Natuurlijk Rotterdam

Stadsnatuur tot op de bodem: de kleine modderkruiper Mark Grutters [ecoloog, bureau Stadsnatuur Rotterdam; [email protected]]

voedsel aanwezig is. In Rotterdam is de soort overal verspreid over de stad te vinden. Zo zijn ze in veel wateren in het Zuiderpark en omgeving aangetroffen, en ook in de slootjes langs het oude haven- spoor in Charlois. Verspreid in Ommoord en Prinsenland worden kleine modderkruipers in allerlei kleine watergangen aangetroffen en onlangs ving ik vele tientallen exemplaren langs de Strekkade in Hillegersberg-Schiebroek. Deze laatste is een bredere, visrijke watergang waar ook veel rivier- donderpad (Cottus perifretum) werd gevangen, samen met nog verschil- G Een kleine modderkruiper met kenmerkend vlekkenpatroon en tastdraden; Delft 24 oktober 2007. lende algemenere vissoorten. In (Garry Bakker) de wijk Nesselande zijn ook veel vangsten gedaan. In deze wijk lig- e kleine modderkruiper is een overdag verscholen houden, weg- gen veel recent aangelegde sloten, Dbijzonder, maar onopvallend gekropen in de bodem of de onder- met vaak natuurvriendelijke, onbe- visje. Hoewel de meeste mensen, watervegetatie. Een bijzondere schoeide oevers en schoon, helder ook de hengelaars onder ons, de eigenschap is dat ze ook onder water. Deze staan in verbinding vis waarschijnlijk nooit hebben zuurstofarme omstandigheden kun- met het buitengebied, waar de gezien, is het toch een algemene nen overleven. Dat doen ze via soort ongetwijfeld ook algemeen soort in Rotterdamse wateren. Bij darmademhaling waarbij ze, nadat is. Zo hebben bemonsteringen het geven van ecologische advie- ze aan de oppervlakte een hap in onder andere Schieveen en zen heeft bSR vaak te maken met lucht genomen hebben, zuurstof Overschie aangetoond dat de soort de kleine modderkruiper omdat via een haarvatenstelsel rond de zeer algemeen voorkomt in allerlei deze een wettelijk beschermde darmen in het bloed opnemen. Aan poldersloten aan de noordrand van status heeft. Waarom wordt zo’n de bek zitten zes tastdraden, wat al Rotterdam. algemene vis zo weinig gezien en een indicatie is van de manier van waarom wordt hij ook beschermd? voedsel zoeken. Met de bek wor- Europese bescherming den organisch materiaal en insec- De verspreidingskaart van de Ecologie tenlarven uit het bodemsubstraat kleine modderkruiper in Nederland De kleine modderkruiper (Cobitis gefilterd. laat zien dat hij eigenlijk overal taenia) is een bruingrijs gevlekt De kleine modderkruiper leeft in voorkomt behalve op de hogere visje met een langgerekt, wormach- verschillende typen wateren, van zandgronden en in Zeeland. Vooral tig lichaam van 8 tot 13 centimeter. stilstaand tot langzaam stromend. in laag Nederland, waaronder Zoals de naam al doet vermoeden, De voorkeur gaat uit naar wat de laagveen- en zeekleigebieden is hij niet in scholen zwemmend zanderige of modderige bodems in Noord- en Zuid-Holland, is 24 [1] 2012 aan de oppervlakte te zien. Kleine waarin veel voedsel te vinden is. hij erg algemeen. De reden dat modderkruipers zijn echte bodem- Zuurstofarme sloten met een flinke de soort wettelijke bescherming bewoners die vooral in de avond baggerachterstand worden meestal geniet is hier dan ook niet direct en nacht actief zijn en die zich gemeden omdat daar vaak geen uit af te leiden. Ons land vormt S t r a a t g r a s

13 14 S t r a a t g r a s 24 [1] 2012 NatuurlijkRotterdam te vangen. Hengelaars komen komen Hengelaars vangen. te hengel de met moeilijk helaas dieetkeuze hun vanwege zijn modderkruipers Kleine wateren. specifieke in modderkruipers kleine van afwezigheid of aan- de van aantonen het uit ook dan bestaat uitvoert, bSR dat werk het van deel groot Een worden. ongeschikt ingrepen ruimtelijke van gevolg als niet namelijk mogen voortplant zich soort de waarin Wateren opgesteld. worden Stadsnatuur bureau door die adviezen gische ecolo van is onderwerp het geld gere modderkruiper kleine de dat gevolg tot heeft bescherming Deze Scheppen ken. beke niveau regionaal op praktijk de in instandhouding van staat de wordt is, onbekend nog schaal landelijke op aantalsontwikkeling de Omdat houden. kunnen stand termijn lange op moet populatie Nederlandse de en worden kleiner niet mag verspreidingsgebied het Kortom, komen. mag geding het in niet niveau landelijk op soort de van instandhouding’ van staat ‘gunstige de dat bepaalt wet Deze faunawet. en Flora- de door beschermd Nederland in soort de wordt richtlijn Europese deze van implementatie Door Habitatrichtlijn. Europese de middels wordt beschermd soort de dat reden de ook dan is Dit algemeen. minder stuk een hij is Noord-Duitsland, van uitzondering met Duitsland, en België In modderkruiper. kleine de van verspreiding Europese de in onderdeel belangrijk een echter G biotoop;augustus 2010, wetering Oude Bovendijk,

Eenjuist gevangen kleine modderkruiper in typisch Rotterdam.(Garry Bakker) - - - watergang te liggen om regen- en en regen- om liggen te watergang nieuwe een weer wel gebied kelen ontwik te het in er komt Vaak sloot. gelegen nabij geschikte een in zetten te uit en vangen te sloot leeggepompte half de uit modderkruipers kleine alle om genomen hand ter weer schepnetten de daarbij worden Geregeld voorkomen. te vissen van sterfte onnodige om betrokken bSR van ecoloog een vaak ook is zelf watergang de van dempen het Bij vluchten. niet daarom kunnen en bodem de op modderlaag de in winterrust hun namelijk periode die in houden modderkruipers kleine afgeraden; wintermaanden koude de in watergangen van vergraven het wordt Daarom voorkomen. te dieren aanwezige de aan schade mogelijk zoveel daarbij dient Men wet. de van kaders de binnen heeft ontwikkelaar de die heden mogelijk de van aangeven het uit bestaat geeft bSR dat advies het van deel belangrijk Een nen? bouwplan vanwege bijvoorbeeld worden, moet gedempt die gang water een in voorkomen kruipers modder kleine inderdaad er dat blijkt onderzoek uit als nu Wat maatregelen Beschermende zien. te modderkuiper kleine een eens eindelijk om ling belangstel sportvisser ervaren zelfs tonen schepnet het met veldwerk Tijdens opleveren. modderkruipers tientallen vele snel al sloten goede de in kan aanpak Deze glippen. te weten net het van mazen de door modderkruipertjes jonge veel dan omdat net, grofmazig te al geen liever we gebruiken Daarbij ken. getrok worden bodem de door ook en over goed daarbij schepnet het moet stellen kunnen te vast modderkruipers kleine van zigheid aanwe Om schepnet. het steevast onderzoek soort dit bij gebruiken bSR van Wij schepnetten. met pen schep of spanningsveld, een met verdoofd worden vissen waarbij vissen, elektronisch zijn derkruipers mod kleine van vangen het voor zijn bruikbaar wel die methodes Twee aanraking. in modderkruiper kleine de met zelden daardoor ------gangen door soortgelijke maatre soortgelijke door gangen water gelegen buurt de in andere kunnen Ook oevers. onbeschoeide natuurvriendelijke, van aanbrengen het aan worden gedacht voorbeeld bij kan Hierbij leefgebied. dwenen ver het voor compensatie als dit leven, kan weer er modderkruiper kleine de dat richten te in zodanig dan die wordt Geadviseerd ren. voe te af water overtollig ander daarbuiten voorkomen. voorkomen. daarbuiten modderkruipers kleine veel terwijl 2000-gebieden, Natura tot beperkt worden dan zal bescherming Zijn soort. deze voor niet dit geldt beschermd, is Habitatrichtlijn Europese de door modderkruiper kleine de omdat Maar ming. bescher wettelijke de soorten veel voor vervalt doorgaan, Bleker staatssecretaris van ‘natuurwet’ nieuwe een voor plannen de Als natuurwet Nieuwe wateren blijft. wateren Rotterdamse de in vis beschermde algemene, een ongezien, meestal hoewel modderkruiper, kleine de dat ook maar overtreden, te wet de zonder voeren kan uit project zijn projectontwikkelaar de dat voor alleen niet er we zorgen Zo bied. leefge als verbeterd worden gelen G slootin een woonwijk; 29 oktober 2009, Sportdorp,

Ecologenvan bureau Stadsnatuur bemonsteren een Rotterdam.(Mark Grutters)

F ? ------