[email protected] Phone: 12 399 96 62 Perspektywy Kultury / Spis Treści / Table of Contents Perspectives on Culture No
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
No. 31 (4/2020) perspektywy kultury perspectives on culture Czasopismo naukowe Instytutu Kulturoznawstwa Akademii Ignatianum w Krakowie Orient. Wczoraj i dziś The Orient. Now and Then Czasopismo naukowe Instytutu Kulturoznawstwa Akademii Ignatianum w Krakowie Academic Journal of the Institute of Cultural Studies, Jesuit University Ignatianum in Krakow PISMO RECENZOWANE / PEER-REVIEWED JOURNAL Zespół redakcyjny / Editorial Board: dr Łukasz Burkiewicz (redaktor naczelny / Editor-in-chief); dr hab. Leszek Zinkow, dr Paweł Nowakowski (z-ca redaktora naczelnego / Deputy Editor-in-chief); mgr Magdalena Jankosz (sekretarz redakcji / Editorial Assistant); dr Danuta Smołucha (redaktor działu – Przestrzenie cyberkultury, Editor – Areas of Cyberculture); dr Agnieszka Knap-Stefaniuk (redaktor działu – Zarządzanie międzykulturowe / Editor – Cross-cultural Management); dr hab. Bogusława Bodzioch-Bryła (redaktor tematyczny – e-literatura, nowe media / Editor – e-Literature and New Media); dr hab. Andrzej Gielarowski, prof. AIK (redaktor tematyczny – filozoficzne aspekty kultury / Editor – Philosophy of Culture); dr hab. Monika Stankiewicz-Kopeć, prof. AIK (redaktor tematyczny – historia kultury i literatury / Editor – History of Culture and Literature) Rada Naukowa / International Advisory Council: dr hab. Eva Ambrozová (Newton College, Brno); dr Josep Boyra (Escola Universitària Formatic, Barcelona); dr hab. Stanisław Cieślak SJ, prof. AIK (Akademia Ignatianum w Krakowie); dr Jarosław Duraj SJ (Ricci Institute, Macau); prof. dr hab. Tomasz Gąsowski (Akademia Ignatianum w Krakowie); prof. dr Jakub Gorczyca SJ (Pontificia Università Gregoriana, Rome); prof. dr Marek Inglot SJ (Pontificia Università Gregoriana, Rome); dr Petr Mikuláš PhD (Univerzita Konštantína Filozofa, Nitre); prof. dr hab. Henryk Pietras SJ (Pontificia Università Gregoriana, Rome); dr hab. Janusz Smołucha, prof. AIK (Akademia Ignatianum w Krakowie); dr Joan Sorribes (Escola Universitària Formatic, Barcelona); Ministerstwodr hab. Stanisław Nauki Sroka, prof. AIK (AkademiaMinisterstwo Ignatianum w Krakowie); dr M. Antoni J. Üçerler SJ i Szkolnictwa Wyższego (University of San Francisco);Nauki dr Zdeněk Vybíral (Husitské Muzeum, Tabor) i Szkolnictwa Redaktor tekstówWyższego / Copy editor: Dariusz Piskulak Projekt graficzny / Graphic design: Joanna Panasiewicz Tłumaczenia / Translation: Ludmiła Hilton, Karolina Socha-Duśko Okładka / Cover: Code People Błażej Dąbrowski Ministerstwo Nauki MNiSW i Szkolnictwa Wyższego Skład i opracowanie techniczne / DTP: Kacper Zaryczny ISSN (print): 2081-1446 Deklaracja / Declaration: wersja papierowa czasopisma jest wersją pierwotną / The original version of this journal is the print version Nakład / Print run: 120 egz. / copies Czasopismo jest finansowane ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwo Nauki Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programui Szkolnictwa „Wsparcie Wyższego dla czasopism” – umowa nr 12/WCN/2019/1 The journal is funded by the competition “Support for Scientific Journals 2019-2020” Ministry of Science and Higher Education organized by the Ministry of Science and Higher Education in Poland (12/WCN/2019/1) księga znaku Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Republic of Poland I.03. Dopuszczalne formy występowania znaku PL Artykuły zostały sprawdzone systemem antyplagiatowym Ithenticate. The articles have been checked for plagiarism with iThenticate software. Adres redakcji / Publisher Address ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków e-mail: [email protected] Phone: 12 399 96 62 perspektywy kultury / Spis treści / Table of contents perspectives on culture No. 31 (4/2020) Spis treści / Table of Contents Łukasz Burkiewicz, Od Redakcji 5 Łukasz Burkiewicz, From the Editors 7 Orient. Wczoraj i dziś Leszek Zinkow, Egypt in the Early 20th Century in the Light of Newspaper Essays of Tadeusz Smoleński 9 Ewa Siemieniec-Gołaś, Orientalista – Aleksander Chodźko i jego wkład w popularyzację języka tureckiego 29 Leonard C. Chiarelli, Mohammad Mirfakhrai, Dr. Aziz Suryal Atiya and the Establishment of the Middle East Center and the Aziz S. Atiya Library for Middle Eastern Studies at the University of Utah 43 Sabire Arık, The First Turkish Navy Admiral: Chaka Bey 61 Svetlana V. Bliznyuk, An Unknown Portrait of King of Cyprus Hugh IV Lusignan: Reconstructions, Questions and Hypotheses Regarding a Miniature from the Manuscript BSB. Clm. 10268. Michael Scotus. F. 1r. 77 Piotr Czarnecki, A New Paradigm: “The Middle Ages without Catharism” and the Testimony of the Inquisitional Sources 89 Bożena Prochwicz-Studnicka, Literary Representation of the Self in Medieval Arabic autobiographies and the Cultural Barriers to Self-cognition. The Literacy Theory Perspective. Part 2 109 Artur Patek, Polscy uchodźcy wojenni w Palestynie w okresie wojny domowej arabsko-żydowskiej (listopad 1947 – maj 1948) 125 3 perspektywy kultury / perspectives on culture Spis treści / Table of contents No. 31 (4/2020) Przemysław Osiewicz, The Turkish Republic of Northern Cyprus as an Example of a Unrecognized State 149 Mustafa Switat, Recepcja Orientu w ujęciu socjologicznym 161 Krzysztof Bojko, Polska a imperium mongolskie oraz Złota Orda w latach 1241–1502 169 Agnieszka Tes, Silence, Spirituality and Contemplative Experience in Contemporary Abstract Paintings. Analysis of Selected Examples 207 Varia Monika Stankiewicz-Kopeć, „Modernizacja gorzelniana” terenów wiejskich w świetle piśmiennictwa polskiego pierwszych dekad zaborów 225 Dariusz Zdziech, Podtrzymywanie polskiej kultury przez Polonię w Nowej Zelandii po II wojnie światowej 243 Piotr Wróbel, „Obcy” w Dubrowniku od XIII do początków XVI wieku 269 Krzysztof Okoński, Drugorzędny drugi obieg. W trzydziestą rocznicę zniesienia cenzury w Polsce 285 4 perspektywy kultury / Od redakcji perspectives on culture No. 31 (4/2020) Łukasz Burkiewicz http://orcid.org/0000-0001-9115-0837 Akademia Ignatianum w Krakowie [email protected] DOI: 10.35765/pk.2020.3104.01 Od Redakcji Silvestre de Sacy (1758–1838), pionier europejskiej orientalistyki, dostar- czył europejskiemu czytelnikowi wielu fundamentalnych dzieł na temat Orientu, jak również przekładów, które w wielu przypadkach są aktualne do dzisiaj. To on badał kamień z Rossetty, jak i interpretował korespon- dencję Timura z królem Francji Karolem VI. Jego dokonania na długo przed publikacją książki Edwarda W. Saida Orientalizm (1978), tak sze- roko dyskutowanej, otworzyły tajemniczy i intrygujący Orient dla Europy. Z naszej dzisiejszej perspektywy wpływ Orientu na kulturę Europy jest nader oczywisty. Stąd też również zainteresowanie tym zagadnieniem przez autorów publikacji zamieszczonych w niniejszym numerze „Per- spektyw Kultury”, którzy w większości przypadków nawiązali w swoich tekstach do tematu przewodniego Orient: wczoraj i dziś. Numer 31 „Perspektyw Kultury” zawiera 16 artykułów, których auto- rami są kulturoznawcy, historycy, religioznawcy, arabiści, socjolodzy, politolodzy, historycy sztuki, filolodzy i turkolodzy. Oddajemy do rąk czytelnika kilkanaście rozmaitych tekstów prezentujących przede wszyst- kim, ale nie tylko, różnorodne aspekty postrzegania szeroko rozumia- nego Orientu. Pośród artykułów są zarówno studia bardzo szczegółowe, jak i bardziej ogólne, sygnalizujące pewne problemy i zagadnienia. Tom otwiera artykuł Leszka Zinkowa z Instytutu Kultur Śródziemno- morskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk opisujący działalność Tadeusza Smoleńskiego (1884–1909), pierwszego polskiego egiptologa, autora niezwykle cennych relacji dotyczących Bliskiego Wschodu. Kolejny tekst turkolożki Ewy Siemieniec-Gołaś (UJ) nawiązuje do sylwetki innego polskiego badacza Orientu Aleksandra Chodźki (1804–1891) i jego wkładu w popularyzację języka tureckiego w Europie, szczególnie we Francji. Leo- nard C. Chiarelli oraz Mohammad Mirfakhrai (Uniwersytet Utah w Salt Lake City) opisują okoliczności powstania w 1960 roku Centrum Badań Bliskowschodnich na Uniwersytecie Stanu Utah założonego przez Aziza Surya la Atiyę (1898–1988), egipskiego historyka i twórcę koptologii. Znaj- dująca się na tym uniwersytecie biblioteka nosząca jego imię jest piątą co do wielkości tego typu instytucją w Ameryce Północnej. W kolejnym tekście Sabire Arik, badaczka z Uniwersytetu w Ankarze, przedstawiła sylwetkę 5 perspektywy kultury / perspectives on culture Od redakcji No. 31 (4/2020) Czaka Beja, pierwszego dowódcy tureckiej marynarki, i jego rolę w turki- zacji ziem anatolijskich po zwycięstwie Seldżuków nad Bizantyjczykami pod Manzikiertem (1071). Intrygujący problem zaprezentowała Svetlana Bliznyuk (Uniwersytet im. Łomonosowa w Moskwie), która na podstawie mało znanego manuskryptu dokonała rekonstrukcji twarzy króla Cypru i Jerozolimy Hugona IV z Lusignan. Przekrojową analizę obecnej dys- kusji nad obecnością kataryzmu w południowej Francji kreś li Piotr Czar- necki (UJ), natomiast Bożena Prochwicz-Studnicka (AIK) proponuje historycznokulturową analizę średniowiecznych autobiografii arabskich (kontynuacja z poprzedniego numeru „PK”). Dalej przedstawiamy dwa teksty badaczy zajmujących się Bliskim Wschodem: Artur Patek (UJ) poru- sza nieco zapomniany temat polskich uchodźców wojennych w Palestynie, a Przemysław Osiewicz (UAM) na podstawie funkcjonowania Tureckiej Republiki Północnego Cypru omawia przykład państwa nieuznawanego na arenie międzynarodowej. Interesujące spojrzenie na recepcję „arab- skiego” Orientu w kulturze polskiej zaprezentował Mustafa Switat z Uni- wersytetu Warszawskiego. Z kolei Krzysztof Bojko (AON, MSZ) naświetla