Bapatean 2013
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
2013 - 3 - Bapatean 2013 BAPATEAN 2013 Grabaketak: Borondatezko grabatzaileen zerrenda urtez urte luzatzen joan da. Asko zarete liburu hau posible egiten duzuenak. Hori dela eta, bata edo bestea ahanzteko beldurrez, ez dugu ohiko izendegia idatziko. Ez dugu utziko hala ere, hainbeste bertsozale eta lagunen laguntza eskertu gabe, nola bada! Beraz, eskerrik beroenak, bihotz- bihotzez saio erdi, oso bat edo hamaika grabatu eta XDZra helarazi dizkiguzuen hainbeste bertsozaleri. Hautaketa eta transkribaketa: Martin Aramendi. Dokumentazioa: Xenpelar Dokumentazio Zentroa. Irizpideak eta koordinazioa: Bertsozale Elkartea. Doinuen izendapena: Martin Aramendi, Bertso Doinutegian oinarrituz. Zuzenketak eta azken orrazketa: Martin Aramendi Bertsozale Elkartea - 3 - Bapatean 2013 - 4 - - 5 - Bapatean 2013 - 5 - Argitalpen honek Eusko Jaurlaritzaren laguntza jaso du. © EUSKAL HERRIKO BERTSOZALE ELKARTEA © MINTZOLA FUNDAZIOA Maketazioa: LANKU Bertso Zerbitzuak, S.L. Argitaratzaileak: MINTZOLA FUNDAZIOA Nagusia, 70 20.150 Villabona BERTSOZALE ELKARTEA Nagusia, 70 20.150 Villabona I.S.B.N.: 978-84-942519-2-4 - 7 - Bapatean 2013 AURKIBIDEA Hitzaurrea ............................................................................................9 Argibideak eta irizpideak .................................................................13 Bertso-saioen mugimendua ..............................................................15 Tauletako kontzeptuen azalpena ......................................................18 Txapelketa eta sariketak ...................................................................23 1. Herrialde mailako txapelketak ...........................................29 2. Eskolarteko txapelketak .....................................................33 3. Bat-bateko sariketak ...........................................................34 4. Bertsopaper lehiaketak .......................................................45 Bat-bateko bertso hautatuak .............................................................63 Bat-bateko sariketak .......................................................................333 Saioen aurkibidea ...........................................................................359 Bertsoaldi hautatuak .......................................................................363 Bertsolarien aurkibidea ..................................................................365 Izen eta izengoitien deskribapena ...................................................367 - 7 - - 9 - Bapatean 2013 Hitzaurrea EZ NAIZ DAMUTZEN Bapatean. Gai-jartzailearen lana guttitan izaten da bat-batean egindakoa. Aitzinetik egin beharreko lana izaten da. Halere, liburuan topatuko ditugun hainbat lanekin alderatu daiteke. Gai-jartzailearen lana plazan edo txapelketan, lehiaketan, sariketan desberdinduko dugu. Bakardadea eta talde lana, auzolana. Plazako lana bakarkako lana da gurean, zu bertze guzien aitzinean, zure kezka, emozio, sorpresa guziekin. Txapelketakoa, aldiz, ofiziotako lana dugu. Neurri guztiak agertzen dira orduan egoera eta orduaren arabera: 8ko handia, 8ko ttikia, 6 puntuko motza… Txapelketako ariketa ez direnak ere bai: habanerak, puntutako saioak eta noizbehinka, bukaera gabeko segidillak. Gai-jartzailea aurkezlea ere izaten da gehienetan. Hor ere, plaza izan edo txapelketa, lehiaketa, sariketa izan, bat-batekotasunak tokia badu edo ez zaio zirrikitu ttikiena ere uzten. Ez da berdina ere, bailaran egiten den sariketa bat izatea edo herrialdeko txapelketa izatea edo txapelketa nagusia izatea. Bat-batekotasunari bidea murriztu, estutu egiten zaio, lehiak indarra hartzen duen heinean. Baina bat-batean, espero ez genituen egoerak, aukerak, erran beharrak … sortzen dira zu gidari zaituen saioan. Eta orduan? Orduan, iaz egindako ikastaro batean erakutsi ziguten bezala, arnasa hartu, bertsolari eta entzuleei begietara begiratu eta aitzinera. Zerbait ateratzen da beti, hobeki edo okerrago, baina aitzinera. Ez dakit ziur nik nolatan bukatu dudan gai-jartzailetzan, baina gauza batekin bai nago ziur: ez naiz damutzen! Gauza guztiek bezala lana eskatzen du eta momentu gaziak ere pasatzen dira. Baina eman dizkidan lagunak eta uneak ez ditut sekulan ahantziko! Alaitz Rekondo Ferrero - 9 - Bapatean 2013 - 10 - - 11 - - 11 - - 13 - Bapatean 2013 ARGIBIDEAK ETA IRIZPIDEAK 1.- Urtean urteko bat-bateko bertsogintzaren lekuko izateko helburuarekin Bertsozale Elkarteak urtero argitaratzen duen bertso bilduma da Bapatean. 2.- Aurtengoan ere bazkide gehienen gustuaren harira, CD bat argitaratu dugu, non MP3 formatuan 51 bertsoaldi biltzeaz gain, liburua bera dator PDF formatuan. Liburuan 648 bertso datoz transkribaturik, gai, doinu izen eta ohiko informazio guztiarekin. KDan entzungarri dauden bertsoaldiek musika ikur bat (♫) daramate liburuko transkripzioan. Dena den, bertsoaldi bakoitzak aldamenean ageri den esteka klikatuz gero, liburuan ageri den bertsoaldi oro entzun dezakezu, BDB. bertsozale.com-era eramango zaituen esteka baita. 3.- Bapatean antologia bat dela esan daiteke hein batean, baina ez bere osotasunean. Liburuaren corpus nagusiak herritarrek antolatutako bertso-saioetan bat-batean kantatutako bertsoak jasotzen ditu, bertsolariak eta horien saio kopuruak kontuan harturik. 4.- Jakin badakigu egiten diren bertso-saio guztien informazioa biltzea ia ezinezkoa dela, baina ziur gaude ehuneko handi batean jasota dagoela. Besterik da grabatzen dena: 2013an 411 saio grabatu dira entzuteko euskarrian. 5.- 2013. urtean, bat-batean kantatutako bertsoak hartu dira kontuan liburu hau egiterakoan, txapelketetakoak izan ezik. Bertsopaperen alorrekorik ere ez da jaso, baina bai bat-bateko gazte sariketetakoak. 6.- Bat-bateko bertsoak idatziz emateko irizpideak (1) (Bertsozale Elkartea, 2004) hartu dira oinarri bertsoak transkribatzerakoan; eta bertan aholkatzen den modura jaso dira kokapen irizpideak. Doinuak, berriz, J. Dorronsorok bildutako Bertso Doinutegiaren (2) arabera izendatu dira. Bestalde, Bertsozale Elkarteak onartu zituen Bertso estrofak izendatzeko irizpideak (3) lanaren arabera izendatu dira neurriak liburu honetan. - 13 - Bapatean 2013 7.- Xenpelar Dokumentazio Zentroan jasotako informazioa, grabazioak eta horien fitxak baliatu dira liburu hau egiteko. 8.- Hau guztia gauzatzeko oso garrantzizkoa izan da erakunde hauek emandako diru laguntza: Eusko Jaurlaritzaren Kultura Saileko Hizkuntza Politikarako Sailordetza eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren Euskararen Normalkuntzarako Zuzendaritza Nagusia. Bertsozale Elkartea (1) http://bdb.bertsozale.com/uploads/edukiak/liburutegia/xdz4_ld_000054.pdf (2) http://bdb.bertsozale.com/web/doinutegia/bilaketa (3) http://bdb.bertsozale.com/orriak/get/44-liburutegi-digitala#bertsolibu-bapatean - 14 - - 15 - Bapatean 2013 Bertso-saioen mugimendua 2013KO BERTSO-SAIOAK Plaza Lagun Ekitaldipe- HERRIALDEAK Jaialdiak Librekoak artekoak Sariketak Hitzaldiak koak Bereziak Lehiaketak Txapelketak Didaktikoak Eskekoak Denera Gipuzkoa 116 151 186 32 55 14 152 17 12 4 10 750 Bizkaia 72 88 74 11 18 5 73 5 9 1 0 356 Nafarroa 28 38 63 4 4 3 24 2 13 0 0 179 Araba 31 49 34 10 4 3 40 1 17 10 1 200 Lapurdi 5 17 17 6 4 5 10 0 1 0 1 66 Nafarroa beherea 3 2 8 0 0 1 6 0 3 0 0 23 Zuberoa 0 1 2 1 1 0 0 0 1 0 0 6 Denera 255 346 384 64 86 31 305 25 56 15 12 1580 Plaza Lagun GIPUZKOA Jaialdiak Librekoak artekoak Sariketak Hitzaldiak Ekitaldipekoak Bereziak Lehiaketak Txapelketak Didaktikoak Eskekoak Denera Bidasoaldea 6 7 6 0 0 0 2 0 0 2 0 23 Buruntzaldea 14 16 15 0 1 1 20 1 1 0 3 72 Debabarrena 9 12 31 6 2 0 8 2 0 0 4 74 Debagoiena 10 13 19 0 1 1 18 3 1 0 0 66 Donostialdea 13 14 23 4 5 3 35 1 1 1 0 100 Goierri 14 28 35 9 4 2 11 3 2 0 1 109 Oarsoaldea 7 7 3 3 3 2 8 1 1 0 1 36 Tolosaldea 23 23 28 0 34 0 23 2 3 1 1 138 Urola Kosta 20 32 26 10 5 5 27 4 3 0 0 132 Denera 116 152 186 32 55 14 152 17 12 4 10 750 - 15 - Bapatean 2013 Plaza Lagun BIZKAIA Jaialdiak Librekoak artekoak Sariketak Hitzaldiak Ekitaldipekoak Bereziak Lehiaketak Txapelketak Didaktikoak Eskekoak Denera Arratia- 3 3 7 1 1 0 3 0 0 0 0 18 Nerbioi Bilboaldea 19 13 12 1 8 2 29 1 3 1 0 89 Busturialdea 4 12 7 0 1 3 6 2 2 0 0 37 Durangaldea 21 24 15 2 4 0 8 0 1 0 0 75 Enkarterri 2 1 3 1 0 0 4 0 0 0 0 11 Lea-Artibai 7 17 10 4 2 0 9 0 3 0 0 52 Uirbe-Butroe 6 7 13 0 1 0 6 1 0 0 0 34 Uribe-Kosta 10 11 7 2 1 0 8 1 0 0 0 40 Denera 72 88 74 11 14 5 73 5 9 1 0 356 Plaza Lagun NAFARROA Jaialdiak Librekoak artekoak Sariketak Hitzaldiak Ekitaldipekoak Bereziak Lehiaketak Txapelketak Didaktikoak Eskekoak Denera Erriberriko merindadea 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 Iruñeko merindadea 26 34 59 4 3 2 22 2 11 0 0 163 Lizarrako merindadea 1 3 0 0 1 0 0 0 1 0 0 6 Tuterako merindadea 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zangozako merindadea 0 1 4 0 0 1 2 0 1 0 0 9 Denera 21 40 67 11 11 3 24 2 13 0 0 179 Plaza Lagun ARABA Jaialdiak Librekoak artekoak Sariketak Hitzaldiak Ekitaldipekoak Bereziak Lehiaketak Txapelketak Didaktikoak Eskekoak Denera Aiaraldea 4 3 5 0 1 1 3 0 2 0 0 19 Añanaldea 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 3 Arabako Errioxa 1 3 3 1 0 0 0 0 2 1 0 11 Arabako Lautada 3 7 5 1 0 0 5 0 3 0 0 24 Arabako Mendialdea 1 2 3 1 0 0 1 0 1 0 0 9 Gasteizaldea 13 14 6 6 3 0 23 1 2 7 0 75 Trebiñuko Konderria 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 Zuia- Gorbeialdea 8 16 11 1 0 2 8 0 7 2 1 56 Denera 31 49 34 10 4 3 40 1 17 10 1 200 - 16 - - 17 - Bapatean 2013 Plaza Lagun LAPURDI Jaialdiak Librekoak artekoak Sariketak Hitzaldiak Ekitaldipekoak Bereziak Lehiaketak Txapelketak Didaktikoak Eskekoak Denera Biarritz- Angelu- 0 2 2 1 1 0 0 0 0 3 3 12 Baiona Lapurdi Beherea 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Lapurdi Ekialdea 1 6 0 1 0 0 0 1 0 1 0 10 Lapurdi Erdialdea