Een overzicht van de nieuwe vindplaatsen van de Rivierrombout (Gontplrtrs flavipes) in Nederland in 1999

'I', Tcrnrr:lt

I nlciding

Dar de RvierÍomboul (Gonphus ftavipes) is rombout langs andere stukken van de Waa leruggekeerd in NedeÍand s gêen neuws en wellcht in de andere grote rvieren In1999 nreer. Na een af,rezghe d van 94láar weíd in hebben dan ook intensieÍ naar 1996 een lêrve gevonden n een koelwateí ler de sooft gezochl Deze gezamenlijke inspan van de EPoN centrale bit Nijmegen (HÁBRAKEN ninq heefl geed lol verschilende nieuwe & CRoMBAGHS, 1997). In T998 is iniênsreÍ vindpaatsen langs dê Waa zelis lot in het naar de soorl gezochl langs de Waa, iír de westen van het land. DaaÍnaast is de soorl omgevng van Nijmegen Dii everde vondslen aangelrofÍen op enkele paatsen angs de op in achl k ometerhokken. versprerd over een aÍstand van twintig kilomeler angs de D t aíikelgeefl een ovez chl van deze nieuwe rvier Bovendien weÍden eÍ nog vele aíven vindplaatsen van 1999 Tevens wordt ngegaan gevonden n hel koelwateÍsysleem van de op de plaalsen waar de sooí iegen de ver EPON energiecenirale (KLEUkERS & REEMER wachlrngen In n el s gevonden 1998). Waarnem ngen van de RivieÍombout op de Na a deze vondsten kon er gêspecllee.d vindp aatsen van 1998 (van Weuri tot aan de worden oveí lret voorkomen van de Rvier D! lse grens)woÍden hier niel besproken

t :

lr,\.nlrunli. vrn Jr Rnlrr ,rnb,{Lr /(;'rUr,, I \t) ru rl tht \'tlt\\ /,{{,,1,rrl(1,rljr, r(,,nn|lir\ ll.nL

lttuhttti\t 1( l): l l l; Resultaten & Discussie De Uit de grote hoeveelheid waarnemingen van De nieuwe vindplaatsen G. íaylpes in 1S99, kan worden opgemaaktdat Tabel 1 geeft een ovêzlchtvan de waarnemin- de soort verspreid voorkomt langs de Nieuwe gên die in 1999 op nieuwe vindplaatsen zjjn lveÍwede, de Beneden l\,4erwede (BoEsvELD & gedaan. De plaalsên waar de soorl ondanks vaN DER NEUr, 2000) en de hele Waal. Dit js zoeken niet is gevonden, staan in tabei2. Ten- dus zeef wesfelijk vanaf het , tot zij andeÍs vermeld , liggen deze plaaisen allen voorbij de Duilse gÍens. langs de Waal. HieÍondêÍ worden per rivieÍ À,'logelijk komt de RivieÍrombout niet langs de enkêle opvallênde bijzondeÍheden vermeld. hele WaalvooÍ, echler het wisselvailig aaniref- Íên van de soort kan op toeval beruslen. Het valt bijvoorbeeld op dat Klaas-Douwe DijkstÍa op 19 juni bij Brakêl (na bilna i600 meter strand te hebben afgezocht) de soorl Tabel l. niet aantreft en Frank Bos een week later in waarneDingen vun C,,4,lrrlr,,/.r op nieuwc hêt aangÍenzende kilomelerhok zeven exem- vindpl^aiscn in 1999, Seso{ecd op darun. plaren waarneemt. Waarschijnlijk zijn hier in Radó ,/Comphb flavipd,x to.dtiti.t nt 1999 een week lijd plotseling veel beesten uitgeslo- ".tr pen. Bovendien kan het uiÍsluipen op som- mige plekken zeer gêconcenÍeeíd gebeuren. Dit blijkt bijvoorbeeld uit waarnemingen van

coórdlnáten imago êxuv, wáamemers

Juni1999 129425 1 6 K.-o. DoksÍa 130425 2 K.-D. DijksÍa 1731174434 T 25 NedeÍijn bij 173440 T 26 Brakel 134426 7 26 NederÍijn bi Wageninsen 1X4426 I 127h28425 9 5 B. Boeman, H. Sommer & H. den Toom 126426 2 '156-427 1 F. de r',leijer, K. Mosted en G. Kêijl 27 Nederijn bij Rheiên '167440 1 3 M. wasscheí, W Reinboud A T. de Groot 27 Deesl '174433 8 R. Hoaand, E. van dêr Bu€,lV. dê Roos

28 NederijnbijWagenirgen '175441 '126426

JLri1999 1 Ben. À4eMede, sl edr. Biesbosch 118/119425 2 1 Nwê MeMede, Sliedr. Biesbosch 118Í19424& 6 117t114423 2 19 Hollands Diep, Moêrd0kbruggên 103415 1 A. Boesveld & J. vai dêlN€ui 219 Nwe MeMedê, S iedr. Bi€sbosch 117423 1 18 A. Boêsverd & J. van d6r Neut 2'19 Nwe MeMede, SLiedr Biesbosch 118-424 21 55 A. BoêsveLd & J. van dff Neut 2-19 Nwe MeMede, S iedr, Biesbosch 118-423 1 1 A. Boesve d & J. ván dêr Neut 2-19 Nwe Merwed6, Sliêdr Biêsbosch 119-424 3 A. Boesveld & J. van der Neut 2-19 Nwe M€rwede, Slièdr Biesbosch 120-426 1 A. Boesveld & J. van der Neut 2-19 8en. Meeede, Sliedr BiesbGch 114-425 2 A. Boesveld & J. van derNeut 2í9 8en. MeMede, slièdr Biesbosch 115-425 1 A. Boêsve d A J. van dff Neut 2-19 Ben. MeMede, SliêdÍ. Biesbosch 116-425 A. Boesveld &J. van derNêut 2-19 8en.l\4eMede, sliedÍ. Biesbosch 119-425 224 A. Boesveld &J. van dÊÍNeut 11 Goirle 130-391 1

72 143

Brruh.)Jtt ot 4 (2OA0) Ivarcel Wasscher, Weia Reinbold sn Tieneke Dc Nedcrriin de Groot brj , waar díe huidjes op Ook in de NedeÍijn is voorlplanting aange- honderd meter slrand weÍden aangetroffen en toond. Of de Rivierromboul hier even êlge- op 900 ahdeÍe melers niets. Deze waaÍneming Íneen is als in de Waal, is door het beperktê wordt onder meeÍ bevestigd door Guido Keij , aantal ondeÍzochie plekken (alleen Wagenin- Fons de Meljer en Kees ft,lostert die op een gên en Rhenên)nog niet te zeggen. bepaald tÍaiect ten nooÍden van Weurt (een oude vindplaals) zelís achl huidj€s op 25 De rneter slrand aanÍoffen. Zo is hel mogelijk om Aangezien de Lek over soorlgelijke strandjes êen groot stuk geschikt slÍand af le zoêken, als de Wáa besch kt en ook mel deze rivier maaÍ de plek waaÍ de larvên geconcentreerd in veóinding staal, ligl het vooÍ de hand dat ziin uitgeslopên juist le missen. de RivieÍrombout ook hier ie vinden is- Toch hebbên de verschilleodê pogingen om de sooÍt langs de Lek te vinden geen succes gehad. PLrrtsen r r rondcr Í,..es \Mt cllrtrhh lhnta Welkê veíklaringen zijn mogelijk voor hel onl bÍeken van de RivieÍ.ombout in de Lêk? Het lMli,/r (;om n\ nrvipcs rk1 di./rrdrl ,i.\ is moeilijk en Íiskanl om op deze vraag een ^í.?r antwooíd le geven, maaÍ er zÍn esn aanial

ir l99S ondezochtê plaáte

29 mel Lek bij Í6nhoven 123-440 e^ 124-441 11 juii Lek bij Lopik 125441 19jlni BEkel 135Í36 425 K.-D. Oijkslra i39-425 K.-D. DijksrÉ 140425 K.-D. oijkska 27 juri lÍaas bijUikhoven 117-324 27 jlni Lek bi Vanen 1331134445 27 Ju..i Ewijk 179432 130425 30 juni Zaltbommel 143t144424 140t141424 142424 3jLrli Lek biiVianên 133-445 3juli Lek bi Hageslein 134444 3juli Lek bi Culêmbo€ 143441t442 Lek bÍ Kápêlle a/d Jssál 99-435 Lek bii Kápelle a/d lJssel 14U101-434 lek bil Kápelle a/d Lek 142433 lek bii têkkelkelk 109110-435 Lek bii AmmeÉtd 114437 Lek bijAmmeÉtol '11 5/11 6-438 Lek bijSchoonhoven 116t117439 Lek bj Vianen 133-,145 Lek bí Vianen 132444 têk bÍ Vianên '130442 Lek bÍ lenhoven 1231124 441 Lek bjTenhoven 123440 Lek bijiaalsveld 126441 Lek b4 Lopik 1234391440 Lek bij Lopik 122439 Lek bt Krimpen a/d lJssel 100Í 01{34 Oortsche Kll bj Dordrechl 102-418 Dortsche Kil bij Dordrechl 102421 Oude lMaas bLj Pultershoek 99424 bÍ Heinenoord 91427

lrkhrhot l(1): 13 1i ti punlen waarop de Lek afwijkt van bÍvooíbeeld Verder viel het Kees lMostêÍt op dat veel de Waal. zandslÍandjes bij vloed volledig overslromen, Cees Witkamp wijst erop dat de invoer van zodat eventuêle larvênhuidjes teÍechtkomen jn zeewaleÍ zorgt vooÍ een getijdenbeweging in de achterliggende vegetate, waar ze onvind- dê Lêk, tot aan de Hagesieinse sluw. Dil baaÍ zijn. ln ieder geval kan de invloed van ÍesulteeÍt in steilere 'ondeÍwaleÍoeveÍs van de de getijden op zichzelf voor de larven geên íivierbedding, wai een moeilljkheid zou kun- probleem zijn, gezien het vooÍkomen ln de nen vormên bii het uiisluiDen van de laÍven. Sliedrechtse Biesbosch. Daamaast is de getraplheid van de Lek andeÍs dan die van de Waal, waardooÍ er enkele Waarneming op de Regte Heide stuwen zijn geplaatsl die voor de verspreiding Zeer opmeÍkelijk is de waaÍneming van een van de laruen een baÍrière kunnen belekenen. mannetje Rivierrombout op de Regte Heide, nabij Goiae in NooÍd-Bra- banl. Johan Heefferlrof dii uitgekleurde maar onbe- schadigde exemplaar aan in de avondscheÍneÍing, hangênd in PijpesÍooije. Deze waameming geefl aan dat de RivieÍomboul zich ver van zijn vooÍ- plantingsplaats kan veÍ- wÍderen. De Regte Heide is meeÍ dan 30 kilometer van de waal vêÍwijderd en, nog leuker, slechts 2,5 kilometeÍ van de Bel- gische gÍens. In België is de soort nog nooit waar-

Naast de tot nu loe besproken rivieren zijn mêt naÍne de l\,4aas en de lJssel serieuze oplies voor hel voorkomen van de RivieÍrombout. Naar mÍn weten is erin 1998 en 1999 niet behoorlijk langs deze rivieÍen gezocht (langs de lvaas slechis één kêer doof AndÍe en I\,,1aÍcel Hospers). Van dê Maas kan gezegd woÍden dat deze Íivier nauwelijks over de zand- \vlAnreningcn van de RivierÍonbouÍ (Contphu!.Í1. slÉndjes beschiktwaarcp langs de wadzoveel /t,., i,\ de p-iode 199ó-1999 (5x5 kilomcre.hok- laNenhuidjes zrjn gevondên. Bovendien voÍmt k.n). Hokken waaf de sooÍ ondanks zocken nicr is de lvaas een compleet ander rlviersysteem gevonden, staaÍ &ngeScven mer cen oltn si,t. dan de Waal, ên beide lverwedes. Rr,jdr,/ Comphus flavipcs Íh. po iad 199ó- 1999 HieÍdoor zouden adullen geheel op eigen (5i5 krÈsttrtrr. S.tttÈt tultt'r nt V.6 atq ror ltl krachl de lvaas moeten koloniseren, zondeÍ lohtil l$tiitc oJ udthitlg. dr i ic.Íen nith nn otut dot hulp te kÍÍgen van larvale driít.

Brnchttrot I (2OO0) mensen bedanken vooÍ h€t ter beschikking e stellen van hun gegevens: Frank Bos, Kláas- Douwe DÍkstra, Johan Heeffer, Remco Hof, land, Andre Hospers, Marcel Hospêrs, Guido 9 Keijl, K€ês À,,lostêrl, Gerd-Jan Pontênagel, Weia Reinboud, lt4arcel Schildwacht, Hein Sommer, Hans den Toom, lvarcel Wasscher en Cees Witkamp. Jacques ven der Neul en AÍno Boesveld wil ik n het bijzondeÍ bedanken vooÍ het opsturen ven hun Íapport.

Ttu Ti,l,iat Rij$ttry 8-IOn 670t1 1)I' wyki'\(n

Literatuur AoEsvELD. A. & J.J.M. vN DER NÉr, 2000. De têruskeef v.n de Riviercmbout lcomphus llavipes). Waarnemingen in ds Nieuwe- on Bened€n l4êrwede '1999. H€WEN, J.M.PM. & 8HJM. CRorisacHs, 1997_ Een vondsf ván de RivieÍroÍnbout (Gqphus flàvipes (Chapenlier)) langs de Waal. Brachyrron 1(1): 3 5. KLEUKERS, R.M.J.C, & lÍ. RÉEMER, 1998. De terug, ke€r van ds Rivieíomboul (Gomphus na!ípes lohar- penrier)) in Nederlênd. BÉchylto 2íl2):52-59.

SummaÍy Ecn v.6 un8csl)p.. c\cnr airvin dr llivi.rmi! Íêrmaát, T., 2000, Sorey ot new rivo.lnê bout tp.r) gctdogníeL Hrns íCrDpllr,{í door hábllái oÍ Gomprrs íav4oe! In Thê N.thêr dcn Toor,. l),!Í zijn pl,Ísclin8e cn vcclte v,oclic l.nds In 1999. BrachyÍon tt(1): í3-17. or( iidcn h..Ít l l..s rjn ond.rek nraÍ bd un. Alier h€ Íediscovsry of Gdrpnus ,áuipos in slt'ipgcdrag v.n c Rivi.rrnnhoot in 2{}OO nicr The Nslhêdands in í996, lh€ speios was !oor1 kunncn zdtrn Dc rcsultrtcn vrn zijn zock- recordêd in 1996 in eight 1x1 km-squarês b(hl.n in l9r9 cn !án rnddn nr 2(x)0 rullqr nr alons the nver Wad nêa. Nljmesen ln the pa.t .cn (oekoDNtig nummcÍ va'r dc Br&huren tdcchr east6m of Th3 Nethêdands- ExtênÊive 6eálch in 1999 disphyed |nê speciês prc- sencê ál many n6w lo€tions ol Gonphus lla- Fn\hhi Y.lldynsrt Dn{!n- u,uyl itrli,ith tltu vF6s árong rhe ív€ls waar, NedeÍ0n, Nlêuwe tr ((ioD,phu\ Í1.!ilt rÍe êdê and Ben€den Me ede. Onê wán- denng male ras Íound nêár Goide dtside lhe species noímal iveine habiial, at shon De lJssel beschikt wel over zandslrcndjes, zij distancê of lh€ Bêlglan boder. An ov€rvi€w het mindeÍ dan de Waal. Bovendien slaat slaat ls prcsen!êd of áll new lo@tions, mány rsa- dezê ivier in vefbinding mêt de NêdeÍnjn. ching r€llw6lwáídg In addilion, all localions sherc the speciê8 appearod 1o bè Komend seizo€n zal uitgebreid langs deze absênr despile searching arê prcsentêd also. Po$ible rivieÍ gezocht. worden reasons toí absêncè ol Gotnphus naipes almg lh3 Íiv€r L€k .re discussêd, just as ihe possibililiês for lhê speciês prcsfte along Dankwoord

Dil overzichl is lol stand gekom€n danlzl de rnsdêweÍking ván vele waaÍnemers en is Odonêlá. Anisoptèrá, Gomphada€. Gomprrus taubês, The N€thê ands, pr€s€nt distribution. hopelijk volledig. Graag wil ik de volgende

Ilti.ltvrtot -[t I) l3-I7 I7