Szczeciński Obszar Metropolitalny
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
SZCZECIŃSKI OBSZAR METROPOLITALNY Strategia rozwoju 2020 Członkowie Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ul. Korsarzy 34, 70-540 Szczecin www.wzp.pl Urząd Miasta Szczecin pl. Armii Krajowej 1, 70-456 Szczecin www.szczecin.pl, www.szczecin.eu Starostwo Powiatowe w Policach ul. Tanowska 8, 72-010 Police www.policki.pl Urząd Gminy Dobra ul. Szczecińska 16a, 72-003 Dobra www.dobraszczecinska.pl Urząd Gminy i Miasta Goleniów pl. Lotników 1, 72-100 Goleniów www.goleniow.pl Urząd Miasta i Gminy Gryfino ul. 1 Maja 16, 74-100 Gryfino www.gryfino.pl Urząd Gminy Kobylanka ul. Szkolna 12, 73-108 Kobylanka www.kobylanka.pl Urząd Gminy Kołbaskowo Kołbaskowo 106, 72-001 Kołbaskowo www.kolbaskowo.pl Urząd Miasta i Gminy Nowe Warpno pl. Zwycięstwa 1, 72-022 Nowe Warpno www.nowewarpno.pl Urząd Miasta i Gminy Police ul. Stefana Batorego 3, 72-010 Police www.police.pl Urząd Gminy Stare Czarnowo ul. Św. Floriana 10, 74-106 Stare Czarnowo www.stareczarnowo.pl Urząd Miejski w Stargardzie Szczecińskim ul. Czarnieckiego 17, 73-110 Stargard Szczeciński www.stargard.pl Urząd Gminy Stargard Szczeciński Rynek Staromiejski 5, 73-110 Stargard Szczeciński www.gmina.stargard.pl Urząd Gminy Stepnica ul. Kościuszki 4, 72-112 Stepnica www.stepnica.pl Urząd Miasta Świnoujście ul. Wojska Polskiego 1/5, 72-600 Świnoujście www.swinoujscie.pl Opracowanie dokumentu: Biuro Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego Fotografie: Marek Czasnojć, Cezary Skórka, Damian Róż Projekt graficzny i skład: Walkowska Wydawnictwo – Adrian Łaskarzewski, Szymon Jeż ISBN 978-83-937626-6-8 Wydawca: Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, ul. Janosika 8, 71-424 Szczecin, www.som.szczecin.pl Dokument opracowano w ramach realizacji projektu: „Strategia Rozwoju Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego sposobem na skuteczne podnoszenie jakości usług publicznych” 2 Szczeciński Obszar Metropolitalny w przestrzeni europejskiej i krajowej Szczeciński Obszar Metropolitalny (SOM) jest jednym nadgranicznym położeniu. Znajduje się w strefie oddzia- z głównych elementów polskiego i europejskiego ływania większych zagranicznych metropolii. Szczegól- układu osadniczego. W klasyfikacji Sieci Europejskich nie silny jest wpływ niemieckiej metropolii stołecznej Regionów i Obszarów Metropolitalnych (METREX) oraz Berlina oraz transgranicznego szwedzko-duńskiego Europejskiej Sieci Obserwacyjnej Planowania Prze- Regionu Øresund wraz z Kopenhagą, pełniącego rolę strzennego (ESPON) wskazuje się Szczecin i jego obszar metropolii bałtyckiej. W otoczeniu zewnętrznym SOM funkcjonalny jako „słabe MEGA” – obszar metropolitalny ten właśnie region jest obszarem największego wzrostu o charakterze wzrostowym, w swojej początkowej fa- w basenie południowego Bałtyku. zie, posiadający policentryczną strukturę osadnictwa, co jest dobrym warunkiem do osiągnięcia zrównowa- Potencjał ludnościowy SOM (40% ogółu mieszkańców żonego rozwoju i zwiększenia konkurencyjności w Unii województwa), przestrzenny (12,2% powierzchni wo- Europejskiej. jewództwa) i gospodarczy (45,8% ogółu podmiotów gospodarczych) określa rangę SOM w skali regionu za- Szczeciński Obszar Metropolitalny, liczący powyżej 687 chodniopomorskiego, wskazuje także na skalę powią- tys. mieszkańców (2013), o powierzchni 2 795 km, jest zań funkcjonalnych (społecznych, gospodarczych, prze- ośrodkiem metropolitalnym o unikalnym w skali kraju strzennych, komunikacyjnych) w ramach obszaru. 3 SOM składa się z ośrodka centralnego – miasta woje- terenie Niemiec. W ostatnich latach podjęto się odbudo- wódzkiego Szczecina i powiązanego z nim funkcjonal- wy powiązań w sferze podstawowej obsługi i korzysta- nie najbliższego otoczenia. W planie zagospodarowania nia z wybranych usług (w zakresie handlu, gastronomii przestrzennego województwa zachodniopomorskiego i częściowo transportu). Położenie Szczecińskiego Ob- za najsilniej powiązany ze Szczecinem uznano obszar szaru Metropolitalnego determinuje również jego zna- gmin: Dobra (Szczecińska), Goleniów, Gryfino, Kobylan- czenie w rozwoju Euroregionu Pomerania i współpracy ka, Kołbaskowo, Nowe Warpno, Stepnica, Police, Stare transgranicznej oraz transnarodowej w Regionie Morza Czarnowo, Stargard Szczeciński, a także miasto Stargard Bałtyckiego. Szczeciński i miasto Świnoujście. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Szczecin jest największym ośrodkiem miejskim w wo- 2030 przyjmuje, że podstawą rozwoju przestrzennego jewództwie zachodniopomorskim, liczącym ponad Polski do roku 2030 ma być policentryczna metropolia 409 tys. mieszkańców (2013), stanowiącym źródło naj- sieciowa, do której należy 10 głównych miast, w tym ważniejszych impulsów wzrostu dla obszaru metropo- Szczecin i Wrocław – a ośrodkiem metropolitalnym je litalnego; centrum administracyjnym, gospodarczym, łączącym ma być Poznań. Ten policentryczny układ ma kulturalnym i akademickim, ważnym ośrodkiem por- być uzupełniony miastami o znaczeniu krajowym: Zie- towym i komunikacyjnym; równocześnie jest miastem lona Góra, Gorzów Wielkopolski oraz najważniejszymi rdzeniowym szczecińskiego obszaru metropolitalnego. ośrodkami regionalnymi Koszalin, Legnica, Jelenia Góra. Szczecin, z racji swojego położenia, pełnionych funkcji Funkcjonalne podwiązanie tych miast do głównych oraz silnego oddziaływania na stronę niemiecką, wpły- ośrodków życia społeczno-gospodarczego kraju da im- wa na kształtowanie się transgranicznego regionu me- puls rozwojowy obszarom peryferyjnym Polski Zachod- tropolitalnego, będącego bezpośrednim zewnętrznym niej i Pomorzu Środkowemu. otoczeniem dla SOM. Szczecin jest ważnym elementem układu metropolital- Z uwagi na brak dużych ośrodków miejskich mogących nego w Polsce Zachodniej – Szczecin-Poznań-Wrocław. pełnić funkcję metropolitalne we wschodnich regio- Wokół tego obszaru dokonywać się ma integracja go- nach przygranicznych Niemiec, regionalna strefa od- spodarcza i z niego transmitowane mają być innowacje działywania miasta rdzeniowego SOM wykracza poza na cały obszar pogranicza. Niezbędne jest wzmocnie- granice kraju poprzez rozszerzenie wpływu obszaru nie powiązań infrastrukturalnych między metropolia- metropolitalnego Szczecina na przygraniczne gminy mi. Głównym problemem rozwoju Szczecina w skali niemieckie. Istotnym ograniczeniem jest tu jednak brak kraju jest słaba dostępność do centralnej Polski oraz silnych powiązań funkcjonalnych i administracyjnych słabe powiązania komunikacyjne z innymi ośrodkami Szczecina i jego otoczenia z obszarem oddziaływania na regionalnymi. Szczeciński Obszar Metropolitalny na tle krajowych obszarów funkcjonalnych wydajność przeciętne przeciętna przeciętna pracowników - miesięczne podatek PIT na PKB per capita1) długość życia długość życia stopa bezrobocia3) wartość dodana ludność6) wynagrodzenie mieszkańca7) mężczyzny2) kobiety2) brutto na brutto5) pracującego4) 2012 2013 2011 2012 2012 2012 2011 2012 zł lata lata % zł zł os. zł POLSKA 39 652,0 72,7 81,0 8,8% 96 262,0 3 744,4 38 533 299 687,4 WZP 33 492,0 72,6 80,5 10,0% 96 327,0 3 417,8 1 721 405 590,8 SOM 35 637,8 (8) 72,6 (13) 80,3 (15) 7,2% (13) 100 136,1 (5) 3 701,2 (7) 686 900 (8) 812,7 (14) MOF WARSZAWA 82 314,5 (1) 73,6 (5) 81,3 (6) 5,6% (5) 144 923,0 (1) 4 771,1 (1) 2 806 449 (1) 1 673,5 (1) POM 60 330,9 (2) 74,1 (3) 80,8 (9) 3,9% (2) 110 463,7 (2) 3 849,0 (3) 1 015 302 (6) 1 064,1 (3) MOF WROCŁAW 49 135,6 (3) 73,5 (6) 81,1 (8) 5,0% (3) 102 003,0 (4) 3 751,0 (6) 870 546 (7) 1 081,1 (2) GOM 37 751,3 (7) 73,0 (8) 80,7 (10) 6,1% (6) 99 214,1 (6) 4 000,3 (2) 1 256 948 (3) 886,1 (9) Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS. 1) PKB per capita dla Miejskich Obszarów Funkcjonalnych (MOFs) i SOM/POM/ GOM obliczone jako średnia ważona liczbą mieszkańców podregionów (dane dostępne dla NTS 3) 2) przeciętna długość życia mieszkańców MOFs i SOM /POM/GOM obliczona jako średnia dla podregionów (dane dostępne dla NTS 3) 3) stopa bezrobocia obliczona jako relacja liczby bezrobotnych do ludności w wieku produkcyjnym (dane dostępne dla NTS 5) 4) wartość dodana brutto na pracującego dla MOF i SOM/POM/GOM obliczona jako średnia ważona liczbą pracujących (dane dostępne dla NTS 3) 5) przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto dla MOFs i SOM/POM/GOM obliczone jako średnia ważona liczbą pracujących (dane dostępne dla NTS 4) 6) ludność obliczona na podstawie przyjętej delimitacji MOFs oraz SOM/POM/GOM 7) podatek PIT obliczony jako udział gmin w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa, przeliczony na mieszkańca MOFs oraz SOM/POM/GOM wg przyjętej delimitacji (dane dostępne dla NTS 5). 4 Wyzwania SOM Jednym z głównych wyzwań dla SOM w nadchodzą- z faktu istnienia znacznego rozdrobnienia interesów cych latach jest potrzeba dookreślenia i wzmoc- i słabego poczucia przynależności terytorialnej, jaką nienia funkcji metropolitalnych Szczecina – miasta wyrażają podmioty tworzące obszar funkcjonalny. Ich centralnego obszaru metropolitalnego, które powinno przyszłe relacje powinny być rezultatem wypracowania budować swoją metropolitalność poprzez rozwój sieci nowej jakości układu terytorialnego. Rozpoznawal- powiązań globalnych. ność szczecińskiego obszaru funkcjonalnego zwią- zana jest z nowym wizerunkiem metropolii o szerokich Należy również, przy współudziale podmiotów publicz- kompetencjach, w tym tych transgranicznych. Marka nych, prywatnych i społeczności lokalnych, wypraco- metropolii musi być wyrazem woli współdziałania gmin wać sprawnie funkcjonujący system zarządzania i wynikać z wyznaczenia i konsekwentnego wdrażania obszarem metropolitalnym, który pozwoli na lepszą