OPENBARE WERKEN EN BOUWNIJVERHEID OT de grote projecten, waaraan in 1964 werd voortgewerkt, behoren de Europoortwerken, de metrobouw, de aanleg T van het waterwinwerk op de Beerenplaat, de bouw van de Van Brienenoordbrug en van de Beneluxtunnel, het Concertge- bouw en de parkeergarage onder het Schouwburgplein. Gelden werden met name gevoteerd voor de verlenging van het Caland- kanaal en de aanleg van haven- en industrieterreinen in Europoort Midden-Oost. Besloten werd een nieuw onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden tot vestiging van een staalbedrijf op de Maasvlakte. Na lange voorbereiding nam de Regering een beslissing inzake de zuidelijke begrenzing van de Maasvlakte, terwijl aan het eind van het jaar bij de Tweede Kamer het wetsontwerp tot indeling van het Botlekgebied bij Rotterdam werd ingediend. In het Botlekgebied werden in gebruik genomen het zwavel- overslagbedrijf van Frans Swarttouw's Havenbedrijf, de Aroma- tenfabriek van Esso en de eerste pneumaat van de Graan Elevator Maatschappij, in de Spaansepolder een fabriekshal van het Tech- nisch Bureau J. H. Goud, aan de Maashaven een fabriekshal van Ockers Constructiebedrijf en Machinefabriek C.V., aan de Tand- wielstraat een broodfabriek van N.V. Van der Meer en Schoep. Het kantoorgebouw van Phs. van Ommeren N.V. aan de Wes- terlaan werd officieel geopend evenals het gebouw van de Keu- ringsdienst van Waren (Baan), het kantoor van de Centrale voor Arbeidsvoorziening (Westzeedijk) en het kantoor van Rank Xerox N.V. (Schiekade). Gereed kwamen enige sportcomplexen. Een groots recreatieplan voor het gebied langs de Rotte werd openbaar gemaakt. Verschei- dene bejaardencentra konden worden betrokken. Het Studenten- huis aan de Maasboulevard werd geopend. In de buitenwijken werd een aantal kerkgebouwen in gebruik genomen, waaronder de spectaculair binnen één week gebouwde Antwoordkerk (Zalm- plaat) en de Noorse Kapel in Europoort. Aan de bouw van andere kerken werd begonnen. Aangevangen werd met de bouw van de Cementfabriek Rozenburg, een bedrijfshal van de N.V. Zeeven- hooven en Co (Spaansepolder), een nieuwe vestiging van de N.V. Nederlandsch-Amerikaansche Autobandenfabriek Vredestein 77 (Spaansepolder) en een kantoorgebouw van de N.V. v.h. Over- beek en Co (Marconiplein). Plannen werden bekend gemaakt voor de vestiging van nieuwe industriecomplexen in Pernis, Botlek en Europoortgebied. Centra van woningbouw waren vooral Prins Alexanderpolder, Groot IJsselmonde en Zalmplaat. Ook de bouw van scholen had voortgang. Diverse scholen werden geopend, waaronder de Chris- telijke Technische School 'De Poort' (Laanslootseweg), de Zesde Technische School van de Vereniging 'De Technische School' (Schiebroek), de Derde R.K. Lagere Technische School 'St. Pau- lus' (Schiebroek) en de Algemene Vakschool voor Meisjes (Putse- plein). Meer gedetailleerde gegevens volgen hieronder: STADSONTWIKKELING EN WEDEROPBOUW Aan het Gemeentebestuur werden in 1964 de volgende plannen aangeboden: #. uitbreidingsplan in onderdelen 'Woningcomplex Zestienho- vensepolder'. &. uitbreidingsplan in onderdelen 'Hoofdweg '64'. c. uitbreidingsplan in onderdelen 'Omgeving Cranendonckweg'. */. uitbreidingsplan in onderdelen 'Heyplaat-Eemhaven'. e. uitbreidingsplan in onderdelen 'Industrieterrein Buitendijk'. ƒ. wijziging basisplan 'Cool', gedeelte tussen Binnenweg en Westblaak. Door de Gemeenteraad werd vastgesteld het plan 'Hoofdweg '64'. Door Gedeputeerde Staten werd vastgesteld het plan 'Terbreg«e- weg-Hoofdweg'. Door Gedeputeerde Staten werden goedgekeurd het plan 'Be- drijfsterrein nabij de Delftweg' en het plan 'Hoofdweg '64'. va/* In 1964 werd door de gemeente de eigendom verkregen van ca. 1785 ha grond (304 zaken) tegen een bedrag van ca. 43,5 miljoen 78 gulden, waarin begrepen zijn een aankoop van rond 1000 ha ten behoeve van Europoort-West tegen een bedrag van ca. 15 miljoen gulden alsmede 75 zaken betreffende een oppervlakte van ruim 320 ha en een bedrag van ruim 9,3 miljoen gulden, eveneens op Rozenburg gelegen. De verwervingsactiviteit strekte zich uit over een groot aantal projecten, waarbij speciale aandacht moest worden besteed aan o.m. Europoort, Rotterdam-Oost, w.o. Ommoord, het uitbrei- dingsplan Zestienhoven (vliegveld en recreatie), Hoogvliet en de oeververbinding. De verwerving van panden in voor sanering aangewezen gebie- den vond verder voortgang. In 1964 werden voorstellen aan het Gemeentebestuur gedaan tot aankoop van 62 panden voor een totaalprijs van ongeveer 1,3 miljoen gulden. Voor de uitvoering van bouwplannen ca. werden in 1964 door toewijzing, verkoop, uitgifte in erfpacht en overboeking uit het gemeentelijk grondbezit afgestoten c.q. uit het Grondbedrijf naar andere gemeentelijke instellingen overgeboekt tot een totale op- pervlakte van 74 ha (266 zaken) met een opbrengst van rond 33 miljoen gulden (exclusief terreinuitgiften van het Havenbedrijf). In 1964 werden 238 grondreserveringen uitgebracht, vooral voor bedrijfsterreinen (bijna 100 reserveringen). Voor woningbouw wer- den bijna 60 en voor bijzondere bebouwing, scholen en recreatie- objecten 50 reserveringen uitgebracht. va/z In 1964 werd ontvangen aan pacht en aan vergoedingen voor jacht- en visserijvergunningen ruim f 500.000,— (ruim 600 geval- len) en aan huur van woningen en bedrijfsruimten e.d. 9,5 miljoen gulden. Er werden 76 pachtovereenkomsten ontbonden, waarmede een bedrag aan schadeloosstelling was gemoeid van 3,2 miljoen gulden. In eigen beheer werd 95 ha landbouwgrond en weiland geëxploi- teerd. Voor de uitvoering van werken en wegens bouwvalligheid wer- den in dat jaar 250 woningen afgebroken. Aan verhuiskostenvergoedingen voor woningen en bedrijfsruim- ten werd uitbetaald f 250.000,—. 79 Het aantal in uitvoering genomen woningen bedroeg in 1964 4410 tegen 3564 in 1963. Voltooid werden 4083 woningen tegen 3686 in 1963. Het uit- voeringsniveau steeg hierdoor van 8346 op 1 januari 1964 tot 8660 op 31 december 1964. In 1964 werd in totaal aan gebouwen voor een bedrag van ca. 199 miljoen gulden (in 1963 ca. 175 miljoen gulden) verwerkt, waar- van ca. 27 miljoen gulden (in 1963 ca. 19 miljoen gulden) kwam voor rekening van de binnenstad. Op 1 januari 1965 waren ongeveer 540 werken met een bouw- som boven f 2.000,— in uitvoering, inclusief weg- en waterbouw- kundige werken, met een totale bouwsom van ca. 975 miljoen gulden (1 januari 1964 888,2 miljoen gulden). Het gemiddelde aantal bouwvakarbeiders, werkzaam in de ge- bouwensector steeg gedurende het afgelopen jaar weliswaar van ca. 8100 tot ca. 8400 maar bleef ook dit jaar nog ver onder het gemiddelde aantal bouwvakarbeiders, nl. 9300, dat in 1960 in deze sector werkzaam was. In de loop van dit jaar daalde het aantal arbeiders in de sector bedrijfsgebouwen voor de nijverheid met ca. 25 %; hiertegenover stond een stijging in de sector bedrijfsgebouwen voor handel en verkeer van ca. 15 %. /. In de binnenstad werd een aanvang gemaakt met de bouw van 2 projecten met een gezamenlijke bouwsom van ruim 2 miljoen gulden, terwijl hier 15 bouwwerken met een bouwsom van ca. 6,5 miljoen gulden voltooid werden, waaronder de volgen- de bouwwerken: een gebouw voor Studentenhuisvesting aan het Haringvliet, een schoolgebouw voor Instituut Bender aan de Von- delweg alsmede bedrijfs- en kantoorpanden aan de Baan, de Zo- merhof straat, de Almondestraat, de Teilingerstraat, de Wijnhaven en de Kapitein Imanstraat. Begonnen werd met de bouw van een scholencomplex aan de Nieuwstraat en een bedrijfspand aan de Vijverhofstraat. Aan de itec/jter-Mtftfsoever, die LmArer-Matf-yoever en /// die 5/>aa/z- sepo/der werd met diverse bouwwerken een aanvang gemaakt, waaronder de Economische Hogeschool aan de Laan van Wou- destein, de uitbreiding van de Zeevaartschool aan de Pieter de 80 77. //; die Prins 79. Z)e //?e//o/7////7e/ I/I Je rivier; //e/ /wate/7tffl/ va// //me/zsc/W/e// VVO/Y/7 tf voe/c/, 25 we/. 20. Z)e /?//7e/-5 voor ///e/rov/Wz/c/ e// -i/«//o/7 Hoochweg en van het Havenziekenhuis aan het Haringvliet. Aan de Diergaardesingel werd begonnen met de bouw van een pand voor de Gebrs. Van der Velden, aan de Westerstraat voor de R.V.S., aan het Marconiplein voor de Handelmij. v/h Overbeek en Co, op het Noordereiland voor Nestorak. Voltooid werden onder meer garagepanden voor Kreisel aan de Bergweg, en voor Vlaskamp aan de Statenweg, een pand voor Wyers aan de Schiekade, een asfyxiatie-inrichting aan de Abra- ham van Stolkweg, een Citrusveiling-gebouw aan de Marconi- straat, het Rheumaziekenhuis van de Daniël den Hoedtstichting aan de Groene Hilledijk, de gemeentelijke Vuilverbrandingsinrich- ting aan de Brielselaan en een vakschool voor meisjes aan de Putsebocht. Pn/tt y4/e;cfl«üfeA7>0/*fe/\ Van de 6200 woningen in het plan 'Het Lage Land' waren eind 1964 ruim 1600 woningen volledig gereali- seerd en bewoond; praktisch gereed waren ca. 100 woningen. Van het restant verkeerden bijna 2000 woningen in de beginfase van de bouw en circa 2400 woningen naderden de voltooiing. Het buurtcentrum van buurt 3 is praktisch geheel bezet zowel wat bewoning als winkels betreft. Het centrum van buurt 1 is vrijwel geheel afgebouwd. In 'Prinsenland' is het hoogbouwcomplex van 624 woningen in 4 blokken in buurt 1 in aanbouw. De eerste paal werd geslagen op 3 november. In 'Ommoord' werden de verticale zanddrainage en de eerste zandlagen aangebracht voor de stamweg, de eerste oostwestweg tot aan de Ommoordseweg en de oostelijke noordzuidweg tot aan de Ommoordseweg. Verder werd gereed gemaakt het bouwterrein voor het zuidelijke hoogbouwcomplex van 672 woningen in 4 blok- ken, waarvan realisatie voor 1965