Kiriwina : Język Wysp Trobrianda
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/338371534 Kiriwina: Język Wysp Trobrianda Book · January 2002 CITATIONS READS 0 37 1 author: Tadeusz Szczerbowski Pedagogical University of Cracow 77 PUBLICATIONS 63 CITATIONS SEE PROFILE Some of the authors of this publication are also working on these related projects: Malay culture View project 'Finnegans Wake' in translation View project All content following this page was uploaded by Tadeusz Szczerbowski on 03 January 2020. The user has requested enhancement of the downloaded file. Kifiuiina J ę n j k U Jy/p Trebriondo Akademio Pedo9ogiozAa im. Komiki Cdukaoji Aafodouiej w Krakowie Praoe fnoA0 9 rafiezne ar 536 Tadeusz Szczerbowski Kiriwina Język Uly/p Trobfianda Ulydawniołwo Ooukowe Akademii Pedoyoyioznej - Kroków 9002 Recenzenci Prof, dr hab. Krystyna Pisarkowa Prof, dr hab. Alfred F. Majewicz © Copyright by Tadeusz Szczerbowski, Kraków 2002 Redakcja Jolanta Bartosz Projekt okładki Jadwiga Burek W publikacji wykorzystano fragment mapy wydanej przez Air Niugini (Port Moresby, 1990) ISSN 0239-6025 ISBN 83-7271-165-8 Redakcja/Dział Promocji Wydawnictwo Naukowe AP 31-116 Kraków, ul. Studencka 5 tel./fax (012) 430-09-83 e-mail: [email protected] druk i oprawa Wydawnictwo Naukowe AP, zam. 32/02 Spis treści Przedmowa............................................................................................................. 11 1. W ST Ę P............................................................................................................. 13 1.1. Wyspy T robrianda...................................................................................... 13 1.2. Język kiriwiński ......................................................................................... 14 1.3. Językoznawstwo kiriwińskie........................................................................ 16 1.3.1. Badacze języka kiriwina.................................................................. 16 13.1.1. William MacGregor .............................................................. 16 13.1.2. Sidney Ray ........................................................................... 16 1.3.13. S.B. Fellows............................................................................ 16 13.1.4. Bronisław Malinowski .......................................................... 17 13.1.5. Bernard B aldw in.................................................................... 17 13.1.6. Arthur Capell ........................................................................ 17 13.1.7. Edwin H u tc h in s.................................................................... 18 13.1.8. Ralph L a w to n ........................................................................ 19 13.1.9. Giancarlo M.G. Scoditti.......................................................... 20 1.3.1.10. Gunter Senft ........................................................................ 20 1.3.1.11. Krystyna Pisarkow a.............................................................. 21 13.2. Dialekty języka kiriw ińskiego.......................................................... 21 1.3.3. Stylistyczne zróżnicowanie języka kiriwińskiego............................ 25 1.4. Podstawowe różnice w systemach pisowni kiriwińskiej........................... 26 1.5. Korpus tekstów kiriwińskich .................................................................... 27 1.6. O tłumaczeniu zdań kiriwińskich.............................................................. 30 1.7. Lista skrótów stosowanych w tłumaczeniu interlineamym 33 1.8. O celu i metodzie o p is u ............................................................................... 33 2. GRAMATYKA JĘZYKA KIRIWINA 35 2.1. Fonologia ................................................................................................... 35 2.1.1.0 wymowie ..................................................................................... 35 2.1.2. Inwentarz fonemów ............................................................................ 36 2.1.3. Upodobnienia fonetyczne................................................................. 37 2.1.4. A kcent................................................................................................ 37 2.1.5. Intonacja zdaniow a........................................................................... 38 2.2. Morfologia................................................................................................... 39 2.2.1. Części m o w y ..................................................................................... 39 2.2.2. Reduplikacja..................................................................................... 42 2.2.3. Struktura morfemowa czasownika kiriw ińskiego........................... 43 2.2.4. Przedrostki osobowe czasownika ................................................... 43 2.2.5. Sufiksy osobowe dopełnienia 45 2.2.6. Reduplikacja czasownika 46 2.2.7. Przedrostek czasownikowy b- {ba-Ubu-) 46 2.2.8. Przedrostek czasownikowy l- (la-l/lu-)................................................ 48 2.2.9. Funkcje bogioa .................................................................................. 49 2.2.10. Funkcje igau..................................................................................... 51 2.2.11. Przedrostek czasownikowy m- (ma-//mu-//mo-//me-)........................ 52 2.2.12. Trzy klasy rdzeni czasownikowych................................................ 54 2.2.12.1. Klasa I .................................................................................. 55 2.2.12.2. Klasa I I ........................... 56 2.2.12.3. Klasa m .............................................................................. 58 2.2.12.4. Alfabetyczna lista czasowników klasy III........................... 58 2.2.12.5. Lista czasowników ogniskujących czynność (verb focus) lub przedmiot czynności (object focus) ........................... 59 2.2.13. Czas i aspekt..................................................................................... 63 2.2.14. Kąuzatywa......................................................................................... 64 2.2.15. Alternacje morfonologicznie czasownika......................................... 66 2.2.16. „Strona bierna".................................................................................. 67 2.2.17. Zaimki osobow e.............................................................................. 69 2.2.18. Zaimki dzierżaw cze............................................................. 70 2.2.19. Odpowiednik dopełniacza rzeczownikowego 71 2.2.20. Zaimki emfatyczne........................................................................... 73 2.2.21. Zaimek -nidesi 'tylko jeden, taki sam' 75 2.222. Zaimki nieokreślone........................................................................ 76 2.223. Zaimki wskazujące........................................................................... Tl 2.2.24. Formanty klasyfikujące.................................................................... Tl 22.24.1. Nominalne formanty klasyfikujące 78 2.2.24.2. Werbalne formanty klasyfikujące................................... 100 2.2.25. Liczba................................................................................................ 103 2.2.26. Przymiotnik..................................................................................... 104 2.2.27. „Przysłówek" 106 2.2.28. Liczebnik 107 2.2.29. P arty k u ła......................................................................................... 109 2.2.29.1. gala 'nie' ........................................................................... 110 2.2292.mitaga (jako odpowiedź potwierdzająca)........................... 110 22.29.3. wala 'właśnie, tylko, po p r o s tu '......................................... 110 2.2.29.4. boge 'ju ż '.............................................................................. 111 2.2.29.5. -la (sufiks em fatyczny)....................................................... 111 2.2.29.6. g o li..................................................................................... 111 2.2.30. P rzy im ek ......................................................................................... 112 2.2.30.1. o 'na', 'w' (zastosowanie lokatywne) 112 2.2.30.2. o'do'(zastosowanie kierunkowe)...................................... 112 2.230.3. o 'w (okresie)' (zastosowanie temporalne)........................... 113 2.230.4. oluwalela 'pośrodku, m iędzy'............................................ 113 2.230.5. omała- 'przed (kimś, czymś)'................................................ 113 2.230.6. otubivalo- 'za (k im ś)'.......................................................... 114 2.230.7. wa (zastosowanie lokatywne i temporalne)........................ 114 2.2.30.8. dęli '(razem) z' (zastosowanie kom itatywne).................. 114 2.230.9. dęli (zastosowanie instrumentalne) .................................. 114 2.230.10. pela//paila 'o, z powodu, d l a '............................................. 114 2.230.11. -ki 'do' (zastosowanie kierunkowe).................................. 115 2.230.12. mi '(ludzie) z ' .................................................................... 115 2.230.13. metoya 'od, z ' .................................................................... 115 2.230.14. baisa 'do (kogo), u (k o g o )'................................................ 116 2.231. S p ó jn ik ...........................................................................................