Overzicht 10 Jaar Oriënterend Onderzoek Macrofauna

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Overzicht 10 Jaar Oriënterend Onderzoek Macrofauna Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna Overzicht van de verzamelde gegevens J.Oosterbaan RIZA-werkdocument: 2005.161X December 2005 Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna Overzicht van de verzamelde gegevens December 2005 . Colofon Uitgegeven door: RIZA Lelystad Informatie: J. Oosterbaan Telefoon: 0320 - 298610 Fax: 0320 - 298079 Uitgevoerd door: J. Oosterbaan (RIZA- WIE) Datum: December 2005 Status: Riza werkdocument 2005.161X 4 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna Inhoudsopgave . 1. Inleiding 7 2. Methode 9 2.1 Onderzoeksgebieden en methode 9 2.2 Overzicht locaties 9 2.3 Leeswijzer 9 3. Resultaten 11 3.1 Overzicht gegevens 11 3.2 Overzicht per riviertak 12 3.2.1. Amer 12 3.2.2. Brabantsche Biesbosch 13 3.2.3. Beneden Merwede 15 3.2.4. Boven Merwede 17 3.2.5. Dordtsche Biesbosch 19 3.2.6. Haringvliet 20 3.2.7. Hollandsch Diep 22 3.2.8. Nieuwe Merwede 23 3.2.9. Oude Maas 25 3.2.10. Sliedrechtse Biesbosch 27 3.2.11. Wantij 28 3.3 Overzicht locaties 29 3.4 Toepassingsmogelijkheden 30 Bijlage A Overzicht overige projecten 35 Foto’s voorplaat: Bemonstering Haringvliet met box-core + uitgezeefd materiaal (foto’s J. oosterbaan). 5 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna 6 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna 1. Inleiding . In het Nader Onderzoek (Tuinstra et al, 2000; Van Elswijk, 2000) wordt inzicht verkregen in de mate van urgentie van het saneren van waterbodemverontreinigingen. Een aspect daarbij is het beoordelen van de risico’s die verontreinigingen daadwerkelijk hebben op het ecosysteem (biotisch effect onderzoek). Binnen het biotisch effectonderzoek is er aandacht voor drie onderdelen: • Veldeffecten De centrale vraag hierbij is of de macrofaunalevens- gemeenschap afwijkt van een (schone) referentie. • Bioassays & bioaccumulatie Hierbij wordt in laboratoriumexperimenten nagegaan of de verontreinigingen effecten opleveren bij testorganismen • Chemische analyses Sedimentmonster worden genomen om de resultaten van bovenstaande punten te kunnen relateren aan de sedimentkwaliteit. Ten behoeve van het uitwerken van het onderdeel “veldeffecten” zijn sinds 1992 in het benedenrivierengebied macrofaunagegevens verzameld. Deze gegevens zijn verzameld in het kader van het oriënterend onderzoek zuidrand. Veelal zijn de gegevens uitgewerkt in rapportages, maar de (basis)gegevens zijn erg waardevol voor andere project. Omdat in de afgelopen tien jaar verschillende mensen betrokken zijn geweest bij dit project, zijn de gegevens versnipperd geraakt. Dit document is bedoeld om overzicht te krijgen van de verzamelde gegevens. Het rapport is vooral bedoeld voor intern gebruik binnen RWS RIZA en RWS Zuid-Holland. Per riviertak is aangegeven wat, waar en op welke manier er bemonsterd is. Tevens voorstel uitgewerkt hoe de gegevens ingezet kunnen worden voor de Kaderrichtlijn Water. 7 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna 8 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna 2. Methode . 2.1 Onderzoeksgebieden en methode Er zijn gegevens verzameld in de Amer, Brabantsche Biesbosch, Boven Merwede, Dordtsche Biesbosch, Hollandsch Diep, Haringvliet, Nieuwe Merwede, Oude Maas, Beneden Merwede, Sliedrechtse Biesbosch en Wantij. In hoofdstuk 3 wordt per gebied besproken wat en volgens welke methode gegevens zijn verzameld. 2.2 Overzicht locaties Van alle locaties waarvan XY-coördinaten bekend zijn is in GIS een overzicht gemaakt.In dit overzicht zijn ook locaties opgenomen waar macrofauna is verzameld binnen andere projecten in het Benedenrivierengebied (bijv. Draagkracht onderzoek Biesbosch 2001, MWTL en kansen zoetwatergetijdennatuur). 2.3 Leeswijzer Er is gekozen om per riviertak alle gegevens te presenteren. Hier is een overzicht te vinden van de biotische en fysisch/chemische gegevens, waar deze zijn opgeslagen en welke literatuur op basis van deze gegevens is verschenen. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van verzamelde gegevens in het benedenrivierengebied. Tenslotte wordt een voorstel uitgewerkt hoe de gegevens zijn in te zetten voor de Kaderrichtlijn Water. 9 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna 10 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna 3. Resultaten . 3.1 Overzicht gegevens In tabel 3.1 is een samenvatting weergegeven van wat er verzameld is aan macrofauna en fysisch/chemische gegevens in het benedenrivierengebied. Met oranje is aangegeven waar gegevens ontbreken die (waarschijnlijk) wel zijn gemeten. Biotoop Aantal monsters Dichtheden Biomassa Kaakafwijkingen Fysische eigenschappen Chemie Meta-gegevens Rapportage DONAR Deelgebieden Locaties Jaar opmerking (waar aanvullende info) Orienterend onderzoek Amer 1993 Oever 8 X X allen Cd X 1a X 1997 HG 35 X X X X 1a MD/Aquasense Brabantsche Biesbosch 1993 Oever 17 X X 4 1994 HG 61 X X X X X X 1ab,3 X Beneden Merwede 2002 HG, Oever 18 X X X X X X 1ab,2 X Boven Merwede 1998 HG, Oever 19 X X X X X X 1ab,2 X Dordtsche Biesbosch 1993 Oever 10 X 1a 1993 HG 13 X X X X 1a,3 X Klink Haringvliet 1993 Oever 13 X X 4 1995 HG 62 X X X X X X 1ab,3 X Hollandsche Diep 1993 Oever 8X 1a 1993 HG 50 X X X X 1ab,3 X Klink Nieuwe merwede 1993 Oever 11 X X 4 1992 HG, Oever 13 X X X X alleen metalen X 1ab,3,4 X MD 1995 HG 10 X X X monsterdatum XY coördinaten methode Oude Maas 2001 HG, Oever 36 X X X X 1ab,2 X Sliedrechtsche Biesbosch 1999 HG, Oever 21XXXX X 1ab,2,3 X MD Wantij 1999 HG, Oever 17 X X X X 1a MD overige projecten Draagkracht 2001 HG/Oever 16 X X X X X X SB, DB, BB Kanzen 2002- HG,Oever X X X X X RPB, TG zoetwatergetijdennatuur 2003 Hartelkanaal 1997- HG 16 X X X X X 2000 MWTL HG,Oever X X X Figuur 3.1: Overzicht van verzamelde macrofaunagegevens in het benedenrivierengebied. Oranje=ontbrekende gegevens. rapportage: 1 datarapportage (a digitaal; b papier), 2: rapportage oriënterend onderzoek, 3 Biotisch effect rapportage, 4 overige. Deelgebied: SB Sliedrechtse Biesbosch, DB Dordtsche Biesbosch, BB Brabantsche Biesbosch, RPB Ruigeplaatbosch, TG TientGorzen. MD MeetDienst Zuid-Holland De dataset vertoont gaten in de beschikbare gegevens. Met name fysisch/chemische gegevens ontbreken in de dataset of zijn incompleet. Er is bij verschillende bronnen (o.a. AquaSense, DONAR, RWS Zuid- Holland) navraag gedaan, maar heeft verder niets opgeleverd. Waarschijnlijk moeten deze gegevens als verloren worden beschouwd. 11 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna 3.2 Overzicht per riviertak 3.2.1. Amer De Amer is in 1993 en 1997 bemonsterd. In 1993 is het biotoop oever (8 locaties) bemonsterd. Hier is bemonsterd m.b.v. een handnet. Bemonstering is uitgevoerd 22 en 23 september 1993 door de meetdienst Zuid-Holland. Macrofauna is uitgezocht en gedetermineerd volgens de richtlijn voor het Nader Onderzoek Zuidrand (Klink,1996). Determinaties zijn verricht door Hydrobiologisch adviesburo Klink. De chemische analyses zijn vermoedelijk uitgevoerd door TAUW. In onderstaande tabel zijn de gemeten parameters weergegeven. Biologische parameters Er zijn alleen dichtheden per soort bekend Fysische en chemische parameters Parameter methode %C %CaCO3 %DS %KGF<63 %KGF>210 zeeffractie %KGF16 zeeffractie %KGF2 zeeffractie %KGF210 zeeffractie %KGF63 zeeffractie Cd In 1997 is het biotoop hoofdgeul (35 locaties) bemonsterd. De bemostering is uitgevoerd in de periode half maart tot begin april 1997 door de meetdienst Zuid-Holland. Macrofauna is uitgezocht en gedetermineerd volgens de richtlijn voor het Nader Onderzoek Zuidrand (Klink 1996). Determinaties zijn verricht door AquaSense. Biologische parameters Parameter Dichtheden per soort Biomassa Sphaerium + Pisidium-soorten Dichtheid Bivalvia Biomassa Anodonta + Unio Dichtheid Chironomidae Biomassa Gastropoda Dichtheid Coleoptera Biomassa Chironomidae Dichtheid Crustacea Biomassa Tubificidae Dichtheid Diptera Biomassa Chironomidae + Oligochaeta Dichtheid Gastropoda Aantal soorten Chironomidae Dichtheid Hirudinea Aantal soorten Oligochaeta Dichtheid Hydrachnellae Aantal soorten Bivalvia Dichtheid Odonata Aantal soorten Sphaerium + Pisidium Dichtheid Oligochaeta Aantal soorten Gastropoda Dichtheid Trichoptera Aantal bijzondere soorten Dichtheid Tubificidae kaakmisvorming 12 Overzicht 10 jaar oriënterend onderzoek Macrofauna Dichtheid bijzondere soorten d.Chir./d.Chir. + Olig. + Bivalvia Biomassa Oligochaeta d.Chiron./d.Chiron. + Procladius Biomassa Mollusca d.Olig./d.Chir. + Olig. + Bivalvia Biomassa Bivalvia d.Chir./d.Chir. + Tubificidae Biomassa Dreissena d.Bivalvia/d.Chir. + Olig. + Bivalvia Biomassa Corbicula Shannon-Wiener index Biomassa Sphaerium-soorten Simpson index Biomassa Pisidium-soorten Fysische en chemische parameters Onbekend, waarschijnlijk wel gemeten Referenties: Klink, A. (1996). Methodiek gehanteerd bij het “Nader Onderzoek Zuidrand”Onderdeel macrofauna. – In opdracht van RIZA. Rapportage 24 januari 1996 AquaSense (1998). Macrofauna Amer. 1997 - In opdracht van: Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling RIZA. Rapportnummer 98.1123 Meetdienst Zuid-Holland (1997). Waterbodembemonstering tbv Macro-fauna onderzoek Amer”. Bemonsteringsplan. Projectnummer: 142.13.01.7 Alleen de gegevens van de oeverbemonstering zijn in DONAR opgenomen 3.2.2. Brabantsche Biesbosch De Brabantsche Biesbosch is bemonsterd in 1993 en 1994. Er zijn monsters verzameld in het biotoop hoofdgeulen (61) en oevers (17). De oeverlocaties zijn bemonsterd op 23 en 27 september 1993 m.b.v. een macrofaunanet. De fysisch/chemische gegevens ontbreken.
Recommended publications
  • Vergeten Rivieren
    This page was exported from - Watericonen Export date: Thu Sep 23 18:19:27 2021 / +0000 GMT Vergeten rivieren De drie bekende rivieren bij Dordrecht zijn de Beneden-Merwede, de Noord en de Oude Maas. Het kanaal, nummer vier, de Nieuwe Merwede wordt daarbij nog wel eens vergeten. Er zijn in de omgeving echter nog meer ?vergeten' rivieren. Weliswaar soms al eeuwen afgedamd, ze horen in het landschap van de polders en de waarden. Vooral de Alblasserwaard telt nog een aantal oude rivieren. Natuurlijk de Alblas die in het oosten als rivier de Graafstroom begint. Vroeger was de Alblas een druk bevaren rivier met voornamelijk schuiten die veevoer (zoals pulp) transporteerden. Vandaag de dag wordt de rivier alleen bevaren door plezierschippers. Op zomerse dagen kan het op het water enorm druk zijn. Er zijn plannen om de oude, niet meer functionerende, schutsluis in Alblasserdam te restaureren, waardoor de Alblas en de Noord weer verbinding met elkaar krijgen. Ook in de Alblasserwaard, maar meer naar het zuidoosten gelegen is de Giessen. Het is een veenriviertje dat zijn oorsprong heeft in twee kleine veenriviertjes, de Noordeloos en de Kromme Giessen. De Giessen mondt uit in de Beneden-Merwede. De Giessen is net als de Alblas en Graafstroom een schilderachtige parel in het polderlandschap. De landschappelijke waarde werd zo groot gedacht dat de goederenspoorlijn Betuwelijn er met een tunnel onderdoor gaat. Voor wie het weet zijn op het Eiland van Dordrecht nog twee rivieren aan te wijzen. De Thuredriht bijvoorbeeld, de rivier waaraan Dordrecht zijn naam dankt. Het deel van de Voorstraatshaven tussen de Visbrug en Boombrug is het restant van de rivier.
    [Show full text]
  • New Canalization of the Nederrijn and Lek Main
    NEW CANALIZATION OF THE NEDERRIJN AND LEK MAIN REPORT Design of a weir equipped with fibre reinforced polymer gates which is designed using a structured design methodology based on Systems Engineering 25 January 2013 : Henry Tuin New canalization of the Nederrijn and Lek Main report Colophon Title: New canalization of the Nederrijn and Lek – Design of a weir with fibre reinforced polymer gates which is made using a structured design methodology based on Systems Engineering Reference: Tuin H. G., 2013. New canalization of the Nederrijn and Lek – Design of a weir with fibre reinforced polymer gates which is designed using a structured design methodology based on Systems Engineering (Master Thesis), Delft: Technical University of Delft. Key words: Hydraulic structures, weir design, dam regime design, Systems Engineering, canalization of rivers, fibre reinforced polymer hydraulic gates, Nederrijn, Lek, corridor approach, river engineering. Author: Name: ing. H.G. Tuin Study number: 1354493 Address: Meulmansweg 25-C 3441 AT Woerden Mobile phone number: +31 (0) 641 177 158 E-mail address: [email protected] Study: Civil Engineering; Technical University of Delft Graduation field: Hydraulic Structures Study: Technical University of Delft Faculty of Civil Engineering and Geosciences Section of Hydraulic Engineering Specialisation Hydraulic Structures CIE 5060-09 Master Thesis Graduation committee: Prof. drs. ir. J.K. Vrijling TU Delft, Hydraulic Engineering, chairman Dr. ir. H.G. Voortman ARCADIS, Principal Consultant Water Division, daily supervisor Ir. A. van der Toorn TU Delft, Hydraulic Engineering, daily supervisor Dr. M.H. Kolstein TU Delft, Structural Engineering, supervisor for fibre reinforced polymers : ARCADIS & TUDelft i New canalization of the Nederrijn and Lek Main report Preface & acknowledgements This thesis is the result of the master Hydraulic Engineering specialization Hydraulic Structures of the faculty of Civil Engineering and Geosciences of the Delft University of Technology.
    [Show full text]
  • Rivierkundig Beoordelingskader Voor Ingrepen in De Grote Rivieren
    Rivierkundig Beoordelingskader voor ingrepen in de Grote Rivieren Versie 5.0 4 juni 2019 Rivierkundig Beoordelingskader versie 5.0 - Colofon Versie Beheer: Versie Datum Omschrijving 2.0 1/1/2009 Volledig herziene en geactualiseerde versie van het Rivierkundig Beoordelingskader. Op 8 april 2009 door de HID Waterdienst vastgesteld voor toepassing binnen Rijkswaterstaat 2.01 1/7/2009 Kleine actualisatie van versie 2.0 vanwege het gebruik van het nieuwe Rijntakken referentiemodel Wbr (WAQUA) door RWS-ON. 3.0 1/1/2014 Volledig geactualiseerde versie van het Rivierkundig Beoordelingskader. Op 10 januari 2014 vastgesteld door de proceseigenaar Omgevings- en Assetmanagement voor toepassing binnen Rijkswaterstaat. 4.0 23/1/2017 Volledig geactualiseerde versie van het Rivierkundig Beoordelingskader. Op 23 januari 2017 vastgesteld door de proceseigenaar Omgevings- en Assetmanagement voor toepassing binnen Rijkswaterstaat. 5.0 4/6/2019 Volledig geactualiseerde versie van het Rivierkundig Beoordelingskader. Op 4 juni 2019 vastgesteld door de coördinerend directeur VTH voor toepassing binnen Rijkswaterstaat. Colofon Documenttitel: Rivierkundig Beoordelingskader voor ingrepen in de Grote Rivieren Versie / status: 5.0 Datum: 4 juni 2019 Uitgave: Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving Projectleider: Jeroen Doornekamp m.m.v.: Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving, Rijkswaterstaat Oost-Nederland, Rijkswaterstaat Zuid-Nederland, Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid. Rivierkundig Beoordelingskader versie 5.0 - Voorwoord Inhoudsopgave VOORWOORD
    [Show full text]
  • WL | Delft Hydraulics Q4303.00 Opdrachtgever: Rijkswaterstaat RIZA
    Opdrachtgever: Rijkswaterstaat RIZA Morfologische effecten van zandwinning in de Merwedes rapport mei 2007 WL | delft hydraulics Q4303.00 Opdrachtgever: Rijkswaterstaat RIZA Morfologische effecten van zandwinning in de Merwedes Erik Mosselman & Anne Wijbenga rapport mei 2007 Morfologische effecten van zandwinning in de Q4303.00 mei 2007 Merwedes Inhoud 1 Inleiding ..........................................................................................................1—1 1.1 Achtergrond.........................................................................................1—1 1.2 Opdracht..............................................................................................1—1 1.3 Organisatie...........................................................................................1—2 2 Morfologische systeembeschrijving................................................................2—1 2.1 Een gebied vol veranderingen...............................................................2—1 2.2 Waargenomen daling............................................................................2—7 3 Analyse van morfologische reacties................................................................3—1 3.1 Oorzaken van bodemdaling..................................................................3—1 3.2 Initiële morfologische reactie en nieuw evenwicht................................3—1 3.3 Vuistregel voor nieuw evenwicht..........................................................3—4 3.4 Tijdschaal van morfologische aanpassing .............................................3—5
    [Show full text]
  • Krammer, Volkerak, Hollands Diep, Dordtse Kil, Beneden Merwede, Waal
    Autosteigers Nederland Krammer, Volkerak, Hollands diep, Dordtse Kil, Beneden Merwede, Waal Locatie Adres Plaats Krammersluis Krammersluis Bruinisse Volkeraksluis Zuid Hellegatsweg 16 Willemstad Volkeraksluis Noord Sluispad Noord Willemstad Moerdijk haven 't Gors Moerdijk 's-Gravendeel vluChthaven Kilweg 's-Gravendeel Werkendam BiesbosChhaven Noord Werkendam Gorinchem Eind Gorinchem Haaften Waalbandijk Haaften Stad Tiel Veerweg Tiel Ijzendoorn Waalbandijk 15 Ijzendoorn Weurt Westkanaaldijk Nijmegen Nijmegen Waalkade Waalkade Nijmegen Lobith Europakade Tolkamer Schelde-Rijnkanaal Tholen Schelderijnweg Tholen Bergen op Zoom Vermuidenweg 3 Bergen op Zoom Kreekraksluis Schelderijnweg 7 Rilland Kreekraksluis Oost Oost. SChelderijnweg Rilland Kreekraksluis West West. sChelderijnweg Rilland Amsterdam Rijnkanaal-Noordzeekanaal Tiel Prins Bernhardsluis Verlengde Spoorstraat 2 Tiel Ravenswaaij Prinses Marijkesluisweg Rijswijk Wijk bij Duurstede Broekweg Wijk bij Duurst. Nieuwegein Sluispad Nieuwegein Houten Overeindseweg 34 Nieuwegein UtreCht Kanaleneiland Rooseveltlaan 1116 UtreCht Lage weide Kernkade 36 UtreCht Breukelen Kanaaldijk oost Breukelen NigteveCht Kanaaldijk oost 2 NigteveCht Diemen Overdiemerdijk 21 Diemen Amsterdam Buiten IJ Zuider IJdijk Amsterdam Amsterdam Surinamekade Surinamekade 33 Amsterdam Amsterdam Binnen IJhaven Veemkade Amsterdam Amsterdam Centrum Westerdoksdijk Amsterdam Amsterdam Houthaven Ponsteiger Amsterdam Amsterdam Haparandadam Haparandadam 45 Amsterdam Amsterdam MerCuriushaven Nieuwe Hemweg Amsterdam Amsterdam Coenhaven
    [Show full text]
  • Factsheet: NL94 1 -DISCLAIMER- De Informatie Die in Deze Factsheet Wordt Weergegeven Is Bijgewerkt Tot En Met 1 April 2013
    Factsheet: NL94_1 -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 1 april 2013. Deze factsheet dient gezien te worden als een werkversie ten behoeve van het opstellen van het Stroomgebiedbeheerplan 2015 en de daaraan gerelateerde waterplannen. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. Omdat de inhoud van de factsheets bestuurlijk niet is goedgekeurd, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Haringvliet oost, Hollandsch Code: NL94_1 Diep Deelstroomgebied: Maas Type: R8 Status: Sterk Veranderd Zoet getijdenwater (uitlopers rivier) op zand/klei Wateronttrekking: Nee Toename zuiveringsinspanning:Onbekend Waterbeheerder: Rijkswaterstaat Dienst Zuid-Holland (94) Beschermde gebiedenHaringvliet, HARINGVLIET, HOLLANDS DIEP (OEVERLANDEN), Hollands Diep, Biesbosch, BIESBOSCH Gemeente Cromstrijen, Strijen, Drimmelen, Werkendam, Korendijk, Middelharnis, Oostflakkee, Moerdijk, Dordrecht, Bernisse Provincies Zuid-Holland, Noord-Brabant Factsheet KRW NL94_1 - Versie: Werkversie voor waterlichaam: Haringvliet oost, Hollandsch Diep aangemaakt op: 10/6/2013 om 13:23:43 Vaststelling in: pagina 1 van 92 bebouwing rijksgrens Inname oppervlaktewater heide
    [Show full text]
  • Convention on the Protection of the Rhine
    Convention on the Protection ofthe Rhine Rotterdam, January 22, 1998 The Governments of the Federal Republic ofGermany the French Republic the Grand Duchy ofLuxembourg the Kingdom ofthe Netherlands the Swiss Confederation And the European Union Desiring to work towards the sustainable development ofthe Rhine ecosystem on the basis of a comprehensive approach, taking into consideration the precious character of the stream, its banks and alluvial areas, With the intention of reinforcing their co-operation aimed at maintaining and improving the Rhine ecosystem, Referring to the Convention of March 17, 1992 on the Protection and Use of Transboundary Water Courses and International Lakes and to the Convention of September 1992 on the Protection ofthe Marine Environment ofthe Northeast Atlantic Ocean, Taking into account the work carried out within the framework ofthe Agreement ofApril 29, 1963 on the International Commission on the Protection of the Rhine against Pollution and the additional agreement ofDecember 1976, Considering that the improvement of water quality achieved under the Convention of December 3, 1976 on the Protection of the Rhine against Chemical Pollution and under the "Rhine" Action Programme ofSeptember 30, 1987 must be continued Bearing in mind that the restoration of the Rhine is also necessary in order to maintain and improve the ecosystem ofthe North Sea, Conscious ofthe fact that the Rhine is an important European shipping lane serving different uses Have agreed as follows: Article 1 Definitions For the purpose ofthe present Convention, the following definitions shall apply: 1. "Rhine" The Rhine from the outlet of Lake Untersee and in the Netherlands the branches Bovenrijn, Bijlands Kanaal, Pannerdensch Kanaal, IJssel, Nederrijn, Lek, Waal, Boven­ Merwede, Beneden-Merwede, Noord, Oude Maas, Nieuwe Maas and Scheur and the Nieuwe Waterweg as far as the basis line as defined in article 5 in connection with article 11 ofthe UN-agreement on maritime law, the Ketelmeer and the IJsselmeer.
    [Show full text]
  • Cultuurhistorische Atlas Dordrecht
    © Landschapsbeheer Zuid-Holland Project is gefinancieerd door: Cultuurhistorische objecten IJsselmonde en Dordrecht Waddinxveen, 2de druk, 2011 Opdrachtgever : waterschap Hollandse Delta Tekst : A. Gijlstra, M. Schildwacht & C. Snoep Kaarten : A. Gijlstra Foto’s : Landschapsbeheer Zuid-Holland, Natuur en Vogelwacht Dordrecht, C. Boerhouders, K. van de Leer, C. Ratsma, H. Visser, H. van der Boom Inhoud Inhoud ........................................................................................................................................ 1 1. Inleiding .............................................................................................................................. 4 2. Gebiedsbeschrijving ........................................................................................................... 6 2.1. IJsselmonde ................................................................................................................ 6 2.2. Dordrecht .................................................................................................................... 7 3. Ontstaansgeschiedenis IJsselmonde en Dordrecht ........................................................ 9 3.1. De vorming van IJsselmonde ..................................................................................... 9 3.2. De vorming van Dordrecht ...................................................................................... 11 4. Beleid ..............................................................................................................................
    [Show full text]
  • Gomphus Flavipes
    Een overzicht van de nieuwe vindplaatsen van de Rivierrombout (Gontplrtrs flavipes) in Nederland in 1999 'I', Tcrnrr:lt I nlciding Dar de RvierÍomboul (Gonphus ftavipes) is rombout langs andere stukken van de Waa leruggekeerd in NedeÍand s gêen neuws en wellcht in de andere grote rvieren In1999 nreer. Na een af,rezghe d van 94láar weíd in hebben dan ook intensieÍ naar 1996 een lêrve gevonden n een koelwateí ler de sooft gezochl Deze gezamenlijke inspan van de EPoN centrale bit Nijmegen (HÁBRAKEN ninq heefl geed lol verschilende nieuwe & CRoMBAGHS, 1997). In T998 is iniênsreÍ vindpaatsen langs dê Waa zelis lot in het naar de soorl gezochl langs de Waa, iír de westen van het land. DaaÍnaast is de soorl omgevng van Nijmegen Dii everde vondslen aangelrofÍen op enkele paatsen angs de op in achl k ometerhokken. versprerd over een aÍstand van twintig kilomeler angs de D t aíikelgeefl een ovez chl van deze nieuwe rvier Bovendien weÍden eÍ nog vele aíven vindplaatsen van 1999 Tevens wordt ngegaan gevonden n hel koelwateÍsysleem van de op de plaalsen waar de sooí iegen de ver EPON energiecenirale (KLEUkERS & REEMER wachlrngen In n el s gevonden 1998). Waarnem ngen van de RivieÍombout op de Na a deze vondsten kon er gêspecllee.d vindp aatsen van 1998 (van Weuri tot aan de worden oveí lret voorkomen van de Rvier D! lse grens)woÍden hier niel besproken t : lr,\.nlrunli. vrn Jr Rnlrr ,rnb,{Lr /(;'rUr,, I \t) ru rl tht \'tlt\\ /,{{,,1,rrl(1,rljr, r(,,nn|lir\ ll.nL lttuhttti\t 1( l): l l l; Resultaten & Discussie De Waal Uit de grote hoeveelheid waarnemingen van De nieuwe vindplaatsen G.
    [Show full text]
  • DE FAUNARECHERCHE Quick Scan Roeken Rondom De Beneden-Linge
    DE FAUNARECHERCHE Quick scan Roeken rondom de beneden-linge BESCHAMENDE FEITEN Sinds in het jaar 1899, dankzij de inspanningen van geciviliseerde en plichtsbewuste burgers met namen als Jac.P.Thijsse, Adolphe Burdet, Jan Drijver en hun tijdgenoten de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Vogels werd opgericht, als antwoord op de massamoord op sterns en andere vogels die – in geprepareerde staat - door couturiers als ornament op dure dameshoeden werden misbruikt, kende ons land nimmer meer enig moment waarop politici en bestuurders op een dermate onbeschaafde wijze met ons nationale natuurbezit omsprongen zoals dat het geval is sinds 2002, toen de vleesgeworden antichrist in de vorm van het immorele CDA, de bestiale VVD en de in onbenul zwelgende LPF de dienst gingen uitmaken. Deze conglomeraten kenmerken zich door een ongekende mate van besefgestoorde hersenloosheid, die men feitelijk alleen in zware psychiatrische inrichtingen zou verwachten zei het niet, dat echte psychiatrische patiënten niet weten wat er aan hen mankeert, terwijl confessionelen en neoliberalen zich met voorbedachten rade te buiten gaan aan waarden en eigendommen die formeel en wettelijk aan alle Nederlandse staatsburgers toebehoren. Bij het CDA en de VVD lopen dat soort hersenzieke rompen op benen dus onbeheerd rond en hebben in de 15 jaren die inmiddels zijn verstreken niet alleen onze integrale Verzorgingsstaat kapot gemaakt en de Rechtstaat tot een farce doen verworden, maar treden daarbij ook hun eigen beginselen met modderpoten. Want was het niet zo dat Christenen
    [Show full text]
  • Biesbosch Haringvliet
    DIT IS ONZE NATUUR BIESBOSCH HARINGVLIET DIT IS ONZE NATUUR BIESBOSCH HARINGVLIET De vorming van een Nationaal Park van Wereldklasse Ambitieboek Aangeboden aan het Ministerie van Economische Zaken op 15 september 2016 1 1 DIT IS ONZE NATUUR e e d z o r N o Voorne Kinderdijk Voornes Duin Rotterdam N o o rd Alblasserdam Putten Kwade Hoek Carnisse Grienden Rhoonse grienden Sophiapolder Hellevoetsluis Spijkenisse Hendrik-Ido-Ambacht Hardinxveld- Papendrecht Giessendam Oud aas Gorinchem e M Beneden - Merw Scheelhoek ede Sliedrecht Boven - Me rwede al Ouddorp Wa Zwijndrecht Sleeuwijk Slot Loevestein Stellendam Nationaal Park Werkendam Puttershoek Woudrichem Munnikenland Noordrand Goeree H Hoekse de a Nieu we ri Dordrecht we - Mer ng v l Eiland Noordwaard Goeree ie Korendijkse Slikken Meneerseplaat t Oudeland van Strijen van Nieuwe Dordtse Biesbosch Land van l Middelharnis i Dordrecht K Waard De Biesbosch Heusden en Altena Spaarbekkens Tiengemeten Strijen Biesbosch e s Hank Numansdorp t rd o G Overflakkee D r e A Bergs v mer e Ma e Oeverlanden Hollands Diep Lage Zwaluwe as l i H Drimmelen n g ol en lan Moerdijk Geertruidenberg ds Diep Hellegatsplaten Sassenplaat Willemstad k ke r a Vol Oosterhout Oosters Zevenbergen chel Dintelse Gorzen de Dinteloord Benedensas 2 Breda 3 DIT IS ONZE NATUUR e e d z o r N o Voorne Kinderdijk Voornes Duin Rotterdam N o o rd Alblasserdam Putten Kwade Hoek Carnisse Grienden Rhoonse grienden Sophiapolder Hellevoetsluis Spijkenisse Hendrik-Ido-Ambacht Hardinxveld- Papendrecht Giessendam Oud aas Gorinchem e M Beneden
    [Show full text]
  • Amsterdam - Gouda - Bruges Holland – Belgium Bike and Barge Tour
    Amsterdam - Gouda - Bruges Holland – Belgium Bike and Barge Tour Two famous cities in Belgium and the Netherlands are the first and last stops on this fascinating Bike and Boat holiday. You will enjoy Bruges, one of the most beautiful, historic cities of Belgium, and Amsterdam, the architecturally and culturally wonderful capital of the Netherlands. Our tour will also take you to the delightful cities of Gouda and Dordrecht, and the renowned 19 windmills of Kinderdijk. You’ll notice subtle differences between the green Dutch polder landscape with water aplenty, quiet roads, and villages, the old island world of Zeeland with fields, creeks, winding dikes, and dams, and the picturesque but drier countryside between the Flemish cities of Ghent and Bruges in Belgium. These two Belgian cities experienced their golden age long before the emergence of the Dutch as a mercantile powerhouse. This is clearly evident in the architecture and paintings of the Flemish school. The mighty rivers in this part of the Netherlands and Belgium are prominent features along the route and you’ll be impressed by the Netherlands' own world wonder, the Delta Works, which bear witness to Holland’s ongoing battle against the sea. Included in the Tour Price • 7 nights on board the ship (sheets, blankets, and two towels) • 7 breakfasts, 6 packed lunches, and 7 dinners • Coffee and tea on board • 24-speed bicycle, incl. helmet, pannier bags, lock, water bottle, & bike insurance • Tour guide (multilingual) • Route information and road book • Reservation costs • Ferry fares on the route Daily Itinerary Saturday: Amsterdam - Ouderkerk a/d Amstel – Oude Wetering – 9 miles (15 km) When you arrive on board the ship in Amsterdam by 2 p.m., you can put your luggage away in your cabin and then enjoy a cup of coffee or tea.
    [Show full text]