Eemsdelta Eemsdelta
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Samenwerkingsovereenkomst natuurverbetering en verbetering bereikbaarheid Eems-estuarium EEMSDELTAAfspraken tussen partners Ecologie en Economie in Balans EEMSDELTA Afspraken natuurverbetering en verbetering bereikbaarheid Eems-estuarium Wij, initiatiefnemers binnen Ecologie en Economie in Balans (E&E), bundelen onze krachten en zetten concrete stappen voor natuurverbetering en verbe- tering van het vestigingsklimaat van de Eemshaven. We streven naar minder slib in het systeem zodat natuurlijke processen hun gang kunnen gaan. We spreken daartoe af: • onderzoek te starten naar een efficiëntere baggerstrategie en slimmere omgang met baggerspecie in havens en vaargeulen; • vijf projecten uit te voeren langs de randen van het Eems-estuarium die bijdragen aan minder slib: Spijksterpolder, Marconi, Polder Breebaart, verwijderen Griesberg en Groene Dollarddijk; • verdere stappen van systeemherstel uit te werken in het MIRT-onderzoek en te verankeren in IMP-verband. We beogen voor planprocessen in de Eemsdelta zoals de vaargeulverdieping een vlotte proceduregang te bereiken ter verbetering van het vestigings- klimaat in de havens. EEMSDELTA 2 1. Context . 4 2. Partijen . 5 3. Vertrekpunten ................................................... 6 4. Doelstellingen .................................................... 8 5. Afspraken . 9 6. Maatregelen ...................................................... 12 EEMSDELTA7. Evaluatie en actualisatie ...................................... 15 8. Ondertekening . 16 EEMSDELTA 3 1. Context Maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en overheden rond de Eemsdelta hebben de han- den ineengeslagen om in en rond de Eems-Dollard twee doelen tegelijk te realiseren, gericht op duurzame economische groei en verbetering van de natuur- en milieukwaliteit. De geza- menlijke uitdaging is een natuurlijk, bereikbaar en veilig estuarium. Enerzijds is het Eems-Dollard estuarium een van de laatst overgebleven open estuaria, met unieke ecologische waarden, als onderdeel van het Waddengebied; anderzijds is de Eemsdelta een economische kernzone, met een energy port en een nationaal belangrijk chemiecluster. Goede en veilige bereikbaarheid van zeehavens is in dit opzicht van essentieel belang. Het verbinden van deze twee doelstellingen vraagt om slimme oplossingen en uitstekende samenwerking. Door samen te zoeken naar oplossingen ontstaat creativiteit, en creëren par- tijen meer mogelijkheden. Daar heeft de samenleving met alle belangen dringend behoefte aan. Innovaties en nieuwe allianties om de grote uitdagingen van economie en ecologie geïnte- greerd aan te pakken. EEMSDELTASinds 2009 zijn partijen in de Eems-Dollard Regio met elkaar in gesprek over deze geïnte- greerde aanpak. Dat heeft er onder meer toe geleid dat het thema “Ecologie en Economie in evenwicht” in de Ontwikkelingsvisie Eemsdelta 2030 een prominente plek heeft gekregen. Het Programma Naar een Rijke Waddenzee (PRW), opgezet om ecosysteemherstel in de Waddenzee te bevorderen heeft verbetering van de Eems-Dollard als een van haar speerpun- ten benoemd. Nationale en grensoverschrijdende trajecten in het kader van Natura2000 en de Kaderrichtlijn Water hebben geleid tot een Duits-Nederlands project: het Integraal Managementplan (IMP). Groningen Seaports heeft in 2012 de Groene Havenvisie 2030 vastgesteld en het samenwer- kend bedrijfsleven heeft haar ambities voor een groene economie geformaliseerd door het oprichten van de Stichting Eemsdelta Green. Op 31 oktober 2012 ondertekenden bedrijfsleven, natuur- en milieuorganisaties en overheden een intentieverklaring, waarin zij afspraken gezamenlijk te komen tot een bestendige samen- werking rond de thema’s ecologie en economie in de Eemsdelta. De dialoog tussen bedrijfs- leven, natuur- en milieuorganisaties en overheden is hierbij een belangrijk instrument om te komen tot afspraken, als alternatief voor bezwaarschriften en de gang naar de rechter. Het voornemen van Rijkswaterstaat om een Ontwerp-tracébesluit voor de verdieping van de vaargeul Eemshaven-Noordzee begin 2014 ter visie te leggen, was voor direct betrokken E&E partners (hieronder genoemd Initiatiefnemers) aanleiding om op basis van de afspraken uit de intentieverklaring en de werkwijze van E&E te komen tot nadere afspraken over natuurverbe- tering, die tevens van betekenis zijn voor de economische ontwikkeling van de Eemsdelta. EEMSDELTA 4 2. Partijen Binnen het E&E samenwerkingsverband is een aantal partijen direct betrokken bij het vraag- stuk van de vaargeulverdieping en natuurverbetering, of treedt op als vertegenwoordiger van een groter aantal partijen. Zij treden binnen dit verband op als initiatiefnemer. 1. Provincie Groningen, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer Henk Staghouwer (gedeputeerde) 2. De Minister van Infrastructuur en Milieu, handelende als bestuursorgaan, ten deze conform het “Besluit Mandaat, Volmacht en Machtiging Rijkswaterstaat Noord-Nederland 2013” rechtsgeldig vertegenwoordigd door de directeur Netwerkontwikkeling van Rijkswaterstaat Noord-Nederland, de heer ir. Louis Schouwstra, hierna te noemen: “Rijkswaterstaat” 3. Ministerie van Economische Zaken, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer Jaap Verhulst (Regio Ambassadeur Noord) EEMSDELTA4. Groningen Seaports, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer Harm Post (directeur) 5. Natuur en Milieufederatie Groningen, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer Siegbert van der Velde (directeur) 6. Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer Cor Zijderveld (voorzitter) 7. Het samenwerkingsverband Coalitie Wadden Natuurlijk, vertegenwoordigd door de heer Marco Glastra De Coalitie Wadden Natuurlijk is een samenwerkingsverband tussen de Stichting Het Groninger Landschap, De Landelijke Vereniging tot behoud van de Waddenzee, Vereniging Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, de Stichting WAD, de Vereniging Vogelbescherming, Vereniging It Fryske Gea en Stichting Landschap Noord-Holland. Hierna gezamenlijk te noemen “initiatiefnemers”. Daarnaast zijn meerdere E&E partners direct betrokken bij de afspraken. Dit zijn de gemeen- ten Delfzijl en Eemsmond, Appingedam, Loppersum en Oldambt, de waterschappen Hunze en Aa’s en Noorderzijlvest en LTO Noord. Hieronder gezamenlijk te noemen “betrokken E&E partijen”. Initiatiefnemers hebben in het E&E kader over natuurverbetering, bereikbaarheid en veiligheid in het Eems-Dollard estuarium de onderstaande afspraken gemaakt. Waar de gemaakte afspra- ken de belangen van “betrokken E&E partijen” raken is overleg met die partijen over de wijze van uitvoering van de betreffende afspraken nodig. Betrokken E&E partijen hebben aangegeven dat overleg met een ondersteunende intentie aan te gaan. EEMSDELTA 5 3. Vertrekpunten 1. Het Eems-Dollard estuarium vormt samen met de Westerschelde één van de laatst over- gebleven open estuaria in Nederland. De initiatiefnemers vinden ecologisch herstel inhou- delijk en beleidsmatig van groot belang. Zij delen de visie dat de ecologische kwaliteit van het Eems-Dollard estuarium de laatste decennia onder druk is komen te staan, vooral door de geomorfologische en hydrologische veranderingen en waterstaatkundige ingrepen in Nederland en Duitsland. Het Eems-estuarium verkeert daardoor in ecologisch slechte staat. 2. De havenuitbreiding in de Eemshaven is recent afgerond, waardoor zeeschepen met een grotere diepgang kunnen aanmeren. Wil de scheepvaart van deze uitbreiding gebruik kun- nen maken, dan moet de vaargeul naar de Eemshaven op bepaalde plaatsen worden ver- breed en verdiept. Als de Eemshaven bereikbaar is voor grotere schepen, kan dit bedrijven aantrekken waarvoor de Eemshaven nu nog niet interessant is. Daarmee is de vaargeul- verdieping een belangrijke vestigingsfactor voor huidige en toekomstige bedrijven en hun toeleveranciers. Een bredere vaargeul maakt het bovendien mogelijk dat zeeschepen elkaar EEMSDELTAveiliger kunnen passeren. 3. Initiatiefnemers stellen vast dat een scala aan menselijke ingrepen (vaargeulverdiepingen, inpolderingen etc.) in de afgelopen decennia heeft bijgedragen aan achteruitgang van de ecologische kwaliteit van het estuarium. Door dit scala aan menselijke ingrepen zijn de stroomsnelheid en de getijdeasymetrie toegenomen, met vertroebeling als gevolg. 4. Recente inzichten uit Duitsland over de relatie tussen maatregelen en de effecten op het systeem wijzen uit dat het mogelijk ook zin heeft voor de korte en middellange termijn slib uit het systeem te halen om het slibgehalte te verminderen. 5. De Rijksoverheid legt begin 2014 het Ontwerp-tracébesluit (OTB) voor de vaargeulver- dieping Eemshaven – Noordzee ter visie. Initiatiefnemers hebben afgesproken de discus- sie hierover op te pakken conform de samenwerkingsafspraken zoals vastgelegd in de intentieverklaring E&E van 31 oktober 2012. De voorgenomen vaargeulverdieping is voor initiatiefnemers aanleiding om concrete afspraken te maken om de bereikbaarheid van de Eemshaven voor grotere zeeschepen te bevorderen en een impuls te geven aan natuur- verbetering van het Eems-Dollard estuarium. 6. Initiatiefnemers zijn van mening dat proactief investeren in natuurverbetering zorgt voor een robuust systeem, gebruiksruimte voor economische ontwikkeling creëert en zal leiden tot een soepeler verloop van de daarbij horende vergunning- en planprocedures. Dit heeft een gunstig effect op de economische bedrijvigheid in het gebied en schept duidelijkheid voor mogelijke nieuwe vestigingen. Initiatiefnemers stellen vast dat proactief investeren in natuur substantieel meer tot stand brengt dan het compenseren