m u z ie k

Sigiswald Kuijken . Collegium Vocale Haydn, Sieben letzte Worte, HXX/2 Bach en Hoogdagen

Philippe Herreweghe Koor en Orkest Collegium Vocale Bach Cantates BWV39 en 131, Missa BWV236 woensdag 29 september 1999

Andreas Scholl Akademie für Alte Musik Bach Altcantates BWV35 en 170 woensdag 3 november 1999

Frans Brüggen Orkest van de XVIIIe Eeuw Nederlands Kamerkoor Bach Weihnachtsoratorium BWV248 donderdag 9 december 1999

Philippe Herreweghe Koor en Orkest Collegium Vocale Bach Johannes-Passie BWV245 woensdag 16 februari 2000

Sigiswald Kuijken La Petite Bande. Collegium Vocale Haydn, Sieben letzte Worte, HXX/2 dinsdag 11 april 2000 La Petite Bande. Koor van Collegium Vocale Sigiswald Kuijken muzikale leiding sopraan Petra Noskaiovä alt Yves Saelens tenor bas

Wolfgang Amadeus Mozart Ave Verum Corpus KV618 4’ Kyrie KV341 8’

Josef Haydn Die Sieben letzte Worte unseres Erlösers am Kreuze, Hob.XX/2 • Introduzione (Maestoso ed Adagio) 35’ • Sonata I : (Largo) Pater dimitte ülis; non enim sciunt, quid faciunt • Sonata II: (Grave & Cantabile) Amen dico tibi; hodie mecum eris in pardiso • Sonata III: (Grave) Mulier, ecce filius tuus, et tu ecce mater tua • Sonata IV: (Largo) Eli, Eli, lamma sabacthami

pauze

• Introduzione (Largo et Amabile) 30’ inleiding Nicole van Opstal. 19.15 uur. Foyer • Sonata V: (Adagio) Sitio • Sonata VI: (Lento) Consummatum est aanvang concert 20.00 uur • Sonata VII: (Largo) Pater, in manus tuas commendo spiritum meum pauze omstreeks 20.50 uur • II terremoto (Presto et con tutta la forza) einde concert omstreeks 21.40 uur tekst programmaboekje Nicole van Opstal coördinatie programmaboekje deSingel druk programmaboekje Tegendruk

Gelieve uw GSM uit te schakelen!

Motet Ave verum Corpus KV618 In juni 1791 bracht Mozart een bezoek aan zijn vrouw Constanze, die in het kuuroord Baden een behandeling volgde. Het kuuroord lag op slechts een halve dag reizen van Wenen. In Baden schreef hij één van zijn mooiste en meest aangrijpende religieuze werken: het motet Ave verum Corpus. De aanleiding voor de compositie was het feest van Corpus Christi, dat in Oostenrijk altijd gevierd werd met processies en speciale muziek. Dit slechts zesenveertig maten tellende motet is een toppunt van devotie en religieuze overgave. Terecht werd dit gevoel­ volle kleinood een wereldwijde klassieker. Kyrie KV341 Het grootste deel van Mozarts kerkmuziek dateert uit zijn periode in Salzburg, toen hij Konzertmeister was aan het hof van Aartsbisschop Colloredo. Het was geen gelukkige tijd voor de componist, aangezien Colloredo zijn talenten niet echt naar waarde schatte en openlijk zijn rijkelijk versierde vocale stijl afkeurde. Deze stijl had Mozart ontwikkeld tijdens zijn reizen naar Italië, het operaland bij uitstek. In een brief aan de Bolognese componist Giovanni Battista Martini klaagde Mozart erover dat zelfs de missen voor feestdagen in Salzburg kort en eenvoudig moes­ ten zijn. Gelukkig hield Mozart zich niet helemaal aan de opgelegde be­ perkingen en schreef hij feestelijke meesterwerken, zoals de Kroningsmis KV317 of de Missa solemnis KV337. Aan Mozarts verblijf in Salzburg kwam een abrupt einde in 1781, toen hij ontslagen werd. Hij vestigde zich in Wenen en huwde nog datzelfde jaar met Constanze Weber. Spoedig daarna schreef hij de grootse mis in c, KV427. Het leek alsof hij met dit exuberante en feestelijke werk zijn schade wilde inhalen. Uit dezelfde periode dateert vermoedelijk het prachtige Kyrie in d KV341. Waarom hij dit alleenstaande Kyrie schreef, is niet bekend, maar het werk kreeg terecht een plaats in het graag gehoorde repertoire van de componist.

Wolfgang Amadeus Mozart Die sieben letzten Worte useres Erlösers am Kreuze, Hob.XX/2

In 1785 ontving Joseph Haydn vanuit Andalusië een uitzonderlijke opdracht: de kanunnik van de kathedraal van Cadiz verzocht hem om instrumentale muziek te schrijven bij een speciale ceremonie op Goe­ de Vrijdag. Haydn was toen drieënvijftig jaar en nog steeds trouw in dienst van de Hongaarse Prins Esterhazy. Hoewel Haydn als kapel­ meester van de Esterhézy’s een wat geïsoleerd bestaan leidde, reikte zijn roem tot ver buiten de paleismuren. In heel Europa werd hij beschouwd als één van de belangrijkste componisten van zijn tijd. Bij de compositieopdracht uit Spanje was een gedetailleerde beschrij­ ving gevoegd van het ritueel dat Haydn met orkestrale muziek moest opluisteren. Naar jaarlijkse traditie werd in Cadiz op Goede vrijdag een plechtigheid gewijd aan de zeven laatste woorden van Christus aan het kruis. “Deze plechtigheid werd altijd op passende wijze inge- kleed" schreef Haydn later. “De muren, de ramen en de pilaren van de kerk werden behangen met zwarte doeken en slechts één lamp verlichtte de duistere kathedraal. Om twaalf uur ‘s middags werden de deuren gesloten en begon de plechtigheid. Na een korte muzikale introductie beklom de bisschop de kansel. Vervolgens sprak hij één van de kruiswoorden uit en gaf er commentaar bij. Dan verliet hij de preekstoel en knielde neer voor het altaar. Die pauze werd muzikaal opgeluisterd door het orkest. Deze handelingen gebeurden in totaal zeven keer, waarbij het orkest telkens na de commentaar van de bisschop speelde. Aan dit patroon moest ik mijn compositie aanpas­ sen”. Het werk dat Haydn aan zijn Spaanse opdrachtgevers aanbood, be­ stond uit zeven adagio’s (sonata’s) met een inleiding en een slot. Dat laatste, “II terremoto”, geeft de aardbeving weer die losbarst op het ogenblik dat Christus aan het kruis sterft. “Het was geen makkelijke taak om dergelijke adagio’s te schrijven. Ze moesten tien minuten duren en mekaar opvolgen zonder de toehoorders te vermoeien of te aan om de tekst bij te schaven. Von Swieten zou zich enkele jaren vervelen”, zo schreef Haydn later in een brief aan zijn Engelse uitge­ later ook ontfermen over de Duitse vertalingen van Haydns oratoria ver. Maar hij voegde er ook aan toe: ‘‘Elk deel werd zo eenvoudig Die Schöpfung en Die Jahreszeiten. Von Swieten inspireerde zich verklankt dat zelfs de meest oningewijde luisteraar tot in het diepste voor de tekst van Die sieben letzte Worte voor een groot deel op Der van zijn ziel zal ontroerd worden”. Tod Jesu van de eigentijdse dichter Karl Wilhelm Ramier. De tekst van Haydn heeft het gevaar voor monotonie vakkundig omzeild door een het oratorium is dus eigenlijk een vertaling van de sfeer en de gevoe­ enorme melodische rijkdom en een grote variatie aan vormen, toon­ lens die Haydn al in muziek had uitgedrukt. Maar ondanks deze om­ aarden en orkestratie. Elk adagio heeft een eigen karakter, dat zeer gekeerde werkwijze is Haydn zeer goed in zijn opzet geslaagd. Hij goed de sfeer van het bijhorende kruiswoord weerspiegelt. De mees­ had zich bij het componeren van de instrumentale melodieën al laten te delen zijn geschreven in de toen gangbare sonatevorm, maar ook leiden door de metriek van de zeven zinnen, wat het toevoegen van hier ging Haydn zeer vindingrijk te werk. vocale partijen eenvoudiger maakte. Uiteindelijk was Haydn zelf best tevreden over de compositie en ook Bovendien had Haydn geprobeerd de sfeer van de kruiswoorden zo de toenmalige kritieken strooiden gul met lof. Geen wonder dat er al sprekend en intens mogelijk in de orkestrale muziek te vatten. Zo vlug allerlei bewerkingen opdoken. In 1786 maakte Haydn zelf een heeft hij de woorden van het vierde deel Mijn Vader, mijn Vader, versie voor strijkkwartet, die nog beroemder werd dan het originele waarom hebt Gij mij verlaten? zeer beklijvend uitgedrukt. De muziek orkestwerk. Het was niet de bedoeling om de orkestpartituur te ver­ hierbij is zeer somber en creëert een krachtig beeld van fundamente­ vangen, wel om ook de amateur-musici de mogelijkheid te bieden de le verlatenheid. compositie te spelen. Op het einde van de achttiende eeuw was het strijkkwartet nog steeds zeer geliefd in amateurskringen. Het was in die tijd dan ook gebruikelijk om van grote orkestwerken arrangemen­ ten voor strijkkwartet te schrijven. Deze bewerkingen klonken in de huiskamers of in de concertzalen, waar ze geprogrammeerd werden om budgettaire redenen. Een ander instrument dat het in die tijd goed deed bij de muziekliefhebbers was de pianoforte. Een jaar na de kwartetversie werd er ook een bewerking gemaakt voor pianoforte- solo. Haydn zelf was niet de auteur maar hij keurde het arrangement wel goed. “Ik ben erg opgezet met de pianopartituur. De bewerking is zeer goed en met zorg gemaakt”, zo noteerde hij nadien. Toen Haydn in augustus 1795 terugkeerde van zijn tweede reis naar Londen, hield hij halt in Passau. Daar hoorde hij een vocale versie van zijn Die sieben letzte Worte. De vocale partijen en de tekst waren toegevoegd door de plaatselijke kapelmeester Joseph Friebert. Dit bracht Haydn op het idee om zelf een oratoriumversie te maken. Hij vertrok van de bewerking van Friebert maar verbeterde de vocale partijen en sprak ook zijn vriend en kunstkenner baron von Swieten Josef Haydn Die Sieben letzte Worte unseres Erlösers am Kreuze, Hob.XX/2

Introduzione Introduzione

1. 1. Vater, vergib ihnen, denn sie wissen nicht was sie tun Vader, vergeef hen, want zij weten niet wat zij doen. Vater, vergib ihnen, denn sie wissen nicht was sie tun. Vader in de hemel, o kijk neder Vater im Himmel, o sieh hernieder vom ewigen Thron! Vanop uw eeuwige troon. Vater der Liebe, dein Eingeborner, er fleht für Sünder, Vader der Heide, uw enig geborene für deine Kinder, erhöre den Sohn! Bidt voor de zondaars, voor uw kinderen; Aanhoor uw Zoon! Ach, wir sind tief gefallen, wir sündigten schwer; Ach, wij zijn laag gevallen, Wij hebben zwaar gezondigd; doch allen zum Heil, uns allen floß deines Sohnes Blut. Maar voor ons aller heil, Voor ons allen vloeide het bloed van uw Zoon. Das Blut des Lamms schreit nicht um Rach’; Het bloed van het lam schreeuwt niet om wraak; es tilgt die Sünden.Vater der Liebe, laß uns Gnade finden, Het wist de zonden uit. Vader der liefde, laat ons genade vinden, erhöre den Sohn! 0 Vater, erhöre den Sohn! Aanhoor uw Zoon!

2. 2. Fürwahr, ich sag’es dir: Heute wirst du bei mir im Paradiese sein Voorwaar, ik zeg U: Vandaag nog zult gij bij mij in het paradijs zijn. Fürwahr, ich sag’es dir: Heute wirst du bei mir im Paradiese sein. Vol erbarmen, genade en liefde, Bent u bemiddelaar, Lam Gods! Ganz Erbarmen, Gnad’ und Liebe bist du Mittler, Gotteslamm. Amper heeft een berouwvol iemand u toegeroepen: Kaum ruft jener reuig auf zu dir: Wenn du kommest in dein Reich, Als u in uw rijk komt, Gedenk mij dan! ach, so denke mein! so versprichst du ihm voll Milde: Of vol mildheid belooft u hem: Heut wirst du bei mir im Paradiese sein. Vandaag nog zult gij bij mij in het paradijs zijn. Herr und Gott! Blick auf uns! Sieh an deines Kreuzes Fuße Heer en God! Kijk ons aan! Zie aan de voet van uw kruis unsre wahre Reue und Buße! Ons ware berouw en boete! Sieh, o Vater, unsre Reue! Herr und Gott! Blick auf uns! Geef ons ook in ons laatste uur Gib uns auch zur letzten Stunde jenen Trost aus deinem Munde: Deze troost uit uw mond: Vandaag nog zult gij bij mij in het paradijs Heut wirst du bei mir im Paradiese sein. zijn. 3. 3. Frau, hier siehe deinen Sohn, und du, siehe deine Mutter! Vrouw, ziehier uw zoon, en gij, ziedaar uw moeder. Frau, hier siehe deinen Sohn, und du, siehe deine Mutter! Moeder van Jezus, die troosteloos Mutter Jesu, die du trostlos, weinend, seufzend bei dem Kreuze standst Wenend, zuchtend bij het kruis staat und die Qualen seines Leidens in der Stund des bittern Scheidens En die de kwellingen van zijn lijden siebenfach in dir empfandst. In dit bittere uur van scheiden Tot zevenmaal toe diende te doorstaan Kaum mehr fähig, dich zu fassen und doch standhaft und gelassen, Amper in staat om aan uw verdriet te weerstaan, Und geniemest als Sohn den treuen Jünger und mit ihm auch uns als En toch standvastig en beheerst, Kinder an. Hebt u de trouwe volgeling als uw zoon 0 du Zuflucht, Mutter Jesu, Zuflucht aller Sünder, En met hem ook alle anderen als uw kinderen aanvaard. hör’das Flehen deiner Kinder, Moeder van Jezus, o, toevlucht aller zondaars! steh uns bei im letzten Streit, Mutter voll der Zärtlichkeit, Aanhoor het klagen van uw kinderen, o steh uns allen bei! Wenn wir mit dem Tode ringen Sta ons bij in de laatste strijd. Moeder vol van tederheid, sta ons allen bij! und aus dem beklemmten Herzen unsres Seufzer zu dir dringen, Als we met de dood worstelen En uit het beklemde hart laß uns Mutter da nicht unterliegen! Hilf uns dann den Feind besie­ Onze zuchten naar u opstijgen, Moeder, laat ons dan niet in de steek. gen! Help ons dan de vijand te overwinnen En sta ons bij in onze laatste Und steh uns bei im letzten Streit! Wenn wir mit dem Tode ringen, strijd. o da zeige dich als Mutter und empfehl uns deinem Sohn. Toon ons dat u onze Moeder bent! En beveel ons aan bij uw Zoon. 4. Mein Got, mein Gott, warum hast du mich verlassen? Mijn God, waarom hebt u mij verlaten? Mein Got, mein Gott, warum hast du mich verlassen? Waarom hebt u mij verlaten? Wer sieht hier der Gottheit Spur? Wer kann fassen dies Geheimnis? Wie ziet hier het goddelijke teken ? Wie kan dit mysterie vatten ? 0 Gott der Kraft und Macht; o Gott der Macht und Stärke, O God van kracht en macht! Wij zijn het werk van uw handen wir sind deiner Hände Werke und deine Lieb, o Herr, hat uns erlöst. En uw liefde, o Heer, heelt ons verlost. 0 Herr, wir danken dir von Herzen. Unserwegen littst du Schmerzen, Wij danken u van harte, o Heer Door ons heeft u geleden, Spott, Verlassung, Angst und Pein. Herr, wer sollte dich nicht lieben, Spot, verlatenheid, angst en pijn. Heer, wie zou er niet van u houden, dich mit Sünden noch betrüben? Wer kann deine Huld verkennen? En u met zonden nog beladen? Wie kan uw genade miskennen? Nein, nichts soll uns von dir trennen allhier und dort in Ewigkeit. Neen, niets kan ons van u scheiden. Hier en nu en tot in eeuwigheid. Introduzione Introduzione

5. 5. Jesus rufet: Ach, mich dürstet! Jezus roept uit: Ik heb dorst. Jesus rufet: Ach, mich dürstet! Hemmt nun die Rache, stillt eure Wut! Mensen, staakt nu uw wraakgevoelens, Bekoelt uw woede, Menschen, lasset Mitleid euch erweichen, ruft Erbarmung in das Herz! Laat u leiden door medelijden, Opent uw hart voor erbarmen! Jesus rufet: Ach, mich dürstet! Ihm reicht man Wein, den man mit Jezus roept uit: ik heb dorst! Men reikt hem wijn Galle mischet. Vermengd met bittere gal. Zo laaft men hem. So labt man ihn. Kann Grausamkeit noch weiter gehen7 Kan men nog wreder zijn? Nun kann er nicht mehr fassen den Schmerz, der ihn allmächtig drückt, Ondraaglijk wordt hem nu het lijden, De pijn die zo heilzaam was, den Schmerz, der Wohltun war. Drukt hem zwaar teneer.

6. 6. Es ist vollbracht Het is volbracht! Es ist vollbracht! Genageld aan het offerkruis Hangt Jezus in de nacht, An das Opferholz geheftet, hanget Jesus in der Nacht; En roept dan luid: Het is volbracht! und dann ruft er laut: Es ist vollbracht. De schade die dat kruis ons bracht Was uns jenes Holz geschadet, wird durch dieses gut gemacht. Werd hierdoor weer goedgemaakt. Weh euch Bösen, weh euch Blinden, weh euch allen, Wee u, zondaars, wee u, blinden, die ihr Sünden immer häuft auf Sünden! Wee u allen, die zich steeds opnieuw met zonden belaadt! Menschen, denket nach! Werdet ihr Erbarmung finden, Mensen, denkt na, Wilt u erbarmen vinden wenn er kommt in seiner Herrlichkeit und seiner Macht? Wanneer hij komt in zijn heerlijkheid En in zijn macht! Rett uns, Mittler, vom Verderben! Höre, Gottmensch, unser Schrein! Red ons, Bemiddelaar, van het verderf. Laß dein Leiden und dein Sterben nicht an uns verloren sein. Aanhoor, Zoon van God, ons geschrei! Laß uns einst den Himmel erben und mit dir uns ewig freun. Laat uw lijden en uw sterven Niet aan ons verloren gaan. Laat ons eens de hemel erven En in eeuwigheid met u gelukkig zijn. 7. 7 . Vater, in deine Hände empfehle ich meinen Geist Vader, in uw handen beveel ik mijn geest. Vater, in deine Hände empfehle ich meinen Geist. In uw handen, o Heer, Beveel ik mijn geest. In deine Händ’, o Herr, empfehl ich meinen Geist. Zijn lijden heeft nu zijn hoogtepunt bereikt Nun steigt sein Leiden höher nicht, nun triumphiert er laut und spricht: Luisterlijk triomfeert hij nu, en zegt: Nimm, Vater, meine Seele, dir empfehl ich meinen Geist. Neem, Vader, mijn ziel, Aan uw beveel ik mijn geest. Und dann neigt er sein Haupt und stirbt. Dan buigt hij het hoofd, En sterft Vom ewigen Verderben hat uns sein Blut errettet; Zijn bloed redde ons van de eeuwige verdoemenis, aus Liebe für uns Menschen, starb er den Tod der Sünder. Uitliefde voor ons, mensen, Stierf hij de dood der zondaars. Du gabst uns neues Leben; was können wir dir geben? U gaf ons nieuw leven. Wat kunnen wij u geven ? Was können wir? Zu deinen Füßen liegen wir, Diep geroerd liggen wij, O Jezus, aan uw voeten; o Jesu, tief gerührt; nimm unser Herz als Opfer an! Neem ons hart als offer aan.

8 . 8. Das Erdbeben De aardbeving Er ist nicht mehr, er ist nicht mehr. Hij is niet meer. Der Erde Tiefen schallen wider: Er ist nicht mehr. Uit de diepte der aarde klinkt opnieuw: Hij is niet meer. Erzittre, Golgotha, erzittre! Er starb auf deinen Höhen. Beef, Golgotha, beef! Hij stierf op uw top 0 Sonne, fleuch und leuchte diesem Tage nicht! Vlucht, o zon, en beschijn deze dag niet; Zerreiße, Land worauf die Mörder stehen. Open u, o grond, waarop de moordenaars staan; Ihr Gräber, tut euch auf, ihr Väter, steigt ans Licht! Open u, graven, vaders, stijgt op naar het licht! Das Erdreich, das euch deckt, ist ganz mit Blut befleckt. Het aardrijk dat u bedekt, Is gans met bloed bevlekt. Sigiswald Kuijken geven. Na een eerste periode, waarin het accent vooral lag op de Franse barok­ Sigiswald Kuijken werd geboren in 1944 bij Brussel. Hij studeerde viool aan de muziek (Lully, Campra, Muffat) werd ook het Italiaanse repertoire aangevat (Co­ Conservatoria te Brugge en Brussel, waar hij bij Maurice Raskin afstudeerde in relli, Vivaldi en anderen). Daarna kwam als vanzelfsprekend ook het oeuvre van 1964. Hij kwam op zeer jonge leeftijd in contact met de oude muziek, samen met J.S. Bach aan de beurt. De laatste jaren heeft het orkest zich ook vaak laten zijn broer Wieland; door zelfstudie maakte hij zich vertrouwd met de specifieke opmerken door zijn veelgeprezen interpretaties van de klassieke meesters (Mo­ zeventiende- en achttiende-eeuwse speeltechnieken en interpretatieconventies. zart, Haydn). Onder leiding van of van Sigiswald Kuijken, de Zo introduceerde hij vanaf 1969 de authentieke speelwijze op barokviool waarbij vaste dirigent, heeft La Petite Bande sinds zijn ontstaan talrijke plaatopnamen het instrument niet meer onder de kin geklemd wordt, maar vrij tegen de hals ligt; gemaakt: ’s van Rameau en Händel, Bachs Vioolconcerti (met Sigiswald dit heeft een beslissende invloed op de benadering van de vioolmuziek, en die Kuijken als solist), de Johannes- en Matthäuspassion, de Hohe Messe en het techniek werd dan ook sinds de vroege jaren zeventig door velen overgenomen. , evenals de Brandenburgse Concerten en de Orkestsuites. Uit het Van 1964 tot 1972 was Sigiswald Kuijken lid van het Brusselse Alarius-Ensemble klassieke repertoire werden o.m. opgenomen: het , Vioolconcerti en (met , Robert Kohnen en Janine Rubinlicht) dat over geheel Sinfonie Concertante (solisten: Sigiswald Kuijken en ) en de Da Europa en de U.S.A. concerteerde; nadien werkte hij in los kamermuziekverband Ponte-opera’s Cosi fan tutte, en Le Nozze di Figaro van Mozart, de met diverse barokspecialisten, vooral zijn broers Wieland en Barthold, Gustav Schöpfung, Jahreszeiten en meer dan twintig symfonieën van Haydn. La Petite Leonhardt, Robert Kohnen en verder ook Anner Bylsma; Frans Bruggen, René Bande neemt op voor Deutsche Harmonia Mundi, Denon en Accent. De vaste Jacobs... In 1972 richtte hij, onder impuls van Deutsche Harmonia Mundi en kern van het orkest bestaat uit internationaal bekende solisten, specialisten op het Gustav Leonhardt, het barokorkest La Petite Bande op waarmee sindsdien gebied van de authentieke historische uitvoeringspraktijk. La Petite Bande is talloze concerten doorheen Europa, Australië, Zuid-Amerika, China en Japan regelmatig te zien en te horen op binnen- en buitenlandse radio- en televisiesta­ werden gemaakt, en een groot aantal opnames werden gerealiseerd voor verschil­ tions, en trad op in vele belangrijke Europese festivals en concertzalen, en verder lende firma’s (Deutsche Harmonia Mundi, Seon, Accent, Denon). In 1986 richtte ook in Japan, Australië en Zuid-Amerika. Het jaar 2000 herdenkt de tweehonderd hij het Kuijken-Strijkkwartet op (met François Fernandez, Marleen Thiers en vijftigste verjaardag van J.S. Bachs overlijden, en La Petite Bande viert deze Wieland Kuijken) dat zich toelegt op de kwartetten en kwintetten van de Klassieke gelegenheid met de Brandenburgse Concerti (januari, juni, juli, november), de periode (met Ryo Terakado als eerste altviool). Opnames van kwartetten en Hohe Messe (augustus-oktober) en Cantates (oktober-november). Sinds 1998 kwintetten verschenen bij Denon, met repertorium Haydn en Mozart. Van 1971 tot brengt La Petite Bande de vocale werken van J.S. Bach (Cantates, Passies etc.) 1996 was Sigiswald Kuijken leraar barokviool aan het Koninklijk Conservatorium met slechts één zanger per partij (d.w.z. zonder koor in de huidige betekenis van in Den Haag (Nederland); sinds 1993 bekleedt hij deze functie aan het Koninklijk het woord) - geheel in overeenstemming met de laatste stand van zaken in het Muziekconservatorium te Brussel. Daarbuiten is hij sinds lange jaren een veelge­ researchwerk daaromtrent: de Thomascantor zelf blijkt al deze werken in dat vraagd gastdocent (o.a. London Royal College of Music, Salamanca Universiteit, perspectief ontworpen te hebben. April 2000 wordt gekenmerkt door een hernieuw­ Siena Accademia Chigiana). de samenwerking met het Collegium Vocale (Gent) in Haydns Die Sieben Letzte Worte Unseren Erlösers. In november 2000 werkt het orkest voor het eerst samen La Petite Bande met de het vocaal ensemble Ex Tempore, in een productie rond de Vespere de Het barokorkest La Petite Bande werd in 1972 opgericht door Sigiswald Kuijken, Confessore en ander religieus werk van Mozart. Als Cultureel Ambassadeur van op verzoek van de Duitse platenfirma Harmonia Mundi, om Lully’s Le Bourgeois Vlaanderen wordt La Petite Bande gesteund door het Ministerie van de Vlaamse Gentilhomme op te nemen onder leiding van Gustav Leonhardt. De orkestbezet­ Gemeenschap van België. Sinds 1997 is La Petite Bande in residentie in de Stad ting en de naam werden ontleend aan het orkest van Lully zelf aan het hof van Leuven, en ontvangt het ensemble een structurele sponsoring van KBC Bank & Lodewijk de XIV. Ondermeer door authentieke instrumenten te gebruiken en de Verzekeringen. oude speelwijze in ere te herstellen werd er naar gestreefd deze muziek, zowel qua interpretatie als qua klankbeeld, zo getrouw mogelijk te laten herleven, zonder Collegium Vocale Gent daarbij in een strak academisme te vervallen. Oorspronkelijk was het niet de In de wereld van de vocale klassieke muziek heeft Collegium Vocale Gent zich in bedoeling dat La Petite Bande een permanent orkest zcu worden, maar het de loop van meer dan vijfentwintig jaar zonder twijfel een echte wereldfaam succes van de plaatopnamen was zo groot dat de groep geregeld concerten ging verworven. Dat dit geen toeval is, maar het resultaat van een jarenlange conse­ quente werkwijze en artistieke visie, hoeft geen betoog. Opgericht in 1971 op uitmuntende vertolkster van werken van Mahler, Mozart, Schubert en Schönberg. initiatief van Philippe Herreweghe was deze groep zangers de eerste om in de Zij is zowel te horen in grote orkestrale werken als in recitals en kamermuziek. Zij jaren zeventig de nieuwe stijlprincipes met betrekking tot de interpretatie van werkt regelmatig samen dirigenten als Pinnock, Hogwood, Gardiner en Norrington barokmuziek toe te passen op de vocale muziek. Instrumentalisten waren toenter­ en zingt in orkesten zoals het Philharmonia Orchestra, City of Birmingham Sym­ tijd al enkele jaren begonnen aan hun zoektocht naar een uitvoeringspraktijk die phony Orchestra, Düsseldorf Symphony, St. Luke’s Orchestra of New York, de nauwer aansloot bij de historische context. Ze grepen hiervoor terug naar origineel symfonieorkesten van Toronto en Montreal, Sydney and Melbourne en het NACO bronnenmateriaal, dat ze aan een grondige studie onderwierpen, en naar een Orchestra. Daarnaast zong ze reeds diverse operawerken en recitals op vooraan­ authentiek instrumentarium. Het is dan ook niet verwonderlijk dat musici als staande festivals als Aix-en-Provence, Mostly Mozart, Schleswig-Holstein en de Gustav Leonhardt, en Nikolaus Harnoncourt al zeer snel belang­ BBC Proms. Nancy Argenta werkte aan verschillende opnames mee : de Johannes- stelling toonden voor de gelijklopende aanpak van dit Vlaams ensemble op het passion, de Hohe Messe, het Magnificat en het Weihnachtsoratorium van Bach met gebied van de vocale muziek. Dit resulteerde in een intensieve samenwerking, Gardiner. King Arthur van Purcell en de Missen van Haydn met Pinnock en Hickox, zowel op het concertpodium als op plaat. Philippe Herreweghe is zich steeds het Requiem, Die Zauberflöte (Erste Dame) en Don Giovanni (Zerlina) van Mozart bewust geweest van de waarde van een dergelijke samenwerking en daarom met Norrington, en een iiveopname van Mozarts Cosi fan tutte met Sigiswald werkte het ensemble ook later af en toe samen met andere dirigenten (Sigiswald Kuijken. Als Solo Artist bij EMI/Virgin heeft zij ook opnames van Schubert Lieder, Kuijken, Paul Van Nevel, René Jacobs...) en verschillende orkesten zoals La Cantates van Scarlatti en twee cd’s met solocantates van Bach op haar naam Petite Bande, het Concertgebouworkest of de Wiener Philharmoniker. Het reper­ staan. Voor haar cd met liederen en aria’s van Purcell ontving zij in 1195 de Classic toire van Collegium Vocale is niet te vangen binnen een welbepaalde stijlperiode. Cd Award in de categorie Bach and Before. Tijdens het seizoen 1998-1999 was zij Het ensemble leverde een belangrijke bijdrage tot de herontdekking van heel wat te horen in Venus & Adonis en Dido & Aeneas met de Vlaamse Opera olv. René polyfone werken uit de Renaissance. Regelmatig staat het klassieke en romanti­ Jacobs, een Europese tour met de Messiah bij the The Sixteen olv. Christophers, sche repertoire op het programma en ook creaties en uitvoeringen van hedendaag­ Les Illuminations met de DeutscheKammerphilharmonie Bremen olv. Korsten en se muziek komen nu en dan aan bod. Het waarmerk van Collegium Vocale is en het Israel Chamber Orchestra olv. Krämer, de Matthäuspassion met het Bach blijft echter de Duitse barokmuziek, en meer specifiek het oeuvre van Johann Collegium Japan olv. Suzuki, La Ressurezione met het English Concert olv. Pin­ Sebastian Bach. Een doorgedreven bekommernis om de kwaliteit van de uitvoe­ nock, met de London Philharmonic Orchestra olv. Norrington en ringen heeft er voor gezorgd dat Collegium Vocale een omvangrijke discografie Exsulate Jubilate en Nelson Messe met Hickox/CM90 in het BBC Prom concert. In wist op te bouwen. A capella of samen met het orkest van Collegium Vocale, het het seizoen 1999-2000 staan op haar programma: de Tweede Symfonie van Mahler Orchestre des Champs Elysées, het koor van La Chapelle Royale uit Parijs en met het London Philharmonic Orchestra olv. Blomstedt, La Ressurezione met het diverse andere instrumentale en vocale ensembles, werden in de loop der jaren English Concert olv. Pinnock, Messiah met de olv. meer dan zestig opnames gerealiseerd, onder meer voor de labels Harmonia Goodwin en Händel en Mozart met La Stagione Frankfurt, de Johannespassion met Mundi France, Virgin Classics, Accent, Ricercar en Telefunken. Daarnaast bren­ het Gewandhaus Orchestra olv. Blomstedt, Lutherische Messen van Bach met het gen talrijke concertreizen Collegium Vocale op alle belangrijke podia en muziek­ Purcell Quartet, concerten met Trio Sonnerie en recitals in Nederland en Portugal. festivals van Europa. Het ensemble was reeds te gast in de Verenigde Staten, Zuid-Amerika en Israël en heeft vorig seizoen ook Japan aangedaan. In 1993 werd Petra Noskaiovâ Collegium Vocale door de Vlaamse Gemeenschap benoemd tot Cultureel Ambas­ Petra Noskaiovâ studeerde zang aan het Conservatorium van Bratislava van sadeur van Vlaanderen, een titel die sindsdien elk jaar werd verlengd. Het ensem­ 1988 tot 1994. In 1997 en 1998 volgde ze lessen bij . In 1998 ble geniet tenslotte ook de steun van de provincie Oost-Vlaanderen. Collegium nam ze deel aan de masterclasses van Sigiswald Kuijken die toen gewijd waren Vocale is sinds 1995 gezelschap in residentie in deSingel. aan de Cantates van Bach, en aan de lessen van tijdens de Summer Academy van Innsbruck. Haar repertoire omvat renaissance-, barok- en Nancy Argenta hedendaagse muziek. Petra Noskaiovâ verleende regelmatig haar medewerking Sinds haar professioneel debuut in 1983, heeft Nancy Argenta zich internationaal aan concerten en opnames van Musica Aeterna, Musica Florea en met de Capella weten te onderscheiden als één van de meest vooraanstaande sopranen. Zij is thuis Regia Musicalis. In 1998 nam zij deel aan workshops met de La Petite Bande in een repertorium dat ongeveer drie eeuwen overspant, en wordt erkend als een Vocale en was sindsdien regelmatig met La Petite Bande te horen. Ze werkte samen met tal van gerenommeerde musici zoals John Toll, Stephen Stubbs, Jan Van derCrabben , , Paul Eliot, Henning Vos, Howard Crook, Hervé Jan Van der Crabben werd geboren te Genk in 1964. Na een vooropleiding als Lamy. Sinds 1977 treedt ze op met het Teator Lirico van Stephen Stubbs waarvan pianist bij Aquiles delle Vigne aan de Academie van Etterbeek begon hij zijn verschillende producties op plaat werden opgenomen. zangstudies aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Brussel bij Louis Devos. Hij behaalde er in 1989 een eerste prijs zang met grootste onderscheiding. In 1990 volgde hij privaatzanglessen bij Vera Rosza-Nordell te Londen en behaalde aan Yves Saelens het Concours International d’Oratorio et de Lied te Clermont-Ferrand Le Prix de la Tenor Yves Saelens werd geboren te Ninove. Hij studeerde aan het Koninklijk Meilleure Interprétation de la Melodie en Langue Française alsook Le Grand Prix Conservatorium te Brussel, bij Dina Grossberger, waar hij in 1995 Hogere Diplo­ de la Musique Contemporaine. Jan Van der Crabben werkte solistisch zowel in ma’s Zang en Lyrische Kunst behaalde, en aan het Juilliard Opera Center te New binnen- als buitenland, met o.m. A. King, A. Rahbari, P. Bartholomée ea. Hij gaf York, bij Ed Zambara (1996-98). Hij werd laureaat van het Concours Nany Philli- zijn medewerking aan verschillende festivals zoals het Festival de Chambord en part 1996, en kreeg de prijs van Jeugd & Muziek Vlaanderen 1997 toegekend. Hij het Festival van Vlaanderen. Hij volgt masterclasses bij Elio Bataglia, Bernard won eerste prijzen in de New York Oratorio Society Competition 1997 en in de Kruysse, Margreet Honig. In 1991 zong hij de titelrol in de creatie van Hercules Marilyn Horne Foundation Competition 1997 te Santa Barbara. Hij werd tweede Haché, een opera op muziek van Lucien Posman, maar de nadruk ligt hoofdzake­ laureaat in de Salzburg International Mozart Competition 1999. Yves Saelens was lijk op het oratorium en lied. Hij werkte mee aan verschillende cd-opnames voor de solist in vele cantates en oratorio’s in doorheen Europa, Noord-Amerika en in de labels Erato, Eufoda, Vox Temporis, Signum, Naxos en l'Oiseau Lire met muziek Filippijnen, en werkte samen met dirigenten als Helmut Rilling, Sigiswald Kuijken van Mozart, Bach, Händel, Fiocco, De Fesch, Schubert en H. Von Herzogenberg. en Serge Baudo. Op zijn repertoire staan werken van Bach (de Passies), Haydn In 1996 werd hij halve finalist aan de Koningin Elisabeth Wedstrijd te Brussel. (Die Schöpfung), Händel (Messiah, waarmee hij tevens zijn debuut maakte in Sinds 1999 werkt hij als solist regelmatig samen met La Petite Bande. Carnegie Hall, 1997), Mozart (Requiem, Grosse Messe), Rossini (Messa di Glo­ ria), Beethoven (Negende Symfonie), Britten (Nicolascantata). Hij werkte mee aan opnames van Der Tod Jesu (Telemann), De Feesten van Angst en Pijn (W. Kersters), de Serenade for Tenor and Horn (Britten), Le Nozze di Figaro (Mozart) en L'Enfance du Christ (Berlioz). Als actief liedrecitalist vertolkte hij o.a. Schumanns Dichterliebe, en Liederkreis, Beethovens An die Ferne Geliebte, Schuberts Die Schöne Müllerin en Schwanengesang en Brahms’ Die Schöne Magelone. Hij vertolkte Vaughan-Williams’ Songs of Travel, begeleid door het Nationaal Orkest van België, en diens On Wenlock Edge met het Penderecki String Quartet in een Marilyn Horne Foundation Recital. Zijn debuut operarol was Paolino in II Matrimo- nio Segreto (Cimarosa). Sindsdien vertolkte hij meerdere grote Mozart-partijen. Andere belangrijke partijen waren oa. Rinuccio (Gianni Schicchi), Fenton (Falstaff), Eisenstein (Die Fledermaus), Toni (Elegy for Young Lovers) en Belfiore (Il Viaggio a Reims), alsook partijen in Lo Speziale (Haydn), L’Inganno Felice (Rossini), L’Arbre Enchanté en L’Ivrogne Corrigé (Gluck), Gräfin Maritza (Kalman), Acis und Galathea (Händel). Hij zong operavoorstellingen bij KameroperaTransparantAnt- werpen, de Bayerische Kammeroper, in de theaters van Tours, Marseille, St.Etienne, Antwerpen, Toronto, Indianapolis, in Carnegie Hall, New York, en met de Glyndebourne Touring Opera. Toekomstige engagementen zijn onder andere Pluto (Orphée aux Enfers) in de Muntschouwburg, Fernando (Cosi fan Tutte) met Opera Zuid, en producties van Die Lustige Witwe (Lille), Béatrice et Bénédict (Nancy) en Lakmé (Opéra Comique Paris). Solisten

Nancy Argenta, sopraan Petra Noskaiovâ, alt Yves Saelens, tenor Jan Van der Crabben, bas

Orkest La Petite Bande Collegium Vocale

Eerste viool Traverso Sopraan RyoTerakado Frank Theuns Goedele Debelder Luis Otavio Santos Danielle Etienne Cécile Kempenaers Dmitry Badiarov Lut Van de Velde Machteid Willems Eva-Maria Roll Hobo Andrea Stenzel Yoko Honda Patrick Beaugiraud Ann Vanlancker Alt Tweede viool Vincent Grégoire Sara Kuijken Klarinet Rânnveig Sigurdardottir Michiyo Kondo Daniele Latini Edith Saint-Mard Barbara Tetenberg Paul Herrera Antonio Salar-Verdü Martin Van der Zeijst Maia Silberstein Mario Konaka Fagot Tenor Alain De Rijckere Gerhard Hölzle Altviool Philippe Miqueu José Pizarro Marleen Thiers Markus Schuck Izumi Sato Hoorn Nicolas Bauchau Benoit Douchy Claude Maury Rene Veen Petrus Dombrecht Cello Bas Joachim Brackx René Schiffer Trompet Pieter Coene Michel Boulanger Graham Nicholson Walter Van DerVen Thibaud Robinne Christian Lehman Contrabas Frits Vanhulle Joshua Cheatham Trombone Elise Christiaens Harry Ries Simen Van Mechelen

Pauken Jan Huylebroeck

S S ffiff

www.desingel.bel 1999 | 2 0 0 0

hoofdingang en bespreekbureau Desguinlei 25 . 2018 Antwerpen tel. 03/248.28.28. fax 03/248.28.00. tickets on line: www.desingel.be [email protected]. openingsuren ma-vr 10-19 uur. za 16-19 uur

administratie J Jan Van Rijswijcklaan 155 . 2018 Antwerpen |^e^03/24^^9^2^^fa)^3/24^^9^5^^nfo@desinge^^^^

deSingel wordt betoelaagd door de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van de Provincie en de Stad Antwerpen.