วารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์ Journal of MCU Buddhist Review ก าหนดการพิมพ์เผยแพร่ปีละ ๒ ฉบับ (ราย ๖ เดือน) ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๑ มกราคม – มิถุนายน พ.ศ
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
วารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์ Journal of MCU Buddhist Review ก าหนดการพิมพ์เผยแพร่ปีละ ๒ ฉบับ (ราย ๖ เดือน) ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๑ มกราคม – มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๐ ISSN: ๒๕๘๖-๘๑๔๔ วัตถุประสงค์ ๑. เพื่อเผยแพร่ผลงานบทความวิชาการและบทความวิจัยของผู้บริหารและคณาจารย์ในคณะ พุทธศาสตร์ ๒. เพื่อเผยแพร่บทความวิจัยของนิสิตระดับบัณฑิตศึกษาของคณะพุทธศาสตร์ ๓. เพื่อเผยแพร่ผลงานวิชาการด้านพระพุทธศาสนาของนักวิชาการด้านพระพุทธศาสนาทั้งใน และต่างประเทศ คณะกรรมการที่ปรึกษาวารสาร พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต), ศ.ดร. ประธานที่ปรึกษา พระมหาโพธิวงศาจารย์ (ทองดี สุรเตโช) ราชบัณฑิต ที่ปรึกษา พระราชวรเมธี (ประสิทธิ์ พฺรหฺมรํสี), ดร. ที่ปรึกษา พระราชปริยัติกวี (สมจินต์ สมฺมาปญฺโญ), ศ.ดร. ที่ปรึกษา พระราชสิทธิมุนี วิ. ดร. ที่ปรึกษา พระราชวรมุนี (พล อาภากโร), ดร. ที่ปรึกษา พระราชปริยัติมุนี (เทียบ สิริญาโณ), ผศ.ดร. ที่ปรึกษา พระสุธีรัตนบัณฑิต (สุทิตย์ อาภากโร), ดร. ที่ปรึกษา ศ. พิเศษ จํานงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต ที่ปรึกษา ศ. พิเศษ อดิศักดิ์ ทองบุญ ราชบัณฑิต ที่ปรึกษา ศ.ดร. จํานงค์ อดิวัฒนสิทธิ์ ที่ปรึกษา ศ.ดร. วัชระ งามจิตรเจริญ ที่ปรึกษา ดร. พิพัฒน์ ยอดพฤติการณ์ ที่ปรึกษา บรรณาธิการ พระมหาสุรศักดิ์ ปจฺจนฺตเสโน, ดร ผู้ช่วยบรรณาธิการ พระมหายุทธนา นรเชฏโฐ, ดร. กองบรรณาธิการ พระศรีวินยาภรณ์, ดร. มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย พระมหาสมบูรณ์ วุฑฺฒิกโร, ดร. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ศ.ดร. วัชระ งามจิตรเจริญ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผศ.ดร. วุฒินันท์ กันทะเตียน มหาวิทยาลัยมหิดล ผศ.ดร. หอมหวล บัวระภา มหาวิทยาลัยขอนแก่น ดร. ภัทรชัย อุทาพันธ์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตอีสาน (ขอนแก่น) รศ. ดร. สุวิญ รักสัตย์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ผศ.ดร. ณัทธีร์ ศรีดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย Prof. Dr. Iromi Ariyaratne Sri Lanka International Buddhist Academy, Pallekele, Sri Lanka Dr. R. Gopalakrisnan Department of Philosophy, University of Madras, Chennai, India พิสูจน์อักษร พระมหายุทธนา นรเชฏโฐ, ดร. พระมหาบุญเกิด ปญฺญาปวุฑฺฒี, ดร. พระมหาสุขสันติ์ สุขวฑฺฒโน, ดร. ดร. คงสฤษฎ์ แพงทรัพย์ คณะกรรมการฝ่ายบรรณาธิการ พระมหาสุรศักดิ์ ปจฺจนฺตเสโน, ดร. ประธานกรรมการ ผศ.ดร. ณัทธีร์ ศรีดี รองประธานกรรมการ ผศ.ดร. สุเทพ พรมเลิศ รองประธานกรรมการ ดร. แสวง นิลนามะ รองประธานกรรมการ ผศ. สมควร นิยมวงศ์ รองประธานกรรมการ พระเมธีวรญาณ, ดร. กรรมการ พระมหามงคลกานต์ ฐิตธมฺโม, ดร. กรรมการ พระมหาจีรวัฒน์ กนฺตวณฺโณ, ดร. กรรมการ พระมหาจรูญ กิตฺติปญฺโญ, ดร. กรรมการ พระมหานพดล ปุญฺญสุวฑฺฒโก, ดร. กรรมการ ผศ. ไกรวุฒิ มโนรัตน์ กรรมการ ผศ. กฤต ศรียะอาจ กรรมการ ผศ. คําพันธ์ วงศ์เสน่ห์ กรรมการ พระมหายุทธนา นรเชฏโฐ, ดร. กรรมการและเลขานุการ พระมหาบุญเกิด ปญฺญาปวุฑฺฒี, ดร. กรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ พระมหาสุขสันติ์ สุขวฑฺฒโน, ดร. กรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ ดร. คงสฤษฎ์ แพงทรัพย์ กรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ คณะกรรมการฝ่ายธุรการวารสาร พระมหาสมเกียรติ กิตฺติญาโณ กรรมการ พระมหาไพศาล วิสาโล กรรมการ พระครูธรรมบาล (พิจิตร ธมฺมวิจิตฺโต) กรรมการ นายดวงดี โอฐสู กรรมการ นายไชยา เสนแสนยา กรรมการ นายวิเชียร บัวสําลี กรรมการ นางสาวปวีณา สิงห์คําคา กรรมการ นางสาวณัชชา อมราภรณ์ กรรมการ คณะกรรมการฝ่ายศิลปกรรม พระมหาศตนนท คมฺภีรเมโธ กรรมการ นายดวงดี โอฐสู กรรมการ นายธานินทร์ เมียส กรรมการ ค ำนิยม คณะพุทธศำสตร์ เป็นคณะแรก ของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่จัดการเรียนการ สอนในระดับอุดมศึกษา ตั้งแต่วันที่ ๑๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๐ นับถึงปัจจุบันเป็นเวลานานถึง ๗๐ ปี ได้มีส่วน ส าคัญในการผลิตบัณฑิตด้านพระพุทธศาสนา เพื่อตอบสนองปณิธานของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ แห่งราชวงศ์จักรี พระองค์ผู้สถาปนามหาวิทยาลัย ซึ่งพระองค์ทรงพระประสงค์ ให้สถาบันแห่งนี้เป็นสถาบันการศึกษาพระไตรปิฎกและวิชาการชั้นสูงของบรรพชิตและคฤหัสถ์ การจัดพิมพ์วำรสำร มจร พุทธศำสตร์ปริทรรศน์ ฉบับปฐมฤกษ์ขึ้น ในโอกาสที่คณะพุทธศำสตร์ สถาปนามาครบ ๗๐ ปี ครั้งนี้ ได้แสดงให้เห็นว่า คณะพุทธศาสตร์ มีความพร้อมแล้วที่จะเผยแพร่ผลงานวิชาการ ด้านพระพุทธศาสนาต่อสาธารณชน ซึ่งจะท าให้คนในสังคมได้รับประโยชน์จากวารสารฉบับนี้อย่างกว้างขวาง ในการจัดท าวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์ครั้งนี้ ได้รับความร่วมมือจากคณะผู้บริหาร คณาจารย์ และเจ้าหน้าที่ของคณะพุทธศาสตร์ขึ้นเป็นอย่างดี ซึ่งแสดงให้เห็นว่า บุคลากรของคณะพุทธศาสตร์มีความ ความสามัคคี มีความพร้อมในด้านวิชาการ มีความพร้อมในการจัดการองค์ความรู้ตามหลักเกณฑ์การประกัน คุณภาพการศึกษาในระดับอุดมศึกษา และมีความพร้อมในการบริการด้านวิชาการแก่สังคม และประเทศชาติ ตามพันธกิจของคณะพุทธศาสตร์ และของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จึงขอชื่นชมท่านคณบดีคณะพุทธศำสตร์ คณาจารย์ของคณะพุทธศาสตร์ และคณะท างานทุกรูป/ทุก ท่านที่มีส่วนร่วม ในการด าเนินงานจัดท าวารสารครั้งนี้ ขอเป็นก าลังใจ และอวยพรให้วารสาร มจร พุทธศาสตร์ ปริทรรศน์ฉบับนี้ ประสบความส าเร็จในการด าเนินงานด้วยดีตลอดไป (พระพรหมบัณฑิต, ศ.ดร.) อธิกำรบดี มหำวิทยำลัยมหำจุฬำลงกรณรำชวิทยำลัย ค ำนิยม คณะพุทธศำสตร์ เป็นคณะแรกที่เปิดการเรียนการสอนในระดับอุดมศึกษาของมหาวิทยาลัยมหาจุฬา ลงกรณราชวิทยาลัย มาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๙๐ นับเป็นสัญลักษณ์ที่คงมาตรฐานและแสดงถึงความเป็นบัณฑิต ของมหาวิทยาลัย นั่นคือการก าหนดให้เรียกชื่อปริญญาของมหาวิทยาลัยปรากฏในชื่อปริญญาทุกระดับ ทั้ง ระดับปริญญาตรี เรียกชื่อปริญญาว่า พุทธศำสตรบัณฑิต (พธ.บ.) ปริญญาโท คือ พุทธศำสตรมหำบัณฑิต (พธ.ม.) และปริญญาเอก เรียกว่า พุทธศำสตรดุษฎีบัณฑิต (พธ.ด.) ตลอดเวลา ๗๐ ปี ที่ผ่านมา คณะพุทธศำสตร์ มีการเปลี่ยนแปลง พัฒนาการและความเจริญก้าวหน้า อย่างต่อเนื่อง ทั้งในด้านการบริหารจัดการ การเรียนการสอน การวิจัย การบริการวิชาการแก่สังคม และการ ท านุบ ารุงศิลปวัฒนธรรม ซึ่งมีส่วนสัมพันธ์กับความเจริญรุ่งเรืองของมหาวิทยาลัยมาโดยล าดับ ท าให้คณะพุทธ ศำสตร์มีความส าคัญและยืนหยัดในการสืบสานปณิธานของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ พระองค์ผู้สถาปนานาม มหาวิทยาลัยแห่งนี้ขึ้นมาได้อย่างน่าชื่นชม บัณฑิตที่ส าเร็จการศึกษาจากคณะพุทธศำสตร์จึงมีคุณภาพและ ได้รับการยอมรับของสังคมทั้งระดับชาติและนานาชาติ ในโอกาสครบรอบ ๗๐ ปี คณะพุทธศำสตร์ ได้จัดพิมพ์วารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์ ฉบับ ปฐมฤกษ์ขึ้น จึงเป็นการแสดงให้เห็นถึงศักยภาพของผู้บริหาร คณาจารย์และเจ้าหน้าที่ของคณะพุทธศำสตร์ อย่างประจักษ์ชัดถึงวิสัยทัศน์ในการบริหารจัดการและให้บริการวิชาการด้านพระพุทธศาสนาแก่สังคม ขอชื่นชมคณะท างานทุกท่านที่มีส่วนร่วมส าคัญในการจัดท าวารสารฉบับนี้ ขอเป็นก าลังใจแก่คณะ ผู้บริหาร คณาจารย์ เจ้าหน้าที่ทุกท่านมา ณ โอกาสนี้ และหวังว่าวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์ฉบับนี้จัก เป็นประโยชน์เกื้อกูลด้านวิชาการแก่ผู้สนใจโดยทั่วไป (พระรำชวรเมธี, ดร.) รองอธิกำรบดีฝ่ำยบริหำร มหำวิทยำลัยมหำจุฬำลงกรณรำชวิทยำลัย ค ำนิยม คณะพุทธศำสตร์ เป็นคณะแรกของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่เปิดท าการเรียนการ สอนในระดับอุดมศึกษา มาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๙๐ จนถึงปัจจุบันนับเป็นเวลานานถึง ๗๐ ปี ได้มีส่วนส าคัญในการ ผลิตบัณฑิตทางพระพุทธศาสนาที่มีคุณภาพเป็นจ านวนมาก ท าให้การศึกษาในระดับอุดมศึกษาของ มหาวิทยาลัยสงฆ์ไทยมีความเจริญก้าวหน้าทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพ และบัณฑิตที่ส าเร็จการศึกษาจาก คณะพุทธศาสตร์นี้ ได้เป็นก าลังส าคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาและกิจการของคณะสงฆ์ไทยด้านอื่นๆ ด้วยดีตลอดมา ในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ คณะพุทธศำสตร์ได้ด าเนินการจัดท าวำรสำร มจร. พุทธศำสตร์ปริทรรศน์ ฉบับ ปฐมฤกษ์ขึ้น เพื่อเผยแพร่ผลงานวิชาการด้านพระพุทธศาสนาของคณาจารย์ในคณะพุทธศาสตร์ และ นักวิชาการด้านพระพุทธศาสนา จากสถาบันอื่นๆ ทั้งในและนอกประเทศ เป็นการส่งเสริมและสนับสนุนให้ คณาจารย์ในคณะพุทธศาสตร์ ได้มีโอกาสเผยแพร่ผลงานวิชาการของตนเองให้ปรากฏต่อสาธารณชนอย่าง แพร่หลาย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาคุณภาพด้านวิชาการของคณาจารย์โดยตรง และเป็นการ สร้างสรรค์องค์ความรู้ที่มีอยู่ในพระพุทธศาสนา ให้เกิดประโยชน์แก่สังคมและประเทศชาติอีกทางหนึ่งด้วย เพราะคณะพุทธศาสตร์นั้น มีพันธกิจส าคัญในการผลิตบัณฑิตให้มีคุณภาพ ให้สามารถน าเอาองค์ความรู้ใน พระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้เป็นหลักการและแนวทางในการพัฒนาคน สังคมและประเทศชาติได้อย่างมี ประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะเป็นหลักแห่งการพัฒนาตนเอง หลักการอยู่ร่วมกันของคนในสังคม หลักแห่งเบญจศีล- เบญจธรรม ก็ตาม การจัดท าวำรสำร มจร พุทธศำสตร์ปริทรรศน์ ฉบับปฐมฤกษ์ ของคณะผู้บริหาร คณาจารย์ และ เจ้าหน้าที่ของคณะพุทธศาสตร์ขึ้นในครั้งนี้ เป็นการแสดงให้เห็นว่า คณะพุทธศาสตร์มีความพร้อมในการ จัดการองค์ความรู้ที่มีอยู่ เพื่อให้บริการวิชาการด้านพระพุทธศาสนาแก่สังคมและประเทศชาติอย่างมีคุณภาพ ตามพันธกิจของคณะพุทธศาสตร์และมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยต่อไป ในฐานะรองอธิการฝ่ายวิชาการ จึงขอชื่นชมคณะท างานทุกรูป/ทุกท่านที่มีส่วนร่วม ในการด าเนินงาน จัดท าวารสารครั้งนี้ ขอเป็นก าลังใจ และอวยพรให้วำรสำร มจร พุทธศำสตร์ปริทรรศน์ฉบับนี้ ประสบ ความส าเร็จในการด าเนินงานด้วยดีตลอดไป (พระรำชปริยัติกวี, ศ.ดร.) รองอธิกำรบดีฝ่ำยวิชำกำร มหำวิทยำลัยมหำจุฬำลงกรณรำชวิทยำลัย ค ำนิยม คณะพุทธศำสตร์ เป็นคณะแรกของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่เปิดท าการเรียนการ สอนในระดับอุดมศึกษา มาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๙๐ จนถึงปัจจุบันนับเป็นเวลานานถึง ๗๐ ปี ได้มีส่วนส าคัญในการ ผลิตบัณฑิตทางพระพุทธศาสนาที่มีคุณภาพเป็นจ านวนมาก ท าให้การศึกษาในระดับอุดมศึกษาของ มหาวิทยาลัยสงฆ์ไทยมีความเจริญก้าวหน้าทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพ และบัณฑิตที่ส าเร็จการศึกษาจาก คณะพุทธศาสตร์นี้ ได้เป็นก าลังส าคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาและกิจการของคณะสงฆ์ไทยด้านอื่นๆ ด้วยดีตลอดมา เช่น เจ้าประคุณ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต) เจ้าอาวาสวัดญาณเวศกวัน จังหวัด นครปฐม พระเดชพระคุณ พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย ศาสตราจารย์ (พิเศษ) จ านงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต เป็นต้น วำรสำร มจร. พุทธศำสตร์ปริทรรศน์ เป็นวารสารของคณะพุทธศาสตร์ ฉบับปฐมฤกษ์และพิมพ์ เผยแพร่ในวโรกาสที่คณะพุทธศาสตร์ครบ ๗๐ ปี จัดท าขึ้นเพื่อเผยแพร่ผลงานวิชาการด้านพระพุทธศาสนาของ คณาจารย์ในคณะพุทธศาสตร์ นิสิตระดับบัณฑิตศึกษาของคณะพุทธศาสตร์ และนักวิชาการด้าน พระพุทธศาสนา จากสถาบันอื่นๆ ทั้งในและนอกประเทศ ได้มีโอกาสน าผลงานด้านวิชาการมาเผยแพร่ต่อ สาธารณชน ซึ่งจะท าให้คนในสังคมไทยและต่างประเทศมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับประเด็นทางวิชาการด้าน พระพุทธศาสนาที่หลากหลายมากยิ่งขึ้น ในการจัดท าวำรสำร มจร พุทธศำสตร์ปริทรรศน์ครั้งนี้ ได้รับความร่วมมือจากคณะผู้บริหาร คณาจารย์ และเจ้าหน้าที่ของคณะพุทธศาสตร์ขึ้นเป็นอย่างดี ซึ่งแสดงให้เห็นว่า คณะพุทธศาสตร์มีความพร้อม ในด้านคณะท างานด้านวิชาการ มีศักยภาพในการจัดการองค์ความรู้ตามหลักเกณฑ์การประกันคุณภาพ การศึกษาในระดับอุดมศึกษา และมีความพร้อมในท าหน้าที่เพื่อบริการด้านวิชาการแก่สังคมประเทศชาติ ตาม พันธกิจของคณะพุทธศาสตร์ และมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในฐานะคณบดีคณะพุทธศำสตร์ จึงขอชื่นชมคณะท างานทุกรูป/ทุกท่านที่มีส่วนร่วม