Kwistig Met Kennis Is Een Rijk Geïllustreerd Cahier Met Meer Dan Tweehonderd Kleurenafbeeldingen
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
MARIKA CEUNEN (Koersel, 1965), licentiate Geschiedenis en Archivistiek K.U.Leuven, is sedert 1996 archivaris bij het stadsarchief van Leuven en sedert 2003 ook diensthoofd. Zij publiceerde reeds over diverse onderwerpen met betrekking tot de geschiedenis van Leuven. Cahier 4 PIET VELDEMAN (Lokeren, 1971), licentiaat geschiedenis UGent met een aanvullende opleiding Archivistiek en Hedendaags Documentbeheer, is sinds 1999 archivaris bij het stadsarchief van Leuven. Hij werkt momenteel aan een doctoraal proefschrift over de geschiedenis van de burgerwacht in België (1831-1914). Kwistig SALSA!-cahier nr. 4 brengt een selectie uit de vragen die tussen 2002 en 2006 gesteld werden met kennis tijdens de jaarlijkse Ken Uw Stad-Kwis. Het boek biedt u aan de hand van honderd thema’s een reis aan doorheen de Leuvense geschiedenis. Volg Brabantse hertogen, Franse schrijvers en Amerikaanse presidenten bij hun bezoek aan de stad. Achterhaal de betekenis van woorden in het Leuvens dialect. Test uw kennis van reizende monumenten, ceremoniële kruiwagens en een eeuwenoude universiteit en ontdek de gezichten achter bekende Leuvense straten en pleinen. Leuven in honderd Kwistig met kennis is een rijk geïllustreerd cahier met meer dan tweehonderd kleurenafbeeldingen. Het boek bevat talrijke oude foto's van een stad die in de loop van de twintigste eeuw ingrijpend gewijzigd is. vragen en antwoorden D/2006/10762/4 978 9081028943 (isbn 13) Marika Ceunen en Piet Veldeman Typeface PEETERS boekarchitectuur SALSA! - Cahier 4 Kwistig met kennis Leuven in honderd vragen en antwoorden 1 De SALSA! - cahiers zijn een uitgave van vzw SALSA! - Samen Actief voor het Leuvens StadsArchief. Het redactiecomité selecteert manuscripten en waakt over de homogeniteit van de reeks. De onderwerpen zijn steeds verbonden met het archief, de geschiedenis en het cultureel erfgoed van de stad Leuven. Omslagillustratie: De stadssleutel van Leuven 1710. Kopergravure (Stedelijk Museum Vander Kelen-Mertens Leuven) Eindredactie : Marika Ceunen en Piet Veldeman Vormgeving: Typeface (Leuven) Drukwerk: Peeters (Leuven) Briefwisseling Stadsarchief, Rijschoolstraat 4/001 - 3000 Leuven telefoon: 016/300869 - e-mail: [email protected] Lezer, dit cahier is er gekomen dankzij de noeste arbeid van de auteurs, het lay-out-bureau en de drukker. De uitgave heeft veel energie en geld gekost. Wees dus attentvol en kopieer niet zomaar zonder toestemming van de uitgever. D/2006/10762/4 978 9081028943 (isbn 13) Kwistig met kennis Leuven in honderd vragen en antwoorden Marika Ceunen en Piet Veldeman Verantwoording illustraties: Katholieke Universiteit Leuven: v13, a19, a58. Koninklijk Legermuseum Brussel: a61, a100. Stad Leuven - Infohuis Stadsvernieuwing: a62, v86, a86. Stedelijk Museum Vander Kelen-Mertens Leuven: a14, v31, v37, a37, a39, v48, a54, v64, v66, v72, a72, v87, a87. Toerisme Limburg: a11. Uitgeverij Peeters Leuven: v15, a56. Eric Dewaersegger: a38, a40, a46, v61, a73, v83, v89. Pol Leemans: v14, a24, v36, a36, v39. Roza Peten-Fonteyn: v25. Stephan Vanfleteren: v46. Geert van Istendael: a93. Het overige beeldmateriaal is afkomstig uit het stadsarchief van Leuven. SALSA! vzw heeft getracht alle rechthebbenden op copyright van de in dit cahier opgenomen illustraties te be- reiken. Wie zich desondanks in zijn rechten tekortgedaan voelt, wordt verzocht schriftelijk contact op te nemen met SALSA! vzw, Rijschoolstraat 4/001 - 3000 Leuven. 4 Inhoud Inleiding 7 Leuven in 100 vragen 9 Leuven in 100 antwoorden 47 Bibliografie 99 5 Inleiding Sinds december 2002 organiseert het stadsarchief van Leuven jaarlijks in samenwerking met de erfgoedcel een succesvolle Ken Uw Stad-Kwis. Dit evenement is in de eerste plaats bedoeld om een brede groep van Leuvenaars te laten kennismaken met de erfgoedwaarde en het verleden van hun woonplaats. Voor een beperkte kern van rasechte Leuvenaars betekent de quiz veeleer een test van hun kennis over de stad. Elke quiz bestaat uit een zestal rondes van tien vragen, waarin zeer uiteenlopende thema’s aan bod komen: middeleeuwse geschiedenis, dialectwoorden, economie, sport, actualiteit, cultuur, straatna- men, de Eerste Wereldoorlog enz. Hierbij wordt bij elke vraag en bij elk antwoord een relevant beeld geprojecteerd, liefst materiaal uit het stadsarchief zelf. Door de rijke foto- en postkaartencollectie, de uitzonderlijke krantenverzameling en de unieke porseleinkaarten, maar vooral door de stedelijke archiefdocumenten zelf scoort de Ken Uw Stad-Kwis visueel zeer sterk. Twee tussenrondes, die de ploegen tijdens de avond tussendoor moeten zien op te lossen, maken het spelelement compleet. Voor de presentatie wordt telkens beroep gedaan op bekende mediafiguren. Zo hebben Stef Wouters, Marc Lemmens, Phara De Aguire en Frieda Van Wijck de revue al gepasseerd. Voor de vijfde quiz hebben we beroep gedaan op Jos Stroobants, die als lokale bekendheid de Leuvense taal machtig is. Dat is immers, zoals uit de vier vorige edities blijkt, een niet te onderschatten vaardig- heid voor het welslagen van de quiz. Na een eerste quiz in zaal Het Bad in Kessel-Lo mochten we drie jaar lang gebruik maken van de unieke locatie van de Predikherenkerk, wat duidelijk een meerwaarde gaf. De editie van 2006 vond omwille van praktische redenen plaats in de Salons Georges op het Hogeschoolplein. De combinatie van al deze factoren zorgde telkens voor positieve reacties, waarbij na afloop van elke quiz gesuggereerd werd om de vragen en antwoorden te publiceren. Met dit cahier hebben we geprobeerd aan die vraag te voldoen. Een selectie van honderd vragen wordt aan u voorgesteld. De antwoorden lichten we telkens kort toe terwijl voor verder onderzoek een uitgebreide bibliografie ter beschikking staat met relevante literatuur en onuitgegeven archief- documenten. Net zoals in de quiz zelf wordt vraag en antwoord geïllustreerd met beeldmateriaal afkomstig uit de rijke archiefbestanden en -collecties van het stadsarchief. In enkele gevallen werd ook beroep gedaan op bevriende instellingen zoals het stedelijk museum Vander Kelen-Mertens en de Leu- 7 vense universiteitsbibliotheek. De fotografen Eric Dewaersegger en Pol Leemans verleenden eveneens hun medewerking en stelden belangeloos hun beeldmateriaal ter beschikking. De portretten van Johanna Spaey en Geert van Istendael werden aangeleverd door de auteurs zelf. Speciale dank gaat tenslotte uit naar mevrouw Roza Peten-Fonteyn uit Heverlee die ons een unieke foto van haar oom Tom Frandels bezorgde. Dankzij de Leuvense erfgoedcel krijgt elke deelnemer aan de quiz van 15 december 2006 een exemplaar van dit cahier als verrassingsprijs aangeboden. Voor deze deelnemers is er achteraan de publicatie ruimte voor een bijzondere herinnering aan die dag: een Leuvense krant van honderd jaar geleden met tussen de regels de uitslag van de quiz, samen met de namen van alle ploegen en deelnemers. Veel denkplezier! 8 Leuven in 100 vragen VRAAG 1 VRAAG 3 Van welk gebouw werd de afbraak hier fotografisch vastgelegd? Een Zwitsers ingenieur publi- VRAAG 2 ceerde in 1916 onder de titel Louvain ville martyre een foto- grafische aanklacht tegen de Duitse verwoesting van Leuven in augustus 1914. Wat is zijn naam? Welke Brabantse hertog verkoos Brussel boven Leuven als residentiestad? 10 VRAAG 4 VRAAG 6 Na de Tweede Wereldoorlog kende Heverlee een ware bouwrage. Maar liefst vijf nieuwe wijken werden er tussen 1949 en 1956 gebouwd. In de Nederlandse taal zijn er verschillende uit- Welke namen werden aan deze wijken gegeven? drukkingen die verwijzen naar de Dijlestad. Wat is bijvoorbeeld een Leuvens huwelijk? • een tweetalig huwelijk VRAAG 5 • een duurzaam huwelijk • een lichtzinnig huwelijk • een ongeldig huwelijk Op 1 december 1999 erkende de UNESCO in totaal 24 Vlaamse belforten als werelderfgoed. Op deze lijst komt ook de Dijlestad voor. Welk gebouw is erkend als het belfort van Leuven? 11 VRAAG 7 Begin 1899 werden in Leuven VRAAG 8 de eerste auto’s geproduceerd door een bedrijf dat ook fietsen en motorfietsen verkocht. Welke beroemde industrieel gaf zijn naam aan deze firma? Voor Leuven was 1976 een belang- rijk wielerjaar. Naast de Grote Prijs Jef Scherens deed dat jaar ook een andere wielerklassieker de stad aan. Welke? 12 VRAAG 9 Leuven kent een rijke persgeschiedenis die begint in 1773 met de publicatie van een nieuws- en advertentieblad. Welke titel had deze krant? • Den Courant van Loven • Het Lovensch Blad • Den Spectateur • Wekelyks nieuws uit Loven VRAAG 10 Naar wat of wie verwijst de straat- naam Van den Tymplestraat, die in de volksmond nog altijd Tempelhof wordt genoemd? 13 VRAAG 11 Welke Vlaamse rockgroep beschreef met de song Druk in Leuven hoe je toch eenzaam kan zijn in een leven- dige studentenstad? VRAAG 12 In november 2004 werd langs het kanaal Leuven-Mechelen het industriële complex van De Stordeur afgebroken. Wat produceerde dit bedrijf? 14 VRAAG 13 VRAAG 15 In 1922 kreeg professor André Dumont een standbeeld op het Hogeschoolplein. Aan welke energiebron heeft hij zijn bekendheid te danken ? In Leuven kan men soms vreemde dieren opmerken. Wat is bijvoorbeeld een Dijlepaard? VRAAG 14 VRAAG 16 Dit monogram met de letters M en S is te vinden op de gevel van In het Groot-Begijnhof zal het gebouw in de Vital wijlen Rik Uytterhoeven wellicht Decosterstraat waar zich weinig sjidmegoikes ontmoet nu de winkel van FNAC hebben. Wat betekent dit woord bevindt. Naar wie of wat in het Leuvens dialect? verwijzen deze letters? 15 VRAAG 17 Bij een treinramp in Wilsele vielen in 1954 meer dan twintig doden. VRAAG 18 Welke nationaliteit hadden de meeste slachtoffers?