Zachodniopomorska Szkoła Biznesu ZESZYTY NAUKOWE FIRMA I RYNEK nr 2019/01 (55) Firma i Rynek Zeszyty Naukowe Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu nr 2019/01 (55) ISSN: 2657-3245 FIRMA I RYNEK ZESZYTY NAUKOWE ZACHODNIOPOMORSKIEJ SZKOŁY BIZNESU recenzowane internetowe czasopismo naukowo-badawcze www.fir.zpsb.pl Wersją pierwotną czasopisma jest wersja elektroniczna. Wersja online: ISSN: 2657-3245 Rada programowa dr prof. of Computer Science Rafał A. Angryk, Georgia State University, Atlanta, USA dr Sujit Chaudhuri, Associate Professor at University for Physical Education Department of Sport Management, HSZOSZ National Association for HR Professionals, Węgry prof. dr hab. Aleksandra Grzesiuk prof. dr hab. Wojciech Olejniczak, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu, Szczecin – Przewodniczący dr Krzysztof Pawłowski, Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University, Nowy Sącz prof. dr David Pollard, University of Abertay Dundee, UK prof. dr hab. Piotr Sienkiewicz, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa prof. dr hab. Jan Stępniewski, Uniwersytet Paryż XIII, Francja Kolegium redakcyjne prof. dr hab. Aleksandra Grzesiuk prof. dr hab. Jan Karwowski prof. dr hab. Edward Kolbusz prof. dr hab. Antoni Nowakowski prof. dr hab. Aneta Zelek Redakcja Redaktor naczelna dr Iwona Rafaląt Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie Redaktor tematyczna dr Daria Majewska-Bielecka Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie Redaktor statystyczna dr Anna Gdakowicz Uniwersytet Szczeciński Redaktor językowa Barbara Głowacz Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie Skład i opracowanie graficzne Monika Jagielska Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie Copyright by Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie, 2019 Wszystkie artykuły są publikowane w wolnym dostępie (open access) w języku polskim i dostępne nieodpłatnie w całości na stronie internetowej czasopisma www.fir.zpsb.pl Spis treści ANETA ZELEK O detonatorach kolejnego kryzysu w polskiej gospodarce – na tle poglądów słuchaczy Programu Executive MBA ..................................................................................................................................................................................................... 5 LESZEK BURSIAK Ensuring the survival of a business threatened with bankruptcy as the primary goal of allostatic action and its implications (case study) ..........................................................................................................................................17 MARTA WiąCEK, URSZULA WIDELSKA Determinanty aliansu strategicznego jako formy kooperacji ....................................................................................... 39 PRZEMYsław SawICKI Rozwój MSP w kontekście unijnego wsparcia w perspektywie 2014 –2020 – dylematy i wyzwania ... 49 IGNACY H. CHRzaNOWSKI LE ROI EST MORT, VIVE LE ROI! On NAFTA and USMCA ...................................................................................................... 65 MILENA KRYMOWSKA Ekoinnowacje w sektorze budowlanym ........................................................................................................................................ 73 MARCIN CYWiński Perspektywy rozwoju transportu morskiego w Polsce ...................................................................................................... 79 YaROSLAV CHAIKOVSKYI Payment cards as an innovative way of paying for transport services ................................................................... 89 ANNA LACHOWSKA Metodyka pomiaru ekonomiczno-społecznej efektywności funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej .......................................................................................................................................................................................................... 97 WERONIKA KOSEK Funkcja handlowa małego portu morskiego w aktywizacji regionu na przykładzie Portu Morskiego Kołobrzeg ................................................................................................................................................................ 109 DaRIA EMILIA WRUKOWSKA Pomiar jakości usług hotelarskich z zastosowaniem metody SERVQUAL ......................................................... 121 KaTARZYNA DąBROWSKA Zagrożenia na rynku nieruchomości mieszkaniowych w Polsce ............................................................................. 133 IRENEUSZ MARZOCH Pracownik i przedsiębiorstwo wobec aktualnego rynku pracy ................................................................................ 143 KINGA JOANNA WIATROWSKA Uczestnictwo młodych ludzi na rynku pracy .......................................................................................................................... 153 Paweł RECZULSKI Wpływ digitalizacji sektora bankowego w Polsce na strukturę zatrudnienia w bankowości ..............163 DaRIA MajEWSKA-BieleckA, RENATA NOwak-LEwaNDOWSKA Neuronaukowe implikacje w podejmowaniu decyzji ......................................................................................173 Zeszyty Naukowe ZPSB FIRMA i RYNEK 2019/1 (55) 3 dr hab. Aneta Zelek, prof. ZPSB Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie O detonatorach kolejnego kryzysu w polskiej gospodarce – na tle poglądów słuchaczy Programu Executive MBA Streszczenie: Prezentowany artykuł jest kolejnym, trzecim już tekstem opracowanym w cyklu debat z przedstawicielami młodej generacji ka- dry menedżerskiej. Konwencja tego artykułu bazuje na eksperymencie i polega na demonstracji poglądów i wypowiedzi słu- chaczy menedżerskich studiów Executive Master of Business Administration, wyrażonych w postaci esejów z zakresu współcze- snych problemów makroekonomicznych. W tegorocznej edycji (początek 2019 roku), za kluczową kwestię dotyczącą kondycji gospodarki światowej, w tym i polskiej uznano realne zagrożenie recesją, a nawet kryzysem. Artykuł obejmuje wyniki sondażu dotyczącego antycypacji kryzysu oraz raport ustrukturyzowany wokół kluczowych kwestii uznanych przez cytowanych autorów za główne zapalniki kryzysu gospodarczego. Są to: błędy polityki ekonomicznej i socjalnej państwa, spowolnione inwestycje, deficyty na rynku pracy oraz niekorzystne regulacje prawne. Słowa kluczowe: kryzys gospodarczy, detonatory kryzysu gospodarczego, zapalniki kryzysu, antycypacja kryzysu, zagrożenia kryzysowe dla pol- skiej gospodarki Wprowadzenie Prezentowany artykuł to już trzecia edycja unikatowego eksperymentu, którego celem jest cykliczne raportowanie swego rodzaju debaty makroekonomicznej z udziałem kadr menedżerskich młodego pokole- nia (słuchaczy Programu MBA Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu w Szczecinie)1. W tegorocznym wydaniu uwaga artykułu koncentruje się wokół zagrożeń kryzysowych dla gospodarki polskiej oraz na poszukiwa- niu potencjalnych detonatorów kolejnego kryzysu. Nie ma bowiem żadnych wątpliwości, że na początku 2019 roku symptomy pogarszającej się koniunktury gospodarczej w gospodarce światowej stały się faktem. Już nie tylko doniesienia i prognozy analityków i ekspertów awizują rychłe pogorszenie koniunktury2, ale także faktyczne dane i parametry makroekonomiczne oraz tzw. informacje sygnalne zwiastują spadek tempa wzrostu gospodarczego na świecie. Celem artykułu jest zaprezentowanie zarówno danych obiektywnych dotyczących kondycji gospodar- ki światowej i polskiej na progu 2019 roku, jak również ukazanie w jaki sposób zmiany koniunktury są antycy- powane przez kadr menedżerskie. Dlatego artkuł składa się z trzech części: (1) Dane i informacje sygnalne o koniunkturze w gospodarce światowej i polskiej; 1 Konwencja tego artykułu polega na demonstracji poglądów i wypowiedzi słuchaczy menedżerskich studiów Executive Master of Business Administration, wyrażonych w postaci esejów z zakresu współczesnych problemów makroekonomicznych. Wydaje się, że forma eseju doskonale sprawdza się jako płaszczyzna zaprezentowania punktu widzenia czy refleksji autorów, a nawet artykułowania swego rodzaju manifestu politycznego. Całość zgromadzonego materiału została opublikowana za zgodą autorów, a następnie upo- rządkowana, zredagowana i opatrzona przez redaktora odpowiednimi komentarzami i konkluzjami. 2 Tooze A, Crashed. How a Decade of Financial Crises Changed the World, Penguin Random House, 2018; Ghosh J., Durand C., The next financial crisis, https://newint.org/features/2018/07/01/the-next-financial-crisis, (dostęp: 8.10.2018 r.); Rogoff K., Crash time, https://www.project-syndicate.org/onpoint/crash-time-by-kenneth-rogoff-2018-09?barrier=accesspaylog (dostęp: 27.12.2018 r.);La- garde Ch. (MFW), Kolejny kryzys finansowy może wybuchnąć lada moment. Analitycy wskazali “punkty zapalne”, https://www.forbes. pl/gospodarka/wybuchnie-kryzys-finansowy-sytuacja-na-swiecie/xd3l216 (dostęp: 05.10.2018). Zeszyty Naukowe ZPSB FIRMA i RYNEK 2019/1 (55) 5 DR HAB. Aneta ZELEK, prof. ZPSB (2) Sondaż opinii polskich kadr menedżerskich dotyczących oczekiwań koniunkturalnych i antycypa- cji kryzysu; (3) Podglądy słuchaczy MBA nt. potencjalnych zapalników kryzysu w polskiej gospodarce. Sygnały dekoniunktury w gospodarce światowej i w Polsce Od końca 2017 r. w większości krajów świata, w tym szczególnie w krajach Europy spadają wskaź- niki PMI3. W aktualnych pomiarach wskaźniki PMI dla różnych regionów świata kształtują się na granicy 50 punktów lub bardzo nieznacznie powyżej 50 (czyli awizują raczej rozwój), jednak spadki ich poziomów są już wyraźne i znaczące. Co bardzo istotne dynamika spadków PMI jest znacznie szybsza niż przewidują analitycy. Wydaje się, że ten trend jednoznacznie wskazuje na