STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO MIASTA I GMINY JANOWIEC WIELKOPOLSKI NA LATA 2012-2022
GRUDZIEŃ 2011
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
SPIS TREŚCI I WSTĘP ...... 5 I.1. CEL STRATEGII...... 5 I.2. ZAKRES...... 7 I.3. METODYKA...... 7 II DIAGNOZA STANU OBECNEGO ...... 9 II.1. POŁOŻENIE, ZASOBY I ŚRODOWISKO ...... 9 II.1.1. Położenie i podział administracyjny...... 9 II.1.2. Środowisko przyrodnicze i zasoby naturalne ...... 11 II.1.3. Dziedzictwo kulturowe i tradycje kulturowe...... 12 II.2. SFERA SPOŁECZNA ...... 15 II.2.1. Stan i struktura ludności ...... 15 II.2.2. Ruch naturalny...... 22 II.2.3. Migracje ...... 23 II.2.4. Porównanie wskaźników...... 24 II.3. SFERA GOSPODARCZA ...... 26 II.3.1. Rynek pracy i bezrobocie ...... 26 II.3.2. Charakterystyka podmiotów gospodarczych ...... 31 II.4. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ...... 35 II.4.1. Edukacja ...... 35 II.4.2. Sport i rekreacja...... 37 II.4.3. Turystyka...... 38 II.4.4. Kultura...... 39 II.4.5. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna...... 40 II.5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA...... 44 II.5.1. Transport i komunikacja...... 44 II.5.2. Gospodarka wodno-kanalizacyjna...... 47 II.5.3. Gospodarka odpadami...... 48 II.5.4. Sieć ciepłownicza i gazowa...... 50 II.5.5. Gospodarka elektroenergetyczna...... 50 II.5.6. Telekomunikacja...... 51 II.6. ZASOBY FINANSOWE GMINY...... 52 II.6.1. Analiza sytuacji gminy w latach 2006-2009...... 53 II.6.2. Analiza sytuacji gminy w roku 2010...... 58 II.6.3. Dochody na jednego mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle innych gmin.... 61 III ANALIZA SWOT...... 64 IV MISJA I WIZJA...... 69 IV.1. MISJA ROZWOJU...... 69 IV.2. WIZJA ROZWOJU ...... 70 V PLAN OPERACYJNY STRATEGII ROZWOJU...... 71 V.1. SFERA INFRASTRUKTURALNA...... 72 V.2. SFERA GOSPODARCZA ...... 74 V.3. SFERA PRZESTRZENNO-ŚRODOWISKOWA ...... 76
Lech Consulting Sp. z o.o. 2 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
V.4. SFERA SPOŁECZNA...... 78 VI ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI WYŻSZEGO RZĘDU ...... 80 VII MECHANIZM WDRAŻANIA I MONITOROWANIA STRATEGII...... 91 VII.1 WDRAŻANIE ...... 91 VII.2. MONITORING I EWALUACJA...... 92 SPIS TABEL...... 99 SPIS WYKRESÓW ...... 100
Lech Consulting Sp. z o.o. 3 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Niniejsze opracowanie zostało wykonane przez:
Lech Consulting Sp. z o.o.
ul. Mickiewicza 81 87-100 TORUŃ
Lech Consulting Sp. z o.o. 4 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
I WSTĘP
Strategia Rozwoju, jako instrument podnoszenia konkurencyjności lokalnej jednostki terytorialnej, stanowi kompleksową, perspektywiczną koncepcję określającą cele rozwoju oraz warunki, zasady i etapy ich osiągnięcia. Strategia Rozwoju jest nadrzędnym instrumentem zarządzania rozwojem lokalnym i podstawą długookresowej, lokalnej polityki społeczno-gospodarczej. Planowanie strategiczne stanowi niezbędny element procesu programowania rozwoju jednostki samorządu terytorialnego. Przekazanie części uprawnień władzy centralnej na szczebel samorządowy powoduje przeniesienie części odpowiedzialności za jakość życia mieszkańców na lokalne władze, co z kolei rodzi potrzebę efektywnego i kreatywnego zarządzania posiadanymi zasobami. Jedynie właściwe i starannie zaplanowane zadania mają szansę zarówno zaspokoić zbiorowe potrzeby społeczności, jak i stworzyć komfortowe warunki dla samorealizacji jednostek. Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 ujmuje główne cele i uwarunkowania jej rozwoju w horyzoncie do 2022 roku w zmieniających się uwarunkowaniach wewnętrznych i zewnętrznych. Strategia, jako koncepcja rozwoju lokalnego, pełni z jednej strony funkcję źródła informacji o procesach społeczno-gospodarczych na danym terenie i stanowi istotną inwentaryzację zjawisk zachodzących w jednostce terytorialnej. Z drugiej strony ułatwia i zwiększa spójność podejmowanych przez władze lokalne decyzji, jest planem działania władz lokalnych i wyznacznikiem bieżących działań.
I.1. Cel Strategii
Ze względu na fakt, iż dotychczasowa Strategia Rozwoju obejmowała pespektywę czasową 2001-2011, pojawiła się potrzeba gruntownej aktualizacji oraz przeformułowania zapisów Strategii. W celu zachowania zgodności z zasadą zrównoważonego rozwoju należy w dokumentach strategicznych przedstawić diagnozę stanu aktualnego w odniesieniu do różnorodnych sfer życia społecznego i gospodarczego na terenie gminy. Niniejszy dokument został opracowany z uwzględnieniem poprzedniej Strategii w zakresie przyjętej wizji, kierunków rozwoju i celów strategicznych. Dokonano głębokiej weryfikacji i dostosowania niniejszej Strategii do obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej, gdyż wymaga tego proces planowania strategicznego.
Lech Consulting Sp. z o.o. 5 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Ryc. 1. Schemat procesu formułowania i realizacji strategii.
Konieczność sformułowania strategicznych celów wynika z założenia, że stabilna i długofalowa realizacja opracowanych programów przyniesie zdecydowanie lepsze rezultaty, niż działania inwestycyjne, często niespójne lub nie następujące po sobie w optymalnej kolejności. Głównym czynnikiem determinującym osiągnięcie pożądanego stanu docelowego, wyrażonego w wizji rozwoju gminy, powinna być realizacja aktywnej polityki gospodarczej na terenie gminy, prowadząca do wzrostu jej konkurencyjności przy respektowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Przez postulat zrównoważonego i trwałego rozwoju rozumie się: § aktywizację gospodarczą regionu z zachowaniem zasad zrównoważonego wzrostu ekonomicznego, z uwzględnieniem czynników ekologicznych i gospodarczych funkcji gminy; § poprawę dostępności ekonomicznej i komunikacyjnej regionu oraz rozbudowę jego infrastruktury technicznej i ekonomicznej, aktywizację obszarów wiejskich na rzecz ich wielokierunkowego rozwoju oraz wzrostu efektywności i konkurencyjności rolnictwa; § wspieranie rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości; § działanie na rzecz polepszenia warunków życia społeczności lokalnych w zakresie: edukacji, kultury, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, kultury fizycznej i polityki społecznej; § podejmowanie inicjatyw gospodarczych i społecznych na rzecz pełnej integracji mieszkańców.
Lech Consulting Sp. z o.o. 6 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
I.2. Zakres
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 złożona jest z dwóch części – diagnostycznej oraz strategicznej. Pierwsza część stanowi diagnozę aktualnego stanu gminy. W rozdziale tym zawarto analizę następujących elementów i sfer: położenie, zasoby i środowisko, sfera społeczna, sfera gospodarcza, infrastruktura społeczna, infrastruktura techniczna i budżet gminy. Zwieńczeniem diagnozy prospektywnej, a zarazem początkiem analizy strategicznej jest syntetyczna prezentacja słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń rozwoju gminy, czyli analiza SWOT. Analiza SWOT została przedstawiona tematycznie w podziale na cztery sfery: infrastrukturalną, gospodarczą, przestrzenno-środowiskową i społeczną. Diagnoza Gminy Janowiec Wielkopolski wraz ze sporządzoną na jej podstawie analizą SWOT, a także wnioski z przeprowadzonych konsultacji społecznych, posłużyły do określenia czterech obszarów strategicznej interwencji. Następnie dla każdego z obszaru wytyczono cele strategiczne oraz ich uszczegółowienie – cele operacyjne. Te z kolei przełożono na zadania realizujące Strategię. W następnym rozdziale zawarto informacje dotyczące monitoringu i ewaluacji realizacji celów. Monitoring Strategii Rozwoju oznacza permanentną kontrolę oraz ocenę uzyskanych rzeczowych efektów społecznych i gospodarczych projektów wchodzących w zakres Strategii, a także monitorowanie wydatków na ich realizację. Stopień realizacji przedsięwzięć mierzony jest wskaźnikami przedstawionymi w niniejszym rozdziale. Cele strategiczne i operacyjne sformułowane w trakcie opracowywania Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 zostały przeanalizowane pod kątem ich zgodności z celami strategicznymi określonymi w dokumentach wyższego rzędu w rozdziale V. Wśród nich znalazła się Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013, Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2020, Strategia Rozwoju Powiatu Żnińskiego na lata 2012-2022.
I.3. Metodyka
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 opracowywana była zgodnie z zasadą empowerment. Zgodnie z tą zasadą należy zapewnić udział społeczności lokalnej w decyzjach i działaniach podejmowanych przez władze lokalne. Planowane działania muszą odpowiadać rzeczywistym potrzebom i oczekiwaniom w poszczególnych sferach życia publicznego. Zapewnienie wpływu grup docelowych z pewnością pozwoli na zwiększenie efektywności projektów i przyspieszenie rozwoju. Zasada empowerment jest stosowana w celu zaangażowania się i podniesienia rzeczywistej zdolności tych grup do wpływania na sprawy, które ich dotyczą i zwiększenia w ten sposób efektywności projektów.
Lech Consulting Sp. z o.o. 7 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
W trakcie prac nad Strategią Rozwoju przeprowadzono konsultacje społeczne. Planowanie zrównoważonego rozwoju wymaga określenia planowanych działań w różnych aspektach tematycznych: życia społecznego, gospodarki, środowiska, infrastruktury. W tym celu niezbędne były informacje bezpośrednio uzyskane od mieszkańców gminy. Udział społeczeństwa w tworzeniu strategii następował w poniższych etapach: - I spotkanie konsultacyjne – 15.11.2011r. - w trakcie spotkania uczestniczy zostali wprowadzeni w tematykę zarządzania strategicznego, zapoznali się z obecną diagnozą Gminy Janowiec Wielkopolski. W trakcie spotkania dokonano analizy zasobów wewnętrznych oraz otoczenia zewnętrznego pod kątem szans i zagrożeń dla jej dalszego rozwoju. Uczestnicy wzięli udział w dookreśleniu celów, przedstawieniu pomysłów na rozwój Gminy oraz zaplanowaniu zadań Strategii Rozwoju, - II spotkanie konsultacyjne – 29.11.2011 r. - podczas drugiego spotkania konsultacyjnego uczestnicy opiniowali wybrane przedsięwzięcia do realizacji w latach 2012-2022 z uwzględnieniem zakresu zadań, terminu realizacji oraz kosztów, - Konsultacje społeczne projektu Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 – część strategiczna. Projekt ten został umieszczony na stronie internetowej www.um-janowiecwlkp.pl oraz został udostępniony w Urzędzie Miejskim w Janowcu Wielkopolskim. Mieszkańcy mieli możliwość zgłoszenia uwag, postulatów oraz propozycji do projektu Strategii. Projekt Strategii zawierał tematyczną analizę SWOT stanowiącą podsumowanie diagnozy gminy, misję i wizję rozwoju gminy oraz plan operacyjny, który obejmował cele strategiczne, cele operacyjne oraz zadania.
Lech Consulting Sp. z o.o. 8 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II DIAGNOZA STANU OBECNEGO
II.1. Położenie, zasoby i środowisko
II.1.1. Położenie i podział administracyjny Gmina Janowiec Wielkopolski należy do typu gminy miejsko-wiejskich. Leży w Powiecie Żnińskim, znajdującym się w południowo-zachodniej części województwa kujawsko-pomorskiego. Miejsko-wiejska gmina Janowiec Wielkopolski jest jedną z 144 gmin województwa kujawsko-pomorskiego. Miasto Janowiec Wielkopolski stanowi obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. W Janowcu Wielkopolskim zlokalizowana jest siedziba władz gminy – Urząd Miejski oraz podstawowe jednostki z zakresu usług socjalnych, zdrowia, kultury, oświaty, handlu i rzemiosła. Gmina Janowiec Wielkopolski sąsiaduje od północnej strony z gminą Damasławek (województwo wielkopolskie), od wschodniej z gminą Żnin i Rogowo, od południowej z gminą Mieleszyn (województwo wielkopolskie), a od zachodniej z gminą Mieścisko (województwo wielkopolskie). Południowa i zachodnia granica gminy stanowi także granicę województwa kujawsko-pomorskiego. Powierzchnia gminy Janowiec Wielkopolski wynosi 130,73 km2, z czego miasto Janowiec Wielkopolski zajmuje 3,04 km2. Sieć osadnicza gminy składa się z miasta Janowiec Wielkopolski oraz 27 miejscowości wiejskich, które składają się na 22 sołectwa: Bielawy, Brudzyń, Chrzanowo, Flantrowo, Gącz, Janowiec-Wieś, Juncewo, Kołdrąb, Laskowo, Miniszewo, Obiecanowo, Ośno, Posługowo, Sarbinowo Drugie, Świątkowo, Tonowo, Wełna, Włoszanowo, Wybranowo, Zrazim, Żerniki, Żużoły.
Lech Consulting Sp. z o.o. 9 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Mapa 1. Położenie gminy Janowiec Wielkopolski na tle Powiatu Żnińskiego.
Źródło: http://www.znin.pl/mapa/mapa.html Gmina Janowiec Wielkopolski posiada cechy wybitnie rolnicze o dobrych możliwościach rozwoju rolnictwa. Na terenie gminy dominują gleby dobre (klasa IIIa) i średnio dobre (klasa IIIb), które zajmują łącznie około 50% powierzchni gruntów ornych, koncentrujące się w przede wszystkim w północnej części gminy, w sołectwach: Juncewo, Obiecanowo, Chrzanowo, Świątkowo, Żużoły oraz części sołectw: Zrazim, Żerniki i Tonowo. Gleby średniej jakości (klasa IVa) i średnio gorsze (klasa IVb) zajmują łącznie około 38% powierzchni gruntów ornych i występują w sołectwach: Posługowo, Bielawy, Gącz, Kołdrąb i Laskowo. Gleby słabe (klasa V) i najsłabsze (klasa VI) zajmują łącznie zaledwie około 9% powierzchni gruntów ornych. Gmina posiada wyjątkowo niski wskaźnik lesistości. Lasy zajmują ogółem 749,3 ha (stan na 31 grudnia 2010 roku). Wskaźnik lesistości wynosi 5,7% powierzchni ogólnej gminy. Lasy skupione są głównie w zachodniej części gminy. Niski wskaźnik lesistości ma ścisły
Lech Consulting Sp. z o.o. 10 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 związek z urodzajnymi glebami pokrywającymi gminę, które wykorzystywane są dla potrzeb gospodarki rolnej. II.1.2. Środowisko przyrodnicze i zasoby naturalne Janowiec Wielkopolski jest położony nad rzeką Wełną o długości 11,3 km w granicach administracyjnych gminy, która jest jednym z większych dopływów rzeki Warty i stanowi południową granicę regionu Pałuk. Na terenie gminy zlokalizowane są cztery jeziora: Żernickie (12 ha), Kołdrąbskie (92,3 ha), Tonowo (159,9 ha) i Łopienno (27,32 ha) - część jeziora w granicach gminy. Przez teren gminy przepływają także inne mniejsze cieki wodne, do których należą: Potok Uściskowski (o długości 3,5 km) oraz Struga Bielawska (o długości 5,8 km), które jednocześnie stanowią system melioracji podstawowej na terenie gminy. Walory krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki pieszej, rowerowej oraz kajakowej. Typowo rolniczy charakter Gminy Janowiec Wielkopolski, przy niewielkim udziale przemysłu, wpływa na stosunkowo dobry stan powietrza i gleb. Obszary użytkowane rolniczo stanowią ponad 80% ogólnej powierzchni gminy.
Na terenie gminy znajdują się 54 pomniki przyrody. Wśród ustanowionych pomników przyrody zaliczają się okazałych rozmiarów drzewa i głazy, m.in.:
- trzy lipy drobnolistne o obwodach w pierśnicy 350, 300 i 290 cm w parku miejskim w Janowcu Wielkopolskim, - cztery lipy drobnolistne o obwodach w pierśnicy: 450, 320, 320 i 290 cm, dwa klony polne o obwodach 280 i 240 cm, dwa graby zwyczajne o obwodach 240 i 220 cm w parku dworskim w Laskowie, - dąb szypułkowy o obwodzie w pierśnicy 300 cm i jesion wyniosły o obwodzie w pierśnicy 300 cm w parku dworskim w Obiecanowie, - dwa jesiony wyniosłe o obwodach w pierśnicy 322 i 320 cm i topola czarna o obwodzie 435 cm w parku dworskim w Świątkowie, - dwie lipy drobnolistne o obwodach 520 i 470 cm w parku dworski w Tonowie, - głaz narzutowy o obwodzie 750 cm w Brudzyniu, - głaz narzutowy o obwodzie 885 cm w Miniszewie.
Lech Consulting Sp. z o.o. 11 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II.1.3. Dziedzictwo kulturowe i tradycje kulturowe Pierwszym dokumentem pisanym, świadczącym o istnieniu Janowca Wielkopolskiego, nazywanego wówczas Janowym Młynem, jest pochodzący z 1295 roku dokument wystawiony przez księcia wielkopolskiego Przemysława II, w którym nadaje on rycerzowi Wojciechowi, synowi Jana, prawo lokacyjne do Janowego Młyna na prawie niemieckim. Osada Janów Młyn pojawiła się w XIII wieku. Janowiec Wielkopolski pozostał miastem prywatnym do końca XVIII wieku. Jego miejski status zaczęto podkreślać od 1458 roku. Ludność w większości trudniła się rzemiosłem i rolnictwem. Niewielką rolę odgrywał handel. Janowiec Wielkopolski do XVIII wieku znajdował się w granicach Królestwa Polskiego. Na przełomie wieku XVIII i XIX, mocą ówcześnie obowiązującego podziału administracyjnego tej części Europy, Janowiec leżał w Prusach, w Obwodzie Nadnoteckim. Następnie, w roku 1807, stał się częścią Księstwa Warszawskiego, by w 1815 r. powrócić we władanie pruskie na obszarze Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Zakończenie I wojny światowej przyniosło chwilowy powrót Janowca Wielkopolskiego na obszar Polski. W czasie II wojny światowej obszar gminy znalazł się we władaniu III Rzeszy, w granicach administracyjnych Prowincji „Kraj Warty”. Po II wojnie światowej obszar Gminy Janowiec Wielkopolski znajdował się kolejno na terenie województwa poznańskiego, bydgoskiego, kujawsko-pomorskiego. Mimo bogatej tradycji historycznej w mieście nie zachowały się zabytki znaczącej wartości. Większość z nich pochodzi z XVIII, XIX i początku XX wieku.
Na obszarze Gminy Janowiec Wielkopolski znajdują się następujące strefy ochrony konserwatorskiej:
1) Strefa „A” pełnej ochrony konserwatorskiej – objęto nią następujące zespoły i obiekty: § zespół urbanistyczny miasta Janowiec Wielkopolski § zespół kościoła parafialnego p.w. Narodzenia NMP we wsi Żerniki, § zespół dworsko-parkowy we wsi Sarbinowo, § zespół kościoła parafialnego p.w. św. Małgorzaty we wsi Juncewo, § zespół dworsko-parkowy we wsi Laskowo, § kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP we wsi Laskowo, § zespół kościoła parafialnego p.w. św. Trójcy we wsi Świątkowo, § zespół dworsko-parkowy we wsi Świątkowo, § zespół dworsko-parkowy we wsi Tonowo, § zespół dworsko-parkowy we wsi Brudzyń, § zespół dworsko-parkowy we wsi Obiecanowo, § zespół pałacowo-parkowy we wsi Kołdrąb, § zespół kościoła parafialnego pw. św. Jana Chrzciciela we wsi Kołdrąb, § zespół dworsko-parkowy we wsi Włoszanowo. 2) Strefa „B” ochrony konserwatorskiej – objętą nią następujące zespoły i obiekty: § zespół urbanistyczny miasta Janowiec Wielkopolski, § cmentarz parafialny z kaplicą Św. Barbary w Janowcu Wielkopolskim,
Lech Consulting Sp. z o.o. 12 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
§ cmentarz ewangelicki w Janowcu Wielkopolskim, § cmentarz żydowski w Janowcu Wielkopolskim, § zespół wiejski we wsi Żerniki, § cmentarz parafialny we wsi Żerniki, § zespół dworsko-parkowy z folwarkiem we wsi Puzdrowiec, § cmentarz ewangelicki we wsi Wełna, § cmentarz parafialny we wsi Juncewo, § dawna szkoła ewangelicka we wsi Laskowo, § zespół dworsko-parkowy z folwarkiem we wsi Gącz, § cmentarz ewangelicki we wsi Gącz, § zespół dworsko-parkowy (obecnie szkoła i mieszkania) we wsi Chrzanowo, § zespół folwarczny z dworem (obecnie dom mieszkalny) we wsi Ośno, § zespół folwarczny z gorzelnią we wsi Świątkowo, § zespół wiejski w tym budynki mieszkalne pracowników folwarku we wsi Świątkowo, § cmentarz parafialny we wsi Świątkowo, § zespół wiejski z pozostałościami zespołu folwarcznego we wsi Tonowo, § cmentarz ewangelicki we wsi Tonowo, § zespół folwarczny we wsi Brudzyń, § folwark i kolonia mieszkaniowa we wsi Obiecanowo, § zespół wiejski we wsi Kołdrąb, § cmentarz parafialny we wsi Kołdrąb, § zespół folwarczny z kolonią mieszkaniową we wsi Włoszanowo. 3) Strefa „E” i „K” ochrony ekspozycji i krajobrazu obejmuje zespoły: § zespół dworko-parkowy w Tonowie, § zespół wiejski w Żernikach. 4) Strefą „AW” ścisłej ochrony archeologicznej objęto: § grodzisko wczesnośredniowieczne we wsi Gącz, § grodzisko wczesnośredniowieczne we wsi Kołdrąb, § grodzisko wczesnośredniowieczne we wsi Ośno. 5) Strefę „W” ochrony archeologicznej obejmuje stanowiska i zespoły stanowisk zawierających ważne relikty archeologiczne, które znajdują się wzdłuż jezior i rzek w sołectwach: Kołdrąb, Posługowo, Żerniki, Zrazim, Janowiec Wieś, Włoszanowo, Brudzyń, Flantrowo, Wybranowo, Gącz i Bielawy. W wymienionych miejscowościach w granicach objętych strefami ochrony konserwatorskiej zlokalizowane są obiekty znajdujące się w ewidencji zabytków nieruchomych województwa kujawsko-pomorskiego oraz w gminnej ewidencji zabytków.
W rejestrze zabytków nieruchomych wojewódzkiego konserwatora zabytków znajdują się następujące obiekty:
Lech Consulting Sp. z o.o. 13 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
1. Pałac Moszczeńskich w Brudzyniu z początku XX wieku, w otoczeniu którego rośnie zabytkowy park z pomnikowym głazem granitowym o wys. 1,2 m i obwodzie 3 m. Obecnie obiekt stanowi własność prywatną,
2. Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Kołdrąbiu - neogotycki, murowany, jednonawowy kościół św. Jana Chrzciciela z 1895 r. zdobiony ośmioboczną neogotycką wieżą i z neogotyckim wyposażeniem wnętrza,
3. Neogotycki pałac w Kołdrąbiu z lat 1870-1880 - murowany na podmurówce z głazów granitowych, piętrowy, z dwupiętrowymi wieżami po bokach, podpiwniczony. Elewacja frontowa korpusu głównego poprzedzona jest tarasem wspartym na parach filarów i kolumn. Obecnie w pałacu znajduje się siedziba Domu Dziecka Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej,
4. Zespół dworski z 1810 roku w Laskowie – odrestaurowany dwór klasycystyczny, z mansardowym dachem naczółkowym zwanym „polskim”. W otoczeniu dworu znajduje się rozległy park o powierzchni trzech hektarów. Aktualnie obiekt jest we władaniu osób prywatnych,
5. XVIII-wieczny pałac secesyjny w Sarbinowie Drugim, po przebudowie na początku XX wieku. Dookoła roztacza się ok. 2 ha park ze 120-letnim drzewostanem,
6. Drewniany kościół pw. Świętej Trójcy w Świątkowie zbudowany w XVII w. Wyposażenie świątyni jest klasycystyczne. W polu środkowym ołtarza głównego umieszczony jest obraz Wszystkich Świętych.
7. Zespół dworsko-parkowy w Świątkowie wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie mieści się w nim szkoła. Po parkowym drzewostanie pozostały kasztanowce, jesiony, klony oraz lipy,
8. Zespół dworsko-parkowy z połowy XIX wieku w Tonowie. Obecnie mieści się w nim Państwowy Dom Pomocy Społecznej. Przy dworze leży blisko 6-hektarowy park. Nieliczny drzewostan stanowią jesiony, lipy, klony oraz robinie akacjowe,
9. Spichlerz we Włoszanowie – zbudowany w XIX wieku, odrestaurowany w 1986 roku. Obecnie budynek administracyjny stanowiący własność prywatną,
10. Zespół kościoła ewangelickiego w Zrazimiu z 1892 roku. W skład zespołu wchodzi kościół, pastorówka i park,
11. Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP w Żernikach - gotycki kościół z II połowy XV wieku. Wewnątrz znajdują się m.in. główny ołtarz z I połowie XVII wieku i chrzcielnica późnogotycka z przełomu XV i XVI wieku.
Na terenie gminy znajduje się także wiele obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków.
Lech Consulting Sp. z o.o. 14 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II.2. Sfera społeczna
II.2.1. Stan i struktura ludności Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 31 grudnia 2010 Miasto i Gmina Janowiec Wielkopolski liczy 9 265 mieszkańców, w tym 4 069 miasto Janowiec Wielkopolski.
Wykres 1. Ludność Gminy Janowiec Wielkopolski ogółem w okresie 2001 – 2010. Stan na dzień 31 grudnia
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych
Przedstawione dane pozwalają określić tendencje demograficzne na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski jako podlegające wahaniom z zauważalnym spadkiem liczby ludności. Jest to zjawisko przeciwstawne do sytuacji na terenie powiatu i województwa, gdzie obserwowany jest wzrost liczby ludności. Na przestrzeni 10 lat najwięcej ludności zamieszkiwało gminę w 2002 roku – 9 483 osoby. Od 2002 roku następuje niewielki aczkolwiek regularny spadek liczby ludności gminy. W badanym okresie liczba ludności Gminy Janowiec Wielkopolski ogółem zmniejszyła się o 187 osób, z 9 425 osób w 2001 roku do 9 265 w 2010 roku.
Lech Consulting Sp. z o.o. 15 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Wykres 2. Dynamika zmian ludności w mieście i na obszarze wiejskim Gminy Janowiec Wielkopolski w okresie 2001 – 2010. Stan na dzień 31 grudnia 2010 roku
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych Powyższy wykres pozwala zauważyć przeważający udział ludności mieszkającej na terenach wiejskich w ogólnej liczbie ludności Gminy Janowiec Wielkopolski. W ciągu ostatnich dziesięciu lat zaobserwowano stały trend postępującego spadku liczby ludności z terenu miasta Janowca Wielkopolskiego: ogółem w okresie 2001-2010 populacja zmniejszyła się o 128 osoby, natomiast w odniesieniu do stanu liczebnego ludności wiejskiej tendencja ta podlega wahaniom: spadek w okresie 2001-2008, po czym nieznaczny wzrost w 2009 roku i 2010 roku. W porównaniu do gmin miejsko-wiejskich Powiatu Żnińskiego wskaźnik udziału ludności miejskiej w gminie jest najniższy. W 2010 roku wskaźnik ten dla Gminy Janowiec Wielkopolski wynosił 44%. Pozostałe trzy gminy miejsko-wiejskie powiatu przyjmują wskaźniki wyższe: Łabiszyn – 47%, Barcin – 52% i Żnin – 58%. Wskaźnik ten jest istotny, gdyż pokazuje jakie są możliwości zaspokajania potrzeb mieszkańców. W miastach skoncentrowane są usługi, co ułatwia mieszkańcom dostęp do nich, ponadto są najczęściej dobrze wyposażone w urządzenia infrastruktury społecznej i technicznej. Wielkość miasta ma także wpływ na możliwości obsługi mieszkańców obszarów wiejskich – im większe miasto tym lepiej rozwinięte usługi i większa liczba miejsc pracy.
Tabela 1. Udział ludności miejskiej w gminach miejsko-wiejskich Powiatu Żnińskiego. Stan na 31 grudnia 2010 Liczba Udział ludności L.p. Wyszczególnienie ludności miejskiej Janowiec Miasto 4 069 1. 44% Wielkopolski Ogółem 9 265
Lech Consulting Sp. z o.o. 16 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Miasto 4 452 2. Łabiszyn 47% Ogółem 9 554 Miasto 7 702 3. Barcin 52% Ogółem 14 809 Miasto 14 020 4. Żnin 58% Ogółem 24 215 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych Zgodnie z danymi Urzędu Miejskiego na dzień 30.06.2011 roku wśród miejscowości wiejskich najliczniejsze są następujące sołectwa: Miniszewo (622 osoby), Świątkowo (562 osoby), Brudzyń (450 osób), Juncewo (400 osób). Do najmniej licznych sołectw zaliczają się: Żużoły (57 osób), Tonowo (82 osoby), Wybranowo (82 osoby), Obiecanowo (93 osób). 12% mieszkańców terenów wiejskich zamieszkuje Sołectwo Miniszewo, na które składa się miejscowość Miniszewo, w którym zamieszkuje 106 osób oraz Sarbinowo Drugie, zamieszkałe przez 516 osób. Sarbinowo Drugie jest najbardziej liczną miejscowością wiejską na terenie gminy. Poniższy wykres przedstawia procentowy rozkład mieszkańców na terenach wiejskich Gminy Janowiec Wielkopolski wg miejscowości na dzień 30.06.2011 roku.
Lech Consulting Sp. z o.o. 17 www.LC.net.pl
Wykres 3. Procentowy rozkład mieszkańców na terenach wiejskich Gminy Janowiec Wielkopolski wg miejscowości – stan na 30.06.2011 rok.
18
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
W poniższej tabeli przedstawiono liczbę ludności poszczególnych miejscowości wiejskich wraz z procentowym udziałem mieszkańców. Miejscowości gminy są niewielkie, mają typowo rolniczy charakter. Funkcję lokalnego centrum lokalnego handlowo- usługowego oraz kulturalno-oświatowego pełni Miasto Janowiec Wielkopolski. Tabela 2. Liczba ludności miejscowości wiejskich należących do Gminy Janowiec Wielkopolski. Stan na 30.06.2011 rok
Udział wśród Nazwa miejscowości Liczba ludności mieszkańców obszarów wiejskich gminy
1. Sołectwo Bielawy 326 6%
2. Sołectwo Brudzyń 450 8%
3. Sołectwo Chrzanowo 118 2%
4. Sołectwo Flantrowo 207 4%
5. Sołectwo Gącz 205 4%
6. Sołectwo Janowiec Wieś 101 2%
7. Sołectwo Juncewo 400 8%
8. Sołectwo Kołdrąb 165 3%
9. Sołectwo Laskowo 189 3%
10. Sołectwo Miniszewo 622 12%
- w tym Sarbinowo Drugie 516 -
11. Sołectwo Obiecanowo 93 2%
12. Sołectwo Ośno 194 4%
13. Sołectwo Posługowo 189 3%
14. Sołectwo Świątkowo 562 11%
15. Sołectwo Tonowo 389 7%
16. Sołectwo Wełna 82 2%
17. Sołectwo Włoszanowo 259 5%
18. Sołectwo Wybranowo 82 2%
Lech Consulting Sp. z o.o. 19 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
19. Sołectwo Zrazim 242 5%
20. Sołectwo Żerniki 291 6%
21. Sołectwo Żużoły 57 1%
SUMA 5 223 100% Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Janowcu Wielkopolskim. Ø Struktura ludności wg płci i wieku Struktura ludności Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski według wieku odzwierciedla postępujące zjawisko starzenia się społeczeństwa. Zmniejsza się liczba osób w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej) – o 457 osoby w odniesieniu do 2006 roku, przy jednoczesnym wzroście osób po zakończeniu działalności zawodowej (kobiety po 59 roku życia, mężczyźni po 64 roku życia) – wzrost w tym samym okresie o 91 osób. Procentowy udział poszczególnych grup wiekowych przedstawia poniższy wykres. Tabela 3. Struktura ludności według płci i wieku w okresie 2006-2010 Stan na dzień 31 grudnia
Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010
ogółem 1 958 1 917 1 862 1 850 1 501 w wieku mężczyźni 1 004 974 958 953 774 przedprodukcyjnym kobiety 954 943 904 897 727
ogółem 6 022 6 033 6 073 6 072 6 364 w wieku mężczyźni 3 152 3 166 3 194 3 201 3 354 produkcyjnym kobiety 2 870 2 867 2 879 2 871 3 010
ogółem 1 309 1 334 1 351 1 363 1 400 w wieku mężczyźni 424 426 418 412 431 poprodukcyjnym kobiety 885 908 933 951 969 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS- Bank Danych Lokalnych
W 2006 roku udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności wynosił 14,1%, podczas gdy w 2010 – już 15,1%. Mając na uwadze aktualne trendy demograficzne, należy oczekiwać postępującego procesu zwiększania się liczebności tej grupy osób.
Lech Consulting Sp. z o.o. 20 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Wykres 4. Udział grup wiekowych w strukturze społecznej Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski w okresie 2006 – 2010 Stan na dzień 31 grudnia
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych Zestawienie szczegółowych danych na temat liczebności poszczególnych grup wiekowych na terenie gminy Janowiec Wielkopolski zdają się potwierdzać niekorzystne trendy demograficzne. W latach 2006-2010 tendencję wzrostową można było zaobserwować w liczebności grup wiekowych 0-4, 25-29, 30-34, 35-39, 55-59, 60-64, 70 i więcej oraz 85 i więcej. Spadek liczby członków społeczeństwa wykazywał tendencję spadkową w grupach wiekowych 5-9, 10-14, 15-19, 20-24, 40-44, 45-49, 50-54, czyli w grupach ludności w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym. Na przestrzeni lat spadła także liczba w grupie wiekowej 65-69. Tabela 4. Ludność gminy Janowiec Wielkopolski według wieku w latach 2001-2010
Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010
Ogółem 9 289 9 284 9 286 9 285 9 265
0-4 455 472 506 531 546
5-9 483 458 451 438 446
10-14 567 547 519 522 509
15-19 779 743 677 649 583
20-24 850 853 832 778 760
25-29 787 789 835 879 862
30-34 629 662 693 677 722
35-39 487 484 493 543 571
40-44 559 551 530 516 502
45-49 774 733 676 610 579
50-54 790 774 801 805 761
Lech Consulting Sp. z o.o. 21 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
55-59 640 681 691 709 754
60-64 367 415 475 534 567
65-69 347 325 303 285 287
70 i więcej 775 797 804 809 816
70-74 281 287 304 310 311
75-79 227 221 208 214 229
80-84 174 172 164 168 148
85 i więcej 93 117 128 117 128 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych
II.2.2. Ruch naturalny Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego na przestrzeni ostatnich pięciu lat przyrost naturalny ulegał znacznym wahaniom. W 2008 roku osiągnął na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski rekordową wartość +33, podczas gdy w 2006 roku osiągnął wartość ujemną (-8), zaś w 2007 roku wartość dodatnią (+15). Od 2009 roku zauważa się znaczny spadek liczby narodzin przy równocześnie rosnącej liczbie zgonów, co przekłada się na coraz niższy wskaźnik przyrostu naturalnego, który w 2010 roku przyjął wartość +8.
Tabela 5. Ruch naturalny według płci w latach 2006-2010 r. Stan na 31 grudnia
Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010
Ogółem 93 107 127 123 111
Urodzenia żywe Mężczyźni 50 56 70 57 62 Kobiety 43 51 57 66 49 Ogółem 101 92 94 105 103
Zgodny ogółem Mężczyźni 62 54 50 50 48 Kobiety 39 38 44 55 55 Ogółem 0 1 0 0 0
Zgony niemowląt Mężczyźni 0 1 0 0 0 Kobiety 0 0 0 0 0
Ogółem -8 15 33 18 8
Przyrost naturalny Mężczyźni -12 2 20 7 14
Kobiety 4 13 13 11 -6 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych
Lech Consulting Sp. z o.o. 22 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Na przestrzeni pięciu analizowanych lat rok 2008 charakteryzował się największą liczbą urodzeń żywych (127 osób), wśród których około 45% to kobiety. Najwięcej zgonów odnotowano w 2009 roku (105 osób), z których 51% stanowiły kobiety. Jeśli zaś chodzi o zgony niemowląt, jedynie w 2007 roku odnotowano jeden przypadek.
Wykres 5. Ruch naturalny w Gminie Janowiec Wielkopolski w latach 2006 – 2010 Stan na dzień 31 grudnia
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS-Bank Danych Lokalnych
II.2.3. Migracje Wśród osób osiedlających się w Gminie Janowiec Wielkopolski do 2009 roku większość stanowili ludzie przybywający ze wsi, natomiast w 2010 roku tendencja ta uległa odwróceniu. Wskaźnik zameldowań na terenie gminy przyjął najwyższą wartość na przestrzeni ostatnich czterech lat w 2007 roku i wyniósł 142. Najmniej osób osiedliło się w 2008 roku – jedynie 55, odpowiednio 21 osób z miast i 32 osoby ze wsi. Od 2009 roku następuje wzrost zameldowań. Wśród osób emigrujących z gminy w 2007 roku 82 osoby wybrały miasto, zaś 77 osób wieś. W 2008 roku i 2009 roku nastąpił spadek wymeldowań, które przyjęły wartość kolejno 102 i 103. W 2010 roku zauważa się wzrost wymeldowań (126), z czego 52 osoby wybrały miasto, a 74 osoby wybrały wieś. Zarówno zameldowania osób z zagranicy jak i wymeldowania za granicę stanowiły nikły odsetek. Saldo migracji na przestrzeni ostatnich czterech lat przyjęło wartość ujemną. Najniższa wartość została odnotowana w 2008, wtedy saldo migracji przyjęło wartość -47. Najwyższą wartość wskaźnik ten przyjął w 2009 roku (-8), jednak od 2010 roku wartość wskaźnika ponownie wzrasta (-28).
Lech Consulting Sp. z o.o. 23 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Tabela 6. Ruch migracyjny w latach 2007-2010. Stan na 31 grudnia
Wyszczególnienie 2007 2008 2009 2010
Zameldowania ogółem 142 55 94 98
Zameldowania z miast 62 21 40 53
Zameldowania ze wsi 77 32 54 44
Zameldowania z zagranicy 3 2 0 1
Wymeldowania ogółem 160 102 103 126
Wymeldowania do miast 82 49 58 52
Wymeldowania na wieś 77 53 45 74
Wymeldowania za granicę 1 0 0 0
Saldo migracji -18 -47 -9 -28
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych
II.2.4. Porównanie wskaźników W poniższej tabeli przedstawiono porównanie wskaźników dotyczących sfery społecznej pomiędzy analizowaną Gminą Janowiec Wielkopolski a Powiatem Żnińskim i Województwem Kujawsko-Pomorskim.
Tabela 7. Porównanie wskaźników na tle powiatu i województwa. Stan na 31 grudnia 2010 roku
Wskaźnik Jednostka Wartość
Gmina Janowiec Wielkopolski 71
2 Ludność na 1 km Powiat Żniński 71
Województwo Kujawsko-Pomorskie 115
Gmina Janowiec Wielkopolski 103
Kobiety na 100 mężczyzn Powiat Żniński 103
Województwo Kujawsko-Pomorskie 107
Lech Consulting Sp. z o.o. 24 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Gmina Janowiec Wielkopolski 8,3 Małżeństwa na 1000 Powiat Żniński 7,0 ludności Województwo Kujawsko-Pomorskie 6,0
Gmina Janowiec Wielkopolski 11,9
Urodzenia na 1000 ludności Powiat Żniński 11,0
Województwo Kujawsko-Pomorskie 10,9
Gmina Janowiec Wielkopolski 11,0
Zgony na 1000 ludności Powiat Żniński 8,9
Województwo Kujawsko-Pomorskie 9,9
Gmina Janowiec Wielkopolski 0,9
Przyrost naturalny Powiat Żniński 2,1
Województwo Kujawsko-Pomorskie 1,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych
W 2010 roku gęstość zaludnienia w gminie przyjęła identyczną wartość jak na terenie powiatu – 71 osób/km2. Tym samym wskaźnik ludności na 1 km2 na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski był niższy od średniej wartości dla całego Województwa Kujawsko- Pomorskiego, która wynosiła 115 osób/km2. Współczynnik feminizacji, czyli liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn, identycznie rozkładała się w gminie i w powiecie, przyjmując wartość 103. Wskaźnik ten przyjmuje wyższą wartość na terenie województwa – 107 kobiet na 100 mężczyzn. Analizując wskaźnik małżeństw na 1000 ludności, należy stwierdzić na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski zawarto najwięcej związków małżeńskich (8,3 na 1000 ludności). Dla Powiatu Żnińskiego wskaźnik ten przyjął wartość 7,0, natomiast dla województwa 6,0. Wskaźnik urodzeń na 1000 ludności również najwyższą wartość przyjął na terenie gminy (11,9), następnie w powiecie (11,0) i w województwie – 10,9.
Liczba zgonów na 1000 ludności w gminie w 2010 roku osiągnęła wartość 11,0. Średni poziom wskaźnika w województwie wynosił 9,9. Natomiast na terenie Powiatu Żnińskiego wystąpiła najniższa liczba zgonów przekładając się na wskaźnik, który przyjął wartość 8,9. Ze względu na wysoką liczbę zgonów wskaźnik przyrostu naturalnego w Gminie Janowiec Wielkopolski przyjmuje najniższą wartość w odniesieniu do analizowanych
Lech Consulting Sp. z o.o. 25 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 jednostek terytorialnych – 0,9. Wysoki wskaźnik przyrostu naturalnego dla powiatu wynosi 2,1, zaś dla województwa – 1,0.
II.3. Sfera gospodarcza
II.3.1. Rynek pracy i bezrobocie
Istotnym problemem społecznym i gospodarczym, z jakim boryka się społeczność Gminy Janowiec Wielkopolski, jest utrzymujące się bezrobocie. Sytuacja na rynku pracy względnie nie jest stabilna i charakteryzuje się wahaniami liczby pracujących w ostatnich latach. Wartości wskaźników dotyczących rynku pracy w gminie ukazują mniej korzystną sytuację na lokalnym rynku, niż ma to miejsce ogólnie w Powiecie Żnińskim.
W ciągu ostatnich kilku lat utrzymuje się trend spadkowy poziomu bezrobocia, widoczny zarówno w całym kraju, Województwie Kujawsko-Pomorskim oraz Powiecie Żnińskim. Dane dotyczące osób bezrobotnych wskazują, że na terenie powiatu od roku 2006 liczba zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszyła się niemal o 2 tysiące osób. Każdy rok cechuje się sezonową fluktuacją notowanej stopy bezrobocia.
Tabela 8. Stopa bezrobocia w Powiecie Żnińskim na tle województwa i kraju w %.
Stopa bezrobocia
IV VII 2006 2007 2008 2009 2010 I 2011 X 2011 2011 2011
Polska 14,8 11,2 9,5 12,1 12,4 13,1 12,8 11,8 11,8
Kujawsko- 19,2 14,9 13,3 16,2 17,0 17,8 17,4 16,0 16,0 pomorskie
Powiat 28,0 21,9 21,3 22,4 21,5 22,7 22,7 21,6 21,3 Żniński
Źródło: dane Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu
Lech Consulting Sp. z o.o. 26 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Wykres 6. Miesięczna stopa bezrobocia w ostatnich dwóch latach w % Stan na 31 stycznia 2011 roku
Źródło: dane Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu
Dane statystyczne dotyczące rynku pracy wskazują na niemal dwukrotnie wyższą stopę bezrobocia notowaną na terenie Powiatu Żnińskiego w porównaniu do całego kraju. Ta niekorzystna sytuacja utrzymuje się niestety w całym analizowanym okresie. Od roku 2009 widać także efekty spowolnienia gospodarczego, który miał też wpływ na okresowy wzrost liczby osób bezrobotnych. Jednakże analizując cały badany okres, należy stwierdzić, że udział liczby bezrobotnych w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym spadał i obecnie osiągnął poziom zdecydowanie niższy od notowanego w roku 2006.
Tabela 9. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w ogólnej licznie osób w wieku produkcyjnym w gminach Powiatu Żnińskiego. Stan na 31 grudnia
Jednostka 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Powiat Żniński 18,8 16,4 12,0 11,5 12,2 11,9
Barcin 18,0 15,2 10,2 10,3 11,4 10,9
Gąsawa 22,1 19,0 15,2 13,1 14,5 13,8
Lech Consulting Sp. z o.o. 27 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Janowiec 20,1 17,7 13,5 14,3 14,9 13,7 Wielkopolski
Łabiszyn 18,8 16,1 9,8 9,8 11,3 11,0
Rogowo 19,6 17,4 13,0 11,7 11,6 11,0
Żnin 18,0 16,1 12,4 11,6 11,8 12,1
Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych
Sytuacja dotycząca poziomu bezrobocia w Gminie Janowiec Wielkopolski jest jedną z najmniej korzystnych wśród gmin Powiatu Żnińskiego. Powyższa tabela wskazuje, że gorsze wartości wskaźnika udziału bezrobotnych zarejestrowanych w ogólnej licznie osób w wieku produkcyjnym notuje się jedynie w Gminie Gąsawa.
W poniższej tabeli zestawiono poziom bezrobocia na przestrzeni miesięcy 2011 roku, a dokładnie strukturę i zmiany liczby bezrobotnych na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski zarówno w mieście Janowiec Wielkopolski, jak i na obszarze wiejskim.
Tabela 10. Struktura i zmiany liczby zarejestrowanych bezrobotnych na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski I II III IV V VI VII VIII IX X XII
Liczba bezrobotnych ogółem
Gmina Janowiec 864 887 908 886 894 863 857 797 785 786 817 Wielkopolski Miasto 361 377 392 385 382 374 373 338 325 322 341 Obszar 503 510 516 501 512 489 484 459 460 464 476 wiejski Liczba bezrobotnych kobiet
Gmina Janowiec 504 515 534 532 537 524 527 499 478 481 492 Wielkopolski Miasto 201 208 219 222 225 219 222 206 194 198 207 Obszar 303 307 315 310 312 305 305 293 284 283 285 wiejski Bezrobotni z prawem do zasiłku Gmina Janowiec 197 199 199 191 181 182 187 184 168 163 169 Wielkopolski Miasto 98 102 102 99 98 101 103 103 92 85 85
Lech Consulting Sp. z o.o. 28 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Obszar 99 97 97 92 83 81 84 81 76 78 84 wiejski Źródło: dane Powiatowego Urzędu Pracy w Żninie
Wykres 7. Liczba bezrobotnych w Gminie Janowiec Wielkopolski w podziale na obszar miejski i wiejski w 2011 r.
Źródło: dane Powiatowego Urzędu Pracy w Żninie
Tabela 11. Struktura bezrobotnych w Gminie Janowiec Wielkopolski. Stan na dzień 30 czerwca 2011 roku Miasto Janowiec Wielkopolski Obszar wiejski Kategoria ogółem kobiety ogółem kobiety
Liczba bezrobotnych, w tym: 374 219 489 305 poprzednio pracujący 329 183 381 223 ze zwolnień grupowych 2 1 1 1 z prawem do zasiłku 101 52 81 38 osoby w okresie do 12 miesięcy 9 8 13 6 od dnia ukończenia nauki posiadający gospodarstwo 0 0 0 0 rolne
Bezrobotni wg wieku
18 - 24 76 49 153 102 25 - 34 113 79 146 106
Lech Consulting Sp. z o.o. 29 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
35 - 44 76 42 73 46 45 - 54 73 41 87 46 55 - 59 29 8 26 5 60 - 64 7 - 4 -
Bezrobotni wg wykształcenia wyższe 25 17 20 18 policealne i średnie zawodowe 82 60 86 57 średnie ogólnokształcące 46 35 58 46 zasadnicze zawodowe 170 82 206 115 gimnazjalne i poniżej 51 25 119 69
Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy w miesiącach do 1 21 11 25 11 1 - 3 58 28 60 35 3 - 6 85 47 96 52 6 - 12 104 63 128 83 12 - 24 56 34 84 55 pow. 24 50 36 96 69 Źródło: dane Powiatowego Urzędu Pracy w Żninie
Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Żninie dotyczące rynku pracy w Gminie Janowiec Wielkopolski, wskazują na nierównomierny rozkład liczby osób bezrobotnych na terenie miejskim i wiejskim gminy. Pomimo niewielkiej przewagi obszaru wiejskiego gminy w liczbie mieszkańców w wieku produkcyjnym, notowana liczba osób bezrobotnych jest niemal o jedna czwartą wyższa w odniesieniu do samego miasta. Wartości wskaźników dotyczących struktury bezrobotnych również wskazują na statystycznie złą sytuację osób pozostających bez pracy. Jedynie 27% bezrobotnych z Janowca Wielkopolskiego oraz 17% tej grupy z obszaru wiejskiego Gminy posiadało prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Ponad połowa zarejestrowanych długotrwale pozostaje bez pracy. W strukturze bezrobotnych Gminy widoczna jest również ogólna zależność między poziomem wykształcenia a liczbą pozostających bez pracy. Największy udział w grupie bezrobotnych posiadają osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym i niższym, jedynie niewielki odsetek to osoby legitymujące się wyższym wykształceniem. Należy zauważyć również niekorzystną sytuację kobiet na rynku pracy, które stanowią regularnie większość – średnio ok. 60% całkowitej liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Wśród mieszkańców Gminy w szczególnej sytuacji na rynku pracy wyraźna jest też wyższa liczba osób młodych do 25 roku życia, będących bez pracy z terenu wiejskiego Gminy w stosunku do Miasta Janowca Wielkopolskiego.
Lech Consulting Sp. z o.o. 30 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II.3.2. Charakterystyka podmiotów gospodarczych W ostatnich latach liczba podmiotów zarejestrowanych na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski systematycznie rosła. 31 grudnia 2010 roku ich liczba ogółem wyniosła 706 podmiotów, w tym w sektorze prywatnym - 686. Największy wzrost obejmuje kategorię osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, których liczba w stosunku do 2008 roku wzrosła o 23 podmioty.
Wykres 8. Liczba podmiotów gospodarczych ogółem zarejestrowanych w latach 2006 – 2010 Stan na dzień 31 grudnia
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS- Bank Danych Lokalnych
Na przestrzeni ostatnich pięciu lat widoczny jest wzrost liczby przedsiębiorstw sektora prywatnego, których całkowita liczba w 2010 roku wynosiła 686. Udział sektora prywatnego w strukturze własnościowej wszystkich podmiotów gospodarczych wynosił zatem 97,1%. Tabela 12. Struktura własnościowa podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w Mieście i Gminie Janowiec Wielkopolski w latach 2006 -2010 Stan na dzień 31 grudnia
Podmioty gospodarcze 2006 2007 2008 2009 2010
Ogółem - sektor prywatny 652 643 653 677 686
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 550 542 548 570 571
Spółki handlowe 13 14 17 18 17
Spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 4 4 4 4 4
Spółdzielnie 8 8 8 8 8 Stowarzyszenia i organizacje społeczne 18 21 24 24 24
Ogółem – sektor publiczny 17 17 19 20 20
Lech Consulting Sp. z o.o. 31 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego 15 15 15 15 15
Ogółem 669 660 672 697 706
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS- Bank Danych Lokalnych W powyższej tabeli nie są zaprezentowane wszystkie formy prawne podmiotów należących do poszczególnych sektorów, dlatego dane liczbowe nie sumują się. Dla pozycji "Ogółem – sektor prywatny" oraz "Ogółem - sektor publiczny" przedstawiono dane łącznie z gospodarstwami pomocniczymi. Przeważająca część podmiotów gospodarczych prowadzi działalność opartą o świadczenie usług (według PKD 2007), a znaczna liczba podmiotów należy do kategorii przemysłu i budownictwa. Poniżej wymieniono największe podmioty gospodarcze: - Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe – Produkcyjne „SIMA” J.Staśkiewicz, - Zakłady Przemysłu Mięsnego M. P. Ławniczak Sp. J., - Przedsiębiorstwo "TIBRO" JV w Janowcu Wielkopolskim, - "Emaks" Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe Wyrób Luster Edmund Durek, - "Golpasz" S.A., - Pałucka Drukarnia Opakowań w Janowcu Wielkopolskim. Poniższa tabela zawiera dane dotyczące kategorii działalności przedsiębiorstw według sekcji PKD 2007 w 2010 roku.
Lech Consulting Sp. z o.o. 32 www.LC.net.pl
Tabela 13. Charakterystyka podmiotów gospodarczych Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski według sekcji PKD 2007 – sektor prywatny Stan na dzień 31 grudnia 2010 roku Liczba Sekcja PKD 2007 Liczba podmiotów Sekcja PKD 2007 podmiotó w
Sekcja A – Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 28 Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 10
Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie 0 Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 19
Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe 55 Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 36
Sekcja D - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i działalność 1 10 wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych wspierająca
Sekcja E - dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 5 10 działalność związana z rekultywacją zabezpieczenia społeczne
Sekcja F - Budownictwo 136 Sekcja P - Edukacja 18
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, 209 Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 26 włączając motocykle
Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa 53 Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 14
Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami 17 gastronomicznymi Sekcja S - Pozostała działalność usługowa 50
Sekcja J - Informacja i komunikacja 9
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
33
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Wśród zarejestrowanych podmiotów przeważają mikro i małe przedsiębiorstwa. Najwięcej podmiotów zarejestrowano w kategoriach handlu, transportu, budownictwa, przetwórstwa przemysłowego i usług. W gminie dominują następujące branże przemysłu: - handel hurtowy i detaliczny, - przemysł przetwórczy, - transport i gospodarka magazynowa, - przemysł rolno-spożywczy. Gmina charakteryzuje się znacznym areałem rolnym oraz niewielkim stopniem zalesienia. Na obszarze Gminy Janowiec Wielkopolski rolnictwo stanowi jedną z głównych dziedzin produkcji. Przeważa tu uprawa zboża i hodowla trzody chlewnej oraz bydła. Gmina od lat jest wiodącą w regionie w produkcji wysokojakościowego żywca wieprzowego. Gmina Janowiec Wielkopolski posiada potencjał dla rozwoju nowoczesnego rolnictwa, sprzyjając rozwojowi drobnej wytwórczości i przedsiębiorczości w oparciu o wysoki potencjał produkcyjny miejscowego rolnictwa. Gmina jest doskonałym miejscem do powstawania wielkich składów, hurtowni i magazynów oraz budowy nowych zakładów, przedsiębiorstw, w tym z zakresu przetwórstwa rolno-spożywczego w oparciu o nowoczesną bazę - potencjał stanowią rolnicy o bardzo wysokich kwalifikacjach. Duże znaczenie mają także walory krajobrazowe, które przyczyniają się do rozwoju turystyki i różnych form wypoczynku. Samorząd Gminy Janowiec Wielkopolski od wielu lat podejmuje działania oraz prowadzi inwestycje poprawiające infrastrukturę (wodociągi, kanalizacje sanitarna i deszczowa, drogi w mieście i drogi wiejskie), co sprzyja rozwojowi przedsiębiorczości i dopływu kapitału podnosząc atrakcyjność inwestycyjną dostępnych obiektów i terenów. Dzielnica przemysłowa położona jest w południowo-zachodniej części miasta. Tu koncentrują się zakłady wytwórcze, przetwórstwo oraz zakłady usługowo-handlowe.
Lech Consulting Sp. z o.o. 34 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II.4. Infrastruktura społeczna
II.4.1. Edukacja Na terenie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski funkcjonują następujące placówki oświaty dla dzieci i młodzieży: Szkoła Podstawowa w Janowcu Wielkopolskim, Szkoła Podstawowa w Sarbinowie Drugim, Szkoła Podstawowa w Żernikach, Szkoła Podstawowa w Świątkowie, Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Laskowie oraz Publiczne Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich w Janowcu Wielkopolskim. Placówki wyposażone są w nowoczesne pracownie komputerowe, językowe, sale gimnastyczne i rehabilitacyjne. Ponadto na terenie miasta funkcjonuje Przedszkole Samorządowe. W poniższej tabeli przedstawiono liczbę uczniów w poszczególnych gminnych placówkach oświatowych.
Tabela 14. Liczba uczniów w poszczególnych placówkach oświatowych Stan na dzień 31 marca 2011 r. Wyszczególnienie Liczba uczniów Szkoła Podstawowa w Janowcu Wielkopolskim 344 Szkoła Podstawowa w Sarbinowie Drugim 56
Szkoła Podstawowa w Żernikach 87
Szkoła Podstawowa w Świątkowie 74
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Laskowie 20
Publiczne Gimnazjum w Janowcu Wielkopolskim 299
Przedszkole Samorządowe w Janowcu Wielkopolskim 165
Źródło: opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Oświatowej
Szkolnictwo ponadgimnazjalne w gminie zapewnia Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Janowcu Wielkopolskim, w skład którego wchodzi Technikum Agrobiznesu, Technikum Rolnicze, Liceum Ogólnokształcące, Zasadnicza Szkoła Zawodowa oraz Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące. Współczynnik skolaryzacji na przestrzeni ostatnich lat dla Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski został przedstawiony w poniższej tabeli.
Lech Consulting Sp. z o.o. 35 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Tabela 15. Współczynnik skolaryzacji netto w Mieście i Gminie Janowiec Wielkopolskim dla szkół podstawowych i gimnazjów [%]. Stan na dzień 31 grudnia Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 szkoły 95,03 95,74 96,20 94,37 94,52 podstawowe gimnazjum 91,07 90,76 94,41 89,17 87,62 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Z powyższej tabeli wynika, iż wskaźnik skolaryzacji dla szkół podstawowych wykazywał tendencję wzrostową w latach 2006-2008, po czym w 2009 roku obniżył się i w roku 2010 ponownie wzrósł, osiągając wartość 94,52%. Wskaźnik skolaryzacji dla gimnazjów wyniósł na koniec 2010 r. 87,62%. Placówki szkolne na ternie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski są systematycznie wyposażane w sprzęt komputerowy, jednakże ciągle jeszcze potrzeby szkół w tym zakresie są duże. W poniższych tabelach zaprezentowano dane dotyczące liczby komputerów z dostępem do Internetu w placówkach szkolnych Gminy i Miasta Janowiec Wielkopolski oraz dane odnoszące się do liczny uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu (dane uwzględniają jedynie komputery przeznaczone do użytku uczniów). Tabela 16. Liczba komputerów z dostępem do Internetu, przeznaczonych do użytku uczniów. Stan na dzień 31 grudnia
Wyszczególnienie 2007 2008 2009 2010 szkoły podstawowe 49 49 49 53 gimnazjum 10 9 9 12 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Tabela 17. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów. Stan na dzień 31 grudnia
Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 szkoły 13,70 11,71 11,49 11,49 10,04 podstawowe
Lech Consulting Sp. z o.o. 36 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 gimnazjum 37,30 34,50 35,11 32,22 25,00 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Analiza powyższych tabel wskazuje na fakt, iż szkoły podstawowe są lepiej wyposażone w sprzęt komputerowy niż gimnazjum. Liczba uczniów przypadająca na 1 komputer z dostępem do Internetu w placówkach szkół podstawowych jest ponad dwukrotnie niższa niż w gimnazjum. Przy udziale środków Europejskiego Funduszu Społecznego realizowano następujące projekty edukacyjne: - „Przyszłość wytyczana pozalekcyjnymi ścieżkami wiedzy i kompetencji”, - „Zajęcia pozalekcyjne szansą na sukces”, - „Program Indywidualizacji procesu nauczania i wychowania uczniów klas I – III szkół podstawowych w województwie kujawsko – pomorskim (2010 – 2012). II.4.2. Sport i rekreacja W Janowcu Wielkopolskim znajdują się następujące obiekty sportowe: - Stadion Miejski (w skład którego wchodzą dwa boiska pełnowymiarowe oraz boisko do piłki siatkowej plażowej), - boiska szkolne (przy Szkole Podstawowej oraz przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych), - cztery sale gimnastyczne (dwie przy Szkole Podstawowej, jedna w Publicznym Gimnazjum oraz jedna przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych), - „Moje boisko – Orlik 2012” (na terenie Szkoły Podstawowej i Publicznego Gimnazjum). Ponadto należy dodać, iż w szkołach podstawowych w Janowcu Wielkopolskim, w Sarbinowie Drugim i w Żernikach znajdują się salki rehabilitacyjne, natomiast Publiczne Gimnazjum w Janowcu Wielkopolskim dysponuje siłownią. Na obszarze Parku Miejskiego w Janowcu Wielkopolskim znajduje się wielofunkcyjny plac zabaw, który dodatkowo planuje się rozszerzyć o siłownię plenerową jako atrakcję dla starszych dzieci oraz dorosłych. Mniejsze place zabaw stworzono także w innych miejscowościach gminy. W gminie działają również następujące kluby sportowe: - Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Orły Temidy”, - Uczniowski Klub Sportowy „Dragon”, - Ludowy Klub Sportowy „Sparta”, - Młodzieżowy Klub Koszykówki i Piłki Nożnej „Waleczni”, - Ludowy Zespół Sportowy Świątkowo / „Cerplon” Cerekwica.
Lech Consulting Sp. z o.o. 37 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Spośród imprez sportowych należy wymienić organizowany co roku ogólnopolski bieg uliczny im. Tomasza Hopfera. II.4.3. Turystyka Zasoby przyrodnicze i kulturowe oraz warunki naturalne z rynnami jezior, przepływającą rzeką Wełną oraz siecią szlaków turystycznych umożliwiają rozwój różnorodnych form turystyki na obszarze Gminy Janowiec Wielkopolski, w tym turystki wędrownej, rowerowej, kajakarskiej, żeglarskiej i wędkarskiej. Rozwojowi turystyki sprzyja także brak uciążliwego przemysłu oraz położenie gminy w pobliżu Biskupina i Gniezna. Oferta turystyczna na obszarze gminy obejmuje m.in. ośrodek wypoczynkowy w Laskowie, z możliwością korzystania z pola namiotowego oraz kilka gospodarstw agroturystycznych. Okolice Janowca Wielkopolskiego sprzyjają uprawianiu aktywnych form turystyki. Przez teren gminy przebiegają następujące oznakowane szlaki turystyczne: 1) szlaki piesze: - zielony „Nad Wełną” – szlak rozpoczynający się w Janowcu Wielkopolskim i biegnący wzdłuż rzeki Wełny aż do Powidza (o długości 9,1 km); - żółty „im. Hipolita Cegielskiego” – trasa szlaku rozpoczyna się w Zrazimiu i biegnie do Ławek k. Gniezna (długość 15,5 km). 2) szlaki rowerowe: - „Janowiecki Szlak Rowerowy” – trasa szlaku przebiega przez Janowiec Wielkopolski, Brudzyń, Dziekczyn, Wybranowo, Las Brudzyński, Robertowo, Las Łopieński; - niebieski „Szlak Czterech Gmin” – łączna długość szlaku wynosi 75 km, a na terenie gminy szlak ten przebiega przez Kołdrąb, Janowiec, Żerniki i Świątkowo. Wskazane powyżej szlaki rowerowe tworzą malowniczą, 34-kilometrową pętlę wokół miasta i krzyżują się z przebiegiem szlaków pieszych, które również nadają się do uprawiania turystyki rowerowej.
3) szlak kajakowy: - „Szlak kajakowy rzeki Wełny” – szlak ten, o łącznej długości 17 km, prowadzi rzeką Wełną i przebiega przez gminę rozpoczynając się na Jeziorze Tonowskim i kończąc w Wybranowie. W Janowcu Wielkopolskim działa Kolo Terenowe PTTK im. Aleksandra Janowskiego, które organizuje imprezy turystyczne oraz udostępnia turystom sprzęt kajakowy.
Lech Consulting Sp. z o.o. 38 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II.4.4. Kultura Główną rolę w animacji kultury zapewnia Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Janowcu Wielkopolskim. Instytucja ta posiada w swojej strukturze Dom Kultury w Janowcu Wielkopolskim, świetlicę na stadionie miejskim oraz świetlice wiejskie w Bielawach, Chrzanowie, Gączu, Juncewie, Kołdrąbiu, Ośnie, Posługowie, Sarbinowie Drugim oraz Świątkowie. Propagowaniem czytelnictwa zajmuje się Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski, a także jej filie w Świątkowie, Żernikach i Sarbinowie Drugim. Biblioteka Publiczna i jej filie współpracują ze Stowarzyszeniem na Rzecz Rozwoju Wsi Laskowo oraz ze Stowarzyszeniem na Rzecz Rozwoju Wsi Sarbinowo Drugie, organizując razem różnorodne imprezy kulturalne (Karnawałowy bal miłośników książek, Rajd pieszy „Śladami pomników przyrody w okolicy Janowca Wielkopolskiego”, biwak aktywnych czytelników czy spotkania autorskie z ludźmi związanymi z książką). W gminie funkcjonuje Janowiecka Orkiestra Dęta im. Stanisława Rozmarynowskiego (na zdjęciu obok). Powstała ona w roku 1948, kiedy z inicjatywy majstrów zakładowych Zakładów Mięsnych powstał komitet założycielski Orkiestry Dętej. Orkiestra ta jest członkiem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w Bydgoszczy. W 2011 r. ze środków unijnych doposażono Janowiecką Orkiestrę Dętą im. Stanisława Rozmarynowskiego w instrumenty muzyczne. W Janowcu Wielkopolskim działa również chór „Harmonia”. Chór ten rozpoczął swoją działalność w 1900 r., po czym w okresie wojny została ona zawieszona i wznowiona w 1988 r. Chór jest zarejestrowany w Polskim Związku Chórów i Orkiestr w Warszawie i został wielokrotnie nagradzany, m.in. podczas Wojewódzkiego Przeglądu Zespołów Artystycznych ARS w Bydgoszczy, Ogólnopolskiego Przeglądu Chórów o Puchar Marszałka Województwa Kujawsko- Pomorskiego, Przeglądu Twórczości Emeryckich Zespołów Artystycznych w Żychlinie i Sierpcu. W 2011 r. Chór Harmonia Źródło: http://www.um-janowiecwlkp.pl/ wystąpił m.in. na Przeglądzie Chórów i Zespołów Muzycznych w Świeciu, Przeglądzie Chórów i Zespołów Wokalnych w Solcu Kujawskim, Przeglądzie Piosenki Biesiadnej Chórów i Zespołów w Pobiedziskach.
Lech Consulting Sp. z o.o. 39 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
W 1983 roku, z inicjatywy Koła Gospodyń Wiejskich w Sarbinowie Drugim, utworzono zespół folklorystyczny „Pałuczanie”, który dotychczas zdobył już wiele nagród i wyróżnień. W 2011 r., przy pomocy środków unijnych, zespół został wyposażony w stroje ludowe. Ponadto w Gminie Janowiec Wielkopolski działa Kabaret „Retro”. Został on założony we wrześniu 2001 r. i działa przy Klubie Seniora „Uśmiech”. Już po roku działalności Kabaret został doceniony i zaczął zdobywać różnorodne nagrody. Zespół Folklorystyczny „Folk-Rom” to kolejna inicjatywa kulturalna na terenie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski. Zespół ten występuje na imprezach gminnych, ale uczestniczył także w przeglądzie emeryckim „Artystycznego Ruchu Seniorów” czy „Jesieni na Pałukach”. Corocznie na terenie gminy organizowane są Dożynki Gminne, czyli obchody święta plonów. Ponadto od wielu lat, z okazji obchodów Dni Janowca Wielkopolskiego, organizowany jest festyn pod hasłem „Nie zapominajmy o tradycji”. Głównym przesłaniem tej imprezy folklorystycznej jest promowanie regionu, jego kultury i tradycji. Festyn połączony jest z jarmarkiem sztuki ludowej, prezentującym bogatą kolekcję wyrobów sztuki ludowej twórców ludowych, rzemieślników, a także lokalnych artystów. Podczas festynu organizowane są także wystawy Dożynki Gminne 2011 ogrodnicze. Festynowi towarzyszą – Źródło: http://www.um-janowiecwlkp.pl/ cieszące się niezmiennie od lat zainteresowaniem odbiorców – liczne imprezy kulturalne i koncerty, w tym występy artystów i zespołów, o których wspominano powyżej.
W okresie letnim Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej organizuje Festyn Integracyjny, mający na celu zintegrowanie osób niepełnosprawnych z całą społecznością gminy. Ponadto Miasto i Gmina Janowiec Wielkopolski bierze czynny udział w akcji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, z okazji której organizowane są różne akcje, konkursy i koncerty. II.4.5. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna Opiekę zdrowotną mieszkańcom Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski zapewnia Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Janowcu Wielkopolskim, świadczący
Lech Consulting Sp. z o.o. 40 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 podstawową opiekę zdrowotną oraz pomoc specjalistyczną. W skład tej jednostki wchodzą następujące komórki: pracownia diagnostyki laboratoryjnej, poradnia ginekologiczno- położnicza, poradnia dziecięca, poradnia ogólna, pracownia USG. Ponadto w Janowcu Wielkopolskim działa Pielęgniarski Ośrodek Medycyny Środowiskowo-Rodzinnej VENA.
Na terenie Miasta Janowiec Wielkopolski funkcjonują dwie apteki. Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego, wskaźnik ludności na aptekę dostępną w gminie na koniec 2010 r. wyniósł 4633 osoby.
Zadania pomocy społecznej, należące do właściwości Gminy, pełni Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu Wielkopolskim. Głównym zadaniem Ośrodka Pomocy Społecznej jest przyznawanie świadczeń przewidzianych ustawą o pomocy społecznej, praca socjalna, analiza i ocena zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, realizacja zadań wynikających z rozpoznanych potrzeb oraz realizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych i funduszu alimentacyjnego.
Podstawowymi przesłankami udzielenia osobom i rodzinom wsparcia w ramach pomocy społecznej jest znalezienie się w trudnej sytuacji życiowej i niemożności jej pokonania mimo uprzedniego wykorzystania własnych środków i możliwości.
Realizacja powyższych zadań odbywa się poprzez:
- udzielanie zasiłków stałych, - udzielanie zasiłków okresowych, - udzielanie zasiłków celowych, - odpłatność za pobyt w Domach Pomocy Społecznej, - świadczenie usług opiekuńczych, - realizację Programu Rządowego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”, - udzielanie pomocy w ramach programu unijnego „PEAD” (w ramach którego osoby znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej, bezrobotne, niepełnosprawne otrzymują dodatkową pomoc w formie artykułów spożywczych), - wypłatę dodatków mieszkaniowych.
Poniżej przedstawiono wielkość środków, jakie w ostatnich 4 latach Gmina Janowiec Wielkopolski poprzez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej poniosła z tytułu wyżej wymienionych zadań.
Lech Consulting Sp. z o.o. 41 www.LC.net.pl
Tabela 18. Pomoc udzielona przez Miejsko-Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu Wielkopolskim.
2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok
Wyszczególnienie Liczba osób, Liczba osób, Liczba osób, Liczba osób, którym Łączna którym Łączna którym Łączna którym Łączna udzielono kwota [zł] udzielono kwota [zł] udzielono kwota [zł] udzielono kwota [zł] pomocy pomocy pomocy pomocy Zasiłki stałe 61 203.509,17 59 201.815,73 59 198.619,41 57 194.504,49
Zasiłki okresowe 252 281.741,11 192 320.149,95 181 202.546,89 181 180.680,87
Zasiłki celowe 314 55.876,84 414 59.547,56 299 91.512,22 293 104.489,84
Odpłatność za pobyt w Domach Pomocy 5 40.315,01 5 71.868,09 7 114.273,90 7 140.875,26 Społecznej
Usługi opiekuńcze 18 78.066,68 18 77.660,90 26 112.408,64 21 126.585,82
Program Rządowy „Pomoc Państwa w 417 150.000,00 206 150.000,00 200 150.250,00 192 150.000,00 zakresie dożywiania”
Dodatki mieszkaniowe 147 191.316,70 109 161.324,50 218 193.768,10 242 220.751,70 Liczba osób, którym Liczba osób, którym Liczba osób, którym Liczba osób, którym
udzielono pomocy udzielono pomocy udzielono pomocy udzielono pomocy Pomoc w ramach programu unijnego 1600 1200 900 725 „PEAD” Źródło: Sprawozdania z działalności Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Janowcu Wielkopolskim za lata 2007, 2008, 2009 i 2010.
42
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Z powyższej tabeli wynika, iż w latach 2007-2009 Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu Wielkopolskim przeznaczył najwięcej środków na zasiłki okresowe. W roku 2010 największy udział miały środki przeznaczone na dodatki mieszkaniowe oraz zasiłki stałe. Z roku na rok maleje liczba osób, którym przysługuje prawo do zasiłku stałego czy zasiłku okresowego. Co roku znacznie wzrastała także wielkość środków przeznaczanych na dofinansowanie pobytu w Domach Pomocy Społecznej. Mimo tego, iż w porównaniu do roku 2007, w 2010 roku liczba osób przebywających w takich placówkach z terenu gminy, którym samorząd dopłacał do pobytu w Domu Pomocy Społecznej, wzrosła z 5 do 7 osób, to koszty przeznaczane na ten cel powiększyły się ponad trzykrotnie.
Gmina bierze także udział w Programie Rządowym „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”. Z tabeli wynika, iż liczba osób, które korzystają z tego typu pomocy systematycznie się zmniejsza (z liczby 417 w 2007 roku do 192 osób w roku 2010). Niemniej jednak wydatki na ten cel praktycznie nie uległy zmianie w okresie ostatnich 4 lat (poza rokiem 2009, kiedy zwiększyły się o 250 zł w stosunku do innych lat). Ponad dwukrotnie zmniejszyła się także liczba osób, którym udzielono pomocy w ramach programu unijnego „PEAD” (uwzględniając rok bazowy 2007 w stosunku do roku 2010). Program „PEAD” opiera się na współpracy Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Janowcu Wielkopolskim z Wielkopolskim Bankiem Żywności, a jego celem jest pomoc w formie przekazania artykułów spożywczych osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, bezrobotnym czy niepełnosprawnym.
Gmina posiada również „Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2005-2013”. Zgodnie z tą Strategią, gmina zobowiązana jest do podejmowania działań na rzecz rodzin i osób dotkniętych bezrobociem, a także działań ukierunkowanych na przeciwdziałanie przemocy, niepełnosprawności, alkoholizmowi, narkomani czy bezdomności.
Na terenie gminy znajduje się Dom Pomocy Społecznej w Tonowie. Ośrodek ten przeznaczony jest dla osób przewlekle psychicznie chorych, a liczba miejsc w tej placówce wynosi 80.
Ponadto w Kołdrąbiu funkcjonuje Dom Dziecka „Słoneczna Przystań”, który prowadzony jest przez CARITAS Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Dom Dziecka jest placówką zapewniającą całodobową opiekę oraz optymalne warunki do prawidłowego rozwoju psychofizycznego dzieciom - zarówno osieroconym społecznie jak i naturalnie. Stale przebywa w nim 44 wychowanków. W placówce znajdują się profesjonalnie wyposażone pracownie: informatyczna, logopedyczna, studio muzyczne, gabinet psychologiczny oraz trzy świetlice ze sprzętem audio - wizualnym. Dom jest położony nad Jeziorem Kołdrąbskim i zaopatrzony w bazę sprzętu sportowo – rekreacyjne.
Lech Consulting Sp. z o.o. 43 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II.5. Infrastruktura techniczna
II.5.1. Transport i komunikacja Szkielet układu drogowego stanowią drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. Stan wielu dróg wymaga modernizacji z uwagi na zdegradowaną nawierzchnię, np. odcinki drogi 2315C Żnin – Janowiec Wielkopolski. Deklaracja podjęcia działań ukierunkowanych na poprawę stanu dróg zamieszczona została w dokumentach strategicznych na poziomie zarówno gminnym, jak i powiatowym. Konkluzje zawarte w „Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2020” jednoznacznie identyfikują stan infrastruktury komunikacyjnej jako wskaźnik konkurencyjności województwa. Słaby jej rozwój to trudniejsze warunki życia mieszkańców, niewykorzystane uwarunkowania aktywności gospodarczej, lecz także niska atrakcyjność dla inwestycji gospodarczych.
Dlatego też tak istotne stają się wszelkiego rodzaju inwestycje w podnoszenie standardu technicznego poszczególnych dróg. Należy jednak podkreślić, iż obecnie część dróg gminnych jest przedmiotem działań modernizacyjnych, realizowanych przy współudziale zewnętrznych źródeł finansowania, w tym funduszy unijnych.
Tabela 19. Wykaz dróg na terenie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski. Stan na dzień 31 grudnia 2010 r. Wyszczególnienie Długość Drogi wojewódzkie 4,39 km Drogi powiatowe 89,425 km Drogi gminne 88,93 km Razem 182,75 km Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Janowcu Wielkopolskim
Z powyższej tabeli wynika, że największy udział w sieci drogowej na terenie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski mają drogi powiatowe, których łączna długość wynosi 89,425 km (48,9%). Podobny udział stanowią drogi gminne (48,7%). Drogi wojewódzkie to zaledwie 2,4% długości całej sieci drogowej. W poniższej tabeli przedstawiono wykaz dróg powiatowych, przebiegających przez teren Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski.
Tabela 20. Zestawienie dróg powiatowych na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski Lokalizacja Nr drogi Nazwa drogi Długość w km od km do km 1941c Górki Zagajne – Juncewo - Żerniki 8,498 8,726 17,224 2303c Sielec – Juncewo 0,529 1,371 1,900 2312c Bogdanka – Świątkowo 3,545 0,000 3,545
Lech Consulting Sp. z o.o. 44 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
2314c Żnin – Janowiec Wlkp. 9,972 9,426 19,398 6,210 9,541 2315c Damasławek – Mieleszyn 11,847 9,848 18,364 2316c Żużoły - Chrzanowo 1,760 0,780 2,540 2317c Mirkowice - Włoszanowo 5,577 0,000 5,577 2318c Brudzyń – Janowiec Wlkp. 2,175 0,000 2,175 2319c Świątkowo - Tonowo 3,838 0,000 3,838 2320c Wybranowo – Janowiec Wlkp. 4,635 0,000 4,635 2321c Żerniki – Wiewiórczyn 4,722 0,000 4,722 2323c Wełna – Wiewiórczyn 2,857 0,000 2,857 2325c Janowiec – Posługowo – Kołdrąb 6,623 0,000 6,623 2326c Janowiec Wlkp. – Rogowo 6,304 0,000 6,304 2328c Janowiec Wlkp. – Rzym 7,354 0,000 7,354 2329c Łopienno – gr. woj. wlkp. – Miniszewo 3,152 0,224 3,376 2330c Laskowo – Recz 3,964 0,000 3,964 2331c Ośno – gr. woj. wlkp. - Mieleszyn 2,073 0,000 2,073 RAZEM 89,425 Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w gminie Janowiec Wielkopolski
Niemal wszystkie wyszczególnione powyżej drogi powiatowe, przebiegające przez gminę Janowiec Wielkopolski posiadają klasę drogi zbiorczą. Jedynie dwie drogi (2316c Żużoły – Chrzanowo oraz 2318c Brudzyń – Janowiec Wielkopolski) należą do klasy lokalnej.
Lech Consulting Sp. z o.o. 45 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Mapa 2. Mapa Gminy Janowiec Wielkopolski
Źródło: www.znin.pl
Na terenie gminy przewóz osób zapewnia PKS: Bydgoszcz, Gniezno, Inowrocław oraz przewoźnik prywatny - firma Atlas, dzięki czemu możliwa jest komunikacja z sąsiednimi miejscowościami i większymi ośrodkami takimi jak Gniezno, Żnin, Wągrowiec, Bydgoszcz i Poznań. Od 24 czerwca 2000 roku zlikwidowano odcinek linii kolejowej Oleśnica-Chojnice
Lech Consulting Sp. z o.o. 46 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 na trasie: Gniezno-Nakło n/Notecią. W związku z tym czynione są starania przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Samorządów na Rzecz Kolei Lokalnych o przywrócenie ruchu pociągów pasażerskich na tej linii poprzez uruchomienie innego transportu – autobusy szynowe. II.5.2. Gospodarka wodno-kanalizacyjna Tereny wiejskie gminy zwodociągowane są w 99%, natomiast miasto w 100%. Funkcjonuje łącznie pięć stacji uzdatniania wody (Janowiec Wielkopolski, Bielawy, Laskowo, Obiecanowo oraz Tonowo).
Długość czynnej sieci kanalizacyjnej wynosi 38,2 km. Na terenie gminy funkcjonuje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w miejscowości Flantrowo, której modernizację ukończono w październiku 2011 r. Projekt realizowany był w ramach działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich ma lata 2007-2013. Wartość inwestycji wyniosła: 3.734.901,00 zł. Oczyszczalnia ścieków we wsi Flantrowo obsługuje teren Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski. Przy oczyszczalni zlokalizowany jest punkt zlewny dla ścieków dowożonych z szamb. Na terenie oczyszczalni ścieków znajduje się także stacja odwadniania osadu oraz kompostownia osadów ściekowych. Na terenie miasta zlokalizowanych jest część przepompowni ścieków. W przyszłości zakłada się budowę indywidualnych biologicznych oczyszczalni ścieków w miejscowościach, w których nie planuje się budowy systemu kanalizacji sanitarnej.
Tabela 21. Charakterystyka gospodarki wodno – kanalizacyjnej w Gminie i Mieście Janowiec Wielkopolski Stan na 31 grudnia Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 Wodociągi - długość czynnej sieci 149,2 150,5 149,0 149,1 149,1 rozdzielczej Korzystający z wodociągów w % 81,6 81,7 82,3 82,4 82,5 ogółu ludności
Kanalizacja – długość czynnej sieci 38,2 38,2 38,2 38,2 38,2 Korzystający z kanalizacji w % 39,6 39,7 41,0 40,9 40,8 ogółu ludności Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Z powyższej tabeli wynika, iż na koniec roku 2010 z sieci wodociągowej korzystało 82,5% ludności Gminy i Miasta Janowiec Wielkopolski, natomiast z sieci kanalizacyjnej – 40,8% mieszkańców.
Lech Consulting Sp. z o.o. 47 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Zużycie wody, czyli ilość wody dostarczanej do wodociągów w czasie doby w badanym roku (2010) wynosiło 1,2 dam3 /dobę. Ilość wody sprzedanej w wodociągu gospodarstwom domowym wyniosła natomiast 1,1 dam3 /dobę.
Poniższa tabela przedstawia zużycie wody z wodociągów na 1 mieszkańca w przekroju ostatnich 5 lat.
Tabela 22. Zużycie wody z wodociągów na 1 mieszkańca gminy i miasta Janowiec Wielkopolski Stan na dzień 31 grudnia Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 Zużycie wody z wodociągów na 1 42,9 41,9 42,3 43,3 43,0 mieszkańca w m3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Ścieki z miejscowości: Janowiec Wielkopolski, Brudzyń, Sarbinowo Drugie, Włoszanowo, Miniszewo, Gącz i Bielawy kierowane są kanalizacją sanitarną poprzez przepompownie, kolektorami do gminnej oczyszczalni ścieków we Flantrowie. Oczyszczalnia ta posiada dopuszczalny przepływ 1707 m3/dobę i 276487 m3/rok. W wyniku inwestycji modernizacji tej oczyszczalni, o której wspominano powyżej, wybudowano: sitopiaskownik służący do mechanicznego podczyszczania ścieków, komorę osadu czynnego, komorę pomiarową, osadnik wtórny, przepompownię osadów, stanowisko kraty ręcznej, zagęszczacz grawitacyjny oraz komorę rozdziału ścieków. Ponadto wszystkie przepompownie ścieków działające na terenie miasta i gminy, jak i oczyszczalnia, zostały wyposażone w zintegrowane systemy zdalnego sterowania.
II.5.3. Gospodarka odpadami W art. 7.1 Ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 628 z późn. zm.) nałożono na posiadacza odpadów obowiązek postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymogami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami. Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 627 z późn. zm.) nakreśliła w art. 17 i art. 18, że organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska, które następnie są uchwalane przez Sejmik Województwa, Radę Powiatu i Radę Gminy. Programy te sporządzane podobnie jak polityka ekologiczna państwa co 4 lata, powinny określać cele i priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno- ekonomiczne i środki finansowe. Z wykonania programów organy wykonawcze województwa sporządzają co 2 lata raporty, które przedstawia się odpowiednio Sejmikowi Województwa, Radzie Powiatu i Radzie Gminy.
Lech Consulting Sp. z o.o. 48 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Uregulowanie gospodarki odpadami sklasyfikowano w „Strategii Rozwoju Społeczno- Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski” jako jeden z celów niezbędnych, dla których przewiduje się wydatkowanie 20 - 35 % środków budżetowych gminy. Gospodarkę odpadami na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski reguluje prawo miejscowe w postaci Uchwały nr XXXII/269/10 Rady Miejskiej w Janowcu Wielkopolskim z dnia 23 lipca 2010 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski. Na terenie gminy zorganizowano dla 100 % mieszkańców następujące systemy zbiórki odpadów: - zmieszanych odpadów komunalnych, - selektywnej zbiórki odpadów surowcowych. Odpady komunalne do 2009 roku gromadzone były na gminnym składowisku odpadów w Zrazimiu, które administrował Zakład Usług Miejskich w Janowcu Wielkopolskim. Z początkiem roku 2010 składowisko zostało zamknięte i poddane rekultywacji. Obecnie odpady transportowane są na komunalne składowisko odpadów w Wawrzynkach, znajdujące się na terenie Gminy Żnin. Tabela 23. Charakterystyka gospodarki odpadami w Gminie i Mieście Janowiec Wielkopolski stan na 31 grudnia Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 Zmieszane odpady 805,26 840,96 2 521,87 1 399,96 komunalne ogółem Zmieszane odpady z 860,87 635,52 1 355,95 1 205,72 gospodarstw domowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Dla zminimalizowania ilości odpadów oraz zracjonalizowania gospodarki odpadami prowadzi się segregację szkła, makulatury i plastiku. Licencję na odbiór i transport odpadów posiadają 4 przedsiębiorstwa, które obsługują 1 179 budynków mieszkalnych. Poniżej w tabeli przedstawiono przedsiębiorstwa zajmujące się transportem i zbiórką odpadów na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski.
Tabela 24. Wykaz podmiotów gospodarczych świadczących usługi na rzecz gospodarki odpadami w 2010 roku. L.p. Nazwa i adres przedsiębiorstwa
Wywóz nieczystości stałych
1. Zakład Usług Miejskich ul. Kościuszki 24 88-430 Janowiec Wielkopolski
Lech Consulting Sp. z o.o. 49 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
2. Zakład Oczyszczania Miasta Sp. z o.o. ul. Metalowców 4 58-100 Świdnica
3. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. ul. Mickiewicza 88-400 Żnin
4. REMONDIS Sanitech Poznań Sp. z o.o. Odział Wągrowiec ul. Skocka 13 62-100 Wągrowiec
Selektywna zbiórka odpadów
1. REMONDIS Bydgoszcz Sp. z o.o. ul. Inwalidów 45 85-749 Bydgoszcz
Odbiór padłych sztuk zwierząt z terenów gminnych i prywatnych gospodarstw
1. Przedsiębiorstwo Przemysłowo-Handlowe HETMAN Sp. z o.o. Florianów 24 99-311 Bedlno Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Janowcu Wielkopolskim
II.5.4. Sieć ciepłownicza i gazowa W Gminie Janowiec Wielkopolski brak centralnej kotłowni zaopatrującej w ciepło. Źródłem ciepła są lokalne kotłownie w spółdzielniach mieszkaniowych w Janowcu Wielkopolskim i Sarbinowie Drugim oraz kotłownie lokalne – zakładowe. W zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej kotłownie węglowe są stopniowo zamieniane na paliwa ekologiczne (olej, gaz).
Na terenie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski brak jest sieci gazu ziemnego. Mieszkańcy w szerokim zakresie stosują gaz butlowy – propan-butan.
II.5.5. Gospodarka elektroenergetyczna Sieć energetyczna jest dobrze rozwinięta i stanowi część jednolitego systemu krajowego. Obszar powiatu obsługiwany jest przez Grupę Energetyczną ENEA S.A. Oddział w Mogilnie. Obecny system zaopatrywania mieszkańców w energię elektryczną w pełni pokrywa istniejące zapotrzebowanie, jednakże wymaga on stopniowej modernizacji, polegającej chociażby na zastępowaniu linii napowietrznych bardziej nowoczesnymi kablami podziemnymi.
Lech Consulting Sp. z o.o. 50 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Na terenie gminy brak jest stacji elektroenergetycznej 110/15 kV. Główny punkt zasilania w energię elektryczną 110/15 kV zlokalizowany jest w Żninie, gdzie następuje transformacja wysokiego napięcia 110 kV na napięcie średnie 15 kV. Transformacja napięcia z 15 kV na 0,4 kV odbywa się w ponad 100 stacjach transformatorowych, rozmieszczonych na obszarze całej gminy. Energia elektryczna dostarczana jest do odbiorców siecią średniego i niskiego napięcia, gdyż przez teren gminy nie przebiegają żadne linie najwyższych i wysokich napięć 220 kV i 110 kV. Sieci elektroenergetyczne składają się głównie z linii napowietrznych, jedynie niewielkie odcinki na terenie miasta stanowią podziemne linie kablowe. W 2010 roku zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w Mieście Janowiec Wielkopolski w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosło 1796,8 kWh. Obserwowany jest trend w postaci zwiększającego się zużycia energii w gospodarstwach domowych. Na terenie gminy w kilkunastu miejscowościach wymagana jest konieczność przeprowadzenia modernizacji istniejących linii napowietrznych. Jest to spowodowane zużyciem dotychczasowej instalacji. Czynniki atmosferyczne, występujące na terenie gminy, sprzyjają pozyskiwaniu odnawialnej energii elektrycznej z siły wiatru. II.5.6. Telekomunikacja Zarządzanie siecią telekomunikacyjną, zarówno telefonii stacjonarnej, jak i komórkowej, należy do zadań odpowiednich gestorów, którzy odpowiedzialni są także za jej rozwój i utrzymanie. Na terenie gminy (a dokładnie w Janowcu Wielkopolskim oraz we Włoszanowie) zlokalizowane są dwa maszty stacji bazowych telefonii komórkowe. We Włoszanowie planuje się postawienie kolejnego, trzeciego masztu.
Na terenie gminy realizowanych jest szereg inwestycji, których celem jest poprawa stanu infrastruktury technicznej. Przy udziale środków pomocowych z budżetu Unii Europejskiej zrealizowano następujące inwestycje: ü „Modernizacja i rozbudowa istniejącej oczyszczalni ścieków we Flantrowie oraz wymiana urządzeń technologicznych centralnej przepompow ni ścieków w Janowcu Wielkopolskim”. Wartość inwestycji: 3 734 901,00 zł. Inwestycja realizowana została w 2010 roku ze znaczącym udziałem środków pomocowych Unii Europejskiej, w ramach działania "Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. ü Przebudowa drogi gminnej nr 130815C - ul. Nowa w Janowcu Wielkopolskim w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013. Przedsięwzięcie zrealizowano w 2010 roku. Całkowita wartość projektu: 632 710,75 zł. Dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego: 316 355,37 zł.
Lech Consulting Sp. z o.o. 51 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
ü Wymiana pokrycia dachowego budynku Urzędu Miejskiego w Janowcu Wielkopolskim. Projekt zrealizowano w 2009 roku. Współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Całkowita wartość projektu: 168 889,91 zł. ü Remont świetlic oraz urządzenie placu rekreacyjno-sportowego na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski – inwestycja zrealizowana 2008 roku w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006" ze środków pomocowych w latach 2004- 2006, wartość projektu: 88 433,88 zł. ü "Przebudowa ulicy J. Słowackiego w Janowcu Wielkopolskim" – przedsięwzięcie było zrealizowane w 2006 roku, współfinansowane w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Całkowita wartość projektu wyniosła 655.073,82 zł. ü "Przebudowa ulicy E. Orzeszkowej w Janowcu Wielkopolskim" – projekt zrealizowany 2006 roku, w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Całkowita wartość projektu wyniosła 557.864,98 zł. ü "Budowa kanalizacji sanitarnej z przepompownia ścieków Flantrowo - Janowiec Wielkopolski" – w 2006 roku zrealizowano projekt w Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, którego wartość wyniosła 636 088,34 zł. ü "Modernizacja dróg gminnych - ulica Łąkowa i Klemensa Janickiego w Janowcu Wielkopolskim" - inwestycja została zakończona w 2005 roku, współfinansowana była ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, wartość projektu wyniosła 676.544,29 zł.
II.6. Zasoby finansowe gminy
Planowanie działań rozwojowych podczas konstruowania Strategii Rozwoju wymaga każdorazowo ich konfrontacji z realnymi możliwościami budżetowymi gminy. Podejmowane decyzje władz samorządowych opierają się o zarządzanie finansami gminy, obejmujące ciągłą analizę jej kondycji finansowej, poziomu i struktury dochodów oraz wydatków. Jest ona niezbędna w przypadku planów dotyczących zaciągania kredytów lub pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania działań. Poziom i struktura dochodów budżetowych determinowane są w dużej mierze przez charakter społeczno-gospodarczy Gminy. Dochody te w znacznym stopniu decydują o poziomie i strukturze wydatków, w szczególności zaś o możliwościach inwestycyjnych gminy.
Lech Consulting Sp. z o.o. 52 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II.6.1. Analiza sytuacji gminy w latach 2006-2009 Ø Dochody
Prezentowane poniżej zestawienia tabelaryczne i wykresowe przedstawiają szczegółową strukturę dochodów gminy w analizowanym czasookresie. Za wyjątkiem roku 2007 dochody ogółem rosły corocznie, średni wzrost wyniósł ok. 7% na rok, od 17,57 mln zł w 2006 r. do 21,87 mln zł w roku 2010. Bardzo udany był 2008 rok, kiedy to wartość dochodów w porównaniu do roku biegłego zwiększyła się aż o 16,5%. Dochody majątkowe występowały regularnie, z wyjątkiem 2006 roku.
W badanych latach największą częścią dochodów ogółem były za każdym razem subwencje ogólne, które średnio stanowiły 43,7% (najmniej 41,7%, najwięcej 45,7%). Pozostałą część dochodów zajmują dochody własne oraz dotacje, prezentujące mniej więcej jednakowe udziały. W kategorii dochodów własnych dominującymi pozycjami były za każdym razem dochody z podatku od nieruchomości oraz udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa, które wspólnie stanowiły średnio 66% dochodów własnych. Obie pozycje jako jedyne corocznie osiągały poziom 1,5 mln zł. Wybrane pozycje dochodów własnych prezentuje poniższy wykres.
W latach 2006-2009 subwencje ogólne wynosiły średnio 8,4 mln zł. W tej kategorii za każdym razem zdecydowanie dominuje subwencja oświatowa, osiągając średnio 68% całych subwencji. W analizowanym okresie dotacje wahały się od 4,4 mln zł w 2007 do 5,9 mln zł w 2009 roku, w tym największą część stanowiły dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej.
Lech Consulting Sp. z o.o. 53 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Wykres 9. Wybrane pozycje dochodów własnych Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 w złotych.
Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych
Tabela 25. Dochody Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 w zł
Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009
Dochody ogółem 17573517,60 17485806,60 20366753,15 21533088,82
Dochody majątkowe - 190064,00 902905,20 1290908,95
razem 4627535,81 5136599,84 6246555,29 5768567,30
dochody podatkowe - ustalone i pobierane na podstawie 2445376,49 2527307,95 2763194,75 2898485,06
odrębnych ustaw e n s
a dochody podatkowe - podatek ł 674931,98 727673,24 895888,37 926266,04 w
rolny
y d
o dochody podatkowe - podatek
h - - 16285,70 17001,80 c leśny o D dochody podatkowe - podatek od 1498116,43 1526730,56 1553499,61 1676118,43 nieruchomości
dochody podatkowe - podatek od 133457,50 138465,14 139668,45 138850,90 środków transportowych
Lech Consulting Sp. z o.o. 54 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
dochody podatkowe - podatek od 100329,55 98744,90 117019,82 91213,56 czynności cywilnoprawnych
wpływy z innych lokalnych opłat pobieranych przez jednostki 0,00 0,00 0,00 2040,00 samorządu terytorialnego na podstawie odrębnych ustaw
wpływy z opłaty skarbowej 38660,73 29013,21 24720,82 23399,00
dochody z majątku 42933,34 58792,15 75625,84 69353,16
dochody z majątku - dochody z najmu i dzierżawy składników - 27666,55 38720,64 41304,86 majątkowych JST oraz innych umów o podobnym charakterze
wpływy z usług 105348,77 109855,57 138535,12 142925,48
udziały w podatkach stanowiących 1655338,53 1979269,62 2460871,41 2121873,37 dochody budżetu państwa razem
udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa podatek 1459073,00 1840056,00 2252093,00 2027468,00 dochodowy od osób fizycznych
udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa podatek 196265,53 139213,62 208778,41 94405,37 dochodowy od osób prawnych
pozostałe dochody - środki na dofinansowanie własnych zadań 1045807,45 63458,40 0,00 0,00 pozyskane z innych źródeł - razem
pozostałe dochody - środki na dofinansowanie własnych zadań 1045807,45 63458,40 0,00 0,00 pozyskane z innych źródeł - inwestycyjne
razem 7326891,00 7868109,00 8615167,00 9845324,00 e n subwencja oświatowa 5322986,00 5475892,00 5909038,00 6073848,00 l ó g o uzupełnienie subwencji ogólnej 13982,00 0,00 0,00 0,00 e j c n e część wyrównawcza subwencji 1920607,00 2312857,00 2586835,00 3639196,00 w
b ogólnej u S część równoważąca subwencji 69316,00 79360,00 119294,00 132280,00 ogólnej
dotacje ogółem - - - 5919197,52
dotacje celowe z budżetu państwa
e 4573283,34 4417639,36 5505030,86 5491415,78 j
c ogółem a t o dotacje celowe z budżetu państwa D 254902,71 95480,00 533000,00 1262860,65 inwestycyjne
dotacje otrzymane z funduszy 137458,66 90744,50 122000,00 72800,00 Lech Consulting Sp. z o.o. 55 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
celowych ogółem
dotacje celowe na zadania realizowane na podst. porozumień 37300,00 17448,00 90000,00 0,00 między jednostkami samorządu terytorialnego
Środki z budżetu Unii Europejskiej 1045807,45 63458,40 62442,50 419987,90 ogółem
Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych
Ø Wydatki
Badany okres odniesienia wiązał się z wahaniami w wysokości wydatków z budżetu gminy. Ogólny trend jest rosnący, między pierwszym a ostatnim rokiem okresu nastąpił wzrost wydatków o 21%, od ok. 18,8 mln zł w 2006 r. do ok. 22,8 mln zł w 2009 r.
Największą część wydatków ogółem stanowiły wydatki bieżące jednostek budżetowych, z których średnio ponad 50% przeznaczano na wynagrodzenia, a w dalszej kolejności na zakup materiałów i usług. Wydatki na dotacje ogółem rosły z poziomu 0,55 mln zł w 2006 r. do 0,98 mln zł w 2009 roku. Natomiast wysokość wydatków majątkowych w analizowanym okresie była zróżnicowana i wahała się od 1,88 mln zł w 2007 r. do 5,08 mln w 2009 roku.
Tabela 26. Wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 w zł
Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 ogółem 18789584,64 17459564,88 19754950,80 22802680,76 wydatki majątkowe ogółem 3822788,30 1876351,41 2823059,70 5079816,76 wydatki majątkowe inwestycyjne 3822788,30 1876351,41 2823059,70 5079816,76 wydatki bieżące ogółem - - 16931891,10 17722864,00 wydatki bieżące na wynagrodzenia - - 6218901,09 6924767,64 wydatki bieżące na pochodne od - - 1125879,88 1248679,81 wynagrodzeń wydatki bieżące na zakup - - 3140636,60 3169677,89 materiałów i usług dotacje ogółem 546336,01 526682,74 828708,87 979486,60 dotacje dla zakładów budżetowych, gospodarstw 232084,28 189386,49 107879,55 93798,61 pomocniczych i funduszy celowych
świadczenia na rzecz osób 4299007,56 4119507,41 4426031,94 4085581,19 fizycznych
Lech Consulting Sp. z o.o. 56 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 wydatki bieżące jednostek 10066653,89 10855637,76 11571269,78 12547434,12 budżetowych ogółem wydatki bieżące jednostek 5558856,39 5832772,05 - - budżetowych na wynagrodzenia wydatki bieżące jednostek budżetowych pochodne od - 1149448,15 - - wynagrodzeń wydatki bieżące jednostek budżetowych na zakup materiałów 2790259,53 3086177,61 - - i usług obsługa długu publicznego - 66021,98 88222,99 91411,19 pozostałe wydatki 54798,88 81385,56 - - Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych
W poniższej tabeli przedstawiono wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 według poszczególnych działów Klasyfikacji Budżetowej. Największy dział wydatków w badanym okresie stanowiły wydatki na oświatę i wychowanie. Ich wysokość stanowiła średnio 36,7% wydatków ogółem. Kolejnym ważnym działem były wydatki na pomoc społeczną i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej, które oscylowały wokół poziomu 4,1 mln zł. Dział ten związany był średnio z 21,1% wydatków ogółem. Poniższy wykres obrazuje poziom wydatków według działów.
Wykres 10. Wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 według działów.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Lech Consulting Sp. z o.o. 57 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Tabela 27. Wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski według działów w ostatnich latach w zł
Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009
Wydatki na rolnictwo i łowiectwo 364670,85 972763,21 681716,31 669876,37
Wydatki na transport i łączność 2860946,42 1451496,55 1168256,57 4850222,34
Wydatki na gospodarkę komunalną 1786228,81 886943,25 1336015,49 1257214,63 i ochronę środowiska
Wydatki na gospodarkę 20543,57 64523,91 38258,70 24490,99 mieszkaniową
Wydatki na oświatę i wychowanie 6512840,23 6950890,74 7505896,02 7867946,85
Wydatki na kulturę i ochronę 297826,68 328843,72 400334,03 483100,00 dziedzictwa narodowego
Wydatki na ochronę zdrowia 67008,42 118583,86 81608,90 79434,31
Wydatki na pomoc społeczną i pozostałe zadania w zakresie 4228839,69 3917923,29 4311674,93 4177252,66 polityki społecznej
Wydatki na kulturę fizyczną i sport 161782,19 164984,91 1376005,05 171738,85
Wydatki na administrację publiczną 1695438,04 1755930,45 1942334,83 2322580,53
Wydatki na turystykę - 2207,51 5095,68 4908,30
Wydatki na bezpieczeństwo publiczne i ochronę - 222851,34 276567,96 290714,44 przeciwpożarową Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
II.6.2. Analiza sytuacji gminy w roku 2010 Na podstawie danych GUS 2010 rok gmina zakończyła z niewielkim ujemnym wynikiem finansowym z deficytem w wysokości 387 tys. zł. Główną kategorię wydatków stanowiły wydatki w dziale oświata i wychowanie (38,04% wydatków ogółem). Podobnie jak w poprzednich latach w strukturze wydatków znaczącą pozycję zajmowały także wydatki na pomoc społeczną, stanowiąc 20,29% wydatków ogółem oraz wydatki na administrację publiczną (9,50% wydatków ogółem).
Lech Consulting Sp. z o.o. 58 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Tabela 28. Dochody i wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski w 2010 r. według działów Klasyfikacji Budżetowej w zł
Wyszczególnienie Dochody Wydatki
Rolnictwo i łowiectwo 655213,97 666668,87
Leśnictwo 5919,86 0,00
Transport i łączność 805373,01 2357860,33
Turystyka 0,00 1813,03
Gospodarka mieszkaniowa 135769,72 109942,87
Działalność usługowa 1500,00 45525,08
Informatyka 0,00 27016,38
Administracja publiczna 131181,68 2114628,14
Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli 2142,00 65764,00 i ochrony prawa oraz sądownictwa
Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 3424,60 284504,81
Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej 5433049,24 81008,20 oraz wydatki związane z ich poborem
Obsługa długu publicznego - 140049,21
Różne rozliczenia 8722248,66 -
Oświata i wychowanie 420518,64 8468024,21
Ochrona zdrowia 0,00 101203,37
Pomoc społeczna 3672157,04 4517478,51
Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 65748,16 139669,55
Edukacyjna opieka wychowawcza 332489,65 354027,11
Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 32539,81 1768262,70
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 0,00 786364,19
Kultura fizyczna i sport 672683,32 227266,69 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych
Dochody własne gminy w 2010 roku po raz kolejny wiązały się w największej mierze z dochodami z podatku od nieruchomości oraz udziałami w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa. Obie pozycje wspólnie osiągnęły poziom 61,5% dochodów własnych. Ogólna struktura wykonania dochodów własnych w 2008 roku przedstawia się następująco:
Lech Consulting Sp. z o.o. 59 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Tabela 29. Struktura wykonania dochodów własnych w 2010 roku.
Wyszczególnienie Kwota w zł razem 6531166,16 dochody podatkowe - ustalone i pobierane na podstawie odrębnych ustaw 2810758,72 dochody podatkowe - podatek rolny 742544,02 dochody podatkowe - podatek leśny 15097,87 dochody podatkowe - podatek od nieruchomości 1723617,36 dochody podatkowe - podatek od środków transportowych 153710,78 dochody podatkowe - podatek od czynności cywilnoprawnych 149377,86 wpływy z innych lokalnych opłat pobieranych przez jednostki samorządu 0,00 terytorialnego na podstawie odrębnych ustaw wpływy z opłaty skarbowej 21293,00 dochody z majątku 137189,19 dochody z majątku - dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych JST 34537,66 oraz innych umów o podobnym charakterze wpływy z usług 161941,74 udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa razem 2293586,50 udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa podatek 2133939,00 dochodowy od osób fizycznych udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa podatek 159647,50 dochodowy od osób prawnych pozostałe dochody - środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskane z 0,00 innych źródeł - razem pozostałe dochody - środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskane z 0,00 innych źródeł - inwestycyjne Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Lech Consulting Sp. z o.o. 60 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II.6.3. Dochody na jednego mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle innych gmin Ø Dochody na jednego mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin województwa Kujawsko-Pomorskiego
Dane GUS wskazują, że dochody na 1 mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski w ostatnich latach pozostawały na znacznie niższym poziomie, niż średnia takich dochodów dla gmin miejsko-wiejskich w województwie kujawsko-pomorskim. W okresie czterech ostatnich lat wartość dochodów w gminie pozostawała niższa średnio o ok. 325 zł na 1 mieszkańca. Za każdym razem niższy od średniego dla gmin miejsko-wiejskich był udział dochodów własnych w ogólnych dochodach gminy, który tylko raz przekroczył 30%. Różnica corocznie wynosiła co najmniej kilkanaście procent na niekorzyść Gminy Janowiec Wielkopolski. O niekorzystnej pozycji gminy pod kątem dochodów na mieszkańca świadczy również wartość tego wskaźnika, niemal o jedną trzecią niższa od średniej dla gmin miejskich województwa. Wskaźnik przyjmował także niższe wartości nawet w odniesieniu do gmin wiejskich regionu.
Tabela 30. Dochody na 1 mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin województwa kujawsko-pomorskiego. Wyszczególnienie Dochody na 1 mieszkańca 2007 2008 2009 2010
ogółem 2951,19 3202,42 3192,74 3394,56
dochody własne 1605,96 1913,78 1849,30 1951,33 Gminy miejskie dochody własne – dochody 453,99 471,05 485,50 529,95 podatkowe
ogółem 2206,51 2474,14 2571,28 2805,94
Gminy miejsko- dochody własne 933,62 1076,44 1052,14 1190,89 wiejskie dochody własne – dochody 420,31 443,85 454,45 471,26 podatkowe
ogółem 2281,79 2569,05 2687,26 2886,31
dochody własne 775,26 929,45 943,21 1068,00 Gminy wiejskie dochody własne – dochody 361,83 387,20 400,20 411,66 podatkowe
ogółem 1883,64 2193,51 2315,88 2360,44
Gmina Janowiec dochody własne 553,33 672,76 620,41 704,93 Wielkopolski dochody własne – dochody 272,25 297,60 311,73 303,37 podatkowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Lech Consulting Sp. z o.o. 61 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Ø Dochody na jednego mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin ościennych
Poniższe zestawienia prezentują dochody ogółem na 1 mieszkańca w ostatnich czterech latach w gminach sąsiadujących z Gminą Janowiec Wielkopolski. Także i to porównanie ukazuje niekorzystną sytuację gminy, która charakteryzuje się najniższymi wartościami wskaźnika w badanej grupie.
Tabela 31. Dochody ogółem na 1 mieszkańca w latach 2007-2010 w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin ościennych. Gmina 2007 2008 2009 2010
Żnin 1919,73 2281,49 2446,29 2542,68
Gąsawa 2302,74 2526,99 3486,63 2951,82
Rogowo 2164,82 2649,85 2755,74 2677,93
Mieleszyn 2114,83 2398,59 2431,34 2517,93
Mieścisko 2250,50 2532,88 2649,05 2764,39
Damasławek 2381,03 2701,04 2851,75 2932,25
Janowiec 1883,64 2193,51 2315,88 2360,44 Wielkopolski Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Wykres 11. Dochody ogółem na 1 mieszkańca w latach 2007-2010 w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin ościennych
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych
Lech Consulting Sp. z o.o. 62 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Przeanalizowano również wskaźniki: dochody własne i dochody własne - podatkowe Gminy Janowiec Wielkopolski na 1 mieszkańca oraz gmin z nią sąsiadujących. Podobnie jak w przypadku dochodów ogółem, gmina wypada niekorzystnie pod względem wielkości dochodów własnych na jednego mieszkańca, uzyskując na przestrzeni lat średnią wartość 637,86 zł. Natomiast średnie dochody własne na 1 mieszkańca w pozostałych gminach wahają się w granicach od 677,81 do 1096,91 zł. Pod względem dochodów własnych podatkowych na 1 mieszkańca Janowiec Wielkopolski zajmuje także jedną z ostatnich pozycji, jednak osiąga wartości wskaźnika nieco lepsze od Gminy Damasławek.
Tabela 32. Dochody własne i własne-podatkowe na 1 mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin ościennych Dochody własne Dochody własne podatkowe Gmina 2007 2008 2009 2010 2007 2008 2009 2010
Żnin 940,61 1101,55 1120,37 1225,11 410,88 465,91 460,85 458,64
Gąsawa 914,90 914,55 1038,87 1072,56 347,95 376,58 443,53 413,30
Rogowo 687,15 852,89 837,47 813,00 278,81 325,24 322,28 329,47
Mieleszyn 594,65 728,26 649,27 739,05 339,47 359,30 347,18 344,06
Mieścisko 622,95 719,84 787,42 812,31 289,87 307,07 331,21 371,65
Damasławek 799,55 867,09 899,79 946,81 271,32 280,81 305,87 293,60
Janowiec 553,33 672,76 620,41 704,93 272,25 297,60 311,73 303,37 Wielkopolski Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych.
Lech Consulting Sp. z o.o. 63 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
III ANALIZA SWOT
Zaprezentowana analiza SWOT to metoda diagnozy sytuacji społeczności lokalnej. Nazwa techniki pochodzi od pierwszych liter angielskich słów. Szczegółowo analiza SWOT polega na rozważeniu: · Sił (Strenghts) - mocnych stron – czynników wewnętrznie pozytywnych – atutów, które w sposób pozytywny wyróżniają z otoczenia, tworzące podstawy dla rozwoju, podnoszące atrakcyjność i konkurencyjność w oczach mieszkańców, inwestorów, osób odwiedzających, · Słabości (Weeknesses) - słabych stron – czynników wewnętrznie negatywnych – konsekwencji ograniczeń zasobów, mających negatywny wpływ na rozwój gminy lub utrudniających realizację zamierzeń, obniżających pozycje zarówno w oczach mieszkańców jak i inwestorów zewnętrznych, · Szans (Opportunities) – czynników zewnętrznie pozytywne – zjawisk i tendencji w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane stają się impulsem do rozwoju, cechy makrootoczenia, które sprzyjają rozwojowi gminy, · Zagrożeń (Threats) – czynników zewnętrznie negatywnych – wszystkich czynników zewnętrznych, które postrzegane są jako bariery rozwoju, cechy makrootoczenia, które mogą spowolnić rozwój gminy. Czynniki usystematyzowane jako mocne i słabe strony Gminy Janowiec Wielkopolski traktowane są jako wewnętrzne uwarunkowania gminy, odnoszące się bezpośrednio do zasobów i problemów istniejących na jej obszarze. Szanse i zagrożenia są traktowane jako uwarunkowania zewnętrzne, niezależne, których zaistnienie w otoczeniu gminy może nań oddziaływać. Poniżej znajdują się wyniki analizy SWOT pogrupowane w czterech sferach funkcjonowania Gminy Janowiec Wielkopolski: I Sfera infrastrukturalna II Sfera gospodarcza III Sfera przestrzenno-środowiskowa IV Sfera społeczna
Lech Consulting Sp. z o.o. 64 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
I SFERA INFRASTRUKTURALNA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- Łatwość dostępu do szkolnictwa - Zły stan techniczny dróg gminnych, podstawowego, gimnazjalnego i - Niedostateczna liczba ścieżek rowerowych, ponadgimnazjalnego, - Niedostateczne zagospodarowanie terenów - Dobrze rozwinięta baza sportowa. nadjeziornych, - Niedostatecznie rozwinięta baza rekreacyjna, noclegowa i gastronomiczna, - Konieczność przeprowadzenia prac remontowych w placówkach oświatowych, m.in. docieplenie, doposażenie, dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych, - Brak budownictwa mieszkaniowego (komunalnego, socjalnego), - Bariery architektoniczne dla niepełnosprawnych, - Słaba dostępność komunikacji zbiorowej.
SZANSE ZAGROŻENIA
- Bliskość dużych aglomeracji (Bydgoszcz, - Niejasność oraz częste zmiany przepisów Toruń, Poznań), prawnych, - Możliwości uzyskania wsparcia z - Zwiększający się ruch pojazdów powodujący programów unijnych. niszczenie dróg, - Brak środków finansowych na inwestycje infrastrukturalne.
Lech Consulting Sp. z o.o. 65 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
II SFERA GOSPODARCZA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- Silne rolnictwo, - Wysoki poziom bezrobocia, - Dobre warunki do podejmowania - Niewystarczająca liczba ofert pracy, działalności w sektorze usług - Niedostateczna ilość nowych zakładów turystycznych i okołoturystycznych. pracy – przedsiębiorstw produkcyjnych, - Niedostateczna ilość wysoko kwalifikowanej kadry, - Niedostatecznie rozwinięte doradztwo i wsparcie dla sektora MSP, - Niedostateczna współpraca samorządu z lokalnym biznesem, - Niskie dochody społeczeństwa.
SZANSE ZAGROŻENIA
- Wykorzystanie potencjału dla rozwoju - Migracja młodych i wykształconych nowoczesnego rolnictwa, mieszkańców, - Współpraca w ramach mikroregionu - Utrzymujący się kryzys gospodarczy i Pałuki, związane z nim spowolnienie gospodarcze - Rosnące zapotrzebowanie na usługi - Obniżenie krajowych środków finansowych turystyczne w regionach atrakcyjnych na walkę z bezrobociem, przyrodniczo, historycznie i kulturowo, - Trudność w pozyskaniu funduszy - Sprzyjające warunki dla rozwoju zewnętrznych ze względu brak środków agroturystyki. własnych stanowiących wkład własny.
Lech Consulting Sp. z o.o. 66 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
III SFERA PRZESTRZENNO-ŚRODOWISKOWA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- Walory przyrodniczo-krajobrazowe, - Niedostateczne wykorzystanie potencjału - Położenie nad rzeką Wełną, turystycznego, - Czyste środowisko przyrodnicze, - Niedostatecznie rozwinięta sieć wodno- - Liczne jeziora na terenie gminy - Jezioro kanalizacyjna, Żernickie, Kołdrąbskie, Tonowo i - Brak sieci gazowej, Łopienno (częściowo), - Niska jakość sieci energetycznej, - Bogactwo przyrodnicze - pomniki - Niedostateczne zagospodarowanie jezior, przyrody: 54 sztuki, w tym głazy - Słabo rozwinięto rolnictwo ekologiczne, narzutowe, drzewa chronione i parki - Niska świadomość ekologiczna dworskie w Tonowie (Dom Pomocy społeczeństwa, Społecznej, w Brudzyniu), w Sarbinowie - Nieuregulowana gospodarka odpadami. Drugim, w Chrzanowie-Obiecanowie, - Szlaki turystyczne (piesze: żółty im. Hipolita Cegielskiego, zielony „Nad Wełną”, rowerowy: „Janowiecki Szlak Rowerowy”, kajakowy: „Szlak kajakowy rzeki Wełny”), - Brak uciążliwego przemysłu.
SZANSE ZAGROŻENIA
- Nacisk Unii Europejskiej na politykę - Rosnące zanieczyszczenie środowiska proekologiczną, naturalnego, - Dofinansowanie dla rolnictwa, - Atrakcyjność inwestycyjna gmin ościennych. - Rozwój turystyki w oparciu o zasoby przyrodnicze, - Integracja podmiotów leżących na obszarze Pałuk.
Lech Consulting Sp. z o.o. 67 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
IV SFERA SPOŁECZNA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- Silne poczucie tożsamości kulturowej, - Migracja młodych i wykształconych - Imprezy cykliczne (Festyn Janowiecki mieszkańców do większych miast lub poza połączony z Jarmarkiem Sztuki Ludowej granice kraju, oraz Kiermaszem Kwiatów, Turniej Wiedzy - Postępujące starzenie się społeczeństwa, Pożarniczej), - Wysoki poziom bezrobocia, - Tradycje sportowe (coroczny ogólnopolski - Niska świadomość zdrowotna bieg uliczny im. Tomasz Hopfera, Ludowy społeczeństwa, Klub Sportowy Sparta), - Niska zdolność absolwentów do - Aktywna działalność placówki kulturalnych zatrudnienia (słabe umiejętności i kulturalno-oświatowych (ośrodek praktyczne), kultury, biblioteki i świetlice wiejskie), - Niedostosowane programy nauczania do - Prężnie działające organizacje: orkiestra lokalnego rynku pracy. dęta, chór, kabaret, klub seniora, uczniowski klub społeczny.
SZANSE ZAGROŻENIA
- Możliwości dofinansowania z funduszy - Trudności z rozwiązaniem problemów unijnych projektów szkoleniowych, związanych z transformacją ekonomiczną: - Polityka prorodzinna kraju - wspieranie wzrostem bezrobocia, odpływem młodego kobiet w powrocie do pracy, pokolenia, osłabienia więzi społecznych, - Promocja dorobku kulturowego i tradycji - Obciążenie systemu zdrowia i opieki regionalnych, społecznej będące skutkiem starzenia się - Promocja kształcenia ustawicznego. społeczeństwa, - Niskie nakłady państwa na służbę zdrowia, - Postępujący niż demograficzny.
Lech Consulting Sp. z o.o. 68 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
IV MISJA I WIZJA
Dla prawidłowego planowania zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego niezbędne jest określenie misji i wizji rozwoju.
IV.1. Misja rozwoju
Misja zawiera ogólny kierunek dalszego rozwoju gminy w planowanym horyzoncie czasowym strategii. Stanowi deklarowany sposób osiągnięcia stanu docelowego - wyrażonego w wizji rozwoju. Misja umożliwia skoncentrowanie wysiłków planistycznych i realizacyjnych na określonej grupie celów i zadań realizacyjnych.
MISJA
ROZWÓJ GMINY JANOWIEC WIELKOPOLSKI POPRZEZ INWESTYCJE W NOWOCZESNE ROLNICTWO,
TWORZENIE WARUNKÓW DO ROZWOJU MAŁEJ I ŚREDNIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, POPRAWĘ STANU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ I SPOŁECZNEJ ORAZ WŁAŚCIWE ZAGOSPODAROWANIE WALORÓW TURYSTYCZNYCH, PRZEKŁADAJĄCY SIĘ NA POPRAWĘ JAKOŚCI ŻYCIA ORAZ AKTYWIZACJĘ MIESZKAŃCÓW
Misja będzie realizowana w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju, które zakładają równowagę pomiędzy rozwojem gospodarczym, poszanowaniem praw przyrody i rozwojem społecznym. Rozwój ten zakłada podporządkowanie procesów gospodarczych potrzebie zachowania i ochrony środowiska naturalnego.
Wyrażać się ona będzie przede wszystkim poprzez:
Ø Rozwój gospodarczy poprzez nowoczesne i rozwinięte rolnictwo, stworzenie sprzyjających warunków do rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości oraz wykorzystanie walorów turystycznych gminy; Ø Rozwój infrastruktury przyczyniającej się do poprawy warunków życia mieszkańców oraz podniesienia atrakcyjności inwestycyjnej miasta i gminy; Ø Rozwój sfery przestrzenno-środowiskowej poprzez racjonalne i ekologiczne wykorzystanie zasobów przyrodniczych, uregulowanie gospodarki komunalnej oraz zachowanie ładu przestrzennego; Ø Budowa lokalnej tożsamości i aktywnej integracji społecznej, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz zwiększanie zdolności adaptacyjnej mieszkańców do zmian społecznych i gospodarczych.
Lech Consulting Sp. z o.o. 69 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
IV.2. Wizja rozwoju
Realizacja założeń w ramach czterech sfer – gospodarczej, infrastrukturalnej, przestrzenno-środowiskowej i społecznej ma przyczynić się do osiągnięcia pożądanego obrazu Gminy Janowiec Wielkopolski w przyszłości, wyartykułowanego w wizji rozwoju. Wizja stanowi jeden z podstawowych elementów wpływających na kierunek rozwoju lokalnego na danym terenie. Wyznacza pożądany stan docelowy w określonym momencie w czasie – od roku opracowania strategii do roku 2022, do którego należy dążyć podporządkowując mu wszelkie działania podejmowane na obszarze.
WIZJA
JANOWIEC WIELKOPOLSKI GMINĄ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU, WYWODZĄCEGO SIĘ Z
BALANSU CZTERECH SFER: SILNEGO I ZINTEGROWANEGO KAPITAŁU SPOŁECZNEGO,
KONKURENCYJNEJ GOSPODARKI OPARTEJ NA NOWOCZESNYM ROLNICTWIE I MAŁEJ, ŚREDNIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, ROZWINIĘTEJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ I SPOŁECZNEJ ORAZ RACJONALNIE I EKOLOGICZNIE WYKORZYSTYWANYCH ZASOBACH PRZYRONICZYCH
Lech Consulting Sp. z o.o. 70 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 V PLAN OPERACYJNY STRATEGII ROZWOJU
Na podstawie analizy danych zastanych oraz ewaluacji dotychczas obowiązującej Strategii, a także na podstawie konsultacji społecznych, przeprowadzonych z przedstawicielami różnych środowisk oraz w oparciu o dokonaną tematyczną analizę SWOT, wyznaczono cztery strategiczne cele do realizacji na lata 2012-2022. Po wyznaczeniu celów strategicznych (ogólnych), następnym krokiem było ich doprecyzowanie i pogrupowanie na cele operacyjne (szczegółowe), które z kolei przekładają się na zadania (projekty) realizujące Strategię.
Cele strategiczne to ogólnie i szeroko zdiagnozowane kierunki rozwoju gminy, które obejmują dany obszar problemowy bądź dane pole, w których samorząd realizuje swoje działania. Cele strategiczne określa się w oparciu o problemy kluczowe, wynikające z analizy otoczenia zewnętrznego gminy i jej wewnętrznych atutów i słabości. Realizacja celów strategicznych przejawia się głównie w osiąganiu celów operacyjnych, które stanowią uszczegółowienie tych pierwszych.
Cele operacyjne określają kierunki działania gminy bardziej szczegółowo niż cele strategiczne. Mogą przybierać wymiar bardziej lub mniej konkretny, natomiast ukierunkowane są na osiąganie wymiernych efektów. Cele operacyjne wskazują konkretne narzędzia działania i realizowane są poprzez podejmowanie konkretnych zadań i projektów.
Zadania odnoszące się do poszczególnych celów operacyjnych są konkretnymi wytycznymi dotyczącymi realizacji wizji Strategii Rozwoju. To najbardziej szczegółowa i konkretna część planu operacyjnego. Niektóre zadania mogą przyczynić się do osiągania więcej niż jednego celu operacyjnego a nawet strategicznego. Większość zadań wskazanych w niniejszej Strategii Rozwoju to zadania należące do prerogatyw gminy, jednakże w katalogu zadań znalazły się i takie, do których realizacji niezbędna jest współpraca Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski z innymi samorządami lub instytucjami czy organizacjami działającymi w przestrzeni gminy.
Lech Consulting Sp. z o.o. 71 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
V.1. Sfera infrastrukturalna
Rozwój sfery infrastrukturalnej ma kluczowe znaczenie dla podnoszenia atrakcyjności gminy, zarówno w zakresie poprawy jakości życia jej mieszkańców, jak i pod względem inwestycyjnym. Samorząd lokalny jest animatorem rozwoju lokalnej gospodarki i ponoszenia jakości życia poprzez oferowanie odpowiednio przygotowanej infrastruktury turystycznej. Gmina, dysponując środkami na rozwój i poprawę stanu infrastruktury oraz świadcząc usługi publiczne, może kreować lokalny rynek, dzięki temu pośrednio staje się jednym z największych partnerów oferujących pracę. W zakresie rozwoju infrastruktury technicznej do najważniejszych zadań gminy należą inwestycje w infrastrukturę drogową. Istotnym problemem sieci dróg na terenie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski jest niedoinwestowanie w zakresie modernizacji nawierzchni. Zdiagnozowano kilka punktów krytycznych, w ramach których podjęcie inwestycji usprawni lokalny układ komunikacyjny oraz podniesie atrakcyjność inwestycyjną całej gminy. Do podstawowych zadań gminy, które wyznaczyły cele operacyjne sfery infrastrukturalnej, należą także: rozwój sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, podjęcie działań w kierunku gazyfikacji miasta i gminy oraz poprawa jakości sieci energetycznej. Tego rodzaju infrastruktura ma kluczowe znaczenie w zakresie właściwego zagospodarowania obszarów należących do gminy, a także podnoszenia atrakcyjności osiedleńczej. Niemniej jednak, poza funkcją rozwojową, inwestycje w infrastrukturę kanalizacyjną, wodociągową, gazową czy energetyczną, są konieczne ze względu na potrzebę ich przebudowy czy modernizacji na obszarach, gdzie taka infrastruktura już istnieje. Rozwój sfery infrastrukturalnej obejmuje także konieczność podjęcia działań przyczyniających się do właściwego wykorzystania walorów przyrodniczych w celu nadania im funkcji turystycznych i rekreacyjnych. Przepływająca przez gminę rzeka Wełna stwarza potencjał do rozwoju tego typu usług poprzez zagospodarowanie turystyczne jej terenów nadbrzeżnych. Ponadto Park Miejski w Janowcu Wielkopolskim to doskonałe miejsce do stworzenia małej infrastruktury rekreacyjnej, np. siłowni plenerowej. Z powyższego wstępu wynika, iż wzrost społeczno-gospodarczy Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski będzie możliwy jedynie w przypadku podjęcia różnorodnych działań rozwijających infrastrukturę na jej terenie.
Lech Consulting Sp. z o.o. 72 www.LC.net.pl
73
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
V.2. Sfera gospodarcza
Podejmowanie działań przyczyniających się do rozwoju przedsiębiorczości oraz wzrostu konkurencyjności gospodarczej gminy przekłada się na poprawę jakości życia jej mieszkańców. Im silniejsze i liczniejsze przedsiębiorstwa funkcjonują na obszarze gminy, tym poszczególni mieszkańcy mają większe szanse na godne warunku życia bez konieczności zmiany miejsca zamieszkania czy podejmowania pracy za granicą.
Miasto i Gmina Janowiec Wielkopolski to obszar, gdzie kluczową rolę w gospodarce lokalnej odgrywa rolnictwo. Są to jednak w większości niewielkie gospodarstwa, niedostosowane do aktualnych wymogów unijnych i mało efektywne, które najczęściej oferują zatrudnienie jedynie sezonowo. W związku z powyższym konieczne stają się różnego rodzaju szkolenia i spotkania dla lokalnych rolników, mające na celu doradztwo w zakresie możliwości pozyskania dofinansowania unijnego czy przeprowadzenia zmian podnoszących efektywność tego sektora gospodarki.
Uwarunkowania, w jakich funkcjonują przedsiębiorstwa, zależą od szeregu czynników. Rolą samorządu lokalnego jest kreowanie przyjaznego klimatu dla rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości, w tym wprowadzenie lokalnego systemu ulg podatkowych. Sektor małych i średnich przedsiębiorstw jest wyjątkowo wrażliwy na oddziaływanie niekorzystnych czynników zewnętrznych oraz zmian zachodzących w ich turbulentnym otoczeniu, w związku z czym uwaga samorządu powinna być skupiona szczególnie na wspomnianym sektorze. Wielu małych i średnich przedsiębiorców nie jest w stanie samodzielnie w wystarczającym stopniu wykorzystywać pojawiających się okazji.
Istotnym wsparciem dla lokalnych przedsiębiorstw jest przekazywanie informacji o możliwości pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania, w tym dotacji unijnych. Okazuje się bowiem, iż jedynie niewielka grupa przedsiębiorców stara się o wsparcie, a głównym powodem tej sytuacji jest niewystarczający poziom wiedzy na temat możliwości pozyskania dofinansowania, a także blokada w postaci ogromu formalności, które potencjalny beneficjent pomocy musi wypełnić. Dlatego też szansą na rozwój gospodarczy mogą okazać się różnorodne szkolenia i spotkania dla lokalnych przedsiębiorców, przekazujące rzetelne informacje na temat pojawiających się konkursów, wymaganej dokumentacji aplikacyjnej czy formalności do spełnienia. Takie spotkania i szkolenia mogą być prowadzone przez instytucje otoczenia biznesu.
Rozwój gospodarczy na terenie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski będzie się opierać także o potencjał turystyczny obszaru, w tym wykorzystanie jego korzystnego położenia (w sąsiedztwie Szlaku Piastowskiego, Gniezna i Biskupina, a także pomiędzy aglomeracją bydgoską i poznańską). Należy zatem zaplanować działania przyczyniające się do rozwoju turystyki w gminie, w tym turystki weekendowej i agroturystyki, a także budować – wspólnie z ościennymi gminami – zintegrowaną promocję i informację turystyczną.
Le ch Consulting Sp. z o.o. 74 www.LC.net.pl
SFERA GOSPODARCZA
CEL STRATEGICZNY: Rozwój gospodarczy poprzez nowoczesne i rozwinięte rolnictwo, stworzenie sprzyjających warunków do rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości oraz wykorzystanie walorów turystycznych gminy
CEL OPERACYJNY 4 CEL OPERACYJNY 1 CEL OPERACYJNY 2 CEL OPERACYJNY 3
Unowocześnianie rolnictwa i Tworzenie korzystnych Tworzenie warunków Tworzenie warunków do lepszego wykorzystania możliwości rozwój przemysłu rolno- warunków do rozwoju małej i przyczyniających się do wzrostu turystycznych, przyczyniających się spożywczego średniej przedsiębiorczości atrakcyjności inwestycyjnej gminy do rozwoju gospodarczego gminy ZADANIA ZADANIA ZADANIA ZADANIA
1. Doradztwo dla rolników w 1. Wprowadzenie lokalnego 1. Zwiększanie oferty usług 1. Wspieranie rozwoju turystyki zakresie podnoszenia systemu ulg podatkowych inwestycyjnych na ternie gminy weekendowej i pobytowej efektywności działalności 2. Organizacja szkoleń i 2. Zwiększanie dostępności usług 2. Tworzenie warunków do rozwoju
rolniczej i dostosowania jej spotkań dotyczących okołobiznesowych agroturystyki do wymogów unijnych możliwości pozyskania 3. Preferencje dla inwestorów 3. Wykorzystanie sąsiedztwa Szlaku
2. Tworzenie i promocja środków finansowych na lokalnych Piastowskiego do promowania rozpoczęcie lub rozwój nowoczesnej bazy walorów gminy produkcyjnej działalności gospodarczej
3. Tworzenie warunków do 3. Rozwój infrastruktury rozwoju przemysłu okołobiznesowej
przetwórczego, obsługującego rolnictwo
rodzime
75
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
V.3. Sfera przestrzenno-środowiskowa
Rozwój w sferze przestrzenno-środowiskowej opiera się głównie na realizowaniu zadań gminnych z poszanowaniem i racjonalnym wykorzystaniem zasobów przyrodniczych.
Powyższa zasada odnosi się m.in. do prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami, w ramach której konieczna jest rekultywacja zamkniętego składowiska odpadów, a także podjęcie działań zmierzających do zmniejszania ilości składowanych odpadów, a zwiększania ilości odpadów poddawanych segregacji, biodegradacji i unieszkodliwianiu.
Poszanowanie i rozwój sfery przestrzenno-środowiskowej wyraża się również w ochronie powietrza atmosferycznego, w tym propagowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Jednym z najbardziej istotnych zadań w tym zakresie powinna być termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej.
Edukacja ekologiczna to kolejne przedsięwzięcie zawierające się w rozwoju sfery przestrzenno-środowiskowej. Przejawia się ona w formowaniu wiedzy, a także rozwijaniu wrażliwości oraz chęci działania na rzecz kształtowania i ochrony środowiska. Aktualnie narasta konieczność przewartościowania postaw społecznych względem przyrody. Dlatego też istotną rolę w tym zakresie powinien spełniać spójny system edukacji i wychowania środowiskowego, nie tylko dzieci i młodzieży, ale także osób dorosłych.
W zakresie rozwoju przestrzennego należy podjąć kroki przyczyniające się do kompleksowego i zaplanowanego zagospodarowania terenu miasta oraz zapewnienia ładu przestrzennego na obszarze gminy. Z uwagi na korzystne położenie geograficzne Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski, szansą dla samorządu jest również wykorzystanie tego faktu dla podnoszenia atrakcyjności jego terenów. Należy więc podjąć działania przyczyniające się do integracji społecznej i gospodarczej z powiatem oraz współpracy z ościennymi gminami w zakresie promocji regionu w oparciu o walory turystyczne Pałuk.
Lech Consulting Sp. z o.o. 76 www.LC.net.pl
SFERA PRZESTRZENNO-ŚRODOWISKOWA
CEL STRATEGICZNY: Rozwój sfery przestrzenno-środowiskowej poprzez racjonalne i ekologiczne wykorzystanie zasobów przyrodniczych, uregulowanie
gospodarki komunalnej oraz zachowanie ładu przestrzennego
CEL OPERACYJNY 1 CEL OPERACYJNY 2 CEL OPERACYJNY 3 CEL OPERACYJNY 4 CEL OPERACYJNY 5 CEL OPERACYJNY 6 Ochrona powietrza Ochrona wód Realizacja działań Regulacja systemu Wdrożenie systemu Wykorzystanie atmosferycznego i powierzchniowych i przyczyniających się do edukacji sprzyjającego położenia gospodarki zapobieganie jego podziemnych oraz kompleksowego ekologicznej geograficznego w celu odpadami zanieczyszczeniu oraz zagospodarowanie doliny zagospodarowania terenu mieszkańców podwyższenia wykorzystanie rzeki Wełny i terenów miasta oraz zapewnienia ładu atrakcyjności gminy odnawialnych źródeł energii przybrzeżnych jezior przestrzennego w gminie
ZADANIA ZADANIA ZADANIA ZADANIA ZADANIA ZADANIA 1. Rekultywacja 1. Termomodernizacja 1. Regulacja, bieżąca 1. Akcje o 1. Podnoszenie atrakcyjności 1. Podwyższenie składowiska w budynków użyteczności konserwacja i charakterze terenów pod budownictwo standardu dróg Zrazimiu publicznej oczyszczanie rzeki Wełny i ekologicznym na mieszkaniowe łączących gminę z 2. Zmiana systemów terenów przylegających terenie gminy 2. Racjonalne 2. Uzbrojenie terenów aglomeracjami ogrzewania w obiektach do jej koryta 2. Edukacja zagospodarowanie przemysłowych miasta między bydgoską i poznańską odpadów użyteczności publicznej 2. Ochrona czystości jezior ekologiczna w ulicą Nową a ulicą Zieloną 2. Integracja społeczna i komunalnych 3. Zwiększanie terenów na terenie gminy szkołach w 3. Zagospodarowanie pustych 3. Zmniejszenie ilości zielonych na terenie miasta 3. Współpraca oparciu o lokalne przestrzeni pomiędzy gospodarcza z azbestu na terenie i gminy międzygminna w celu walory istniejącymi obiektami powiatem gminy 4. Wykorzystanie właściwego utrzymania przyrodniczo- 4. Opracowanie koncepcji 3. Współpraca z odnawialnych źródeł energii stanu rzeki Wełny krajoznawcze 4. Zagospodarowanie zagospodarowania żwirowiska ościennymi gminami w na terenie gminy Zahamowanie spływu 3. Stworzenie ścieżki osadów, 4. w Żużołach zakresie promocji kompostów i nieczystości do rzeki ekologicznej na 5. Opracowanie planu regionu w oparciu o odpadów nie terenie gminy 4. Zwiększenie ilości miejscowego terenów walory turystyczne ulegających form ochrony mieszkaniowych w Pałuk biodegradacji przyrody na miejscowości Flantrowo terenie gminy
77
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
V.4. Sfera społeczna
Szeroko rozumiany rozwój społeczny przekłada się bezpośrednio na poprawę jakości życia mieszkańców gminy. Priorytetowe znaczenie w tym zakresie posiadają zagadnienia związane z aktywizacją rynku pracy, podnoszeniem jakości kształcenia i wyrównywania szans rozwojowych młodego pokolenia, poprawą jakości świadczonej opieki zdrowotnej i społecznej, a także zapobieganiem patologiom i wykluczeniu społecznemu oraz zachowaniem ładu i porządku publicznego.
Problem bezrobocia dotyczy – z różnym natężeniem – większości gmin w regionie. W Mieście i Gminie Janowiec Wielkopolski udział osób bezrobotnych zarejestrowanych w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym na koniec grudnia 2010 r. wyniósł 13,7%. Wobec powyższego ważne staje się podejmowanie i kontynuowanie kompleksowych działań aktywizujących rynek pracy, w tym organizowanie szkoleń i kursów oferujących przekwalifikowanie zawodowe osób bezrobotnych lub zagrożonych utratą pracy. Sprawdzonym narzędziem jest także krzewienie postaw przedsiębiorczych, czyli wsparcie procesu samozatrudnienia oraz pomoc osobom zakładającym własną działalność gospodarczą.
Istotnym problemem zauważalnym w gminie jest niska aktywność społeczna mieszkańców, ich brak zainteresowania sprawami gminy czy niski stopień integracji społecznej. Pomóc przezwyciężyć ten problem mogą m.in. świetlice wiejskie czy inne tego typu formy wspólnego spędzania czasu.
Sfera społeczna obejmuje także rozwój edukacji i poprawę warunków kształcenia w gminie. Modernizacja placówek oświatowych wpływa bowiem na podnoszenie poziomu zdobywania wiedzy, umiejętności i wychowania, a to z kolei przekłada się na wyrównywanie szans i pełniejszy rozwój młodego pokolenia mieszkańców.
Instytucje tworzące gminną politykę społeczną w głównej mierze powinny opierać się na działaniach profilaktycznych, bowiem zapobieganie problemom i ich rozwiązywanie na wczesnym etapie pozwoli ograniczać negatywne ich efekty (marginalizacja i wykluczenie społeczne). Obok profilaktyki ważne jest także rozwijanie takich instrumentów reagowania, które przynosić będą pożądane efekty w przypadku wystąpienia u rodzin i osób trudnych sytuacji, którym nie są oni w stanie samodzielnie przeciwdziałać.
Poziom bezpieczeństwa publicznego i socjalnego jest jednym z elementów jakości życia i wpływa na atrakcyjność zamieszkiwania na danym terenie. Dlatego w ramach niniejszego celu realizowany będzie także szereg spójnych działań z zakresu promocji zdrowia, efektywności działań z pomocy społecznej, organizowania systemu opieki nad rodziną i dzieckiem oraz stworzenia skutecznego systemu rehabilitacji osób niepełnosprawnych i opieki nad osobami starszymi.
Lech Consulting Sp. z o.o. 78 www.LC.net.pl
79
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
VI ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI WYŻSZEGO RZĘDU
Cele strategiczne i operacyjne określone w Strategii Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 pokrywają się z celami przedstawionymi w dokumentach strategicznych wyższego rzędu. Zgodność tę przeanalizowano na podstawie następujących dokumentów:
· Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015; · Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013; · Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2007-2020; · Strategia Rozwoju Powiatu Żnińskiego na lata 2012-2022.
Lech Consulting Sp. z o.o. 80 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Narodowe Strategiczne Strategia Rozwoju Strategia Rozwoju Kraju Strategia Rozwoju Powiatu Wielkopolski na lata 2012- Ramy Odniesienia 2007- Województwa Kujawsko- 2007-2015 Żnińskiego na lata 2012-2022 2022 2013 Pomorskiego 2007-2020
Cel operacyjny
CEL STRATEGICZNY I: Rozwój infrastruktury przyczyniającej się do poprawy warunków życia mieszkańców oraz podnoszenia atrakcyjności inwestycyjnej miasta i gminy
Poprawa stanu dróg i Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 3. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny IV.1. Rozbudowa połączeń komunikacyjnych infrastruktury technicznej i Budowa i modernizacja 2. Unowocześnienie i modernizacja infrastruktury społecznej infrastruktury technicznej struktury funkcjonalno- drogowej Infrastruktura techniczna: i społecznej mającej przestrzennej regionu: a)Modernizacja podstawowe znaczenie infrastruktury dla wzrostu Poddziałanie 2.2.1. Poprawa transportowej konkurencyjności Polski dostępności komunikacyjnej regionu; Podziałanie 2.2.2. Unowocześnienie układów transportowych wewnątrzregionalnych Rozbudowa sieci Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 3. Priorytetowy obszar działań Cel strategiczny IV. Rozbudowa, kanalizacyjnej i infrastruktury technicznej i Budowa i modernizacja 2. Unowocześnienie modernizacja i unowocześnienie wodociągowej na terenie społecznej infrastruktury technicznej struktury funkcjonalno- infrastruktury, sprzyjającej gminy oraz poprawa Infrastruktura techniczna: i społecznej mającej przestrzennej regionu: społeczno-gospodarczemu dostępności i jakości wody Modernizacja i rozbudowa podstawowe znaczenie rozwojowi powiatu pitnej infrastruktury wymogiem dla wzrostu Podziałanie 2.2.4 Rozwój gospodarczym i konkurencyjności Polski: infrastruktury gospodarki cywilizacyjnym wodnej Priorytet 5. Rozwój Zapewnienie i rozwój
81
obszarów wiejskich. infrastruktury ochrony c)Rozwój i poprawa środowiska infrastruktury technicznej i społecznej na obszarach wiejskich Podjęcie działań w Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 3. Priorytetowy obszar działań Cel strategiczny IV. Rozbudowa, kierunku gazyfikacji miasta infrastruktury technicznej i Budowa i modernizacja 2. Unowocześnienie modernizacja i unowocześnienie i gminy społecznej infrastruktury technicznej struktury funkcjonalno- infrastruktury, sprzyjającej Infrastruktura techniczna: i społecznej mającej przestrzennej regionu: społeczno-gospodarczemu Modernizacja i rozbudowa podstawowe znaczenie rozwojowi powiatu infrastruktury wymogiem dla wzrostu Podziałanie 2.2.3. Rozwój i gospodarczym i konkurencyjności Polski unowocześnienie pozostałej cywilizacyjnym infrastruktury technicznej i Priorytet 5. Rozwój mieszkalnictwa obszarów wiejskich. c)Rozwój i poprawa infrastruktury technicznej i społecznej na obszarach wiejskich Poprawa jakości sieci Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 3. Priorytetowy obszar działań Cel strategiczny IV. Rozbudowa, energetycznej i dostępu do infrastruktury technicznej i Budowa i modernizacja 2. Unowocześnienie modernizacja i unowocześnienie Internetu społecznej infrastruktury technicznej struktury funkcjonalno- infrastruktury, sprzyjającej Infrastruktura techniczna: i społecznej mającej przestrzennej regionu: społeczno-gospodarczemu c)Rozwój infrastruktury podstawowe znaczenie rozwojowi powiatu teleinformatycznej dla wzrostu Podziałanie 2.3.1. Rozwój d)Rozwój infrastruktury konkurencyjności Polski infrastruktury energetyki teleinformatycznej Rozwój infrastruktury Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 4. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny IV.2. Rozwój turystycznej i rekreacyjnej infrastruktury technicznej i Podniesienie 1. Rozwój nowoczesnej bazy turystyczno-rekreacyjnej w społecznej konkurencyjności i gospodarki: oparciu o dziedzictwo kulturowe Infrastruktura społeczna: innowacyjności Podziałanie 1.3.2. Rozwój i zasoby naturalne c)Infrastruktura kultury, przedsiębiorstw, w tym sektora usług turystycznych
82
turystyki i sportu – szczególnie inwestycje i wsparcie dla sektora wytwórczego o turystyki wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług: Rozwój sektora usług.
CEL STRATEGICZNY II: Rozwój gospodarczy poprzez nowoczesne i rozwinięte rolnictwo, stworzenie sprzyjających warunków do rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości oraz wykorzystanie walorów turystycznych gminy
Unowocześnianie Priorytet 5. Rozwój Cel 6. Priorytetowy obszar działań Cel strategiczny III. Wzrost rolnictwa i rozwój obszarów wiejskich. Wyrównywanie szans 1. Rozwój nowoczesnej konkurencyjności gospodarczej przemysłu rolno – a)rozwój rozwojowych i gospodarki: Powiatu Żnińskiego poprzez spożywczego przedsiębiorczości i wspomaganie zmian Podziałanie 1.2.1. wykorzystanie potencjału aktywności pozarolniczej; strukturalnych na Wspieranie adaptacji turystyczno-rekreacyjnego i b)Wzrost konkurencyjności obszarach gospodarstw rolnych do tworzenie warunków gospodarstw rolnych wiejskich: funkcjonowania na umożliwiających zrównoważony Wspomaganie zmian współczesnych rynkach rozwój lokalny strukturalnych rolnych Podziałanie 1.2.2. Wzmacnianie konkurencyjności przetwórstwa rolno- spożywczego Tworzenie korzystnych Priorytet 1. Wzrost Cel 2. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny III.3. Rozwój i warunków do rozwoju konkurencyjności i Poprawa jakości kapitału 1.Rozwój nowoczesnej promocja małej i średniej małej i średniej innowacyjności ludzkiego i zwiększenie gospodarki: przedsiębiorczości przedsiębiorczości gospodarki: spójności społecznej: Tworzenie warunków Działanie1.1. Kreowanie b)Rozwój sprzyjających warunków przedsiębiorczości – przedsiębiorczości przedsiębiorczości i Kształtowanie warunków upowszechniania innowacji
83
pobudzających przedsiębiorczość
Priorytet 3. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości:
a)Tworzenie warunków sprzyjających przedsiębiorczości i zmniejszanie obciążeń pracodawców Tworzenie warunków Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 5. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny III.2. przyczyniających się do infrastruktury technicznej i Wzrost konkurencyjności 2. Unowocześnienie Podnoszenie atrakcyjności wzrostu atrakcyjności społecznej polskich regionów i struktury funkcjonalno- inwestycyjnej powiatu inwestycyjnej gminy Infrastruktura techniczna: przeciwdziałanie ich przestrzennej regionu Modernizacja i rozbudowa marginalizacji infrastruktury wymogiem społecznej, gospodarczej i gospodarczym i przestrzennej cywilizacyjnym Cel 6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich Tworzenie warunków do Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 4. Priorytetowy obszar działań Cel strategiczny III. Wzrost lepszego wykorzystania infrastruktury technicznej i Podniesienie 1.Rozwój nowoczesnej konkurencyjności gospodarczej możliwości turystycznych, społecznej konkurencyjności i gospodarki: Powiatu Żnińskiego poprzez przyczyniających się do Infrastruktura społeczna: innowacyjności wykorzystanie potencjału rozwoju gospodarczego c)Infrastruktura kultury, przedsiębiorstw, w tym Działanie 1.3. Promocja turystyczno-rekreacyjnego i gminy turystyki i sportu – szczególnie rozwoju turystyki tworzenie warunków
84
inwestycje i wsparcie dla sektora wytwórczego o Priorytetowy obszar działań umożliwiających zrównoważony turystyki wysokiej wartości 2. Unowocześnienie rozwój lokalny dodanej oraz rozwój struktury funkcjonalno- sektora usług: przestrzennej regionu: Rozwój sektora usług. Działanie 2.5 Promocja dziedzictwa kulturowego
CEL STRATEGICZNY III: Rozwój sfery przestrzenno-środowiskowej poprzez racjonalne i ekologiczne wykorzystanie zasobów przyrodniczych, uregulowanie gospodarki komunalnej oraz zachowanie ładu przestrzennego
Regulacja systemu Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 3. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny I.3. gospodarki odpadami infrastruktury technicznej i Budowa i modernizacja 2. Unowocześnienie Współtworzenie warunków dla społecznej infrastruktury technicznej struktury funkcjonalno- prawidłowej gospodarki Infrastruktura techniczna: i społecznej mającej przestrzennej regionu: odpadami i zapobiegania e)Rozwój infrastruktury podstawowe znaczenie powstawania zanieczyszczeń ochrony środowiska dla wzrostu Podziałanie 2.2.3. Rozwój i konkurencyjności Polski: unowocześnienie pozostałej Zapewnienie i rozwój infrastruktury technicznej i infrastruktury ochrony mieszkalnictwa środowiska Priorytetowy obszar działań 2. Unowocześnienie struktury funkcjonalno- przestrzennej regionu: Działanie 2.6. Zachowanie i wzbogacanie zasobów środowiska przyrodniczego Ochrona powietrza Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 3. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny I.2. Wzmocnienie atmosferycznego i infrastruktury technicznej i Budowa i modernizacja 2. Unowocześnienie potencjału ekologicznego w zapobieganie jego społecznej infrastruktury technicznej struktury funkcjonalno- powiecie i skuteczna ochrona zanieczyszczeniu oraz Infrastruktura techniczna: i społecznej mającej przestrzennej regionu: zasobów naturalnych wykorzystanie d)Rozwój infrastruktury podstawowe znaczenie Działanie 2.6. Zachowanie i odnawialnych źródeł energetyki dla wzrostu wzbogacanie zasobów
85
energii e)Rozwój infrastruktury konkurencyjności Polski: środowiska przyrodniczego ochrony środowiska Dywersyfikacja źródeł energii oraz ograniczenie negatywnej presji sektora energetycznego na środowisko naturalne Ochrona wód Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 3. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny I.2. Wzmocnienie powierzchniowych i infrastruktury technicznej i Budowa i modernizacja 2. Unowocześnienie potencjału ekologicznego w podziemnych oraz społecznej infrastruktury technicznej struktury funkcjonalno- powiecie i skuteczna ochrona zagospodarowanie doliny Infrastruktura techniczna: i społecznej mającej przestrzennej regionu: zasobów naturalnych rzeki Wełny e)Rozwój infrastruktury podstawowe znaczenie Działanie 2.6. Zachowanie i ochrony środowiska dla wzrostu wzbogacanie zasobów konkurencyjności Polski: środowiska przyrodniczego Zapewnienie i rozwój infrastruktury ochrony środowiska Wdrożenie systemu Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 2. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny I.2. Wzmocnienie edukacji ekologicznej infrastruktury technicznej i Poprawa jakości kapitału 2. Unowocześnienie potencjału ekologicznego w mieszkańców społecznej ludzkiego i zwiększenie struktury funkcjonalno- powiecie i skuteczna ochrona Infrastruktura społeczna: spójności społecznej: przestrzennej regionu: zasobów naturalnych Wzrost poziomu edukacji a)Rozwój infrastruktury społeczeństwa oraz Działanie 2.6. Zachowanie i edukacji poprawa jakości wzbogacanie zasobów kształcenia środowiska przyrodniczego Realizacja działań Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 5. Priorytetowy obszar działań Cel strategiczny IV. Rozbudowa, przyczyniających się do infrastruktury technicznej i Wzrost konkurencyjności 2. Unowocześnienie modernizacja i unowocześnienie kompleksowego społecznej polskich regionów i struktury funkcjonalno- infrastruktury, sprzyjającej zagospodarowania terenu Infrastruktura techniczna: przeciwdziałanie ich przestrzennej regionu: społeczno-gospodarczemu miasta oraz zapewnienia Modernizacja i rozbudowa marginalizacji Działanie 2.1 Wspieranie rozwojowi powiatu ładu przestrzennego w infrastruktury wymogiem społecznej, gospodarczej i rozwoju sieci osadniczej gminie gospodarczym i przestrzennej cywilizacyjnym Cel 6.
86
Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich Wykorzystanie Priorytet 6. Rozwój Cel 5. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny I.1. sprzyjającego położenia regionalny i podniesienie Wzrost konkurencyjności 2. Wyeksponowanie i wzrost geograficznego w celu spójności terytorialnej. polskich regionów i Unowocześnienie struktury znaczenia położenia podwyższenia przeciwdziałanie ich funkcjonalno-przestrzennej geograficznego dla rozwoju atrakcyjności gminy a)Podniesienie marginalizacji regionu: powiatu konkurencyjności polskich społecznej, gospodarczej i Działanie 2.1. Wspieranie regionów przestrzennej rozwoju sieci osadniczej
CEL STRATEGICZNY IV: Budowa lokalnej tożsamości i aktywnej integracji społecznej, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz zwiększenie zdolności adaptacyjnej mieszkańców do zmian społecznych i gospodarczych
Podjęcie działań Priorytet 3. Wzrost Cel 2. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny II.2. zmierzających do zatrudnienia i podniesienie Poprawa jakości kapitału 3. Rozwój zasobów ludzkich: Przeciwdziałanie bezrobociu i zmniejszenia bezrobocia i jego jakości ludzkiego i zwiększenie aktywizacja lokalnego rynku aktywizacji lokalnego spójności społecznej: Działanie 3.3. Promocja pracy rynku pracy a)Tworzenie warunków Aktywna polityka rynku zatrudnienia osób sprzyjających pracy; pozostających bez pracy lub przedsiębiorczości i Tworzenie warunków zagrożonych jej utratą zmniejszanie obciążeń sprzyjających pracodawców przedsiębiorczości
c)Inicjatywy na rzecz równości szans na rynku pracy
87
f)Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy
Priorytet 5. Rozwój obszarów wiejskich
a)Rozwój przedsiębiorczości i aktywności pozarolniczej
b)Wzrost konkurencyjności gospodarstw rolnych
d)Wzrost jakości kapitału ludzkiego oraz aktywizacja zawodowa mieszkańców wsi Poprawa warunków do Priorytet 4. Budowa Cel 2. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny II.3. Zapewnienie rozwoju aktywności zintegrowanej wspólnoty Poprawa jakości kapitału 3. Rozwój zasobów ludzkich: opieki społecznej oraz wsparcia społecznej i integracji społecznej i jej ludzkiego i zwiększenie osób niepełnosprawnych oraz różnych środowisk bezpieczeństwa spójności społecznej: Działanie 3.5. Integracja osób z zaburzeniami społecznych Zintegrowana wspólnota Wzrost poziomu edukacji społeczno-zawodowa i psychicznymi, aktywna walka z społeczeństwa oraz bezpieczeństwo ludności patologiami i przeciwdziałanie c)Promocja polityki poprawa jakości wykluczeniu społecznemu integracji społecznej, w kształcenia tym prorodzinnej, zwłaszcza w zakresie Cel 6. funkcji ekonomicznych, Wyrównywanie szans opiekuńczych i rozwojowych i wychowawczych wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach Wiejskich
88
Poprawa warunków Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 2. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny III.1. Rozwój zdobywania wiedzy, infrastruktury technicznej i Poprawa jakości kapitału 3. Rozwój zasobów ludzkich: jakości i poziomu wykształcenia umiejętności i wychowania społecznej ludzkiego i zwiększenie mieszkańców, dostosowanego poprzez inwestycje w Infrastruktura społeczna. spójności społecznej: Działanie 3.1. Budowa do wymogów rynku pracy infrastrukturę edukacyjną Wzrost poziomu edukacji społeczeństwa opartego na a)Rozwój infrastruktury społeczeństwa oraz wiedzy edukacji poprawa jakości kształcenia Tworzenie warunków do Priorytet 3. Wzrost Cel 2. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny III.1. Rozwój pełnego rozwoju młodego zatrudnienia i podniesienie Poprawa jakości kapitału 3. Rozwój zasobów ludzkich: jakości i poziomu wykształcenia pokolenia mieszkańców jego jakości ludzkiego i zwiększenie mieszkańców, dostosowanego spójności społecznej: Działanie 3.1. Budowa do wymogów rynku pracy c)Dostosowanie oferty Wzrost poziomu edukacji społeczeństwa opartego na edukacyjnej do potrzeb społeczeństwa oraz wiedzy rynku pracy poprawa jakości kształcenia Poprawa opieki Priorytet 2. Poprawa stanu Cel 3. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny IV.4. Rozwój zdrowotnej oraz pomocy infrastruktury technicznej i Budowa i modernizacja 3. Rozwój zasobów ludzkich: infrastruktury związanej z opieką społecznej społecznej infrastruktury technicznej społeczną i służbą zdrowia Infrastruktura społeczna i społecznej mającej Działanie 3.4. Promocja i podstawowe znaczenie profilaktyka zdrowia b)Infrastruktura ochrony dla wzrostu zdrowia i socjalna konkurencyjności Polski: Wsparcie podstawowej infrastruktury społecznej Podjęcie działań na rzecz Priorytet 4. Budowa Cel 2. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny II.3. Zapewnienie rozwiązywania trudnych zintegrowanej wspólnoty Poprawa jakości kapitału 3. Rozwój zasobów ludzkich: opieki społecznej oraz wsparcia problemów społecznych w społecznej i jej ludzkiego i zwiększenie osób niepełnosprawnych oraz obszarach zagrożonych bezpieczeństwa spójności społecznej: Działanie 3.5 Integracja osób z zaburzeniami patologiami Zintegrowana wspólnota Przeciwdziałanie ubóstwu społeczno-zawodowa i psychicznymi, aktywna walka z i zapobieganie bezpieczeństwo ludności patologiami i przeciwdziałanie c)Promocja polityki wykluczeniu społecznemu wykluczeniu społecznemu
89
integracji społecznej, w tym prorodzinnej, zwłaszcza w zakresie funkcji ekonomicznych, opiekuńczych i wychowawczych Zapewnienie Priorytet 4. Budowa Cel 2. Priorytetowy obszar działań Cel operacyjny II.4. Zapewnienie bezpieczeństwa oraz zintegrowanej wspólnoty Poprawa jakości kapitału 3. Rozwój zasobów ludzkich: bezpieczeństwa oraz ładu i porządku publicznego społecznej i jej ludzkiego i zwiększenie porządku publicznego bezpieczeństwa spójności społecznej: Poddziałanie 3.5.3. Poprawa Bezpieczeństwo stanu bezpieczeństwa zewnętrzne i wewnętrzne ludności
b)Bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny
90
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
VII MECHANIZM WDRAŻANIA I MONITOROWANIA STRATEGII
VII.1 Wdrażanie
Zaplanowanie mechanizmu wdrażania i monitorowania Strategii Rozwoju jest konieczne dla sprawnego i zgodnego z założeniami wielokierunkowego rozwoju gminy. Samo posiadanie Strategii Rozwoju nie gwarantuje bowiem odniesienia sukcesu. Aby strategia mogła przynieść zaplanowane efekty, konieczne jest konsekwentne czuwanie nad jej realizacją. Wdrażanie postanowień strategii wymaga starannego określenia uwarunkowań organizacyjnych oraz wprowadzenia odpowiednich systemów monitorowania procesu realizacji. Wdrażanie Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski polega w głównej mierze na systematycznym planowaniu i przeprowadzaniu zadań, których cele będą zbieżne z celami dokumentu strategicznego, a tym samym będą się przyczyniać do realizacji misji oraz do osiągania wizji Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski. Narzędziami służącymi wdrożeniu Strategii Rozwoju będą coroczne budżety, wieloletnie plany finansowe oraz aktualnie obowiązujące i wprowadzone w przyszłości dokumenty programowe. Wdrażanie Strategii Rozwoju jest procesem ciągłym i często nie kończy się z okresem upłynięcia czasu obowiązywania dokumentu. Pełne osiągnięcie założonych celów nie jest bowiem możliwe w okresie 10-letnim, na jaki sporządzana jest strategia, jednakże poprzez realizowanie zaplanowanych zadań strategicznych samorząd zbliża się do osiągnięcia pożądanego stanu. Proces wdrażania Strategii Rozwoju często wiąże się także z koniecznością jej aktualizacji, jeżeli zajdą okoliczności, które powodują zmianę pewnych założeń lub niemożność ich spełnienia. W związku z powyższym system wdrażania Strategii Rozwoju powinien zawierać następujące elementy: Ø przygotowanie propozycji przedsięwzięć (wniosków inwestycyjnych) wynikających z zadań zwartych w Strategii, a następnie ich zebranie i przedstawienie Radzie Miejskiej; Ø przedyskutowanie przez Radę Miejską zaproponowanych do realizacji przedsięwzięć i poddanie ich ocenie według przyjętych kryteriów; Ø uwzględnienie przewidzianych na kolejny rok zadań / inwestycji i ujęcie ich w planowanym budżecie; Ø sprawozdanie z realizacji przedsięwzięć zawartych w Strategii Rozwoju, przedkładane Radzie Miasta nie rzadziej niż raz na dwa lata;
Lech Consulting Sp. z o.o. 91 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Ø aktualizację Strategii Rozwoju, jeżeli zajdą okoliczności wymagające dostosowania do dokumentu do nowych okoliczności.
VII.2. Monitoring i ewaluacja
Monitoring Strategii Rozwoju to proces ciągły, polegający na kontrolowaniu jej realizacji, ocenie stopnia uzyskanych efektów społecznych i gospodarczych, wynikających z przeprowadzenia zadań zawartych w Strategii. Aby dokument o charakterze strategicznym był efektywnie wdrażany, wymagana jest kontrola procesu jego realizacji. Pomiar i kontrola działań strategicznych w gminie powinna być odpowiedzią na dwie znaczące kwestie: czy Strategia Rozwoju jest rzeczywiście realizowana i czy przynosi zamierzone skutki, rozumiane jako wypełnienie celów operacyjnych i celów strategicznych dokumentu. Zasadniczą przesłanką monitoringu Strategii Rozwoju, a jednocześnie podstawą jego skutecznego wdrażania jest reagowanie na ujawniające się różnice pomiędzy założeniami a rzeczywistością, w związku z czym Strategia jest dokumentem otwartym, umożliwiającym wprowadzenie zapisów wynikających ze zmieniających się warunków. Monitoring realizacji Strategii Rozwoju opiera się na dwóch zasadniczych funkcjach: sprawdzającej i korygującej. · funkcja sprawdzająca – przejawia się w systematycznym zestawianiu zaplanowanych zadań w stosunku do faktycznie realizowanych przedsięwzięć, a także na wskazywaniu zadań niemożliwych do wykonania wraz z podaniem przyczyn takiej sytuacji; · funkcja korygująca – służy wprowadzeniu zmian lub poprawek do zapisów Strategii Rozwoju, które są konieczne ze względu na zmianę istotnych okoliczności, których nie można było przewidzieć w fazie konstruowania dokumentu. Korekta może również wynikać z faktu przyjęcia niewłaściwych założeń.
Monitoring Strategii Rozwoju umożliwia:
· bieżącą ocenę realizacji zaplanowanych zadań,
· wypełnianie celów operacyjnych i celów strategicznych,
· planowanie ewentualnych zmian procesu realizacji Strategii,
· dokonywanie bieżących korekt i poprawek,
· uzyskanie mierzalnych wyników progresji osiągnięcia celów,
· informowanie społeczności lokalnej o postępie procesu realizacji Strategii Rozwoju.
Lech Consulting Sp. z o.o. 92 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Monitoring Strategii Rozwoju opiera się na założeniu, iż uchwalenie dokumentu planistycznego stanowi etap inicjujący właściwe poczynania strategiczne w aspekcie rozwoju gminy, nie natomiast koniec tych prac. Opracowanie Strategii Rozwoju Gminy Janowiec Wielkopolski jest zatem dopiero początkiem działalności strategicznej na okres najbliższych 10 lat.
Nadzór nad realizacją Strategii Rozwoju będzie się odbywał w trzech kierunkach:
1) aktualizacja danych diagnozujących gminę – sporządzając diagnozę i raport stanu obecnego w Mieście i Gminie Janowiec Wielkopolski posłużono się danymi głównie z 2010 roku, a także – dla celów porównawczych – z danymi z lat poprzednich. W celu efektywnego wykorzystania opracowanych zestawień należy aktualizować istniejące dane. Jest to zasadniczy element monitoringu Strategii, dający możliwość obserwacji dynamiki zmian zachodzących w poszczególnych dziedzinach funkcjonowania oraz dostrzegania kształtujących się trendów;
2) nadzór nad realizacją przyjętych celów operacyjnych oraz analiza i ocena interwencji na poziomie celów strategicznych – sformułowanie głównych problemów w gminie w oparciu o wnioski z diagnozy stanu obecnego, a następnie trafne określenie celów rozwojowych, reagujących na sytuację problemową, pozwala utrzymywać właściwy tor rozwoju Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski. Tego typu nadzór pozwala na realizację działań zmierzających we wskazanym, założonym w Strategii kierunku. W czasie realizacji założeń strategicznych należy mieć na uwadze, aby sformułowana wizja oraz cele operacyjne miały swe odzwierciedlenie w planowanych konkretnych zadaniach i ich efektywnym wdrażaniu;
3) nadzór nad zasadnością utrzymania lub modyfikacja wyznaczonych celów i działań strategicznych – decyzja o ewentualnej zmianie celów operacyjnych czy strategicznych zależy przede wszystkim od tzw. luki efektywności, czyli różnicy pomiędzy wyznaczonymi kierunkami rozwoju a wynikami wdrażania zamierzonych celów. Jeżeli pojawia się rozbieżność pomiędzy planami a realiami, wówczas należy skorygować priorytety rozwojowe czy odnoszące się do nich zadania.
W nawiązaniu do powyższych analiz można przyjąć, iż monitorowanie procesu wdrażania Strategii Rozwoju, nadzór nad realizacją zadań oraz ewentualną modyfikację założeń strategicznych można ogólnie nazwać ewaluacją strategii rozwoju.
Ewaluacja strategii Rozwoju Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski będzie opierała się na trzech rodzajach ocen: · ocena przed realizacją działań (ewaluacja ex ante) – ewaluację tę stosuje się przy ocenie sytuacji wyjściowej. Ewaluacja ex ante odpowiada na pytanie, czy i w jaki sposób strategia wpłynie na grupy docelowe, i jak przyczyni się do poprawy sytuacji w gminie;
Lech Consulting Sp. z o.o. 93 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
· ocena w trakcie realizacji działań (ewaluacja ex tempore) – odpowiada na pytanie, czy przyjęte cele i podjęte w następstwie działania zmierzają w wytyczonym kierunku; · ocena po zrealizowaniu działań (ewaluacja ex post) – ocena długoterminowego wpływu strategii na grupy docelowe – ewaluacja ta odpowiada na pytanie, czy efekty wynikłe z zastosowania strategii są trwałe.
Ewaluacja wymusza jednak opracowanie szeregu wskaźników agregujących na poziomie strategicznym wyniki działań podejmowanych na rzecz rozwoju Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski w ramach opracowanej Strategii. Stopień realizacji przedsięwzięć mierzony wskaźnikami może wpływać na modyfikację przyjmowanych w następnych latach działań i celów. Wskaźniki te będą wykorzystywane przy opracowaniu sprawozdań z realizacji planów strategicznych. Poniżej przedstawiono przykładowe wskaźniki, które mogą posłużyć do badania realizacji określonych zadań i wytyczonych celów. Wskaźniki te przyporządkowano poszczególnym celom operacyjnym, a wyznaczono je w oparciu o zadanie, które mają poszczególne cele operacyjne realizować.
SFERA INFRASTRUKTURALNA
Cel operacyjny Wskaźniki realizacji celów i zadań strategii
Poprawa stanu dróg i połączeń · Długość przebudowanych / zmodernizowanych komunikacyjnych dróg gminnych; · Długość wybudowanych dróg gminnych; · Liczba wybudowanych obiektów infrastruktury drogowej, poprawiających bezpieczeństwo uczestników ruchu; · Liczba nowych punktów świetlnych; · Długość wybudowanych ciągów pieszych. Rozbudowa sieci kanalizacyjnej i · Długość wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej; wodociągowej na terenie miasta · Długość wybudowanej sieci kanalizacji i gminy oraz poprawa deszczowej; dostępności i jakości wody · Długość przebudowanej / zmodernizowanej sieci pitnej wodociągowej; · Liczba przebudowanych / zmodernizowanych stacji ujęć wody; · Liczba wybudowanych kolektorów ściekowych / sanitarnych; · Liczba wybudowanych przydomowych oczyszczalni ścieków; · Objętość zutylizowanych odpadów ściekowych.
Lech Consulting Sp. z o.o. 94 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Podjęcie działań w kierunku · Długość wybudowanej sieci gazowej; gazyfikacji miasta i gminy · Liczba gospodarstw domowych przyłączonych do sieci gazowej. Poprawa jakości sieci · Liczba wybudowanych punktów świetlnych na energetycznej i dostępu do terenie miasta i gminy; Internetu · Długość zmodernizowanej linii niskiego napięcia; · Długość wybudowanej sieci informatycznej; · Liczba gospodarstw domowych podłączonych do sieci informatycznej. Rozwój infrastruktury · Powierzchnia zagospodarowanych turystyczni turystycznej i rekreacyjnej terenów nabrzeżnych przy rzece Wełnie i nad jeziorami; · Liczba wybudowanych miejsc parkingowych; · Długość wybudowanych ścieżek rowerowych; · Powierzchnia terenów parku miejskiego, zagospodarowanych na cele rekreacyjne;
SFERA GOSPODARCZA
Cel operacyjny Wskaźniki realizacji celów i zadań strategii
Unowocześnianie rolnictwa i · Liczba godzin doradztwa dla rolników w zakresie rozwój przemysłu rolno – podnoszenia efektywności działalności rolniczej; spożywczego · Liczba rolników objętych doradztwem; · Liczba gospodarstw rolnych objętych nowoczesną bazą produkcyjną. Tworzenie korzystnych · Liczba przedsiębiorstw objętych lokalnym warunków do rozwoju małej i systemem ulg podatkowych; średniej przedsiębiorczości · Liczba godzin szkoleń dla osób zainteresowanych rozpoczęciem działalności gospodarczej; · Liczba godzin szkoleń dla przedsiębiorców zainteresowanych pozyskaniem zewnętrznych środków finansowych; Tworzenie warunków · Liczba nowych inwestycji w gminie; przyczyniających się do wzrostu · Liczba przedsiębiorstw korzystających z usług atrakcyjności inwestycyjnej infrastruktury okołobiznesowej. gminy
Tworzenie warunków do · Liczba nowopowstałych punktów świadczących lepszego wykorzystania usługi turystyczne; możliwości turystycznych, · Liczba zarejestrowanych gospodarstw przyczyniających się do rozwoju agroturystycznych; gospodarczego gminy
Lech Consulting Sp. z o.o. 95 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
SFERA PRZESTRZENNO-ŚRODOWISKOWA
Cel operacyjny Wskaźniki realizacji celów i zadań strategii
Regulacja systemu gospodarki · Powierzchnia zrekultywowanego składowiska odpadami odpadów; · Ilość odpadów poddanych segregacji; · Ilość odpadów składowanych na składowisku odpadów; · Ilość zagospodarowanych odpadów nie podlegających biodegradacji. Ochrona powietrza · Liczba budynków użyteczności publicznej atmosferycznego i zapobieganie poddanych termomodernizacji; jego zanieczyszczeniu oraz · Ilość energii zaoszczędzonej w wyniku realizacji wykorzystanie odnawialnych działań termomodernizacyjnych; źródeł energii · Powierzchnia nowo zagospodarowanych terenów zielonych na obszarze miasta i gminy; · Liczba przeprowadzonych przedsięwzięć z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Ochrona wód · Powierzchnia oczyszczonych terenów powierzchniowych i przylegających do rzeki Wełny i terenów podziemnych oraz przybrzeżnych jezior; zagospodarowanie doliny rzeki · Liczba zbiorników wodnych poddanych Wełny i terenów przybrzeżnych oczyszczaniu; jezior · Ilość nieczystości zahamowanych przed spływem do rzeki. Wdrożenie systemu edukacji · Liczba akcji o charakterze ekologicznym, ekologicznej mieszkańców przeprowadzonych na terenie miasta i gminy; · Liczba godzin przeprowadzonych zajęć szkolnych z zakresu edukacji ekologicznej; · Liczba obiektów z zakresu edukacji ekologicznej, stworzonych na ternie gminy; · Liczba form ochrony przyrody, stworzonych na ternie gminy. Realizacja działań · Powierzchnia terenów uzbrojonych na potrzeby przyczyniających się do budownictwa mieszkaniowego; kompleksowego · Powierzchnia terenów uzbrojonych pod zagospodarowania terenu działalność przemysłową; miasta oraz zapewnienia ładu · Powierzchnia terenów objętych miejscowym przestrzennego w gminie planem zagospodarowania przestrzennego. Wykorzystanie sprzyjającego · Długość zmodernizowanych dróg o znaczeniu położenia geograficznego w celu strategicznym w kontekście współpracy z
Lech Consulting Sp. z o.o. 96 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022 podwyższenia atrakcyjności aglomeracjami bydgoską i poznańską; gminy · Liczba przedsięwzięć z zakresu promocji regionu w oparciu o walory turystyczne Pałuk, przeprowadzonych z ościennymi gminami.
SFERA SPOŁECZNA
Cel operacyjny Wskaźniki realizacji celów i zadań strategii
Podjęcie działań zmierzających · Liczba osób zagrożonych wykluczeniem, które do zmniejszenia bezrobocia i dostosowały swoje kwalifikacje zawodowe do aktywizacji lokalnego rynku aktualnych potrzeb rynku pracy; pracy · Liczba godzin przeprowadzonych kursów i szkoleń, podnoszących umiejętności zawodowe oraz kwalifikacje osób zagrożonych wykluczeniem,. · Inne Poprawa warunków do rozwoju · Liczba wybudowanych / przebudowanych aktywność społecznej i integracji obiektów sprzyjających integracji społecznej; różnych środowisk społecznych · Liczba utworzonych świetlic wiejskich; · Liczba utworzonych placów zabaw dla dzieci; · Liczba przedsięwzięć kulturalnych sprzyjających integracji społecznej; · Liczba przedsięwzięć wspierających integrację osób niepełnosprawnych ze społecznością. Poprawa warunków zdobywania · Liczba przebudowanych / zmodernizowanych wiedzy, umiejętności i placówek kulturalno – oświatowych na terenie wychowania poprzez inwestycje miasta i gminy; w infrastrukturę edukacyjną · Liczba wybudowanych / zmodernizowanych przyszkolnych obiektów sportowych; · Powierzchnia wybudowanych / zmodernizowanych przyszkolnych obiektów sportowych; · Liczba godzin przeprowadzonych zajęć pozaszkolnych. Tworzenie warunków do · Liczba osób, którym udzielono pomocy pełnego rozwoju młodego materialnej celem wspierania kształcenia; pokolenia mieszkańców · Liczba godzin przeprowadzonych zajęć szkolnych, traktujących o aktualnych potrzebach rynku pracy. Poprawa opieki zdrowotnej oraz · Przebudowany / zmodernizowany ośrodek pomocy społecznej pomocy społecznej; · Liczba osób objętych programem mającym na celu zapobieganie wykluczeniu społecznemu; · Liczba osób, którym udzielono usług medycznych.
Lech Consulting Sp. z o.o. 97 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Podjęcie działań na rzecz · Liczba rodzin objętych monitoringiem środowisk rozwiązywania trudnych patologicznych; problemów społecznych w · Liczba osób – ofiar pomocy w rodzinie, którym obszarach zagrożonych gmina udzieliła pomocy; patologiami · Liczba godzin przeprowadzonych zajęć w szkołach w zakresie profilaktyki uzależnień. Zapewnienie bezpieczeństwa · Liczba zainstalowanych obiektów bezpieczeństwa oraz porządku publicznego komunikacyjnego; · Powierzchnia utworzonego miasteczka ruchu drogowego; · Liczba zainstalowanych obiektów monitoringu wizyjnego w miejscach publicznych.
Lech Consulting Sp. z o.o. 98 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
SPIS TABEL
Tabela 1. Udział ludności miejskiej w gminach miejsko-wiejskich Powiatu Żnińskiego...... 16 Tabela 2. Liczba ludności miejscowości wiejskich należących do Gminy Janowiec Wielkopolski...... 19 Tabela 3. Struktura ludności według płci i wieku w okresie 2006-2010 ...... 20 Tabela 4. Ludność gminy Janowiec Wielkopolski według wieku w latach 2001-2010...... 21 Tabela 5. Ruch naturalny według płci w latach 2006-2010 r...... 22 Tabela 6. Ruch migracyjny w latach 2007-2010...... 24 Tabela 7. Porównanie wskaźników na tle powiatu i województwa...... 24 Tabela 9. Stopa bezrobocia w Powiecie Żnińskim na tle województwa i kraju w %...... 26 Tabela 10. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w ogólnej licznie osób w wieku produkcyjnym w gminach Powiatu Żnińskiego...... 27 Tabela 11. Struktura i zmiany liczby zarejestrowanych bezrobotnych na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski ...... 28 Tabela 12. Struktura bezrobotnych w Gminie Janowiec Wielkopolski...... 29 Tabela 13. Struktura własnościowa podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w Mieście i Gminie Janowiec Wielkopolski w latach 2006 -2010 ...... 31 Tabela 14. Charakterystyka podmiotów gospodarczych Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski według sekcji PKD 2007 – sektor prywatny...... 33 Tabela 15. Liczba uczniów w poszczególnych placówkach oświatowych...... 35 Tabela 16. Współczynnik skolaryzacji netto w Mieście i Gminie Janowiec Wielkopolskim dla szkół podstawowych i gimnazjów [%]...... 36 Tabela 17. Liczba komputerów z dostępem do Internetu, przeznaczonych do użytku uczniów...... 36 Tabela 18. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów...... 36 Tabela 19. Pomoc udzielona przez Miejsko-Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu Wielkopolskim...... 42 Tabela 20. Wykaz dróg na terenie Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski...... 44 Tabela 21. Zestawienie dróg powiatowych na terenie Gminy Janowiec Wielkopolski...... 44 Tabela 22. Charakterystyka gospodarki wodno – kanalizacyjnej w Gminie i Mieście Janowiec Wielkopolski ...... 47 Tabela 23. Zużycie wody z wodociągów na 1 mieszkańca gminy i miasta Janowiec Wielkopolski...... 48 Tabela 24. Charakterystyka gospodarki odpadami w Gminie i Mieście Janowiec Wielkopolski...... 49 Tabela 25. Wykaz podmiotów gospodarczych świadczących usługi na rzecz gospodarki odpadami w 2010 roku...... 49 Tabela 26. Dochody Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 w zł...... 54
Lech Consulting Sp. z o.o. 99 www.LC.net.pl
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski na lata 2012-2022
Tabela 27. Wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 w zł ...... 56 Tabela 28. Wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski według działów w ostatnich latach w zł...... 58 Tabela 29. Dochody i wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski w 2010 r. według działów Klasyfikacji Budżetowej w zł...... 59 Tabela 30. Struktura wykonania dochodów własnych w 2010 roku...... 60 Tabela 31. Dochody na 1 mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin województwa kujawsko-pomorskiego...... 61 Tabela 32. Dochody ogółem na 1 mieszkańca w latach 2007-2010 w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin ościennych...... 62 Tabela 33. Dochody własne i własne-podatkowe na 1 mieszkańca w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin ościennych...... 63
SPIS WYKRESÓW
Wykres 1. Ludność Gminy Janowiec Wielkopolski ogółem w okresie 2001 – 2010...... 15 Wykres 2. Dynamika zmian ludności w mieście i na obszarze wiejskim Gminy Janowiec Wielkopolski w okresie 2001 – 2010...... 16 Wykres 3. Procentowy rozkład mieszkańców na terenach wiejskich Gminy Janowiec Wielkopolski wg miejscowości – stan na 30.06.2011 rok...... 18 Wykres 4. Udział grup wiekowych w strukturze społecznej Miasta i Gminy Janowiec Wielkopolski w okresie 2006 – 2010...... 21 Wykres 5. Ruch naturalny w Gminie Janowiec Wielkopolski w latach 2006 – 2010 ...... 23 Wykres 6. Miesięczna stopa bezrobocia w ostatnich dwóch latach w %...... 27 Wykres 7. Liczba bezrobotnych w Gminie Janowiec Wielkopolski w podziale na obszar miejski i wiejski w 2011 r...... 29 Wykres 8. Liczba podmiotów gospodarczych ogółem zarejestrowanych w latach 2006 – 2010 ...... 31 Wykres 9. Wybrane pozycje dochodów własnych Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 w złotych...... 54 Wykres 10. Wydatki Gminy Janowiec Wielkopolski w latach 2006-2009 według działów...... 57 Wykres 11. Dochody ogółem na 1 mieszkańca w latach 2007-2010 w Gminie Janowiec Wielkopolski na tle gmin ościennych...... 62
Lech Consulting Sp. z o.o. 100 www.LC.net.pl