Tam Metin Bildiri Kitabı Proceedings
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Yayın No:16 Uluslararası 30. Yılında Bulgaristan’dan Türkiye’ye Zorunlu Göç Sempozyumu (18-19 Ekim 2019) International 30th Anniversary of the Forced Migration from Bulgaria to Turkey Symposium (18-19 October 2019) Tam Metin Bildiri Kitabı Proceedings Editörler/ Editors Turan GÖKÇE Beycan HOCAOĞLU İzmir – 2020 TÜRKİYE İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Yayın No: 16 Bu eserin, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Yönetim Kurulu’nun 30.12.2020 tarih ve 2020/45 sayılı toplantısında alınan 05numaralı kararı uyarınca, elektronik kitap olarak yayımlanmasına karar verilmiştir. Her hakkı saklıdır. © İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Yayınları 2020 Sertifika No: 23705 Editörler/Editors: Prof. Dr. Turan GÖKÇE Dr. Öğr. Üyesi Beycan HOCAOĞLU Kapak Tasarım/Cover Design: Dr. Öğr. Üyesi Beycan HOCAOĞLU İç Tasarım/ Interior: Özer CHATIP ISBN: 978-605-81050-5-8 Uluslararası 30. Yılında Bulgaristan’dan Türkiye’ye Zorunlu Göç Sempozyumu (2019: İzmir) Uluslararası 30. Yılında Bulgaristan’dan Türkiye’ye Zorunlu Göç Sempozyumu: Tam Metin Bildiri Kitabı, 18-19 Ekim 2019, İzmir = International 30th Anniversary of the Forced Migration from Bulgaria to Turkey Symposium : Proceeding, 18-19 October 2019, Izmir / Editörler: Turan GÖKÇE, Beycan HOCAOĞLU.-- İzmir : İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, 2020. Çevrimiçi (302 sayfa: şekil, tablo). -- (İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi; Yayın No: 16) ISBN: 978-605-81050-5-8 1.Zorunlu Göç -- Türkiye – Sempozyumlar I. Gökçe, Turan II. Hocaoğlu, Beycan Adres :İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Rektörlüğü, Balatçık Yerleşkesi, 35620 Çiğli İzmir, Türkiye Telefon : +90 232 329 3535 / 1255 E-posta : [email protected] Belge-geçer : +90 232 386 0888 Web : ykb.ikc.edu.tr Eserin hukuki ve etik sorumluluğu yazarlara aittir. Tüm hakları saklıdır. Bu kitabın yayın hakkı İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi’ne aittir. İzinsiz kopyalanamaz ve çoğaltılamaz. All rights reserved © İzmir Kâtip Çelebi University Press, 2020. No part of this book may be reproduced in any form or by any electronic or mechanical means including information storage systems without permission in writing from the publisher, except by a reviewer who may quote brief passages in a review. Sempozyum/ Symposium Onur Kurulu/ Honorary Board Erol AYYILDIZ, T.C. İzmir Valisi Prof. Dr. Refik TURAN, Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Saffet KÖSE, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Rektörü Düzenleme Kurulu/ Organizing Committee Prof. Dr. Turan GÖKÇE, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Cahit TELCİ, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Ünal ŞENEL, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Beycan HOCAOĞLU, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Coğrafya Bölümü Dr. Öğr. Üyesi İrfan KOKDAŞ, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tarih Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Haris MACİC, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Sekretarya/ Secretariat Metin SEYYAR Oğuz ŞENTÜRK Özer CHATIP Özge KOBAK Zarife ALBAYRAK Zeynep BAŞPINAR Sempozyum/ Symposium Bilim Kurulu/ Science and Referee Committee Prof. Dr. Emin ATASOY, Uludağ Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Mehmet DALKILIÇ, İstanbul Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Mehmet HACISALİHOĞLU, Yıldız Teknik Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Mustafa TÜRKEŞ, ODTÜ/ Türkiye Prof. Dr. Ramazan BİÇER, Sakarya Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Turan GÖKÇE, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi/ Türkiye Assoc. Prof. Dr. Mila MAEVA, Bulgarian Academy of Sciences/ Bulgaria Doç. Dr. Neriman HACISALİHOĞLU, İstanbul Üniversitesi/ Türkiye Assoc. Prof. Dr. Nikolai VUKOV, Bulgarian Academy of Sciences/ Bulgaria Katılımcılar/ Participants Prof. Dr. Çağrı ERHAN, Altınbaş Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Dimitar BECHEV, European Policy Institute/ Bulgaria Prof. Dr. Emin ATASOY, Uludağ Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Magdalena ELCHİNOVA, New Bulgarian University/ Bulgaria Prof. Dr. Nedim İPEK, Ondokuz Mayıs Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Nurcan BAKLACIOĞLU, İstanbul Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Ömer TURAN, Ortadoğu Teknik Üniversitesi / Türkiye Prof. Dr. Ramazan BİÇER, Sakarya Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Turan GÖKÇE, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi/ Türkiye Prof. Dr. Zeynep ZAFER, Ankara Üniversitesi/ Türkiye Doç. Dr. Ali DAYIOĞLU, Lefke Avrupa Üniversitesi/ KKTC Assoc. Prof. Dr. Mila MAEVA, Bulgarian Academy of Sciences/ Bulgaria Doç. Dr. Neriman HACISALİHOĞLU, İstanbul Üniversitesi/ Türkiye Assoc. Prof. Dr. Nikolai VUKOV, Bulgarian Academy of Sciences/ Bulgaria Doç. Dr. Nuri KORKMAZ, Bursa Teknik Üniversitesi/ Türkiye Dr. Öğr. Üyesi Ayla HOCAOĞLU UZUNKAYA, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi/ Türkiye Dr. Öğr. Üyesi Beycan HOCAOĞLU, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi/ Türkiye Sempozyum/ Symposium Dr. Öğr. Üyesi Hasan DEMİRHAN, Kırklareli Üniversitesi/ Türkiye Dr. Öğr. Üyesi Kader ÖZLEM, Uludağ Üniversitesi/ Türkiye Dr. Öğr. Üyesi Nihan CİĞERCİ ULUKAN, Ordu Üniversitesi/ Türkiye Dr. Öğr. Üyesi Ünal ŞENEL, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi/ Türkiye Assist. Prof. Dr. Yelis EROLOVA, Bulgarian Academy of Sciences/ Bulgaria Öğr. Gör. Dr. Gözde ÖZLEM, Trakya Üniversitesi/ Türkiye Öğr. Gör. Dr. Suzan ERTÜRK, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi/ Türkiye Öğr. Gör. Dr. Vildane ÖZKAN DİNÇ, Uludağ Üniversitesi/ Türkiye Dr. Behrin SHOPOVA, Bulgarian Academy of Sciences/ Bulgaria Dr. Mustafa HACI, Muslim Denomination Grand Mufti`s Office/ Bulgaria Arş. Gör. Nevin TÜRKER YILDIZ, Kırklareli Üniversitesi/ Türkiye Asst. Slavka KARAKUSHEVA, Sofia University St. Kliment Ohridski/ Bulgaria Arş. Gör. Dr. Fatma RODOPLU, Trakya Üniversitesi/ Türkiye Uzm. Haydar Eren AKIN, The French National Centre for Scientific Research/ France Fahriye ERSOY, Türkiye Mehmet TÜRKER, Türkiye Murat PİNGOV, Muslim Denomination Grand Mufti`s Office / Bulgaria Selahattin A. ATASOY, Türkiye Şirin TABANLI, Türkiye Önsöz/ Preface Malum olduğu üzere üniversitelerin üç temel fonksiyonu vardır. Birincisi araştırma, ikincisi eğitim, üçüncüsü de topluma hizmet. 2010 yılında mühendislik, sağlık ve sosyal temel alanları üzerine kurgulanmış olan İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi de esasen bu üç fonksiyonu dengeli bir biçimde yerine getirmeye çalışmaktadır. Öncelikle yürütülen araştırmalarla bilimsel bilgi üreten, üretilen bilgiyi değere dönüştüren üniversitemiz, bir yandan da topluma hizmet üretmeye çalışmaktadır. Bu kapsamda, aynı zamanda bölgesel şartlara ve ihtiyaçlara odaklı misyon farklılaşmasıyla, devlet ve toplumun ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurarak, öncelikli çalışma alanlarına yoğunlaşmaktadır. 2014 yılında Ege Üniversitesi öğretim üyesi iken burada yeni kurulan Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi kurucu dekanlığına atandıktan kısa süre sonra, önceki üniversitemde de yürüttüğümüz Balkan araştırmalarını öncelikli çalışma alanı olarak belirledik. Sosyal Bilimler alanında faaliyet gösteren akademik birimlerimizde yürütülen kadro planlamalarında mümkün olduğu kadar bu alanda yapılacak çalışmalara katkı sağlayacak donanımda öğretim üyesi istihdam ederek, araştırma potansiyelini mümkün olduğu kadar çeşitlendirerek ve zenginleştirerek arttırmaya gayret ettik. Bu arada, henüz sürekli hale getirememiş olmakla birlikte, kısa adı EBAD olan “Ege ve Balkan Araştırmaları” adlı akademik bir dergi yayınlamaya başladık. Bununla, adalar ve Balkanlar üzerine çalışan bilim insanlarının araştırmaları için bir çekim merkezi oluşturmayı amaçladık. Bu noktalarda mesafe kat ettikten sonra YÖK tarafından “Balkan Çalışmaları” alanında 100/2000 Burslu Doktora programına dâhil edildik. Böylelikle Doktora öğrencilerimizle, ihtiyaç duyduğumuz genç ve dinamik araştırmacı kaynağımızı geliştirme imkânına kavuştuk. Öncelikli alan olarak belirlediğimiz, sosyal bilimler alanında faaliyet gösteren akademik birimlerimizde kadrolu akademisyenlerimizce yürütülen Balkan çalışmalarını sistematik bir biçimde sürdürmek ve daimi hale getirmek için kurumsallaşma ihtiyacı hissettik. Farklı birimlerce yürütülen araştırmaların koordinasyonu görevini de yerine getirmek üzere, içinde bulunduğumuz 2019 yılında kısa adı EBAMER olan “Ege ve Balkan Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi”ni kurduk. Küresel salgının da olumsuz etkisiyle henüz kamuoyuna yeterince tanıtımı yapılamamış olan merkezin ilk faaliyeti olarak Türk Tarih Kurumu işbirliğiyle “30. Yılında Bulgaristan’dan Türkiye’ye Zorunlu Göç” uluslararası sempozyumunu düzenledik. Böylelikle, 30 yıl önce gerçekleşmiş olan, 350.000’den fazla Müslüman Türkü yerinden yurdundan ayrılmak zorunda bırakan 89 göçünü bütün boyutlarıyla ele alarak, yeterli ve doğru bir biçimde anlaşılmasına katkı sağlamayı amaçladık. Komünist Todor Jivkov yönetiminin asimilasyon politikalarıyla tarihinden, dilinden, dininden ve bütün kültür ve medeniyet değerlerinden, isminden (ebediyete intikal edenler de dâhil), dolayısıyla kimliğinden koparılmaya çalışılan Bulgaristan Türklerinin yaklaşık 3 yüzyıldır yaşadığı göç zincirinin trajik halkalarından birinin bütün boyutlarıyla ele alınarak ortaya konulmasını sağlayacak bir program oluşturmaya çalıştık. Prof. Dr. Turan Gökçe’nin başkanlığında, Prof. Dr. Nedim İpek ve Prof. Dr. Ömer Turan’ın katılımlarıyla gerçekleştirilen “Rumeli’den Anadolu’ya Göç ve İskân” başlıklı panel ile konunun daha iyi anlaşılması için gerekli olan tarihi zemini ortaya koymaya çalıştık. 30 yıl önce yaşanmış olan trajedinin sadece tarihi boyutuyla değil aynı zamanda, dini, hukuki, sosyolojik, psikolojik ve sair boyutlarıyla ele alınarak değerlendirilmesi için gayret gösterdik. Göç öncesi şartları, göç sürecinde yaşananlar, göç sonrası Türkiye’de uyum süreci ve Bulgaristan’da kalanların sorunlarını tespit ederek değerlendiren bildiriler