Palaeohispanica, 3
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Load more
Recommended publications
-
Demography Roman Spain
CARRERAS MONFORT C. A new perspective for the demographic study of Roman Spain. Revista de Historia da Arte e Arqueologia n.2, 1995-1996; pp. 59-82. A NEW PERSPECTIVE FOR THE DEMOGRAPHIC STUDY OF ROMAN SPAIN César Carreras Monfort* * Universitat Oberta de Catalunya e-mail: [email protected] In the last years, there has been an increase in the number of demographic studies of ancient societies, with the main aim to recognize the internal organization of the populations and, to some extent, how the resources of a territory determined patterns of distribution [Gallo, 1984; Parkin, 1992]. Actually, within the limits of the Roman society, these studies allowed us to revise again basic concepts such as the relationship between the urban and rural world [López Paz, 1994], or even, to discuss about the degree of urbanism that supposedly it is accepted for the Graeco-Roman world. The demographic analyses on the Roman period were recently favoured by a better knowledge now, of the urban perimeters of ancient Roman cities, and the patterns of rural distribution; thanks to the contribution of either the urban archaeology and the rural field-surveys [Barker, 1991] and cadastres studies [Chouquer and Favory, 1991]. Furthermore, the important contribution of papyrology also stands out, since they supply information on demography, which despite being basically about Roman Egypt, it can be extrapolated to other provinces [Hombert and Preaux, 1952; Bagnall and Frier, 1994]. These new documental evidences allow us to carry out a new estimate, from another viewpoint, of the population in a very particular province such as Roman Spain, and also they become a headway in the detailed study of population patterns. -
Povos, Cultura E Língua No Ocidente Peninsular: Uma Perspectiva, a Partir Da Toponomástica
Acta Palaeohispanica IX Palaeohispanica 5, (2005), pp. 793-822 POVOS, CULTURA E LÍNGUA NO OCIDENTE PENINSULAR: UMA PERSPECTIVA, A PARTIR DA TOPONOMÁSTICA Amílcar Guerra Estes encontros regulares da comunidade científica que se dedica aos estudos das línguas e culturas paleohispânicas, têm, desde logo, o grande mérito de terem contribuído, ao longo de mais de trinta anos, para uma actualização periódica dos conhecimentos e uma avaliação dos progressos da investigação nos diversos domínios que lhe dizem res- peito. Respondendo a uma solicitação da comissão organizadora, pro- ponho-me aqui trazer algumas questões de natureza linguística e cultu- ral respeitantes ao Ocidente Hispânico, em particularmente relaciona- das com topónimos e etnónimos dessa área, a aspecto a que dediquei, nos últimos anos, uma atenção particular. Tendo em vista esse objectivo, tratar-se-ão aspectos que concernem duas vertentes distintas, mas complementares, da investigação. Numa primeira parte abordam-se questões que se prendem com o próprio repertório onomástico, em particular as mais recentes novidades, em boa parte ainda não presentes nas mais vulgarizadas recolhes do mate- rial linguístico associado à geografia antiga. Por outro lado, apresentam- se alguns dos elementos mais característicos da realidade em análise, entre eles alguns sufixos e elementos comuns na formação dos NNL do Ocidente. A. O REPERTÓRIO 1. Quando, no início dos anos ’90, me propus recolher e analisar de forma sistemática a documentação antiga respeitante aos povos e lugares do Ocidente hispânico, o panorama da investigação era substancialmente diferente do actual. Ao contrário do acontecia então com a onomástica pessoal, realidade que, especialmente graças primeiro aos esforços de Palomar Lapesa (1956) e depois, sobretudo, de Albertos (1966, 1976, ActPal IX = PalHisp 5 793 Amílcar Guerra 1979) e Untermann (1965), tinha sido objecto de estudos sistemáticos tanto a nível do repertório e da análise linguística, a documentação rela- tiva à realidade geográfica encontrava-se apenas parcelarmente tratada. -
1 Settlement Patterns in Roman Galicia
Settlement Patterns in Roman Galicia: Late Iron Age – Second Century AD Jonathan Wynne Rees Thesis submitted in requirement of fulfilments for the degree of Ph.D. in Archaeology, at the Institute of Archaeology, University College London University of London 2012 1 I, Jonathan Wynne Rees confirm that the work presented in this thesis is my own. Where information has been derived from other sources, I confirm that this has been indicated in the thesis. 2 Abstract This thesis examines the changes which occurred in the cultural landscapes of northwest Iberia, between the end of the Iron Age and the consolidation of the region by both the native elite and imperial authorities during the early Roman empire. As a means to analyse the impact of Roman power on the native peoples of northwest Iberia five study areas in northern Portugal were chosen, which stretch from the mountainous region of Trás-os-Montes near the modern-day Spanish border, moving west to the Tâmega Valley and the Atlantic coastal area. The divergent physical environments, different social practices and political affinities which these diverse regions offer, coupled with differing levels of contact with the Roman world, form the basis for a comparative examination of the area. In seeking to analyse the transformations which took place between the Late pre-Roman Iron Age and the early Roman period historical, archaeological and anthropological approaches from within Iberian academia and beyond were analysed. From these debates, three key questions were formulated, focusing on -
Resumen Résumé
160NATÀLIE BARRANDON L’affirmation des élites indigènes en Hispanie septentrionale a l’époque républicaine Resumen Este artículo propone un retrato de las élites indígenas al tiempo republicano en la Hispania septentrional (la cuenca del Ebro y la costa mediterránea de Emporion a Saguntum). Las aristocracias locales desarollen formas de autorrepresentación en las construciones privadas y en la epigrafía publica. Si la romanización de las élites es en marcha, cambia fondamentalemente las culturas que muy despacio. Palabras clave: élites, romanización, Hispania Citerior. Résumé Cet article propose un portrait des élites indigènes à l'époque républicaine en Hispanie septentrionale (bassin de l'Èbre et côte méditerranéenne d'Emporion à Saguntum). Les aristocraties locales développèrent des formes d'autoreprésentation par le biais notam- ment de constructions privées et d'une épigraphie publique. Si la romanisation des élites est en cours, elle ne bouleverse cependant que lentement leurs cultures respectives. Mots clés: élites, romanisation, Hispanie Citérieure. 20. www.elmundo.es/elmundo/2003/07/25/cultura/ SALDVIE n.º 6 2006 pp. 161-183 L’affirmation des élites indigènes en Hispanie septentrionale a l’époque républicaine1 Natàlie Barrandon Introduction qu'une minorité seulement des habitations fut touchée Après avoir pris pied dans la péninsule Ibérique par ce phénomène. Ainsi, toutes les couches de la pop- pendant la 2ème guerre punique, les Romains entre- ulation ne bénéficièrent pas de ces transferts culturels. prirent sa conquête. La côte méditerranéenne et le Seules les élites politiques ou économiques eurent bassin de l'Èbre furent définitivement soumis à Rome accès aux nouveautés. L'introduction de nouveaux élé- avec la chute de Numance. -
Tomo I:Prehistoria, Romanización Y Germanización José Ramón Menéndez De Luarca Navia Osorio
LA CONSTRUCCIÓN DEL TERRITORIO, MAPA HISTÓRICO DEL NOROESTE TOMO I:PREHISTORIA, ROMANIZACIÓN Y GERMANIZACIÓN JOSÉ RAMÓN MENÉNDEZ DE LUARCA NAVIA OSORIO LAS PRINCIPALES ETAPAS HISTÓRICAS EN LA TOPONIMIA CONSTRUCCIÓN DEL NOROESTE 1. PREHISTORIA .......................................................... 1 1. MEGALITISMO Y BRONCE LA ÉPOCA MEGALÍTICA ............................................. 1 TOPONIMIA MEGALÍTICA ......................................... 1 Los monumentos megalíticos ......................................... 1 Túmulos ........................................................................... 2 El dolmen como construcción ......................................... 3 Las bases agropecuarias de la cultura Los componentes pétreos ................................................ 4 megalítica ........................................................................ 6 Oquedades ....................................................................... 5 Oro y tesoros .................................................................... 7 ÉPOCA DE LOS METALES ........................................... 8 El cobre ............................................................................ 8 El bronce ......................................................................... 8 TOPONIMIA DE LOS ASENTAMIENTOS 2. ÉPOCA CASTREÑA ................................................. 10 CASTREÑOS .................................................................10 Génesis temporal de la cultura castreña ..................... 10 Toponimia indoeuropea -
Les Estructures Socials Protohistòriques a La Gàl·Lia I a Ibèria
Les estructures socials protohistòriques a la Gàl·lia i a Ibèria Homenatge a Aurora Martín i Enriqueta Pons Maria Carme Belarte, Dominique Garcia, Joan Sanmartí (editors científics) Arqueo Mediterrània 14/2015 ARQUEO MEDITERRÀNIA 14/2015 Les estructures socials protohistòriques a la Gàl·lia i a Ibèria Homenatge a Aurora Martín i Enriqueta Pons Actes de la VII Reunió Internacional d'Arqueologia de Calafell (Calafell, del 7 al 9 de març de 2013) Maria Carme Belarte (ICREA/ICAC) Dominique Garcia (IUF Aix Marseille Université) Joan Sanmartí (UB) (editors científics) ÀREA D'ARQUEOLOGIA - UNIVERSITAT DE BARCELONA INSTITUT CATALÀ D'ARQUEOLOGIA CLÀSSICA Maria Carme Belarte, Dominique Garcia, Joan Sanmartí (editors científics) Les estructures socials protohistòriques a la Gàl·lia i a Ibèria Primera edició: gener 2016 Tiratge: 500 exemplars Direcció Josep Maria Gurt Esparraguera Joan Sanmartí Grego Consell de Redacció Jaume Buxeda Garrigós Miquel Àngel Cau Ontiveros Jaume Noguera Guillén Gisela Ripoll López Francesc Tuset Bertran Secretaria de Redacció David Asensio Vilaró Eduard Ble Gimeno Irene Cruz Folch Francisco José Cantero Rodríguez Rafel Jornet Niella Marisol Madrid Fernández David Montanero Vico Pau Valdés Matías Sílvia Valenzuela-Lamas Maqueta i coberta Natàlia Arranz Compaginació imaginatic Impressió Gràfiques Raventós Suau Edita Departament de Prehistòria, Història Antiga i Arqueologia de la Universitat de Barcelona Facultat de Geografia i Història Montalegre 6 - 08001 Barcelona Tel. 934 037 540 [email protected] - www.ub.edu/prehist/main.htm Institut Català d’Arqueologia Clàssica Plaça Rovellat s/n - 43003 Tarragona Tel. 977 249 133 [email protected] - www.icac.cat Amb la col·laboració de Organisme Autònom Municipal Fundació Castell de Calafell Plaça Catalunya, 1 43820 Calafell Amb el suport de l'AGAUR (2012ARCS1 0019) i de l’IUF Aix-Marseille Université D. -
Callaica Nomina.Qxd 13/12/07 14:26 Página 1
Callaica nomina.qxd 13/12/07 14:26 Página 1 Biblioteca Filolóxica Galega | Instituto da Lingua Galega Callaica Nomina Estudios de Onomástica Gallega Juan J. Moralejo Fundación Pedro Barrié de la Maza Callaica nomina.qxd 13/12/07 14:26 Página 2 Callaica Nomina. Estudios de Onomástica Gallega. / Juan J. Moralejo.- [A Coruña] : Fundación Pedro Barrié de la Maza, D.L. 2007. - XXX p.; 24 cm. - (Biblioteca Filolóxica Galega).- D.L.: C XXXX-2007 - ISBN: 978-84-XXXXXXXXXX © 2007 FUNDACIÓN PEDRO BARRIÉ DE LA MAZA © 2007 JUAN J. MORALEJO ISBN: 978-84XXXXXXXX Depósito legal: C XXXX-2007 Imprime: Tórculo Artes Gráficas, S.A. A publicación por parte da Fundación Pedro Barrié de la Maza do presente traballo non implica responsabilida- de ningunha sobre o seu contido nin sobre a inclusión no mesmo de documentos ou informacións facilitados polos autores. Callaica nomina.qxd 13/12/07 14:26 Página 3 Callaica Nomina Estudios de Onomástica Gallega Juan J. Moralejo Fundación Pedro Barrié de la Maza Callaica nomina.qxd 13/12/07 14:26 Página 4 Callaica nomina.qxd 13/12/07 14:26 Página 5 A la memoria de mi padre, ABELARDO MORALEJO LASO, que me metió el gusanillo y cuyo juicio he echado muy en falta Callaica nomina.qxd 13/12/07 14:26 Página 6 Callaica nomina.qxd 13/12/07 14:26 Página 7 ÍNDICE XERAL 7 P ARA UNA PRÓLOGO de J. Untermann ...................................................................................9 NOTA PREVIA .....................................................................................................13 E SCRIPTOLOXÍA DO ABREVIATURAS EMPLEADAS........................................................................17 1. EXTRAMUNDI El Extramundi y los Papeles de Iria Flavia III (1995), pp. 7-14 ......................19 G 2. -
KALAKORIKOS 2002 1/4/04 17:15 Página 31
KALAKORIKOS 2002 1/4/04 17:15 Página 31 Kalakorikos, 7. 2002, pp.: 31-50 CALAGURRIS Y LA FIJACIÓN DE NUEVOS LÍMITES TERRITORIALES EN LA ANTIGÜEDAD por Luis Amela Valverde* Resumen Pompeyo Magno concedió numerosos beneficios a distintas comunidades al finalizar la guerra sertoriana. El presente trabajo analiza la inclusión de la ciudad de Calagurris dentro del grupo étnico de los Vascones, que se considera efectuado en este momento histórico. Abstract Pompey the Great granted numerous advantages to different communities when concluding the Sertorian War.The present work studies the inclusion of the city of Calagurris inside the ethnic group of the Vascones that is considered made at this time. La mejor forma de constituir una clientela por un político romano ambicioso era la distribución de numerosos beneficios y recompensas, tanto a comunidades como a per- sonajes individuales notables1, conjuntamente con una propaganda muy bien orquestada. Cn. Pompeyo Magno (cos. I 70 a.C.) fue quien tuvo más éxito al coordinar todos estos elementos, lo que le habilitó para crear y organizar una de las más fuertes e importantes clientelas del Imperio2. Simplemente, prosiguió la política de personajes ambiciosos que, mientras servían a los intereses del Estado, a su vez intentaban extender el cuerpo de su clientela, que ya tenía sus bases en las acciones de su padre, Cn. Pompeyo Estrabón (cos. 89 a.C.)3, pero elevándolo a un nivel jamás alcanzado hasta entonces. El momento más propicio por Pompeyo Magno para realizar esta labor en Hispania fue el periodo entre la finalización de la guerra sertoriana y su marcha a Roma a cele- *. -
El Municipio De Vasconia En El Mundo Antiguo
EL MUNICIPIO DE VASCONIA EN EL MUNDO ANTIGUO Municipalities of Vasconia in the Ancient World Udalerria Antzinako Munduko Baskonian Juan José SAYAS ABENGOECHEA Universidad Nacional de Educación a Distancia (UNED) Iura Vasconiae, 2/2005, 9-44 9 JUAN JOSÉ SAYAS ABENGOECHEA Se estudia la forma en la que los pueblos antiguos de Euskal Herria tenían orga- nizado el territorio con anterioridad a la presencia romana, la aparición en épo- ca romana de las civitates y los procedimientos eurísticos utilizados en su iden- tificación. Se analiza, especialmente, el caso de la ciudad federada de los Tarracenses, la adquisición por parte de alguna de ellas de un estatuto munici- pal privilegiado, y los problemas que originan los documentos literarios cuando valoran como vasconas ciudades que originariamente no lo fueron. Palabras clave: Época prerromana. Etnias. Urbanización. Municipalización. Historiografía. <?<¡ % % Euskal Herriko antzinako herriek erromatarren azaltzearen aurretik, civitate-en agertzea erromatarren garaian eta bere identifikazioan erabilitako prozedimen- du euristikoen antolaketa modua ikertzen da. Bereziki Tarracenseen hiri federa- tuen kasua aztertzen da, hauetako batzuen udalerri estatutu pribilegiatuaren eskuratzea, eta dokumentu literarioek sortzen dituzten arazoak hiri baskoniar moduan balioztatzen dituztenean jatorriz baskoniarrak ez zirenak. Giltza-Hitzak: Erromatar aurreko garaia. Etniak. Urbanizatzea. Udalekotzea. Historiografia. « A study is made of the way in which the ancient villages of Euskal Herria had their territory organised prior to the presence of the Romans, and to the appea- rance in the Román era of the civitates and the euristic procedures used in their identification. An analysis is made, especially, of the federated towns of the Tarracenses, and the acquisition by some of them of a privileged municipal sta- tute, and the problems originated by literary documents when they assess as Vascon towns villages that originally were not Vascon. -
Antiguidades, Gabinetes E Colecionadores: Em Torno Da Arqueologia, No Século XVIII Em Portugal
UNIVERSIDADE DE LISBOA FACULDADE DE LETRAS Antiguidades, Gabinetes e Colecionadores: em torno da Arqueologia, no século XVIII em Portugal Daniel Martins da Silva Rodrigues de Carvalho Tese orientada pela Prof.ª Doutora Mariana Diniz especialmente elaborada para a obtenção do grau de Mestre em Arqueologia 2019 Agradecimentos A formulação da presente tese só foi possível através de um conjunto de pessoas e instituições a quem devem ser reconhecidos os meus mais sinceros agradecimentos. Em primeiro lugar, agradeço a Mariana Diniz, que sempre me orientou, pelo entusiasmo, amizade e força que me transmitiu ao longo da minha licenciatura e mestrado. À inabalável confiança e ânimo, juntam-se horas de debate sobre os mais variados assuntos e a liberdade intelectual que me foram indispensáveis para “resistir” a todo este processo que é a construção de uma tese académica. À Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa, que é desde o primeiro dia a minha segunda casa, onde pude sentir-me parte de algo maior. À UNIARQ, na pessoa dos seus investigadores e colaboradores, que me proporcionaram a minha aprendizagem, quer pelos seus conhecimentos quer pela camaradagem. Aos professores do curso de Arqueologia que acabaram por marcar o meu percurso das mais variadas formas, quer pelas aulas quer pelas escavações em que tive o privilégio de participar. A Ana Margarida Arruda, Elisa de Sousa, Carlos Pereira e Pipão pelo meu trabalho de campo. À equipa de Vila Nova de São Pedro e à Associação dos Arqueólogos Portugueses, por uma campanha com um grupo fantástico. A Andrea Martins, por me ceder um espaço para trabalhar, e a Francisco Gomes, ambos agradeço o apoio e amizade. -
Nuevas Tendencias Y Datos Sobre La Demografía Romana En La Península Ibérica1
NUEVAS TENDENCIAS Y DATOS SOBRE LA DEMOGRAFÍA ROMANA EN LA PENÍNSULA IBÉRICA1 New trends and data on Roman demography in the Iberian Peninsula CÈSAR CARRERAS MONFORT* Resumen: Aunque la arqueología trabaja sobre culturas y poblaciones humanas, normalmente presta más atención a estructuras y objetos que realmente a los seres humanos. En los últimos años ha habido un creciente interés en el estudio de la demografía antigua en cuestión de números de habitantes, pautas de asentamiento y jerarquías urbanas. En 1996, publiqué un primer artículo sobre la demografía romana en la Península Ibérica con la metodología y datos disponibles en aquel momento. Sin embargo, nuevas tendencías metodológicas y datos han surgido en los últimos años por lo que resulta relevante revisar la demografía romana de la Península Ibérica. Aparte de la información novedosa sobre el urbanismo de las ciudades romanas obtenidas a partir de nuevas técnicas como fotografía aérea o geofísica, las prospecciones superficiales proporcionan un extraordinario nuevo enfoque a los paisajes rurales. El presente artículo pretende combinar todos los datos recientes con tendencias actuales y futuros retos de la demografía romana en la Península. Palabras clave: Demografía romana, prospección superficial, topografía urbana, población, paisaje, Península Ibérica Abstract: Although archaeology works on human cultures and population, it normally pays more attention on structures and objects that really human beings. In the last year, there has been a new interest in the study ancient demography in terms of number of people, settlement patterns and urban hierarchies. In 1996, I published a first paper on Roman demography in the Iberian Peninsula with methodology and data available at that time. -
Novas Perspectivas Sobre Os Lusitanos (E Outros Mundos)
REVISTA PORTUGUESA DE Arqueologia .volume 4.número 2.2001 293 Novas perspectivas sobre os Lusitanos (e outros mundos) JORGE DE ALARCÃO RESUMOO nome de Lusitani seria um colectivo que englobaria diversos populi. Propõem-se aqui os nomes e localizações desses populi, uns em território actualmente português, outros na pro- víncia espanhola de Cáceres. Examina-se a religião dos Lusitani, que os identifica como um conjunto etnicamente afim e todavia distinto dos Callaeci do Noroeste peninsular. Atribui- se ao Bronze Final a chegada dos Lusitani. Distinguem-se também os Lusitani, dos Kounéoi, que se situam no curso actualmente espa- nhol do Guadiana e examina-se a organização social dos Kounéoi nos séculos IX-VII a.C. a partir de uma reinterpretação do significado simbólico das estelas extremeñas. Conclui-se com um ensaio sobre as razões do belicismo lusitano. ABSTRACTThe name Lusitani was a collective term that included diverse populi. The names and locales of these populi are proposed here; some are in present-day Portuguese territory, others are in the Spanish province of Cáceres. This paper also examines the religion of the Lusitani, which suggests that they were an ethnic group close to but distinct from the Callaeci of northwestern Iberia. The arrival of the Lusitani is thought to date from Late Bronze Age. The controversial position of the Kounéoi is examined. It is proposed they lived on the val- ley of the river Guadiana, in territory now in Spain. Their social organization is proposed from a reinterpretation of the symbolic meaning of their funerary stellae. We distinguish also the Lusitani from the Kounéoi, who probably were situated along the riverway of the present-day Guadiana, in Spanish territory.