DijkversterkingRuimtelijk kwaliteitskader Jaarsveld - Vreeswijk Ruimtelijk Kwaliteitskader DefinitieveDijktraject versie 7 april Jaarsveld-Vreeswijk 2021 Colofon Project Dijkversterking Jaarsveld - Vreeswijk Projectnummer DM 1757159 Versie Datum 7 april 2021 Status Definitief Kenmerk Auteur Team JAV Projectmanager Peter Hesen Ambtelijk opdrachtgever Els van Grol Vrijgave door IPM-team Vrijgave op 15 februari 2021 Zicht op de Lek met links Jaarsveld Inhoud Inleiding . 5 1 Sterke Lekdijk Projectgebied dijkversterking Jaarsveld - Vreeswijk Ruimtelijke kwaliteit als onderdeel van de projectdoelstelling Kwaliteitskader Sterke Lekdijk Doel en Werkwijze Leeswijze Analyse in thema’s . 10 . 2 Ontstaansgeschiedenis Ondergrond Cultuurhistorie Watersysteem Natuur en Ecologie Recreatie Beleving Wonen, werken (inl . landbouw) en infrastructuur Conclusiekaart landschappelijke thema’s Kernkwaliteiten van de dijk in het landschap Knelpunten Grotere context Ruimtelijke karakteristieken en dijkvakindeling . 36 Karakteristieken van de dijk 3 Landschapseenheden en deeltrajecten Kenmerken en aandachtspunten per deeltraject Visie en leidende principes voor dijkversterking . 54. 4 Visie leidende principes voor dijkversterking 5 Bronnen . .60 . 1 Zicht op Vreeswijk 4 Kwaliteitskader Sterke Lekdijk Het ‘Kwaliteitskader Noordelijke Rijn- en Lekdijk Amerongen – Schoonhoven’ (Terra Incognita, 15 september 2016) is het document waarin ruimtelijke kwaliteit en visie voor de gehele Lekdijk beschreven is en als basis dient voor alle te verbeteren dijktrajecten Inleiding van de noordelijke Lekdijk . De belangrijkste uitkomsten van het Kwaliteitskader zijn: Op grote schaal worden vier dijklandschappen benoemd langs de Lek . Jaarsveld – Vreeswijk valt Sterke Lekdijk Projectgebied dijkversterking Jaarsveld - dijkontwerp passend in het landschap . Het Team binnen de dijklandschappen ‘Stadse Lek’ en ‘Getijde Per 1 januari 2017 is de nieuwe Waterwet van kracht, Vreeswijk Omgevingskwaliteit dat door het Hoogheemraadschap L e k’ . waarin is bepaald dat uiterlijk in 2050 alle primaire Het dijkversterkingstraject loopt van het Lekkanaal is aangesteld doet aanbevelingen over de ruimtelijke waterkeringen aan de nieuw vastgestelde normering met de Beatrixsluis in Nieuwegein tot aan het kwaliteit van de Sterke Lekdijkprojecten . Vijf kernkwaliteiten voor de Lekdijk dienen behouden moeten voldoen . De Lekdijk beschermt een groot deel dorp Jaarsveld . Dit beslaat een totale lengte In het project wordt samengewerkt met diverse of versterkt te worden: van Midden- en West- Nederland tegen overstroming . van bijna 13 km . Het traject loopt langs het de partners, waaronder de gemeenten IJsselstein, A . De dijk is continu in een subtiel veranderend Als de Lekdijk doorbreekt kan een groot deel van historische kern van Vreeswijk, kruist de Vaartse Lopik en Nieuwegein en de Provincie Utrecht . Zij landschap; de Randstad overstromen, tot Amsterdam aan toe . Rijn en het Merwedekanaal, loopt door en langs de waren ook betrokken bij de totstandkoming van het B . De dijk is een grens tussen twee verschillende De dijk voldoet niet aan de veiligheidsnormen en stadsuitbreiding van Nieuwegein en loopt na kruising Kwaliteitskader dat voor het overkoepelende project vormen van occupatie en landgebruik; daarom is deze opgenomen in het Hoogwater- met de A2 door tot aan het dorp Jaarsveld . Sterke Lekdijk in 2016 is opgesteld (Kwaliteitskader C . De dijk laat een historisch en tijdloos gevecht beschermingsprogramma (HWBP) 2019-2024 onder Noordelijke Rijn- en Lekdijk Amerongen – tegen het water zien; de naam Sterke Lekdijk . De Lekdijk biedt in dit deel panoramische uitzichten Schoonhoven’, Terra Incognita, 15 september 2016) . D . De dijk is een recreatieve as langs aantrekkelijke over smalle en brede uiterwaarden en een gedeelte Hierin wordt de ruimtelijke kwaliteit en visie voor terreinen; In het kader van Sterke Lekdijk versterkt Stichtse hiervan maakt deel uit van een Natura 2000-gebied . de gehele Lekdijk beschreven . Dit document dient E . De dijk wordt verrijkt door de passage langs Rijnlanden (HSDR) de dijk tussen Amerongen en als uitgangspunt voor de kwaliteitskaders van de belangwekkende structuren . Schoonhoven, over een totale lengte van 55 km . Zo deelprojecten en borgt als zodanig de continuïteit is de dijk ook in de toekomst voldoende veilig en Ruimtelijke kwaliteit als onderdeel van de van het ruimtelijk beeld van de dijk . Daarnaast is De visie op ruimtelijke kwaliteit bestaat uit 7 punten: voldoet hij aan de normen die sinds 2017 gelden . projectdoelstelling de Visie Mobiliteit (Provincie Utrecht 2020) en 1 . Ontwikkel de dijk als leesbare en krachtige De doelstelling van het project Jaarsveld – Vreeswijk Recreatie Sterke Lekdijk (RHDHV 2020) waarin de verdediging tegen het water; Het project Sterke Lekdijk is verdeeld in zes projecten, is gelijk aan de door het bestuur van het waterschap uitgangspunten voor een fietsvriendelijke dijk en 2 . Maak de geschiedenis van de dijk beter zichtbaar; waar Jaarsveld – Vreeswijk het vijfde project is . vastgestelde doelstelling van het overkoepelende eenvormigheid in de inrichting van het dijkprofiel 3 . Geef vorm aan het landschap vanuit historische Op basis van in de afgelopen jaren uitgevoerde project Sterke Lekdijk: worden beschreven een belangrijk vertrekpunt . inspiratie; beoordelingen kan worden geconcludeerd dat langs “Een waterveilige, toekomstbestendige en beheerbare 4 . Maak de dijk een beleving voor alle gebruikers, vrijwel het gehele project Jaarsveld – Vreeswijk waterkering te realiseren, op basis van een zo breed Ontwikkel de dijk als historische as; een veiligheidsopgave geldt voor één of meerdere mogelijk bestuurlijk en maatschappelijk gedragen 5 . Gebruik de dijk als ecologische verbinding; faalmechanismen . De faalmechanismen piping en projectplan, goed ingepast in de omgeving, met zo 6 . Maak een zichtbare relatie tussen de dijk en macrostabiliteit binnenwaarts zijn hierbij dominant . maximaal mogelijk maatschappelijke meerwaarde en kruisende structuren over de rivier’; Daarnaast voldoet een significant deel van het traject een hoge mate van innovatie en duurzaamheid.” 7 . Behoud woningplekken en beplantingsstructuren . eveneens niet voor het faalmechanisme buitenwaartse stabiliteit . In de Nota van Uitgangspunten (HDSR Om de bestuurlijke ambitie van het waterschap te 2021) is te vinden op welke locaties van het realiseren heeft ruimtelijke kwaliteit bijzondere Het doel van het ruimtelijk kwaliteitskader (RKK) project een opgave geldt voor de verschillende aandacht in het project Sterke Lekdijk . is een nadere uitwerking van het kwaliteitskader faalmechanismen . Dit krijgt enerzijds vorm door het opstellen van de Noordelijke Rijn- en Lekdijk, waarbij de typering ‘Ruimtelijke Kwaliteitskaders’ voor de dijkversterking . van het gebied en de kernkwaliteiten van de dijk Daarnaast heeft de landschapsarchitect een leidende gedetailleerder neergezet worden om op basis daarvan rol in het ontwerpproces om techniek en omgeving de visie en richtlijnen uit te werken . bij elkaar te brengen en dit te vertalen naar een 5 Doel en werkwijze Het project Jaarsveld – Vreeswijk bevindt zich Het RKK wordt opgesteld in stap 1, waarin de In de fases na de verkenningsfase (planuitwerkingsfase Het voorliggend ruimtelijk kwaliteitskader (RKK) de verkenningsfase waarin toegewerkt wordt uitgangspunten van het project bepaald worden . In en realisatiefase) zullen de leidende principes uit is een nadere uitwerking van het kwaliteitskader naar het integraal ontwerp op hoofdlijnen: de deze fase wordt het gebied geanalyseerd en vormen het RKK gebruikt blijven worden bij de verdere Noordelijke Rijn- en Lekdijk, waarbij de typering voorkeursoplossing . In elke fase vervult het RKK de conclusies de basis voor een visie . Deze visie is uitwerking van het dijkontwerp . Ze geven richting van het gebied en de kernkwaliteiten van de dijk een andere rol . De verkenningsfase bestaat uit drie vertaald in richtlijnen en ontwerpprincipes . aan de inpassing en vormgeving van de dijk en het gedetailleerder neergezet worden om op basis daarvan stappen: landschappelijke ontwerp rondom de dijk . In deze de visie en richtlijnen uit te werken . In stap 2 geeft het RKK input bij het vormgeven van fases wordt gedetailleerder ontworpen aan de dijk STAP 1 ONTWERPOPGAVE de mogelijke oplossingen en de kansrijke oplossingen . en haar omgeving . Daarom komen de schaalniveaus De kernkwaliteiten van het traject zijn geformuleerd • Inventarisatie en analyse van beschikbare Daarnaast is het een hulpmiddel om oplossingen af te ‘materiaalgebruik en ‘elementen en objecten’ uit het aan de hand van een analyse van onder andere informatie wegen als onderdeel van de effectbeoordeling . kader hier explicieter aan de orde . landschap, cultuurhistorie en recreatie en de typering • Formuleren integrale ontwerpopgave per Bij het uitwerken van de kansrijke oplossingen en een In de realisatiefase vertalen we de onderdelen uit van de dijk .Tijdens een eerste werkatelier in december deelgebied voorkeursoplossing in stap 3 zullen criteria uit het het RKK in een programma van eisen . Hiermee 2020 zijn deze besproken met bewoners en andere • Uitgangspunten formuleren RKK als onderdeel van de effectbeoordeling invloed worden de vormgeving en maatvoering van de dijk op belanghebbenden en is ook hun input meegenomen . hebben op de continuïteit en vormgeving van de dijk . specifieke plekken, maar ook keuze van elementen en STAP 2 KANSRIJKE OPLOSSINGEN De visie helpt het karakter en het verhaal van het