• Abstract and Figures
• Public Full-text

Natuurlijk Rotterdam Stadsnatuur tot op de bodem: de kleine modderkruiper Mark Grutters [ecoloog, bureau Stadsnatuur Rotterdam; [email protected]] voedsel aanwezig is. In Rotterdam is de soort overal verspreid over de stad te vinden. Zo zijn ze in veel wateren in het Zuiderpark en omgeving aangetroffen, en ook in de slootjes langs het oude haven- spoor in Charlois. Verspreid in Ommoord en Prinsenland worden kleine modderkruipers in allerlei kleine watergangen aangetroffen en onlangs ving ik vele tientallen exemplaren langs de Strekkade in Hillegersberg-Schiebroek. Deze laatste is een bredere, visrijke watergang waar ook veel rivier- donderpad (Cottus perifretum) werd gevangen, samen met nog verschil- G Een kleine modderkruiper met kenmerkend vlekkenpatroon en tastdraden; Delft 24 oktober 2007. lende algemenere vissoorten. In (Garry Bakker) de wijk Nesselande zijn ook veel vangsten gedaan. In deze wijk lig- e kleine modderkruiper is een overdag verscholen houden, weg- gen veel recent aangelegde sloten, Dbijzonder, maar onopvallend gekropen in de bodem of de onder- met vaak natuurvriendelijke, onbe- visje. Hoewel de meeste mensen, watervegetatie. Een bijzondere schoeide oevers en schoon, helder ook de hengelaars onder ons, de eigenschap is dat ze ook onder water. Deze staan in verbinding vis waarschijnlijk nooit hebben zuurstofarme omstandigheden kun- met het buitengebied, waar de gezien, is het toch een algemene nen overleven. Dat doen ze via soort ongetwijfeld ook algemeen soort in Rotterdamse wateren. Bij darmademhaling waarbij ze, nadat is. Zo hebben bemonsteringen het geven van ecologische advie- ze aan de oppervlakte een hap in onder andere Schieveen en zen heeft bSR vaak te maken met lucht genomen hebben, zuurstof Overschie aangetoond dat de soort de kleine modderkruiper omdat via een haarvatenstelsel rond de zeer algemeen voorkomt in allerlei deze een wettelijk beschermde darmen in het bloed opnemen. Aan poldersloten aan de noordrand van status heeft. Waarom wordt zo’n de bek zitten zes tastdraden, wat al Rotterdam. algemene vis zo weinig gezien en een indicatie is van de manier van waarom wordt hij ook beschermd? voedsel zoeken. Met de bek wor- Europese bescherming den organisch materiaal en insec- De verspreidingskaart van de Ecologie tenlarven uit het bodemsubstraat kleine modderkruiper in Nederland De kleine modderkruiper (Cobitis gefilterd. laat zien dat hij eigenlijk overal taenia) is een bruingrijs gevlekt De kleine modderkruiper leeft in voorkomt behalve op de hogere visje met een langgerekt, wormach- verschillende typen wateren, van zandgronden en in Zeeland. Vooral tig lichaam van 8 tot 13 centimeter. stilstaand tot langzaam stromend. in laag Nederland, waaronder Zoals de naam al doet vermoeden, De voorkeur gaat uit naar wat de laagveen- en zeekleigebieden is hij niet in scholen zwemmend zanderige of modderige bodems in Noord- en Zuid-Holland, is 24 [1] 2012 aan de oppervlakte te zien. Kleine waarin veel voedsel te vinden is. hij erg algemeen. De reden dat modderkruipers zijn echte bodem- Zuurstofarme sloten met een flinke de soort wettelijke bescherming bewoners die vooral in de avond baggerachterstand worden meestal geniet is hier dan ook niet direct en nacht actief zijn en die zich gemeden omdat daar vaak geen uit af te leiden. Ons land vormt S t r a a t g r a s 13 Natuurlijk Rotterdam daardoor zelden met de kleine modderkruiper in aanraking. Twee methodes die wel bruikbaar zijn voor het vangen van kleine mod- derkruipers zijn elektronisch vissen, waarbij vissen worden verdoofd met een spanningsveld, of schep- pen met schepnetten. Wij van bSR gebruiken bij dit soort onderzoek steevast het schepnet. Om aanwe- zigheid van kleine modderkruipers vast te kunnen stellen moet het G Een juist gevangen kleine modderkruiper in typisch biotoop; augustus 2010, wetering Oude Bovendijk, schepnet daarbij goed over en ook Rotterdam. (Garry Bakker) door de bodem worden getrok- ken. Daarbij gebruiken we liever echter een belangrijk onderdeel in geen al te grofmazig net, omdat de Europese verspreiding van de dan veel jonge modderkruipertjes kleine modderkruiper. In België en door de mazen van het net weten Duitsland, met uitzondering van te glippen. Deze aanpak kan in de Noord-Duitsland, is hij een stuk goede sloten al snel vele tientallen G Ecologen van bureau Stadsnatuur bemonsteren een sloot in een woonwijk; 29 oktober 2009, Sportdorp, minder algemeen. Dit is dan ook modderkruipers opleveren. Tijdens Rotterdam. (Mark Grutters) de reden dat de soort beschermd veldwerk met het schepnet tonen wordt middels de Europese zelfs ervaren sportvisser belangstel- ander overtollig water af te voe- Habitatrichtlijn. Door implementatie ling om eindelijk eens een kleine ren. Geadviseerd wordt die dan van deze Europese richtlijn wordt modderkuiper te zien. zodanig in te richten dat de kleine de soort in Nederland beschermd modderkruiper er weer kan leven, door de Flora- en faunawet. Deze Beschermende maatregelen dit als compensatie voor het ver- wet bepaalt dat de ‘gunstige Wat nu als uit onderzoek blijkt dwenen leefgebied. Hierbij kan bij- staat van instandhouding’ van de dat er inderdaad kleine modder- voorbeeld gedacht worden aan het soort op landelijk niveau niet in kruipers voorkomen in een water- aanbrengen van natuurvriendelijke, het geding mag komen. Kortom, gang die gedempt moet worden, onbeschoeide oevers. Ook kunnen het verspreidingsgebied mag niet bijvoorbeeld vanwege bouwplan- andere in de buurt gelegen water- kleiner worden en de Nederlandse nen? Een belangrijk deel van het gangen door soortgelijke maatre- populatie moet op lange termijn advies dat bSR geeft bestaat uit gelen worden verbeterd als leefge- stand kunnen houden. Omdat de het aangeven van de mogelijk- bied. Zo zorgen we er niet alleen aantalsontwikkeling op landelijke heden die de ontwikkelaar heeft voor dat de projectontwikkelaar schaal nog onbekend is, wordt binnen de kaders van de wet. zijn project uit kan voeren zonder de staat van instandhouding in de Men dient daarbij zoveel mogelijk de wet te overtreden, maar ook dat praktijk op regionaal niveau beke- schade aan de aanwezige dieren de kleine modderkruiper, hoewel ken. te voorkomen. Daarom wordt het meestal ongezien, een algemene, vergraven van watergangen in de beschermde vis in de Rotterdamse Scheppen koude wintermaanden afgeraden; wateren blijft. F Deze bescherming heeft tot gevolg kleine modderkruipers houden in dat de kleine modderkruiper gere- die periode namelijk hun winterrust geld het onderwerp is van ecolo- in de modderlaag op de bodem Nieuwe natuurwet? gische adviezen die door bureau en kunnen daarom niet vluchten. Als de plannen voor een nieuwe Stadsnatuur worden opgesteld. Bij het dempen van de watergang ‘natuurwet’ van staatssecretaris Wateren waarin de soort zich zelf is ook vaak een ecoloog van Bleker doorgaan, vervalt voor voortplant mogen namelijk niet als bSR betrokken om onnodige sterfte veel soorten de wettelijke bescher- gevolg van ruimtelijke ingrepen van vissen te voorkomen. Geregeld ming. Maar omdat de kleine ongeschikt worden. Een groot deel worden daarbij de schepnetten modderkruiper door de Europese van het werk dat bSR uitvoert, weer ter hand genomen om alle Habitatrichtlijn is beschermd, bestaat dan ook uit het aantonen kleine modderkruipers uit de half geldt dit niet voor deze soort. van de aan- of afwezigheid van leeggepompte sloot te vangen en Zijn bescherming zal dan worden kleine modderkruipers in specifieke uit te zetten in een geschikte nabij- beperkt tot Natura 2000-gebieden, 24 [1] 2012 wateren. Kleine modderkruipers gelegen sloot. terwijl veel kleine modderkruipers zijn vanwege hun dieetkeuze Vaak komt er in het te ontwik- daarbuiten voorkomen. helaas moeilijk met de hengel kelen gebied wel weer een nieuwe te vangen. Hengelaars komen watergang te liggen om regen- en S t r a a t g r a s 14.

Load more

  2

Copy Link