DOCSLIB.ORG

T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Reklamcılık Anabilim Dalı

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Reklamcılık Anabilim Dalı T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Reklamcılık Anabilim Dalı TÜRKİYE’DE 1950-1990 DÖNEMİNDE UYGULANAN EKONOMİ POLİTİKALARI PERSPEKTİFİNDEN GAZETE REKLAMLARINDA YAŞANAN DÖNÜŞÜM DOKTORA TEZİ Murat ÇELİK DANIŞMANI: Prof.Dr. Müge ELDEN İZMİR-2016 T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Reklamcılık Anabilim Dalı TÜRKİYE’DE 1950-1990 DÖNEMİNDE UYGULANAN EKONOMİ POLİTİKALARI PERSPEKTİFİNDEN GAZETE REKLAMLARINDA YAŞANAN DÖNÜŞÜM DOKTORA TEZİ Murat ÇELİK JÜRİ ÜYELERİ Prof.Dr. Müge ELDEN (Danışman) Prof.Dr. Gülgün ERDOĞAN TOSUN Doç.Dr. Sinem YEYGEL ÇAKIR Doç.Dr. Sema MİSÇİ KİP Yrd.Doç.Dr. İçten Duygu ÇALLI İZMİR-2016 İÇİNDEKİLER YEMİN BELGESİ ..……………………………………………………………...... I TUTANAK ...……………………………………………………………………….. II TABLOLAR DİZİNİ ………………………………………………………………. VII RESİMLER DİZİNİ ……………………………………………………………….. X GİRİŞ ……………………………………………………………………………….. 1 BİRİNCİ BÖLÜM: 1950-1990 YILLARI ARASINDA TÜRKİYE’DE EKONOMİ 1. Dünyada Ekonomisinin Tarihsel Gelişimi ……………………………………….... 4 2. Türkiye Ekonomisinin Tarihsel Gelişim Süreci …………………………………… 9 2.1. 1923-1950 Dönemi Türkiye Ekonomisi …………………………………….... 10 2.2. 1950-1990 Dönemi Türkiye Ekonomisi …………………………………….... 19 2.2.1. 1950-1960 Dönemi Türkiye Ekonomisi ……………………………….. 20 2.2.2. 1960-1980 Dönemi Türkiye Ekonomisi ………………………………., 30 2.2.3. 1980-1990 Dönemi Türkiye Ekonomisi .………………………………. 42 2.3. 1990 ve Sonrası Dönem Türkiye Ekonomisi …………………………………. 55 3. 1950-1990 Yılları Arasında Rakamlarla Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler …… 63 3.1. Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla ve Kişi Başına Gayri Safi Milli Hâsıla (1950-1990).. 63 III 3.2. Sektörel Büyüme Hızları (1950-1990) ………………………………………. 66 3.3. Dış Ticaret (İthalat ve İhracat) Rakamları (1950-1990) …………………… 68 3.4. Yabancı Sermaye Yatırımları (1950-1990) ………………………………….. 71 3.5. Diğer Ekonomik Veriler ve Gelişmeler ……………………………………... 73 İKİNCİ BÖLÜM: 1950-1990 YILLARI ARASI TÜRK REKLAMCILIĞININ TARİHSEL GELİŞİMİ 1. Dünyada Reklamcılığının Tarihi Gelişimi ………………………………………… 78 2. Türk Reklamcılığının Tarihi Gelişimi …………………………………………….. 86 2.1. Cumhuriyet Öncesi Türk Reklamcılığı …………………………………….. 87 2.2. Cumhuriyet Döneminde Türk Reklamcılığı ………………………………... 98 2.2.1. 1923-1950 Dönemi Türk Reklamcılığı ………………………………... 98 2.2.2. 1950-1990 Dönemi Türk Reklamcılığı ……………………………….. 114 2.2.2.1. Reklam Ajansları …………………………………………… 140 2.2.2.2. Mesleki Örgütlenmeler ……………………………………... 149 2.2.3. 1990 ve Sonrası Dönemde Türk Reklamcılığı ……………………….. 151 IV ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: 1950-1990 YILLARI ARASINDA UYGULANAN EKONOMİ POLİTİKALARININ REKLAMLARA YANSIMASINA YÖNELİK ANALİZ 1. Araştırmanın Konusu ……………………………………………………………... 158 2. Araştırmanın Amacı ……………………………………………………………… 163 3. Araştırmanın Yöntemi ……………………………………………………………. 164 3.1. Araştırmanın Evreni ve Örneklem ………………………………………….. 169 3.2. Verilerin Toplanması ...……………………………………………………… 171 3.3. Verilerin Kodlanması ...……………………………………………………… 172 4. Araştırma Sonuçları ve Yorumlar ………………………………………………… 173 4.1. Reklamların ve Temel Özelliklerinin Frekans Dağılımı (1950-1990) ...……. 173 4.1.1. Reklamların Yıllara Göre Dağılımı ...……………………………….. 174 4.1.2. Reklamların Ürün ve Hizmet Kategorilerine Göre Dağılım …..……… 175 4.1.3. Reklam Çekiciliklerinin Dağılımı …..………………………………… 177 4.1.4. Reklamveren Özelliklerinin Dağılımı ………………………………… 178 4.1.5. Reklamlarda Kullanılan Temel Unsurların Dağılımı ….……………… 180 4.2. Ekonomik Dönemlere Göre Reklamların Dağılımı ve Yaşanan Değişimler ... 187 4.2.1. Ekonomik Dönemlere Göre Reklamların Gazetelere Dağılımı .……… 187 4.2.2. Ekonomik Dönemlere Göre Reklamların Ürün ve Hizmet Kategorilerine Dağılımı …………………………………………………………...………………… 190 V 4.2.3. Ekonomik Dönemlere Göre Reklamveren Özelliklerinin Dağılımı ….. 220 4.2.4. Ekonomik Dönemlere Göre Reklam Çekiciliklerinin Dağılımı ……… 224 4.2.5. Ekonomik Dönemlere Göre Reklamlarda Kullanılan Temel Unsurların Dağılımı ...…………………………………………………………………………… 226 4.3. Sınırlılıklar Kapsamında Elenen Reklamlara Yönelik Sonuçlar ………….... 235 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ..………………………………………………. 241 KAYNAKÇA ……………………………………………………………………….. 250 EKLER ……………………………………………………………………………... 272 ÖZGEÇMİŞ ………………………………………………………………………... 277 TEZ ÖZETİ ……………………………………………………………………….... 278 ABSTRACT ……………………………………………………………………….. 279 VI TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1: 1950 Sonrası Türkiye Ekonomisinin Gelişim Dönemleri ………………… 20 Tablo 2: Başlıca Tarımsal Girdilerin Sayısal Gelişimi, 1950-1960 ……………….. 23 Tablo 3: Seçilmiş Yıllarda Katkılı Ulusal Gelirin Sektörel Dağılımı ve Hizmet Alt Kesimleri …………………………………………………………………………....... 27 Tablo 4: Türkiye’nin İthalatı, İhracatı ve Dış Ticaret Açığı (1950-1961) ………….. 28 Tablo 5: Sabit Sermaye Yatırımlarının Sektörel Dağılımı (1976 fiyatlarıyla) ……… 41 Tablo 6: Kaba Ulusal Ürün İçinde Kesimlerin Payları (1980-1990) ……………….. 48 Tablo 7: 1980’den Sonra Türkiye’ye Gelen Doğrudan Yabancı Sermaye (Milyon $)… 52 Tablo 8: 2001 – 2012 Dönemi Türkiye Ekonomisi …………………………………. 59 Tablo 9: 1923-2008 Yılları Arası Türkiye Ekonomisinin Geçirdiği Ekonomi Politikası Evreleri ……………………………………………………………………………….. 61 Tablo 10: 1950-1990 Yılları Arası GSYH ve Kişi Başına GSMH …………………. 64 Tablo 11: 1950-1990 Sektörel Büyüme Hızları …………………………………….. 66 Tablo 12: 1950-1990 Yılları Arası Dış Ticaret (İthalat / İhracat) ………………….. 68 Tablo 13: Geniş Ekonomik Grupların Toplam İthalat İçindeki Payı ……………….. 70 Tablo 14: Yabancı Sermaye Yatırımları ……………………………………………. 72 Tablo 15: 1965-1989 Yılları Arası Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Yeni Kurulan Şirketler ve Kooperatifler Sayısı ……………………………………………………. 74 Tablo 16: 1968-1989 Motorlu Kara Taşıtları Üretimi ……………………………… 75 Tablo 17: 1968-1989 Dayanıklı Tüketim Malları Üretimi (Adet) ………………….. 76 VII Tablo 18: İlk Türkçe Gazeteler ……………………………………………………... 92 Tablo 19: 1938-1959 Arası Ticari Nitelikli Basın Reklamı Harcaması ……………. 116 Tablo 20: 1962-1966 Yılları Arası Basılı Reklam Harcamaları ……………………. 119 Tablo 21: 1962-1966 Yılları Arası Radyo Reklam Harcamaları …………………… 126 Tablo 22: Toplam Reklam Harcamaları ve Vasıtalara Bölünüşü …………………. 126 Tablo 23: Türkiye’de Türlerine ve Mecralarına Göre Reklam Harcamaları 1975-1983 (Milyon TL) …………………………………………………………………………. 128 Tablo 24: Türkiye’de Cari Reklam Harcamalarının Cari GSMH’ye Oranı 1975-1983 (Üretici Fiyatlarıyla) ………………………………………………………………… 135 Tablo 25: Sintel Film 35mm Siyah-Beyaz ve Renkli Reklam Filmi Yapım Ücretleri (1965-1966 Yılı) …………………………………………………………………….. 137 Tablo 26: Üç B.şehirdeki Başlıca Sinemaların Kapasite, Fiyat ve Vergi Rakamları.. 138 Tablo 27: 1967 Yılı Basılı Reklam Harcamaları …………………………………… 143 Tablo 28: 1960’larda Türkiye’deki Reklam Ajansı Sahipleri ……………………… 145 Tablo 29: Ülkemizde Yaşanan Başlıca Ajans Birleşmeleri ……………………….... 148 Tablo 30: Örneklemin Gazetelere Göre Dağılımı ………………………………….. 171 Tablo 31: Reklamların Yıllara Göre Dağılımı ……………………………………… 174 Tablo 32: Reklamların Ürün ve Hizmet Kategorilerine Göre Dağılımı ……………. 175 Tablo 33: Reklam Çekiciliklerinin Dağılımı ……………………………………….. 177 Tablo 34: Reklamların Reklamveren Mülkiyetine Göre Dağılımı …………………. 179 VIII Tablo 35: Reklamların Reklamveren Menşeine Göre Dağılımı ……………………. 179 Tablo 36: Reklamlarda Başlık Kullanımının Dağılımı ……………………………... 180 Tablo 37: Reklamlarda Metin Kullanımının Dağılımı ……………………………... 181 Tablo 38: Reklamlarda Logo/Amblem Kullanımının Dağılımı ……………………. 182 Tablo 39: Reklamlarda Görsel Kullanımının Dağılımı …………………………….. 183 Tablo 40: Reklamlarda Renk Kullanımının Dağılımı ………………………………. 185 Tablo 41: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamların Gazetelere Dağılımı ………….. 187 Tablo 42: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamların Ürün ve Hizmet Kategorilerine Dağılımı ……………………………………………………………………………... 190 Tablo 43: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamveren Mülkiyeti Dağılımı ............ 220 Tablo 44: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamveren Menşeinin Dağılımı ………... 222 Tablo 45: Ekonomik Dönemlere Göre Reklam Çekiciliklerinin Dağılımı ………… 224 Tablo 46: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamlarda Başlık Kullanımının Dağılımı.. 226 Tablo 47: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamlarda Metin Kullanımının Dağılımı... 228 Tablo 48: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamlarda Logo/Amblem Kullanımının Dağılımı ……………………………………………………………………………... 230 Tablo 49: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamlarda Görsel Kullanımının Dağılımı.. 233 Tablo 50: Ekonomik Dönemlere Göre Reklamlarda Renk Kullanımının Dağılımı ... 234 IX RESİMLER DİZİNİ Resim 1: “En Ala Altınbaş Tiryak” İlk El İlanı Reklamı ………………………….. 89 Resim 2: Ford Kamyon Reklamı …………………………………………………… 102 Resim 3: Yurtdışında Yayınlanan Türk Tütünü Reklamları ……………………….. 106 Resim 4: Kısaltma, Sembol ya da İsimlerden Oluşan İmzalar …………………….. 110 Resim 5: Projeksiyonla Reklam ve Uçakla Reklam ……………………………….. 113 Resim 6: Reklam İşleri İçin Eleman ve Reklam Metin Yazarı İlanı ……………… 113 Resim 7: Grafika ve İlancılık İmzalı Reklam ………………………………………. 117 Resim 8: Başlık Kullanımının Olmadığı Reklam Örnekleri (EIKA) ……………….. 180 Resim 9: Başlık Kullanımının Olmadığı Reklam Örnekleri (Viva) ………………... 180 Resim 10: Metin Kullanımı Olan Reklam Örnekleri (International Payloder) ……... 181 Resim 11: Metin Kullanımı Olan Reklam Örnekleri (Kumburgaz Plaj Sitesi) …….. 181 Resim 12: Sadece Ürün ve İşletme Adı Kullanılan Reklam Örnekleri (Tarlan) …. 182 Resim 13: Sadece Ürün ve İşletme Adı Kullanılan Reklam Örnekleri (Priko İnş.)… 182 Resim 14: Logo Kullanılan Reklam Örnekleri (Philips Reklamı) ………………….. 182 Resim 15: Logo Kullanılan Reklam Örnekleri (AEG Reklamı) …………………… 182 Resim 16: Görsel Kullanımı Olan Reklam Örnekleri (Pe-Re-Ja Reklamı) ………… 183 Resim 17: Görsel
Load more

Recommended publications
  • 2008 Krizi Öncesi Ve Sonrasinin Türk Bankacilik Sektörü Üzerindeki Etkisi ………………………………………………..98
    2008 KRİZİ ÖNCESİ VE SONRASININ TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ HASANALİ ERMİS IŞIK ÜNİVERSİTESİ 2018 2008 KRİZİ ÖNCESİ VE SONRASININ TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ HASANALİ ERMİS Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Programı, 2018 Bu Tez, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne Yüksek Lisans (MA) derecesi için sunulmuştur. IŞIK ÜNİVERSITESİ 2018 ABSTRACT COMPARING THE PERFORMANCES OF THE BANKS BEFORE AND AFTER 2008 FINANCIAL CRISIS The 2008 crisis is one of the greatest crises in the history of the world that emerged in the United States and then spread all over the world. The banking sector is one of the sectors where the effects of the crisis. The main purpose of this study is to compare the banks performances in Turkey before and after of 2008 financial crisis. The literature review methodology was used to achieve this purpose. The capital adequacy ratio, profitability, return on equity, profitability, net interest margin, bad loan rates, deposit loan / foreign exchange ratio indicators and free asset indicators were evaluated in Turkish banking sector before and after the crisis. According to the results obtained, the crisis showed negative effects such that the levels of profitability, asset profitability and equity profitability. But the crisis did not effect on the troubled loans and this variable did not change. Also in the study, the results were that the indicators of the dull average assets and net interest margins increased with the crisis. The results of the study showed that theTurkish bankingsector, which had been restructured after the crisis of 2001, had a certain level of stability and reduced the level of its effects despite the adverse effects of the crisis.
    [Show full text]
  • T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bankacilik Ve Finans Anabilim Dali
    T.C. HİTİT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BANKACILIK VE FİNANS ANABİLİM DALI BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIĞI BELİRLEYEN FAKTÖRLERİN ANALİZİ Yüksek Lisans Tezi Esma SEZGİN Çorum-2020 BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIĞI BELİRLEYEN FAKTÖRLERİN ANALİZİ Esma SEZGİN Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Bankacılık ve Finans Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi TEZ DANIŞMANI Doç. Dr. Eşref Savaş BAŞCI ÇORUM-2020 ÖZET SEZGİN, Esma. Bankacılık Sektöründe Karlılığı Belirleyen Faktörlerin Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2020. Bankacılık sektöründe karlılık konusu, sektörün ayakta kalabilmesinde önemli bir etken olarak ortaya çıkmaktadır. Banka türlerine göre farklılık gösteren karlılık unsuru, bu çalışmada banka türleri için karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Analize dahil edilen bankalar; ticari bankalar ve katılım bankaları arasından seçilmiş olanlardır. Ticari bankalar için 2010-2017 aralığındaki dönem; Katılım bankaları için ise, 2010-2018 yılları arasındaki dönem ele alınmıştır. Ticari bankaların 2018 yılına ait verilerine ulaşılmadığı için bu yılın verileri analiz edilememiştir. Ayrıca; katılım bankalarının sektörde çok yeni olmalarından ötürü de bu yıla ait verileri analize dahil edilmiştir. Ticari bankalar sınıfındaki Özel Sermayeli Bankalardan; Akbank, Anadolubank, Şekerbank, Turkish Bank, Türk Ekonomi Bankası, Türkiye İş Bankası ve Yapı ve Kredi Bankası analiz edilmiştir. Yabancı Sermayeli Bankalardan; Arap Türk Bankası, Deniz Bank, Finans Bank, HSBC, Citibank, Deuscthe Bank ve Kamu Sermayeli Bankalar da Vakıfbank, Halkbank ve Ziraat
    [Show full text]
  • TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ'nde SERMAYE YETERLİLİĞİ DÜZENLEMELERİ Ve MEVDUAT BANKALARININ SERMAYE YETERLİLİKLERİNİN A
    T.C BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BANKACILIK VE FİNANS ANABİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ’NDE SERMAYE YETERLİLİĞİ DÜZENLEMELERİ ve MEVDUAT BANKALARININ SERMAYE YETERLİLİKLERİNİN ANALİZİ YÜKSEK LİSANS TEZİ HAZIRLAYAN İPEK KINA TEZ DANIŞMANI DOÇ.DR. ADALET HAZAR ANKARA – 2018 T.C BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BANKACILIK VE FİNANS ANABİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ’NDE SERMAYE YETERLİLİĞİ DÜZENLEMELERİ ve MEVDUAT BANKALARININ SERMAYE YETERLİLİKLERİNİNANALİZİ YÜKSEK LİSANS TEZİ HAZIRLAYAN İPEK KINA TEZ DANIŞMANI DOÇ.DR. ADALET HAZAR ANKARA – 2018 TEŞEKKÜR Başta tez çalışmam esnasında desteğiyle, üstün akademik bilgisiyle, daha iyi ilerlemem için iletişimini hiçbir zaman koparmayan, sağlam adımlar atmam için elinden gelen ilgiyi hiç eksik etmeyen, tecrübesinden yararlandığım Sayın Doç. Dr. Adalet HAZAR ve Doç. Dr. Şenol BABUŞÇU’ya, Emeğiyle beni bu zamana kadar yetiştiren aldığım her türlü kararda arkamda olup desteklerini esirgemeyen annem Tazegül KINA ve babam Servet KINA’ya, Bu desteğe ortak olan ağabeyim Emre KINA’ya, Çalışmam esnasında benim kadar heyecanlanan, stresimi paylaşan, motivesiyle sonuca ulaşmamda yardımcı olan Nedim Toğru’ya sonsuz saygı ve teşekkürlerimi sunarım. İpek KINA ÖZET Dünyada hızla gelişen, globalleşmenin etkisiyle bankacılık sektöründe dönem dönem yeni kurallar ortaya çıkmaktadır. Bu yeni kurallar doğal olarak bankacılık sektörünü ilgilendirmektedir. Dünyadaki bu gelişimin yansımalarını ülkemiz bankacılık sektöründe
    [Show full text]
  • Banka Birleşmeleri Türkiye Için Bir Değerlendirme
    TC YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANA BİLİM DALI İKTİSAT YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS TEZİ BANKA BİRLEŞMELERİ TÜRKİYE İÇİN BİR DEĞERLENDİRME NUR IŞIK 710026 TEZ DANIŞMANI Doç. Dr. FERİDE DOĞANER GÖNEL İSTANBUL OCAK, 2008 TC YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANA BİLİM DALI İKTİSAT YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS TEZİ BANKA BİRLEŞMELERİ TÜRKİYE İÇİN BİR DEĞERLENDİRME NUR IŞIK 710026 Tezin Enstitüye Verildiği Tarih: ……………. Tezin Savunulduğu Tarih : ………......... Tez Oy birliği / Oy çokluğu ile başarılı bulunmuştur. Unvan Ad Soyad İmza Tez Danışmanı : Doç. Dr. Feride DOĞANER GÖNEL Jüri Üyeleri : Doç. Dr. Ensar YILMAZ Yrd. Doç. Dr. Kasım EREN İSTANBUL OCAK, 2008 ÖZ BANKA BİRLEŞMELERİ TÜRKİYE İÇİN BİR DEĞERLENDİRME Nur IŞIK Ocak, 2008 Bu çalışmada bir tür şirket birleşmesi olan banka birleşmelerinin türleri, banka birleşmelerini anlatan hipotezlerle açıklanmış olup, yapılan birleşmelerin sonrasında oluşabilecek sonuçlar araştırılmıştır. Dünyada bankacılık sektörünü birleşmelere yönelten sebepler irdelenmiş, yaşanan birleşmeler nedenleri ve sonuçları bakımından incelenmiştir. Türkiye’de yaşanan birleşmeler de yıllar itibariyle araştırılmış olup, yapılan birleşmelerin sonuçlarının ne kadar ve hangi koşullarda başarılı olabileceği konusunda sonuç alabilmek için önemli birleşme faaliyetleri araştırılmıştır. Dünyada yapılan birleşmelerin gelişmekte olan ülkelerde yaşanan krizlerden sonra mali yapıdaki bozukluk nedeniyle yapıldığı, gelişmiş piyasalara ise pazar payını arttırma,
    [Show full text]
  • Bankacılık Sektöründe Karlılığı Etkileyen Faktörler
    I ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI Ünal GÜLHAN BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER: TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNE YÖNELİK BİR UYGULAMA DOKTORA TEZİ TEZ YÖNETİCİSİ Prof. Dr. Evcan UZUNLAR ERZURUM – 2009 II I İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖZET...……………………………………………………………… V ABSTRACT…………………………………………………………. VI ÖNSÖZ VII GRAFİKLER DİZİNİ……………………………………………… VIII TABLOLAR DİZİNİ……………………………………………….. IX KISALTMALAR DİZİNİ…….…………………………………… XI GİRİŞ………………………………………………………………... 1 BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE’DE BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN TARİHSEL GELİŞİMİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ 1.1. BANKACILIĞIN TANIMI VE TEMEL FONKSİYONLARI…. 3 1.1.1. Banka ve Bankacılık Kavramları………………………… 3 1.1.2.Bankacılığın Temel Fonksiyonları………………………… 5 1.1.2.1. Aracılık fonksiyonu……………………………….. 6 1.1.2.2. Kaynaklara akıcılık sağlamak……………………... 7 1.1.2.3.Kısa süreli fonları, büyük ölçekli uzun süreli fonlar haline dönüştürme…………………………………. 7 1.1.2.4. Kaynak kullanımını iyileştirme…………………… 8 1.1.2.5. Fonları hareketlendirme…………………………... 8 1.1.2.6. Para politikasının etkinliğini artırma……………... 8 1.1.2.7. Kaydi para yaratma fonksiyonu…………………… 9 1.1.2.8. Ulusal ve uluslararası ticareti geliştirmek…………. 10 1.1.2.9. Gelir ve servet dağılımını etkilemek………………. 10 1.1.2.10. Finansal danışmanlık…………………………….. 10 1.1.2.11. Hizmet işlemleri………………………………….. 11 II 1.2. TÜRKİYE’DE BANKACILIĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ….…. 12 1.2.1. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İlk Bankacılık Girişimleri…… 12 1.2.2. Cumhuriyet Dönemi ve Sonrasında Türk Bankacılığı’ndaki Gelişmeler…………………………………………………. 22 1.2.2.1. 1923-1930 Ulusal bankaların kuruluş dönemi……. 22 1.2.2.2. 1932-1944 Özel amaçlı devlet bankalarının kuruluş dönemi.......................................................... 25 1.2.2.3. 1945-1960 Özel bankaların gelişme dönemi……… 28 1.2.2.4. 1960-1980 Planlı Ekonomi Dönemi……………….
    [Show full text]
  • 16.10.2020 Tarihi Itibariyle;
    Bireysel ve Kurumsal Bankacılık Dersi – ÖĞR.GÖR. MURAT ŞAHİN 16.10.2020 Tarihi itibariyle; Ülkemizde toplam banka sayısı: 48 / Toplam şube sayısı: 9998 Banka Sayısı:48 Mevduat bankaları:34 Kamu:3 Özel:9 Fon:1 Yabancı:21 Kalkınma ve yatırım b.: 14 Haziran 2020 dönemi itibariyle mevduat, kalkınma ve yatırım bankalarında çalışan sayısı 187.490 kişidir. Ülkemiz sınırları içerisindeki ilk şube ve banka; Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. tarafından açılmıştır. Faaliyeti Sona Eren Bankalar 30 Eylül 2020 itibariyle; Kuruluş tarihi Tarihsel Gelişme Adapazarı Emniyet Bankası T.A.Ş. 1919 1919 yılında "Emniyet Bankası Komandit Şirketi" unvanıyla kurulmuş, 1928 yılında bu unvan "Adapazarı Emniyet Bankası A.Ş." olarak değişmiştir. 30 Eylül 1971 tarihinde yapılan olağanüstü genel kurul kararı ile tasfiye yoluna gitmiştir. Ak Uluslararası Bankası A.Ş. 1985 "Bnp-Ak Bankası A.Ş." unvanı ile 1985 yılında özel sermayeli banka olarak faaliyetine başlamıştır. Bankanın ana hissedarları olan Akbank T.A.Ş., Banque Nationale de Paris Intercontinental ve Banque Nationale de Paris'in toplam % 30 hissesini Devlet Planlama Teşkilatı Yabancı Sermaye Başkanlığı'ndan 24 Ağustos 1988 tarihinde alınan izne dayanarak 1989 yılında Dresdner Bank A.G.'ye satması ile unvanı 27 Ocak 1989 tarihinde "Bnp-Ak Dresdner Bank A.Ş." olarak değişmiş, Türkiye'de kurulmuş yabancı sermayeli bankalar grubuna geçmiştir. 9 Mart 2005 tarihi itibarıyla BNP Paribas, Societe Jovacienne de Participations ve Dresdner Bank A.G.’nin bankada sahip oldukları % 60 oranındaki hisselerin tümü, bankanın % 39,99 oranında hissesine sahip diğer sermayedarı Akbank T.A.Ş.’ye devredilmesiyle 30 Mart 2005 itibarıyla ticari unvanı "Ak Uluslararası Bankası A.Ş." olarak değişerek tekrar özel sermayeli bankaları grubuna geçmiştir.
    [Show full text]
  • Kazakistan Ve Türkiye Bankacılık Sisteminin Karşılaştırmalı Analizi.Pdf
    T.C. ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ SOSYAL BĐLĐMLER ENSTĐTÜSÜ ĐŞLETME ANABĐLĐM DALI KazakistanveTürkiyeBankacılık SistemininKarşılaştırmalıAnalizi Yüksek Lisans Tezi Aliya ORDABAYEVA Ankara-2007 T.C. ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ SOSYAL BĐLĐMLER ENSTĐTÜSÜ ĐŞLETME ANABĐLĐM DALI KazakistanveTürkiyeBankacılık SistemininKarşılaştırmalıAnalizi Yüksek Lisans Tezi Aliya ORDABAYEVA Tez Danışmanı Doç. Dr. Güven SAYILGAN Ankara-2007 T.C. ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ SOSYAL BĐLĐMLER ENSTĐTÜSÜ ĐŞLETME ANABĐLĐM DALI Yüksek Lisans Tezi Tez Danışmanı : Doç. Dr. Güven SAYILGAN Tez Jürisi Üyeleri Adı ve Soyadı Đmzası .................................................................... ........................................ .................................................................... ........................................ .................................................................... ........................................ .................................................................... ......................................... .................................................................... ......................................... .................................................................... ......................................... Tez Sınavı Tarihi .................................. TÜRKĐYECUMHURĐYETĐ ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ SOSYALBĐLĐMLER ENSTĐTÜSÜMÜDÜRLÜĞÜNE Bubelgeile,butezdekibütünbilgilerinakademik kurallara veetik davranış ilkelerineuygunolarak toplanıp sunulduğunubeyan ederim.Bu kural ve ilkelerin gereği olarak, çalımada bana ait olmayan tüm
    [Show full text]
  • Türkġye'de Lġberal Polġtġkaların Bankacılık Sektörüne Etkġlerġ (1847–1979)
    Ege Akademik BakıĢ / Ege Academic Review 10 (1) 2010: 319-350 TÜRKĠYE’DE LĠBERAL POLĠTĠKALARIN BANKACILIK SEKTÖRÜNE ETKĠLERĠ (1847–1979) THE IMPACTS OF LIBERAL POLICIES TO BANKING SECTOR IN THE TURKEY (1847–1979) Doç. Dr. N. Oğuzhan ALTAY, Ege Üniversitesi, ĠĠBF, Ġktisat Bölümü, [email protected] ÖZET Liberal düĢünce 1830’lu yıllardan itibaren Osmanlı Ġmparatorluğu’nda taraftar bulurken, liberal politikalar genel ekonomik yapıyı olumsuz etkilemiĢ ve 1847 yılında ilk banka kurulmuĢtur. Cumhuriyet’le birlikte Türkiye’de piyasa koĢullarının egemen olacağı iktisadi düzenin yerleĢtirilmesine yönelik uygulanan politikalar kapsamında, 1924 yılında özel sektör milli bankacılığının ilk örneği olan Türkiye ĠĢ Bankası kurulur. Ġkinci Dünya SavaĢı’nı izleyen dönemde yeniden liberalleĢme arayıĢları vardır ve bu liberal dalganın etkileri kendini çok sayıda özel sermayeli milli bankalar kurulmasıyla gösterir. Türkiye’deki büyük liberalleĢme dalgasının baĢlangıcı kabul edilebilecek 24 Ocak 1980 iktisadi kararları ve sonrasında uygulanan finansal liberalleĢme politikaları Türk Bankacılığında hem yeni iĢlem ve kurumlar, hem de özel ve yabancı bankaların önemli ölçüde geniĢlemesine ortam hazırlar. Anahtar Kelimeler: Liberal Politikalar, Osmanlıda Bankacılık ABSTRACT Liberal paradigm has prevailed in the Ottoman Empire since 1830, however, general economic structure was affected negatively by liberal policies, and subsequently the first bank was established in 1847. With the proclamation of the Republic, in the context of policies that implemented in order to place economic formation to dominate market conditions in Turkey, Turkish ĠĢ Bank which is an example of national private sector banking was established in 1924. After the Second World War once again there was a liberalization seeking and the effects of this liberal conjuncture showed itself by establishing many privately invested national banks.
    [Show full text]
  • 10043992.Pdf (7.337Mb)
    T.C. BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BANKACILIK VE FİNANS ANABİLİM DALI BANKACILIK VE FİNANS YÜKSEK LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE’DE YABANCI SERMAYELİ BANKALARIN GELİŞİMİ VE YABANCI SERMAYELİ ALTI BANKANIN ÖZSERMAYEYE SERBEST NAKİT AKIMLARI YÖNTEMİ İLE DEĞERLEMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ HAZIRLAYAN KAZİM KONUR ALP SÖNMEZ TEZ DANIŞMANI YRD. DOÇ. DR. ŞEREF HOŞGÖR ANKARA – 2014 1 İÇİNDEKİLER...........................................................................................................................2 TABLOLAR LİSTESİ................................................................................................................4 ŞEKİLLER LİSTESİ..................................................................................................................6 ÖNSÖZ.......................................................................................................................................7 ÖZET..........................................................................................................................................8 ABSTRACT................................................................................................................................9 GİRİŞ........................................................................................................................................10 I.BÖLÜM TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNİN TEMELLERİ.............................................13 1.1. Bankanın Tanımı Ve Bankacılığın Kapsamı...........................................................13 1.1.1. Bankacılığın
    [Show full text]
  • Türk Bankacilik Sistemi'nin Gelişimi Ve Bddk'nin Rolü
    T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Politikası Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi TÜRK BANKACILIK S İSTEM İ’N İN GEL İŞİ Mİ VE BDDK’NIN ROLÜ Ahmet Rifat DURAN 2501020152 Tez Danı şmanı:Yrd.Doç.Dr. Seyhun DO ĞAN İstanbul-2005 Türk Bankacılık Sistemi’nin Geli şimi ve BDDK’nın Rolü Ahmet Rifat DURAN ÖZ Bankacılık hizmetleri, tarihte ilk ortaya çıkı şından günümüze kadar çok büyük geli şimler göstermi ş ve bu geli şimin paralelinde bankaların ülke ekonomileri için önemi de artmı ştır. Bu çalı şmada, Türk Bankacılık Sistemi’nin geli şimi ve bazı ülkelerden muadil örnekler ı şığında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu incelenerek, Kurum’un, sisteme neler kattı ğına ve neler katabilece ğine dair çıkarımlara ula şmak amaçlanmı ştır. Üç bölümden olu şan bu çalı şma göstermi ştir ki; Türk Bankacılık Sistemi, önceki dönemlere göre daha az risklidir ancak di ğer ülkeler de oldu ğu gibi tüm finansal kurumları düzenleyen ve denetleyen ana bir idari otoritenin kurulması da gerekmektedir. ABSTRACT The banking services have shown very big developments from the first appearance in the history to the recent day and the importance of the banks has been increased for the countries’ economies parallel to the developments. In this study, the intension is to reach the inferences about what was added and will be added to the system by the Banking Regulation and Supervision Agency, by examining the development of Turkish Banking System and the Agency with the equivalent examples from some countries. This three parted study found that the Turkish Banking System is less risky than the terms before but there is a need of establishing a main administrative authorty which regulates and supervises the whole financial institutions, like other countries.
    [Show full text]
  • Türk Vergi Sistemi Açisindan Bankalarin Ödev Ve Yükümlülükleri
    T. C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MALİYE ANABİLİM DALI MALİ HUKUK BİLİM DALI TÜRK VERGİ SİSTEMİ AÇISINDAN BANKALARIN ÖDEV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (DOKTORA TEZİ) Gökhan SÜMER BURSA – 2013 T. C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MALİYE ANABİLİM DALI MALİ HUKUK BİLİM DALI TÜRK VERGİ SİSTEMİ AÇISINDAN BANKALARIN ÖDEV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (DOKTORA TEZİ) Gökhan SÜMER Danışman: Prof. Dr. Mehmet YÜCE BURSA – 2013 ÖZET Yazar Adı ve Soyadı :Gökhan SÜMER Üniversite :Uludağ Üniversitesi Enstitü :Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı :Maliye Bilim Dalı :Mali Hukuk Tezin Niteliği :Doktora Sayfa Sayısı : xviii + 236 Mezuniyet Tarihi :..../..../ 2013 Tez Danışman(lar)ı :Prof. Dr. Mehmet YÜCE TÜRK VERGİ SİSTEMİ AÇISINDAN BANKALARIN ÖDEV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ Daha çok üçüncü kişilerden topladıkları fonları nakit ihtiyacı olan kişi ve kuruluşlara aktaran ve böylelikle üretim ve tüketimi finanse eden mali nitelikli aracı kuruluş şeklinde tanımlanabilen bankaların tarihçesi M.Ö. 3500 yıllarına kadar uzanmaktadır. Zaman içerisinde bankacılık kendisini yenileyerek bugünkü modern yapısına kavuşmuştur. Günümüzde bankacılık sektörü dünya sanayinin gelişimine önemli katkılar sağlamakta, geliştirdiği ürünler ve sundukları hizmetlerle insan yaşamını kolaylaştırıcı faaliyetleri de bünyesinde bulundurmaktadır. Günümüz ekonomilerinde artık reel sektör ve finans sektörü ayrılmaz ikili olmuş, bu iki sektörün herhangi birinde oluşan olumlu ya da olumsuz gelişmelerin diğerini etkilemesi kaçınılmaz olmuştur. Dolayısıyla, finans sektörünün en önemli aktörü konumunda yer alan bankalar artık hayatın ve ekonominin vazgeçilmez unsurlarından biri haline gelmiştir. Türkiye’de sanayinin gelişmesinde önemli katkısı bulunan Türk Bankacılık Sektörü günümüzde evrensel bankacılığın tüm gereklerini yerine getiren bir yapıya bürünmüştür. iii Gelinen noktada gerek sunulan hizmetler gerekse hizmet kalitesi bakımından gelişmiş ülkelerin bankacılık anlayışı ile rekabet halindedir. Oldukça karlı ve verimli bir yapıda olan Türk Bankacılık Sektörü her geçen gün daha da büyümektedir.
    [Show full text]
  • Boyraz 20120406 Mastersthesis V6
    AN EMPIRICAL STUDY ON EARLY WARNING SYSTEMS FOR BANKING SECTOR A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY MUSTAFA FATİH BOYRAZ IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE IN THE DEPARTMENT OF ECONOMICS APRIL 2012 i Approval of the Graduate School of Social Sciences. ____________________ Prof. Dr. Meliha ALTUNIŞIK Director I certify that this thesis satisfies all the requirements as a thesis for the degree of Master of Science. ____________________ Prof. Dr. Erdal ÖZMEN Head of Department This is to certify that we have read this thesis and that in our opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Master of Science. ____________________ Asst. Prof. Dr. Esma GAYGISIZ Supervisor Examining Committee Members Asst. Prof. Dr. Esma GAYGISIZ (METU, ECON) ___________________ Prof. Dr. Erdal ÖZMEN (METU, ECON) ___________________ Asst. Prof. Dr. Bedri Kamil Onur TAŞ (TOBB ETU, ECON) __________________ ii PLAGIARISM I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules and conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this work. Name, Last Name: Mustafa Fatih BOYRAZ Signature: iii ABSTRACT AN EMPIRICAL STUDY ON EARLY WARNING SYSTEMS FOR BANKING SECTOR Boyraz, Mustafa Fatih M.S., Department of Economics Supervisor : Asst. Prof. Dr. Esma GAYGISIZ April 2012, 225 pages Early Warning Systems (EWSs) for banking sectors are used to measure occurrence risks of banking crises, generally observed with a rundown of bank deposits and widespread failures of financial institutions.
    [Show full text]