Në Kërkim Të Zogjëve
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
NË KËRKIM TË ZOGJËVE 22 NË KËRKIM TË ZOGJËVE 22 Nexhmedin Ramadani, prof. Ismet Lecaj, prof. NË KËRKIM TË ZOGJËVE Autor i fotove dhe karakteristikave të zogjëve: Nexhmedin Ramadani, prof. Autor i poezive: Ismet Lecaj, prof. Redaktorë: Dr. sc. Ilir Morina Recensent: Mr.sc. Qenan Maxhuni, Bashkëpunëtorë OJQ “Finch”: Myzafer Arifi, Enver Arifi, Zenel Asllani, Arsim Xhejlani, Rafet Elezi, Bekim Bytyqi, Azem Ramadani, Alban Arifi, Daut Sinani, Nehat Zyberi, Besim Demiri, Syri Ramadani AUK & ECDL Kosova. Bashkëpunëtorë të jashtëm: Volker Maurhofer, Stefan Shindler, Bo Fogerstrom, Hans Groen Literatura: Birds of the World nga Colin Harrison dhe Alan Greensmith Bird Guide nga: Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterstrom dhe Peter J. Grant Fotografitë: OJQ “Finch”, miqt nga Web. Flickr: Ahmet Karataş, Ruslou Koorts, Christiana Port, Azem Ramadani, John & Fish, Rivertay, Lynngerald, Hearman, Dave Appleton, Jose Viana, Prairiedog, Doug Lloyd, Charles Lam, Ricmcarthur, Sergey Yeliseev, Namq, Sparcyfaisca, Julio Coldas, Shaban1, etj Realizimi kompjuterik dhe kopertina: Ibrahim Tolaj U shtyp në shtypshkronjën: Design House. I nderuari lexues, Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës ka vendosur të mbështes botimin e publikimit “Në kërkim të zogjve” të autorëve Nexhmedin Ramadani dhe Ismet Lecaj, për faktin se e vlerëson këtë si një kontribut shumë të rëndësishëm në mbrojtjen dhe njohjen e zogjve të Kosovës. Zogjtë janë tregues të rëndësishëm të cilësisë së mjedisit të një vendi prandaj informacionet dhe njohurit për përhapjen e tyre janë të nevojshme për të gjithë. Po ashtu mbrojtja e natyrës dhe e biodiversitetit është e lidhur ngushtë me ruajtjen e zogjve. Direktiva e Zogjve është një nga shtyllat kryesore të legjislacionit të Bashkimit Evropian për biodiversitetin andaj për të zbatuar atë në mënyrë efektive ne kemi nevojë për informacione sa i përket llojeve të zogjëve. Ky botim përveç faktit që i ofron këto informata për shumicën e zogjve të egër të Kosovës, bëhet edhe më atraktiv sepse për këto lloje ofron edhe fotografi origjinale të zogjve shumica të fotografuar në mjediset e tyre nga vetë autori. Të gjitha këto, gërshetohen mjeshtërisht edhe me poezi që i kushtohen zogjve gjë që e bënë librin të pëlqyer dhe të lehtë për tu kuptuar jo vetëm nga të rriturit por edhe nga fëmijët. Me këtë rast shpreh falënderimin tim për kontributin dhe punën e palodhshme të Organizatës Joqeveritare “Finch” të udhëhequr nga Nexhmedin Ramadani, në mbrojtjen e zogjve dhe promovimin e vlerave të tyre në shoqërinë tonë. Duke i inkurajuar që të vazhdojnë edhe më tutje aktivitetet e tyre, Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës shpreh gatishmërinë për bashkëpunim me këtë organizatë dhe për mbështetje edhe në ndonjë aktivitet tjetër të kësaj natyre. Vetëm duke njohur zogjtë, duke mbrojtur ata dhe duke promovuar vlerat e tyre ne tregojmë vlerat e shoqërisë sonë dhe shprehim përkushtimin në rrugën e integrimeve evropiane. Dr.sc. Ilir Morina, Kryeshef Ekzekutiv i AMMK-së Parathënie Ide e kahmotshme ka qenë që edhe ne kosovarët, madje edhe shqiptarët në përgjithësi të kenë një libër udhëzues për zogjtë e lirë në natyrë. Ky udhëzues mund të quhet libër tredimensional, që nënkuptojmë: poezinë për secilin zog, fotografinë dhe karakteristikat e tij. Poezitë janë thurur nga profesori dhe poeti i njohur Ismet Lecaj, ndërsa dy pjesë tjera janë përmbushur nga OJQ “FINCH”. Të zëvendësosh një mangësi, do të thotë të kontribuosh në një lëmi që tanimë ka qenë e mangët. Besojmë se zogjtë dhe të gjitha kafshët tjera e pasurojnë jetën tonë dhe të gjitha ato janë shenjë e një mjedisi të shëndoshë. Me përkrahjen e më shumë se 100 dashamirëve, Shoqata “FINCH” mbron dhe përkujdeset për zogjtë e egër; gjithashtu kjo organizatë kujdeset edhe për natyrën dhe vendet ku jetojnë ata. Për të pasur ndikim më të madh, ne duhet të fokusohemi në llojet më prioritare, vendbanimet e vendqendrimet dhe gjithashtu duhet qartësuar qëllimet dhe aktivitetet. Organizata FINCH punon në bashkëpjesëmarrje me shumë individë dhe organizata të ndryshme, si në Kosovë ashtu edhe jashtë saj. Kështu është duke arritur suksese të reja dhe efektive. Për të vepruar në mënyrë efikase, organizata FINCH-I angazhohet për të krijuar një klimë të shëndoshë dhe të preferuar për mbarë publikun në përgjithësi. Si organizatë jo qeveritare ajo po mundohet të mbledhë fonde për aktivitetet e saja. Anëtarët e saj po inkurajohen që të sillen në mënyrë pozitive për mbarëvajtjen e aktiviteteve të saja, përmes aksioneve dhe përkrahjeve vullnetare. FINCHI nuk i kundërvihet progresit material, por ai beson se përparimi duhet të jetë i mbështetur dhe të arrihet përmes përkujdesjes së mbarë të burimeve natyrore. Forcat tona mbështeten në qëllime të qarta, të liruara nga besnikëritë partiake; ato mbështeten edhe në përkrahjen e gjerë të shoqërisë, në atë teknike dhe profesionale. FINCH-i dëshiron të arrijë rezultate më të mira për përkujdesjen e kafshëve përmes diskutimeve dhe marrëveshjeve të përgjithshme. Bëjmë fushatë për mbrojtjen e zogjve dhe mjedisit në përgjithësi duke rregulluar dhe menaxhuar vendbanimet e zogjve dhe kafshëve tjera. Gjurmojmë problemet me të cilat përballen zogjtë dhe mjedisi. Mundohemi të bashkëpunojmë me organizatat tjera në nivel Evropian dhe atë botëror. Mundohemi t’i ndihmojmë të gjithë për t’u kënaqur me botën e gjallë dhe të mësojnë më shumë për të. Të jemi sa më aktiv rreth e qark Kosovës si nga aspekti lokal, kombëtar, regjional dhe global – puna e jonë ruan mjedisin e juaj. Puna jonë përcillet nga një besim i pasionuar i antarëve të sajë ku të gjithë e ndjejmë përgjegjësinë për t’i mbrojtur zogjtë dhe mjedisin dhe mundohemi që këtë përgjegjësi ta përcjellim edhe tek të tjerët. Popullata e zogjve reflekton shëndetin e planetit, në të cilin varet e ardhmja jonë. Nevoja për t’i mbrojtur zogjtë asnjëherë nuk ka qenë më e madhe. Ndryshimi i klimës, zhvillimi i bujqësisë, zgjerimi i sipërfaqeve urbane dhe infrastrukturat transportuese, gjithashtu edhe tej- eksploatimi i gurëve, shkëmbinjve dhe rërës se lumenjve, të gjitha këto shkaktojnë kërcënim të madh për zogjtë në përgjithësi. Organizata FINCH nuk do të mund të ekzistonte pa përkrahjen dhe ndihmën e organizatave qeveritare dhe joqeveritare, madje edhe nga anëtarësia e saj. Përkrahja juaj është vitale për të ardhmen e zogjve, e gjithashtu edhe për vendet ku jetojnë ata. Me këtë rast shpreh falënderim të veçantë për Agjencionin e Kosovës për Mbrojtjen e Mjedisit i cili çdoherë mundohet që të na përkrahë aktivitetet tona në mënyrë solide. Përkrahja e këtij botimi është një ndihmesë e madhe prandaj shpresoj që ky lloj bashkëpunimi të vazhdoj edhe në të ardhmën. Nexhmedin Ramadani, prof., Ismet Lecaj, prof. NË KËRKIM TË ZOGJËVE Në kërkim të zogjve Udhëtimi mbi Zaplluxhe Arave, shkrepave e nëpër lugje, Dasmat me sehër bënim atëherë, Në shpatie e nëpër rriba, Kishim shumë tokë e pasuri, Atje n’Limth përmbi Zaplluxhe N’kërcim trehapësh dimër as verë Arrin Nexha bashkë me nipa. Kush s’ia kalonte gjyshit Haki. Ky është ai fshati ku ti u rrite, Vocat buzëqeshen dhe kishin mall Ku bëre lojërat gjysh n’ fëmijëri, Për kohë të shkuar, gjene të veta, Thoshe shumë miq prite e qite, Kërkonin zogjë që kurrë s’i kanë Ish’ me kanun t’u bëje sajgi?! parë, Mos janë diku n’lisa me fleta. Kishim shumë dhenë në tufën tonë, Plot Qen të Sharrit me gjithë bari, Qengjat blegërinin shpatit gjithmonë Kur veç i ruaja me shokë të mi. Nexhmedin Ramadani, prof., Ismet Lecaj, prof. Albatrosi Rri në qiell e nuk zbret, Me krahë t’shkathët shkon mbi det, Vetëm peshq kur sheh Zgalemi, Mbi ta vrik zbret sqepkalemi. Albatros o këmbëlopatë, Sqepverdhë e krahgjatë, Merr turr nga veriu i ftohtë, T’bëjë konak në jug të ngrohtë! Këtu ku eshtrat i nxen dielli, Këtu i kaltër ku është qielli, Këtu ku ndez katër motorët, Ku numëron dhe vizitorët. Zbrit pusho o Albatros, Det i pastër s’ka makrosë, Mbi kala zbrit në Ulqin, S’bashku kafe që të pimë. Ziebardhi Albatros Familja DIOMEDEIDAE, Sa kohë zgjat i yti kros? Lloji Diomedea exulans, Kjo rrugë jotja maratonë ALBATROSS, Të gjithë zogjve ua shkon. ALBATROSI, gjatësia 135cm, gjinitë e ngjajshme, Veç kur do të lëshojë zoçka, shtegëtar. Zbret në tokë Albatros loçka, Ndërton çerdhen në ujëdhesa, Ku s’ka zhurmë e mbushet mbresa. Është shpendi më i madh i detit, i gjatë 1cm (krahëhapur , m). Albatroska e zonja e shpisë Forma dhe madhësia e krahëve ia Sa mirë çerdhen e qëndis, mundësojnë albatrosit të fluturojë Burrë e grua shtyhen n’gara, në ajër për një kohë të gjatë. Ta bëjnë çerdhen mjalt me arra. Zbret në tokë vetëm në kohën e riprodhimit dhe shquhet për Paj dëgjo o Albatros, formimin e çerdheve në ujëdhesë. Edhe deti po u bë kos, Është i përhapur në hemisferën S’do të ketë një lugë për ty, jugore të planetit tonë. Ndaç me ha me ata sy! NË KËRKIM TË ZOGJËVE Babili i rërës Familja HIRUNDINIDAE, Lloji Riparia riparia , SAND MARTIN, Rendin zonjat shalakaten, BABILI I RËRËS (Dallëndyshja e Ikin rëndë si dallëndyshe, lumit), Prit Babil se hallakaten, gjatësia 12cm, gjinitë e ngjajshme, Atëherë lehtë e ke përndryshe. shtegëtar. Rendin rërës me ngadalë, I bëjnë çerdhet në Breg t’Rozit, Dallëndyshe e vogël, babili i Ato besa kanë të ngjarë rërës gjuan insekte përgjatë lumenjëve, Resht si vrima t’mitralozit. dhe liqeneve. Fole e një filxhani e thurur dhe e ndërtuar nga materialet e bimëve I përhituri Babil rëre dhe puplave në një zgavër të një bregu Popo t’shoh si lule vere, lumi ose shkëmbi. Eshtë e përhapur në Argjend dukesh kur shkon qiellit. Amerikën Veriore dhe Euroazi. Dimrat i kalon në Amerikën e Jugut, Afrikë, Rend Babil të pres pranë dere, Amerikën e Veriut, Indi dhe Azinë Jug- Ik dhe lulen prapa merre, Lindore. Te ne e gjejmë në rrjedhat e Argjend dukesh n’rreze t’diellit.