Rijadus Salihin ﴿ ﺎ ﺼﺎ ﴾ [ ﺎ – Shqip – Albanian ]
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Rijadus Salihin ﴿ ﺎ ﺼﺎ ﴾ [ ﺎ – Shqip – Albanian ] Imam Neveviu Përktheu : Miftar Ajdini, Qemajl Morina, Nexhat Ibrahimi Redaktoi : Sabahudin Mahmudi, Musa Bajrami 2009 - 1430 1 ﺎ ﺼﺎ ﴿ ﴾ « ﺑﺎﻠﻐﺔ ﻷ ﺎﻧﻴﺔ » ﻹﻣﺎ ﻮ ﺗﺮ"ﺔ: ﻣﻔﺘﺎ ﻳﺪﻳ1+ ﻛﻤﺎ. -ﻮ ﻨﺎ+ *ﺎ( )ﺑﺮﻫﻴ& -ﺮﺟﻌﺔ: ﺻﺒﺎ? ﻳﻦ >ﻤﻮ;+ -ﻮ: ﺑ89 2009 - 1430 2 IMAM NEVEVIU RIJADUS-SALIHIN 3 Prishtinë, 2004 Titulli në original: Rijadu-Salihin Autor: Imam Neveviu Përkthyen: Miftar Ajdini Qemajl Morina Nexhat Ibrahimi Recenzent: Sabahudin Mahmudi, ligjerues në medresenë e mesme Isa Beu - Shkup Musa Bajrami, ligjerues në medresenë e mesme Isa Beu - Shkup Redaktor gjuhësor-korrektor: Arian Koçi Kopertina & Faqosja: PLAKU DeSiGn - Bashkim Svirca Shtypi: Tirazhi: Boton: KOMITETI I BASHKUAR SAUDIT – NDIHMË KOSOVËS 4 Parathënie Falënderimi është për All-llahun, të Vetmin, të Gjithëfuqish- min, Falësin Fuqiplotë, i Cili i ndërron netët në ditë për t’ua tër- hequr vërejtjen atyre që kanë urtësi dhe kuptim. Falënderimi i qoftë All-llahut që ka zgjuar krijesat e Tij të zgjedhura dhe i ka bërë zahidë (asketë) në këtë botë, që të zgje- dhurit e Tij i ka angazhuar me vëzhgim dhe meditim të përhershëm dhe ua bëri mundur të marrin mësim dhe njohuri nga të gjitha, që ka përudhur në bindje të pandërprerë dhe i ka përgatitur për shtë- pinë e qetësisë, që ka tërhequr vërejtje për të gjitha gjërat që shkaktojnë hidhërimin e Tij dhe shpiejnë në shtëpinë e shqetësimit dhe të shkatërrimit, si dhe i ruan që t’i përmbahen kësaj rruge krahas të gjitha ndërrimeve të gjendjeve. E falënderoj me falënderimin më të thellë dhe më të pastër, më gjithëpërfshirës dhe më frytdhënës. Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç All-llahut, Mirëbërësit fisnik, që është i dhembshëm dhe i mëshirshëm dhe dëshmoj se Pejgamberi ynë Muhammedi është rob dhe i Dërguar i Tij, i dashuri dhe i zgjedhuri i Tij, udhë- zues në rrugë të drejtë dhe thirrës në fenë burimore. Shpëtimi dhe paqja e All-llahut qofshin mbi të, mbi të gjithë Pejgamberët dhe familjet e tyre dhe mbi njerëzit e mirë. All-llahu i Madhërishëm thotë: “Kurse exhinët dhe njerëzit nuk i kam krijuar për tjetër vetëm se të më adhurojnë. Nuk kër- koj prej tyre furnizim as që dëshiroj të më ushqejnë” (edh- Dharijat, 56-57) Kjo është deklarata se këto janë krijuar për të bërë ibadet, andaj e kanë për detyrë që t’i përkushtohen asaj për të cilën edhe janë krijuar si dhe t’u shmangen disa instinkteve të ulëta në këtë botë. Dunjaja në përgjithësi është banim i për- kohshëm e jo vend i amshueshëm, është mjet udhëtimi e jo vend vendosjeje e qëndrimi, është vend i ndarjes e jo vend i banimit. Për këtë arsye banorët e saj më të zgjuar janë më të angazhuarit në ibadet, kurse më të mençurit janë ata që përmbahen prej punëve dhe gjërave të padobishme. All-llahu i Madhërishëm thotë: “Pa dyshim jeta në këtë botë i shëmbëllen ujit që ne e lëshojmë 5 nga qielli me të cilin përzihen (ushqehen) bimët në tokë prej të cilave ushqehen njerëzit dhe kafshët. Ashtu që kur toka stoliset me petkun e vet dhe qëndiset dhe kur banorët e saj mendojnë se janë zotëruesit e saj, vjen urdhri ynë natën ose ditën dhe ne ato i bëjmë si të korrura sikur të mos kishin qenë dje fare. Ja, ashtu ne në hollësi shkoqisim argumentet për popullin që men- don.” (Junus 24) Ajetet e këtij kuptimi janë të shumta. Për to është shprehur bukur një poet: “Vërtet All-llahu zotëron robërit e Tij të urtë, të cilët u çliruan prej dunjasë dhe iu frikësuan sprovave, vështruan në të (dunja) dhe meqë mësuan, se ajo nuk është për njeriun e gjallë atdhe, hapësirë deti e bënë ate dhe e pranuan, kurse prej veprave të mira anije për të ndërtuan.” Prandaj, kur kuptohet që gjendja e dunjasë është e tillë dhe vetitë e saj të tilla, kurse gjendja jonë dhe qëllimi i krijimit tonë siç u theksuan, atëherë është detyrë për personin e aftë që të ecë rrugës së të zgjedhurve dhe të rezonojë si njerëzit e mençur dhe të urtë, që të përcaktohet dhe t’i kushtojë kujdes të plotë këtij qëlli- mi. Rruga më e drejtë dhe më e sigurtë për këtë është edukimi sipas asaj që është vërtetuar nga Pejgamberi ynë, i pari i të gjithë të Dërguarve dhe Pejgamberëve, robit më të ndershëm të të kaluarve dhe të ardhmëve. Shpëtimi dhe paqja e All-llahut qofshin mbi të dhe mbi të gjithë Pejgamberët. Pasi All-llahu i Madhëri- shëm ka thënë: “Ndihmoni njëri-tjetrin në bamirësi dhe devot- shmëri.” (el-Maidetu, 2) dhe është vërtetuar se i Dërguari i All- llahut (s.a.v.s) ka thënë: “All-llahu është në ndihmë të një robi (njeriu) përderisa ai të jetë në ndihmë të vëllait të tij.” Po ashtu ka thënë: “Kush udhëzon në një të mirë, do të ketë shpërblim sikurse ai që e kryen atë” , dhe se: “Kush thërret në udhëzim të All- llahut, do të ketë shpërblim aq sa është shpërblimi i atyre që e ndjekin dhe e dëgjojnë, pa iu zvogëluar shpërblimi aspak ndjekësve të tij.” Dhe pasi është vërtetuar se i Dërguari i All-llahut i ka thënë Aliut r.a.: “Pasha All-llahun, që All-llahu me ty ta udhëzojë një njeri, më mirë është për ty sesa pasuria më fisnike (tek arabët).” 6 Për këtë, vendosa të përpiloj një përmbledhje të haditheve të vërteta, e cila do të përfshinte atë që do të ishte rrugë për pronarin e saj për në ahiret dhe që për të interesuarin do të ishte një tregues për adabet dhe sjelljet e të Dërguarit, të brendshme (të fshehta) dhe të jashtme (të hapta). Kjo përmbledhje do të për- fshinte nxitje dhe qortim dhe të gjitha llojet e ndryshme të adabeve dhe sjelljeve: si hadithet e zuhdit, ato që flasin për riedukimin e vetvetes, për fisnikërimin me veti të larta morale, për pastrimin dhe shërimin e zemrës, për ruajtjen e organeve (ndijore dhe trupore) dhe pengimin e deformimit të tyre dhe qëllimeve të tjera të njohësve. Kategorikisht kam vendosur që të mos theksoj tjetër përveç haditheve të vërteta e të qarta, duke u mbështetur në përmble- dhje të njohura të librave të hadithit. Kam vendosur, po ashtu, që kapitujt t’i hap me ajete të Kur’anit të Madhëruar si dhe në fund t’i komentoj dhe t’i shpjegoj kuptimet e paqarta me vërejtje e shpjegime të nevojshme. Sa herë që ta theksoj në fund të hadithit fjalën “Muttefekun alejhi” do të thotë se hadithi gjendet në transmetimin dhe përmbledhjen e Buhariut dhe Muslimit. Shpresoj se, nëse plotësohet, ky libër do të jetë udhërrëfyes për secilin që ndihmohet me të dhe shërbehet në kërkimin dhe veprimin e hajrateve, si dhe do të jetë ndalesë prej të këqijave dhe katastrofave të ndryshme. Posaçërisht e lus çdo vëlla që shërbehet me këtë që të lutet për mua, për prindërit e mi, mësue- sit e mi, të dashurit e mi dhe të gjithë muslimanët. Në All-llahun mbështetem, tek Ai besoj dhe lidhem. I mjaftue- shëm është All-llahu në të gjitha punët dhe mbrojtës i mrekullue- shëm dhe nuk ka kurrfarë fuqie as force përveç në All-llahun Fu- qiplotë dhe të Urtë. 7 8 SINQERITETI DHE NIJETI (QËLLIMI) NË TË GJITHA VEPRAT DHE FJALËT E HAPTA DHE TË FSHEHTA All-llahu i Madhërishëm thotë: “Porse u qe urdhëruar të adhurojnë vetëm All-llahun, që si besimtarë të sinqertë me sinqeritet t’i rrëfejnë fenë dhe të kryejnë namazin edhe të japin zekatin e ajo është fe stabile.” 1 (el-Bejjine 5) “Tek All-llahu nuk arrin mishi i tyre as gjaku i tyre, por do të arrijë vepra e mirë dhe me sinqeritet nga ana juaj.” (el-Haxhxh, 37) “Thuaj: “O e fshehët ju atë që keni në kraharorët tuaj, o e shfaqët haptazi, All-llahu atë e di.” (Ali Imran, 29) Hadithi 1 Nga emiri i besimtarëve, Ebu Hafse Umer ibn el Hattab ibn Nufejl ibn Abduluzzi ibn Rijah ibn Abdil-lah ibn Kurt ibn Rezah ibn Adijj ibn Ka’b ibn Luejj ibn Galib el Kurshijj el-Adevijj, All-llahu qoftë i kënaqur me të, 2 transmetohet të ketë thënë: “E kam dëgju- ar të Dërguarin e All-llahut (s.a.v.s) 3 duke thënë: “Veprat janë sipas qëllimeve dhe çdokujt i takon ajo që e ka për qëllim. Prandaj, kush shpërngulet (bën hixhret) për shkak të All-llahut dhe të Dërguarit të Tij, shpërngulja e tij është për All-llahun dhe të Dërguarin e Tij. Ndërsa ai shpërngulja e të cilit është për të fituar disa të mira të kësaj bote ose për t’u martuar me ndonjë femër, i atilli nuk do të fitojë tjetër përveç çka ka pasur për qëllim.” (Muttefekun alejhi) 1 Përkthimi i ajeteve të Kur’anit kryesisht është nga - Përkthimi i Kur’anit nga Feti Mehdiu, botim i Kryesisë së Bashkësisë Islame - Prishtinë, 1985. 2 Kjo sintagmë në vazhdim do të shënohet vetëm me “r.a.” nga “radijall-llahu anhu” (All-llahu qoftë i kënaqur me te). 3 s.a.v.s. është shkurtesë e fjalëve: “sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem” (Mëshira, shpëtimi dhe paqja e All-llahut qofshin mbi te). Në vazhdim do të shënohet vetëm në mënyrë të shkurtuar. 9 (Këtë hadith e transmetojnë dy imamë muhadithë: Ebu Abdull-llah Muhammed ibn Ismail ibn Ibrahim ibn el-Mugireh el- Buhari dhe Ebu-l-Husejn Muslim ibn el-Haxhxhaxh ibn Muslim el- Kushejrij el-Nejsaburi në dy sahihët e tyre të cilët konsiderohen si dy përmbledhjet më të sakta të shkruara të haditheve) Hadithi 4 Transmetohet nga Ebu Abdull-llah Xhabir ibn Abdull-llah el- Ensarijj r.a.: “Në një betejë ishim me të Dërguarin e All-llahut (s.a.