Hava Yolcu Ve Kargo Taşimaciliği
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. DOKUZ EYLÜL ÜN İVERS İTES İ SOSYAL B İLİMLER ENST İTÜSÜ İŞ LETME ANAB İLİM DALI ULUSLARARASI İŞ LETMEC İLİK PROGRAMI YÜKSEK L İSANS TEZ İ HAVA YOLCU VE KARGO TA ŞIMACILI ĞI;DÜNYADA VE TÜRK İYE’DE UYGULAMALAR B. Serkan Batur Danı şman Prof. Dr. Ömer Baybars TEK 2008 Yemin Metni Yüksek Lisans Tezi olarak sundu ğum “Hava Yolcu ve Kargo Ta şımacılı ğı; Dünyada ve Türkiye’de Uygulamalar” adlı çalı şmanın, tarafımdan, bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı dü şecek bir yardıma ba şvurmaksızın yazıldı ğını ve yararlandı ğım eserlerin kaynakçada gösterilenlerden olu ştu ğunu, bunlara atıf yapılarak yararlanılmı ş oldu ğunu belirtir ve bunu onurumla do ğrularım. Tarih ..../..../2008 B. Serkan BATUR ii YÜKSEK L İSANS TEZ SINAV TUTANA ĞI Öğrencinin Adı ve Soyadı : B. Serkan BATUR Anabilim Dalı : İş letme Programı : Uluslararası İş letmecilik Programı Tez Konusu : Hava Yolcu ve Kargo Ta şımacılı ğı;Dünyada ve Türkiye’de Uygulamalar Sınav Tarihi ve Saati : Yukarıda kimlik bilgileri belirtilen ö ğrenci Sosyal Bilimler Enstitüsü’nün …………………….. tarih ve ………. sayılı toplantısında olu şturulan jürimiz tarafından Lisansüstü Yönetmeli ği’nin 18. maddesi gere ğince yüksek lisans tez sınavına alınmı ştır. Adayın ki şisel çalı şmaya dayanan tezini ………. dakikalık süre içinde savunmasından sonra jüri üyelerince gerek tez konusu gerekse tezin dayana ğı olan Anabilim dallarından sorulan sorulara verdi ği cevaplar de ğerlendirilerek tezin, BA ŞARILI OLDU ĞUNA Ο OY B İRL İĞİ Ο DÜZELT İLMES İNE Ο* OY ÇOKLU ĞU Ο REDD İNE Ο** ile karar verilmi ştir. Jüri te şkil edilmedi ği için sınav yapılamamı ştır. Ο*** Öğrenci sınava gelmemi ştir. Ο** * Bu halde adaya 3 ay süre verilir. ** Bu halde adayın kaydı silinir. *** Bu halde sınav için yeni bir tarih belirlenir. Evet Tez burs, ödül veya te şvik programlarına (Tüba, Fulbright vb.) aday olabilir. Ο Tez mevcut hali ile basılabilir. Ο Tez gözden geçirildikten sonra basılabilir. Ο Tezin basımı gereklili ği yoktur. Ο JÜR İ ÜYELER İ İMZA …………………………… □ Ba şarılı □ Düzeltme □ Red ……………... ………………………………□ Ba şarılı □ Düzeltme □Red ……….......... …………………………...… □ Ba şarılı □ Düzeltme □ Red ……….… iii ÖZET Yüksek Lisans Tezi Hava Yolcu ve Kargo Ta şımacılı ğı;Dünyada ve Türkiye’de Uygulamalar B.Serkan BATUR Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İş letme Anabilim Dalı Uluslararası İş letmecilik Programı Küreselle şen ve her geçen gün daha küçük bir köy haline gelen dünyamızda insanların ya da malların bir noktadan di ğer noktaya ula şımını sa ğlayan ta şımacılık sektörü her geçen gün önemini biraz daha hissettirmeye ba şlamı ştır . Ta şımacılık türleri arasında 20.yüzyılın ba şlarında kendini en iyi şekilde öne çıkarmayı ba şaran ta şımacılık türü de havayolu ta şımacılı ğıdır. Havayolu ta şımacılı ğının; faaliyetleri açısından uluslararası alana en açık sektörlerden bir tanesi olması, küreselle şme olgusunun bu sektörü derinden etkilemesine sebep olmaktadır. Bununla birlikte sektörde ya şanan deregülasyon, özelle ştirmeler, şirket birle şmeleri ve i ş birlikleri ile uluslararası alanda yapılan düzenlemeler dikkat çekmektedir. Di ğer taraftan, son yıllarda ya şanan ekonomik krizler ve terör olayları da hava taşımacılık sektörünü etkilemi ştir. Ülkemizde ise hava ta şımacılı ğı sektörü; iç hat uçu şların özel havayolu i şletmeleri tarafından gerçekle ştirilmesine izin verilmesi, şirket kurmanın kolayla ştırılması, uçak ve personel temininde kolaylık, devlet destegi, tesvikler ve indirimler sa ğlanması ile hızlı bir büyüme trendine girmi ştir. Bu büyüme trendi aynı zamanda yük ve yolcu talebinin de artmasını saglamıstır. Ancak sürekli ve hızlı büyüyen sektör, beraberinde planlanması güç kapasite problemlerini ortaya çıkarmı ştır. Çe şitli tip ve sayıda uça ğa sahip filonun planlanması ve yolcuların taleplerini kar şılayacak zamanlarda uçurulması, havayolu i şletmeleri için önemli bir strateji halini almı ştır. Bu çalı şmanın yapılmasındaki amaç, her geçen gün geli şen havayolu ta şımacılı ğının i şleyi şi hakkında bilgi sahibi olabilmek ve bu geli şim süreci iv içerisinde gelen sorunlara çözüm önerileri getirebilmektir. Çalı şmanın birinci bölümünde; ta şımacılı ğın önemi ve ta şımacılık modları incelenirken, ikinci bölümde; dünyada ve Türkiye’de havayolu yolcu ta şımacılı ğı sektörü, üçüncü bölümde Dünyada ve Türkiye’de havayolu kargo ta şımacılı ğı sektörü incelenmi ş olup, son bölümde ise havayolu ta şımacılı ğının sorunlarını tespit edebilmek ve çalı şmanın teorik altyapısını desteklemek adına Türk Sivil Havacılı ğına kayıtlı i şletmeler ile bazı yabancı havayolu şirketleri ile anket çalı şması yapılmı ş ve bu anket sonuçları üzerinden analiz yapılmı ştır. Anahtar Kelimeler : 1) Ta şımacılık 2) Lojistik 3)Havayolu Ta şımacılı ğı v ABSTRACT Master Thesis “Air Passenger and Cargo Transportation; Application For World and Turkey” Dokuz Eylül University Institute of Social Sciences Department of Business Administration International Business Management Program The transportation sector, providing transportation of persons or goods from one destination to another started to become more and more important in our globalizing world, which becomes a smaller village every single day. Air transportation is one of the transportation types that succeeded in putting itself forward in the beginning of the 20 th century among transportation types. The fact that the air transportation sector is one of the sectors most open to the international arena, causes the concept of globalization to effect this sector deeply. Notwithstanding the foregoing, deregulation lived in the sector, privatizations, company mergers and business associations as well as regulations made in the international arena attract attention. On the other hand, economic crises lived during the last years and terrorist attacks have also affected the transportation sector. In our country however, the air transportation sector entered a trend of rapid growth as realization of domestic flights by private airline companies was permitted, foundation of companies became easy, provision of ease in supply of airplanes and personnel, government grants, incentives and discounts. This trend of growth also caused demand for cargo and passengers to increase. However, the sector that grows continuously and rapidly capacity problems that are difficult to plan. Planning a fleet having airplanes of different types and numbers and letting them fly at times that will meet the demands of the passengers has become a significant strategy for airlines. vi The purpose of this study is to be informed about the operation of air transportation that develops every single day and to be able to come up with proposals of solution for problems that occur within this process of development. Importance of transportation and modes of transportation will be analyzed in the first part of the study, passenger air transportation will be reviewed in the second part and the air cargo transportation sector will be analyzed in the third part and surveys were made in the last part on the other hand with enterprises registered by Turkish Civil Aviation and some foreign airline companies in order to determine the problems of air transportation and support the theoretical infrastructure of this study and the results of the surveys were analyzed. Keywords: 1) Transportation 2) Logistics 3)Air Transportation vii HAVA YOLCU VE KARGO TA ŞIMACILI ĞI;DÜNYADA VE TÜRK İYE’DE UYGULAMALAR İÇİNDEK İLER YEM İN METN İ ii TUTANAK iii ÖZET iv ABSTRACT vi İÇİNDEK İLER viii KISALTMALAR xiv ŞEK İLLER L İSTES İ xv TABLOLAR L İSTES İ xvii GİRİŞ xix I.TA ŞIMACILIK VE LOJ İST İK 1 A. Lojistik; Kavram ve İçeri ği 1 1. Lojistik Nedir 1 2. Lojisti ğin Prensipleri 2 3. Lojisti ğin Unsurları 3 4. Ta şımacılı ğın Lojistikteki Yeri 6 B. Ta şımacılık Sektörüne Genel Bir Bakı ş 6 1. Ta şımacılık Kavramı 6 2. Ta şımacılı ğın Tarihi 7 3. Ta şımacılı ğın Fonksiyonları 10 4. Ki şiler Açısından Ta şımacılı ğın Önemi 12 5. Firmaların Ba şarıları Açısından Ta şımacılı ğın Önemi 12 6. Ula ştırma Olanaklarının Ülkelerin Ekonomik Geli şimleri 13 Açısından Önemi 7. Ta şımacılık Endüstrisini Etkileyen 4 Faktör 14 a. Deregülasyonun Ta şımacılık Üzerindeki Etkileri 15 b. Tam Zamanında Teslim Anlayı şının Ta şımacılık Üzerindeki 15 Etkileri viii c. Yüksek Seviyedeki Rekabetin Mü şteri Hizmetlerine ve 16 Ta şımacılı ğa Etkileri d. Küreselle şmenin Ta şımacılık Üzerindeki Etkileri 16 C. Ta şıma Modları 17 1. Karayolu Ta şımacılı ğı 17 a. Dünya Karayolu Ta şımacılı ğı 18 b. Dünya Ülkeleriyle Kar şıla ştırmalı Olarak Türkiye Karayolu 19 Ula ştırması 2. Deniz Yolu Ta şımacılı ğı 25 a. Dünya Denizyolu Ta şımacılı ğı 26 b. Türkiye’de Denizyolu Ta şımacılı ğı 27 3. Demiryolu Ta şımacılı ğı 38 a. Dünya Demiryolu Ta şımacılı ğı 38 b. Türkiye’de Demiryolu Ta şımacılı ğı 40 4. Havayolu Ta şımacılı ğı 41 D. Ta şımacılık Modlarının Seçimini Etkileyen Faktörler 42 II.DÜNYADA VE TÜRK İYE’DE HAVA TA ŞIMACILI ĞI SEKTÖRÜ 49 A. Havayolu Yolcu Ta şımacılı ğı Sektörü 49 1. Dünyada Havayolu Yolcu Ta şımacılı ğı 50 a. Dünyada Havayolu Yolcu Ta şımacılı ğının Geli şimi ve 50 Hukuki Dayanakları b. Dünyada Havayolu Yolcu Ta şımacılı ğının Mevcut 52 Durumu c. Dünyadaki Sivil Havacılık Kurulu şları 68 ca. IATA (Uluslararası Hava Ta şımacılı ğı Kurulu şu) 69 cb. ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu ) 70 d. Dünyadan Havayolu Ta şımacılı ğı Örnekleri 71 da. Dü şük Maliyetli Havayolu İş letmeleri 71 db. Bölgesel Havayolu Ta şımacılı ğı 75 dc. Küresel ve Kesintisiz Uçu ş A ğları 77 2. Türkiye’de Havayolu Yolcu Ta şımacılı ğı 79 a. Türkiye’deki Havayolu Yolcu Ta şımacılı ğının Tarihi ve 79 ix Geli şmesi b. Yolcu Ta şımacılı ğı Artı ş Trendi ve Nedenleri 84 c. Türkiye’de Havayolu Sektöründeki İnsan Kaynakları 97 Trafi ği d. Türkiye’deki Sivil Havacılık Kurulu şları 99 da. Sivil Havacılık Genel Müdürlü ğü (SGHM) 99 db. Devlet Hava Meydanları İş letmeleri (DHM İ) 100 dc. Demiryolları Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı 101 Genel Müdürlü ğü (DHL) dd. Ba şbakanlık Devlet Meteoroloji İş leri Genel Müdürlü ğü 101 de. Sivil Toplum Örgütleri 102 df. E ğitim Kurumları 102 e. Türkiye’de Hizmet Veren Havayolu İş letmeleri 103 ea.