HOSPICE DE REGENBOOG JUBILEUMMAGAZINE

JAAR HOSPICE

OP  MEI  VRIJWILLIGERS VAN FABELS EN FEITEN BESTAAT HET HET EERSTE UUR OVER MORFINE HOSPICE  JAAR ► Inhoud ► Voorwoord

Inhoudsopgave

Jaarbericht 2015 4 Voorwoord Vier dagen hospice 9

Twee bestuursleden van het eerste uur 12 Het is 3 mei 2010. We zitten aan de keukentafel met degenen die deze eerste dag zullen werken. We zijn er klaar voor. Na een periode van zeven jaar voor- Drie vrijwilligers van het eerste uur 15 bereiding onder de bezielende leiding van (inmiddels oud) voorzitter Reijer van de Velde, is een mooi huis gerealiseerd. Gebouwd door een plaatselijke Hospice is gericht op wat de gast wil 19 aannemer en installateur, Klompenburg bouw en Hellebrekers. Ingericht met En de kinderen dan? 20 donaties van plaatselijke en regionale bedrijven en een aantal fondsen. Tijdens de open dag zijn meer dan 1000 mensen verwelkomd en ook de professionals Activiteiten 23 zijn voorgelicht over wie we zijn en wat we kunnen bieden.

3 mei 2015: hospice 5 jaar 24 Op deze stralende meidag, lezen we met elkaar Psalm 127. Als de Heere het huis niet bouwt, het is allemaal tevergeefs. We weten ons afh ankelijk van de Maakbaar en kwetsbaar 26 Heere. Deze psalm geldt nog steeds en kunnen we eigenlijk iedere dag lezen. Het maakt ons bescheiden. We doen met veel vreugde en voldoening ons werk, Facebook 29 maar er zijn ook moeilijke momenten. Als er sprake is van lijden en verdriet. Wat overheerst, is: wie zijn wij dat we dit allemaal doen mogen. Een gesprek met Herman Klaster 30 We zijn God dankbaar voor de plaats die we gekregen hebben deze afgelopen Bij ons in het hospice 33 vijf jaar om zorg te bieden aan mensen uit de regio die dat nodig hebben. Zon- De rol van de huisarts in hospice der aanzien van persoon, achtergrond en overtuiging. We zijn dankbaar voor De Regenboog 34 zoveel vrijwilligers waarmee we dat doen, voor de verpleegkundigen, voor de inzet van de huisartsen en voor zoveel betrokkenen. Onze mensen 36 In dit jubileummagazine kijken we vooruit en terug. U leest verhalen van

WONEN & SLAPEN SINDS 1958 Cirkelteam 38 familie, vrijwilligers, een huisarts, informatie over het gebruik van morfi ne en de start van het cirkelteam Doornspijk e.o. Tussendoor zomaar een ervaring Veel gestelde vragen 39 van een medewerker van de afgelopen vijf jaar.

Acties Stichting Vrienden van hospice 40 Dank aan de adverteerders die deze uitgave mogelijk maken, dank aan Dick Baas die een aantal interviews voor zijn rekening nam, dank aan de mensen De deur 43 die geinterviewd zijn. Fabels en feiten over morfi ne 44 Veel leesplezier gewenst en graag tot ziens bij één van onze activiteiten. Hospice de Regenboog 5 jaar 46 Joke Overeem – Prins, directeur Vraag het inspiratie magazine GRATIS aan • Meer dan 200 soorten houten vloeren colofon • Meer dan 700 soorten PVC vloeren • Unieke landelijke service Dit Magazine is een uitgave van: redactie: Joke [M] Overeem - Prins Belasting voordeel: • 100% kwaliteitsgarantie Hospice De Regenboog oplage: 33.750 exemplaren De Stichting Vrienden van het Protestants Potsgildewegje 3, 8071 WP vormgeving: Novente vormgevers, Lunteren Christelijk Hospice Nunspeet is door de belas- telefoon (0341) 25 09 62 fotografi e: Hospice De Regenboog tingdienst aangemerkt als een Algemeen Nut Ambachtelijke vloeren sinds 1958 www.hospicenunspeet.nl Beoogde Instelling (ANBI). Hierdoor kunt u Kvk 08146657 uw gift of schenking aftrekken van uw belast- Knulst, vloeren met karakter IBAN NL93 RABO 03847 676 99 baar inkomen. Bel 0341 252 787 of kijk op www.knulsthoutenvloeren.nl of www.knulst-pvcvloeren.nl

3 150811 Knulst Hospice De Regenboog-fc.indd 1 12-08-15 15:18 ► Door Joke Overeem ► Jaarbericht 2015 ► Jaarbericht 2015

► UIT HET GASTENBOEK:

Ik heb groot respect voor de inzet en liefde en de aandacht voor de persoon, van waaruit Jaarbericht 2015 de medewerkers hier werkzaam zijn. Ik teken ervoor! Op 12 februari hebben verpleegkundigen en Zus van één van onze gasten coördinatoren tijdens een ‘heidag’ terug- geblikt op de afgelopen vijf jaar en voor- We willen jullie heel hartelijk bedanken voor de liefdevolle zorg aan onze vader. Bij jullie uitgekeken. In twee groepen hebben we de Ik kwam aarzelend het hospice binnen in het hospice kon hij de rust vinden voor de laatste fase van zijn leven. Hij kon genieten toekomst van het hospice gevisualiseerd en en ontdekte daar een plek waar van het mooie uitzicht op de steeds groener wordende bomen, de vogeltjes die kwamen deze weergegeven in een schilderij. geleefd wordt. eten van de pinda’s, de warme douche, een kopje bouillon. Uiteindelijk kon hij vredig Niet met gisteren, niet met morgen, maar sterven. Dank jullie wel, ook voor de prettige zorg voor ons. (dochter van een gast) We zijn blij met de goede contacten met de huisartsen en met andere dis- met vandaag. Een week is mijn vader hier verzorgd. Toch nog langer uiteindelijk dan we dachten toen ciplines. (Jennie, verpleegkundige en zorgvrijwilliger) hij hier kwam. De warmte, liefdevolle verzorging en alle attente aandacht voor hem en ook voor ons als familie, heeft mij (ons) enorme geholpen bij het onvermijdelijk naderen- Met hospice Dome in Amersfoort en de einde. De wereld van een hospice was voor mij onbekend. Ik weet nu dat iedereen die het Willem Holtrophospice in Ermelo dat nodig heeft hier een plekje zou mogen hebben. Mensen, dank voor jullie superlieve ontwikkelen we een elektronisch zorg- ospice De Regenboog viert moeilijke periode van hun leven binnen- de stichting Perspekt en de Associatie verzorging en voor de deskundige en vooral liefdevolle verpleging van mijn vader. dossier. dit jaar haar eerste lustrum. komen, samen met hun familie en vrien- Hospicezorg. Wij zullen onze procedu- HSinds 3 mei 2010 staat de deur den. We willen daarom graag de best res en protocollen aanpassen aan het Zorgpad stervensfase/waakbox open om gasten uit de hele regio te ont- mogelijke zorg en begeleiding geven en nieuwe keurmerk en daarna een eerste geprobeerd wordt kwaliteit dichtbij aan kunnen verbeteren als voorberei- Er is een folder geschreven met infor- vangen die aandacht, betrokkenheid en nabij zijn. Beleving en wensen van onze audit aanvragen. de medewerkers te brengen. Voor het ding op certificering. matie over de stervensfase. Die wordt goede zorg nodig hebben in de laatste gasten staan centraal. We bereiden ons najaar is een aanvraag gedaan bij de uitgereikt aan familie/naasten wanneer fase van hun leven. Na vijf jaar kijken we als hospice voor op certificering van het Tijdens ieder werkoverleg staat het CHE om ons te laten toetsen door 4e Het multidisciplinair overleg wordt nu we het overlijden binnen enkele dagen hier op terug. Wat hebben we veel gasten Prezo Keurmerk Hospicezorg. Dit keur- onderwerp kwaliteit op de agenda en jaars HBO-V studenten in hoeverre in plaats van één keer per maand, één verwachten. Als het overlijden verwacht welkom mogen heten, met hun familie, merk is een doorontwikkeling op het worden de ontwikkelingen gemeld en kwaliteit nu echt leeft en wat we hier- keer per twee weken gehouden. wordt, gaat het dossier dicht en wordt ► vrienden en bekenden. Wat is er een keurmerk voor high care hospices dat zo nodig nieuwe procedures uitgelegd. betrokkenheid vanuit de samenleving, gebaseerd is op het HKZ. In 2015 wordt Er verschijnt een paar keer per jaar een de kerken, het bedrijfsleven. Iedere dag het nieuwe keurmerk uitgebracht door speciale kwaliteitsnieuwsbrief waarin Gegevens 2011 2012 2013 2014 zijn er vrijwilligers die met grote inzet Aantal gasten 44 58 58 77 hun werk doen, samen met de verpleeg- Aantal overleden 37 52 50 69 kundigen. We zijn blij en dankbaar met Aantal respijtopnames 2 1 4 3 deze mijlpaal. Gemiddelde opnameduur 42 dagen 31 dagen 32 dagen 28 dagen Van alle aanmeldingen was in 2014 ruim Bedbezetting 80,09% 90,71% 101,1% 106,5% 58% een spoedopname waarbij opname binnen 48 uur is gewenst. Bij 31% was Gasten afkomstig uit: een opnamewens binnen twee weken. Nunspeet 16 30 31 41 55% van onze gasten kwam uit het zie- Elspeet 1 4 5 1 kenhuis en 35% uit de thuissituatie. Bijna Hulshorst - - 1 2 9% van de aanmeldingen kwam vanuit een verpleeg- of verzorgingshuis of een Vierhouten 1 - 1 1 GGZ instelling. Vijf gasten zijn zo ver Doornspijk 3 - 3 - gestabiliseerd dat zij naar huis konden 1 4 3 5 of worden overgeplaatst naar een ver- ’t Harde 1 - 1 4 pleeghuis 3 4 1 4 Kwaliteit van zorg Wezep 3 1 - 1 Kwaliteit is wat gasten ervaren dat kwa- Uddel 1 - 1 1 liteit is. Uiteraard zijn we blij met de (waaronder 5 4 4 1 positieve beoordelingen van gemiddeld Hierden) een 9,5. We beseffen dat mensen in een Toekomst hospice Overig 9 11 7 16

4 5 ► Jaarbericht 2015 ► Jaarbericht 2015

gestart met een dossier in afgeslankte zorg voor ervaren verpleegkundigen. met rouw bij kinderen, ziektebeelden en heeft ze haar leven overgegeven in de nevanck in Harderwijk. Het netwerk In september is het cirkelteam gestart in vorm waarin de dingen genoteerd wor- Eén verpleegkundige ontwikkelde voor gebruik van het Utrechts Symptomen- handen van God. We bidden om troost organiseert vier keer per jaar scholing de gemeente Doornspijk. Met de huis- den door huisartsen en verpleegkundi- het hospice een hulpmiddel bij het ver- dagboek. en kracht voor Bert, Stephan & Jawhen voor medewerkers van hospices, ver- artsen, wijkverpleegkundigen, de NPV gen die nog echt van belang zijn in deze werken van rouw door kinderen, het en voor Ricardo en de andere familie- pleeg- en verzorgingshuizen en thuis- en het hospice komen we tweewekelijks fase. De verpleegkundigen hebben een maken van een moodbord. Een ande- Een coördinator en twee verpleegkundi- leden. zorg. Ook aan deze scholing nemen we bij elkaar om voor mensen waarvan training gehad over het gebruik van een re verpleegkundige heeft als eindop- gen hebben de cursus indiceren gevolgd. deel. verwacht wordt dat zij niet meer zul- dossier in de stervensfase. Het belang- dracht uitgezocht of het gebruik van Wanneer er een zorgvraag komt voor Samenwerking Samen met vrijwilligers van het Venster, len genezen, de best mogelijke zorg te rijkste wat ons voor ogen staat is dat we het UtrechtsSymptomenDagboek een opname in het hospice, kunnen we zelf Als hospice blijven we gericht op een de Bunterhoek en de Oranjehof (Elspeet) bespreken. zoveel mogelijk comfort willen bieden. hulpmiddel kan zijn voor onze gasten de indicatie stellen. goede samenwerking. Zowel intern als namen onze vrijwilligers deel aan een Verpleegkundigen hebben een waakbox in het hospice. extern. themabespreking over communicatie. Informatie over het hospice samengesteld met een aantal voorwer- We ontvangen niet alleen scholing, maar Vanuit het netwerk verschijnt vijf keer Lustrum pen erin die kunnen helpen wanneer Een medewerker preventie van het Sint geven zelf ook cursus. Zo is een basis- Gemeenten per jaar een nieuwsbrief die naar huis- De viering van ons eerste lustrum op familie waakt. Een fleecedeken bijvoor- Jansdal heeft driemaal een bijscholing cursus palliatieve zorg opgezet voor Met de gemeenten Nunspeet, Elburg en artsen, ziekenhuizen, gemeenten en zor- 5 juni heeft aandacht gehad in de lan- beeld, een puzzelboekje, wat tijdschrif- verzorgd over het belangrijke onder- verzorgenden en verpleegkundigen. In Oldebroek hebben we goede, construc- gorganisaties verzonden wordt. delijke en regionale pers. Ook is er flink ten, een Bijbel, een gedichtenbundeltje. werp hygiene, voor zowel vrijwilligers september start de eerste basiscursus tieve afspraken kunnen maken over de Hospice de Regenboog participeert in getwitterd. Als mensen het fijn vinden kunnen ze als verpleegkundigen. Hygiene is een voor verpleegkundigen van de Woon- inzet van huishoudelijke hulp in het hos- werkgroepen van het landelijk steun- hier gebruik van maken. speerpunt in het jaar 2015 en krijgt op zorgunie . pice voor 2015 en 2016. punt VPTZ. Onder andere over de Open dag verschillende manieren aandacht. gevolgen van het regeringsbeleid van Jaarlijks organiseert het hospice een Deskundigheidsbevordering Vrijwilligers het kabinet Rutte II. Ook hebben we open dag voor belangstellenden uit de Alle verpleegkundigen en coördinatoren De verpleegkundigen volgden een inter- We zijn blij met al onze medewerkers, meegedaan aan een project taakana- regio. In 2014 hebben 150 mensen de hebben het diploma bedrijfshulpverle- ne computercursus, gegeven door een vrijwilligers en verpleegkundigen. Ook lyse om alle werkzaamheden in beeld open dag bezocht. Ook nu is iedereen ner gehaald. Er is twee dagen hard geoe- deskundige vrijwilliger. Alle verpleeg- na vijf jaar wordt de zorg nog even te brengen die in het hospice gedaan weer hartelijk welkom op de open dag fend, er zijn brandjes geblust, verbandjes kundigen en bijna alle vrijwilligers enthousiast, betrokken, respectvol en worden ten dienste van de gasten. De in 2015 op 10 oktober tussen 10.00 en aangelegd en gereanimeerd. Het examen waren aanwezig tijdens het symposium deskundig gegeven. In dit speciale num- uitkomsten van dit onderzoek worden 14.00 uur. op drie onderdelen is met een zeer hoge over dilemma’s in de palliatieve zorg. mer wordt ieder met name genoemd. gebruikt in het overleg met het ministe- score door iedereen behaald. Samen met drie andere organisaties is Het is nog steeds mogelijk om voldoen- rie van VWS met het oog op de nieuwe Website en social media een interactieve training gegeven voor de vrijwilligers aan te trekken. Er is een subsidieregeling 2017. We nemen als Er is een nieuwe website gemaakt en Twee verpleegkundigen volgden dit vrijwilligers over communicatie. Voor aantal vacatures voor zorgvrijwilliger Gert van Enk (Nunspeet), Maaike van Beek aspirant lid deel aan de vergaderingen ook zijn er regelmatig berichten over het jaar aan de Hogeschool ArnhemNijme- dit jaar staan nog een aantal scho- en gastvrouw in verband met ziekte en (Elburg) en Bert van Beek (Oldebroek) van de Associatie van zelfstandige high hospice te lezen op facebook. gen de post HBO opleiding palliatieve lingsmomenten op de agenda: omgaan ondersteuning als mantelzorger in de eigen thuissituatie. Organisaties Lezingen en gastlessen Er is plaatselijk en regionaal overleg met Gedurende het jaar zijn veel lezin- Nieuwe en vakantievrijwilligers hebben verschillende organisaties. Zo draaien gen gegeven in en buiten de regio, op de introductiecursus gevolgd. we mee in het Informele zorgoverleg met gemeenteavonden, bijeenkomsten voor zowel informele als formele organisaties. vrouwen, ouderen, en NPV. We waren Met veel verdriet hebben we afscheid Samen met Welzijn ouderen Nunspeet, opnieuw een uur te gast op radio Elburg. moeten nemen van onze Meintje van het Venster en steunpunt mantelzorg We verzorgden veel gastlessen aan scho- de Velde. Heel trouw heeft zij wekelijks zijn we gestart met bijeenkomsten voor len en instellingen. gekookt voor onze gasten. Tot ze zelf burgers over onderwerpen die het levens- ernstig ziek werd en met veel liefde en einde raken. Ook in Oldebroek is de Toekomst betrokkenheid verzorgd is in het hospi- eerste bijeenkomst geweest. Dit krijgt Het jaar 2015 is wat financiering betreft ce. Op 64 jarige leeftijd is Meintje overle- ook een vervolg. In Wezep wordt een een overgangsjaar. We weten niet wat de den. We denken aan haar familie en aan avond belegd op 12 oktober. Daar wordt nabije toekomst brengt. We proberen op haar goede vrienden die heel dicht om samengewerkt met plaatselijke welzijn- verschillende manieren mee te denken Meintje heen stonden. sorganisaties. care hospices. Deze associatie heet met en te schakelen. Er blijft een stukje onze- Gerda de Jonge, echtgenote van onze Hospice De Regenboog neemt deel aan ingang van februari 2015 Associatie kerheid. Toch gaan we hoopvol op weg ICT vrijwilliger Bert, is op 52 jarige het netwerk palliatieve zorg Noordwest Hospicezorg Nederland. naar het volgende lustrum, in afhanke- leeftijd overleden na een ernstige ziek- Veluwe. Een aantal malen per jaar is er De Regenboog heeft een scholingspro- lijkheid van God. ◄ te. Zij heeft lang gehoopt toch beter te overleg met de hospices in , gramma opgesteld voor verpleegkundi- mogen worden. Toen dat niet zo was, Ermelo en afdeling Jasmijn van Son- gen van Woonzorgunie Veluwe. Joke Overeem

6 7 ► Door Dick Baas ► Ervaring van familie

Vier dagen hospice

Op vrijdag 15 mei 2015 overlijdt Jennigje van -Kroes uit Elburg op 85-jarige leeftijd in Hospice De Regenboog in Nunspeet. Voor de familie heel onverwachts. Vier dagen verblijft zij in het hospice. Dochter Janny Bos-van Putten en zoon Teunis van Putten kijken terug op een emotionele periode.

Bereikt u et is zondag 10 mei: Moederdag. Voor is komt hard aan bij moeder en de vier kinderen. de Elburgse familie Van Putten (vier “Dat moet ik dan aanvaarden”, is de reactie. Hkinderen, tien kleinkinderen en negen Na de operatie gaan de kinderen naar huis. Als er achterkleinkinderen) een reden om bij moeder en wat was zou Janny, de oudste dochter, gebeld wor- de juiste oma langs te gaan, die nog zelfstandig in een seni- den. En dat gebeurt diezelfde avond om vijf minu- orenwoning haar plekje heeft. In is ook ten voor twaalf uur. Ze moesten maar komen, een verjaardag. Dochter Janny gaat er met haar want moeder was stervende. Janny: “Dan weet je “O, DAT IK doelgroep? moeder naar toe. Haar moeder, die eigenlijk nooit niet wat je overkomt, moederdag, een verjaardag, HIER MAG iets mankeert, voelt zich niet goed. In 25 minuten onbegrijpelijk.” gaan ze terug naar Elburg. Maar in de auto gaat In de loop van de maandag knapt moeder wat op. ZIJN.” Past uw uitstraling daarbij? het steeds slechter. Thuis wordt de Huisartsen- Ze mocht wel naar huis, want in het ziekenhuis Zet u de juiste middelen in om uw doelgroep te bereiken? post gebeld. Een arts komt en vindt het nodig dat kunnen ze niets meer voor haar doen. Wat nu? Wij denken als reclamebureau graag met u mee. zij per ambulance naar het ziekenhuis in Harder- Naar huis en verzorging regelen, is de gedachte wijk gaat. Een kijkoperatie volgt in de loop van van de kinderen. Maar moeder Van Putten wil Vertrouwd verzorgd de avond. De mededeling dat moeder ernstig ziek naar het hospice in Nunspeet. Iets wat de kinderen ►

Nunspeet | www.denkcreatief.nl | (0341) 25 00 18 9 ► Ervaring van familie

Verpleging en Verzorging Dag en nacht staan we voor u klaar! helemaal niet weten. Twee jaar geleden had Joke Wat ook opviel, dat eigenlijk alles kon. Het aantal Overeem bij De Christenvrouw in Oostendorp aanwezige kinderen en kleinkinderen was geen verteld over het hospice. Moeder was daarvan zo enkel probleem. Er werd voor eten gezorgd en er onder de indruk dat zij daar naar toe wilde als haar was een aparte ruimte waar zij als familie konden zoiets zou overkomen. verblijven. Er waren soms 25 familieleden. Er is plek in het hospice en zij gaat er met de ambulance naar toe. Als zij op bed ligt en naar Jennigje van Putten-Kroes is lang alleen geweest, G.J. van der Vliet buiten kijkt, is haar reactie: “O, dat ik hier mag haar man overleed al op 23 september 1979 op zijn.” En de dagen er na herhaalt zij dat zij blij is 53-jarige leeftijd. Hij was aanvankelijk tuinder en Wanneer u zorg nodig heeft, zijn we er voor u begrafenisverzorging in het hospice te zijn. had een eigen bedrijf. Toen investeringen nodig waren en de zoons een andere weg kozen dan het • verpleging • palliatieve zorg • persoonlijke verzorging • thuisbegeleiding Persoonlijke begeleiding Ervaringen van de kinderen tuindersbedrijf, is het bedrijf verkocht en begon • gespecialiseerde • personenalarmering De vier kinderen Van Putten hebben de vier vol- vader Van Putten aan een nieuwe baan als conciër- verpleegkundige zorg • thuisleen van hulpmiddelen gende dagen in het hospice als heel bijzonder erva- ge bij een Elburgse school. De band tussen moeder • zorg tijdens nachtelijke uren en verpleegartikelen met zorg, respect en stijl • zorg voor dementerenden ren. Ze waren nog nooit in aanraking geweest met en kinderen is altijd heel hecht geweest. Dat komt een hospice. Het was een blanco situatie voor hen. wellicht doordat zij zo lang alleen is geweest. Moe- Meer informatie Janny en Teunis hebben het als bijzonder ervaren der werd overal bij betrokken en was ook geïnte- Wilt u meer informatie over de zorg die Icare u kan bieden? dat ze er konden zijn voor hun moeder. Ze hoefden resseerd in alle activiteiten. Neem contact op met Icare in Nunspeet via (0522) 27 96 71. Boekweitweg122111111180751CP11111Elspeet11 Icare verleent ook zorg in Elburg, Oldebroek, Garderen, niets te regelen. “Wij hebben het ervaren als een Hierden en Uddel. Tel.:1061129134511911111105771491281301 warm bad.” Als er iets was, stond de verpleegkun- Wat ook als heel bijzonder is ervaren is de laatste Kijk op www.icare.nl voor een wijkteam bij u in de buurt. [email protected] dige gelijk klaar. Dat zou met thuiszorg in de eigen zorg na het overlijden. Dat is gedaan door drie www.icare.nl seniorenwoning heel anders kunnen zijn geweest. kleinkinderen, de drie naamgenoten. De familie De thuiszorg is goed, maar staat waarschijnlijk wist helemaal niet dat dit mogelijk was. Na het niet onmiddellijk op de stoep. De aandacht van overlijden is moeder nog één nacht in het hospice de vrijwilligers, de betrokkenheid, de hulp en gebleven en werd zij door haar twee zoons en twee ELEKTROTECHNISCH INSTALLATIEBUREAU vooral het meevoelen met het verdriet is heel erg schoonzoons overgebracht naar haar eigen huis en gewaardeerd. Uit een gesprek: een moeder, vier daar opgebaard. kinderen en vier aangetrouwde kinderen: dat zijn Bloem & Interieur eigenlijk acht moeders, want iedereen heeft een Het was een verdrietige periode, maar dankbaar- eigen band met moeder. heid over de periode in het hospice overheerst. ◄

verkoop en reparatie van: • was/droog- en afwasautomaten • koel/vries- en kookapparatuur • Als een bloem Gebrandystraat 127 8072 WS NUNSPEET tel. 0341 - 251 692 e-mail [email protected] JAAR Als een bloem zo is het leven, ’t begin is teer en klein. HOSPICE De één die bloeit uitbundig, De ander geurt heel fi jn. Sommige bloemen blijven lang, Ik denk aan het ko emoment met gasten aan de keuken- Weer andere blijven even. tafel terwijl de peertjes worden geschild, of de aardappelen Vraag niet bij welke bloem jij hoort, Herinneringen van een en de boontjes worden gedopt. Of de kleine wandeling naar dat is ’t geheim van ’t leven. zorgvrijwilliger: onderlinge het dorp of door onze tuin met daarna een kopje thee op band die er kan zijn tussen het terras.... Ik vind dat ik een TOP baan heb met een TOP gasten; de liefde die heerst team aan collega’s en hoop nog lang als gastvrouw in dit in het hospice; bijzondere Welkom in onze woonwinkel! mooie hospice te mogen en kunnen werken. gesprekken

11 ► Door Dick Baas ► Bestuurders van het eerste uur ► Bestuurders van het eerste uur

Twee bestuursleden van het eerste uur

EEN GESPREK MET SECRETARIS HARRY WESTERINK EN PENNINGMEESTER HENK KRUIS

e wonen aan de Bremhoek naast elkaar, de een zorg Unie Veluwe. Hij heeft nog wel acht jaar in de op nummer 47 en de ander op nummer 49. Identiteitsraad van De Bunterhoek gezeten. Grappig ZHet zijn goede , maar ze wisten niet van is dat hij bij zijn aantreden eigenlijk niets had met een elkaar dat ze samen in het bestuur van het hospice De hospice. Het was onbekend voor hem. Maar hij heeft Regenboog zouden komen. Dat merkten Harry Weste- ervaren dat hospicezorg een belangrijke aanvullen- rink en Henk Kruis pas toen in 2003 een projectgroep de zorg is. De 60-jarige Westerink is in het dagelijks van start ging om te komen tot de oprichting van een leven belastingadviseur. Hij is een geboren en getogen hospice in Nunspeet. Op 27 februari 2004 werd een Nunspeter. stichting opgericht met een bestuur. De leden van de projectgroep gingen over naar het bestuur. Volgens Henk Kruis zat in de Raad van Toezicht van Het Baken de statuten hebben de bestuursleden vier jaar zitting en kwam vanuit die rol in het bestuur van het hos- en mag die periode twee keer met vier jaar verlengd pice. Maar is al lang geen lid meer van de Raad van worden. Om nu te voorkomen dat alle bestuursleden Toezicht. vanaf de start gelijk zouden aftreden, zijn er afspraken Kruis heeft wel een zorgachtergrond. Hij heeft gemaakt. Dat betekent dat, hoewel ze gelijk begonnen gewerkt voor mensen met een verstandelijke beper- zijn, dit jaar Harry Westerink het bestuur verlaat en king. maar daarbij was de financiële kant steeds het dat Henk Kruis over een jaar volgt. belangrijkst. Kruis is geen Nunspeter, hij komt uit Rot- terdam en woont sinds 1973 in Nunspeet. Hij kwam De oprichting van het hospice was een initiatief van naar Nunspeet door zijn werk bij Groot-Emaus in zichthoudende taak. De dagelijkse gang van zaken hospice spelen drie stichtingen een rol: een een zestal organisaties. Dat waren: Het Venster, de Ermelo. in het hospice wordt door de directeur geleid. exploitatiestichting, een vastgoedstichting en Woonzorg Unie Veluwe (toen nog Stichting Filadelfia Harry Westerink en Henk Kruis vragen zich dan een vriendenstichting. De exploitatiestichting is met Bunterhoek en Kodal), verpleeghuis Het Baken Bij de opvolging van beide bestuursleden is de vraag ook wel af of een bestuur van zeven personen nog eigenlijk ‘het bedrijf’. De vastgoedstichting is de (toen nog De Voord), de Protestants Christelijke of de band met de organisaties moet blijven. Strikt steeds noodzakelijk is. eigenaar van het pand en onderhoudt dat. Drie Ouderenbond (PCOB), de Nederlandse Patiënten noodzakelijk is dat niet. Het hoeft dan ook geen lid leden van het bestuur van de ‘exploitatiestichting’ Vereniging (NPV) en de Oranjehof in Elspeet. Deze van een bestuur of Raad van Toezicht te zijn, maar er Secretaris Harry Westerink merkt dat heel duide- vormen het bestuur van de vastgoedstichting. De zes organisaties zijn dan ook in het bestuur vertegen- zal wel gezocht worden in de kring van de organisatie. lijk. Hij heeft veel minder te doen dan in de begin- Stichting Vrienden Protestant Christelijk Hospice woordigd met deskundigen als aanvulling. Reijer van Het bestuur hecht aan verbondenheid en draagvlak fase. Directeur Joke Overeem regelt nu de meeste Nunspeet heeft een eigen bestuur. Door vriend te de Velde was tot vorig jaar voorzitter van het bestuur vanuit de (zorg)organisaties. zaken. Voor de penningmeester ligt het iets anders. worden en een jaarlijkse donatie te geven kunnen en is opgevolgd door Nico van Dijk. Henk Kruis is elke donderdagmorgen aanwezig aanvullende voorzieningen in het hospice gerea- Bestuur op afstand in het hospice om financiële zaken te regelen. Al liseerd worden. Harry Westerink kwam in de initiatiefgroep en later De rol van het bestuur is in de loop van de jaren ver- heeft de vrijwillige administrateur alles al op de het bestuur als bestuurslid van de Stichting Filadel- anderd. In de beginfase was het een duidelijk ‘doe-be- rij gezet. Het gaat tot nu financieel goed met het Harry Westerink neemt afscheid. Hij kijkt met vol- fia. Hij werd door het bestuur afgevaardigd naar het stuur’. Er moest een hospice gerealiseerd worden. Er hospice. Kruis zal dan ook geen moeite hebben om doening terug op zijn bestuurlijke periode. Henk hospice. Na de verandering van bestuur in Raad van moest gebouwd worden. Er moesten financiële mid- volgend jaar afscheid te nemen. Kruis gaat nog even door, maar ook zijn afscheid Toezicht in 2007 speelt hij geen rol meer bij de Woon- delen komen. Nu heeft het bestuur een veel meer toe- Om het wat ingewikkelder te maken. Bij het nadert. ◄

12 13 ► Door Dick Baas ► Vrijwilligers van het eerste uur

Sluijmer & Van Olst

Elbert Sluijmer, Hendrik van Olst en Jeroen Smidt*

U kunt ons bereiken Drie vrijwilligers van het eerste uur Harderwijk / Nunspeet en omstreken Ze wonen alle drie in Nunspeet. In de namen zit ook veelal een Nunspeetse achtergrond. 0341-492826 Joke Schutte-Haverkamp en Corrie Ponsteen-Mooiweer zijn zorgvrijwilligers. Eveline van Moort-van de Poppe is gastvrouw. Ze zijn vanaf de start betrokken bij het werk in het hospice. En na vijf jaar doen ze het nog steeds met plezier. Het geeft voldoening. Elburg

0525-745999 Gezellig met de koffi e wat: een geheel andere manier van wer- met Joke Overeem kwam de rol van aan tafel blikken de drie ken. Ze kwam en bleef. gastvrouw aan de orde. Dat had wel dames terug. overeenkomsten met haar vorige werk: Joke Schutte (52 jaar) had 21 jaar in de Eveline van Moort (39 jaar) ging eens telefoon opnemen, mensen binnen laten Bent u verzekerd (ongeacht bij wie) of particulier, thuiszorg als verpleegkundige gewerkt. om zich heen kijken toen haar jongste en dergelijke. Ze werd gastvrouw en is wij bieden u onze diensten aan. Ze vond de manier van werken op een dochter naar school ging. Ze wilde wat dat nog steeds. gegeven moment niet meer leuk. Het gaan doen. Tijdens een CD-presentatie was geen volledige baan, want ze heeft hoorde ze Joke Overeem vertellen over Corrie Ponsteen (58 jaar) had in de fami- samen met haar man een financieel het hospice en een oproep doen voor lie het een en ander meegemaakt. Ze las Ons uitvaartcentrum “Elzenhof” advieskantoor in Harderwijk. Ze wilde vrijwilligers. Het leek Eveline wel mooi over het hospice en daar kwam ze toch Walstein 101, 3848 AP Harderwijk toch graag in de zorg bezig zijn. Ook een werk. Maar ze had altijd op een admi- niet los van. Ze had het eerst eens wat beetje als tegenhanger van de zakelijke nistratiekantoor gewerkt en had totaal aan zich voorbij laten gaan, maar ging activiteiten. Het hospice leek haar wel geen zorg achtergrond. In een gesprek toen eens kijken. Het klikte en ze heeft ► * Vanaf 1 januari 2015

15 ► Vrijwilligers van het eerste uur

doende ervaring om ook zelfstandig hun werk te doen.

Eveline van Moort is één ochtend in de week in het hospice. Haar taak als gast- vrouw is ook heel uitgebreid: de deur opendoen voor de mensen die binnenko- men, telefoon aannemen, koffi e zetten, huiskamer en keuken netjes houden, “IK GEEF HET MET VERTROUWEN UIT HANDEN” gasten van koffi e voorzien, een praatje

“Het bleek geen overbodige luxe om als particulier een fi nancieel met ze maken, voorlezen, wandelen en adviseur in te schakelen. Mijn aangifte geef ik tegenwoordig uit handen. boodschappen doen. Het is heel divers Voor mijn bedrijf kan ik eveneens rekenen op correcte cijfers en een en dat vindt Eveline heel mooi. goed advies. Ik merk dat mijn adviseur persoonlijk betrokken is.” Thuisfront er nog geen minuut spijt van gehad. Ze Wat vindt het ‘thuisfront’ nu van de acti- er anders tegenaan gaan kijken. k Accountancy k Advisering is overtuigd dat dit op haar weg kwam. viteiten van het drietal in het hospice? Uit het gesprek hierover blijkt dat ook k Fiscale aangiften k Salarisverwerking Op de vraag of ze een baan heeft is het Joke heeft volwassen kinderen, waar- volwassenen vaak geen idee hebben hoe antwoord: huismoeder. “Manager dus!”, van twee nog wel thuis. Iedereen staat het toegaat in een hospice. “Ik krijg al k Administratieve diensten is de reactie van een van de anderen. er achter. “Het hoort er gewoon bij, ze buikpijn als ik langs fi ets”, is een reactie. weten gewoon dat je naar het hospice “Ik dacht dat hier altijd somber en stil Brinkersweg 22, 8071 GT Nunspeet, T (0341) 25 62 64 gaat.” was”, is een andere opmerking. Daarom E [email protected] vandenbergaccountants.nl Wat doet een zorgvrijwilliger of een gastvrouw? Het thuisfront van Corrie staat ook hele- is het goed dat er gelegenheid is om eens Joke Schutte heeft één keer in de week maal achter haar activiteiten. Ze voegt met het hospice kennis te maken. een avonddienst en één keer in de vier toe: “Als ze er thuis niet achter staan, dan De Droomhoeve weken een dagdeel in het weekend. De kun je dit werk ook niet doen. Ik heb er Sfeer Bed & Breakfast belangrijkste taak is het verzorgen van nog één thuis en die vindt het best. Hij Zowel Joke, Eveline als Corrie vinden de gasten voor de nacht. Maar ook de weet niet beter.” de sfeer in het hospice heel goed. Zowel zorg voor de familie als die blijft slapen. De kinderen van Eveline zijn jonger gastvrouwen, zorgvrijwilligers als ver- Corrie Ponsteen is twee ochtenden in de (10, 12 en 15). Ze zijn al eens op bezoek pleegkundigen kunnen het goed vinden week in het hospice. Ze heeft ook twee geweest in het hospice. Kinderen vinden met elkaar. “We gaan tenslotte allemaal ‘achterwacht’nachten in de week en valt een hospice wel eens wat eng. Omdat voor hetzelfde doel.” Het is een christe- Waar staat de NPV voor? nog wel eens in. Ze woont heel dicht bij Eveline er over praat wat er in een hos- lijk hospice. Er werken mensen uit aller- • Het leven is een gave van God. Daarom verdient ieder mensenleven het hospice. De ochtendtaak is altijd heel pice allemaal gebeurt, zijn haar kinderen lei kerken. Welk kerkgenootschap speelt - ongeboren of hoogbejaard, ziek of gezond - bescherming. • Ook in de gezondheidszorg moet rekening worden gehouden met uitgebreid: kijken wie er wakker zijn, het geen enkele rol. “Elkaar in de waarde bijbelse waarden en normen. Geniet van een gastvrij onthaal en droom even weg op de Veluwe! ontbijt klaarmaken, gasten helpen bij de laten en openstaan voor elkaar.” Dat • In noodsituaties wil ik altijd een beroep kunnen doen op professioneel B&B Nunspeet “De Droomhoeve” - Tel: (0341) 25 16 01 / (06) 15 631 714 lichamelijke verzorging, opruimen, bezig merken de gasten ook. En die hebben advies over keuzes rond het begin of einde van het leven. Harderwijkerweg 37 - 8071 EM Nunspeet www.dedroomhoeve.nl - [email protected] • Over levensvragen rond de zorg voor het leven wil ik kunnen met de was. Kortom, er is ’s morgens van ook allemaal een verschillende achter- doorpraten met mensen die mijn principes delen. alles te doen. Corrie vindt de ochtend- grond. Ieder wordt respectvol bejegend. • Het is belangrijk dat er een christelijke patiëntenbeweging is die haar dienst een hele fi jne dienst, al vindt ze Het hospice is er voor iedereen. stem laat horen bij overheid, zorgverzekeraars, politiek en in de media. • Jong en oud kan bij de NPV terecht voor informatie en gastlessen over een avonddienst ook best leuk. “Je bent medisch-ethische onderwerpen. heel erg betrokken bij de gasten. Je bent Tot slot • Samen met de NPV sta ik van harte voor de zorg voor het leven! uitgebreid met een gast bezig en dan heb De vrijwilligers willen nog lang niet weg je soms heel mooie gesprekken.” Corrie bij het hospice. Dat hebben ze in de eva- Heeft u zoch herkend in bovenstaande? vindt het dankbaar werk. Joke vult aan: luatiegesprekken duidelijk aangegeven. Steun ons, word ook vandaag nog lid van de NPV!! “Ik zou niet meer in de gewone gezond- Ze vinden het werk leuk, maar vooral Voor slechts € 13,50 per kalenderjaar maakt u het ons heidszorg kunnen werken.” zinvol. mogelijk een christelijke stem in de gezondheids- zorg te laten horen. “Wij voegen geen dagen toe aan het Zorgvrijwilligers werken samen op met leven, maar leven aan de dagen!” ◄ Bel met onze voorzitter, dhr F. Schouten, de verpleegkundige, maar hebben vol- tel. 0341-258011 of mail naar [email protected] Prachtige wenskaarten Marant Gewoon even doen! Heel veel boeken € 0,75 p.st. / € 5 voor 3,- 17 ► Door Dick Baas ► Ervaring van familie

D.V. 18 november 2015 presentatie 19.45 uur Hospice is gericht op wat de gast wil staal- en constructiebedrijf Levend Woord, hallenbouw stallenbouw loodsen dagboek voor jongeren gereedschappen en verreikerverhuur p 16 december 2014 kreeg Freek queline en Hetty geven een voorbeeld. Op opa geweest en vonden het ook fi jn. Ze Door structuur en uitleg geschikt voor jongeren met autisme Buitenhuis uit Nunspeet de de tweede dag wilde Freek graag dat de waren bij de uitvaart aanwezig. www.hjpolinderbv.nl Odiagnose kanker. In maart en pastoraal werker op bezoek zou komen OOSTEINDERWEG 116 . 8072 PD NUNSPEET . TELEFOON (0341) 26 11 96 april werd hij behandeld in het Antoni en hij wilde een voetmassage. Diezelfde Ook moeder heeft de hospiceperiode als van Leeuwenhoekziekenhuis in Amster- avond was pastoraal werker Bouma er en heel positief ervaren. Ze was natuurlijk dam middels bestralingen en chemo. Op kreeg hij een voetmassage. “Dat is toch veel in het hospice en bleef na een poosje 12 juni werd hij opnieuw met spoed opge- prachtig!” ook slapen. Dat vond ze heel fi jn. Maar Auteurs Aan het dagboek wordt € 14,90 nomen in het hetzelfde ziekenhuis. Op Wat de kinderen ook opviel was dat hun dat werd op een gegeven moment toch meegewerkt door predikan- 16 juni kreeg hij te horen dat de kanker vader in de eerste week van het verblijf te zwaar. “Pa bleef in leven maar toch zit ten en ambtsdragers uit de Gereformeerde Gemeenten, was uitgezaaid over het gehele lichaam. in het hospice opknapte. Hij was zo ziek je te wachten op het einde. Je hoort elke Gereformeerde Gemeenten in Nederland, Oud Gerefor- Op 19 juni mocht hij naar huis. Op 24 toen hij uit het ziekenhuis thuiskwam, zucht en slaapt dus slecht” In goed overleg meerde Gemeenten (in juni werd hij opgenomen in het hospice. dat iedereen dacht dat het niet lang zou is er voor gekozen dat ze toch weer thuis Nederland) en de Hersteld Hervormde Kerk. Daar overleed hij op 66-jarige leeftijd op duren. Maar hij leefde helemaal op door ging slapen. Dat was voor haar het beste. 22 juli 2015. de rust en de aandacht die hij kreeg. Hij Wat de kinderen ook erg fi jn vonden was vond het eten heerlijk. Het was al heel de uitleg die ze kregen van de verpleeg- Dat zijn de simpele feiten bij een ingrij- snel dat hij zei: “Hier heb ik het fi jn.” kundigen over de situatie. Er hoefde niet Meer informatie, bestellen en aanmelden: pende gebeurtenis zoals dochter Jac- Conclusie van Hetty: “En als hij dat zegt altijd ’s nachts iemand te blijven. Ze waren www.helpendehanden.nl/dagboek queline Braamburg-Buitenhuis en dan is dat ook echt zo.” Het is ook heerlijk dan ook goed op de hoogte wanneer het Webhosting schoondochter Hetty Buitenhuis-Lok- om in zo’n mooie kamer te liggen en als einde naderde en wisten dat op de avond Domeinnaamregistratie Webhosting horst die in een gesprek bij Hetty thuis in familie alle ruimte te krijgen om bij elkaar voor het overlijden. Websiteontwikkeling Domeinnaamregistratie Elburg weergeven. te zijn. “Niets is eigenlijk te gek, want op 8 Websiteontwikkeling juli hebben we met z’n allen in de woon- Freek was erg dankbaar over de verzor-

Ook een nieuwe website Oenenburgweg 114, Nunspeet Freek Buitenhuis en zijn vrouw Annie kamer pannenkoeken gegeten. Er waren ging die hij in het hospice heeft gehad. nodig zoals het Hospice? Ook een nieuwe website Tel. 0341 - 264505 Hofman hebben een dochter en twee lange tafels gedekt en aanschuiven maar. Hij heeft dat ook samen met zijn vrouw zoons, die alle drie getrouwd of samen- Het is geweldig dat zoiets kan. En dat is geuit door het aanbieden van een bloem- Neem contact met ons op! nodig zoals het Hospice? Samen met onze partners wonend zijn. Er zijn vier kleinkinderen nu een mooie herinnering.” stuk aan de medewerkers. Zijn uitgangs- creërenWeb wij uw visitekaartje Neem contact met ons op! Dealer van de merken RIH, Gazelle en Sparta. van 20, 13, 4 en ruim 2 jaar. Hetty is in punt was: ‘Ik lig hier, maar jullie moeten op het internet Samen met onze partners Ruime keus in electrische fietsen. verwachting van haar tweede kind. Eigen ruimte het ook fi jn vinden.’ Zijn wat droge humor creërenWeb wij uw visitekaartje Freek werkte bij de Belastingdienst en was Het was zo fijn dat er voor de fami- heeft hij tot het laatst volgehouden met op het internet in juni 2013 met pensioen gegaan. De kin- lie een eigen ruimte was, waar “je op je een opmerking of grapje. http://www.quadrowebdiensten.nl deren zijn allen opgegroeid in Nunspeet, eigen manier invulling kon geven aan het

Een betrouwbare stap op het internet [email protected] maar de dochter woont nu in Ermelo en samenzijn.” De kinderen van Jacqueline Zijn lijfspreuk was: ‘Maak er iets moois http://www.quadrowebdiensten.nl Fietsen met mooiweer!! de beide zoons in Elburg. zijn ook bijna tot het eind toe steeds bij van!’ ◄ Eenadvertenties betrouwbare 2010_advertentie 07-02-12 10:47 stap Pagina 3 op het internet

Een betrouwbare stap op het internet [email protected] creëren wij uw visitekaartje nodig zoals het Hospice? http://www.quadrowebdiensten.nl Web

Ook een nieuwe website Eerst thuis en daarna hospice Neem contact met ons op! Samen met onze partners Domeinnaamregistratie Het was een bewuste keuze van Freek Websiteontwikkeling [email protected] nij gemaakt i kker n on en zijn vrouw om na het ziekenhuis naar e le ze Webhosting t b ch ak huis te gaan en daar te zijn zolang het nog e k n er kon. Hospice De Regenboog was ook een e ij op het internet e bewuste keuze. Ze waren er een jaar eer- der op bezoek geweest en hadden daarna beiden het idee, dat ze daar wel wilden zijn als het nodig zou zijn. De ervaringen van de familie Buitenhuis

‘t Harde Eperweg 78a - 8084 HJ ‘t Harde - T (0525) 65 57 04 - E [email protected] zijn heel positief: een liefdevolle verzor- Dinsdag t/m donderdag : 12.30 uur t/m 17.00 uur (alle andere gewenste tijden op afspraak, ook aan huis) Vrijdag : 10.00 uur t/m 17.00 uur ging en gericht op wat de gast wil. Jac- Zaterdag : 10.00 uur t/m 15.00 uur (bij voorkeur graag op afspraak) BAKKERIJ DE VRIES Nijkerk Gezellenstraat 1 - 3861 RD Nijkerk - T (033) 245 08 05 - F (033) 245 05 88 - E [email protected] Edisonweg 5 • Tel. 0341-257273 • Nunspeet Maandag t/m vrijdag : 09.00 uur t/m 17.00 uur (alle andere gewenste tijden op afspraak, ook aan huis) Zaterdag : 10.00 uur t/m 14.00 uur (bij voorkeur graag op afspraak) www.alphanatuursteen.nl 19 ► Door Harma Koelewijn, verpleegkundige ► Kinderen ► Kinderen

Hospice te beschikken over hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen stem van haar kleindochter leeft ze helemaal op. “Oh kind wat En de kinderen dan? kunnen de verpleegkundige of vrijwilliger dan helpen om de heb je dat mooi gemaakt. Wat ken je oma toch goed”. Een paar begeleiding van het kind natuurlijker te laten verlopen. uur later stierf oma. De opleving was verrassend ontroerend. Dit blijft. In Hospice de Regenboog komen ook vaak kinderen op bezoek. Er zijn uiteraard diverse werkvormen die kunnen helpen om Omgaan met kinderen bij verlies en ziekte van een geliefde vraagt te assisteren in de begeleiding zoals: Een vader met een hersentumor ligt in bed en reageert al een een aangepaste benadering. Op basis van ervaring en onderzoek heb tijd niet meer. Zoontje van negen jaar vraagt aan de verpleeg- ik een onderzoek verricht naar rouwverwerking met kinderen. • Praten met lotgenoten kundige “maar hoort papa dit nog wel?”. De verpleegkundige • Bak- en kookactiviteit geeft aan “praat maar gewoon tegen papa en ga er van uit dat • Tekening maken hij het hoort, dat is heel normaal.” De jongen doet zijn verhaal • Brief schrijven en als antwoord voelt hij hoe papa in zijn hand knijpt. Papa et onderzoek belicht de toegevoegde waarde van De stervende • Levensboek heeft hem gehoord. praktische hulpmiddelen. Een van die hulpmiddelen Het is goed om aandacht te hebben voor het gezichtsveld van • Thema kwartetspel His het maken van een “moodboard”. Dat is een knut- het kind. De primaire zorg voor de stervende opa of oma is ech- • Foto’s maken Een jongen van 12 met autisme is erg gek op zijn oma. Zijn sel- schilderij waarin het kind uiting kan geven van gevoelens, ter van even groot belang. Het zien van het kleinkind behoort • Sport en spel moeder geeft aan “dat kan hij echt niet aan”. De verpleegkun- en het kan helpen om op een ontspannen manier kinderen te op een natuurlijke manier te kunnen plaatsvinden. Het zou • Vaasje versieren voor bij het graf dige geeft aan: “doe het nu maar gewoon. Neem de jongen mee begeleiden in het omgaan met moeilijke vragen of gevoelens. jammer zijn als onzekerheid of onkunde hier een relationele • Filmdagboek maken en laat hem gewoon op zijn nintendo game spelen, lekker veilig Er zijn verschillende startpunten van waaruit de benadering verstoring bewerkt in deze laatste mogelijkheid in het leven. • Herinneringen boekje “mam hoe deed jij dat vroeger?” en toch in de buurt”. Zo gebeurt het. Maar langzamerhand kan worden gestart. Wij mensen hebben recht op elkaar. Een juiste benadering van • Natuur wandeling schuifelt hij steeds dichter naar oma toe. Op het laatst is hij de vrijwilliger en verpleegkundige kan hier zorgen dat relaties heel dicht bij oma. Hij was betrokken en mocht bij stervende Het kind op een natuurlijke manier kunnen verlopen. Ook hier is kennis Dit toont dat het niet ontbreekt aan initiatieven. Dergelijke oma zijn. Het verliep heel natuurlijk. Niet ieder kind is gelijk. Maar er zijn wel duidelijke fasen in nodig en kunnen hulpmiddelen helpen om vorm te geven aan verkenningen en uitwerkingen hiervan helpen om Hospice De de psychosociale ontwikkeling van een kind die vragen om een professionele ethische beroepshouding. Regenboog te voorzien van expertise en verhogen de professi- Deze verhalen zijn niet uitzonderlijk. Het zijn er teveel om op een aangepaste methode die past bij deze ontwikkelingsfase. onaliteit in alle aspecten van rouwverwerking en omgang met te noemen. De band tussen opa of oma houdt niet op tijdens Empatische vaardigheden dienen samen te vallen met vak- Door middel van een enquête onder verpleegkundigen is in stervenden. het sterfproces. Het hoeft ook niet allemaal geweldig of goed inhoudelijke kennis. Niet iedere verpleegkundige of vrijwil- beeld gebracht hoeveel medewerkers moeite hebben met dit te zijn. Soms is een enkel moment van contact heel belangrijk liger heeft deze kennis paraat. Daarom zijn handreikingen onderwerp. Er blijkt een aanzienlijke groep collega’s te zijn Het geeft ontspanning, kijk het kind hier voor het verwerkingsproces. ◄ gewenst. die niet vanzelfsprekend kiezen voor een natuurlijke omgang. observeren wat er gebeurt. Onderstaand diagram toont de mening van verpleegkundigen Het geeft ontspanning voor de ouders, De hulpverlener bij de vraag “ Hoe zou je het vinden om een moodboard te maken het helpt om deze vreemde omgeving Hier raken we ook de ontwikkeling en stabiliteit van de vrijwil- met kinderen?” naar een normale beleving te brengen. liger of verpleegkundige. Niet iedereen heeft dezelfde talenten. De een zal zich comfortabel voelen in het begeleiden van kin- Verhalen uit de praktijk. deren, voor een ander ontbreekt hier zelfvertrouwen of inzicht. Een kind van 7 jaar maakt een moodboard en laat het aan oma Hulpmiddelen kunnen hier een grote toegevoegde waarde zien. “kijk eens oma, dit hebben we samen gedaan. U houdt vormen. Er moet dan eerst in kaart worden gebracht waar de zo van vogeltjes”. Oma is stervende en ver weg, maar door de hiaten in kennis of vaardigheden zich bevinden.

De ouder(s) van het kind In principe heeft een ouder natuurlijke de begeleidende taak naar het kind toe, net zoals de hulpverlener. Maar een ouder heeft ook zijn eigen rouwverwerking. Hier kan een vrijwilli- ger of verpleegkundige zowel praktisch begeleiden waarbij de ouder als hulpvrager wordt beschouwd. Maar eventueel ook adviserend vanuit het gezichtspunt dat de ouder soms moeite heeft om op een goede manier om te gaan met de rouwver- werking van het kind. De hulpvragen vanuit de ouders zijn Dit toont dat 66,7% aangeeft dat een goed plan te vinden, en hier vaak verbazend direct: “zal ik de kinderen nu meenemen 32,3% aangeeft daar meer moeite mee te hebben. Ook de leeftijd of ze thuis laten?”. Hier wordt een beroep gedaan op directe van het kind waarbij men zich comfortabel voelt verschilt. Ook vakinhoudelijke kennis van de hulpverlener. dit is in kaart gebracht en toont aan dat het goed is om in de

20 21 ► Activiteiten

Optiek Spreken over een levenstestament in Oldebroek Van Horen Contactlenzen Veen Maandagavond 8 juni JL. werd in de Talter in Oldebroek gesproken over het levenstesta- een heldere kijk op ment. Burgers uit Oldebroek raakten in gesprek met huisarts Pul en notaris Van der Laan. horen en zien Optometrie Optiek Dorpsstraat 25 | Nunspeet Doel van de avond was het creëren van bewustwording over thema’s die met ziek zijn en T 0341 252664 E [email protected] GeenOPTIEK zin in overlijden samenhangen. De avond werd georganiseerd door Hospice de Regenboog uit I www.optiekvanveen.nl GeenVAN zin VEEN in schoolschool of luktof lukt het het Nunspeet, Senioren Wezep Oldebroek en Stimenz. gewoongewoon niet? niet?

www.stukverder.nlwww.stukverder.nl Dokter Pul belicht de medische kant. De ring in gebracht door op een informe- thema’s die aangesneden worden, liggen le wijze met elkaar in gesprek te gaan. JongerencoachJongerencoach gevoelig. Het kan confronterend zijn om Omdat de avond zo goed ontvangen is, StudentencoachStudentencoach over je eigen sterfelijkheid na te denken. wordt in oktober in Wezep eenzelfde En wat als iemand ziek wordt, of dement. informatieavond georganiseerd voor Geen zin in TekstenTeksten zoals zoals je je Welke behandeling is dan wenselijk en jong en oud. Voor meer informatie kunt hoe staat de omgeving daar tegenover. u bellen met Jolanda van Outersterp, school of lukt het ze zezelf zelf zou zou Het werd een interactieve lezing waarin consulent informele ondersteuning in gewoon niet? schrijvenschrijven dokter Pul en de aanwezigen met elkaar de gemeente Oldebroek. Zij is bereikbaar OnlineOnline teksten teksten www.stukverder.nl in gesprek gingen over hun ervaringen op nummer: 06 25 01 04 83. WordpressWordpress website website Jongerencoach en wensen en dokter Pul gaf veel ruim- van der Laan ging in op de vele vragen ZorgZorg en onderwijsen onderwijs te voor het beantwoorden van vragen. die rond dit onderwerp leven. De avond AVONDEN ‘VAN BETEKENIS’ Studentencoach Notaris van der Laan hield een lezing geeft stof tot nadenken. Eens te meer In Nunspeet zijn dit jaar twee avonden www.stukverderschrijven.nlwww.stukverderschrijven.nl over het vastleggen van afspraken in een werd duidelijk dat het een onderwerp georganiseerd, samen met Stichting Teksten zoals je testament. Wat zijn volmachten, nut en is waar iedereen wel eens over nadenkt, Welzijn Ouderen Nunspeet, steunpunt ze zelf zou noodzaak van vooraf met familie over- maar waar liever niet over gesproken Mantelzorg, en het Venster. Dit krijgt schrijven leggen en over de regelgeving. Notaris wordt. Deze avond heeft daar verande- jaarlijks een vervolg. ◄ Online teksten Stuk verder.indd 1 04-09-15 15:44 Wordpress website Zorg en onderwijs Herdenkingsbijeenkomsten agenda www.stukverderschrijven.nl Op 25 maart en 23 september werd een Onvergetelijk herdenkingsbijeenkomst gehouden Wie bemind werd en beminde 5 oktober: informatie over Levenstestament, dorpshuis met de naasten van onze gasten en onze Laat meer dan een leegte achter Wezep, 19.30 uur. Sprekers: mw. J.C.A.M. Hanssen, medewerkers. Hij is onvergetelijk, onherroepelijk huisarts en de heer B. Kramer, notaris. Jongeren hebben gezongen en gemusi- Zijn naam wordt genoemd, ceerd. zijn gezicht wordt niet gewist. 10 oktober: Open dag in hospice De Regenboog. Ds. B. de Graaf verzorgde een meditatie. Een belangrijk onderdeel van de avond We stonden stil bij de namen van hen die is het ontmoeten van elkaar en het delen 12 oktober: Jan Rook Ernstig ziek, en dan? Veluvine, Nunspeet, overleden zijn: van herinneringen. “Sinds 1993 ben ik uitvaartverzorger en vanaf 2012 19.30 uur. Sprekers: de heer J.F. Morgenstern, huisarts, Toos Korteweg, wijkverpleegkundige in Nunspeet en omgeving. Na al die jaren ben ik nog Icare, Annemarie Meester, coördinator steeds heel dankbaar om nabestaanden te mogen terminale thuiszorg. Het Venster en begeleiden tijdens één van de moeilijkste periode Joke Overeem, directeur hospice De Regenboog in hun leven.” 6 november: Monuta Nunspeet Zangavond Verenigde Veluwse Koren, Van Oordtstraat 110, Nunspeet Dorpskerk in Nunspeet, 19.30 uur.

Telefoon: 0341 - 252 607 16 december: (24 uur per dag, ook in het weekend) zangavond Salvatori, Grote Kerk Elburg, www.monuta.nl/nunspeet 19.30 uur.

Ook als u niet of elders verzekerd bent. 23 ► Viering eerste lustrum ► Viering eerste lustrum

De sprekers die gevraagd zijn hun bijdrage te leveren Op 3 mei 2015 bestaat voor het symposium “Kleur bekennen” arriveren en krij- gen hun naambadges: het hospice 5 jaar Esmé Wiegman spreekt als directeur van de NPV over het thema ‘Maakbaar en kwetsbaar’. Dit lustrum verdient een viering en na veel voorbereidingen breekt die dag aan met een stralende zon en blijde mensen. Het is vrijdag 5 juni. Kees Goedhart leidt het dilemma ‘doorgaan of stop- pen met behandelen’ in. Hij is palliater, specialist ouderengeneeskunde en docent Leerhuis.

De viering van het lustrum werd besloten met een dankdienst in de Oenenburgkerk aan de Vlierweg in Nunspeet. Ds. B. De Graaf ging in zijn meditatie in op de gelijkenis van de Samari- taan die ook vanuit compassie de gewonde man hielp. Tijdens de dienst zorgde familie Ten Brinke voor prachtige muziek.

Op de mooie locatie, NH Sparrenhorst, stromen rond 13:00 uur de mensen binnen: (oud-)medewerkers, (oud-)bestuurders, sponsors en donateurs, collega’s uit de palliatieve zorg en andere belangstellenden van het Bianka Ouwerkerk, huisarts en Mark Pul, huisarts, kader- hospice ontmoeten elkaar en hospice-arts spreken over ‘empathie of compassie’. onder het genot van een kopje koffi e of thee. Bijna 200 mensen waren aanwezig in de theaterzaal en luisterden geboeid naar deze leerzame, duidelijke lezingen.

We mogen terugzien op een geweldige dag, een feest van herkenning, een impuls om met elkaar door te gaan.

Burgemeester Van Hemmen spreekt zijn bijzondere waardering uit voor de totstandkoming van het Hospice. Hij prijst de inzet van alle professionele en vrijwillig betrokkenen die de afgelo- pen vijf jaar de functie van Hospice De Regenboog mogelijk hebben gemaakt. Daarbij wijst hij ook naar de veranderingen in de maatschappij (participatiesamenleving) waar we als Hospice op in moeten spelen.

24 25 ► Samenvatting ► Lezingen ► Lezingen

• moet alles wat kan? en als navolgers van Jezus Christus ,zorg voor de • Er is een toename van “ lijstjes” ( bijv.prestaties) naasten en waar mogelijk lijden verzachten. Maakbaar en kwetsbaar • Er is een groot risico en gevaar voor overbehande- Het is daarom belangrijk samen keuzes te maken door: ling. Dit is medisch handelen (veelal ingrijpen), dat gelijkwaardigheid tussen arts en patiënt in het overleg, had moeten worden nagelaten op basis van infor- volledige uitwisseling van medische informatie en matie en kennis die voor de ingreep/behandeling Als een felicitatie aan het Hospice geeft Esmé de aftrap Zo noemt zij een aantal kern waarden: goede uitwisseling van voorkeuren. Samen komt men bekend was of bekend had kunnen zijn. voor de lezingen met als thema ‘maakbaar en kwets- bidden: Alleen God kan kwaad in goed veranderen tot een goed besluit, waardoor er betere medewerking, • Dit geeft verkeerde verwachtingen en onnodig lijden baar’ . Als directeur van de Nederlandse Patienten- Denken, danken en liefh ebben: alleen liefde voor meer vertrouwen en vooral ook minder angst is bij en moet zo veel mogelijk voorkomen worden. vereniging NPV Zorg voor het Leven, staat zij stil bij onveranderlijke dingen kan rust teweeg brengen de patiënt. • Juist bij mensen met verhoogde kwetsbaarheid de patient van tegenwoordig.Iemand die zich in het Het is nodig dat mensen oog hebben voor elkaars is het belangrijk een goed stappenplan te hebben normale leven kan manifesteren als mondige burger kwetsbaarheden, zich verbonden weten en solidair Ook is er een aantal medische aspecten die door voor de gezamenlijke besluitvorming zoals al eerder blijkt als palliatieve patient vooral kwetsbaar en slecht zijn. de arts bij het besluiten meewegen zoals: wettelijke genoemd. geïnformeerd over de palliatieve zorg en haar moge- Hopen: Het leven is waardevol en van betekenis tot kaders , ernst van symptomen, de conditie van patient, lijkheden. Palliatieve zorg biedt echter kwaliteit van het einde. de wensen, hoop en verwachtingen van de betrokkene. Empathie of compassie leven voor de patient en de naasten door het verlich- Op het moment dat je je gezondheid verliest, verlies Op interactieve wijze gaan de huisartsen Mark Pul en ten van lijden zoals pijn en het ontvangen van zorg op je nog niet je menselijke waardigheid! Daarnaast zijn er de algemeen ethische uitgangspun- Bianca Ouwerkerk in gesprek met de zaal over empa- lichamelijk, psychosociaal en spiritueel gebied. ten: thie of compassie. Aan de hand van een fi lmpje en Het is goed dat er aandacht is voor palliatieve zorg • Goed doen, niet schaden,rechtvaardigheid,auto- een oefening zit ieder midden in het thema. Hoor je Als iemand een gesprek voert over het levenseinde en ook dat naast goede hospicezorg ook naar buiten nomie, en is de behandeling in goede verhouding echt wat mensen zeggen en bedoelen? Ben je hele- dan is het belangrijk dat dit zowel met hun naasten wordt getreden door voorlichting, respijtzorg, uit- tot de ziekte en eventuele gevolgen? Als Bijbelse maal gericht op de ander wanneer je in contact bent? als met de huisarts wordt gedaan. Dit betreft onder- reikend werken in de thuissituatie en een bijdrage overweging noemt hij : Respect voor het leven, als Wat ervaar je daarbij? En hoe ervaart de ander dat? werpen zoals uitvaart, zingevingsvragen, medische leveren aan het maatschappelijk debat over het levens- uiting van respect voor de Schepper van het leven. Stof tot nadenken en om bij stil te staan in relatie met en praktische zaken zoals keuzes over behandelin- einde. met autonomie binnen de kaders van Gods geboden zorgvragers. ◄ gen en fi nanciën. Praten over het levenseinde raakt onze kwetsbaarheid en de grenzen van wat medisch Regenboog staat voor trouw van God en hoop voor oplosbaar is.De dood staat vaak ver van ons af en niet de toekomst. Dat wenst zij iedereen die verbonden is zelden is er weinig ruimte en aandacht voor lijden en aan het hospice toe. kwetsbaarheid. Dit in tegenstelling met vroeger tijden toen veel mensen relatief jong stierven. Daarom is het Stoppen of doorgaan met behandelen? van belang om geen passieve afwachtende houding Kees Goedhart, palliater, specialist ouderengenees- aan te nemen om de volgende redenen: kunde en docent gaat vooral in op keuzes maken: JAAR • als je te lang wacht ben je te laat en verstoor je de ” stoppen of behandelen”. Een achtergebleven laars, een schoen essentie van een respectvolle afronding van het Met een beroep op het tijdig bespreken van je levens- HOSPICE Herinneringen aan betere tijden, aan toén. geleefde leven einde en het besef dat niet alles wat kan ook hoeft. Nu, stil onder het bed, in de kast • niet kiezen is ook kiezen Aan de hand van grafi eken laat hij enkele fases in de Het ráákt me, maar .... • Het is nodig dat de artsen tijdig weten welk stand- behandeling zien: “Ik weet nog goed hoe spannend ik het vond vijf jaar gele- ... Ik mocht er zijn voor déze gast... Als God een traan punt je inneemt 1. de ziektegerichte palliatieve fase, waarin de arts den. Nieuwe baan, nieuwe collega’s... Maar gelukkig heb geeft in het oog, wil vooral gericht is op genezende behandeling. ik nooit spijt gehad. Met een grote groep enthousiaste Hij een REGENBOOG Esmé haalt Tim Keller aan die in zijn boek :” Walking 2. De symptomatische fase hier worden vooral de ver- mensen hebben we de afgelopen vijf jaar veel voor onze in het hart geven... with God through pain and suff ering” probeert uit schijnselen van de ziekte behandeld, bijvoorbeeld pijn gasten en hun naasten mogen betekenen. Samen hebben COMFORT Met dankbaarheid te leggen dat lijden en pijn ook zin kunnen geven in 3. De palliatieve stervensfase: deze is gericht op com- we mooie, verdrietige en ook moeilijke momenten meege- LOVE kijk ik terug op de het leven. Dat is een andere benadering dan dat het fort, het sterven en de nazorg. maakt. De afgelopen vijf jaar waren voor mij heel speciaal RESPECT afgelopen vijf jaren voorkomen van lijden het hoogste doel is, en de mens en leerzaam. als gastvrouw in hos- bepaalt wanneer het leven voltooid is. Maatschappelijk gezien zijn de volgende punten aan pice De Regenboog Wat we ook doen, menselijk lijden en het kwaad kun- de orde: Samen sterk; geven en zelfs ontvangen, ver- nen niet uitgeroeid worden. • autonomie (zelfb eslissen) of heteronomie (regels en Geniet van kleine momenten driet, rouw, pijn, humor, gezelligheid, respect wetten beslissen) later ontdek je pas voor elkaar, steeds weer leren, verscheiden- Verdriet wordt draaglijk en beheersbaar door liefde • Maakbaarheidsdenken is de trent en levensbeschou- hoe belangrijk ze waren heid aan gasten en families, bij de gast “in en hoop. welijke visie raakt op de achtergrond huis”, een veilig huis, er zijn

26 27 ► Door Chiel Voerman ► De Regenboog en de sociale media

‘duidelijk advies Facebook voor het MKB’

PARTICULIERE EN ZAKELIJKE VERZEKERINGEN

Zuiderzeestraatweg 135c Stakenbergweg 154 3849 AC Hierden 8075 RB Elspeet

T (0341) 45 13 60 - F (0341) 45 13 76 - M (06) 51 15 75 52 [email protected] www.kantoorvandenberg.nl

Sinds 2015 heeft Hospice de Regenboog ook een Facebookpagina. Misschien hebt u al eens gekeken op www. facebook.com/hospicenunspeet. De pagina gebruiken we om op een laagdrempelige manier de normale hui- Kattenberg Verhuizingen selijkheid van een hospice te delen. Er gebeurt namelijk zoveel waar we blij mee kunnen zijn in het hospice.

Bezoekers We hebben veel vaste bezoekers op onze pagina. Veel vrijwilligers en hun familie bekijken regelmatig onze updates. En ook veel familie van gasten laat via de pagina hun (positieve) betrokkenheid merken. Het is ook leuk om via deze pagina als hospice mee te leven met andere betrokken instellingen en ondernemers in en rond Nunspeet.

Wat delen we We willen met Facebook binden en boeien. Er is beweging in ons huis en ook al is de term ‘hospice’ wat bela- den: er gebeuren zulke normale dingen. Pas was onze wasmachine kapot. Het bericht daarover is door 1126 opslag personen bekeken. De foto van vrijwilligers die alle vijf jaar betrokken zijn bij het hospice is door 2080 mensen zakelijk “We hoefden de dozen niet eens in te pakken. logistiek De mannen van Kattenberg regelden alles!” bekeken. En dat is best veel voor zo’n kleine organisatie en zo’n nieuwe pagina. particulier Namen en foto’s van gasten gaat u in principe niet tegenkomen op onze Facebookpagina. Ook de privacy van vrijwilligers houden we in het oog. Complimenten delen we op andere plekken uit, niet via de facebookpagina. Nunspeet 0341 278 078 Amersfoort 033 465 67 75 vraag ons Zwolle 038 422 32 26 Hilversum 035 683 56 47 Uiteraard delen we ook de nieuwsberichten die via de www.hospicenunspeet.nl verspreid worden. gratis verhuis- infopakket Harderwijk 0341 425 972 aan! 055 578 56 23 Input Dronten 0321 317 677 Als ‘redactie’ zijn we niet altijd overal bij uiteraard. Dus maakt u als bezoeker van het hospice eens iets mee wat misschien leuk is om te delen via Facebook dan kunt u uw bijdrage sturen naar [email protected].

Ruim 100 jaar veilig en vertrouwd. www.kattenberg.nl

• ISO 9001 • ISO 14001 • OHSAS 18001 • Gekwalificeerd projectverhuizer 29 ► Door Dick Baas ► Interview ► Interview

Een gesprek met Herman Klaster

DIRECTEUR STICHTING WELZIJN VOOR OUDEREN

Wat kunnen de Stichting Welzijn voor Veel mensen vinden het lastig om een en hadden hun vrienden in Steenwijk Ouderen Nunspeet (SWON) en het hospi- gesprek aan te gaan over het levensein- toen Herman Klaster aan zijn baan in ce De Regenboog voor elkaar betekenen? de. Vandaar voorlichting. Het is een Nunspeet begon. Er is toen wel gedacht Een gesprek tussen de beide directeuren initiatief dat landelijk in meer plaatsen aan verhuizen naar Nunspeet. Maar er Herman Klaster en Joke Overeem. wordt gehouden. De SWON wilde hier was een gigantisch prijsverschil tussen graag aan meewerken. De eerste avond de huizen op de Veluwe en in Noordwest De gemeente Nunspeet kent van ouds- in februari in Veluvine, thuisbasis van de . Nu de dochters de deur uit her twee instellingen voor welzijnswerk SWON, over het levenstestament was zijn komt toch wel eens de gedachte op voor ouderen: de Stichting Welzijn goed bezocht en smaakte naar meer. In om naar een huis in Nunspeet of omge- Ouderen Nunspeet en de Stichting Het een enquête waren onderwerpen aange- ving uit te kijken. Venster, Protestants Christelijk Oude- geven. En zo wordt er in oktober, ook renwerk. De relatie van beide instel- weer in Veluvine, een tweede bijeen- Waarom naar Nunspeet? lingen met hospice De Regenboog is komst gehouden over het thema begelei- De organisatie waar Herman Klaster verschillend. Het Venster behoort tot de ding van palliatieve zorg. Hoe doet een werkte werd samengevoegd met een oprichters van het hospice en een ver- huisarts dat? Een wijkverpleegkundige andere instelling tot een brede welzijns- tegenwoordiger van Het Venster maakt van Icare, de vrijwillige terminale thuis- organisatie met twee directeuren. Dat deel uit van het bestuur van het hospice. zorg en het hospice geven hun mogelijk- leek hem niet wat en hij ging eens om worden die niet identiteitgebonden Binnenhof ruimte door een aantal re inwoners. Dat betekent niet dat de De band tussen de SWON en het hospice heden aan. zich heen kijken. De eerste sollicitatie zijn. Een maatjesproject is gestart. Ook leegstaande winkels te verbouwen. De SWON taken van specialistische organi- is minder formeel. Maar als het nodig is Inmiddels is ook een eerste bijeenkomst was bij de SWON in Nunspeet en “die de maaltijdvoorziening, vervoer voor Binnenhof zou in 2016 gerealiseerd saties gaat overnemen. De SWON houdt weet men elkaar te vinden. over het levenstestament in Oldebroek wilde mij wel hebben.” ouderen en het mantelzorgsteunpunt kunnen zijn en dan ook tijdelijk ruimte zich aan preventie en (vroeg)signalering. geweest met een goede opkomst. In Hij ging aan de slag en heeft nog steeds zullen hierin onder gebracht worden. bieden voor de huidige activiteiten op “Je moet je houden bij de dingen waar Twee voorbeelden januari volgt een tweede bijeenkomst. plezier in deze baan. Uitkijken naar iets Een zelfde databaseprogramma en één De Veluwse Heuvel gedurende de nieuw- je goed in bent.” De stichting heeft 3,2 Het eerste voorbeeld is eigenlijk heel En er is ook overleg met de welzijnsor- anders doet hij dan ook niet. Er zijn in telefoonnummer voor afspraken en vra- bouw. fte en ook te maken met bezuinigingen. simpel. Het adres van het hospice staat ganisaties voor avonden in Wezep en het welzijnswerk nog voldoende uitda- gen zullen op termijn gerealiseerd zijn. Herman Klaster vindt dat zo’n wijkont- In de afgelopen jaren moest zo’n 40.000 vermeld in ‘Op de Hoogte’, het infor- Elburg, gingen. Toen hij kwam “was het enige Het project Van Betekenis met hospice moetingscentrum (een WOC) vooral euro bezuinigd worden. Klaster ziet het matieve kwartaalblad van de SWON. elektrische het koffiezetapparaat.” Nu is De Regenboog kan ook in zo’n werkor- door de buurt gedragen moet worden. als een uitdaging om daar creatief mee Op basis daarvan nam een lezer contact Nog steeds enthousiast alles geautomatiseerd. Een mooie klus ganisatie ondergebracht worden. Maar Het is een inloop voor ontmoeting, een om te gaan en daarmee de doelstellingen op met het hospice voor nader informa- Herman Klaster is al zeventien jaar was de verhuizing van de SWON van de Klaster benadrukt dat zowel de SWON praatje en ruimte voor activiteiten. Er van de SWON te behouden. Er wordt wel tie. Het mondde uit tot een gast in het directeur van de SWON en heeft het Veluwse Heuvel naar Veluvine. als het Venster hun eigen cultuur en wordt binnenkort een behoeftepeiling op een ander wijze gewerkt. Een simpel hospice. nog steeds naar zijn zin. Daarvoor was identiteit behouden. in de wijk gedaan en worden vrijwilli- voorbeeld: de activiteitenbegeleidster is hij tien jaar directeur van een soortgelij- Samenwerking gers gevraagd. nu ook vrijwilligerscoördinator. SWON, ‘Van Betekenis’ is het andere voorbeeld. ke organisatie in Noordwest-Overijssel. Herman Klaster merkte dat in Nunspeet Wijkontmoetingscentra Joke Overeem ziet wel kansen om in Het Venster en de Oranjehof in Elspeet Hospice De Regenboog heeft met de Zijn oorsprong ligt in de jeugdhulpver- twee organisaties bezig waren met oude- De gemeente Nunspeet streeft in haar zo’n WOC aandacht voor het hospice te dienen bij de gemeente een gezamenlijke SWON, Het Venster en het Steunpunt lening. renwerk. In zijn sollicitatiegesprek gaf woonvisie naar drie wijkontmoetings- vragen. begroting in. Mantelzorg een initiatief ontwikkeld De 56-jarige Klaster komt uit Steenwijk hij al aan dat een goede samenwerking centra in de gemeente. Daarvan moet onder de naam Van Betekenis. Het is en woont daar nog steeds. Hij vindt dat een van zijn eerste doelen zou zijn. Na er één in Elspeet komen voor Elspeet Informatie Klaster blijft een optimist. Over een een bijeenkomst waarin onderwerpen wel prettig: “In de drie kwartier in de zeventien jaar is hij daarmee een flink en Vierhouten en twee in Nunspeet. Herman Klaster ziet informatie als één poosje zijn er in Den Haag weer potjes als een levenstestament, mantelzorg, auto van Nunspeet naar Steenwijk kun eind op weg. Er wordt nu hard gewerkt Bij de nieuwbouw van de Veluwse van de belangrijkste doelen van zijn genoeg voor ons werk om de consequen- doorbehandelen wel of niet, de rol van je de dag overdenken.” Hij heeft twee aan een opzet voor een werkorganisatie Heuvel kan een centrum komen voor organisatie. De doelgroep wordt steeds ties van de bezuinigingen te verzachten. de arts bij het levenseinde of zaken rond dochters die ieder een eigen baan en waarin projecten, diensten en activitei- Nunspeet-West en Hulshorst. In Nun- breder. Het zijn lang niet alleen maar In de jaren tachtig was dat ook zo. Het de uitvaart aan de orde kunnen komen. partner hebben. Ze zaten nog op school ten van beide stichtingen ondergebracht speet-Oost is in winkelcentrum De ouderen, maar ook jongere kwetsba- komt wel weer goed. ◄

30 31 ► Pareltje PrivaZorg BIJ ONS IN HET HOSPICE Apeldoorn

Actief betrokken bij de professionele zorg Staan de gasten op de eerste plaats in hospice De Regenboog Heeft iedereen zijn PrivaZorg Apeldoorn e.o. eigen kwaliteiten [email protected]

Helfrichstraat 48 7311 JB Apeldoorn Zijn we collegiaal, eerlijk en positief 055-3560712 www.privazorgapeldoorn.nl Is iedereen 1901 adv Apeldoorn A6-02 1 06-09-13 16:37 even belangrijk Werken we samen Bij Van Reeuwijk Zonwering heeft u keuze uit vele verschillende zonweringsystemen.

Compleet assortiment zonwering Verzorging voor binnen en buiten: • knikarmschermen • markiezen • screens / zip • lamellen • rolluiken • garagedeuren Verpleging & Verpleging ullenDelen wewe lief en soms ook leedaan • speciale serrezonwering V elkaar “Fijn dat ik nog "Ga voor kwaliteit en zekerheid! De scherpe prijs geven wij cadeau!" thuis kan blijven wonen” Verpleging en verzorging door medewerkers Doen we het samen met een reformatorische identiteit, Voor advies op maat: dat is een vertrouwd idee. Meer informatie? Van Reeuwijk Zonweringen Westerlengte 7 www.rstzorg.nl of bel 0342 - 42 23 24. En gaan we ervoor! 8081 PZ Elburg

0525 - 66 21 59 / 06 - 11 43 29 97 RST Zorgverleners biedt ook kraamzorg en huishoudelijke hulp 36 33 ► Door Dick Baas ► Interview ► Interview

een goede zorg worden dan doorgenomen. “Wie is mevrouw, Palliatieve steun meneer, wat is de problematiek?” Elke situatie is anders. Het is het leveren van maatwerk. “Je moet ook wel eens ‘out of the box’ denken. Hettema geeft aan, De medische zorg in een hospice is soms heel erg intensief dat hij ook niet alles weet en soms behoefte heeft aan advies. en soms minder. Hettema geeft een voorbeeld: “Iemand heeft Daar is onder meer de Huisartsengroep voor of een palliatief kanker en heeft al een heel medisch traject met allerlei soorten consulent. Voor hospice De Regenboog is dat huisarts Mark Pul behandelingen gevolgd en is uitbehandeld als hij of zij in het uit Doornspijk. Hij is palliatief kaderarts en kan de huisartsen hospice komt. Dat wil niet zeggen dat je medisch niets meer adviseren bij hun vragen. kan doen, maar er hoeven niet allerlei medische handelingen meer te gebeuren.” Zeker bij palliatieve sedatie, het toedienen van medicatie die In een hospice is de verpleegkundige zorg veel belangrijker. het bewustzijn verlaagt, zal Johan Hettema overleggen met de Dat is nu juist de opzet van een hospice. Het gaat om het zo palliatief consulent over de behandeling. Cijfers heeft hij niet prettig mogelijk maken, optimaliseren en stabiliseren van een over palliatieve sedatie, maar het komt regelmatig voor. Eutha- terminaal iemand. “Medische zorg is daarvan maar een klein nasie is in De Regenboog niet aan de orde. deel, verpleegkundige zorg is veel groter op dat moment. In de totale zorg dragen wij als huisartsen een steentje bij, maar ook een psycholoog, het maatschappelijk werk of een pastor op het psychosociale en levensbeschouwelijke vlak.” ► JOHAN HETTEMA Natuurlijk is er soms veel medische zorg nodig. Pijnstilling, benauwdheid terugdringen, voedingsproblemen of het voor- De 52-jarige Johan Hettema heeft niet zoveel behoefte om komen van doorligging vragen aandacht van de arts, maar ook zelf uitgebreid in beeld te komen. Hij vindt dat alle huisart- van de verpleegkundige. Hettema ziet de zorg als teamwerk: er sen meedoen in het hospice en hij voelt zich onderdeel van De rol van de huisarts werkt een professioneel team van verpleegkundigen en vrijwil- het geheel. ligers en dan is de rol van de arts soms bescheiden. Hettema is een geboren en getogen Nunspeter. Na zijn opleiding werkte hij als opnamearts in de psychiatrie in de in hospice De Regenboog Hij bezoekt een gast, afhankelijk van de problematiek, zeker één tbs-kliniek De Grote Beek in Eindhoven en deed de huisart- of twee keer in de week. Ook bij mensen die heel stabiel zijn. senopleiding. Toen zijn vader in 1992 bij dokter Geuze kwam En in de laatste fase soms elke dag of meerdere keren per dag. die vroeg hoever de zoon met de studie was en het antwoord Gasten in het hospice De Regenboog in Nunspeet hebben veelal een eigen huisarts. Johan Hettema attendeert nog even op het verschil met iemand luidde: bijna klaar, volgde een telefoontje met de vraag of Het werkgebied van het hospice is groot en het is niet altijd mogelijk dat de die terminaal thuis ligt. In het hospice zijn gediplomeerde ver- Johan Hettema wilde komen waarnemen in Nunspeet. Dat eigen huisarts snel de zorg kan bieden. Dan wordt een Nunspeetse huisarts pleegkundigen die de arts heel veel werk uit handen nemen. In gebeurde. In 1993 kwam hij in dienst bij dokter ter Braak en gevraagd om die taak over te nemen. de thuissituatie ontbreekt het de partner of anderen veelal aan nam op 1 januari 1996 de praktijk over. In dat zelfde jaar gin- verpleegkundige kennis. Die komt van de thuiszorg en verloopt gen de huisartsen Geuze, Scholtens, Hettema en Haverkamp Een gesprek met Johan Hettema, een van die Nunspeetse huisartsen. prima, maar de arts heeft een veel actievere rol. Hettema: “In het Medisch Centrum De Eecken vormen. het hospice is 24 uur verpleegkundige zorg. Dat ‘ontzorgt’ ons Johan Hettema werkt nog steeds met veel plezier in Nun- ook weer. Belangrijk echter is dat mensen op de juiste plek zijn. speet. De Nunspeetse huisartsen zijn bij de start van het hospice vijf Hoe werkt het bij patiënten van elders? De ene keer is dat thuis, de andere keer in het hospice. jaar geleden betrokken geraakt. De verpleegkundige zorg en Johan Hettema vertelt: “Als een patiënt wordt opgenomen, de begeleiding is belangrijk in het hospice. Maar ook medica- komt er een telefoontje van het hospice naar de praktijk. Ze Pijn en benauwdheid zijn de twee grootste problemen in de tie en medische zorg zijn nodig. Er is toen aan de Nunspeetse hebben zo langzamerhand zoveel ervaring met ons opgedaan, laatste fase van het leven. Er zijn richtlijnen hoe daar mee moet huisartsen gevraagd of zij wilden meewerken en vooral voor dat ze wel weten bij welke problematiek van de gast ze welke worden opgegaan. “Je maakt van te voren al afspraken, je denkt gasten die van buitenaf komen. Bij de opname van patiënten huisarts moeten bellen. Dit lijkt ons de beste huisarts voor deze altijd vooruit. Wat zou er kunnen gebeuren en hoe kun je dat van Nunspeetse artsen is dat geen enkel probleem. De normale patiënt. Kun je de zorg overnemen? En dan is het ja of nee. aanpakken, zodat een crisissituatie voorkomen kan worden.” zorg van thuis gaat gewoon door in het hospice. Maar een arts Als je net op vakantie gaat is het natuurlijk niet handig om de uit bijvoorbeeld Wezep, Elburg of Oldebroek kan niet altijd patiënt over te nemen.” Pijnstilling is altijd heel persoonlijk bepaald. Sommige gasten naar het hospice in Nunspeet komen. Dan wordt een Nun- willen weinig pijnstillende middelen. (“Ze verbijten zich lie- speetse arts gevraagd de zorg over te nemen. Soms kiest de Hettema gaat vervolgens kennismaken. Soms hebben gasten ver”). Oplossingen worden altijd met de gast, of met de familie gast zelf een arts. Alle Nunspeetse artsen werken mee. Johan de medische gegevens meegekregen, soms wordt contact opge- besproken. “Wat ga je inzetten en leg dat uit aan de patiënt of, Hettema is er één van. nomen met de eigen huisarts. Alle vragen die nodig zijn voor als dat niet meer mogelijk is, met de familie.”

34 35 ► Onze mensen ► Onze mensen

► ZORGVRIJWILLIGERS: Van links naar rechts: Roelinka Nentjes, Ria Jonker, Ria van Harten, Liesbeth Lier, Karin Vis, Lammie Duim, Lois Bolle, Marjo Smit, Marjolein de Boer, Joke Schutte, Heleen van de Poel, Jannie Frens, Corrie Ponsteen, Gerriët Bultman, Corine Seegers, Adriaan den Hartog, Anneke Bouma, Atty Maas, Gerjanne Bosman, Corry Brak, Coby Fahner, Carina van der Weerd, Anneke Spek, Annemieke van Dijk; niet op de foto: Joke Blaauw, Joukje Roozenboom, Wil den Dikken, Gerrie Altelaar en Marina Knulst

► VERPLEEGKUNDIGEN EN COÖRDINATOREN: ► KOOKVRIJWILLIGERS: Van links naar rechts: Liesbeth Walvaart, Nelleke Kromhout, Van links naar rechts: Gretha Karssen, Betsy van Es, Marga Westerink, Henny ten Hove, Jenny Jaspers Focks, Alie Vierhout, Henny van den Berg, Jenny Grootkarzijn, Harma Koelewijn, Anita van der Lee, Anita Bultman, Liesje van ’t Hof, Wenka von Meijenfeldt, Laura Fokkema Korine Lans, Corrieke Voerman, Coby Prins, Joke Overeem, en Ina Smith Eveliene Smit BESTUUR HOSPICE DE REGENBOOG ► ONDERSTEUNENDE DIENSTEN: Van links naar rechts: Teunis Hup, Johan Rekers, Jan Wijnne, Marjan van Reeuwijk, Herbert Foppen, Henk Bouw, Chiel Voerman, Kees Noorderijk, Bert de Jonge, Janny Wijnne, Jacqueline Hop, Henny Troost, Jan Vlietstra; niet op de foto: Hans Scheffel

► GASTVROUWEN: Van links naar rechts: Janny van Dongen, Korina Ponstein, Janny Broekhuizen, Gerda Dijkstra, Gea Voerman, Jenny van der Knijff, Marry Ruitenberg, Eveliene van Moort, Hester Olthuis, Marjo Goudkamp, Marina Hart, Jetty Voltman, Diny van ’t Slot, Corrien Wiggelinkhuijsen, Marja van Miligen, Betty van der Hoek, Geeske Aarten, Staand van links naar rechts: Wim Balfoort, Frans Schouten, Berta van den Hoorn, Hanneke van der Veen, Harry Westerink, Henk Kruis Zittend: Jan Paul Timmer, Henrike Dijkhuizen Fenna Frens, Nico van Dijk (voorzitter)

36 37 ► Door Auteur ► Cirkelteam ► Hospice

Veel gestelde vragen Cirkelteam Wanneer kom je in aanmerking voor een hospice? Als iemand ernstig ziek is en een levensverwachting heeft van Hospice De Regenboog heeft samen met huisartsenpraktijk Doornspijk, drie maanden of minder, is opname in het hospice mogelijk. thuiszorgorganisatie Icare en de NPV een Cirkelteam opgezet. Het cirkelteam is een nieuwe ontwikkeling binnen de palliatieve zorg. Het eerste team is opgestart in Wie stelt de indicatie? De Bilt/Bilthoven. Voorzitter van dat team, Marieke Ausems, huisarts en kaderarts In het hospice zijn drie verpleegkundigen die mogen indiceren. Belangrijk is dat de huisarts of specialist een schriftelijke verkla- palliatieve zorg en Gon Uyttewaal, verpleegkundige consulent palliatieve zorg ring geeft van de medische situatie en levensverwachting. hospice Demeter in Bilthoven ondersteunen deze pilot op de Noordwest Veluwe. Ook de coördinator van het netwerk Palliatieve Terminale zorg Noordwest Veluwe, Kunnen mensen ook tijdelijk opgenomen worden? Nella Verweij, is betrokken bij dit initiatief. Het is mogelijk om tijdelijk opgenomen te worden. We noemen dat respijtzorg. Wel speelt ook hier de levensverwachting een rol. Mensen kunnen tijdelijk opgenomen worden om goed ingesteld Marieke legt uit: “Als huisarts en kader- Joke Overeem: “We willen graag met met veel kennis kunnen we de zorg te worden op bijvoorbeeld pijnmedicatie of ter ontlasting van arts palliatieve zorg wil ik mij inzetten elkaar bereiken dat mensen de best goed afstemmen en elkaar adviseren en de mantelzorg. voor de kwaliteitsverbetering van zorg mogelijke zorg ontvangen op de plaats ondersteunen. Mensen kunnen gebruik voor patiënten in de palliatieve fase. die voor hen het beste is. Dit kan thuis maken van de expertise en de facilitei- Is iedereen welkom in het hospice? Het Cirkelteam is een unieke samen- zijn, bij familie of in het hospice. Door- ten van hospice De Regenboog: overleg Iedereen is van harte welkom. We proberen onze kernwaarden werkingsvorm tussen verschillende dat we zorgverleners aan tafel hebben met een verpleegkundige, ook ’s avonds respect, betrokkenheid, deskundigheid en gastvrijheid iedere dag disciplines die vanuit eigen deskun- of ’s nachts. We kunnen een huisbe- in praktijk te brengen. digheid om een patiënt heen staan. zoek brengen om mee te denken en Het Cirkelteamoverleg draagt bij aan te adviseren. Wanneer de mantelzorg Kan ik mijn eigen huisarts houden? het zo goed mogelijk inspelen op de overbelast is of wanneer het echt even Gasten uit de gemeente Nunspeet houden zeker hun eigen huis- prioriteiten van de patiënten en hun niet goed gaat kunnen mensen tijdelijk arts. Verschillende huisartsen uit de regio komen ook naar het naasten. Ook de betrokken hulpver- een korte periode in het hospice verblij- hospice. Dat lukt niet altijd. Dan zijn de Nunspeetse huisart- leners leveren belangrijke informatie ven. Ook kunnen mensen opgenomen sen bereid om de zorg over te nemen. Iedere gast krijgt dan een en zo kunnen we een zorgvuldig beeld worden om in het hospice te overlijden. ‘eigen’ huisarts. van de patiënt vormen met wat nodig Het is mooi als deze pilot in Doornspijk is om goede afspraken over de zorg te een vervolg kan krijgen in Nunspeet, Wat zijn de kosten? kunnen maken. In een volgend cirkel- Elburg en Oldebroek. De verpleging wordt vergoed vanuit de ziektekostenverzekeraar teamoverleg wordt de geleverde zorg en is eerste lijnszorg. Hieraan zijn geen kosten verbonden. Dit geëvalueerd wat een leerzaam eff ect We hopen vooral dat alle mensen opti- is net zoals in de thuissituatie. Voor de hotelmatige kosten zoals heeft op alle hulpverleners. Ik vind het male zorg krijgen op de juiste tijd en voeding, was, de kamer, wordt een eigen bijdrage gevraagd. De leuk om samen met Gon betrokken te afgestemd op hun behoefte. Op alle meeste mensen zijn hiervoor verzekerd middels een aanvullende zijn bij deze pilot.” aspecten van het mens zijn. Uiter- verzekering. Wanneer dit niet het geval is, overleggen we wat de aard dient de patiënt toestemming te mogelijkheden zijn. Het is nooit een belemmering om opgeno- Het Cirkelteam komt iedere twee geven om besproken te worden in het men te worden. weken bij elkaar, afwisselend in het cirkelteam en wijst hij/zij zelf een con- hospice in Nunspeet en op de praktijk tactpersoon aan die hem of haar verte- Kan ik een kijkje komen nemen in het hospice om in Doornspijk. genwoordigd in het overleg.” mij te oriënteren? In dit twee wekelijkse overleg worden Bezoek is altijd mogelijk. Graag na een telefonische afspraak met patiënten besproken bij wie het over- De pilot is in september gestart en de coördinator. Een huisbezoek behoort ook tot de mogelijkhe- lijden binnen een jaar wordt verwacht. Het hospice naar buiten; start cirkelteam duurt een jaar. den. Ook als dit niet tot opname leidt. Tel. 0341 25 09 62

38 39 ► Acties ► Acties Open dag Bijdragen 10 oktober Acties Stichting Vrienden ► We zijn blij met onze donateurs die jaarlijks een bedrag overmaken. van 10.00 - 14.00 uur Welkom op de open dag van ► Verschillende families van gasten die bij ons verbleven hebben een collectebus neergezet tijdens de uitvaart. Vooral het gebaar doet ons goed. hospice De Regenboog op van hospice De Regenboog zaterdag 10 oktober 2014. ► Drie bruidsparen in de Hervormde Gemeente Nunspeet besteedden de Tussen 10.00 en 14.00 uur is EEN KLEINSCHALIGE VOORZIENING ALS HOSPICE DE REGENBOOG, opbrengst van de collecte tijdens hun trouwdienst voor het hospice. ieder in de gelegenheid ons Zo is er meeleven bij rouw en trouw. hospice te bezoeken. U wordt BLIJFT VOOR EEN DEEL AFHANKELIJK VAN GIFTEN EN DONATIES. geïnformeerd over ons werk ► Onze vrijwilliger Ronald Karssen die iedere twee weken het gras maait, is met en er zijn rondleidingen in de vrienden actief op oudejaarsavond met carbidschieten. Zij hebben een pot neergezet waarin ieder iets kon stoppen voor het hospice. Ruim € 200,00. algemene ruimten. Ook is er een verkooptafel met eigenge- Acties ► Tijdens een lezing voor de vrouwenbond Hoge Enk zijn eigengemaakte maakte (bak)producten. kaarten en cd’s verkocht. De vrouwenvereniging Wees een zegen in Hulshorst maakte een gift over van € 250,00. Veel musici en zangers zetten zich voor gaven ze samen met Elspeets fanfare een ons hospice in. Sommige koren al voor de concert in de Driestwegkerk in Nunspeet. derde of vierde keer. Eén van die trouwe In de dorpskerk in Elspeet zongen de koren is Viva Vox uit Elspeet. Deze keer koren Lofstem en Kinderklanken en in de “zelfs krijg ik goede huishoudelijke adviezen over hoe bij- kerk van de hersteld hervormde gemeen- voorbeeld een gekookt ei op de juiste manier klaar te maken. te in Elspeet Vox Humana en de Nachte- Veel dank aan bakker Ik dacht dat toch echt wel te kunnen, maar werd drie keer gaaltjes. Echt heel fi jn dat ook op deze van Dongen, poeliers- manier kinderen betrokken zijn. De col- bedrijf Gracia, bakker teruggestuurd naar de keuken om het over te doen”. lecten brachten bij elkaar bijna € 3000,00 de Vries, Sluijmer & op. Sluijmer & van Olst organiseerde op 12 van Olst/bloembin- september een benefi etconcert voor het derij Joyce en bloem- Donateursopgave, machtigingskaart hospice in verband met het lustrum. De boetiek De Vlijtige musici Wim en Wilbert Magré, Arjan en Lies voor het brood, Edith Post en Erica Vogel hebben geheel gebak, kipproducten, belangeloos aan deze prachtige avond koekjes en bloemstuk Ja! ik steun hospice De Regenboog meegewerkt. Op 6 november staat nog voor de herdenkings-  Ik geef een doorlopende donatie van € per;  kwartaal  hal aar  jaar De Stichting Vrienden van het een concert gepland door de Verenigde bijeenkomsten en de Protestants Christelijk Hospice (minimale donatie is € 12,50 per jaar) Nunspeet is door de belastingdienst Veluwse Koren in de Dorpskerk in Nun- wekelijkse verse bloe-  Ik geef een eenmalige donatie van € en maak dit over op NL65 RABO 0121 4574 35 aangemerkt als een Algemeen Nut speet en op 16 december zingt Salvatori men. Beoogde Instelling (ANBI). Hierdoor in de Grote Kerk in Elburg. Welkom! ◄ Naam  Dhr.  Mevr. Voorletters kunt u uw gift of schenking aftrekken van uw belastbaar inkomen.

Adres Antwoordkaart volledig invullen, uitknippen en opsturen naar: Je bent meer Postcode Woonplaats Stichting Vrienden protestants NL doet Christelijk Hospice Nunspeet door te luisteren Telefoon E-mail Antwoordnummer 763 8070 WB Nunspeet Ook dit jaar was het onderwijsteam van bij wie dat fi jn vonden. Eén van onze dan door te spreken de ds. van Stuijvenbergschool actief in het gasten, een gepensioneerde hoofd van Bankrekeningnummer kader van NL doet. Zij namen de halfj aar- een school, wilde graag alle teamleden NH Sparrenhorst heeft lijkse schoonmaak van het buitenwerk begroeten en de hand schudden. Een een deel van onze Bovengenoemde verleent hierbij machtiging aan stichting vrienden Protestants Christelijk Hospice voor hun rekening, bereidde een maaltijd ontroerend moment. ◄ lustrumviering gesponsord. Nunspeet en verklaart zich akkoord met automatische afschrijving. voor onze gasten en brachten bezoekjes Hartelijk dank! Handtekening Datum

40 41 ► Pareltje

Begrafenisverzorging Wieberdink HEt trajEct totale DE DEUR • voor een uitvaart naar úw wensen • dag en nacht te bereiken • tevens levering van grafmonumenten

M.G. van den Hoek - Wieberdink  JAAR GELEDEN GING DEZE DEUR OPEN VOOR Binnenweg 3, 8075 CE Elspeet Tel. 0577 – 492438 / 06 – 12 77 75 84 MIJ ALS VERPLEEGKUNDIGE, SPANNEND, EEN Concept, E-mail: [email protected] vormgeving en dtp NIEUWE WERKKRING, NIEUWE COLLEGA’S EN Print- en plotwerk EEN HEEL ANDERE VORM VAN ZORG.

DEZE DEUR GING DE AFGELOPEN JAREN TIG ...echt schoon KEER OPEN. AL ONZE GASTEN KWAMEN OP DEZE MANIER BINNEN. SOMS NOG LOPEND Grafisch vakmanschap met persoonlijke aandacht & deskundige begeleiding. Dat start bij het vertalen van uw opdrachten naar creatieve OF IN DE ROLSTOEL. SOMS OP DE BRAN- • schoonmaakonderhoud ideeën met een passende vormgeving. Het drukken, printen en de afwerking gebeurt • (telescoop) glasbewassing natuurlijk in eigen huis. Uw uitingen kunnen wij eventueel gepersonaliseerd aanleve- CARD, VERGEZELD DOOR HUN FAMILIE, VOL • vloeronderhoud ren bij (post)verspreiders. Dit totale traject bewandelen wij al jaren en onze kennis en ervaring willen wij graag voor u inzetten! • bouw-, opruim- en ontruimwerk ZORGEN, SPANNING EN VERDRIET. • hogedrukreiniging • gevelreining en graffitiverwijdering Kauwenhoven 5, Lunteren | (0318) 48 40 74 DE DREMPEL LIJKT DAN ZO HOOG, MAAR E [email protected] | www.drukkerij-amv.nl Energieweg 8 • 8071 DA Nunspeet • t (0341) 45 30 98 f (0341) 45 28 60 • e [email protected] • i www.menges.nl ACHTER DEZE DEUR WACHTEN ZOVEEL MENSEN MET HET HART OP DE JUISTE PLAATS, HANDEN DIE WILLEN ZORGEN VOOR, EN EEN ‘LUISTEREND OOR’.

‘KOM BINNEN, DOE UW JAS UIT, WILT U KOFFIE’

ACHTER DEZE DEUR IS IN DE AFGELOPEN  JAAR VEEL VERDRIET GEWEEST, MAAR

Harderwijkerweg 205 Hulshorst t. (0341) 25 30 53 OOK ZIJN ER MOOIE GESPREKKEN GEVOERD www.schildersbedrijfbartpul.nl EN IS ER VAAK GELACHEN.

KORTOM, ACHTER DEZE DEUR WORDT GELEEFD TOT DAT HET NIET MEER KAN.

OOK GING DEZE DEUR OPEN VOOR HET LAATSTE VERTREK. HEEL SOMS ZELFS WEER IN EEN ROLSTOEL OF LOPEND, MAAR VAAK www.schildersbedrijfbartpul.nl www.schildersbedrijfbartpul.nl Harderwijkerweg 205 Hulshorst t. (0341) 25 30 53 NA HET OVERLIJDEN. DAN VOLGT ER EEN www.schildersbedrijfbartpul.nl LAATSTE STILLE GROET BIJ DEZE DEUR. Harderwijkerweg 205 Hulshorst t. (0341) 25 30 53

Harderwijkerweg 205 Hulshorst t. (0341) 25 30 53 205 Hulshorst t. (0341) 25 30 53 Harderwijkerweg 205 Hulshorst t. (0341) 25 30 53 Harderwijkerweg www.schildersbedrijfbartpul.nlwww.schildersbedrijfbartpul.nl

43 ► Door IKNL ► Informatie ► Informatie Fabels en feiten over morfine houden. Als deze signalen zich voordoen, is het goed om ze te melden aan uw behandelend arts. Tijdens lezingen en in gesprekken met onze gasten en familie, nog de nodige onduidelijkheden over morfine. Over morfine blijken er veel misverstanden te bestaan over morfine. Sommige bestaan tal van fabels die we voor u proberen te ontzenuwen. Goed om te weten… denken dat wanneer je morfine krijgt, dit het begin van het einde Chronische pijn en doorbraakpijn is. Of dat er sprake is van euthanasie wanneer morfine toege- Fabel: Morfine werkt verslavend Ondanks de behandeling van pijn met morfine, kan er sprake diend wordt. In het hospice delen we regelmatig de folder fabels Feit: Verslaving is onder te verdelen in geestelijke en lichame- zijn van zogenaamde doorbraakpijn. Doorbraakpijn is pijn die en feiten over morfine uit om deze misverstanden weg te nemen lijke afhankelijkheid. Als u morfine als pijnstiller gebruikt, is plotseling optreedt ondanks het dagelijkse (standaard) gebruik en gaan we in gesprek hierover. We vinden het zinvol de infor- de kans op geestelijke afhankelijkheid zeer gering. Een versla- van pijnstillers. Voor doorbraakpijn worden (morfine-achtige) matie uit deze folder over te nemen en dit met lezers te delen. ving treedt op wanneer iemand zonder pijn morfine gebruikt, pijnstillers voorgeschreven die u dan extra kunt nemen. De dan treedt er een bepaalde ‘kick‘ op. Deze ‘kick’ treedt niet werking hiervan is kortdurend: van 2 tot 4 uur. Voor chroni- Inleiding op wanneer morfine de functie heeft om pijn te verlich- sche pijnen worden meestal langwerkende middelen gegeven. Waar over morfine wordt gesproken, kan ook een ander opioïd ten. Zoals bij bijna ieder geneesmiddel dat langdurig wordt bedoeld worden (zoals fentanyl of oxycodone). Morfine wordt gebruikt, is er wel sprake van lichamelijke gewenning aan Verschillende toedieningsvormen voorgeschreven om pijn te verlichten. Soms wordt morfine morfine. Dit is op zich niet schadelijk. Alleen als het gebruik Morfine-achtige pijnstillers kunnen op verschillende gebruikt bij benauwdheidsklachten. van morfine plotseling wordt gestaakt, kan dat zogenaamde manieren worden gegeven: Het gebruik van morfine kan bij u vragen oproepen. Deze infor- ontwenningsverschijnselen veroorzaken. Voorbeelden zijn: • via de mond (tabletten, capsules, drank of zuigtablet) matie is bedoeld om die vragen te beantwoorden en u op de hartkloppingen, zweten, misselijkheid, braken en diarree. • via de neus (als neusspray) hoogte te brengen van fabels en feiten over morfine. De informa- Deze verschijnselen kunnen worden voorkomen door de • via de huid (pleister) tie heeft vooral betrekking op het gebruik van morfine bij pijn. dosis geleidelijk te verlagen. Doe dit in overleg met uw arts. • via de anus (zetpil) • via een injectie (onder de huid) De functie van pijn Fabel: Van morfine heb je steeds meer nodig. • in een spier (of in een bloedvat) In het algemeen is pijn een belangrijk waarschuwend signaal. Feit: De kans op verslaving aan morfine is zeer gering. • via een infuus (in een bloedvat of onder de huid) Pijn ontstaat wanneer een beschadigd deel van het lichaam De reden waarom de dosering van morfine wordt verhoogd, is ging van de dosis morfine. Vaak wordt de innerlijke rust, die • via een ruggenprik via gevoelszenuwen een ‘bericht’ stuurt naar de hersenen. omdat de pijn toe kan nemen. De pijn bepaalt hoeveel morfine optreedt als men geen last meer heeft van pijn, verward met Meestal verdwijnt de pijn als de oorzaak ervan is weggenomen. u nodig heeft. Daarbij is het goed om te weten dat de dosis van sufheid en slaperigheid. Omdat pijn geen spelbreker meer is, Belangrijke aanwijzingen Maar soms kan de oorzaak niet worden weggenomen, zoals bij morfine in principe geen bovengrens heeft. Er zijn mensen die kunt u beter slapen en na enkele dagen weer op krachten zijn • Houd goed overleg met uw arts en volg de voorschriften op. bepaalde soorten kanker, maar ook bij bepaalde niet kwaadaar- het honderdvoudige van de dosering waarmee ze gestart zijn, om zo mogelijk deel te nemen aan het sociale leven. Indien u • Bij het instellen van de behandeling met morfine moet uw dige ziekten zoals reuma. Dan heeft de waarschuwende functie krijgen toegediend. suf blijft, neemt u dan contact op met uw behandelend arts. arts de juiste dosering bepalen. Het is daarom belangrijk dat u van pijn geen zin meer en is goede pijnbestrijding nodig. eerlijk en open bent tegen de arts en vertelt of en hoeveel pijn Fabel: Morfine werkt levensbekortend. Fabel: Morfine heeft veel bijwerkingen. u nog heeft (dit wordt gemeten via een pijnscore). Maar ook In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine Feit: Het is een misverstand dat morfine alleen wordt gegeven Feit: De belangrijkste bijwerkingen zijn: sufheid, verstopping wat de belangrijkste bijwerkingen zijn. Pijn kan grotendeels behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige in het eindstadium van kanker. De veronderstelling dat morfine (obstipatie), misselijkheid, duizeligheid en verwardheid. De beheersbaar worden gemaakt, maar dat kan uw arts alleen pijnstillers of opioïden worden genoemd. levensbekortend werkt, is niet juist. Morfine wordt niet voorge- meeste bijwerkingen gaan na enkele dagen tot weken vanzelf samen met u. De behandeling van pijn kortdurende, maar ook langdurige, schreven om de dood te bespoedigen. Ongeveer 25% van de mor- over als u gewend bent geraakt aan morfine. • Verhoog of verlaag nooit zonder overleg met uw arts de voor- ernstige pijn is vaak goed te verlichten met medicijnen. Pijnbe- fine wordt gebruikt door patiënten met langdurige, chronische Verstopping komt vaak langdurig voor. Daarom zal uw arts geschreven dosis. Hierdoor kunnen respectievelijk bijwerkin- handeling gaat meestal via een stappenplan. De pijnbehandeling ziekten zoals reuma. Morfine kan dus jaren achtereen als pijn- altijd een laxeermiddel voorschrijven. Het is belangrijk dat u gen of ontwenningsverschijnselen optreden. wordt gestart met paracetamol en/of een middel als ibuprofen. stiller worden voorgeschreven. Ook kan morfine tijdelijk worden dit middel inneemt zolang u morfine gebruikt. Ook is het van • Het gebruik van morfine kan leiden tot een verminderd reac- Morfine wordt hieraan toegevoegd als belangrijke volgende gegeven en daarna worden afgebouwd, zoals na een operatie. belang om voldoende vocht en vezelrijke voeding te gebruiken tie- en concentratievermogen. Bij dagelijkse bezigheden kunt stap. Morfine zorgt ervoor dat het ‘bericht’ in de hersenen niet als dat mogelijk is. u daar last van hebben. De Nederlandse wetgeving schrijft een of minder sterk aankomt. Hierdoor voelt u de pijn minder. Fabel: Morfine veroorzaakt ademhalingsmoeilijkheden. Misselijkheid komt regelmatig voor. Soms schrijft uw arts rijverbod voor bij het gebruik van morfine. Feit: Bij de behandeling van pijn met morfine spelen adem- een middel voor om misselijkheid ten gevolge van morfine te • Alcohol kan de bijwerking sufheid versterken. Wanneer alco- De behandeling van benauwdheid halingsmoeilijkheden geen rol. Alleen zeer hoog gedoseer- voorkomen. Duizeligheid kan vooral optreden bij het opstaan hol met mate genuttigd wordt, dan zijn er geen negatieve Benauwdheid kan zich voordoen bij een slecht pompend hart de morfine-injecties in een ader kunnen problemen met de uit bed of uit een stoel. Door rustig van houding te verande- effecten op morfine als pijnstilling. Gematigd alcoholgebruik en slecht werkende longen. Morfine is het meest effectieve ademhaling veroorzaken. Benauwdheid kan juist reden zijn om ren, kunt u hiermee rekening houden. is daarom toegestaan bij het gebruik van morfine. middel om deze benauwdheid te verlichten. morfine voor te schrijven, zoals in de inleiding is beschreven. Verwardheid komt soms voor. Verandering van omgeving en gebruik van andere medicijnen kunnen oorzaak zijn van Uitgave van Morfine: fabels en feiten Fabel: Van morfine word je suf. verwardheid. Morfine kan daarbij een rol spelen. Een voor- Integraal Kankercentrum Nederland Morfine is een krachtig middel waarmee veel ervaring is opge- Feit: Sufheid is een bijwerking die kan optreden tijdens de stadium van verwardheid kan zich uiten in levendige dromen [email protected], www.iknl.nl daan. Er zijn al veel patiënten mee behandeld. Toch bestaan er eerste dagen van de behandeling met morfine of na verho- en moeite hebben om droom en werkelijkheid uit elkaar te tweede druk 2011

44 45 ► Pareltje Maakt hoogtepunten compleet! HOSPICE

DE REGENBOOG bruiloft | culinair | Oud-Hollandse spelen | catering | lekker eten | outdoor activiteiten | verjaardag | zakelijk | receptie www.pineta.nl | Nunspeet | T (0341) 26 00 26  JAAR Ook verhuur van luxe bungalows voor 2-8 personen. Kijk op www.stolpenheim.nl of bel (0341) 27 47 27.

in schuilt of vragen ze mij om tijd waardoor het schrijven voor nu gestopt kan worden? Even stilte. De vraag is gesteld. Is er een morgen voor deze gast? Het antwoord nu onbekend. 1 parel op 1 A4tje “Kan ik u helpen waardoor uw werk wat eenvoudiger gaat? Zuiderzeestraatweg West 96 - 8085 AH Doornspijk 1 parel uit 5 verstreken jaren Misschien dat u mij de woorden dicteert en ik ze voor u schrijf?” tel. 0525-661239 - www.autobedrijfvandebeek.nl 1 parel van de vele bijzondere ontmoetingen Opnieuw stilte. “Ja, doe dat maar.” De pen wordt mij overhandigd Ik zie niet 1 parel, maar meerdere glanzende parels verzameld en de kaart toegeschoven. De gast leunt achterover in de stoel en aan een parelsnoer. begint gedachten te verwoorden. Hoe kan ik kiezen uit zoveel rijke momenten? Kies ik uit de parels genaamd collega’s? Op dat moment mag ik de hand zijn waar eigen krachten Kies ik uit de parels genaamd vrijwilligers? tekort schieten. Kies ik uit de parels genaamd familie/ naasten? Op dat moment ben ik aanwezig als toehoorder in een gesprek Kies ik uit de parels die onze gasten zijn/waren? tussen vrienden. Iedere parel glanst mij toe. Allemaal zijn ze het vermelden waard! Op dat moment schrijven mijn vingers afscheidswoorden aan een Ik kies voor de laatste parel aan het snoer. Niet omdat deze dierbare vriendin. meer glanst of kostbaarder is, maar omdat deze mij het helderst Op dat moment hoor ik dankwoorden waarin de waarde van deze in gedachten is. jarenlange vriendschap wordt benoemd. Op dat moment herinner ik me de waarde van er-zijn. Ik hoop dat deze parel voor jullie net zo glanzend zal zijn als Het laatste lege stukje op de kaart is nog over. Gedachten het voor mij is. zijn verwoord; woorden zijn geschreven. Met eigen beverige hand- schrift wordt de naam vermeld. ’t Is avond rond 21.15 uur. Ik klop op de deur en ga de kamer binnen om te vragen of de gast naar bed geholpen wil worden. Onder de Het adres zoeken we op in het adressenboekje. De envelop wordt lamp voorovergebogen op de stoel zit de gast. Een pen in de hand, dichtgeplakt. Woorden spreken uit: ‘En nu?” “Morgen zal ik de een kaart op tafel. Met zichtbare inspanning wordt geprobeerd kaart voor u posten.” Een kneepje in mijn arm samen met woor- woorden op de kaart te schrijven. Mijn binnenkomen doet het den van dank-je-wel. hoofd oprichten, ogen kijken mij aan, maar zien me niet. Zo ver in gedachten. Wanneer ik een kruk neem en bij de gast ga zitten zie Even later stap ik de gang op, verwonderd over het intieme moment. ik een paar regels geschreven in een beverig handschrift. Op mijn ‘k Ben veel later dan de bedoeling was, maar gelukkig heeft mijn vraag of het lukt, krijg ik geen antwoord; wel een reactie: “Ik wil geweldige parel van een vrijwilliger de zorg bij de andere gasten dit nog afmaken!” Met na een korte stilte de woorden, ”want ik kunnen afronden. weet niet of ik er morgen nog ben”. Ogen kijken mij vragend aan. Vragen ze mij om bevestiging, waar weer een verlangen, berusting AB Galvaniweg 1 - Nunspeet - tel 0341-257014 - www.wimprins.nl

46 Voordelen van keramische terrastegels zijn: krasvast, vlekbestendig, geen groene aanslag, easy to clean, kras- en slijtvast, vorstbestendig en duurzaam.

Stakenbergweg 56a | 8075 RA Elspeet | t (0577) 49 11 15 | [email protected] | www.vanouwendorp.nl