pokazao interesovanje za poetsko i scensko, Asistent režije / Assistant Director a ne filosofsko i ideološko. Sa preciznošću pretapa tekst u Dragoljub Petrović reči i pokrete složnog glumačkog ansambla, prepoznavši u Scenograf i kostimograf / pojedincima plastičnost i snagu koji mogu transformisati Stage & Costume Designer scenski prostor. Odererov kabinet je kreiran kao prava životna Vladislav Lalicki sredina bez podvojenosti između ličnosti, stvari i događaja. Jedinstvo ideje ostvaruje suprotstavljanjem dva etička Premijera / First performed 19.11.1966. principa između Oderera i Igoa, između čoveka koji vodi igru i mladića koji je žrtvovani igrač. Pozorišni program je obogaćen likovnim prilozima Vladislava Lalickog.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 43

16 Prljave ruke.indd 3 13.4.2008 21:44:26 Dragoslav Mihajlović KAD SU CVETALE TIKVE WHEN PUMKINS BLOSSOMED

17 Kad su cvetale tikve.indd 2 13.4.2008 21:44:54 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director stkana od parčića stvarnosti, naglašene dramatičnosti, Boro Drašković predstava Bore Draškovića uspostavlja kontinuirani tragički Pomoćni Reditelj / Assistant Director Iintenzitet. Suprotno dotadašnjem herojskom veličanju, Dimitrije Jovanović roman Dragoslava Mihailovića prikazuje talog beogradske Scenograf / Stage Designer periferije u prvim poratnim godinama. U završnoj sceni Vladislav Lalicki ubistva, antologijskoj po vrednosti, reditelj, oslanjajući se na Kostimograf / Costume Designer muziku Žarka Petrovića i kostime Slavice Lalicki, grandiozno Slavica Lalicki stvara sliku i zvuk. Da bi se život na sceni predstavio Muzika / Music životnijim nego van nje, velika pažnja je posvećena fizičkim Žarko Petrović kretanjima, boksu i intenzivnoj akciji. Fleksibilnost dekora Vladislava Lalickog rešava česte promene mesta radnje. Tekst balade / Ballad text Matija Bećković Program je likovno opremio Vladislav Lalicki. Boks i borbe uvežbao / Boxing and fighting choreographed by Duško Bogdanović Premijera / First performed 6.10.1969.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 45

17 Kad su cvetale tikve.indd 3 13.4.2008 21:44:55 Žorž Fejdo BUBA U UHU A FLEA IN HER EAR

18 Buba u uhu.indd 2 13.4.2008 21:45:28 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator remijera Bube u uhu, ''najbriljantnijeg komediografa Ivanka Marković spavaće sobe'', donosi novo rediteljsko ime i predstavu Reditelj / Director Pkoja je igrana najduže u Evropi. Ljubiša Ristić Ljubiša Ristić mizanscenski uspostavlja vrtoglavi ritam, efektne dijaloge, Scenograf / Stage Designer poigravajući se sa zapletima u mimoilaženjima, sudaranjima Vladislav Lalicki i preplitanjima dok se ne stope u zajednički rasplet. Klasičnu Kostimograf / Costume Designer farsu razigrava kroz harmoničnu igru sjajnih komičara koji Vanja Vukić humor prebacuju preko rampe, takođe i kroz blještavi i Premijera / First performed namerno teskobni dekor Vladislava Lalickog i izvanredne 7.6.1971. savremene kostime Vanje Lukić. Tajna dugovečnosti ove predstave je što svako novo izvođenje obećava novu komičku intrigu, novu praizvedbu. Program je likovno obogaćen skicama kostima Vanje Lukić.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 47

18 Buba u uhu.indd 3 13.4.2008 21:45:30 Aleksandar Vasiljević Suhovo Kobilin VESELI DANI ili TARELKINOVA SMRT MERRY DAYS or TARELKIN'S DEATH

19 Tarelkinova smrt.indd 2 13.4.2008 21:46:12 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator atira "Veseli dani ili Tarelkinova smrt" prelivena Miroslava Pecović Milošević je gorkim i tragikomičnim tonovima grubog Adaptacija i režija / Adapted and directed by Segoističnog sveta, kojem reditelj Branko Pleša prilazi Branko Pleša nadrealističkom vizuelnošću. Anticipira iskustvo pozorišta Asistent Reditelja / Assistant Director koje Piter Bruk naziva neposrednim i komad predstavlja Aleksandar Fotez kao cirkusku igru, preplavljenu gimnastikom tela i govora. Scenograf i kostimograf/ Belina i čednost dominiraju dvorištem modernog obdaništa Stage & Costume Design i decom koja su obučena u kostime iz XIX veka; nad Vladislav Lalicki polukružnim zidom se pojavljuje zlokobni Varvarin u crnoj pelerini, da bi se, idući ka kraju, smenjivale akrobatika i Izbor muzike / Music Selection Vartkes Baronijan komedija.Transformacijom prostora, vizuelno bogatstvo scenografa i kostimografa Vladislava Lalickog daje gradaciju Premijera / First performed fizičkom teatru koji se poigrava telima a rekvizitu pretvara u 26.10.1973. "nadrealistički muzej u pokretu ka budućnosti". Program je ukrašen likovnim prilozima Vladislava Lalickog.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 49

19 Tarelkinova smrt.indd 3 13.4.2008 21:46:15 Marin Držić DUNDO MAROJE DUNDO MAROJE

20 Dundo Maroje.indd 2 13.4.2008 22:45:05 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Lektor / Proof reader avremeno čitanje Dunda Maroja donosi nove okvire Miše Martinović ironične travestije, ispunjene alegorijom ljudske Reditelj / Director Sdvostrukosti, obiluje duhovitim situacijama koje Miroslav Belović pomeraju komad ka farsi. Reditelj Miroslav Belović izmešta Pomoćnik Reditelja / Second Director prostor među franjevačke manastirske zidine, zaslepljuje ga Mlađa Veselinović jarkim belim svetlom, travestijom junaka uspostavlja dijalog Asistent režije / Assistant Director Držićevog komada sa teatralizacijom, ne radi pomeranja Jasna Latifić težišta, već praštanja sa srednjovekovnim dogmama. Snažan Scenograf i kostimograf / likovni identitet predstavi pružio je scenograf i kostimograf Zvonko Šuler čineći manastirske zidine istinskim kulisama Stage & Costume Designer Zvonko Šuler koje se mogu pomeriti a mantije kaluđera je aplikacijama transformisao u kostime. Program je likovno opremio Živorad Muzika / Music Savić Žira. Veljko Marić Igru uvežbala / Dance choreographed by Lokica Stefanović Premijera / First performed 3.4.1976.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 51

20 Dundo Maroje.indd 3 13.4.2008 22:45:06 Maksim Gorki VASA ŽELEZNOVA VASA ZELEZNOVA

21 Vasa Zeleznova.indd 2 13.4.2008 21:47:36 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator rva premijera u novoj sezoni donosi publici žestoko Milan Đoković i bogato dramsko zbivanje Železnovih, u režiji Reditelj / Director Pkoja približava dramaturgiju Maksima Gorkog Dejan Mijač savremenicima. Dejan Mijač sa sjajnim glumačkim Asistent režije / Assistant Director ansamblom traga za psihološkim motivima, konfliktima i Jasna Latifić složenošću odnosa. U bojama epohe i sa ukusom duboke Scenograf / Stage Designer drame, kostimi Božane Jovanović naglašavaju karaktere. Vladislav Lalicki Dekor Vladislava Lalickog otvara dva nivoa prema širem Kostimograf / Costume Designer društvenom planu: pokazuje dramu građanske porodice, Božana Jovanović izolovano porodično gnezdo koje tuguje usred društveno istorijske drame, likovi slobodno lutaju i sreću se kroz prostor. Premijera / First performed 24.11.1976.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 53

21 Vasa Zeleznova.indd 3 13.4.2008 21:47:37 Branislav Nušić PUČINA HIGH SEA

22 Pucina.indd 2 13.4.2008 22:46:54 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director rilazeći "Pučini" kao slici iz društvenog sloja, Dejan Dejan Mijač Mijač nam predstavlja srednjegrađansko društvo Asistent režije / Assistant Director Piznutra i pretvara likove u lutke pod jakom šminkom Nebojša Bradić narandžastih tonova. Njihovi prenaglašeni pokreti i govor su Scenograf / Stage Designer pomereni ka melodramatičnom. Postupak preterivanja otkriva Miodrag Tabački ono što likovi svojim ponašanjem žele da sakriju. Rediteljska Kostimograf / Costume Designer promena žanra zahteva od scenografa Miodraga Tabačkog Božana Jovanović pastelne nijanse i svileni žersej, gracilniji od pliša koji bi Muzički saradnik / Music Selection odgovarao Nušiću. Kostimima Božane Jovanović diskretno je Željko Marić naglašena elegancija likova, umerenim bojama i pastelnim tonovima. Premijera / First performed 8.5.1977.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 55

22 Pucina.indd 3 13.4.2008 22:46:56 Isak Emanuilovič Babelj SUMRAK DUSK

23 Sumrak.indd 2 13.4.2008 21:52:04 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator oljski reditelj Ježi Jarocki započinje svoju romantičarsku Milivoje Jovanović poetiku podizanjem zavese: magla preplavljuje Dramaturg / Playwright Ppubliku i stavlja je u savršen vizuleni okvir obojen Dušan Č. Jovanović lepotom i dinamikom kostima i dekora Ježija Juka Kovarskog, Reditelj / Director a spoljašnji prostor scene je platno za projekcije duševnih Ježi Jarocki stanja junaka; poput Šagalovih slika sve lebdi između neba Asistent režije / Assistant Director i zemlje, zidovi sobe odleću u vazduh, ukazuje se zvezdano Zorica Vuković nebo; scena u sinagogi smešta publiku u foaje Pozorišta, Scenograf i kostimograf / prekidajući iluziju u koju je opet vraća beli konj. Kosmičkim dimenzijama reditelj pruža tekstu fizičku veličinu, a muzika Stage & Costume Designer Ježi Juk Kovarski Stanislava Radmana boji dramatičnost događaja. Izvrsnost mizanscena omogućava glumačkom ansamblu da se iskaže Premijera / First performed svojom najlepšom vrlinom kolektivne igre. 24.9.1979.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 57

23 Sumrak.indd 3 13.4.2008 21:52:05 Eden fon Horvat DON ŽUAN SE VRAĆA IZ RATA DON JUAN COMES BACK FROM THE WAR

24 Don Zuan se vraca iz rata.indd 2 13.4.2008 22:49:04 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator orvatovu ekspresionističku dramu sa najvećim brojem Ema Česar ženskih uloga ikada napisanu, adaptirao je i režirao Lektor / Language editor HPaolo Mađeli, ne pretvarajući je u seksualni urnebes. Milivoje Popović Mavid Odabranom merom humora, okuplja trideset i pet žena oko Reditelj / Director jednog muškarca i stvara vedru komediju sa tužnim krajem, Paolo Mađeli potpomognutu muzikom Zorana Simjanovića. Dušan Ristić, Scenograf / Stage Designer nadahnut slikarstvom i grafikama Georga Grosa, stvara Dušan Ristić ekspresionistički dekor koji olakšava brzo smenjivanje Kostimograf / Costume Designer piščevih scena i doprinosi atmosferi nakon prvog svetskog Božana Jovanović rata. Vizuelno raskošni i raznovrsni, prilagođeni karakterima, kostimi Božane Jovanović su upotpunjavali doživljaj tog Premijera / First performed 4.9.1980. vremena.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 59

24 Don Zuan se vraca iz rata.indd 3 13.4.2008 22:49:05 Jovan Sterija Popović NAHOD SIMEON ORPHAN SIMEON

25 Nahod Simeon.indd 2 13.4.2008 21:53:06 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Lektor / Language Editor intezom istoimene pesme koju je zabeležio Vuk Branivoj Đorđević Stefanović Karadžić i motivima Sofoklovog "Cara Dramaturg / Playwright SEdipa" Sterija, karakterističnim banatskim jezikom, Dušan Č. Jovanović udvostručuje motiv incesta i izmešta radnju u orijentalni milje. Reditelj / Director Dejan Mijač ostvaruje visoko stilizovanu predstavu sledeći Dejan Mijač karakteristike komada u žestini strasti i patetičnom jezičkom Scenograf i kostimograf / izrazu. U vizuelnim elementima uvodi aspekt fantastičnog: Stage & Costume Designer likovne prerogative preuzima kostim, obogaćen svetlucavom Vladislav Lalicki scenografijom Vladislava Lalickog, a muzički ton predstave u aranžmanu Veljka Marića pruža kolorit vešto plasiranih Scenska muzika / banatskih bećaraca, turskog marša, komponovanih tema i Stage Music Veljko Marić zvučnih efekata gongova i cvrkuta ptica. Premijera / First performed 5.2.1981.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 61

25 Nahod Simeon.indd 3 13.4.2008 21:53:07 Slobodan Šnajder HRVATSKI FAUST CROATIAN FAUST

26 Hrvatski Faust.indd 2 13.4.2008 21:53:32 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Dramaturg / Playwright trukturu mizanscenskog rešenja Slobodan Unkovski Dušan Č. Jovanović je gradio na unutarnjem ritmu Šnajderove drame. Reditelj / Director SUniverzalno značenje mitske borbe Dobra i Zla Slobodan Unkovski uokvireno je u istorijske uslove i reditelj ostvaruje tu metaforu, Asistent režije / Assistant Director bojeći je savršenom preciznošću i bogatim scenskim jezikom. Tatjana Dimitrijević Generacijski različiti umetnici glumačkog ansambl postižu Scenograf / Stage Designer koherentnu igru i moderan stilski izraz. Izuzetna je pozorišna Meta Hočevar slikovnost scenografa Mete Hočevar: naličje pozornice Kostimograf / Costume Designer prekriva simbolično uglačan pod, sa tavanice u dubini vise Ljiljana Dragović plastične cevi koje se pune crvenom bojom, a po zakonima barokne arhitekture raspoređena je rasveta koja obasjava Izbor muzike / Music Selection Veljko Marić gledalište velikog pozorišta, pokazujući jednakost između sveta i pozorišta. Premijera / First performed 7.11.1982.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 63

26 Hrvatski Faust.indd 3 13.4.2008 21:53:34 Dušan Kovačević BALKANSKI ŠPIJUN BALKAN SPY

27 Balkanski spijun.indd 2 13.4.2008 21:53:58 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director ktuelni i istorijski kontekst radnje komada, uz lake i Dušan Jovanović vickaste dijaloge na prvi pogled, vraća nas nakon smeha Dramaturg / Playwright Ana ozbiljnost teksta. Reditelj Dušan Jovanović, tragajući Dušan Č. Jovanović za novim čitanjem dela iz realističke balkanske tradicije Asistent režije / Assistant Director postavlja ga u kafkijanski prostor: tamne boje scenografa Mirhad Kurić Miodraga Tabačkog sa altdojč-kredencima, zidovima iza Scenograf / Stage Designer kojih se vide senke, suptilno korišćena rekvizita i osvetljenje, Miodrag Tabački obogaćeno kostimima Doris Krstić. Muzici u izboru Veljka Kostimograf / Costume Designer Marića dodat je hor gluvonemih devojaka, što satirom Doris Kristić uokviruje našu metaforu o apstrakciji ideala i otuđenju. Izbor muzike / Music Selection Veljko Marić Premijera / First performed 12.4.1983.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 65

27 Balkanski spijun.indd 3 13.4.2008 21:53:59 Ljubomir Simović PUTUJUĆE POZORIŠTE ŠOPALOVIĆ THE TRAVELLING TROUPE SHOPALOVICH

28 Putujuce pozoriste Sopalovic.indd 2 13.4.2008 23:19:10 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Dramaturg / Playwright ehanizam dramskog teksta Ljubomira Simovića Nenad Prokić pokreću pitanja pomeranja i stvaranja granica između Reditelj / Director Mživota i pozorišta, stvarnosti i iluzija. Višeslojan Dejan Mijač dekor Miodraga Tabačkog snažno potencira osnovnu nit Asistent režije / Assistant Director pomeranjem velikog metalnog zida, nasuprot kojem je poetski Miroslav Benka element podijuma prekrivenog cvećem; šesta slika počinje Scenograf / Stage Designer svetlosnom tačkom koja postepeno prelazi u plavičasti ton Miodrag Tabački jasno obasjanog prostora. Neprestana promena dekora utiče Kostimograf / Costume Designer i na dinamičnost mizanscena, naročito u sedmoj slici lirsko- Božana Jovanović muzičkih motiva. Likovi u predstavi i drami, nose maske laži i pretvaranja, osim Gine, žene iz naroda. Rediteljska zamisao Muzika / Music Mladen & Predrag Vranešević dokazuje da poetsko mora biti izraženo nasuprot stvarnom, ne dopuštajući da realno postane prozaično. Premijera / First performed 10.10.1985.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 67

28 Putujuce pozoriste Sopalovic.indd 3 13.4.2008 23:19:11 Jovan Sterija Popović RODOLJUPCI THE PATRIOTS

29 Rodoljupci.indd 2 13.4.2008 22:56:05 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Lektor / Language editor redstava je stavljena u ramove alegoričnih prizora dr Branivoj Đorđević ("Seobe Srbalja" Paje Jovanovića i "Kosovke devojke" Dramaturg / Playwright Pna kraju), a između činova se na podijumu crvene čoje Dušan Č. Jovanović pojavljuju figure žena u belom. Reditelj / Director Režija počiva na usaglašenosti i kompaktnosti glumačkog Dejan Mijač ansambla, kao i bogatoj i višeslojnoj likovnosti. Braća Scenograf / Stage Designer Vranešević, pored lalinskih motiva, utkali su oporije zvuke Miodrag Tabački u akcentovane deonice predstave. Kostimi Biljane Dragović Kostimograf / Costume Designer otkrivaju izoštreniji pogled na senku istinskog građanstva, Biljana Dragović na njihovu suštinsku neurednost, duhovnu i socijalnu bedu i stilski neukus, a slamnatim cilindrima označava kolektivnu Muzika / Music pokondirenost. Dekor Miodraga Tabačkog predstavlja Braća Vranešević pohaban bidermajerski salon, koji u skladu sa celokupnim Scenski pokret / Stage Movements mizanscenom Ferid Karajica prevazilazi lokalne boje i daje univerzalne temelje tog sveta. Premijera / First performed 31.5.1986.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 69

29 Rodoljupci.indd 3 13.4.2008 22:56:06 Frank Vedekind BUĐENJE PROLEĆA SPRING AWAKENING

30 Budjenje proleca.indd 2 13.4.2008 21:55:36 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator edekindovu tananu i finu nit ironije koja ozbiljnost Filip Filipović i šokantnost problema predstavlja kao relativnu, Dramaturg / Playwright VHaris Pašović u svojoj režiji gradi kroz sučeljavanje Nenad Prokić generacija, dovodeći u ravnotežu dokolicu starijih i iskušenja Reditelj / Director mladih. Mizanscen je ujednačen, obogaćenim značenjima i Haris Pašović otvorenim prostorom za glumačku igru, a scenografija Marine Asistent režije / Assistant Director Čuturilo svojim tamnim bojama sugeriše sumorni svet jave Irina Gilić iz kojeg u dubini – fokusiranjem ozelenelog drveta – ističe Scenograf / Stage Designer simboličnu poruku naslova drame. Dekor autentično oblikuje Marina Čuturilo prazan prostor scene i spoj je raskoši i funkcionlanosti, kao i maštoviti kostimi Svetlane Cvijanović koji zajedno daju prostor Kostimograf / Costume Designer Svetlana Cvijanović za zanimljiva mizancenska rešenja. Izbor muzike / Music selection Vitomir Simurdić Koreograf / Choreographer Mare Sesardić Premijera / First performed 6.5.1987.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 71

30 Budjenje proleca.indd 3 13.4.2008 21:55:37 Bertolt Breht BAAL BAAL

31 Baal.indd 2 13.4.2008 21:56:04 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevod / Translation rvi dramski tekst Bertolda Brehta je priča o pobuni Slobodan Glumac asocijalnog pojedinca u otuđenom društvu. Gostujući Reditelj / Director Preditelj Eduard Miler zasniva svoj precizan i jasan Eduard Miler mizanscen na svih pet verzija Brehtovog teksta. Obogaćen Asistent režije / Assistant Director dekorom Marine Čuturilo i muzikom Predraga Vraneševića Irina Gilić koji odgovaraju modernom senzibilitetu, mizanscen Scenograf / Stage Designer pokazuje katastrofično osećanje sveta i pobunu koja postaje Marina Čuturilo svakodnevni deo građanskog društva. Scenski prostor kao Muzika / Music unutrašnjost metalnog hangara simbolizuje zatvorenost u Predrag Vranešević kojoj živimo i prividnu zaštićenost bunkera. On je metaforičan, podseća i na unutrašnjost grobnice i na podrumski bar. Scenski pokret / Stage movements Jelena Šantić Premijera / First performed 16.4.1988.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 73

31 Baal.indd 3 13.4.2008 21:56:05 Po Aristofanu DOZIVANJE PTICA CALLING BIRDS

32 Dozivanje ptica.indd 2 13.4.2008 21:56:28 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Dramaturg / Playwright ova režija Harisa Pašovića osvežava monotoni pozorišni Irina Gilić život duhom istraživanja: inspirisan Aristofanovim Reditelj / Director N"Pticama" uspostavlja zajedno sa glumačkim Haris Pašović ansamblom, novi znakovni sistem komunikacije sa publikom i Asistent Reditelja / Assistant Director stvara neverbalno pozorište. Novogovorom, kricima, zvucima i Gorčin Stojanović gestovima omogućava da izvanredno uvežbani glumci pokažu Scenograf / Stage Designer stilizovanu i nadahnutu koreografiju Sonje Vukićević. Likovno Marina Čuturilo bogatstvo kostima Lane Cvijanović i dekora Marine Čuturilo Kostimograf / Costume Designer podstiču vizuelnu magiju metafore lavirinta – statičnog, Lana Cvijanović savršenog prostora koji neprestano misli o saznavanje sveta. Asistent kostimografa / Assistant Costume Designer Ljiljana Petrović Kompozitori / Composers Zoran Erić, Srđan Hofman Koreograf / Choreographer Sonja Vukićević Premijera / First performed 7.4.1989.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 75

32 Dozivanje ptica.indd 3 13.4.2008 21:56:29 Pjer Kornej POZORIŠNE ILUZIJE THE COMIC ILLUSION

33 Pozorisne iluzije.indd 2 13.4.2008 21:56:52 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator ornejeva oda umetničkom činu kojim se, u Ivanka Pavlović prevazilaženju stvarnosti, čovekov duh vezuje za Dramaturg / Playwright Kuzvišenije sadržaje, doživljava vrhunski pozorišni sjaj. Dušan Č. Jovanović Raznovrsnost iluzija u mizanscenskom i likovnom ilustrovanju, Reditelj / Director Slobodan Unkovski gradi od pastorale do tragedije: prizori Slobodan Unkovski preuzeti iz crtanih filmova i mjuzikala povezuju komediju Pomoćnik Reditelja /Assistant Director i san, tako da ironično senčenje likova ostavlja prostor za Nikola Pejaković vrhunsko komičko poigravanje u pojedinim scenama. Scenograf / Stage Designer Papagajske boje u raskošnom ruhu crno-belih cvetnih Miodrag Tabački paravana, uvlače nas u bajkoviti, pozlaćeni i ljupki lavirint rafiniranih kostima Angeline Atlagić i dekora Miodraga Kostimograf / Costume Designer Tabačkog koji dobija aplauz na otvorenoj sceni. Skinuvši Angelina Atlagić pozorišne odore, glumci su iznenada zamrznuti muzičkim Muzički saradnik / Music Selection znakom Studija B i potmulom grmljavinom aviona i tenkova. Darinka Ristović Iluzija se završava stvarnošću. Premijera / First performed 3.4.1991.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 77

33 Pozorisne iluzije.indd 3 13.4.2008 21:56:53 Karl Kraus, Nenad Prokić POSLEDNJI DANI ČOVEČANSTVA THE LAST DAYS OF MANKIND

34 Poslednji dani covecanstva.indd 2 13.4.2008 21:57:19 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator omad Karla Krausa od skoro hiljadu stranica sveden je Matilda Trifunović u adaptaciji Nenada Prokića na savremene pozorišne Dramaturg / Playwright Kstandarde i osnovnu ideju rezignacije pretvara u Jelena Mijović deklarativni pacifizam. Gorčin Stojanović, uz snažne muzičke Reditelj / Director prelaze i nagle promene svetla predstavlja svoju fragmentarnu Gorčin Stojanović režiju u kojoj glumci postaju vidljivi. Scenograf Vladislav Scenograf / Stage Designer Lalicki, uz sugestije reditelja i ko-autora, daje pompeznu Todor Lalicki baroknu fasadu sa mnoštvom balkona kao bezbroj asocijacija Kostimograf / Costume Designer ali i dočaravanja unutrašnjosti nekog pozorišta ili karnevala. Boris Čakširan Ovo je jedna od prvih repertoarskih antiratnih predstava tokom raspada prethodne Jugoslavije. Izbor muzike / Music Selection Gorčin Stojanović Premijera / First performed 23.9.1994.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 79

34 Poslednji dani covecanstva.indd 3 13.4.2008 21:57:20 Dejan Dukovski BURE BARUTA POWDER KEG

35 Bure baruta.indd 2 13.4.2008 21:57:39 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator ragmentarni komad Dejana Dukovskog potencira Jovan Ćirilov paralelu sa našim vremenom posebnog vrednovanja Reditelj / Director Fna temeljima urbane mitologije i omogućava različita Slobodan Unkovski rediteljska čitanja. Slobodan Unkovski unosi u predstavu Asistent Reditelja / Assistant Director maštu i duhovitost, stilizacijom pojedinih prizora produbljuje Vojin Paunović značenje, humor boji gorčinom, akcentuje napetost. Snažan Scenograf / Stage Designer naboj je pospešen izvanrednim glumcima koji igraju svega po Miodrag Tabački deset minuta na sceni i brzim smenjivanjem se na kraju istina Kostimograf / Costume Designer lakše sagledava. Predstava koja nas preplavljuje osećanjima i Angelina Atlagić odvlači iz naše realnosti u vreme u kome živimo. Fascinantan vizuelni dizajn predstave je skladan i funkcionalan spoj Kompozitor / Composer Vlatko Stefanovski dekora Miodraga Tabačkog i kostima Angeline Atlagić. Muzički saradnik / Music Selection Darinka Ristović Premijera / First performed 18.3.1995.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 81

35 Bure baruta.indd 3 13.4.2008 21:57:41 Vladimir Arsenijević U POTPALUBLJU DOWN BELOW

36 U potpalublju.indd 2 13.4.2008 21:57:59 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Dramatizacija / Staged by ramatizovani roman nagrađen NIN-ovom nagradom, Damir Vijuk zahteva po specifičnom senzibilitetu svoj prostor koji Nikita Milivojević Dne menja strukturu i atmosferu literarnog predloška. Reditelj / Director Reditelj Nikita Milivojević stavlja publiku u distanciran Nikita Milivojević položaj da iz humornog ugla posmatra sliku analognu Asistent režije / Assistant Director našoj stvarnosti: život u potpalublju je kao život u prividnoj Jelena Simić zaštiti. Zgusnute emocije povremeno vulkanski preplavljuju Scenograf / Stage Designer gledalište, što je naglašeno izvanrednim dekorom Miodraga Miodrag Tabački Tabačkog – metafora raspadanja doma kao simbola porodice pojačana je završnom scenom na groblju, preplavljenom Kostimograf / Costume Designer Angelina Atlagić umrlicama. Ritam scenske radnje obojen je muzikom Zorana Erića. Kompozitor / Composer Zoran Erić Scenski pokret / Stage Movements Ferid Karajica Premijera / First performed 11.4.1996.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 83

36 U potpalublju.indd 3 13.4.2008 21:57:59 Molijer MIZANTROP LE MISANTHROPE

37 Mizantrop.indd 2 13.4.2008 21:58:20 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator ceničnost i životna uverljivost Molijerovog komada Radmila Miljanić Nikolić oslanja se na rediteljsko prebacivanje iz trivijalnih Reditelj / Director Su komične situacije i stilizaciju kostimografskih i Dejan Mijač scenografskih kreacija. Dejan Mijač sugeriše lažnu realnost, Asistenti Reditelja / Assistant Director zasniva strukturu mizanscena zasnovanu na scenama- Bojan Milosavljević slikama koje se završavaju snažnim svetlosnim efektima i Stefan Sablić "zamrzavanju" radnje, a vodenim rezom u vidu kišne zavese Scenograf / Stage Designer stvara dva nivoa stvarnosti. Scenograf Miodrag Tabački Miodrag Tabački prepolovljenu unutrašnjost salona tapacira sivom jambolijom i ograničava je pozorišnom zavesom, a sa rampe se potencira Kostimograf / Costume Designer Angelina Atlagić osvetljenje što dodatno stvara ambijent za odlazak iz ušuškane stvarnosti u nepoznato. Visoko estetizovan doživljaj Scenski pokret / Stage movements Mizantropa predstavljaju velelepni kostimi Angeline Atlagić. Ferid Karajica Muzički saradnik / Music Selection Darinka Ristović Premijera / First performed 12.2.1997.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 85

37 Mizantrop.indd 3 13.4.2008 21:58:22 Oskar Vajld SALOMA SALOMÉ

38 Saloma.indd 2 13.4.2008 21:59:14 Vizuelni indentitet - izbor predstava

inteza Vajldove "Salome" i "De Profundisa" priča je Prevod / Translation o slobodi i ljubavi, traganju za večnošću. U viđenju Jovan Ćirilov Sruskog reditelja Romana Viktjuka ona izlazi iz okvira Reditelj / Director standardne inscenacije: namerno usporeni ritam zahteva Roman Viktjuk spoljašnju hladnoću glumačkog ansambla i strpljivog Asistent režije / Assistant Director i posvećenog gledaoca. ScenografijaVladimira Bojera Vladimir Popadić poigravanje je na oštrici kiča i osvetljavana je u detaljima. Scenograf / Stage Designer Stilski efektne scene, praćene argentinskom i klupskom Vladimir Bojer muzikom, u koreografiji Sonje Vukićević predstavljaju ličnosti kao aikido borce u suknjama od plastične mase i trakama Asistent scenografa / preko gornjeg dela tela. Kostimograf Vladimir Buhinjika Assistant Stage Designer Vladislav T. Lalicki stvara parafraze sado-mazo ikonografije. Značajna predstava koja ponovo u našem pozorištu daje pravo na formalni Kostimograf / Costume Designer eksperiment. Vladimir Buhinjik Muzički saradnik / Music selection Darinka Ristović Koreografija / Choreography Sonja Vukićević Premijera / First performed 28.5.1997.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 87

38 Saloma.indd 3 13.4.2008 21:59:15 Milena Marković PAVILJONI PAVILLIONS

39 Paviljoni.indd 2 13.4.2008 21:59:37 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director ramski prvenac Milene Marković rekonstrukcija Alisa Stojanović je strašne slike samouništenja četiri tipa junaka. Scenograf / Stage Designer DMozaička struktura mizanscenske ideje Alise Darko Nedeljković Stojanović daje nam presek beogradskog geta, snažnih Kostimograf / Costume Designer lokalnih boja, u kojem je žargon odraz degradacije društva Zora Mojsilović-Popović i određene artificijelnosti pisca. Stilizovana gluma koja Muzika / Music otkriva grotesknost stvarnosti, stavlja predstavu izvan okvira Sunshine naturalizma, ne dopuštajući da ode u zabavljačko pozorište. Scenski pokret / Stage Movements Scenograf Darko Nedeljković od montažnih cevi stvara Ivica Klemenc konstrukciju sa četiri prostorije, stripovski oslikanih zidova, u kojima se simultanom dramaturgijom i veštom režijom gradi Premijera / First performed 26.5.2001. celovitost života u getu.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 89

39 Paviljoni.indd 3 13.4.2008 21:59:37 Mark Rejvenhil SHOPPING AND FUCKING

40 Shopping and fucking.indd 2 13.4.2008 22:00:22 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director azapetost pojmova u naslovu drame Marka Rejvenhila Iva Milošević upućuje nas na ustrojstvo savremene civilizacije. Režija Scenograf / Stage Designer RIve Milošević u akcentovanju problema nedostatka Gorčin Stojanović ljubavi, potiskuje naturalistički ambijent komada i posvećuje Kostimograf / Costume Designer se scenskoj stilizaciji. Pre ulaska u igru, glumci šetaju Jasmina Ignjatović modnom pistom, praveći minijaturu revije u savremenim Premijera / First performed kostimima Jasmine Ignjatović. Scenograf Gorčin Stojanović 21.2.2002. uokviruje sterilni prostor modne piste ostacima brze hrane savremenog potrošačkog društva. Scene su zaokružene zamrznutim prizorima, a otuđenost je potencirana i frontalnom igrom bez uspostavljanja međuljudskih odnosa.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 91

40 Shopping and fucking.indd 3 13.4.2008 22:00:24 Marin Držić SKUP SKUP

41 Skup.indd 2 13.4.2008 22:00:46 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director zražen savremenim osećanjima i mislima u rukama Jagoš Marković reditelja Jagoša Markovića, Držić od klasičnog pisca Scenograf / Stage Designer Ipostaje naš savremenik: u maniru teatra apsurda publika Boris Maksimović ulazi u pravu pozorišnu igru. U komadu je otvorena nova Kostimograf / Costume Designer dimenzija ljubavi kao anđeoskog principa. U skladu sa Lana Cvijanović brehtovskim pozorišnim iskustvom, radnja je smeštena Premijera / First performed u nedefinisani prostor. Boris Maksimović u dekirikovskim 15.3.2002. pravim linijama naglašava odsustvo pulsiranja Mediterana: na kosini je smeštena grobnica, u pozadini veliki zid koji mnogi pokušavaju da preskoče; iza osušenog mora ostao je samo skelet čamca. Kostimograf Lana Cvijanović pretvara kostime u višeslojni znak i dopunjuje travestiju u glumačkoj podeli, izbledelim nogavicama i rubovima haljina od soli.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 93

41 Skup.indd 3 13.4.2008 22:00:47 Milena Marković ŠINE THE RAILS

42 Sine.indd 2 13.4.2008 22:01:31 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Dramaturg / Playwright okumentaran naturalistički portret generacije u Marina Milivojević Mađarev poslednjoj deceniji XX veka isprepletan je realnošću i Reditelj / Director Dfantazijama, a reditelj Slobodan Unkovski ih predstavlja Slobodan Unkovski na tri plana: geografskom, istorijskom i antropološkom. Asistent Reditelja / Assistant Director Mučne scene su stavljene u ironičnu optiku. Poseban pečat Ksenija Krnajski reditelja se ogleda u šlagerima iz srećnih vremena, kojima Scenograf i kostimograf / daje tragičan komentar, obavijen ironijom i setom. Muzika Stage & Costume Designer svojom aktivnom ulogom u dramskoj radnji daje poseban Angelina Atlagić karakter predstavi. Jednostavna i veoma efektna scenografija Angeline Atlagić potencira privid, a likove oblači u bele Asistent kostimografa / pantalone i patike nove mlade generacije. Zajedništvo Assistant Costume Designer Vlada Dekić ansambla snažno portretiše tragediju jedne generacije. Muzički saradnik /Music Selection Nebojša Ignjatović Premijera / First performed 25.11.2002.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 95

42 Sine.indd 3 13.4.2008 22:01:32 Viljem Šekspir MLETAČKI TRGOVAC THE MERCHANT OF VENICE

43 Mletacki trgovac.indd 2 13.4.2008 22:01:59 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator redstava koja poštuje najviše standarde JDP-u, značajna Svetislav Stefanović je u umetničkoj estetici kojom reditelj Egon Savin rešava Hugo Klajn Posnovnu nit dela – ljubav i mržnju protkanu ljudskošću Dramaturg / Playwright i izopačenošću. Dekor Miodraga Tabačkog stremi visinama Miloš Krečković moderne arhitekture, predstavljajući misterioznu trošnost i Reditelj / Director velelepnost Venecije kaširanim fotografijama a eterične sfere Egon Savin dopunjuju kostimi Kristine Ignjatović, skladno laki i lepršavi u Pomoćnik režije / Assistant Director spoju klasike i modernog. Glumačka poigravanja poništavaju Slađana Kilibarda dosadašnje žanrovske odrednice Šekspirovog bogatog i modernog dela. Radnja je smeštena u tridesete godine Scenograf / Stage Designer Miodrag Tabački XX veka, osenčene nadolazećim fašizmom, fokusirana na Šajlokovu ljudsku dramu. Asistent scenografa / Assistant Stage Designer Sara Sabljić Kostimograf / Costume Designer Kristina Ignjatović Asistent kostimografa / Assistant Costume Designer Slađana Tatar Izbor muzike / Music Selection Egon Savin Dizajn svetla / Lighting Design Svetislav Calić Cale Premijera / First performed 3.2.2004

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 97

43 Mletacki trgovac.indd 3 13.4.2008 22:02:00 Leonid Andrejev PSEĆI VALCER DOG'S WALTZ

44 Pseci valcer.indd 2 13.4.2008 22:02:20 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Prevodilac / Translator omad Leonida Andrejeva sa početka XX veka protkan je Novica Antić (auto)ironičnim simbolizmom što omogućava reditelju Dramaturg / Playwright KDejanu Mijaču da uvede niz rešenja sa emotivnim i Marina Milivojević Mađarev poetičkim efektima. Dosledno i promišljeno, sa diskretnošću Reditelj / Director komponuje štimung glumačkim izrazima, mizanscenom, Dejan Mijač svetlom Svetislava Calića, muzikom Aleksandre Anje Pomoćnik režije / Assistant Director Đorđević, i kostimima Lane Cvijanović. Dekor Vladislava Maja Šimić Lalickog na izvanredno sablasan način potencira simboličnost Scenograf / Stage Designer rediteljskog izraza, posebno vrata koja se sama misteriozno i Vladislav Lalicki zloslutno otvaraju i zatvaraju. Lik sluge Ivana koji je u tekstu zapostavljen, razigrava i nadograđuje time što postaje vidljiv Kostimograf / Costume Designer Lana Cvijanović kao zloduh. Asistent kostimografa / Assistant Costume Designer Mirna Ilić Kompozitor / Composer Aleksandra Anja Đorđević Scenski pokret / Stage Movements Ivica Klemenc Majstor svetla / Board Operator Lighting Svetislav Calić Cale Premijera / First performed 6.6.2004.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 99

44 Pseci valcer.indd 3 13.4.2008 22:02:22 Biljana Srbljanović SKAKAVCI LOCUSTS

45 Skakavci.indd 2 13.4.2008 22:02:43 Vizuelni indentitet - izbor predstava

Reditelj / Director truktura dramskog dela je inspirisala reditelja Dejana Dejan Mijač Mijača da u artikulisanju dramske radnje sa glumcima Asistent Reditelja / Assistant Director Sstvori gustinu klasičnog komada, obojenu istovremeno Maja Šimić ironijom i nežnošću. Paralelno razvija emocionalni i vizuelni Scenograf / Scenographer štimung: dekor Juraja Fabrija rotacionom binom, poput Juraj Fabri točka vremena, povezuje fragmente života, a želeći da stvori Kostimograf / Costume Designer paralelnu stvarnost, u pozadini se projektuje video rad Lana Cvijanović Borisa Miljkovića, hladno okruženje potcrtano je neobičnom Asistent kostimografa / muzikom Isidore Žebeljan. Likovi, pred emotivnim vulkanskim erupcijama, ironično liče na insekte pribodene čiodama, ali Assistant Costume Designer Irena Marjanov kostimi Lane Cvijanović jasno pokazuju njihove socijalne odrednice. Kompozitor / Composer Isidora Žebeljan Asistent kompozitora / Assistant Composer Dragan Kresić Koreograf / Choreographer Miloš Paunović Dizajn scenskog zvuka / Stage Sound Design Zoran Jerković Dizajn svetla / Lighting Design Milan Tvrdišić Premijera / First performed 26.4. 2005.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 101

45 Skakavci.indd 3 13.4.2008 22:02:44 Dvorana 2007.indd 2 13.4.2008 22:03:23 Dvorana 2007.indd 3 13.4.2008 22:03:26 Vizuelni identitet Programi

Kralj Betajnove (1948) Ribarske svađe (1948) Dundo Maroje (1949)

Rodoljupci (1949) Jegor Buličov (1951) Ožalošćena porodica (1955) 104 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Programi.indd 2 13.4.2008 22:04:10 Vizuelni identitet - Programi

Ifigenija na Tauridi (1960) Čiste ruke (1960) Otkriće (1961)

Banović Strahinja (1963) Dantonova smrt (1963) Tango (1965)

Naši sinovi (1966) Prljave ruke (1966) Kad su cvetale tikve (1969)

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 105

Programi.indd 3 13.4.2008 22:04:15 Vizuelni identitet - Programi

Buba u uhu (1971) Tarelkinova smrt (1973) Dundo Maroje (1976)

Vasa Železnova (1976) Pučina (1977) Rodoljupci (1986)

Buđenje proleća (1987) Baal (1988) Dozivanje ptica (1989)

106 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Programi.indd 4 13.4.2008 22:04:21 Vizuelni identitet - Programi

Pozorišne iluzije (1991) Poslednji dani čovečanstva (1994) Bure baruta (1995)

U potpalublju (1996) Mizantrop (1997) Saloma (1997)

Paviljoni (2001) Mletački trgovac (2004) Pseći valcer (2004)

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 107

Programi.indd 5 13.4.2008 22:04:28 Podele uvod.indd 2 13.4.2008 22:05:38 Glumačke podele

Podele uvod.indd 3 13.4.2008 22:05:41 Glumačke podele

KRALJ BETAJNOVE, 1948. Ajvaz (Šerbulić), Viktor Starčić (Smrdić), Strahinja Petrović (Gavrilović), Aleksandar Tucaković (Nađ Pal), Žarko Mitrović Uloge: Milivoje Živanović (Hozef Kantor), Nada Riznić (Hana), (Skoroteča), ostali učesnici: B. Veselinović, J. Dijaković, Marija Crnobori (Francka), D. Perić (Nina), S. Petrović (Krnec), J. Milićević, B. Sotlar, M. Šerment, I. Jakšić, M. Veselinović, Branko Pleša (Maks), D. Dubajić (Župnik), J. Rutić (Franc N. Gregurić, Z. Ristanović, Lj. Bogdanović, D. Perić, K. Ajher, Bernot), Božidar Drnić (Sudija), I. Jakšić (Pristav), S. Jovanović V. Vasiljević, M. Belović, A. Đorđević, S. Hlebševa, V. Jablan, (Lužarica), K. Apostolović (Sudijina žena), Đ. Krstić (Koprivec), Lj. Janičićević, V. Matić, D. Srećković, L. Lendvai, D. Het, B. M. Šerment (Kantorov nadzornik imanja), A. Đorđević, Trifunović, M. Farkić, S. Žigon, P. Stanković, J. Marinković. Ž. Mitrović, K. Bulić, N. Gregurić, S. Hlebš, Lj. Janićijević (Kantorovi gosti), S. Repak, J. Dijaković, A. Stojković, M. Veselinović, Z. Ristanović, J. Milićević, M. Ajvaz, B. Sotlar, ANTIGONA, 1950. D. Srećković, M. Farkić (Seljaci). Uloge: Marija Crnobori (Antigona), Sonja Hlebšova (Ismena), Milivoje Živanović (Kreont), Nada Riznić (Evridika), Stevo RIBARSKE SVAĐE, 1948. Žigon (Hemon), Bert Stolar (Tiresija), Branko Pleša (Stražar), Jovan Milićević (Prvi glasnik), Zoran Ristanović (Drugi glasnik), Uloge: Karlo Bulić (Paron Toni), Rahela Ferari (Šjora Paškva), Mladen Veselinović (Horovođa), Ivo Jakšić, Danilo Srećković, Kapitalina Apostolović (Lucejata), Jovan Milićević (Ivanko), Stojan Dečermić, Stojan Aranđelović, Zvonimir Ferenčić i drugi Jurica Dijaković (Bepo), Dejan Dubajić (Paron Furte), Nevenka (Hor tebanskih građana), Građani, stražari, robovi, ropkinje. Mikulić (Šjora Libera), Branka Andronović (Uršula), Vilhelmina Vasiljević (Keka), Tomislav Tanhofer (Paron Vicenco), Jozo Laurenčić (Krište), Viktor Starčić (Iže), Mladen Šerment JEGOR BULIČOV, 1951. (Izvestitelj kriminala), Mihajlo Farkić (Trščica). Uloge: Milivoje Živanović (Jegor Buličov), Rahela Ferari (Ksenija), Ivica Tanhofer, Ljiljana Krstić (Varvara), Dubravka DUNDO MAROJE, 1949. Perić, Maja Dimitrijević (Aleksandra-Šura), Nevenka Mikulić (Melanija igumanija), Branko Pleša, Stevo Žigon (Zvoncov), Uloge: Karlo Bulić (Dundo Maroja), Jurica Dijaković (Maro), Marijan Lovrić (Tjatin), Ivo Jakšić (Mokej), Joža Rutić Joža Rutić (Ugo Tedeško), Dejan Dubajić (Bokčilo), Žarko (Dostigajev), Sonja Hlebšova (Jelisaveta), Nada Gregurić Mitrović (Popiva), Jozo Laurenčić, Mija Aleksić (Pomet), (Antonina), Petar Slovenski (Aleksa), Viktor Starčić (Pavlin), Mlađa Veselinović (Ondardo de Augusta), Viktor Starčić Aca Đorđević (Doktor), Žarko Mitrović (Trubač), Ana Paranos (Sadi), Ljubomir Bogdanović (Vlaho), Zoran Ristanović (Niko), (Zubonova), Milan Ajvaz (Propotej), Bosiljka Boci, Maja Aleksandar Đorđević (Stražar), Mladen Šerment (Oštijer), Dimitrijević (Glafira), Kapitalina Erić (Taisja), Mlađa Veselinović Sonja Hlebš (Laura), Mira Stupica (Petrunjela), Vilhelmina (Mokrousov), Zoran Ristanović (Jakov Laptev), Joza Laurenčić Vasiljević (Pere), Ana Paranos (Baba), Vojnici, bakljonoše, (Donat). građani, Ondardova pratnja.

FEDRA, 1952. RODOLJUPCI, 1949. Uloge: Marijan Lovrić (Tesej), Marija Crnobori (Fedra), Stevo Uloge: Joža Rutić (Žutilov), Nevenka Mikulić (Nančika), Žigon (Hipolit), Olga Spiridonović (Aricija), Blaženka Katalinić Kapitalina Erić (Milčika), Mira Koičić (Eden), Petar Slovenski (Enona), Tomislav Tanhofer (Teramen), Dubravka Perić (Šandor Lepršić), Rahela Ferari (Gospođa Zelenićka), Milan (Ismena), Bosiljka Boci (Panopa).

110 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Podele predstava.indd 2 13.4.2008 22:06:35 Glumačke podele

OŽALOŠĆENA PORODICA, 1955. (Nadničar), Petar Slovenski (Sluga), Stojan Dečermić (Čovek sa zgarišta), Aleksandar Sibinović (Sin Uroša Babovića), Uloge: Milivoje Živanović (Agaton Arsić, sreski načelnik u Bekim Fehmiu (Mladić koji se ne boji ni boga ni noža), Danilo penziji), Milan Ajvaz (Tanasije Dimitrijević, trgovac), Mija Stojković (Mladić koji hoće da se bori), Moris Levi (Mladić Aleksić (Proka Purić, opštinski činovnik), Žarko Mitrović kome su ubili oca), Nevenka Mikulić (Žena najbogatijeg), (Trifun Spasić, nezaposleni građanin), Slavko Simić (Mića Nada Gregurić (Žena s detetom), Kapitalina Erić (Žena kojoj je Stanimirović), Ljubomir Bogdanović (Dr Petrović, advokat), sin poginuo), Branka Veselinović (Žena koja doziva Nemca), Nevenka Mikulić (Simka, Agatonova žena), Ana Paranos (Vida, Ančka Lavarjeva (Žena koja je sve zaboravila), Ljiljana Ristić Tanasijeva žena), Branka Veselinović (Gina, Prokina žena), (Porodilja), Irena Kolesar (Devojka koja zna najlepše reči), Rahela Ferari (Sarka, udovica), Maja Dimitrijević (Danica). Maja Dimitrijević (Devojka sa velikim srcem), Nada Riznić (Starica koja vezuje čvorove), Stevo Žigon (Nemac).

IFIGENIJA TAURIDI, 1960. BANOVIĆ STRAHINJA, 1963. Uloge: Marija Crnobori (Ifigenija), Jovan Milićević (Toant), Stojan Dečermić (Orest), Marko Todorović (Pilad), Milorad Uloge: Marko Todorović (Banović Strahinja), Nada Ruznić Samardžić (Arkad). (Njegova majka), Olga Savić (Njegova žena), Joviša Vojnović (Sluga Milutin), Milorad Samardžić (Vlah Alija), Mata Milošević (Jug Bogdan), Mihailo Janketić (Boško Jugović), Aleksandar ČISTE RUKE, 1960. Gruden (Glasnik).

Uloge: Sonja Hlebšova (Sfinga), Miodrag Kirović (Dečak), Milan Ajvaz (Horovođa), Nikola Simić, Aleksandar Sibinović, DANTONOVA SMRT, 1963. Bekim Fehmiu, Miroslav Bjelić (Hor), Stojan Dečermić (Edip), Marija Crnobori (Jokasta), Miodrag Radovanović (Tiresija)), Uloge: Ljubiša Jovanović (Žorž Danton), Olga Savić (Julija), Petar Slovenski (Ijon), Branko Branković (Glasnik), Aleksandar Nikola Simić (Ležandr), Zoran Ristanović (Kamij Dumelen), Hrnjaković (Prvi rob), Miloš Žutić (Drugi rob), Mlađa Olga Spiridonović (Lusila), Marija Lovrić (Erol-Sešel), Branko Veselinović (Prvosveštenik). Pleša (Lakroa), Miodrag Radovanović (Filipo), Stevo Žigon (Robespjer), Stojan Dečermić (Sen-Žist), Petar Slovenski (Barer), Milan Ajvaz (Simon), Nevenka Mikulić (Simonova OTKRIĆE, 1961. žena), Ivo Jakšić (Kolo d'Erboa), Ljubomir Bogdanović (Fabricije), Joviša Vojnović (Fukije-Tenvil), Mlađa Veselinović Uloge: Jovan Milićević (Svedok), Olga Savić (Drugi svedok), (Erman), Sonja Hlebšova (Marion), Maja Dimitrijević (Rozalia), Marijan Lovrić (Učitelj), Milivoje Živanović (Kmet), Milorad Branka Petrić (Adelaida), Moris Levi (Mladić), Milorad Samardžić (Čovek koji misli da je najbogatiji), Joviša Samardžić (Prvi građanin), Risto Šiškov (Drugi građanin), Vojnović (Čovek koji ima najviše njiva), Joža Rutić (Čovek Ljiljana Krstić (Prva građanka), Branka Veselinović (Druga koji je pokoran), Nikola Simić (Čovek koji se najviše boji), građanka), Kapitalina Erić (Treća građanka), Marija Milutinović Mlađa Veselinović (Čovek koji je bratu kravu otrovao), Jozo (Četvrta građanka), Slavko Simić (Prvi kočijaš), Žarko Mitrović Laurenčić (Starac koji umire pred crkvom), Milan Ajvaz (Drugi kočijaš), Mihajlo Kostić (Prosjak), Marko Todorović (Starac s medaljom za hrabrost), Dušan Stefanović (Starac s (Lionac), Bora Stojković (Gospodin), Dubravka Perić (Prva Karađorđevom zvezdom), Žarko Mitrović (Pčelar), Slavko Simić dama), Ljiljana Šljapić (Druga dama), Nikola Spasić (Prvi (Kalemar), Ljubiša Jovanović (Najjači), Miodrag Radovanović dantonistički poslanik), Aleksandar Mićić (Drugi dantonistički (Najsiromašniji), Ivo Jakšić (Pogrbljeni), Ljubomir Bogdanović poslanik), Branko Braković (Tamničar).

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 111

Podele predstava.indd 3 13.4.2008 22:06:36 Glumačke podele

TANGO, 1965. Marijan Lovrić (Poparsić), Branko Cvejić (Pera Patak), Borisav Stjepanović (Steva Džambas), Rada Đuričin Uloge: Blaženka Katalinić (Evgenija), Slavko Simić (Kelnerica), Josif Tatić (Vodnik Zdravko), Vesna Latinger (Evgenije), Ljubiša Jovanović (Stomil), Nevenka Urbanova (Dragana), Vojislav Brajović (Prvi udbovac), (Eleonora), Nikola Simić (Artur), Marko Todorović (Edek), Milo Miranović (Sulja), Vlada Jeftović (Invalid), Snežana Nikšić (Ala). Nikola Spasić (Gost), Slobodan Đurić (Novinar), Srđan Klečak (Vojni lekar), Vlasta Velisavljević (Narednik Stanić), Duško Bogdanović (Bokserski sudija), Branko NAŠI SINOVI, 1966. Milenković (Kuvar u vojsci), Milan Ajvaz (Putar), Devojke, omladinci, oficiri, sekundanti, dečaci, muzičari, publika. Uloge: Milivoje Živanović (Pukovnik Ostoja), Stojan Dečermić, Dragomir Bojanić-Gidra (Danilo), Mihajlo Janketić (Gile), Ivan Kostić (Rajko), Milan Ajvaz (Gazda Risto), Žarko BUBA U UHU, 1971. Mitrović (Simica), Branko Milenković (Stari svat), Nikola Simić (Jedan poručnik), Ivan Jagodić (Dever), Moris Levi (Jedan gost), Uloge: Nikola Simić (Viktor-Emanuel Šandebiz), Nikola Joža Rutić (Opštinski poslužitelj), Marko Todorović (Posilni), Simić (Poš), Milan Gutović (Kamij Šandebiz), Voja Brajović Rahela Ferari (Gospođa Hristina), Nevenka Mikulić (Romen Turnel), Moris Levi (Doktor Finiš), Marko Todorović (Gospođa Lena), Snežana Nikšić (Leposava), Branka Petrić (Karlos Omenides de Istangva), Vlasta Velisavljević (Gospođica M), Marija Milutinović (Gospođica N), Mira Šobot (Ogisten Ferajon), Boro Stjepanović (Etjen), (Lina), Zorica Dragičević (Draga), Nada Riznić (Baba Jovana), Slobodan Đurić (Ragbi), Branko Milenković (Batisten), Rada Branka Veselinović (Živana),Maja Dimitrijević (Agnija), Đuričin Rejmond Šandebiz), Branka Petrić (Lisjen Omenides Nikola Spasić, Ranko Kovačević, Julka Cvejanov, Ljiljana de Istangva), Zorica Šumadinac (Antoaneta), Vesna Latinger Radosavljević, Slavica Knežević i dr. (Gosti i gošće). (Eženi).

PRLJAVE RUKE, 1966. VESELI DANI ili TARELKINOVA SMRT, 1973.

Uloge: Ljuba Tadić (Oderer), Miša Janketić (Igo), Olga Savić Uloge: Miodrag Radovanović (Kandid Kastorovi (Olga), Radmila Andrić (Džesika), Marijan Lovrić (Luj), Joža Tarelkin), Miodrag Radovanović (Sila Silič Kopilov), Rutić (Karski), Miodrag Radovanović (Slik), Bekim Fehmiu Nikola Simić (Maksim Kuzmič Varavin), Nikola Simić (Žorž), Stevo Žigon (Princ), Ivan Jagodić (Šarl), Mihajlo Kostić (Kapetan Polutatarinov), Nikola Simić (Ljudmila (Ivan), Dragan Tešić (Franc). Spiridonova Brandahlistova), Mirjana Vukojičić (Mavruša), Slobodan Đurić (Ivan Antonovič Raspljujev), Mirko Bulović (Antioh Jelpidiforovič Oh), Zoran Milosavljević (Krestjan KAD SU CVETALE TIKVE, 1969. Krestjanovič Unmeglihkajt), Toni Laurenčić, Goran Pleša (Spahija Čvankin), Aleksandar Berček (Flegont Jegorič Uloge: Miša Janketić (Ljuba Sretenović-Vrapče), Ljiljana Popugajčikov), Irfan Mensur (Pahomov), Boris Maćešić Krstić (Milinka), Ljubiša Jovanović (Andra), Svetlana Bojković (Omega), Marko Ajvaz, Goran Vračarić, Nemanja (Dušica), Miodrag Radovanović (Vlada), Milan Gutović Dragićević, Živan Žugić, Nenad Ilić, Vanja Janketić, (Draganče Stojiljković), Mihajlo Kostić (Stole Apaš), Oliver Maglov, Miodrag Milutinović, Vladimir Nedeljković, Kapitalina Erić (Ruža), Ljuba Tadić (Stari Perišić), Marko Bravislav Petković, Boris Surla, Dragan Čavić, Milan Todorović (Kapetan Mladen Zorić), Ljiljana Gazdić (Smiljka), Čortan (Kačala i Šatala). Zoran Milosavljević (Ivica Lepi), Ivan Bekjarev (Mita Majmun),

112 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Podele predstava.indd 4 13.4.2008 22:06:36 Glumačke podele

DUNDO MAROJE, 1976. Bulović (Rajabcov), Dušan Stefanović (Mića), Miša Stanković (Miron Popjatnik), Vesna Latinger (Madam Popjatnik), Mlađa Uloge: Marko Todorović (Dundo Maroje), Ivan Bekjarev Veselinović (Urusov), Radivoje Ranisavljević (Semjon), Ljuba (Maro), Mirko Bulović (Ugo Tudeško), Dragoljub Milosavljević- Bogdanović (Dobrinec), Ivo Jakšić (Vajner), Nevenka Mikulić Gula (Bokčilo), Miša Janketić, Moris Levi (Popiva), Nikola (Madam Vajner), Dijana Šporčić (Klaša Zubarjova), Moris Simić (Pomet), Moris Levi, Ivo Jakšić (Ondardo de Augusta), Levi (Kantor Cvibak), Milutin Karadžić (Mladić), Milan Janjić Dragoljub Milosavljević-Gula (Sadi), Toni Laurenčić (Niko), (Turčin), Sava Spasojević (Dečak), Dijana Šporčić, Ljiljana Josif Tatić (Vlaho), Moris Levi (Prvi oštijer), Branko Milenković Blagojević, Stela Ćetković, Branka Sekulović (Devojke), Josif (Drugi oštijer), Milo Miranović (Treći oštijer), Milo Miranović Levi, Teofil Dedić, Danilo Stefanović, Aleksandar Levi, Borislav (Kapetan), Slobodan Đurić, Radoš Bajić, Goran Pleša (Laura), Jovanović (Slepci), Đorđe Gavrilović (Muzičar). Branko Cvejić (Petrunjela), Toni Laurenčić (Pera), Mlađa Veselinović (Baba). DON ŽUAN SE VRAĆA IZ RATA, 1980.

VASA ŽELEZNOVA, 1976. Uloge: Stojan Dečermić (Don Žuan), Dubravka Perić (Staramajka, Žena pod maskom, Dama iz Berna), Olga Savić Uloge: Ljiljana Krstić (Vasa Železnova), Rada Đuričin (Ana), (Prva žena, Udovica, Majka, Dama u kafeu), Branka Petrić Slobodan Đurić, Vojislav Brajović (Sejmon), Branko Cvejić (Druga žena, Glavna sestra, Prva dama, Prva dizajnerka, (Pavle), Cvijeta Mesić (Natalija), Mirjana Vukojičić (Ljudmila), Buržujka u operi), Zorica Šumadinac (Druga subreta, Druga Stojan Dečermić (Prohor Želeunov), Radmila Radovanović laka devojka, Treća žena, Druga dizajnerka, Četvrta dama, (Lipa), Dijana Šporčić (Anisja). Prva kći), Radmila Radovanović (Prva subreta, Četvrta žena, Služavka, Bolničarka, Drugarica druge kćeri, Druga dama, Dama u kafeu), Ljiljana Međeši (Prva laka devojka, PUČINA, 1977. Konobarica, Druga kći, Treća dama, Peta žena), Nina Odalović (Šesta žena, Dama u kafeu, Žena sa ulice), Aleksandra Borović Uloge: Milan Gutović (Vladimir Nedeljković), Svetlana (Prva devojčica), Ivana Ignjatović (Druga devojčica), Isidora Bojković (Jovanka), Dragana Sekula (Olgica), Ivo Jakšić (Jovan Vukadinović (Treća devojčica), Jelena Tešić (Četvrta devojčica), Nedeljković), Bosiljka Boci (Marija), Ivan Bekjarev (Doktor Jelena Davičo (Četvrta devojčica). Ružić), Branko Cvejić (Stanković), Josif Tatić (Marko Urošević), Cvijeta Mesić (Živkovićka), Vesna Latinger (Nikolićka), Dijana Šporčić (Katica), Radivoje Ranisavljević (Momak iz NAHOD SIMEON, 1981. ministarstva). Uloge: Svetlana Bojković (Zulma), Dijana Šporčić (Lambra), Vladica Milosavljević (Jamna), Miodrag Radovanović (Hasan), SUMRAK, 1979. Branislav Lečić (Sinan), Marko Todorović (Omar), Irfan Mensur (Nahod-Simeon), Branko Cvejić (Nikola). Uloge: Ljuba Tadić (Mendelj Krik), Ljiljana Krstić (Nehama), Milan Gutović (Benja), Irfan Mensur (Ljovka), Branka Petrić (Dvorja), Predrag Laković (Ajre-Lejb), Milo Miranović (Nikifor), HRVATSKI FAUST, 1982. Vlasta Velisavljević (Ivan Petorubalj), Mića Tatić (Ben-Zharja), Ivan Bekjarev (Bojarski), Stojan Dečermić (Fomin), Olga Uloge: Predrag Manojlović (Prvi glumac), Aleksandar Berček Spiridonović (Jevdokija Potapovna Holodenko), Svetlana (Drugi glumac), Vladica Milosavljević (Mlada glumica), Bojković (Marusja), Toni laurenčić (Senjka Topun), Mirko Stojan Dečermić (Nadredatelj), Predrag Laković (Kazališni

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 113

Podele predstava.indd 5 13.4.2008 22:06:36 Glumačke podele

poslužitelj), Branislav Lečić (Intendant, Dušan Žanko), Fani Gabor, Prof. Mušica), Miodrag Radovanović (G. Gabor, Predrag Manojlović (Faust), Aleksandar Berček (Mefisto), Pastor, Rektor Sunčanica, Prokurist), Vladica Milosavljević Vladica Milosavljević, Sanja Milosavljević (Margarita), Žarko (Vendla Bergman), Branka Petrić (Gđa Bergman, Prof. Tojaga), Laušević (Komesar), Sanja Milosavljević (Ustaška devojka), Slobodan Beštić (Moric Štifel), Dijana Šporčić (Gđa Štifel, Prof. Milo Miranović (Jambrek), Radmila Radovanović (Gđica Saraga), Predrag Tasovac (G. Štifel, Prof. Kostolom), Dubravka Magdalena), Branko Cvejić (Prvi purger), Marko Bulović Perić (Baka Štifel, Opatica Guvernanta), Ljiljana Međeši (Marta (Drugi purger), Ivo Jakšić (Starac Sikirica), Zoran Milosavljević Bazel), Ferid Karajica (Dr Bazel, Prof. gimnastike, Prokurstov (DoktorProbst), Miodrag Radovanović (Monsinjor Župetić), pomoćnik), Jasmina Ranković (Čovek pod maskom, Ilza- Zoran Cvijanović (Kritikus), Stevan Grubić, Miroslav Đorđević model, Kovačeva žena, Verglaš, Kip prostitutka Sobarica), (Stražari). Borivoje Kandić (G. Miler, Poslužitelj Lakoćemo), Dubravko Jovanović (Gimnazijalci i pitomci popravnog doma: Lemermajr, Dithen), Ljubomir Todorović (Ernst Rebel, Rupreht), Aleksandar BALKANSKI ŠPIJUN, 1983. Alač (Hans Rilov Helmut), Tatjana Venčelovski (Oto Miler, Rajnold). Uloge: Danilo Stojković (Ilija Čvorović), Branka Petrić (Danica Čvorović), Sanja Milosavljević (Solja Čvorović), Josif Tatić (Đura Čvorović), Stojan Dečermić (Podstanar), Branislav BAAL, 1988. Lečić (Inspektor Dražić), Zlata Pušeljić, Vesna Prokić, Milena Petrović (Hor). Uloge: Predrag Manojlović (Baal I), Predrag Vranešević (BAAL II), Vlasta Velisavljević (Meh), Đurđija Cvetić (Emilija), Dubravko Jovanović (Johanes Šmit), Mlađa Veselinović (Pširer), PUTUJUĆE POZORIŠTE ŠOPALOVIĆ, 1985. Vesna Latinger (Dama), Mirjana Joković (Johana), Žarko Laušević (Ekart), Branka Pujić (Lujza), Tatjana Venčelovski, Uloge: Branko Cvejić (Majcen), Milo Miranović (Milun), Gojko Irena Stepić (Dve sestre), Ljiljana Međeši (Sofija Berger), Šantić (Drobac), Miša Janketić (Blagoje), Branka Petrić (Gina), Tatjana Venčelovski (Mlada žena), Dragan Petrović (Vacman), Ljiljana Međeši (Simka), Gordana Pavlov (Dara), Milena Vujisić Dragan Jovanović (Tedi). (Tomanija), Miloš Žutić (Vasilije Šopalović), Đurđija Cvetić (Jelisaveta Protić), Jasmina Ranković (Sofija Subotić), Milan Gutović (Filip Trnavac). DOZIVANJE PTICA, 1989.

Uloge: Slobodan Beštić, Tatjana Venčelovski, Sonja Vukićević, RODOLJUPCI, 1986. Aleksandra Ilić Pleskonjić, Dragan Jovanović, Mirjana Karanović, Nebojša Ljubišić, Radomir Lazarević, Predrag Uloge: Vojislav Brajović (Žutilov), Dijana Šporčić (Nančika), Manojlović, Cvijeta Mesić, Branka Petrić, Irena Stepić. Vojka Ćordić (Malčika), Branislav Lečić (Lepršić), Mirjana Karanović (Zelenička), Miloš Žutić (Šerbulić), Milan Gutović (Smrdić), Miša Janketić (Gavrilović), Miodrag Radovanović POZORIŠNE ILUZIJE, 1991. (Nađ Pal), Branko Cvejić (Nađ Pal), Borivoje Kandić (Skoroteča), Đurđe Đurđević (Eden). Uloge: Dubravko Jovanović (Alkandr, Čarobnjak), Miloš Žutić (Pridanam, Klendorov otac), Marko Baćović (Dorant), Vojislav Brajović (Gaskonjski kapetan), Žarko Laušević (Kapetanov BUĐENJE PROLEĆA, 1987. pratilac), Dragan Jovanović (Adrast, Plemić), Miloš Žutić Uloge: Branislav Lečić (Melhior Gabor), Đurđija Cvetić (Gđa (Žeront), Mira Furlan (Izabela), Mirjana Karanović (Uz).

114 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Podele predstava.indd 6 13.4.2008 22:06:36 Glumačke podele

POSLEDNJI DANI ČOVEČANSTVA, 1994. Vojin Ćetković (Oront), Isidora Minić (Selimena), Milica Mihajlović (Elijanta), Cvijeta Mesić, Olga Odanović (Asinoja), Uloge: Predrag Ejdus (Zanovetalo, Karl Kraus), Cvijeta Mesić Dragan Petrović (Akast), Goran Šušljik (Kitandr), Vlasta (Šalekova), Radoslav Milenković (Povoljni), Josif Tatić (Pokorni), Velisavljević (Diboa), Petar Ćirica (Redar), Milo Miranović Miroslav Žužić (Novotni)Dragan Zarić (General), Vlasta (Bask). Velisavljević (General, Nepalek), Ivan Jagodić (Pukovnik Baron), Tanasije Uzunović (Grof), Goran Daničić (Major), Dejan Paroški (Poručnik), Vesna Latinger (Nepalekovica), Nikola Đuričko SALOMA, 1997. (Falota), Rade Marković ml. (Optimist), Dejan Matić (Patriota), Marko Baćović (Civil Honorabilis), Sonja Vukićević (Angelus Uloge: Nebojša Ljubišić (Irod, Oskar Vajld), Vojin Ćetković Novus), Ženja Antić (Pipl Hendi), Ivan Zarić (Fotoreporter), (Johana, Podžers), Nebojša Glogovac (Mladi Sirijac, Volter Aleksandar Srećković (Reporter), Petar Ćirica (Kolopter). Grendžers, Ros, Judejac, Nazarećanin), Čarni Đerić (Tigelin), Marko Petrović (Kapodočanin), Igor Filipović (Nubijac, Tejlor), Aleksandar Srećković (Prvi vojnik, Parker), Vladislav Mihailović BURE BARUTA, 1995. (Drugi vojnik, Atkins), Milan Kalinić (Treći vojnik), Milan Antonić (Četvrti vojnik), Marko Urošević (Paž), Srđan Ivanović Uloge: Vojislav Brajović (Dimitrije), Slobodan Ninković (Rob), Dejan Matić (Naman), Cvijeta Mesić (Irodijada, Majka (Anđelko), Dragan Jovanović (Sveta), Slobodan Novaković Oskara Vajlda), Slobodan Beštić (Saloma, Alfred Daglas-Bozi). (Anđelko), Branko Cvejić (Blagoje), Boris Milivojević (Aca), Dragan Mićanović (Simon), Tamara Vučković (Ana), Nebojša Glogovac (Andreja), Cvijeta Mesić (Žena), Branko Cvejić PAVILJONI, 2001. (Čovek), Josif Tatić (Šofer), Milica Mihajlović (Svetle), Sergej Trifunović (Đorđe), Vojin Ćetković (Gele), Dragan Nikolić Uloge: Josif Tatić (Knez), Cvijeta Mesić (Lepa), Paulina Manov (Đorđe), Goran Daničić (Topus), Slobodan Beštić (Boris), Josif (Ćera), Srđan Timarov (Džiga), Radivoje Bukvić (Macan), Tatić (Policajac), Goran Šušljik (Kiril), Nebojša Ljubišić (Mane), Nataša Šolak (Mala), Gordan Kičić (Ćopa), Rada Đuričin (Baba Vojislav Brajović (Džimi), Mirjana Karanović (Evdokija), Boris Dobrila), Branka Petrić (Baba Ljudmila), Nebojša Milovanović Isaković (Kosta). (Prvi lopov), Goran Daničić (Drugi lopov).

U POTPALUBLJU, 1996. SHOPPING AND FUCKING, 2002.

Uloge: Nebojša Glogovac (Vladimir), Anita Mančić (Anđela, Uloge: Nataša Marković (Lulu), Bojan Dimitrijević (Robi), Igor njegova supruga), Vojin Ćetković (Dejan), Rastko Lupulović, Filipović (Mark), Goran Daničić (Brajan), Goran Jevtić (Geri). Ivan Jevtović (Vanja), Nikola Đuričko (Lazar, Anđelin brat), Branka Petrić (Vida, Anđelina majka), Miodrag Radovanović (Mihajlo, Anđelin otac), Olga Savić (Branka, Vladimirova SKUP, 2002. majka), Rade Marković (Stevan, Vladimirov otac), Tanasije Uzunović (Oficir JNA), Bojana Zečević (Rođaka), Branka Uloge: Đurđija Cvetić (Skup), Maša Dakić (Andrijana), Cvijeta Veselinović (Ljuba), Kapitalina Erić (Zora). Mesić (Variva), Olga Odanović (Grube), Marinko Madžgalj (Kamilo), Aleksandar Srećković (Dobre), Predrag Ejdus (Zlati kum), Branka Veselinović (Niko), Rade Marković (Dživo), MIZANTROP, 1997. Gordan Kičić (Munuo), Stefan Kapičić (Pasimaha, Trgovac Uloge: Dragan Mićanović (Alsest), Nikola Đuričko (Filent), vodom), Marko Janjić (Drijemalo).

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 115

Podele predstava.indd 7 13.4.2008 22:06:36 Glumačke podele

ŠINE, 2002.

Uloge: Boris Milivojević (Debil), Sergej Trifunović (Junak), Nebojša Glogovac (Gadni), Jelena Đokić (Rupica), Marinko Madžgalj (Masni 1, Pecaroš 1, Domorodac 1), Nebojša Milovanović (Masni2, Pecaroš 2, Domorodac 2), Nikola Đuričko (Veseli).

MLETAČKI TRGOVAC, 2004.

Uloge: Irfan Mensur (Antonio), Predrag Ejdus (Šajlok), Goran Šušljik (Basanio), Dragan Mićanović (Porcija), Miodrag Radovanović (Gobo, Tubal, Dužd mletački), Goran Daničić (Knez marokanski, Knez aragonski), Anđelika Simić (Nerisa), Nebojša Milovanović (Gracijano), Srđan Timarov (Lorenco), Pavle Pekić (Salanio), Nikola Vujović (Salarino), Goran Jevtić (Lanselot Gobo), Slobodan Pavelkić (Tamničar), Isabella Appiah, Ana Simić, Jelena Angelovski (Porcijine dvorkinje).

PSEĆI VALCER, 2004.

Uloge: Branislav Lečić (Henrik Tile), Nikola Đuričko (Karl Tile), Jelena Đokić (Jelisaveta), Goran Šušljik (Aleksandrov, zvani Fekluša), Jasmina Ranković Avramović (Srećna žena), Marko Baćović (Tizenhauzen Andrej Andrejevič), Slobodan Tešić (Jermolajev Dmitrij Ivanovič), Nikola Simić (Lakej).

SKAKAVCI, 2005.

Uloge: Isidora Minić (Nadežda), Boris Isaković (Milan), Aleksandra janković (Dada), Svetozar Cvetković (Fredi), Maša dakić (Alegra), Jasmina Avramović (Žana), Voja Brajović (Maksim, Maks), Miodrag Radovanović (G-din Ignjatović, akademik, Milanov otac), Rade Marković (G-din Jović, niko i ništa, Fredijev i Dadin otac), Nikola Simić (G-din Simić, niko i ništa, nikome ništa), Renata Ulmanski (G-đa Petrović, Žanina mama).

116 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Podele predstava.indd 8 13.4.2008 22:06:36 Glumačke podele

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Podele predstava.indd 9 13.4.2008 22:06:36 Selektivna bibliografija

1. Anonim: Početak rada Jugoslovenskog dramskog 16. L.: Maksim Gorki “Jegor Buličov”, pozorišta, KNJIŽEVNE NOVINE, 6. april 1948. REPUBLIKA, br. 294, str. 3, 19.06.1951. 2. Bogdanović, Popović, Finci: Diskusija povodom tri 17. Bunuševac, Radmila: Jegor Buličov Milivoja predstave JDP, KNJIŽEVNE NOVINE, 13.07.1948. Živanovića, POLITIKA, XLVII, 13894, 20.06.1951. 3. Dedinac, Milan: Tri režije Bojana Stupice, 18. Belović, Branko: “Jegor Buličov” na sceni KNJIŽEVNOST, 1948. Jugoslovenskog dramskog pozorišta, KNJIŽEVNE 4. Finci, Eli: Marin Držić: “Dundo Maroje” u NOVINE, IV, 26, 26.06.1951. Jugoslovenskom dramskom pozorištu, 19. Anonim: Rasinova “Fedra” u Jugoslovenskom “20. OKTOBAR”, 11. februar 1949. dramskom pozorištu; 5. Popović , Jovan: Dragocenost našeg kulturnog Marija Crnobori u naslovnoj ulozi, nasleđa; Povodom izvođenja “Dunda Maroja” u REVIJA, 11.12.1952. Jugoslovenskom dramskom pozorištu, BORBA, 20. Čolić, Milutin: Žan Rasin: “Fedra”, str. 2, 21. februar 1949. POLITIKA, XLIX, 14364, 14.12.1952. 6. Bunuševac, Radmila: Marin Držić: “Dundo Maroje”, 21. Glišić, Bora: Četvrta Fedra, premijera u Jugoslovenskom dramskom pozorištu; NIN, II, 102, 14.12.1952. Kulturni život, POLITIKA, 27. februar 1949. 22. Bogdanović, Milan: Rasin – “Fedra”, 7. Bogdanović, Milan: Marin Držić: “Dundo Maroje”, BORBA, XVII, 307, 20.12.1952. KNJIŽEVNE NOVINE, br. 10, str. 3, 8. mart 1949. 23. Bajić, Stanislav: Značajni eksperimenat, 8. Bunuševac, Radmila: “Rodoljupci” Jovana Sterije SAVREMENIK, 1955, br. 3, str. 372-376. Popovića u Jugoslovenskom dramskom pozorištu; 24. Klajn, Hugo: Prvi Nušić u Jugoslovenskom Pozorište, POLITIKA, 25. septembar 1949. dramskom pozorištu, BORBA, 25.01.1955. 9. Rebac-Savić, Anica: Pred prikaz Sofoklove 25. Vinaver, Stanislav: Nušić pod konac - “Antigone”, POLITIKA, XLVII, 13713, 17.11.1950. “Ožalošćena porodica” u režiji Mate Miloševića, 10. B.: “Antigona”, REPUBLIKA, br. 482, 25.01.1955. GLAS, 18.11.1950. 26. Finci, Eli: Jedan novi Nušić, 11. Ilić, Radiša: “Antigona”, NARODNI STUDENT, POLITIKA, 26.01.1955. XII, 30, 20.11.1950. 27. Glišić, Bora: “Ožalošćena porodica” u 12. Popović, Dušan: Sofoklova “Antigona” u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, NIN, Jugoslovenskom dramskom pozorištu, 30.01.1955. KNJIŽEVNE NOVINE, III, 47, 21.11.1950. 28. R.B.: Izvanredna predstava “Jegora Buličova”, 13. L.: Sofoklova “Antigona”, POLITIKA, 04.04.1955. REPUBLIKA, 12.12.1950. 29. Bogdanović, Milan: O reprezentaciji naše 14. Bunuševac, Radmila: Premijera “Antigone” od dramske umetnosti u inostranstvu, Sofokla u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, BORBA, 05.04.1955. MLADOST, 1951, VII, 1, str. 75-82. 30. Grbić, Dragoslav: Uspjeh našeg teatra; 15. Misailović, Milenko: “Jegor Buličov” na sceni Razgovor sa Milivojem Živanovićem, Jugoslovenskog dramskog pozorišta, NIN, 17.06.1951. VJESNIK, Zagreb, 12.06.1955.

118 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Selektivna bibliografija.indd Sec1:2 14.4.2008 20:07:05 Selektivna bibliografija

31. M.J., Sterijini “Rodoljupci” ponovo na repertoaru 51. Pekić, Dimitrije: “Otkriće” – najznačajnija predstava, Jugoslovenskog dramskog pozorišta; Pozorište, VEČERNJE NOVOSTI, 25.11.1961. BORBA, 8.03.1956. 52. Pavlović, Luka: Drama svijesti i odgovornosti, 32. Hugo Klajn: Sterijini “Rodoljupci” na sceni OSLOBOĐENJE, Sarajevo, XX, 5295, 01.03.1963. Jugoslovenskog dramskog pozorišta; Pozorište, 53. Maksimović, Jovan: Savremeno – u istorijskom ruhu, BORBA, 18.03.1956. VEČERNJE NOVOSTI, 02.03.1963. 33. Milošević, Mata: Kako sam i zašto postavio 54. Finci, Eli: Istorija i savremenost, POLITIKA, LX, 17745, “Ožalošćenu porodicu”, POZORIŠNI ŽIVOT, I, 02.03.1963. 1957, br. 2-3, str. 14-16. 55. Selenić, Slobodan: Borislav Mihajlović: “Banović 34. Petrić, Vladimir: Ponavljanje stvaralaštva (tristota Strahinja”, BORBA, XXVIII, 60, 02.03.1963. predstava “Dunda Maroja” u Jugoslovenskom 56. Stamenković, Vladimir: Romantična intriga, dramskom pozorištu); Pozorišni pregled, Ironična teza, NIN, XIII, 634, 03.03.1963. KNJIŽEVNOST, god. XII, br. 11, 1957, str. 470-474. 57. Nedeljković, Mile: Prvenac – nedonošče, 35. Ivanji, Ivan: Pobuna Ifigenije protiv boginje, STUDENT, 05.03.1963. KNJIŽEVNOST, 1960, XV, sv. 9, XXXI, str. 232-236. 58. Vučo, Vuk: Zaigraj pa za pojas zadeni, 36. Jeremić, Dragan M.: Jedna dramska parafraza, KNJIŽEVNE NOVINE, XV, 192, 08.03.1963. SAVREMENIK, VI, 1960, br. 12, str. 605-609. 59. Kuzmanović, Rade: “Banović Strahinja”, 37. M.K.: Premijera “Ifigenije na Tauridi”, STUDENT, 15.04.1963. POLITIKA, 25.01.1960. 60. Finci, Eli: Freska iz francuske revolucije, 38. Finci, Eli: Vrhunsko ostvarenje – “Ifigenija na Tauridi” POLITIKA, 20.04.1963. J.V. Getea u režiji Branka Gavele, 61. Selenić, Slobodan: Georg Bihner “Dantonova smrt”, POLITIKA, LVII, 16689, 29.01.1960. BORBA, XXVIII, 109, 20.04.1963. 39. Selenić, Slobodan: “Ifigenija na Tauridi”, BORBA, 62. Stamenković, Vladimir: Istorijska drama, XXV, 23, 29.01.1960. drama egzistencije, NIN, XIII, 6411, 21.04.1963. 40. Pervić, Muharem: Da li se Gete vratio u pravi čas?, 63. Pavlović, Luka: Impresivna freska, OSLOBOĐENJE, MLADOST, 03.02.1960. Sarajevo, 22.06.1963. 41. Stamenković, Vladimir: Dve farse, KNJIŽEVNE 64. Protić, Miodrag: Satira i humor, KNJIŽEVNOST, XX, NOVINE, V, 173, 12.02.1960. 1965, knj. XLI, sv. VII-VIII, str. 125-126. 42. M.B.: Velika kreacija Marije Crnobori, VJESNIK, 65. Ivanji, Ivan: Smrt jedini smisao?, Zagreb, 17.05.1960. EKSPRES, 22.04.1965. 43. Maksimović, Jovan: Dramatizovanje ideja, 66. Jovanović, Žarko: Tango vrtoglavice, VEČERNJE NOVOSTI, 22.10.1960. VEČERNJE NOVOSTI, 23.04.1965. 44. Finci, Eli: Mit bez oreola, POLITIKA, LVII, 16919, 67. Volk, Petar: Vreme satire, KNJIŽEVNE NOVINE, XVII, 23.10.1960. 248, 01.05.1965. 45. Selenić, Slobodan: Jovan Hristić “Čiste ruke”, 68. Selenić, Slobodan: Avangardna tragikomedija, BORBA, XXV, 253, 23.10.1960. BORBA, XXX, 121, 05.05.1965. 46. Glišić, Bora: Dva nova dramska pisca, NIN, X, 512, 69. Finci, Eli: Nečitljiva metafora, POLITIKA, LXII, 18528, 30.10.1960. 06.05.1965. 47. O.B. : “Otkriće” Dobrice Ćosića, 70. Lakićević, Ognjen: Pesimizam ili suština uopće, POLITIKA, 24.05.1961. TELEGRAM, Zagreb, 14.05.1965. 48. Mirković, Milosav: Dobrica Ćosić: “Otkriće” u 71. Stamenković, Vladimir: Tragikomedija pobune, scenskoj obradi Miroslava Belovića i Jovana Ćirilova, NIN, XV, 749, 16.05.1965. POLITIKA, LVIII,17109, 29.05.1961. 72. Jovanović, Žarko: Smeh pa opelo, 49. Selenić, Slobodan: Formula masovnog spektakla, VEČERNJE NOVOSTI, 30.05.1966. BORBA, XVI, 133, 01.06.1961. 73. Popov, Raša: Narodnjaci, EKSPRES, 31.05.1966. 50. Stamenković, Vladimir: Traganje u istoriji, 74. Selenić, Slobodan: Drama jednog mentaliteta, KNJIŽEVNE NOVINE, XII, 146, 02.06.1961. BORBA, XXXI, 147, 31.05.1966.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 119

Selektivna bibliografija.indd Sec1:3 14.4.2008 20:07:05 Selektivna bibliografija

75. Pervić, Muharem: Posle šezdeset godina, 98. Komanin, Žarko: Smešna ludnica, POLITIKA, LXIII, 18913, 01.06.1966. VEČERNJE NOVOSTI, 29.10.1973. 76. Mirković, Milosav: Buličov sa Čubure, 99. Pašić, Feliks: Tarelkin, iznenada, BORBA, LII, BEOGRADSKA NEDELJA, VI, 246, 05.06.1966. 301, 30.10.1973. 77. Stamenković, Vladimir: Oživljavanje klasike, 100. Mirković, Milosav: Najzad Branko razigranko, NIN, XVI, 805, 12.06.1966. EKSPRES, 01.11.1973. 78. Volk, Petar: Preobraženja, 101. M.M.: Volšebni igrač Nikola Simić, KNJIŽEVNE NOVINE, XVIII, 278, 15.06.1966. EKSPRES, 05.11.1973. 79. Jovanović, Žarko: Živeti svoje ideje, 102. Volk, Petar: Klasična drama i živi teatar, VEČERNJE NOVOSTI, 21.10.1966. KNJIŽEVNE NOVINE, 16.11.1973. 80. Mirković, Milosav: Pravi, pravcati teatar, 103. Selenić, Slobodan: Novi “Dundo”, EKSPRES, 21.11.1966. POLITIKA EKSPRES, 06.04.1976. 81. Pervić, Muharem: Čije su ruke prljave i od čega?, 104. Komanin, Žarko: Novi sjaj starog “Dunda”, POLITIKA, LXIII, 19087, 22.11.1966. VEČERNJE NOVOSTI, 08.04.1976. 82. Selenić, Slobodan: Veliki pozorišni trenutak, 105. Stamenković, Vladimir: Držić generacije, BORBA, XXXI, 322, 22.11.1966. NIN, 11.04.1976. 83. Ilić, Aleksandar: “Prljave ruke” – Ž.P. Sartra, 106. Pervić, Muharem: Predstava oslobođene igre, STUDENT, 29.11.1966. POLITIKA, 13.04.1976. 84. Lakićević, Ognjen: Put u visoko društvo, 107. Milošević, Branislav: Ideja o dvostrukoj TELEGRAM, Zagreb, VII, 344, 02.12.1966. teatralizaciji, BORBA, 14.04.1976. 85. Volk, Petar: Sumnja i iščekivanje, 108. Obradović, Milan: Sunčano smejalište, KNJIŽEVNE NOVINE, XVIII, 290, 10.12.1966. STUDENT, 14.04.1976. 86. Lazić, Žika: Čiste i prljave ruke, 109. Hristić, Jovan: Spavajte mirno, seni davnih NIN, 12.02.1967. predstava..., KNJIŽEVNOST, sv. 7-8, jul-avgust 1976. 87. Jovanović, Žarko: Crni sjaj Dušanovca, 110. Pašić, Feliks: Dundo u samostanu, VEČERNJE NOVOSTI, 08.10.1969. MLADOST, 1.10.1976. 88. Mirković, Milosav: Šampionski o – šampionu, 111. Selenić, Slobodan: Pošten posao, EKSPRES, 08.10.1969. POLITIKA EKSPRES, 26.11.1976. 89. Stamenković, Vladimir: Čari prepoznavanja, 112. Pervić, Muharem: Na visini zadatka, NIN, 12.10.1969. POLITIKA, 03.12.1976. 90. Pervić, Muharem: Vreme prošlo, vreme sadašnje, 113. Milošević, Branislav: Jučerašnji svet, POLITIKA, LXVI, 20215, 13.10.1969. BORBA, 06.12.1976. 91. Dukić, Slavoljub: Glumci – komunisti o 114. Stamenković, Vladimir: Izgnanci iz života, predstavi “Kad su cvetale tikve”, NIN, 12.12.1976. POLITIKA, 16.10.1969. 115. Volk, Petar: Srećni dani ili povratak zadovoljstvu, 92. Krstić, P.: Politički pamflet s okusom KNJIŽEVNE NOVINE, decembar 1976. informbirovštine, BORBA, 16.10.1969. 116. Klaić, Dragan: Tvrdokornost preživelog, 93. Klaić, Dragan: Kada su cvetale tikve u pozorištu, NIN, 05.05.1977. STUDENT, 21.10.1969. 117. R.S.: Nova “Pučina”, VEČERNJE NOVOSTI, 07.05.1977. 94. Klaić, Dragan: “Buba u uhu”, BORBA, XLIX, 118. Mujčinović, Avdo: Drama miri supružnike, 156, 09.06.1971. POLITIKA EKSPRES, 08.05.1977. 95. Miloradović, Mirko: Klasika u vrućim 119. Selenić, Slobodan: Komična drama, pantalonicama, POLITIKA, LXVIII, 20719, 11.06.1971. POLITIKA EKSPRES, 10.05.1977. 96. Mirković, Milosav: Razigrani, nasmejani!, 120. Pašić, Feliks: Tragedija po Mijaču, EKSPRES, 11.06.1971. VEČERNJE NOVOSTI, 11.05.1977. 97. Stamenković, Vladimir: Zrno ludosti, zrno mudrosti, 121. Pervić, Muharem: Večna melodrama i kako je NIN, 04.07.1971. prevladati, POLITIKA, 12.05.1977.

120 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Selektivna bibliografija.indd Sec1:4 14.4.2008 20:07:06 Selektivna bibliografija

122. Volk, Petar: Surova farsa, BORBA, 12.02.1981. KNJIŽEVNE NOVINE, 16.05.1977. 146. Milošević, Branislav: Stilska vežba, 123. Klaić, Dragan: Tvrdokornost preživelog, KOMUNIST, 13.02.1981. NIN, 01.06.1977. 147. Jovanov, Svetislav: Edip proš'o ostao bećarac, 124. Koric, Davor: Žestoko ruganje malograđaninu, KNJIŽEVNA REČ, 10.03.1981. OSLOBOĐENJE, Sarajevo, 11.10.1977. 148. Klaić, Dragan: Pozorje kao igračka, 125. Grgičević, Marija: Našminkana malograđanština, NIN, 22.03.1981. VJESNIK, Zagreb, 25.04.1978. 149. Hristić, Jovan: Siroti Sterija, 126. Ćirilov, Jovan: Nauk o pozorišnoj alhemiji, KNJIŽEVNOST, br. 5-6, 1981. POLITIKA, 26.06.1979. 150. Pašić, Feliks: Faust našeg doba, 127. Milošević, Branislav: Očevi i deca, VEČERNJE NOVOSTI, 09.11.1982. BORBA, 27.11.1979. 151. Mujčinović, Avdo: Događaj godine, 128. Jovanović, Raško V.: Sjajna scenska metafora, POLITIKA EKSPRES, 10.12.1982. KNJIŽEVNE NOVINE, 28.11.1979. 152. Ćirilov, Jovan: Od istorije do tragedije, 129. Mujčinović, Avdo: Pozorišni događaj, POLITIKA, 11.12.1982. POLITIKA EKSPRES, 02.12.1979. 153. Nikolić, Darinka: Ibi u operi, 130. Stamenković, Vladimir: Traganje za dušom, DNEVNIK, Novi Sad, 13.12.1982. NIN, 02.12.1979. 154. Klaić, Dragan: Faust generacije, 131. Pašić, Feliks: Svet tesan, a nebo visoko, VEČERNJI LIST, 17.12.1982. VEČERNJE NOVOSTI, 04.12.1979. 155. Marić, Milomir: Tajni ugovor crvenog đavola, 132. Mušić, Miroslav A.: Simpozijum oblikovanja stakla, DUGA, 18.12.1982. JEDINSTVO, 05.12.1979. 156. Stamenković, Vladimir: Opklada sa istorijom, 133. Lukin, Rade: Sumrak kao sunčani vrh, NIN, 19.12.1982. DNEVNIK, Novi Sad, 17.01.1980. 157. Mišić, Milutin: Čovek ili istorija, 134. Vučelić, Milorad: Vredna predstava, BORBA, 22.12.1982. MLADOST, 18.01.1980. 158. Jovanov, Svetislav: Glorija sudbine, ništavilo moći, 135. Simović, Zorica: Čelni sudar, KNJIŽEVNA REČ, 25.12.1982. KNJIŽEVNA REČ, 25.01.1980. 159. Foretić, Dalibor: Za pobunjenog čovjeka, 136. Ćirilov, Jovan: Don Žuan u doba inflacije, VJESNIK, Zagreb, 28.12.1982. POLITIKA, 07.11.1980. 160. Miletić, Slobodan Sv.: Negacija maske i mita, 137. Mujčinović, Avdo: Oporo, DANAS, 28.12.1982. POLITIKA EKSPRES, 07.11.1980. 161. Volk, Petar: “Hrvatski Faust”, 138. Pašić, Feliks: Muškarac pod okupacijom, ILUSTROVANA POLITIKA, 28.12.1982. VEČERNJE NOVOSTI, 13.11.1980. 162. Gnjidić, Snežana: Najzad pozorište, 139. Stamenković, Vladimir: Umorni Don Žuan, STUDENT, 29.12.1982. NIN, 16.11.1980. 163. Karahasan, Dževad: Ideologija kao nečista sila, 140. Martinović, Vera: Žene su ženstvene, ODJEK, Sarajevo, 01.01.1983. STUDENT, 20.11.1980. 164. Jovanov, Svetislav: Paradoks o špijunu, 141. Volk, Maja: Don Žuan se vraća iz rata (u JDP) KNJIŽEVNA REČ, 10.04.1983. ili kako otvoriti krug, STUDENT, 20.11.1980. 165. Mujčinović, Avdo: Gorka komedija, 142. Janković, Vladeta: Sinteza ironije i realizma, POLITIKA EKSPRES, 14.04.1983. KNJIŽEVNE NOVINE, 27.11.1980. 166. Ćirilov, Jovan: Gorak ukus jave, 143. Mujčinović, Avdo: Egzibicionizam, POLITIKA, 18.04.1983. POLITIKA EKSPRES, 09.02.1981. 167. Pašić, Feliks: Ilija brani državu, 144. Ćirilov, Jovan: Karađoz u rokoko stilu, VEČERNJE NOVOSTI, 19.04.1983. POLITIKA, 11.02.1981. 168. Volk, Petar: “Balkanski špijun”, 145. Mišić, Milutin: Bez završnog akcenta, ILUSTROVANA POLITIKA, 19.04.1983.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 121

Selektivna bibliografija.indd Sec1:5 14.4.2008 20:07:06 Selektivna bibliografija

169. Vučelić, Milorad: Stvaralačko razobličavanje, 192. Krilović, Branka: Snovi tužnog odrastanja, KOMUNIST, 22.04.1983. KNJIŽEVNE NOVINE, 15.05.1987. 170. Stamenković, Vladimir: Lični faktor, 193. Stamenković, Vladimir: Dečja tragedija, NIN, 24.04.1983. NIN, 17.05.1987. 171. Maksimović, Duška: Ko je sumjivo lice, 194. Pašić, Feliks: Deca veka, MLADOST, 16.05.1983. VEČERNJE NOVOSTI, 26.05.1987. 172. Klaić, Dragan: “Spasitelj” – razvoj jednog 195. Volk, Petar: “Buđenje proleća”, ideološkog tipa naše dramaturgije, ILUSTROVANA POLITIKA, 30.06.1987. KNJIŽEVNE NOVINE, 19.05.1983. 196. Blagojević, S.: Velike režije, 173. Putnik, Radomir: U senci vešala, VEČERNJE NOVINE, Sarajevo, 05.08.1987. POLITIKA EKSPRES, 13.10.1985. 197. Popović, Z.R.: U praznom hodu vremena, 174. Pašić, Feliks: Odličan teatar, KNJIŽEVNA REČ, 25.11.1987. VEČERNJE NOVOSTI, 14.10.1985. 198. Mladenović, F.: Vašar taštine, 175. Simić, Tanja: Drvenim mačem u boj, MLADOST, 30.11.1987. STUDENT, 16.10.1985. 199. Ostojić Lj., Plakalo, S.: Nove vizije klasike, 176. Mišić, Milutin: Metafora o glumcima, VEČERNJE NOVINE, Sarajevo, 11.04.1988. BORBA, 18.10.1985. 200. Putnik, Radomir: Uverljivi ljubavnik i neuverljiv 177. Demirović, Hamdija: Pozorje u sjenci vješala, negativac, POLITIKA, 19.04.1988. OSLOBOĐENJE, Sarajevo, 23.10.1985. 201. Penčić-Poljanski, Dejan: Vrhunski rezultat, 178. Vegel, Laslo: Veličanje umetnosti, POLITIKA EKSPRES, 20.04.1988. POLITIKA, 23.10.1985. 202. Pašić, Feliks: Slike po Brehtu, 179. Foretić, Dalibor: Užas vilinske priče, VEČERNJE NOVOSTI, 24.04.1988. VJESNIK, Zagreb, 25.10.1985. 203. Stamenković, Vladimir: Startna pozicija, 180. Volk, Petar: Putujuće pozorište Šopalović, NIN, 24.04.1988. ILUSTROVANA POLITIKA, 29.10.1985. 204. Volk, Petar: “Baal”, 181. Mišić, Milutin: Metafora o gumcima, ILUSTROVANA POLITIKA, 10.05.1988. JEDINSTVO, 01.11.1985. 205. Milosavljević, Aleksandar: Baal, 182. Anđelić, Borislav: Kazališna realnost i njezini STAV, Novi Sad, 20.05.1988. prividi, OKO, 30.01.1986. 206. Putnik, Radomir: Ptice nisu poletele, 183. Nikčević, S.: Rat – iza scene, POLITIKA, 11.04.1989. VEČERNJI LIST, 31.03.1986. 207. Radosavljević, R.: “Dozivanje ptica”, 184. Stamenković, Vladimir: Sterija, naš savremenik, POLITIKA EKSPRES, 15.04.1989. NIN, 08.06.1986. 208. Stamenković, R.: Spektakularna fatamorgana, 185. Pašić, Feliks: Bez pardona, NIN, 16.04.1989. VEČERNJE NOVOSTI, 09.06.1986. 209. Kopicl, V.: Subverzivna radost igre, 186. Vagel, Laslo: Čas anatomije – provincijalizam, DNEVNIK, Novi Sad, 22.04.1989. POLITIKA, 10.06.1986. 210. Foretić, D.: Mali priručnik za dozivanje ptica, 187. Mujčinović, Avdo: Berza rodoljublja, DANAS, Zagreb, 25.04.1989. POLITIKA EKSPRES, 17.06.1986. 211. Milosavljević, Aleksandar: Put u 188. Volk, Petar: “Rodoljupci”, središte tajne, ILUSTROVANA POLITIKA, 17.06.1986. BORBA, 03.05.1989. 189. Grgičević, Marija: Darovito istraživanje, 212. Volk, Petar: Dozivanje ptica, VJESNIK, Zagreb, 28.10.1986. ILUSTROVANA POLITIKA, 09.05.1989. 190. Blagojević, S.: Umjetnost režije, 213. Popović, Z.: Dozivanje pozorišta, OSLOBOĐENJE, Sarajevo, 10.05.1987. KNJIŽEVNA REČ, 10.05.1989. 191. Foretić, Dalibor: Bljesak “Dječje tragedije”, 214. Jovović, J.: Utopija i sloboda, DANAS, Zagreb, 12.05.1987. POLITIKA EKSPRES, 23.09.1989.

122 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Selektivna bibliografija.indd Sec1:6 14.4.2008 20:07:06 Selektivna bibliografija

215. Vešović, K.: Reljef neverbalnog pozorišta: Herbarijum 238. Jovanović, Željko: Šarmantna diskretnost; i vlažnost, Svedenborgovi anđeli, Dozivanje ptica, Pozorišne premijere, KNJIŽEVNA REČ, 25.01.1990. NAŠA BORBA, 14.02.1997. 216. Knežević, D.: Igračka plačka, 239. Medenica, Ivan: Beg iz paperja; Posle premijere, POLITIKA EKSPRES, 06.04.1991. POLITIKA, 16.02.1997. 217. Putnik, Radomir: Nadahnute iluzije, 240. Jeremić, Maša: Amrel ex machina; HIT premijera, POLITIKA, 07.04.1991. DEMOKRATIJA, 21.02.1997. 218. Pašić, Feliks: Pir iluzija, 241. Milosavljević, Aleksandar: Utopijski povratak sceni, VEČERNJE NOVOSTI, 08.04.1991. Novo čitanje Molijera: ’Mizantrop’ i ’Don Žuan’; 219. Stamenković, Vladimir: Život je san, Kultura, VREME, 22.02.1997. NIN, 12.04.1991. 242. Mišić, Milutin: Pomešani žanrovi, zamenjene uloge; 220. Volk, Petar: “Pozorišne iluzije”, Pozorišne premijere, BORBA, 28.02.1997. ILUSTROVANA POLITIKA, 23.04.1991. 243. Volk, Petar: “Mizantrop”; Premijere, 221. Mišić, Milutin: Čari teatra, ILUSTROVANA POLITIKA, 18.03.1997. BORBA, 24.04.1991. 244. Stamenković, Vladimir: Stroga škola; Pozorište, 222. Milosavljević, Aleksandar: Pozorište njim samim, NIN, 23.05.1997. DNEVNIK, Novi Sad, 03.05.1991. 245. Medenica, Ivan: Muški svet; Posle premijere, 223. Borko, J.: Teatar na ulici, POLITIKA, 30.05.1997. SLOBODNA DALMACIJA, Split, 14.06.1991. 246. Radulović, Ksenija: “Saloma”; DT u Pozorištu, 224. Volk, Petar: Poslednji dani čovečanstva, DNEVNI TELEGRAF, 08.06.1997. ILUSTROVANA POLITIKA, 08.10.1994. 247. Gocić, Goran: Večnost Vajldove “Salome”; 225. Mišić, Milutin: Rediteljske čarolije, Pozorište, BORBA, 09.06.1997. BORBA, 21.03.1995. 248. Volk, Petar: “Saloma”, 226. Bošković, D.: Zajdi, Zajdi, ILUSTROVANA POLITIKA, 14.06.1997. POLITIKA EKSPRES, 22.03.1995. 249. Stamenković, Vladimir: Nešto drugo; Pozorište, 227. Jovanović, Ž.: Rendgenski snimak balkanskog NIN, 20.06.1997. vilajeta, NAŠA BORBA, 24.03.1995. 250. Ilić, Tihomir: “Mizantrop”; Pozorište okom 228. Stamenković, Vladimir: Sintetički svet, humoriste, NIN, 24.03.1995. PRAKTIČNA ŽENA, 24.07.1997. 229. Kovačević, D.: Smrtonosni privid, 251. Mirković, Milosav: Prvak veštine; Oko pozorišta, POLITIKA, 25.03.1995. VEČERNJE NOVOSTI, 15.11.1997. 230. Volk, Petar: “Bure baruta”, 252. Jovanović, J.: Paviljoni Beogradske trilogije; ILUSTROVANA POLITIKA, 25.03.1995. Jugoslovensko dramsko pozorište sve aktivnije, 231. Medenica, Ivan: Veština zavođenja, DANAS, 25.04.2001. POLITIKA, 09.05.1996. 253. J.Ž.: Novobeogradski paviljoni, 232. Jovanović, Ž.: Dijalog ili ubistvo, BLIC, 25.04.2001. NAŠA BORBA, 10.05.1996. 254. Šehović, M.: Došljačka rapsodija; “Paviljoni” 233. Bošković, D.: Ivica noćne more, u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, POLITIKA EKSPRES, 12.05.1996. POLITIKA, 25.04.2001. 234. Pašić, Feliks: Izveštaj iz 1991, 255. Jovanović, Željko: Drastična slika samouništenja; NADA, 15.05.1996. Pozorište, BLIC, 30.04.2001. 235. Stamenković, Vladimir: Katarza za ostatak 256. Stamenković, Vladimir: Crna groteska; Pozorište, generacije, NIN, 17.05.1996. NIN, 03.05.2001. 236. Milosavljević, Aleksandar: Svet koji se raspada, 257. Hubač, Željko: Stilska nerazumevanja; Pozorište, VREME, 18.05.1996. DANAS, 04.05.2001. 237. Volk, Petar: “U potpalublju”, 258. Milosavljević, Aleksandar: Vavilonska pometnja; ILUSTROVANA POLITIKA, 25.05.1996. Pozorišna kritika, GLAS JAVNOSTI, 04.05.2001.

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 123

Selektivna bibliografija.indd Sec1:7 14.4.2008 20:07:06 Selektivna bibliografija

259. Mišić, Milutin: “Prazan burek”; Pozorišne premijere, 282. Stamenković, Vladimir: Primalni prizori; Pozorište, BORBA, 04.05.2001. Ogledalo kritike, NIN, 05.12.2002. 260. Volk, Hadži Petar: “Paviljoni”, 283. Bošković, Dragana: Kud plovi ovaj brod; U teatru “ ILUSTROVANA POLITIKA, 26.05.2001. Bojan Stupica”, JDP, EKSPRES kritičar na predstavi 261. Pervić, Muharem: Tri reza, četiri parčeta; Posle “Šine”, POLITIKA EKSPRES, 10.12.2002. premijere, POLITIKA, 22.06.2001. 284. Mišić, Milutin: Vanserijska predstava, 262. Mišić, Milutin: Seks sa druge strane; Pozorišne BORBA, 07.02.2004. premijere, BORBA, 23.02.2002. 285. Medenica, Ivan: Porcija vrhunske glume; “Mletački 263. Jovanović, Željko: Gej seks i grad; Pozorište, trgovac” u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, BLIC, 25.02.2002. Pozorište, VREME, 12.02.2004. 264. Milosavljević, Aleksandar: Lica i naličja pobune; 286. Stamenković, Vladimir: Radikalna aktualizacija; Pozorišna kritika, GLAS JAVNOSTI, 27.02.2002. Pozorište, NIN, 12.02.2004. 265. Ćirić, Sonja: Kupovina ljubavi; Intervju: Goran Jevtić, 287. Delić, Valentina: Mletački fašista; Pozorište, Kultura, VREME, 07.03.2002. EKONOMIST, 16.02.2004. 266. Medenica, Ivan: Priča o otuđenosti, čežnji i nemoći; 288. Bošković, Dragana: Duče, naš savremenik; Kritičar Kultura, VREME, 07.03.2002. na premijeri, EKSPRES, 02.03.2004. 267. Mišić, Milutin: Čudna blaga, čudna razgovora; 289. Lazin, Đorđe: Od lakog antisemitizma do diskretnog Pozorišne premijere, BORBA, 19.03.2002. fašizma; Teatar, DANAS, 02.03.2004. 268. Domazet, Sanja: Amor je zlato; “Skup” Marina 290. Medenica, Ivan: Dekadentni štimung; Pozorište – Držića u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, “Pseći valcer”, VREME, 17.06.2004. Pozorište, DANAS, 20.03.2002. 291. Pervić, Muharem: Čovek, kako to danas zvuči; Posle 269. Jovanović, Željko: Mesečeva senka na duši; premijere u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, Pozorište, BLIC, 21.03.2002. POLITIKA, 28.04.2005. 270. Pervić, Muharem: Crno sunce melanholije; Posle 292. Jovanović, Željko: Odgovor, premijere, POLITIKA, 21.03.2002. BLIC, 29.04.2005. 271. Stamenković, Vladimir: Visok nivo; Pozorište, 293. Medenica, Ivan: Veseli komadi o umiranju; Pozorište, NIN, 21.03.2002. VREME, 29.04.2005. 272. Milosavljević, Aleksandar: Čari zavodljive igre; 294. Bošković, Dragana: “Živi brzo, umri mlad...”; Pozorišna kritika, GLAS JAVNOSTI, 22.03.2002. “Skakavci” Biljane Srbljanović u režiji Dejana Mijača, 273. Ćirilov, Jovan: I Držić naš savremenik; Pozorištarije, JDP, Teatar, DANAS, 04.05.2005. BLIC, 23.03.2002. 295. Stamenković, Vladimir: O starosti, o smrti; 274. Soldatović, Biljana: Muške žene i ženski muškarci; Pozorište, NIN, 05.05.2005. Pozorište, DUGA, 23.03.2002. 275. Medenica, Ivan: Mašta može svašta; Pozorište, VREME, 11.04.2002. 276. Volk, Hadži Petar:”Shopping & fucking”; Premijera, ILUSTROVANA POLITIKA, 20.04.2002. 277. Volk, Hadži Petar: “Skup”; Premijera, ILUSTROVANA POLITIKA, 11.05.2002. 278. Mišić, Milutin: Čarolija Unkovski; Pozorišne premijere, BORBA, 28.11.2002. 279. Jovanović, Željko: Ipak, o zlostavljanju; Pozorište, BLIC, 29.11.2002. 280. Pervić, Muharem: Ratničke i druge igre; Posle premijere, POLITIKA, 29.11.2002. 281. Milosavljević, Aleksandar: Od igre do pakla; Pozorišna scena, VEČERNJE NOVOSTI, 04.12.2002.

124 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Selektivna bibliografija.indd Sec1:8 14.4.2008 20:07:06 Selektivna bibliografija

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 125

Selektivna bibliografija.indd Sec1:9 14.4.2008 20:07:06 Literatura

Jugoslovensko dramsko pozorište – pet godina rada Šukuljević-Marković, Ksenija; Savić, Olga: Mata (3. april 1948 - 3. april 1953), Beograd, 1953. Milošević, Savez dramskih umetnika Srbije, Beograd, Finci, Eli: Više i manje od života I, ‘Prosveta’, Sombor, 1996. Prosveta, Beograd, 1955. Volk, Petar: Iluzije na Cvetnom trgu, Finci, Eli: Više i manje od života II, Muzej pozorišne umetnosti Srbije, Beograd, 1997. Prosveta, Beograd, 1961. Čolić-Biljanovski, Dragana: Branislav Nušić na Finci, Eli: Više i manje od života III, beogradskim scenama, Prosveta, Beograd, 1963. Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 1998. Odavić, Mirjana Finci, Eli: Više i manje od života IV, : Dušan Ristić, slikar u pozorištu, Prosveta, Beograd, 1965. Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 1998. Odavić, Mirjana Jugoslovensko dramsko pozorište: : Erih Deker, slikar-scenograf, Dvadeset pet godina rada (1948-1973), Muzej pozorišne umetnosti Srbije 1999. Beograd, 1973. Radulović, Ksenija: Korak ispred, Finci, Eli: Više i manje od života V, Oktoih, Podgorica, Budva grad teatar, 2000. Prosveta, Beograd, 1977. Šukuljević-Marković, Ksenija: Mira Stupica, Hristić, Jovan: Pozorište, pozorište, šezdeset godina stvaralaštva 1941-2001, Prosveta, Beograd, 1977. Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 2001. Pašić, Feliks Volk, Petar: Beogradske scene : Karlo Bulić – Avantura kao život, (Pozorišni život Beograda 1944-1974), Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 2002. Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 1978. Erić, Kapitalina: Od Sibira do Cvetnog trga, Hristić, Jovan: Pozorište, pozorište II, Muzej pozorišne umetnosti Srbije 2004. Prosveta, Beograd, 1983. Marković, Olga: Putujuće pozorište Ljubomira Simovića, Milošević, Mata: Sterijini ’Rodoljupci’ na sceni, Moje Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 2005. pozorište, Teatron 42/3/4, priredio Radoslav Lazić, Marković, Olga; Radulović, Ksenija: Jovan Sterija Muzej pozorišne umetnosti Srbije, Beograd, 1984, str. 74. Popović (1806-1856-2006), Galerija SANU, Šukuljević, Ksenija: Bojan Stupica 1910-1970, Zbornik III, Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 2006. Muzej pozorišne umetnosti Srbije, Beograd, 1985. Volk, Petar: Između kraja i početka – Pozorišni život u Hristić, Jovan: Pozorišni referati (Pozorište, pozorište III), Srbiji 1986-2005., Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 2006. Nolit, Beograd, 1992. Hristić, Jovan: Pozorišni referati (Pozorište, pozorište III), Nolit, Beograd, 1996.

126 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Literatura.indd 2 13.4.2008 22:09:59 Literatura.indd 3 13.4.2008 22:09:59 Sadržaj

Jovan Ćirilov: Nove tendencije - DA, avangardna avantura - NE ...... 6

Vizuelni identitet - Izbor predstava Kralj Betajnove ...... 12 Ribarske svađe ...... 14 Dundo Maroje (1949) ...... 16 Rodoljupci (1949)...... 18 Antigona...... 20 Jegor Buličov ...... 22 Fedra ...... 24 Ožalošćena porodica ...... 26 Ifigenija na Tauridi ...... 28 Čiste ruke ...... 30 Otkriće ...... 32 Banović Strahinja...... 34 Dantonova smrt ...... 36 Tango ...... 38 Naši sinovi ...... 40 Prljave ruke ...... 42 Kad su cvetale tikve ...... 44 Buba u uhu ...... 46 Veseli dani ili Tarelkinova smrt ...... 48 Dundo Maroje (1976) ...... 50 Vasa Železnova ...... 52 Pučina ...... 54 Sumrak ...... 56 Don Žuan se vraća iz rata ...... 58 Nahod Simeon...... 60 Hrvatski Faust ...... 62 Balkanski špijun ...... 64 Putujuće pozorište Šopalović ...... 66 Rodoljupci (1986)...... 68 Buđenje proleća ...... 70 Baal ...... 72

128 Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008

Sadrzaj.indd 2 13.4.2008 23:03:31 Sadržaj

Dozivanje ptica ...... 74 Pozorišne iluzije ...... 76 Poslednji dani čovečanstva ...... 78 Bure baruta ...... 80 U potaplublju ...... 82 Mizantrop ...... 84 Saloma ...... 86 Paviljoni ...... 88 Shopping & fucking ...... 90 Skup ...... 92 Šine ...... 94 Mletački trgovac ...... 96 Pseći valcer ...... 98 Skakavci ...... 100

Vizuelni identitet – programi ...... 104 Glumačke podele ...... 110

Selektivna bibliografija ...... 118 Literatura ...... 126

Vizuelni identitet Jugoslovenskog dramskog pozorišta 1948 - 2008 129

Sadrzaj.indd 3 13.4.2008 23:03:31 Izdaje

MUZEJ POZORIŠNE UMETNOSTI SRBIJE Gospodar Jevremova 19 11000 Beograd

[email protected] www.theatremuseum.org.yu

Glavni i odgovorni urednik Ksenija Radulović

Autor izložbe i kataloga Aleksandra Milošević, kustos

Dizajn kataloga i obrada fotografija Milan M. Milošević

Tehnički saradnik Nenad Janković

Video prezentacija Zahvaljujemo: i kolor printovi na izložbi DEFINITION Jovanu Ćirilovu Tadeuša Košćuška 70 Branku Cvejiću Beograd Gorčinu Stojanoviću Feliksu Pašiću Štampa Milani Glišić Publikum Jeleni Kovačević Beograd, 2008. Jugoslovenskom dramskom pozorištu

Tiraž 500 primeraka Štampanje završeno aprila 2008. Obeležavanje jubileja JDP-a omogućili:

Korišćene su fotografije iz Zbirke Muzeja pozorišne umetnosti Srbije, Jugoslovenskog Скупштина Града dramskog pozorišta i Foto-dokumentacije TANJUG-a Београда

Impressum.indd 2 15.4.2008 21:34:38 Impressum.indd 3 15.4.2008 21:34:38 CIP - Каталогизација у публикацији Народна библиотека Србије, Београд

792 ( 497 . 11 ) “1948/2008” (083 . 824)

МИЛОШЕВИЋ, Александра Jugoslovensko dramsko pozorište : vizuelni identitet : 1948-2008 : Muzej pozorišne umetnosti Srbije, [Beograd], april - septembar 2008. / [autor izložbe i kataloga Aleksandra Milošević]. - Beograd : Muzej pozorišne umetnosti Srbije, 2008 ) Beograd : Publikum). - 136 str. : ilustr. ; 22 x 22 cm

Podatak o autorki preuzet iz kolofona. - Tiraž 500. - Bibliografija str.118-126.

ISBN 978-86-80629-45-2

a ) Југословенско драмско позориште (Београд) - 1948-2008 - Изложбени каталози COBISS.SR-ID 147990028

CIP.indd 2 15.4.2008 21:52:33